�

Gezonde siervissen–hoe?

Met uitvoerige

diagnosetabel

Ziekten herkennen

Oorzaken opsporen

en wegwerken

Wetenschappelijk adviseur:Dieter Untergasser

Gezonde siervissen–hoe?

Siervissenopnieuw gezondverzorgen —voorkomen engenezen

Siervissenopnieuw gezondverzorgen —voorkomen engenezen

Diagnosetabel voor visziekten 31 Een aquarium biedt natuurgetrouwe ontspanning 102 Uitwendige en inwendige ziekten: Van diagnose tot genezing 113 Vissen overzetten en met sera aqutan beschermen 124 Ziekten veroorzaakt door Ciliophora 13

4.1 Ichthyophthirius multifiliis (witte-stipziekte) ........................................................134.2 Cryptocarion irritans (zeewaterichthyo) ................................................................154.3 Brooklynella hostilis ....................................................................................................164.4 Glossatella .....................................................................................................................164.5 Trichodina......................................................................................................................164.6 Tetrahymena.................................................................................................................174.7 Chilodonella ..................................................................................................................17

5 Ziekten door flagellaten 185.1 Oodinium (fluweelziekte)...........................................................................................185.2 Costia .............................................................................................................................195.3 Darmflagellaten............................................................................................................20

6 Ziekten door wormen 216.1 Gyrodactylidea..............................................................................................................216.2 Dactylogyridea .............................................................................................................216.3 Bloedzuigers.................................................................................................................22

7 Virusziekten 237.1 Lymphocystis ................................................................................................................237.2 Karperpokken ...............................................................................................................247.3 Voorjaarsvirus...............................................................................................................257.4 Buikwaterzucht bij karpers........................................................................................29

8 Ziekten door bacteriën 308.1 Witte-vlekziekte ...........................................................................................................308.2 Vinrot .............................................................................................................................318.3 Bacterieel kieuwrot.....................................................................................................318.4 Columnaris ....................................................................................................................328.5 Bloedende ontstekingen op de huid.......................................................................328.6 Buikwaterzucht bij aquariumvissen.........................................................................338.7 Erythrodermatitis ........................................................................................................34

9 Ziekten door schimmels 3610 Menginfecties 3711 Parasitaire kreeftjes 38

11.1 Lernaea ..........................................................................................................................3811.2 Argulus...........................................................................................................................3911.3 Ergasilus ........................................................................................................................39

12 Deficiëntieaandoeningen 4012.1 Tekort aan mineralen ..................................................................................................4012.2 Gaatjesziekte.................................................................................................................4112.3 Leververvetting............................................................................................................4312.4 Tekort aan jodium........................................................................................................4412.5 Osmotische schok .......................................................................................................45

13 Vitaminekuur 4614 Voorkomen is beter dan genezen 4715 Checklist voor foutopsporing 4816 Trefwoordregister tekstdeel 55

Inhoud:

Inh

ou

d

2

De volgende diagnosetabel geeft u eenoverzicht van de belangrijkste visziekten bijsiervissen en mogelijke oorzaken. Neemdeze tabel voor het begin van een behan-deling zorgvuldig en volledig door om een

exacte diagnose te kunnen stellen. Veelziekten hebben namelijk een gelijkaardigziektebeeld maar vergen een verschillendebehandeling.

Diagnosetabel voor visziekten

20 x

400 x

Duidelijk zichtbare,witachtige stippen (0,4 – 1,5 mm)in huid en vinnen

● Ichthyophthirius multifiliis➤ sera ectopur + sera costapur

● Cryptocarion irritans (zeewaterichthyo):➤ sera cyprinopurMet een sterke loep kunnen werve-lende eencelligen in de huid worden waargenomen.➤ blz. 13 – 15

Hier en daar eengrijze of melkachtigeverkleuring van dehuid;uitgerafelde vinnenbij vissen met langevinnen;de vinnen wordensamen geknepen

Costia necatrix: huiduitstrijkje met 300-voudige vergroting onderzoeken;kleine, boonvormige zweepdiertjesbewegen zich bijzonder snel.➤ sera costapur➤ blz. 19

40 x

Harige bedekkingna slijmhuid-verwondingen

Glossatella of Heteropolaria colisarum:met een sterke loep kunnen velelangwerpige eencelligen op een kortesteel worden waargenomen.➤ sera costapur➤ blz. 16

50 x

100 x

100 x

Chilodonella (de plekken zijn elliptisch ofrond): huiduitstrijkje met 40 – 100-voudigevergroting onderzoeken;platte, hartvormige, beweeglijkeeencelligen.➤ sera ectopur + sera costapur➤ blz. 17

Tetrahymena: huiduitstrijkje met40 – 100-voudige vergroting onderzoeken;peervormige, beweeglijke eencelligen.➤ sera ectopur + sera costapur➤ blz. 17

Trichodina: huiduitstrijkje met minstens40 – 100-voudige vergroting onderzoeken;cirkelronde, hoedvormige, beweeglijkeeencelligen.➤ sera ectopur + sera costapur ➤ blz. 16

Zeewater Brooklynella:huiduitstrijkje met 40 – 100-voudigevergroting onderzoeken;platte, hartvormige, beweeglijkeeencelligen.➤ sera cyprinopur ➤ blz. 16

Hier en daar eenduidelijk afgebaken-de, witachtige,verdikte slijmhuid

Kleine, bleke plekkenop de huid;gebrek aan eetlusten loomheid;uitscheiding van slijm(alleen in zeewater)

Symptomen

Mogelijke

diagnose Tegenmaat-

regelen

Dia

gn

ose

tab

el v

oo

r viszie

kte

n

3

SymptomenMogelijk

e

diagnose Tegenmaat-

regelen

4

400 x

Witte lippen;witte randen aan deschubben;breiden zich elk uuruit;samenknijpen vanvinnen

Columnaris-bacteriën: huiduitstrijkje met100 – 800-voudige vergroting onderzoeken;8 µm grote bacteriën voeren zwaaiendebewegingen uit.➤ sera baktopur➤ blz. 32

De vinnen rotten metwitte randen weg

Vinrot: vele, zich snel bewegendebacteriën zijn herkenbaar bij een400-voudige vergroting.➤ sera baktopur➤ blz. 31

Vaste, 0,5 tot 1 mmgrote, bolvormigecysten op huid envinnen

Lymphocystis: de cysten voelen hard aanwanneer men er met de vinger over strijkten komen niet los.➤ preventief: sera cyprinopur➤ blz. 23

Uitpuilende ogen enopstaande schubben(niet steeds allesymptomen)

Vijvervissenzwemmen onge-coördineerd;vlakke of puntvor-mige bloedingen aande huid, de vinbasisen kieuwen;bleke kieuwen;eindstadium metopzwelling van lijf,opstaande schubben,uitpuilende ogen(Exophthalmus)en getuite aars bij15 – 18 °C

● Buikwaterzucht of nierinfectie, organisch belast water➤ blz. 33

● Voorjaarsvirus, infectueuze buikwaterzuchthet water testen, in het bijzonder de nitraatwaarde;pas gestorven vis seceren(zie kleine afbeelding: geopende lichaamsholte).➤ sera cyprinopur, sera baktopur

direct of sera KOI BAKTO TABS➤ vanaf blz. 25

40 x

Sterke slijmuit-scheiding met lokaleschimmelinfecties

Menginfectie: huiduitstrijkje met40 – 100-voudige vergroting onderzoeken;vele verschillende beweeglijke eencelligen,schimmels en bacteriën.➤ sera ectopur + combinatie van

verzorgingsmiddelen➤ blz. 37

15 x

Wit, schimmelachtigweefsel op de huidmet lange, afstaandedraadjes

Schimmelinfectie: huiduitstrijkje met50-voudige vergroting onderzoeken.➤ sera ectopur + sera mycopur➤ blz. 36

Dia

gn

ose

tab

el v

oo

r v

iszi

ek

ten

5

Dia

gn

ose

tab

el v

oo

r viszie

kte

n

Witte plekkenonder de huid

Bacteriële infectie: onderzoek vanhuiduitstrijkje met de microscoopbij 40 – 400-voudige vergroting.➤ sera baktopur direct➤ blz. 30

Fijne witte puntjes(< 0,3 mm) op huiden vinnen;de vis ziet eruitalsof hij met meel isbestoven

Oodinium: huiduitstrijkje met 100-voudige vergroting onderzoeken;bewegingsloze, ovalen structuur.➤ sera oodinopur➤ blz. 18 – 19

Witte staafjes metkleine zakjes aan hetuiteinde die zich inde huid dringen

Ankerworm Lernaea: met het blote oogwaarneembaar.➤ sera cyprinopur➤ blz. 38

Afgeplatte, bijnadoorzichtige,ovaalvormige luizenop de huid;bloedende, punt-vormige stekels inde huid

Karperluis Argulus: met het blote oogwaarneembaar.➤ sera cyprinopur➤ blz. 39

Koikarpers en karperskrijgen rode vlekkendie zich tot diepegaten met witte randontwikkelen

Erythrodermatitis: met het blote oogwaarneembaar.➤ sera cyprinopur, sera baktopur

direct of sera KOI BAKTO TABS➤ blz. 34 – 35

Witte 0,5 – 2 mmlange kreeftjes aande kieuwbladeren

Kieuwkreeftje Ergasilus: met het bloteoog waarneembaar.➤ sera cyprinopur➤ blz. 39

100 x

SymptomenMogelijk

e

diagnose Tegenmaat-

regelen

40 x

Cirkelvormige3 – 8 mm grote,bloederig ontstokenplekken op de huid

Bloedzuigers: de meerdere centimeterslange bloedzuigers zijn met het blote oogwaarneembaar.➤ sera ectopur, sera cyprinopur➤ blz. 22

Foto’s Ergasilus: dr. Dirk Kleingeld

40 x

SymptomenMogelijk

e

diagnose Tegenmaat-

regelen

Dia

gn

ose

tab

el v

oo

r v

iszi

ek

ten

6

Vervormingen vankieuwdeksels, vinnenen wervelkolom bijbroedsel

Tekort aan mineralen in zacht water:de symptomen zijn met het blote oogwaarneembaar.➤ sera mineral salt, sera fishtamin,

sera activant➤ blz. 40

De ademhalingwordt elke dagsterker, tot de vissensnel ademhalendonder het oppervlakblijven hangen;enkelzijdige adem-haling;één of de beidekieuwdeksels tegenhet lichaam geplaktof uitgespreid;de vissen schurenzich aan het kieuw-deksel

Kieuwwormen, Dactylogyridea:uitstrijkje van de kieuwen met demicroscoop met 40 – 100-voudigevergroting onderzoeken.➤ sera ectopur + sera mycopur➤ blz. 21 – 22

Gaatjes aanhet hoofd

Gaatjesziekte bij cichliden, tekortaan mineralen – vaak in combinatiemet een besmetting van de darm doorzweepdiertjes:met het blote oog waarneembaar.➤ sera baktopur direct of

sera bakto Tabs ➤ blz. 41 – 42

De vissenschuren zich, wordenapathisch

Huidwormen, Gyrodactylidea:kleine, met het blote oog waarneembare,zich bewegende wormen op de huid.➤ sera ectopur + sera mycopur➤ blz. 21

De vissen staanschommelend en metgeklemde vinnenonder het water-oppervlak ofverstoppen zich;geen andereuiterlijkekentekenen

Bacteriële huidinfectie / inwendigeinfectie door bacteriën:huiduitstrijkje op bacteriën en individueleparasieten onderzoeken.➤ sera baktopur, sera baktopur direct

of sera bakto Tabs, sera costapur➤ blz. 30 – 35

Witte of grijzeverkleuring aan dekieuwen;de kieuwbladerenvallen afof komen los

Loogziekte, ammoniakvergiftigingof te hoge pH-waarde:de pH-waarde controleren en metsera pH-minus naar 7 terugbrengen.

Bleke kieuwen,melkachtigehuidplekken, in heteindstadium komende kieuwbladerenlos

Bacterieel kieuwrot:uitstrijkje van de kieuwen met eenmicroscoop onderzoeken.➤ sera baktopur➤ blz. 31

Aangetaste kieuwen(kieuwdeksel verwijderd)

Ter vergelijking:gezonde kieuwen(kieuwdeksel verwijderd)

10 x

50 x

40 x

SymptomenMogelijk

e

diagnose Tegenmaat-

regelen

7

Dia

gn

ose

tab

el v

oo

r viszie

kte

n

Transparante blaasjesonder de huid(0,5 – 2 mm)

Gasbellenziekte,oververzadiging van het water met gas:het water doorluchten.

Afgevallen vinnen

Osmotische schok na overbrenging:de geleidbaarheid meten;het water met sera ectopur verrijken totdezelfde geleidbaarheid als die van hettransportwater wordt bereikt.➤ blz. 45

Slijmachtige huid;melkachtig troebel;bloedingen;dikke, troebeleaanslag op de ogen;bruinachtige aanslagop de kieuwen

Zuurteziekte:pH-waarde en KH-waarde controleren,sera pH-plus bijgeven en met sera kH-plusvoor een toereikende buffer zorgen;dan sera aqutan bijgeven.

Bleke verkleuring

Waterwaarden ongeschikt, te licht,geen schuilplaatsen, ongeschikt voer:rekening houden met de nodenvan de vissen en kwaliteitsvoervan sera gebruiken.

Wegsmelting vanvinnen

Besmetting van de darm doorzweepdiertjes of tekort aan vitaminenen mineralen:ballaststofrijk FD-voer (voederdiertjes) geven.➤ sera baktopur, sera bakto Tabs,

sera fishtamin, sera activant,sera mineral salt

➤ blz. 20, 40, 41, 46800 x

Foto’s gasbellenziekte: dr. Lechleiter

Spironucleus sp.

SymptomenMogelijk

e

diagnose Tegenmaat-

regelen

Dia

gn

ose

tab

el v

oo

r v

iszi

ek

ten

8

Alle vissen of alle vissenvan een bepaalde soort stervenbinnen enkele uren tot een dag,vaak met mooie kleuren➤ acute vergiftiging:

Ammoniakvergiftiging?➤ de pH-waarde testen en met sera pH-minus tot pH 7 terugbrengen.

CO2-toediening ongecontroleerd?➤ het water doorluchten, seramic CO2-regelsysteem inbouwen.

Nitrietwaarde te hoog?➤ meermaals een grote hoeveelheid water vervangen, dan

sera aqutan en sera nitrivec bijgeven.

Koperwaarde te hoog? Beschermingsmiddel voor planten?➤ sera aqutan in dubbele dosis toedienen, sera super carbon inzetten.

pH-waarde te hoog?➤ met sera pH-minus tot pH 7 terugbrengen.

De vissen schieten en springen in hetaquarium rond➤ vergiftiging:

pH-waarde te laag?➤ met sera pH-plus en sera kH-plus verhogen;

ter kalmering na een uur sera aqutan bijgeven.

Beschermingsmiddel voor planten:➤ meermaals het water vervangen; sera super carbon inzetten.

Geven de decoratievoorwerpen giffen af?➤ verwijderen, water vervangen en via sera super carbon filteren.

Onnatuurlijke verkleuring,donkere verkleuring;angstig gedrag;wanneer men op de aquariumruitklopt, schieten de vissenpaniekerig in het rond➤ sluipende vergiftiging:

Koper- of chloorgehalte te hoog?➤ water verversen, dubbele dosis sera aqutan bijgeven,

bij chloorgeur sera chlorvec toedienen.

Milieugiffen, ontsmettings- of reinigingsmiddelen uit de waterleiding?➤ het leidingwater voor het gebruik 24 uur via sera super carbon

filteren.

De vissen hangen onder hetwateroppervlak en ademen zeer snel ➤ zuurstofgebrek of te veel CO2:

Filtercapaciteit gereduceerd?➤ filter reinigen, water doorluchten.

CO2-toediening ongecontroleerd?➤ seramic CO2-regelsysteem inbouwen.

sera zuurstof-Test➤ sera oxypur toedienen.

Opgelet: bij teveel CO2 kan hetzuurstofgehalte van het watertoch nog normaal zijn.

Zuurstofgehalte

0,5 mg/l

2 mg/l

4 mg/l en meer

Beoordeling

gevaarlijk

bedenkelijk

toereikend

9

Dia

gn

ose

tab

el v

oo

r viszie

kte

n

Zenuwaantasting, zenuwcontusie:➤ de vis in een quarantaineaquarium laten bekomen, voor het

verminderen van de stress sera aqutan toedienen

Pleistophora–ziekte (echte neonziekte):➤ cysten met sporen;

weefselsafstrijk met de microscoop bij 40 – 400-voudige vergroting onderzoeken;aangetaste vissen verwijderen.

Onwelheid bij ongeschikt en belast water:➤ rekening houden met de noden van de vissen;

de waterwaarden controleren; het water verversen,sera aqutan en sera nitrivec bijgeven.

Afgeschuurde slijmhuid;groeven op de huid

Verwonding door vangst met ruw net of door het schuren tegenvoorwerpen:➤ sera schepnetten gebruiken;

een dubbele dosis sera aqutan;bij diepere verwondingen sera mycopur;in de tuinvijver sera omnisan toedienen.

55,639

Bloedende wonden

Voorjaarsvirus, bacteriële infectie:➤ sera baktopur direct of sera KOI BAKTO TABS, sera cyprinopur➤ blz. 25

Zwelling aan de keel of in de kieuw

Schildklierzwelling, tekort aan jodium:➤ sera GVG-mix, sera GVG-mix marin, sera granumarin,

sera FD Krill 3 maal per week voeren;sera mineral salt aan het water toevoegen.

40 x

Gedeeltelijke donkere verkleuringvan lichaamsdelen

SymptomenMogelijk

e

diagnose Tegenmaat-

regelen

Donkere en lichte verkleuring vanlichaamsdelen;in extreme gevallen kromgroeiingvan het lichaam;evenwichtsverlies

Gelijkmatige donkere verkleuringvan de hele vis

1 Een aquarium biedt natuurgetrouwe ontspanning

Vaak bepalen stress en gejaagdheid het

leven van alledag. Het verlangen naar

ontspanning en evenwicht in de vrije tijd

is dan ook perfect begrijpelijk. Een

aquarium met zijn unieke combinatie

van rust en levendigheid biedt als geen

andere vrijetijdsbesteding een zinvolle

mogelijkheid om zich even terug te

trekken en te ontspannen. Daarom krijgt

de mooie hobby die de aquaristiek is

steeds meer aanhang. Een aquarium is

balsem voor de ziel.

De aquaristiek is in de meest ware zin

van het woord een levendige hobby.

Dit betekent ook dat u met de verzorgingvan levende wezens verantwoordelijkheidopneemt voor hun welzijn. Het kost echterhelemaal niet zoveel moeite om de kleinebiotoop van een aquarium intact te houden.

Bij sera werken vele gepassioneerde aqua-riumliefhebbers die u ook bij moeilijke vra-

gen het antwoord niet schuldig blijven.sera-medewerkers combineren hun oplei-ding met een passie voor de aquaristiek,wat hun in staat stelt om problemen snel teherkennen en vakkundig op te lossen.

Het sera-team ondersteunt eenieder diegeïnteresseerd is in de fascinerende hobbyder aquaristiek met een reeks infobrochu-res, die op een luchtige manier een ant-woord geven op al uw vragen.

De voor u liggende infobrochure staat umet raad en daad bij, wanneer uw vissenziek zouden worden. Behandeld wordenonder andere: het veilig en tijdig herken-nen van de belangrijkste visziekten, hettoedienen van de correcte verzorgings-middelen en vooral de consequente pre-ventie van ziekten om problemen met ziek-ten helemaal niet te laten opkomen.

10

Vo

orw

oo

rd

Wij wensen u veel succes met

de ziektebestrijding en

goede beterschap voor uw vissen.

Het is belangrijk om bij de behandeling de volgende volgorde te respecteren:

waarneming diagnose behandeling

Gelukkig komen ziekten in goed onderhou-den aquariums zelden voor. Toch heeftmenig aquariumhouder met een jarenlan-ge ervaring al met dit probleem te makengehad. Gelukkig kan, wanneer er bij uw sier-vissen toch eens een ziekte mocht uitbre-ken, door een zorgvuldig overwogen ensnel handelen bijna altijd het ergste wor-den voorkomen.Wij maken een onderscheid tussen uitwen-dige en inwendige ziekten. Uitwendigeziekten kunnen vooral aan de vinnen en de

huid in een vroeg stadium worden herkenden tijdig worden behandeld.Inwendige ziekten zijn niet zo makkelijk teherkennen. Bij een aandachtige waarne-ming uiten bijna alle ziekten zich in eenabnormaal gedrag. Daartoe behoren eengebrek aan eetlust, abnormaal zwemge-drag, apathie en een verandering van kleur,vaak een donkere verkleuring. Aandachtigeaquariumliefhebbers hebben ook bij in-wendige aandoeningen al snel door dat eriets niet klopt.

Door de vissen regelmatig aandachtig teobserveren kunnen vele ziekten al in hetbeginstadium worden herkend. De aange-taste vissen zijn nog niet verzwakt en dekans is groot dat gezonde vissen niet eensworden besmet.De juiste diagnose is een absolute voor-waarde voor een succesvolle behandeling.Door het gebruik van specifieke, op de ziek-te toegespitste verzorgingsmiddelen wordteen onnodige belasting van vissen en plan-ten vermeden. De keuze van de behande-lingsmethode is afhankelijk van de gesteldediagnose. Voor de verschillende ziekten

bestaan er immers ook verschillende ver-zorgingsmiddelen. Een algemeen principegeldt echter bij alle aandoeningen: eensnelle (be)handeling verhoogt de kansen opgenezing aanzienlijk. Dat geldt in het bij-zonder bij sterk besmettelijke ziekten.

2 Uitwendige en inwendige ziekten:Van diagnose tot genezing

A B C

11

Va

n d

iag

no

se to

t ge

ne

zing

Wij raden daarom aan

om altijd minstens sera costapur

en sera baktopur in huis te hebben

om ook bij het uitbreken

van een ziekte in het weekend

of op feestdagen

geen waardevolle tijd te verliezen.

3 Vissen overzettenen met sera aqutan beschermen

Met het sera vlokken- en granulaatvoer krij-gen de siervissen door de gezonde voedingjodium en andere belangrijke mineralen.Met deze passende voeding en verzorgingworden uw siervissen optimaal beschermd

tegen ziekten. Lees hierover ook de sera infobrochure“Natuurlijk aquariumonderhoud en waterfil-tering”.

Vis

sen

ov

erz

ett

en

12

Bij het vangen en overbrengen van vissenkunnen huidverwondingen niet altijd wor-den vermeden. In hygiënische omstandig-heden en bij toediening van sera aqutanhelen deze wonden echter snel.Daarom wordt aanbevolen om aan het

water in het transportzakje enkele drup-pels sera aqutan toe te voegen. Bij hetinzetten van de vissen in het aquariummoet in elk geval sera aqutan worden toe-gevoegd.

● kristalhelder water

● biologische bescherming voor de slijmhuid

● bindt zware metalen

● neutraliseert de werking van chloor

● het ideale antistressmiddel in het aquariumen bij het transport van de vissen

sera aqutan geeft aan de vissen een 5-voudige bescherming:

13

Ziek

ten

ve

roo

rzaa

kt d

oo

r Cilio

ph

ora

Ciliophora of trilhaardiertjes zijn eencelligemicro-organismen. In elk aquarium leven ervele verschillende soorten, waarvan demeeste te klein zijn om ze met het bloteoog waar te nemen. Ze voeden zich metbacteriën en heel kleine zwevende deeltjes.

Voor kleine vissen vormen ze een welkomeaanvulling van het menu. Enkele trilhaardiertjes zijn echter parasie-ten. Ze parasiteren het grootste deel vanhun leven op de vis en voeden zich met zijnlichaamsmateriaal.

4.1 Ichthyophthiriusmultifiliis(witte-stipziekte)

De eencellige Ichthyophthirius kan tot1,5 mm groot worden en is met het bloteoog duidelijk waarneembaar op de vishuid.Omdat de vis bezaaid is met witte puistjesvan deze grootte en eruitziet alsof hij metgriesmeel is bestrooid, wordt Ichthyoph-thirius ook vaak “witte-stip”- of “grieskor-relziekte” genoemd.

De ziekte duikt eerst op de vinnen of de rugvan de vissen op. Al in het beginstadiumknijpen de vissen met hun vinnen en pro-

beren ze de verwekkers van zich af teschudden door zich aan planten en decora-tie te schuren. In latere ziektenstadia kun-nen zoveel verwekkers de huid aantastendat er geelachtig witte vlekken wordengevormd.

Omdat de ziekte zich in het aquarium bij-zonder snel uitbreidt, moet onmiddellijkworden begonnen met de bestrijding doorsera costapur. sera costapur wordt altijdtoegepast in bezette en ingerichte aquari-ums. Zo worden ook vrij in het aquariumzwemmende ontwikkelingsstadia (ciliospo-ren) van de parasieten gedood. Zowel vis-sen als planten verdragen sera costapurgoed.

4 Ziekten veroorzaakt door Ciliophora

20 x

De inzet van sera ectopur samen met seracostapur is bij de behandeling van Ich-thyophthirius niet absoluut noodzakelijk,maar het kan helpen en het ondersteuntook de bestrijding van andere ectopara-sieten. sera ectopur zorgt ervoor dat deverwekkers zich van de huid losmaken enwerkt door de langzame afgifte van zuur-stof ook nog eens ontsmettend. Zo kansera costapur nog efficiënter werken enkunnen de parasieten sneller wordengedood.Met deze combinatie kan de ziekte snellerworden bestreden. Ichthyophthirius kanook lange tijd latent in een aquarium aan-wezig zijn. Bij stress, bijv. bij het bijzettenvan nieuwe vissen, kan de ziekte dan op elkmoment opnieuw uitbreken.Voor het ondersteunen van de behandelingwordt daarom aanbevolen om de tempera-tuur drie dagen lang lichtjes (hoogstensmet 2 °C; in elk geval letten op de toleran-tiegrens van de vissen!) te verhogen en het

Omdat de Ichthyophthirius

niet zoals andere parasieten

op de huid van de vis zit,

maar binnen in de slijmhuid leeft,

is hij moeilijker te bereiken

voor verzorgingsmiddelen.

Zie

kte

n v

ero

orz

aa

kt

do

or

Cili

op

ho

ra

Ontwikkelingscycli vanIchthyophthirius

water goed te doorluchten. Door de tempe-ratuurverhoging wordt de ontwikkeling vande verwekkers versneld en het immuunsys-teem van de vissen geactiveerd. Zo kunnende verzorgingsmiddelen nog beter werken.

14

1 De rijpe parasieten verlaten devis en zoeken vrij zwemmendbeschutte plaatsen in hetaquarium met een geringewaterstroming op.

2 De parasiet vormt eenvast kapsel (cyste) en deeltzich meerdere malen op. In de cyste ont-wikkelen zich vele honderden ciliosporen.

3 De ciliosporen breken door het kapsel,zwemmen vrij rond in het aquarium endelen zich nogmaals op.

4 De ciliosporen vallen opnieuw dezelfde ofandere vissen aan en boren zich in dehuid.

Ziek

ten

ve

roo

rzaa

kt d

oo

r Cilio

ph

ora

4.2 Cryptocarion irritans(zeewaterichthyo)

De in het zeewater optredende Cryptoca-rion-ziekte gelijkt sterk op Ichthyophthiriusin zoetwater. Daarom wordt ze ook “zeewa-terichthyo” genoemd. De verwekker is ookeen trilhaardiertje en zit hier diep in de huidvan de vis. De duidelijk zichtbare, witte totgrijze stippen zijn verdikkingen van de slijm-huid, waaronder de eencelligen beschutleven. Ze laten zich slechts heel moeilijkafschudden en worden vaak opengescheurdwanneer men voor onderzoek een uitstrijkjeneemt.

De zeer besmettelijke Cryptocarion-ziektewordt succesvol bestreden met sera cyprino-pur, omdat dit verzorgingsmiddel ook de in het water zwemmende dochtercellendoodt.

sera cyprinopur is schadelijk voor lagere dier-soorten (bijv. steenkoralen, slakken, garnalen)en mag voorzichtigheidshalve enkel in eenquarantaineaquarium worden toegediend.

sera cyprinopur wordt dagelijks gedurendevier tot zes dagen gegeven. Eiwitafschui-mers, ozonisatoren en UV-waterzuiveraarsmoeten worden uitgeschakeld. Voor hetberekenen van de exacte dosis moet de vol-ledige waterhoeveelheid inclusief filters,compensatieaquarium enz. in rekening wor-den gebracht. Kleine dosissen tussen 0,2 en2 ml kunnen exact worden afgemeten metbehulp van een in de apotheek verkrijgbareinsulinespuit.

In een apart aquarium kunnen zeewatervis-sen ook worden behandeld met sera costa-pur. Na de behandeling mogen de vissen nietdirect in het zeewateraquarium wordenteruggezet omdat alleen al de sporen vanhet verzorgingsmiddel dodelijk kunnen zijnvoor lagere diersoorten. Men laat de vissendaarom tien minuten lang in een aquariummet zuiver zeewater uit hun stamaquariumzwemmen en zet ze pas dan in het aquariumterug.

15

40 x

Door Ichthyophthirius veroorzaaktewitte stippen op de huid.

Zie

kte

n v

ero

orz

aa

kt

do

or

Cili

op

ho

ra

4.3 Brooklynella hostilis

De Brooklynella gelijkt quauitzicht en grootte op de

Chilodonella. Dit trilhaardiertje duikt alsparasiet op de huid en kieuwen van tropi-sche zeewatervissen op. Eerst zijn er kleine bleke plekken op de huidte zien. In het begin vertonen de vissen eengebrek aan eetlust, ze ademen snel, wor-den geleidelijk aan traag en scheiden slijmaf. De bleke plekken worden groter en inhet eindstadium komen er platte stukjeshuid los. De vissen sterven binnen enkeledagen, wanneer grotere stukken huid wor-den vernietigd.Een onmiddellijke behandeling is daaromaangewezen. In zeewateraquariums zon-der lagere dieren (of in een quarantaine-aquarium) wordt sera cyprinopur dagelijksgedurende vier tot zes dagen conform degebruikersinformatie toegediend. Zoals bijde bestrijding van Cryptocarion moet dewaterhoeveelheid precies worden bere-kend en op basis hiervan de dosis exactworden afgemeten. In een zeewateraquari-um zonder lagere dieren kan de Brookly-nella ook met sera costapur veilig wordenbestreden. De dosering gebeurt conformde gebruikersinformatie.

4.4 Glossatella

Glossatella en Heteropolariacolisarum zijn sterk op elkaar gelijkendeeencelligen, die zich in verwondingen opde vishuid nestelen. Ze vormen korte stelenwaarmee ze zich aan de wondranden vast-zetten en zo de genezing ervan verhinde-ren. Door de snelle vermenigvuldiging vande eencelligen wordt de wond overwoe-kerd met een soort harige bedekking. Ver-warring met een schimmelinfectie is nau-welijks mogelijk omdat schimmels veellangere draadjes vormen. Met een loep zijnde zich voortbewegende eencelligen al

goed te herkennen. Wanneer de wond een-maal bezet is, breiden de eencelligen zichook langzaam uit naar de aangrenzende,gezonde delen van de huid. Ze voeden zichniet rechtstreeks van de wond maar vansecundair optredende bacteriën en lossecellen van het gestoorde weefsel. Eenbehandeling met sera costapur bestrijdtde parasieten snel en laat de wondopnieuw genezen.

4.5 Trichodina

Een infectie van de vishuiddoor het trilhaardiertje Trichodina is moei-lijk waar te nemen. De vissen schuren zichzo nu en dan en stuiptrekken met de vin-nen. De Trichodina is geen parasiet in deeigenlijke zin van het woord. De mondope-ning van de eencellige bevindt zich aan devan de vis weggekeerde zijde en wervelt zobacteriën en losse celdelen naar binnen.Daarom treft men de Trichodina meestalsecundair aan bij vele huidinfecties. Meteen schijfvormig hechtapparaat aan de hol-le onderzijde hecht de eencellige zich vasten irriteert hij de vishuid.Huidverdikkingen en slijmafzonderingen,die de Trichodina opnieuw tot voedsel die-nen, zijn hiervan het gevolg.

Bij goudvissen en koikarpers kan men ziendat de verwekker zich met het hechtappa-raat geleidelijk diep in de slijmhuid boort,wanneer deze door andere infecties ver-dikt is.

16

40 x

40 x

100 x

Ziek

ten

ve

roo

rzaa

kt d

oo

r Cilio

ph

ora

Trichodina kan op betrouwbare wijze wor-den bestreden met sera costapur. In detuinvijver dient u sera omnisan conform degebruikersinformatie toe.

4.6 Tetrahymena

Ook de eencellige Tetrahy-mena is geen echte parasiet maar duikt pasop wanneer de slijmhuid al door schimmelsen bacteriën is geïnfecteerd. Hij voedt zichmet bacteriën en met de fragmenten vanafgebroken huidcellen. In overbezetteaquariums kan het door de belasting vanhet water echter tot een massale verme-nigvuldiging van Tetrahymena komen.De eencelligen overvallen dan in grotegetale de slijmhuid van de vissen. Draad-vormige, witachtige huidverdikkingen zijnhet gevolg. In het eindstadium komt dehuid los en sterven de vissen. Een behan-deling met sera costapur doodt op veiligewijze de ziekteverwekkers wanneer debehandeling consequent volgens de voor-schriften wordt uitgevoerd. In hardnekkigegevallen, bij pH-waarden om en bij de 8 pHof wanneer in het aquarium een zeer sterkbiologische filter wordt ingezet, moet driedagen lang elke dag de basisdosis aan hetwater worden toegediend. Vóór elke nieu-we toediening van de verzorgingsmiddelenmoet een waterverversing van 30% wordenuitgevoerd. Het is nuttig secundaire infec-ties door schimmels en bacteriën niet de

kans te geven om op te komen en dezereeds in het beginstadium met sera myco-pur of sera baktopur te bestrijden.

4.7 Chilodonella

De “hartvormige huidver-vuiler” Chilodonella veroor-

zaakt 1 – 3 cm grote, witachtig doorschij-nende verdikkingen van de slijmhuid. Devissen voelen zich onwel en gaan zich schu-ren. Wanneer er niets wordt ondernomen,nemen de vlekken op de huid toe tot dehele vishuid slijmerig wit is verdikt. De vis-sen staan nu schommelend in de water-stroom van het filter en worden toene-mend apathisch.Omdat de eencelligen zeer goed van de

ene vis naar de andere kunnen zwemmen,zal de ziekte snel uitbreiding; daarom moetsnel een behandeling met sera costapurworden opgestart.sera costapur bestrijdt voor onderzoekChilodonella op betrouwbare wijze. In detuinvijver gebruikt u tegen Chilodonellasera omnisan.

40 x 50 x

17

5 Ziekten door flagellaten

Flagellaten (zweepdiertjes) vormen eensterk uiteenlopende categorie binnen deeencelligen. Enkele soorten zijn uiterstklein, nauwelijks groter dan bacteriën, enbezitten slechts een of enkele zweepdra-den. Toch kunnen ze zich daarmee zo snelvoortbewegen dat men hen bij het obser-

veren met de microscoop niet met het oogkan volgen. Andere soorten zijn daarente-gen zo groot dat men ze bijna met het blo-te oog kan waarnemen. De meeste flagella-ten zijn volkomen onschuldig, enkelehebben zich echter in de loop van de evo-lutie tot parasieten ontwikkeld.

5.1 Oodinium (fluweelziekte)

Oodinium is een speciaalgeval onder de eencellige visparasietenomdat dit organisme van plantaardige oor-sprong is (het gaat om een zogenaamd“dinoflagellaat”).

In het beginstadium schuren de vissen zichaan voorwerpen en plantenbladeren; deziekte wordt echter pas bij een sterkerebezetting duidelijk zichtbaar. Infecties inhet zoetwateraquarium worden meestaldoor de Oodinium pillularis veroorzaakt,terwijl in zeewater de Oodiniumocellatum opduikt. Bij Oodinium is de huid van de vis-sen bezaaid met uiterst kleine,witachtig gele stippen. De verwek-kers zitten op de huid; ze bereikeneen grootte van hoogstens0,3 mm. Daarmee zijn ze aanzienlijkkleiner dan de Ichthyophthirius,waardoor men ze duidelijk van henkan onderscheiden.Een aantasting door Oodiniumbegint meestal aan de vinnen enbreidt zich dan via het lichaam uit.In vergevorderde stadia lijkt de visals met meel bestoven; op de huidis een fluweelachtige bedekkingzichtbaar. Daarom wordt de ziekteook “fluweelziekte” genoemd. De-ze bedekking is bijzonder duidelijkte zien wanneer de vis in de leng-

Zie

kte

n d

oo

r fl

ag

ella

ten

terichting van de waarnemer staat.In het eindstadium komen er kleine stukjeshuid los en de ogen krijgen een troebeleaanslag.

Speciaal hiervoor werd het verzorgings-middel sera oodinopur ontwikkeld, datzowel in zoetwater als in zeewater kanworden toegepast en de ziekteverwekkers

100 x

18

De Oodinium-ziekte is zeer besmettelijk.

Omwille van zijn plantaardige oorsprong

wordt Oodinium door andere

werkzame stoffen als bij

eencellige diertjes bestreden.

binnen de 3 tot 5 dagen doodt. sera oodi-nopur mag omwille van het kopergehalteniet in aquariums met lagere dieren wor-den toegepast.

Voor, tijdens en na de behandeling metsera oodinopur moet in elk geval eenkopertest met de sera koper-Test wor-den doorgevoerd om de juistekoperconcentratie(0,3 mg/l) tebereiken.De therapeutischedosis van 0,25 tot0,3 mg Cu/l moet elkedag eenmaal worden ingesteld.

Een zorgvuldige controle van het koper-gehalte is onontbeerlijk om mislukkin-

gen bij de behandeling dooreen te gering kopergehalteevenals vergiftigingsverschijn-selen door een te hoog koper-gehalte met zekerheid uit tesluiten.Een precieze dosering in hetbereik tussen 0,1 ml tot 2 ml kangebeuren met insulinespuitenuit de apotheek. Vrij koper moetna de behandeling door eengedeeltelijke waterverversingworden verwijderd. Daarnavolgt een driedaagse filteringvia sera super carbon. Het toe-dienen van een dubbele dosissera aqutan bindt koperrestenen maakt ze zo onschadelijk.

5.2 Costia

Het zweepdiertje Costia necatrix, ook “boonvormige

huidvervuiler” genoemd, veroorzaakt ge-lijkmatige, lichtjes melkachtige huidver-vuilingen. Enkele jaren geleden werd deparasiet omgedoopt tot “Ichthyobodonecatrix”. Omdat de naam Costia echternog steeds gebruikelijk en onder aquari-umhouders bekend is, wordt hij verdergebruikt.

De Costia is een zwakteparasiet, die vaaklatent in geringe hoeveelheid op de vissenleeft. De parasiet is zeer klein zodat menhem enkel onder een microscoop kan zien.De Costia kan zich enkel ongeremd verme-nigvuldigen wanneer de vissen onderstress staan en verzwakt zijn.Als zuivere parasiet voedt de verwekkerzich uitsluitend met de slijmhuid en sterfthij in het vrije water na korte tijd af. Bij eensterke aantasting kunnen grote stukkenhuid worden vernietigd, wat tot de doodvan de vissen lijdt. sera costapur doodt deverwekkers op betrouwbare wijze. Degelijktijdige toediening van sera ectopurondersteunt de behandeling.

Ziek

ten

do

or fla

ge

llate

n

600 x

100 x

19

5.3 Darmflagellaten

Enkele flagellaatsoorten zijnaangepast aan een leven in de darm van devissen. Ze leven daar meestal als parasietenen voeden zich met het voorgekauwdevoer. Voor vele vissoorten maakt dit nietsuit en ze voelen zich zelfs bij een sterkeaantasting niet onwel. Andere vissoortenvertonen bij een besmetting door darmfla-gellaten een duidelijk ziektebeeld.

Bij veel cichlidesoorten komt het tot ziek-teverschijnselen wanneer ze door darm-flagellaten zijn besmet en nog andereverzwakkende factoren, zoals een on-aangepaste voeding, tekort aan mineralenof vitaminen of stresstoestanden optreden(zie in dit verband ook deficiëntieverschijn-selen op blz. 40).De vissen krijgen een donkere kleur, zegedragen zich angstig en vertonen eengebrek aan eetlust. Darmflagellaten verme-nigvuldigen zich bij een ongeschikte enballaststofarme voeding bijzonder goed. Zoleidt het voeren met vlees van warmbloedi-gen tot een vermeerdering van de flagella-ten. Bij een extreme besmetting vallen dedieren af en smelten de vinranden weg. Deoorzaak daarvoor is een tekort aan voe-dingsstoffen omdat de flagellaten deze aande voedselbrij in de darm onttrekken en zoaan de vis ontzeggen.

Hun maagdarmkanaal heeft zich optimaalbekwaamd in het verteren van waterorga-nismen. Daarom worden eiwitten en vettenvan warmbloedige dieren onvoldoendeverteerd. De overgebleven eiwitten dienenvoor flagellaten en nog andere bacteriënals voedingsbasis. In de uitwerpselenbevinden zich dan nog vele niet verteerde

eiwitten die tot een vermenigvuldiging vanbacteriën in het water leiden, het filterbelasten en zo resulteren in een snelle stij-ging van de nitraatwaarde.

Een juiste en afwisselende voeding met desera voermiddelen voorkomt de vermeer-dering van darmflagellaten. De voedings-stoffen zijn optimaal afgestemd op debehoefte van de vis en worden volledigverteerd.Tijdens onderzoeken op lange termijn wer-den meerdere scholen aangetaste discus-vissen onder een optimale voeding enstressvrij grootgebracht

Zie

kte

n d

oo

r fl

ag

ella

ten

800 x

20

De meeste vissoorten hebben zich

in de loop van hun ontwikkeling

niet aan het verteren van vlees van

warmbloedigen kunnen aanpassen.

6.1 Gyrodactylidea

Levendbarende zuigwor-men van de soort der Gyrodactylidea dui-ken vaker op bij vijvervissen, eerder zeldenin warmwateraquariums. Ze zijn eerder opde huid dan aan de kieuwen van de vis tevinden. Sommige soorten worden tot driemillimeter groot en kunnen bij een precie-ze observatie al met het blote oog wordenherkend.

De wormen verwonden de vissen met hunhaken die zich diep in het weefsel boren. Inhet beginstadium schuren de vissen zichaan de bodemgrond en decoratie, daarnakomt het tot slijmhuidverdikkingen engaan de vissen schommelend in de water-stroming staan of liggen ze apathisch opde bodemgrond.

Wanneer u een besmetting met huidwor-men vermoedt, moet u onmiddellijk eenbehandeling met sera mycopur starten. Dewerking wordt nog versterkt door seraectopur.

zonder één enkel medicament toe te die-nen. De vissen groeiden normaal op enpaarden, geslachtsrijp op de leeftijd tussentien en twaalf maanden. Ze hadden geenenkel probleem om met de eigen afweer-krachten de vermeerdering van flagellatenin de darm te onderdrukken.

Meestal is de darm van aangetaste vissenniet alleen door flagellaten maar ook doorverschillende andere soorten beweeglijkebacteriën besmet. Wanneer de vissen onderstress komen te staan, worden hun afweer-

krachten verzwakt zodat deze verwekkerszich extreem kunnen vermenigvuldigen.Bijgevolg voelen de vissen zich onwel enscheiden ze witte excrementen uit.

Met sera baktopur direct of sera baktoTabs kan de ziekte worden behandeld. Dewerkzame stof bestrijdt de bacteriën enreduceert de besmetting door flagellaten.Blijvend succes kan echter enkel wordenbereikt wanneer de voeding wordt aange-past en de leefomstandigheden wordenverbeterd.

Ziek

ten

do

or w

orm

en

6.2 Dactylogyridea

Verschillende soorten eileggende zuigwor-men van de soort der Dactylogyridea levenals parasieten op de kieuwen en de huidvan vissen. Bij aquariumvissen komen voor-al op de kieuwen parasiterende soortenvoor, bij vijvervissen zijn ver-schillende soorten kieuw- en

6 Ziekten door wormen

10 x

100 x

21

huidwormen te vinden. Een lichte besmet-ting wordt door vissen goed verdragen enleidt niet tot klachten.Bij een slechte hygiëne, stress en overbe-zetting vermeerderen de kieuwwormenzich echter sterk en de vissen beginnenzich te schuren en sneller te ademen. Bijeen sterke aantasting staan ze zwaar naarlucht happend en met gespreide kieuwdek-sels onder het wateroppervlak.

De kieuwwormen verwonden de vissenmet hun hechtapparaat waarmee ze zichaan de vishuid vasthouden. De haken prik-ken in de gevoelige slijmhuid van de kieu-wen en verwonden deze.

Daarop kunnen secundaire infecties doorschimmels, bacteriën en verschillende een-celligen ontstaan. Daarom moet de behan-deling met sera mycopur onmiddellijk wor-den opgestart wanneer u een aantastingdoor huid- of kieuwwormen vermoedt. Hetgelijktijdig toedienen van sera ectopurheeft zin en versterkt de doeltreffend-heid.

De hoger beschreven eencelligen enwormen komen in de meest verschil-lende menginfecties zeer vaak voorbij vijvervissen.

Omdat de eigenaar

van een vijver

meestal geen precieze diagnose

kan stellen, werd het

verzorgingsmiddel sera omnisan

ontwikkeld. De efficiënte, op elkaar

afgestemde combinatie

van werkzame stoffen

doodt op betrouwbare wijze

alle eencellige diertjes

zoals Oodinium

en bestrijdt efficiënt

huid- en kieuwwormen.

Zie

kte

n d

oo

r w

orm

en

22

6.3 Bloedzuigers

Bloedzuigers worden somsdoor onachtzaamheid samen

met nieuw aangekochte vissen of doorwatervogels in de tuinvijver gebracht. Ze zijnmeerdere centimeter groot en daardoormet het blote oog duidelijk herkenbaar. Methun mondzuignap hechten ze zich aan devissen, openen er een bloedvat en zuigen erhet uittredende bloed op.

Wanneer ze vervolgens de vis verlaten, blij-ven er bloedende zuigvlekken op de huidachter. Omdat de bloedzuigers van vis totvis trekken, kunnen er gevaarlijke ziektenworden overgedragen. Aan de vis hechten-de bloedzuigers kunnen van de vis wordenlosgemaakt door ze met een in alcoholgedrenkt propje watten af te betten.

sera cyprinopur

bestrijdt

de parasieten

in de tuinvijver.

Viru

sziek

ten

7 Virusziekten

Virussen zijn zo klein dat ze met een een-voudige microscoop niet kunnen wordenwaargenomen. Ze kunnen enkel met elek-tronenmicroscopen en door arbeidsinten-sieve bewerkingen zichtbaar worden

7.1 Lymphocystis

Lymphocystis tast de huid van de vissen aanen wijzigt de slijmhuidcellen. Ze vergrotenzich tot het honderdvoudige zodat ze methet blote oog duidelijk als woekeringenzichtbaar zijn. De tot meer dan een millime-ter vergrote cellen zien eruit als op de huidhechtend broedsel. Wanneer men met devinger over de getroffen huid gaat, voelende verdikkingen als harde knobbeltjes aan.De cellen vergroten zich door de gedwon-gen aanmaak van virussen. Tenslotte bars-ten de cellen open en miljoenen nieuwevirussen komen zo in het water terecht. Zedrijven in het rond en kunnen andere vissenbesmetten. Meestal treedt de ziekte eerstaan de buitenste randen van de vinnen op,waarna deze op de rest van het lichaamovergaat.

gemaakt. Ze tasten levende cellen aan endwingen hen nieuwe virussen te produce-ren. Daarbij veranderen de cellen in ziekecellen zodat ze hun normale taken in hetweefsel niet meer kunnen vervullen.

23

100 x

De basis van de vin mag daarbij niet ver-wond worden. Daarna moet de vis met serabaktopur worden behandeld, opdat de vin-nen niet door andere ziekteverwekkers zou-den worden geïnfecteerd. sera cyprinopurheeft een ontsmettende werking en verhin-dert zodoende de overdracht van de ziekte.De beide verzorgingsmiddelen moetensamen worden toegediend. Het doserenvan kleine hoeveelheden sera cyprinopur ismogelijk met insulinespuiten, die in de apo-theek verkrijgbaarzijn.

Wanneer men

de besmetting in het

beginstadium opmerkt,

kan men de rand van de

getroffen vinnen met

een scherpe schaar afknippen.

de vis opnieuw door. Dat zien wij vaak inhet voorjaar wanneer de vissen na de kou-deperiode verzwakt zijn.De overdracht op andere vissen kan dooreen preventieve, dubbele behandeling metsera cyprinopur conform de gebruikersin-formatie worden verhinderd. Deze moetworden doorgevoerd wanneer de tempe-ratuur in de vijver tot boven de 12 °C isgestegen.

Bij een sterke aantasting kunnen de getrof-fen vissen in een behandelingsaquariumgedurende 5 dagen met een normale dosissera cyprinopur worden behandeld, waar-bij ze tegelijk met sera KOI BAKTO TABSworden gevoed. De genezing verloopt dansneller. sera KOI BAKTO TABS kunnen zon-der probleem tot drie weken lang elke dagvolgens de gebruikersinformatie wordengevoerd.

7.2 Karperpokken

Ook de bij koikarpers meestal in het voor-jaar optredende karperpokken wordendoor virussen veroorzaakt. Het gaat daarbijniet om echte pokken maar om een her-pesziekte. Ze is niet op mensen overdraag-baar.Op het lichaamsoppervlak van besmettevissen vormen zich bleke tot roze verdik-kingen met een ronde tot ovalen vorm eneen grootte tussen vijf en tien millimeter.Tussen de infectie en het uitbreken van deziekte kunnen meerdere maanden liggen.De vissen lijken ook bij een sterke besmet-ting niet bijzonder onder de ziekte te lij-den. In optimale leefomstandighedengenezen de huidverdikkingen mettertijdvanzelf. Toch blijft de ziekte latent aanwe-zig en breekt ze bij elke verzwakking van

Vir

usz

iek

ten

24

U mag in geen geval vergeten

sera KOI MULTIVITAMIN of

sera activant te geven

om het immuunsysteem

van de vissen te versterken.

Preventief moet men de vijver in het voor-jaar, wanneer de temperatuur tussen 12 en

15 °C schommelt, driemaal met eeninterval van telkens één week conform

de gebruikersinformatie met seracyprinopur behandelen.

Meestal bestaan deeerste symptomen vanvoorjaarsvirus erin datde vissen zich in destroming van de filter-uitloop verzamelen. Zebeginnen ongecoördi-neerd te zwemmen enlijden aan evenwichts-stoornissen. Dan tre-den puntvormige bloe-dingen op de huid, de

kieuwen en de vinpunten op, die al snel gro-ter worden. Wanneer men het kieuwdekseleven opheft, ziet men dat de kieuwen bleekzijn.In het eindstadium komt het tot een zwel-ling van het lijf (buikwaterzucht), uitpuilen-de ogen en het tuiten van de aars en tot hetafscheiden van slijmerige uitwerpselen.

Viru

sziek

ten

25

7.3 Voorjaarsvirus

De voorjaarsvirus bij karpers is een acute,besmettelijke virusinfectie. Ze kan alleen inde vijver raken via geïnfecteerde nieuwelin-gen. Wanneer vissen deze ziekte hebbendoorstaan, worden ze zelfs immuun, maarblijven ze hun hele leven lang latente over-dragers van de virussen.

Zolangde temperatuurin de vijver hogerligt dan 20 °C, breekt deziekte niet uit.De virussen wordenpas in de herfst actief,wanneer de tempera-turen dalen. De over-dragende vissen wor-den dan weliswaar nietziek maar scheiden viahun uitwerpselen enurine virussen af.Het is nog niet hele-maal duidelijk hoeandere vissen de virus-sen opnemen. Men vermoedt dat de virus-sen via de kieuwen in de bloedsomloopgeraken. Zeker is dat karperluizen en bloed-zuigers de virussen bij het bloedzuigenoverdragen.

Bij lage temperaturen vermenigvuldigende virussen zich slechts zwak en in dewinter zijn ze niet actief. Pas wanneer detemperatuur in het voorjaar boven de 6 °Cstijgt en het immuunsysteem van de vissenverzwakt is, beginnen de virussen zichsterk te vermeerderen. Voorjaarsviruswordt echt acuut bij temperaturen tussen15 en 17 °C. Wanneer er niets wordt onder-nomen, kunnen de meeste vissen binneneen week gestorven zijn.

Daarom is het belangrijk

de symptomen te kennen om

tijdig te kunnen reageren.

Vanaf een watertemperatuur van 20 °C trektde ziekte zich terug en boven de 25 °C zijner geen sterfgevallen meer.

Des te eerder men de uitbraak van de ziek-te herkent, des te groter zijn de kansen zein te dammen. Tot vandaag is er nog geenmedicament bekend dat actieve virussen inde vis doodt.

Een eerste en belangrijkste maatregel

is de temperatuur langzaam

in meer dan 24 uur tijd tot 20 à 22 °C

te verhogen.

Omdat dit in een vijver

maar zelden mogelijk is, moeten

de vissen in een behandelingsaquarium

worden overgezet.

Vir

usz

iek

ten

26

Wanneer het water een temperatuur van20 °C heeft bereikt, voegt men per 100 liter3 tabletten sera baktopur direct en 8 mlsera cyprinopur toe. Vervolgens verhoogtmen de temperatuur heel langzaam tot25 °C.

sera baktopur direct verhindert secundai-re bacteriële infecties en sera cyprinopurwerkt ontsmettend tegen de niet actievevirussen in het water. Omdat de virussen bij25 °C niet meer actief zijn en het immuun-systeem dan het best presteert, kunnen devissen zich nu herstellen.

De volgende vier dagen wordt telkens 8 mlsera cyprinopur per 100 liter water toege-voegd. Tijdens de behandeling moet dekwaliteit van het water in het oog wordengehouden. Het doorluchten van het wateris noodzakelijk opdat de vissen voldoendezuurstof ter beschikking zouden hebben.Zolang de vissen voeding opnemen, moetmen hen een hoogwaardig voer geven datmen bovendien met sera KOI MULTIVITAMINbesprenkelt.De voersoorten sera KOI ROYAL HOOFD-VOER, sera biogranulat, sera KOI SPIRULINAof sera goldy Royal zijn bijzonder geschiktomdat ze sera KOI MULTIVITAMIN goedopzuigen. Vervolgens moet het geprepa-reerde voer zo snel mogelijk aan de vissenworden gegeven.

Viru

sziek

ten

27

Behandelingsplan:

1ste dag De temperatuur zeer lang-zaam tot 20 °C verhogen, dan per 100 liter water 3 tabletten sera baktopur direct en 8 ml sera cyprinopur toedienen.

2de dag De temperatuur langzaam verhogen tot 25 °C, 8 ml sera cyprinopur per 100 liter watertoedienen.

3de – 5de dag Dagelijks 8 ml sera cyprinopurper 100 liter water toedienen.

6de dag Het water verversen en filte-ren via sera super carbon.

Vir

usz

iek

ten

De vissen in een behandelingsaquariummet zuiver water van dezelfde tempera-tuur overzetten.

Omdat voorjaarsvirus zeer besmettelijk isen zich bij een optimale temperatuur in devijver als een epidemie uitbreidt, kan een tetrage reactie de dood van vele vissen totgevolg hebben. Vissen die een duidelijkeopzwelling vertonen, zijn vaak niet meer teredden en scheiden grote hoeveelhedenvirussen en bacteriën af. Men moet ze daar-om tijdens de behandeling van de anderevissen scheiden en in een apart behande-lingsaquarium overzetten.

De vissen mogen niet

in het koude water van de vijver

worden teruggezet.

28

7.4 Buikwater-zucht bij karpers

De besmettelijke buikwater-zucht bij karpers werd vroegerals een op zichzelf staandeziekte beschouwd.Uit onderzoek met meer ver-fijnde methoden is geblekendat het hier een verschijnings-vorm van voorjaarsvirus in eengevorderd stadium zou kun-nen zijn.

Zoals bij aquariumvissen kan het ziekte-beeld van buikwaterzucht echter ook in-gevolge inwendige bacteriële infectiesoptreden. Omdat in verzwakte vissen veleziekteverwekkers zich vermeerderen, kandeze buikwaterzucht niet eenduidig aanéén enkele oorzaak worden toegeschre-ven. Het ziektebeeld wordt meestal veroor-zaakt door nierinsufficiëntie omdat dezedan niet meer voldoende vloeistof kanafscheiden. De vloeistof dringt in het weef-sel en de lichaamsholte binnen en leidt zo

tot een opzwellend lichaam en het ont-staan van uitpuilende ogen. De getroffenvissen kunnen vaak niet meer wordengeholpen. De zieke vissen moeten onmid-dellijk uit de vijver worden verwijderd en ineen quarantaineaquarium worden overge-zet om daar met een dubbele dosis serabaktopur direct te worden behandeld.De gelijktijdige toediening van sera cypri-nopur volgens het voorschrift ondersteuntde behandeling. In de tuinvijver geeft menvijf dagen lang elke dag de normale dosissera cyprinopur.

In plaats van het gebruik van sera baktopurdirect kunnen ook ’s morgens en ’s avondssera KOI BAKTO TABS worden gevoerd.

Viru

sziek

ten

29

800 x

Bacteriën zijn in elk aquariumaanwezig. Ze vervullen vaakvele belangrijke opdrachten,zoals de afbraak van ammoni-um, nitriet en nitraat.Er bestaan echter ook schade-lijke, d.w.z. ziekteverwekkendebacteriën. Ook deze zijn in elkaquarium aanwezig, bij eenzorgvuldige verzorging vanhet aquarium stellen deze ech-ter geen probleem.Sterke vissen met een intact immuunsys-teem hebben voldoende afweerkrachtentegen bacteriële infecties.

Zie

kte

n d

oo

r b

act

eri

ën

30

Bacteriën veroorzaken vele ziekten, dieniet altijd makkelijk te herkennen zijn.

Door stress,

slechte waterverhoudingen,

een verkeerde voeding of

ziekte verzwakte vissen

zijn echter vaak gevoelig voor

bacteriële aandoeningen.

8.1 Witte-vlekziekte

De witte-vlekziekte wordtveroorzaakt door verschil-

lende bacteriën. Ze is herkenbaar aan witteof grijswitte, matte en troebele vlekken opde vinnen en de huid. De slijmhuid scheurtopen, men herkent schubloze plekken.Wanneer de ziekte al zover gevorderd is datde huid in toenemende mate wordt vernie-tigd, helpt het vloeibare sera baktopuralleen niet meer. Er moet in dit geval ooknog een behandeling met sera baktopurdirect worden doorgevoerd. De werkingvan de beide verzorgingsmiddelen wordtbij combinatie van de volledige dosissenversterkt.

40 x

8 Ziekten door bacteriën

1500 x

8.2 Vinrot

Het bacteriële vinrot wordtveroorzaakt door bacteriën die in elk aqua-rium aanwezig zijn. Gezonde vissen wordenniet besmet omdat ze over voldoendeafweerkrachten tegen de bacteriënbeschikken. De ziekte breekt uit bij vissendie onder stress staan, mogelijk omdat zebij het transport verwond zijn of omdat debezettingsgraad van het aquarium te hoogis. Ook in combinatie met andere ziektenzoals de Columnaris-ziekte, schimmelinfec-ties, verwondingen of ingevolge eenbesmetting door parasieten kan vinrotoptreden. Slechte hygiënische omstandig-heden en het hierdoor door bacteriënbelaste water bevorderen de ontwikkelingvan de ziekte.De vinnen komen vanuit de rand los enworden in het late stadium tot en met devinbasis vernietigd. De behandeling magniet worden uitgesteld. sera baktopurbestrijdt de bacteriën en laat vernietigdevindelen snel weer aangroeien.

Wanneer een gebrekkige hygiëne de oor-zaak is, moeten nog voor aanvang van debehandeling de hygiënische voorwaardenworden verbeterd.

Ziek

ten

do

or b

acte

riën

8.3 Bacterieel kieuwrot

Bacterieel kieuwrot kan optreden wanneerde gevoelige slijmhuid van de kieuwbladendoor parasieten zijn verwond. Bacteriën uithet water dringen binnen en tasten hetweefsel aan. De afgestorven kieuwbladenzijn witachtig grijs gekleurd. Men kan deafgestorven delen duidelijk herkennenwanneer men het kieuwdeksel evenopheft.sera baktopur bestrijdt de ziekteverwek-kers onmiddellijk en laat de wonden helen.De vernietigde kieuwbladen groeien echterniet meer aan. Omdat de kieuwen zeersterk zijn doorbloed, kunnen er bacteriënin de bloedstroom geraken en inwendigeorganen infecteren. Daarom moet mentegelijk een behandeling met sera bakto-pur direct doorvoeren. De in het bloed bin-

nengedrongen bacteriën kunnenzich dan niet meer in het organis-me uitbreiden.

Aangetastekieuwen

(kieuwdekselverwijderd)

Ter vergelijking:gezondekieuwen

(kieuwdekselverwijderd)

31

Vinrot

Genezen

na vier weken

8.4 Columnaris

Een infectie door de Colum-naris-bacteriën is te herkennen door eenwitte donslaag van zeer dicht bij elkaarstaande draadjes aan de mond, vinnen enschubranden. De witte plekken breidenzich op de vishuid snel uit. In het eindstadi-um kunnen de vinnen vanuit de rand losko-men en de vissen staan dan schommelendonder het wateroppervlak. Men moetonmiddellijk reageren want de ziektebreidt zich zo snel uit dat het hele bestandin gevaar is. In dit geval is het combinerenvan de verzorgingsmiddelen sera bakto-pur en sera baktopur direct absoluutgepast.

Inwendige bacteriële infecties kunnen zichop verschillende manieren uiten. Zo verto-nen de vissen geleidelijk storingen in hetzwemgedrag, ze tollen, tuimelen of draaienin het rond. Hun reacties worden trager enze worden uiteindelijk volledig apathisch.Afhankelijk van welke inwendige organenaangetast zijn, sterven de vissen na eenverschillend lange lijdenstijd.

Zie

kte

n d

oo

r b

act

eri

ën

8.5 Bloedende ontstekingen op de huid

Karakteristiek voor een infectie door Aero-monas- en Pseudomonas-bacteriën zijnkleine bloederige plekken op de huid, bloe-dende ontstekingen aan de aars en aan dewortel van de vinnen. Geleidelijk vormenzich bloederig uitbarstende gezwellen inde huid en de spieren. Het is daarom abso-luut noodzakelijk om onmiddellijk na hetherkennen van de symptomen een behan-deling met sera baktopur direct door tevoeren. De werkzame stof van sera bakto-pur direct wordt zeer snel via de kieuwenen de darm in het organisme van de vissenopgenomen en werkt van binnen uit.

32

400 x

Omdat Columnaris-bacteriën

de voorkeur geven aan alkalisch water,

ondersteunt een reductie

van de pH-waarde tot onder pH 7

met sera pH-minus de behandeling,

uiteraard voor zover de vissen

deze pH-verlaging verdragen.

Ziek

ten

do

or b

acte

riën

8.6 Buikwaterzuchtbij aquariumvissen

Door langere tijd aanhoudendestresssituaties wordt het immuun-systeem van de vissen verzwaktzodat er bacteriën in de organismenkunnen geraken. Vaak zijn slechts enkelevissen van het bestand getroffen. De ziektebegint met een bacteriële darminfectie.Dat uit zich in het afscheiden van slijmerigeuitwerpselen. Vervolgens begint de visslechts weinig voedsel op te nemen.In het verdere verloop van de ziektekomen er delen van de darmslijm-huid los. Ze blijven als witte, slijmerige stukken aan deaars van de vis hangen.Zelfs wanneer de vis nogvoedsel opneemt, kan hijdit niet meer verteren. De inwendige organenworden gedeeltelijk ver-schrompeld en kunnen

niet meer presteren. In deze toestand kande vis lange tijd pijn hebben.

Het eindstadium is bereikt wanneer erfunctionele storingen van de nier optredenof door infecties van de urinewegen denoodzakelijke waterhoeveelheid niet meerkan worden afgescheiden.De overtollige vloeistof hoopt zich op in delichaamsholte, in de schubzakken of achterde ogen. Een opzwellend lijf, opstaandeschubben en uitpuilende ogen zijn hetgevolg. Bij het waarnemen van ook maaréén enkel teken moet onmiddellijk een

behandeling met sera baktopur directworden doorgevoerd. In het beginstadiumkunnen de vissen nog worden geholpen enkan de uitbreiding van de ziekte wordenverhinderd.

Vissen die al een duidelijke zwel-ling van het lijf of uitpuilende

ogen vertonen, moeten ineen apart aquarium wor-den overgezet en kunnendaar met een dubbeledosis sera baktopurdirect worden behandeld.

Opgelet! Dit bijzonder doeltreffende anti-bacteriële verzorgingsmiddel brengt ookschade toe aan nuttige bacteriën in het fil-ter. Het is daarom noodzakelijk het filter tij-dens de behandeling van het aquarium loste koppelen en bijv. aan een emmer waterin werking te stellen!

33

8.7 Erythrodermatitis

Erythrodermatitis bij kar-pers wordt door bacteriën van de Aeromo-nas-soort veroorzaakt en treedt overwe-gend in de zomer en de herfst op. In delaatste jaren wordt echter meer en meeropgemerkt dat in het voorjaar geïmpor-teerde kweeksoorten uit warme landen deziekte meebrengen. Omdat Erythroderma-titis een langzaam proces kent, komt hetvaak voor dat de geïmporteerde visseneerst een gezonde indruk achterlaten maarna enkele weken bloederig rode zwerenkrijgen en al snel daarop in grote getalesterven.

Erythrodermatitis begint met rode vlekkenin de huid die zich dan tot openbarstendegezwellen ontwikkelen.

Door deze rode vlekken in het beginstadi-um wordt deze aandoening vaak verwarmdmet voorjaarsvirus. In het verdere verloopzijn witomrande verzweringen en barstenmet rood middelpunt karakteristiek. Dezekomen vooral aan de zijkanten van het lijfen aan de staartwortel voor. Vaak treden erook secundaire schimmelinfecties op de

wonden op. Doorbraken ter hoogte van hetlichaam eindigen bijna altijd met de dood.

Als ziekteoverdragers worden zoals bijvoorjaarsvirus bloedzuigende parasietenverdacht. Bij een tijdig ingezette behande-ling zijn de kansen op genezing goed. Daar-om moet bij nieuw ingevoerde goudvissenen koikarpers zo snel mogelijk een preven-tieve behandeling met sera cyprinopurworden doorgevoerd, waarbij vijf dagenlang een normale dosis wordt gegeven.Daarna vervangt men een groot deel vanhet water. Deze behandeling herhaalt menna verloop van een week.

In acute gevallen, wanneer de vissen alopenbarstende zweren vertonen, kan eenbehandeling in een quarantaineaquarium

Zie

kte

n d

oo

r b

act

eri

ën

34

Ziek

ten

do

or b

acte

riën

met ventilatie en een mechanisch snelfilterbij 22 – 25 °C worden doorgevoerd. Op deeerste dag geeft men 60 g sera ectopur en3 tabletten sera baktopur direct per100 liter water in het aquarium. Daarboven-op wordt vijf dagen lang elke dag 8 ml seracyprinopur per 100 liter water bijgegeven.Vervolgens voert men een grote waterver-versing door. De in warm water behandeldevissen mogen niet in een koude vijver wor-den overgezet.De open wonden beginnen na de behande-ling dicht te groeien. Het genezingsprocesmoet door een goede voeding en de toe-diening van vitaminen worden onder-steund. Voeren doet men met sera goldy,sera goldy Royal, sera bioflakes en serabiogranulat. Bij grotere koikarpers wordenbovendien de soorten sera KOI ROYALHOOFDVOER, sera KOI COLOR en sera KOISPIRULINA gegeven.

Behandelingsplan:De vissen in een behandelingsaquariummet zuiver water van dezelfde tempera-tuur overbrengen. Gedurende de helebehandelingstijd moet aandacht wordenbesteed aan optimale waterverhoudingenen een goede hygiëne!

Op de 7de dag vanaf het begin van de behandeling:

De rode kleur van de wond verbleekt.

Op de 11de dag vanaf het begin van de behandeling:

De wond heeft zich verder geheeld.

Op de 13de dag vanaf het begin van de behandeling:

De wond heeft zich gesloten.

Op de 21ste dag vanaf het begin van de behandeling:

De wond is geheeld.

Op de 27ste dag vanaf het begin van de behandeling:

De wond is geheeld en volkomen dicht.

De vissen niet terugzetten in een koude vijver.

35

1ste dag De temperatuur langzaam tot 22 °C verhogen. 60 g sera ecto-pur, 3 tabletten sera baktopur direct en 8 ml sera cyprinopur op 100 liter water

2de dag 8 ml sera cyprinopur op 100 liter water

3de dag 8 ml sera cyprinopur op 100 liter water

4de dag 8 ml sera cyprinopur op 100 liter water

5de dag 8 ml sera cyprinopur op 100 liter water

6de dag 50% waterverversing en viasera super carbon filteren

10de dag 50% waterverversing

Schimmels zijn opbouwende organismenen in elk aquarium aanwezig. Ze levereneen belangrijke bijdrage aan de hygiënedoor afvalstoffen zoals de uitwerpselen vande vissen te verwerken. De schimmelspo-ren zijn daarom altijd aanwezig in aquari-umwater. Zolang de slijmhuid niet bescha-digd is, kunnen schimmels de vissen nietsmaken. De slijmhuid vormt een effectievebescherming tegen het binnendringen vande sporen. Alleen wanneer de slijmhuiddoor de vangst of een aantasting doorparasieten verwond is, kunnen er zichschimmelsporen in de huid vastzetten en

ontwikkelen.Daarom is het belangrijk om aan het aqua-riumwater ook bij lichte schaafwonden nahet vangen en het transport onmiddellijksera aqutan toe te voegen. De slijmhuidbe-schermende component in sera aqutanmaakt lichte verwondingen en schaafwon-

9 Ziekten door schimmels

36

Schimmelinfecties

aan de lichaamszijde

na schaafwond

Schimmel-verbindingen en

sporenkapselsvan Saprolegnia

onder demicroscoop

Broed met schimmelinfectie

(microscopische opname)

Schaafwonden en schimmelinfectiesop schaafwonden

den snel weer dicht. Bij zware verwondin-gen en diepe schaafwonden moet onmid-dellijk sera mycopur worden ingezet omeen infectie te vermijden.sera ectopur ondersteunt de werking vansera mycopur en verhindert secundaireinfecties door eencelligen en bacteriën in

het beginstadium en na verwondin-gen.

60 x

40 x

Zie

kte

n d

oo

r sc

him

me

ls

37

10 Menginfecties

Me

ng

infe

cties

Soms ziet men in een aqua-rium, maar vaker nog in de tuinvijver dat opde huid van vissen niet slechts één soortparasiet opduikt. De slijmhuid ziet er verdiktuit en wanneer men een uitstrijkje onder demicroscoop onderzoekt, kunnen huidwor-men en verschillende eencelligen zoalsCostia, Chilodonella, Trichodina en Tetrahy-mena worden herkend. In het beginstadiumschuren de vissen zich vaak tegen de bodemof voorwerpen, later staan ze apathisch metgeklemde vinnen en schommelend in dewaterstroming van de filterterugloop.De verdikking van de slijmhuid begint bij koi-karpers en goudvissen met een grijze aan-slag. Met de voortschrijdende infectie wordtde aanslag wit van kleur en lost deze in klei-ne stukken op. In het laatste stadium komtmeestal elke hulp te laat. Bij een regelmati-ge waarneming door de verzorger wordt deinfectie in het beginstadium opgemerkt enkan de ziekte zich niet zo ver ontwikkelen.Terwijl veel verwekkers bij één enkele infec-tie van de huid een relatief karakteristiekziektebeeld vertonen, leiden menginfectiesbij aquariumvissen tot onregelmatige en

verschillend grotemelkachtig wittevlekken, veroorzaaktdoor een verdikteslijmhuid. Bij eenvoortschri jdendeuitbreiding van deverwekkers op dehuid en een toene-mende verzwakking

40 x van de vis gaat de onregelmatige verdikkingvan de slijmhuid nagenoeg het hele visop-pervlak bedekken. De vissen staan eerstschommelend met geklemde vinnen onderhet wateroppervlak en gaan in het eindsta-dium apathisch op de bodem van het aqua-rium liggen.Een behandeling moet onmiddellijk na hetherkennen van de ziekte worden opgestart.Met een tienvoudig vergrotende loep kanmen weliswaar meestal de huidwormenherkennen, de eencellige parasieten kunnenechter enkel met een microscoop met mini-maal een 40-voudige vergroting wordenwaargenomen. In het aquarium kan debehandeling met een combinatie van deverzorgingsmiddelen sera costapur en seramycopur gebeuren. Dit dekt nagenoeg hethele gamma van ziekteverwekkers enbovendien wordt een secundaire infectiedoor schimmels voorkomen. In de tuinvijverbehandelt men de vissen met sera omnisanvolgens de gebruikersinformatie.

Menginfectie van Ichthyophthirius

en Oodinium. Werd behandeld

met sera costapur en sera oodinopur.

Genezen na

vier dagen.

11.1 Lernaea

De kreeftjes Lernaea wor-den door vele aquariumliefhebbers “anker-worm” genoemd omdat ze zich met hun

vertakte hechtapparaat diep en vast in devishuid verankeren en een lang uitgerektelichaamsvorm zonder zichtbare segmen-ten hebben. Aan het achteruiteinde bevin-den zich twee eizakjes.De eieren hebben enkele dagen tot tweeweken nodig om tot volle rijpheid tekomen. Dan vallen ze af en de larven komenuit. Na de afgifte van de eieren sterft demoederkreeft en wordt deze door het vis-weefsel uitgestoten. Ook de larven zijnparasieten en zoeken de kieuwen van devissen op om hieruit bloed te zuigen. Daarbereiken ze als larve de geslachtsrijpheid.

38

Na de paring verlaten de vrouwelijke larvende vis en deze zwemmen vervolgens kortetijd rond als planktonorganismen. Vervol-gens zoeken ze een vis en boren ze zich inde huid in. Hier ontwikkelen ze zich dan tothet staafvormige kreeftje.

Vanwege de hierdoor ontstane lichte ver-wonding moet de vis met sera baktopurworden behandeld opdat de wond niet zouinfecteren. De kreeftjes en hun larvenstadiakunnen met sera cyprinopur worden be-streden.

11 Parasitaire kreeftjes

Pa

rasi

tair

e k

ree

ftje

s

De Lernaea is zeer schadelijk

voor de vis omdat hij hieruit

constant bloed zuigt.

Men kan afzonderlijke kreeftjes

met een spitse pincet vastpakken en

met één ruk uit het weefsel trekken.

Pa

rasita

ire k

ree

ftjes

11.2 Argulus

De karperluis Argulus is na-tuurlijk geen insect maar een schaaldier.Hij is een zeer goede zwemmer en zoektde vissen op om bloed te zuigen. Meestalblijft de karperluis slechts aan de

vis hechten tot hij zijn maaltijd heeft veror-berd. Voor het verteren van het voer ver-laat hij de vis en hij zoekt pas opnieuw eengastheer als hij weer honger krijgt.

Door dit gedrag kunnen gevaarlijke ziektenzoals voorjaarsvirus, Erythrodermatitis enbacteriën van vis op vis worden overgedra-gen. Karperluizen zijn nagenoeg doorschij-nend, alleen de ogen en zuignappen zijndonker gekleurd. Omwille van zijn groottevan 5 tot 8 mm is het ovaalvormige kreeftjemeestal goed op de huid van de vissen tezien. Met een stiletachtige zuigstekelsteekt de karperluis in de vaatjes onder dehuid en zuigt hij bloed op. De bloederigrood gekleurde steekwondjes in de vishuidzijn karakteristiek en wijzen op dezebesmetting, ook wanneer men geen kar-perluis ziet. Met sera cyprinopur kunnende karperluizen op de vis en in de vijverworden bestreden.

11.3 Ergasilus

Het kreeftje Ergasilus is evenals de Lernaeaeen Copepoda (roeipootkreeftje). Hij wordtzowat 1,5 mm groot. De voorste antennes

zijn omgevormd tot spitse klemhaken,waarmee hij in de huid van de kieuwensteekt en zich vastzet. Alleen de wijfjesleven als parasieten op de vissen, de man-netjes zijn planktonorganismen.

Het bloedverlies is sterk en vaak tredensecundaire infecties zoals kieuwrot op. Dekreeftjes kunnen enkel in het larvenstadi-um met levend voer uit visvijvers in eenaquarium of tuinvijver geraken.

Een vermenigvuldiging in het aquarium is onwaarschijnlijk omdat doorgaans niet debeide geslachten voorhanden zijn. Kieuw-kreeftjes en hun larvenstadia kunnen metsera cyprinopur worden bestreden.

40 x

Foto Ergasilus: dr. Dirk Kleingeld

39

Vervorming vankieuwdeksel

12.1 Tekort aan mineralen

Deficiëntieaandoeningen kunnen optredenwanneer het de vissen aan belangrijkemineralen ontbreekt. De vis is opde in het water opgeloste minera-len en sporenelementen aangewe-zen, die hij via de kieuwen en dehuid opneemt.Vooral grote vissen onttrekkenveel mineralen aan het water.Bovendien gaan in zuurstofrijkaquariumwater opgeloste minera-len en sporenelementen door pre-cipitatie verloren.Door een regelmatige waterver-versing en de inzet van seramineral salt kunnen de ontbre-kende mineralen weer wordenaangevuld.

Veel aquariumhouders hebbenvoor de verzorging en het kwekenvan bepaalde vissoorten zachtwater nodig. Ze gebruiken daaromvoor de waterverversing osmose-water of water uit ionenwisselaars.Omdat aan dit water alle mineralenen sporenelementen onttrokkenzijn, kunnen na enige tijd deficiëntieaan-doeningen optreden. Vooral jonge vissenhebben tijdens hun ontwikkeling veelmineralen en sporenelementen nodig.

De

fici

ën

tie

aa

nd

oe

nin

ge

n

12 Deficiëntieaandoeningen

40

De ontbrekende stoffen kunnen wordenaangevuld door het nieuw toegevoegdewater met sera mineral salt te verrijken. Hetspeciaal voor dit doel ontwikkelde seramineral salt bevat meer dan 60 mineralenen sporenelementen en biedt bij regelma-tige toediening een efficiënte preventievoor dergelijke deficiëntieaandoeningen.

Vervorming van vinnen

Wanneer in bepaalde

ontwikkelingsstadia mineralen en

sporenelementen ontbreken,

komt het tot misvormingen aan vinnen

en kieuwdeksels die later

niet meer kunnen worden hersteld.

selende voeding toegediend krijgen. Hetvaak voeren met runderhart of anderwarmbloedig vlees bevordert de vermenig-vuldiging van darmflagellaten.

De

ficiën

tiea

an

do

en

ing

en

41

Gaatjesziekte door

tekort aan mineralen

in osmosewater

12.2 Gaatjesziekte

Ook de gaatjesziektebij de cichliden is van

oorsprong een deficiëntie-aandoening, die echter verschillende oorza-ken kan hebben. Omdat ze vaak gepaardgaat met een besmetting door flagellaten inde darm van de vissen, werd dit lange tijd alsprimaire oorzaak beschouwd. De massaleaantasting van de darm door flagellaten enbacteriën is echter dikwijls toe te schrijvenaan een voorafgaande, ongepaste voeding.

De verwekkers verstoren de verteringspro-cessen en beschadigen de slijmhuid van dedarm. Vervolgens kunnen niet meer allenoodzakelijke voedingsstoffen, vitaminenen mineralen in de benodigde hoeveelheidworden opgenomen. Het komt tot eenacuut tekort in het organisme van de vis.De vis probeert dit te compenseren doorkraakbeenweefsel aan het kopgedeelte teverschrompelen, waaruit hij dan de nodigestoffen wint.

De huid scheurt op de getroffen plaatsenopen en de witte, opgeloste kraakbeen-massa treedt naar buiten. Wat achterblijft,is een kraterachtige verdieping. De ontsta-ne gaten kunnen van één millimeter tottwee centimeter groot zijn.

Door het regelmatig toedienen van seramineral salt kan de gaatjesziekte wordenvoorkomen en reeds bestaande gaatjesgroeien na verloop van meerdere maandenopnieuw dicht. Een voorwaarde hiervoor isechter dat de vissen een gezonde en afwis-

Bovendien moet men aan het voer regelma-tig sera fishtamin toevoegen omdat het or-ganisme van de vissen de benodigde voe-dingsstoffen en levensbelangrijke mineralenalleen bij aanwezigheid van vitaminen kanopnemen.

Daarom is het bijzonder belangrijk om tij-dens de genezingsfase van de vissen opti-male leefomstandigheden en een hoog-waardige, gezonde en gevarieerde voedingwordt aangeboden.

Dat alleen volstaat echter niet. Naast devoeding moeten bijkomende vitaminenworden verstrekt om het organisme te ver-sterken en het immuunsysteem te herstel-len. Alleen zo kunnen de vissen na eendoorstane ziekte opnieuw sterk worden.sera activant en sera fishtamin bevatten

Verzorgingsmiddelen bestrijden

weliswaar de ziekteverwekkers

maar het organisme van de vissen

is door de ziekte verzwakt

en moet kunnen helen.

De

fici

ën

tie

aa

nd

oe

nin

ge

n

42

Wegsmelting van vin door

het houden van de vis in osmosewater

alle voor de vis noodzakelijke vitaminen inde voor vissen optimale samenstelling. Mengeeft deze vitaminen na een ziekte eenweek lang samen met het voer.

Daarom is het nuttig sera activant of serafishtamin bij te voeren.

De leververvetting kan echter ook doorziekten zoals Hepatitis worden veroor-zaakt. Deze is niet op mensen overdraag-baar. Wordt de lever beschadigd, dan komthet ook tot secundaire aandoeningen.Deze worden vaak als de oorzaak be-schouwd en zonder succes behandeld. Devissen sterven wanneer het leverweefselvoor het grootste deel vernietigd is. Bij eengevarieerde, gezonde, vitaminerijke voe-ding en optimale leefomstandigheden kande vis een Hepatitis-besmetting overlevenen kan het leverweefsel zich opnieuw her-stellen.

De

ficiën

tiea

an

do

en

ing

en

12.3 Leververvetting

Vervetting van de lever komt voor bij vis-sen bij een ongeschikte samenstelling vanhet voer. Voermiddelen waarvan de in-houdsstoffen niet optimaal op elkaar zijnafgestemd en die een verhoogd aandeelaan koolhydraten bevatten, kunnen ver-vetting van de lever veroorzaken. In oud,vochtig geworden voer kunnen zichgemakkelijk schimmels vestigen. Dezeproduceren sterk giftige stofwisselings-

producten die in een minimale concentra-tie in korte tijd de lever van zelfs grote vis-sen kunnen aantasten, wat zich uit in eenextreme vervetting.

Men moet er daarom op letten dat de voer-dosissen binnen de twee maanden opge-bruikt zijn en niet in ruimtes met een hogeluchtvochtigheid worden bewaard. Lichten zuurstof vernietigen de vitaminen ingeopende voerverpakkingen zeer snel.

43

Genezen discusvis na de regelmatige

toediening van sera mineral salt

Leververvetting en vervette organenbij een koikarper(witachtige plekken)

De

fici

ën

tie

aa

nd

oe

nin

ge

n

Het kropgezwel is door

het voeren met een

jodiumhoudend voedingsmiddel

binnen de zes weken

vanzelf verschrompeld.

jodiumhoudend voer geven en het waterregelmatig met sera mineral salt behande-len. Daarbij is niet zozeer de toegediendehoeveelheid sera mineral salt belangrijkmaar wel de regelmatige toediening ervantot het kropgezwel weer geheeld is. Daarnavolstaat het om aan de vissen tweemaal perweek een jodiumhoudend voer te geven.

12.4 Tekort aan jodium

In sommige regio’s bevat het natuurlijkewater onvoldoende jodium. Bij mens endier leidt dit tot kropgezwellen wanneerhet ontbrekende jodium niet wordt opge-nomen via de voeding. Ook vissen kunnenaan deze deficiëntieaandoening leiden. Ervormt zich dan een groot gezwel in de keel.Bij grote vissen kan dit zelfs vanuit het

kieuwbereik groeien. Een operatieve ver-wijdering helpt slechts kortstondig, naenkele weken is een dergelijk kropgezwelalweer aangegroeid.

Wanneer men daarentegen de vissen regel-matig jodium bijgeeft, zullen zelfs grotekropgezwellen vanzelf weer verschrompe-len. Dat kan gebeuren via het regelmatig bijeen waterverversing toedienen van seramineral salt. Ook het geven van een jodi-umhoudend voedingsmiddel brengt red-ding en werkt preventief. Jodiumhouden-de voersoorten zijn sera FD Krill, seraGVG-mix marin en het granulaatvoer seragranumarin.Wanneer men een tot tweemaal per weekéén of om beurt verschillende van dezevoersoorten toedient, kan de vorming vankropgezwellen bij alle vissoorten en -groot-tes effectief worden voorkomen.Wanneer een kropgezwel opduikt, moet uvoor de behandeling elke dag één maal een

44

Kropgezwel bij een

tekort aan jodium

12.5 Osmotische schok

Wanneer vissen zonder aanpassingsfase uiteen water met een hoge geleidbaarheid(hoog zoutgehalte) in een water met gerin-ge geleidbaarheid worden overgezet, krij-gen ze een osmotische schok. In nog tame-lijk onschuldige gevallen, wanneer de ver-

schillen niet zo ernstig zijn, komt alleen deslijmhuid los. Daarbij wordt het organismevan de vissen extreem belast en verzwakt.Inwendige ziekten kunnen hiervan hetgevolg zijn of de van haar slijmhuid beroof-de huid kan door bacteriën en schimmelsworden geïnfecteerd. Huid-, vin- en kieuw-rot kunnen dan optreden.

Bij extreme verschillen in geleidbaarheidkunnen de fijne kraakbeengewrichten in devinstralen door de hoge osmotische drukspringen. De vinnen vallen in grote stukkenaf. De breukplaatsen kunnen al heel sneldoor bacteriën en schimmels worden geïn-fecteerd, vooral omdat de vis extreem ver-zwakt is.

Een osmotische schok kan worden voorko-men, wanneer men voor het overbrengenvan de vis de geleidbaarheid van het trans-portwater meet en de geleidbaarheid van

het aquarium, waarin de vis moet wordenovergezet, door de toediening van seramineral salt aanpast. Verschillen van 100tot 200 µS/cm zijn daarbij niet van pas. Menmoet er daarbij wel op letten dat in µS/cm (microsiemens per centimeter) wordt

Discusvis met gesprongen vinnendoor de osmotische schokbij het overbrengen.

gemeten en niet in mS/cm (millisiemensper centimeter).

Nadat de vis in het aangepaste water isovergezet, moet hem enige tijd wordengegund om te bekomen. Dan reduceertmen de geleidbaarheid middels waterver-versingen in kleine stappen en over eentijdspanne van enkele uren tot de gewens-te waarde is bereikt.

De

ficiën

tiea

an

do

en

ing

en

45

Een verwisseling houdt een

duizendvoudige zoutconcentratie in.

Vit

am

ine

ku

ur

46

13 Vitaminekuur

Zoals ook bij andere leven-de wezens stellen vitami-nen vissen in de mogelijk-

heid ontelbare stofwisselingsprocessen inhet lichaam vlot te laten verlopen. Alleendaardoor is het verteren van voedingsstof-fen en hun opname in het organismemogelijk. sera voeders bevatten alle voorde vissen noodzakelijke vitaminen. Doorbinnendringende luchtvochtigheid enzuurstof worden de vitaminen echter nahet openen van de verpakkingen geleidelijkaan vernietigd.

Daarom is het nuttig een tot tweemaal perweek supplementair sera activant of serafishtamin toe te dienen.Door het gebruik van absoluut verse voe-derdiertjes en het bijzonder conserverendevriesdroogprocédé blijven de vitaminen envoedingsstoffen in de sera FD voersoortenvolkomen behouden. Deze voeding, ooknog eens rijk aan ballaststoffen, geeft u een-maal per dag aan uw vissen als tussendoor-tje. De natuurlijke ballaststoffen uit de chiti-nepansers van de voederdieren stimulerende darmbeweging en reinigen de darm.

AB1

B2

B5

B6 B12

C D3

E

H

KCHOLINE

FD-voederdieren zijn ook uitstekend ge-schikt voor het toedienen van sera fishta-min. Men geeft de druppels op deFD-voersoorten en deze zuigen de emulsieonmiddellijk op. Zo geraken de vitaminenmet het voer direct in de darm van de vis-sen.

Bij het uitbreken van een ziekte en tijdenshet daaropvolgende genezingsproces is detoediening van vitaminen absoluut nood-zakelijk. De verzorgingsmiddelen bestrij-den weliswaar de ziekteverwekkers, voorde genezing en het versterken van de af-weerkrachten hebben de vissen echternood aan extra vitaminen. Tijdens debehandeling en vervolgens nog een weeklang in de herstelperiode geeft men elkedag éénmaal sera fishtamin (in de vijversera KOI MULTIVITAMIN) bij het voer.

Vo

ork

om

en

is be

ter d

an

ge

ne

zen

14 Voorkomen is beter dan genezen

Ook vissen kunnen te leiden hebbenonder stress.

Bij aquariumvissen is stress een van de ver-oorzakers van ziekten omdat hij de afweer-krachten van de vissen sterk verzwakt.Stress ontstaat telkens wanneer de vissenin situaties verzeild raken waaraan ze hunorganisme moeten aanpassen. Zo veroor-zaakt bijvoorbeeld een onregelmatig wer-kende verwarming sterke temperatuur-schommelingen waaraan de vissen telkensopnieuw moeten wennen. Dat houden zeeen bepaalde tijd vol, dan worden ze ech-ter zwakker en worden ze ziek.

Vooral een ontoereikende verzorging vanhet aquarium, overbezette aquariums enovervoering belasten het water en leidentot een sterke aangroei van het aantal bac-teriën. Des te meer bacteriën er zich in hetwater bevinden, des te sterker wordt hetafweersysteem van de vissen belast. Nietalleen de hoge bezetting maar ook dewaterbelasting zorgen daarom voor stressbij de vissen. Andere stressfactoren zijneen eenzijdige voeding, het samen zettenvan niet bij elkaar passende vissen, angstdoor het vangen en het transport, gifstof-fen in het water, ongeschikte plantenmesten een slechte inrichting van het aquariumdie geen rekening houdt met de behoeftevan de erin gehouden vissen.

Op basis van vele proeven, uitgevoerd aanverschillende universiteiten uit de helewereld, staat het vandaag boven elke twij-fel vast dat stress het immuunsysteemdirect beschadigt en zo de afweerkrachtenvan vissen tegen ziekten verzwakt.

In de sera infobrochures “Zo richt ik mijnaquarium in”, “Zo voert u uw siervissen opnatuurlijke wijze” en “Natuurlijk aquarium-

onderhoud en waterfiltering” krijgt u uit-voerige en gefundeerde informatie over destressvrije verzorging van aquariumvissen.Wanneer u één of hoogstens twee uur perweek aan de verzorging van uw aquariumschenkt, zal het u lange tijd veel plezierschenken. Wanneer toch eens een ziekteoptreedt, dan staan u met deze infobrochu-re en de sera verzorgingsmiddelen uitste-kende hulpmiddelen ter beschikking om uwvissen snel en efficiënt te helpen. Nog beterdan de succesvolle ziektebestrijding is in elkgeval het voorkomen en verhinderen vanziekten. Vaak genoeg zijn het slechts klei-nigheden die over de gezondheid of ziektevan aquariumvissen beslissen.

Om u te helpen eventuele fouten op tesporen en recht te zetten, hebben wij eenvragenlijst voor het opsporen van de oor-zaken opgesteld.

Wanneer u deze aandachtig doorneemt,kunnen fouten makkelijk worden herkend.Bij onduidelijkheden kan u zich wenden totuw vakhandelaar. Houd u in elk geval aande opgegeven regels.

Wij wensen u veel plezier aan uw aquariumen uw gezonde, levendige vissen toe.

47

Model:

______________________________________________

Capaciteit (liter per uur):

______________________________________________

Uw vakhandelaar kan u zeggen of de filter voldoende

groot is voor uw aquarium. De filtercapaciteit (in liter

per uur) moet ongeveer gelijk zijn aan één tot ander-

halve keer de aquariuminhoud. Beslissend is echter

het filtervolume. De sera bio-binnenfilters B hebben

een zeer groot filtervolume (B 200: 9 liter, B 400:

11,5 liter).

15 Checklist voor foutopsporing –Zo voorkomt u een nieuwe ziekte-uitbraak

Afmetingen van het aquarium:

Lengte: breedte: hoogte:

__________ cm x ___________ cm x __________ cm

Resultaat gedeeld

door 1000 = ___________________ liter inhoud

In zeer kleine aquariums (minder dan 50 liter) is het

creëren van gunstige biologische omstandigheden

lastig, voor de beginner zelfs bijna onmogelijk. Wij

raden daarom aan aquariums van minstens 80 cm lang

te kopen. Een zorgvuldige, regelmatige controle van

het water wordt nog belangrijker naarmate het

aquarium kleiner is.

Aantal:

______________________________________

Vuistregel:

(2 tot 5 cm lang, 1,5 liter per cm lengte, van 5 tot 9 cm

vislengte rekent men 2 liter water per cm, van 9 tot

13 cm vislengte 3 liter per cm, bij grote vissen boven

de 14 cm lengte 4 liter water per cm vislengte)

Totale lengte van alle vissen samen in

cm: ________________________________________ (geschat)

Uw vakhandelaar kan u zeggen of dieren bij elkaar

passen.

Mogelijke fouten zijn bijvoorbeeld:

• Vissen die verschillende waterverhoudingen nodig

hebben (hardheid, pH-waarde, enz.)

• Vissen met verschillende eisen qua temperatuur

• Stress door het samen zetten van vreedzame met

agressieve soorten

• Stress door het samen zetten van zeer rustige met

zeer levendige soorten

• Stress door het niet correct houden van de vissen

(drie neonvissen zijn bijvoorbeeld nog geen school!)

Ch

eck

list

vo

or

fou

top

spo

rin

g

48

1 Hoe groot is het aquarium?

2 Welke filter gebruikt u?

3 Hoeveel vissen zwemmen er in uw aquarium?

4 Welke vissoorten verzorgt u?

Ch

eck

list vo

or fo

uto

psp

orin

g

_________________________________________ ( _____ stuks)

_________________________________________ ( _____ stuks)

_________________________________________ ( _____ stuks)

Vuistregel:

Lengte: diepte:

________________ cm x ___________________ cm

Resultaat gedeeld door 50

= _________ aantal planten

Voor een aquarium van 100 cm x 40 cm ca. 80 planten.

Het aantal planten is afhankelijk van de grootte. Vraag

advies aan uw vakhandelaar. Planten bieden schuil-

mogelijkheden en produceren zuurstof, ze binden

gifstoffen en slaan deze in de bladeren op. Bovendien

zijn ze belangrijke oriëntatiepunten voor territorium-

gebonden vissen. Ze verminderen dus de stress.

❏ ja ❏ neen

In een nieuw ingericht aquarium hebben zich nog

geen nuttige micro-organismen ontwikkeld. Vooral

ammonium/ammoniak en nitriet kunnen zich opho-

pen. Test het water daarom met de sera ammonium/

ammoniak-Test en de sera nitriet-Test. Voer de

waarden bij vraag 24 in. Als onmiddellijke maatregel

tegen een te hoge nitrietwaarde moet u sera nitrivec

inzetten. Hiermee worden ammonium en nitriet snel

en veilig afgebroken.

Na: ____________________________________

Elk aquarium heeft een “inlooptijd” van enkele weken

nodig alvorens er vissen worden ingezet. In deze tus-

sentijd groeien de planten en de belangrijke micro-

organismen in de filter ontwikkelen zich. De verwar-

ming, het filter en de verlichting moeten in werking

zijn. De “inlooptijd” kan door de inzet van sera aqutan

en sera nitrivec (volgens de gebruikersinformatie)

worden ingekort.

Bij het conform de gebruikersinformatie toedienen

van sera nitrivec kunnen al na 24 uur de eerste vissen

worden ingezet (bijv. 5 – 7 per 100 liter). Controleer

voor de toediening van sera nitrivec de temperatuur!

❏ ja ❏ neen

Het is mogelijk dat de waterwaarden geleidelijk aan

verslechterd zijn. Vissen die al langer in het aquarium

leven, raken daaraan gewend. Nieuw ingezette vis-

sen die uit goed water komen, verdragen de omstan-

digheden niet, worden ziek en kunnen dan andere

vissen aansteken.

49

5 Hoeveel planten zijn er in het aquarium en welke?

6 Is uw aquarium pas in werking?

7 Alleen bij nieuw ingerichte aquariums:wanneer werden voor het eerst vissen ingezet?

8 Hebt u in een ouder aquarium nieuwe vissen ingezet?

Mogelijke fouten:

Wanneer bijvoorbeeld kleine neonvissen of kegelvlek-

barbelen in een aquarium worden gezet met grote en

levendige vissen, is dat voor de nieuwe vissen een

enorme belasting. De dieren hebben, simpel gezegd,

een panische angst.

Evenzeer is het samen zetten van zeer levendige vis-

sen met rustige dieren – ook wanneer ze dezelfde

grootte hebben – problematisch, omdat de rustige

vissen voortdurend gestoord en opgeschrikt worden.

Daarbij speelt het geen rol welke vissen er eerst

waren en welke erbij gekomen zijn. Er ontstaat stress

en stress werkt ziektebevorderend.

❏ ja ❏ neen

Wanneer het filter te zwak is, bevordert het door-

luchten van het water de zuurstoftoevoer. Het is ech-

ter beter om in het begin met een voldoend groot fil-

ter te werken. Zorg ervoor dat het wateroppervlak

constant in beweging is. Dat bevordert de zuurstof-

opname. Zuurstofarm water is voor de aquaristiek

gelijk aan “dood” water!

a) Was de aquariumverlichting uitgeschakeld? ❏ ❏

b) Hebt u geleidelijk aan water uit uw aquarium in het zakje geschept? ❏ ❏

c) Werden de vissen na ongeveer 30 minuten met een vangnet overgezet

en werd het transportwater weggegoten? ❏ ❏

De aquariumverlichting moet worden uitgeschakeld.

De door het transport gestoorde vissen worden snel-

ler rustig in het halfdonker.

De vissen moeten voorzichtig aan de wateromstan-

digheden in uw aquarium gewend worden.

Het transportwater zou bijv. parasieten of chemisch

schadelijke stoffen kunnen bevatten. Door het weg te

gooien verhindert u dat deze mee in uw aquarium

worden opgenomen.

De vissen kunnen bij het transport huidverwondin-

gen hebben opgelopen die dan geïnfecteerd raken.

sera aqutan beschermt de slijmhuid van de vissen

tegen verdere schade en bindt agressieve substan-

ties, die de vissen schade zouden kunnen toebren-

gen.

Het materiaal van de sera schepnetten is glad en

zacht; zo worden de vissen bij het transport niet ver-

wond.

Wanneer de vissen niet uiterst behoedzaam werden

overgezet, raden wij aan onmiddellijk een dubbele

dosis sera aqutan toe te dienen (middel voor het

beschermen van de slijmhuid).

Ch

eck

list

vo

or

fou

top

spo

rin

g

50

9 Welke vissen hebt u het laatst gekocht?

10 Hoe hebt u de pas verworven vissenin uw aquarium ingezet?

11 Doorlucht u het water?

Ja Neen

❏ ja ❏ neen

Het filter moet steeds blijven draaien. Wanneer hij ook

maar een half uur wordt uitgeschakeld, of wanneer

deze door het uitvallen van de stroom niet draait, valt

de voor veel micro-organismen noodzakelijke toe-

voer van zuurstofrijk water weg. Dit resulteert in ont-

binding en de vorming van ammonium en nitriet. Bij

het opnieuw inschakelen wordt dan het besmette

water uit het filter in het aquarium gepompt. Het fil-

ter mag alleen bij het voeren van jonge visjes korte

tijd (enkele minuten) worden uitgeschakeld.

Voor aquariums met jonge vissen zijn de

sera binnenfilters L optimaal geschikt.

Het filter moet naargelang de vervuiling alle 4 – 6

weken grof worden gereinigd. Het filtermateriaal

zoals sera super carbon en sera super peat wordt ver-

vangen. Keramisch materiaal zoals sera biopur en

sera biopur forte evenals de sera filterwatten kunnen

na het uitwassen opnieuw worden gebruikt. Biologi-

sche filtermedia zoals bijv. sera siporax mogen enkel

in een schotel met aquariumwater worden uitge-

spoeld opdat de waardevolle filterbacteriën niet ver-

loren zouden gaan.

❏ ja ❏ neen

Wanneer het water en de filtermedia gelijktijdig wor-

den vervangen, gaan waardevolle bacteriënculturen

verloren. De inzet van sera nitrivec is dan onontbeer-

lijk om de gereinigde filtermaterialen onmiddellijk

van nieuwe, levensnoodzakelijke nitrificatiebacteriën

te voorzien.

❏ ja ❏ neen

Leidingwater bevat dikwijls schadelijke substanties

voor vissen zoals chloor of koper. Deze substanties

irriteren de slijmhuid (chloor) of zijn voor vissen zelfs

giftig (vele vissen verdragen geen koper!). Door de

inzet van sera aqutan worden schadelijke stoffen vei-

lig gebonden en wordt zo een aantasting van de vis-

sen vermeden. sera chlorvec neutraliseert schadelijk

chloor direct bij het vermengen met leidingwater.

________ / ________

Ververs elke week ongeveer 20%. Wanneer u teveel

water in één keer ververst, moeten de vissen zich bin-

nen de kortste tijd op andere waterverhoudingen

instellen. De dieren worden daardoor onnodig ver-

zwakt. Vooral wanneer de laatste waterverversing al

enige tijd geleden is, moet de omschakeling naar ver-

ser water behoedzaam gebeuren.

Ch

eck

list vo

or fo

uto

psp

orin

g

51

12 Draait uw filter dag en nacht?

13 Wanneer hebt u het laatst het filter gereinigd?

14 Wanneer hebt u de laatste waterverversing doorgevoerd,en hoe groot zijn de hoeveelheden die worden ververst?

15 Vervangt u tegelijkertijd de filtermedia?

16 Gebruikt u bij een waterverversing sera aqutan?

______________________ / _______________________

Niet elk gesteente is even geschikt voor aquarium-

doeleinden. Sommige stenen geven giftige zware

metalen in het water af. Omdat deze afgifte weliswaar

langzaam maar dan ook over een lange tijdspanne

gebeurt, helpt ook het grondig afspoelen van de ste-

nen niet.

Andere stenen bevatten dan weer kalk. Ook zij zijn

ongeschikt voor een zoetwateraquarium (uitzonde-

ring: sommige vissen, bijvoorbeeld uit het Tanganyi-

kameer, hebben hard, kalkhoudend water nodig.

Vraag raad aan uw vakhandelaar.).

Kalkhoudend gesteente herkent u heel eenvoudig:

het schuimt wanneer men hierop sera pH-minus

druppelt.

Ook de bodemgrond kan schadelijke stoffen afgeven.

Bovendien zijn de kleuren en de korrelgrootte van

belang. De meeste vissen zijn van nature uit aan een

relatief donkere bodemgrond gewend. Een te lichte

bodemgrond irriteert ze en leidt tot stress. Een leem-

achtige grond plakt makkelijk vast en onder de dan

heersende zuurstofarme (anaërobe) omstandighe-

den ontwikkelen zich rottingsbacteriën. De nuttige

nitrificatiebacteriën hebben zuurstof nodig, daarom

moet een doorspoeling van de bodemgrond met

water mogelijk zijn. Bodemgrond met scherpe kanten

(lavagruis) is ongeschikt. Sommige vissen (bijvoor-

beeld pantsermeervallen) zoeken hun voedsel name-

lijk op de bodem en verwondingen zich aan een

scherpe ondergrond. Verwondingen aan hun muil

hinderen de vissen bij het eten en leiden tot hun

dood! Goed geschikt zijn rivierzand met een korrel-

grootte van ca. 1,5 mm en donkere kiezel met korrels

van ca. 2 – 4 mm groot. Koop uw bodemgrond en ste-

nen enkel aan in dierenspeciaalzaken. Denk eraan

platte stenen te kopen waarmee u voor uw vissen

holen kan bouwen.

❏ ja ❏ neen

Water bijvullen vervangt geen waterverversing! Met

het leidingwater brengt u mineralen in het aquarium.

Omdat deze echter niet mee verdampen, blijven deze

in het restwater achter. Bij elke bijvulling brengt u

opnieuw nieuwe mineralen in het aquarium. Op deze

wijze stapelen deze stoffen zich in het water op. Con-

troleer regelmatig de geleidbaarheid met de sera

Combi pH- en geleidbaarheidsmeter of laat dit bij uw

dierenspeciaalzaak controleren. Een duidelijke toe-

name is een zeker signaal voor een ophoping van

mineralen.

❏ ja ❏ neen

Deze decoratievoorwerpen bieden de vissen schuil-

mogelijkheden evenals oriëntatiepunten voor hun

territoriumgrenzen en verminderen als dusdanig de

stress. Het is het beste om holtes en nissen te bou-

wen. Daarvoor zijn platte stenen bijzonder geschikt.

Ch

eck

list

vo

or

fou

top

spo

rin

g

52

17 Vult u vaak water bij?

19 Wat voor stenen en welke bodemgrond hebt uin uw aquarium?Waar hebt u de stenen en bodemgrond vandaan?

18 Hebt u wortels of stenen in uw aquarium?

Niet alle wortels zijn gelijk! Gebruik alleen met hars

verzadigd veenhout uit de dierenspeciaalzaak. Dit

hout is speciaal gereinigd en gespoeld voor aquari-

ums. In het woud verzameld hout rot in het aquarium

en geeft ook andere schadelijke stoffen af.

________ °C

Dieren en planten kennen een optimale temperatuur-

waarde waarbij ze zich bijzonder goed voelen. Bij de

meeste in warmwateraquariums gehouden vissen en

planten ligt deze temperatuur om en nabij de 25 °C.

De temperatuur mag niet wezenlijk van de optimale

waarde afwijken. Te warm water versnelt het verou-

deringsproces en bevat minder zuurstof. Te koud

water verzwakt de dieren en maakt ze gevoeliger

voor ziekten. Om deze reden is overigens ook degelijk

advies (literatuur, vakhandel) belangrijk wanneer u

nieuwe soorten wil kopen. Vissen waarvan de optima-

le temperatuurwaarde meer dan ten hoogste 4 °C uit

elkaar ligt, kunnen niet zo samen worden gehouden

dat alle vissen zich goed voelen. Met de betrouwbare

sera aquarium-thermostaatverwarming biedt u uw

vissen altijd de juiste temperatuur.

a) Welk voersoorten?

b) Hoe vaak? Hoe lang hebben de vissen nodig om

het voer volledig op te eten?

❏ 1 x per dag ❏ 2 x per dag

❏ 3 x per dag ❏ ander ritme

________ minuten

c) Welke voedingsadditieven (bijvoorbeeld vitami-

nepreparaten) gebruikt u?

Een gevarieerde voeding met hoogwaardige voeders

is een absolute voorwaarde voor gezonde, sterke vis-

sen. Wees voorzichtig met levend voer en vriesvoe-

der: levend voer dat uit niet visvrije wateren stamt,

bevat vaak parasieten! Vriesvoer van twijfelachtige

afkomst is helemaal af te raden. Vriesvoer moet voor

het voeren in elk geval volledig ontdooid zijn! Te koud

voer leidt vaak tot darmaandoeningen! Omdat het

dooiwater hoge fosfaat- en nitraatconcentraties

bevat, moet het vriesvoer in een zeef onder stro-

mend water met de juiste temperatuur worden

gewassen. Dan wordt het met sera fishtamin met

vitaminen verrijkt.

Voer indien mogelijk 2 – 3 maal per dag in kleine por-

ties. Niet opgegeten voer blijft liggen en vervuilt het

water. Met een lepel wordt een gelijkmatige dosering

makkelijker.

Een evenwichtige toevoer van vitaminen en sporen-

elementen is voor vissen onontbeerlijk. Met sera fish-

tamin en sera activant verzekert u uw vissen van een

evenwichtige, optimale toevoer van vitaminen en

sporenelementen.

Ch

eck

list vo

or fo

uto

psp

orin

g

21

53

20 Wat voor wortels hebt u?Waar hebt u de wortels vandaan?

21 Welke temperatuur heerst er in uw aquarium?

22 Hoe voert u?

❏ tot 100 ml ❏ tot 250 ml

❏ tot 500 ml ❏ meer dan 500 ml

volstaat voor ________

De gebruikte voerdozen moeten zo klein zijn dat ze

na 2, hoogstens 4 maanden zijn opgebruikt. Door het

regelmatig openen van de verpakking geraakt er licht

en lucht aan het voer. Daardoor worden er vitaminen

afgebroken. Gebruik uitsluitend hoogwaardig merk-

voer. In transparante plastic potjes of zakjes aangebo-

den goedkoop voer van onduidelijke herkomst bevat

bijna geen vitaminen en is nagenoeg waardeloos. Bij

het gebruik van kleinere potjes hebt u ook vaker de

mogelijkheid van voersoort te wisselen en uw vissen

op een gevarieerde manier te voeren. Met het

omvangrijke voerpallet van sera biedt u uw vissen

altijd weer wat nieuws. De nieuwe sera Menu-voer-

potten bevatten vier voersoorten voor een afwisse-

lende voeding.

Aquarium:

GH _________ KH _________

pH _________ Geleidbaarheid _________

NH4/NH3 _________ NO2 _________

NO3 _________ Cu _________

O2 _________ Cl _________

Leidingwater:

GH _________ KH _________

pH _________ Geleidbaarheid _________

NH4/NH3 _________ NO2 _________

NO3 _________ Cu _________

O2 _________ Cl _________

Te sterke verschillen tussen het aquarium- en het lei-

dingwater en sterk van het optimale afwijkende waar-

den in het aquarium vormen vaak de oorzaak van pro-

blemen. Uw vakhandelaar geeft u graag advies.

De in deze infobrochure opgenomen adviezen en behande-lingsvoorstellen zijn zorgvuldig uitgekozen en gecontro-leerd. Toch kunnen ze, omwille van de verschillende chemi-sche verhoudingen in aquariums of vijvers, niet wordenovergenomen zonder dat ze door de betrokken persoon ophun bruikbaarheid (worden ze verdragen?) in zijn aquarium-of vijverwater worden gecontroleerd. Het kan niet worden gegarandeerd dat de genoemde ver-

zorgingsmiddelen in aquarium- of vijverwater met kunst-stoffen of kunststofachtige materialen en met de steedsvaker in het drinkwater opgenomen chemicaliën en gifstof-fen geen contra-indicaties zullen vertonen.De uitgever sluit dan ook elke aansprakelijkheid en garantievoor de in deze infobrochure opgenomen aanwijzingen ofvoorstellen ingevolge persoonlijke letsels of materiële offinanciële schade uit.

Ch

eck

list

vo

or

fou

top

spo

rin

g

54

23 Hoe groot zijn de door u gebruikte verpakkingen?Hoe lang doet u met één voerverpakking?

24 Welke waterwaarden hebt u in uw aquariumen uw leidingwater?

16 Trefwoordregister tekstdeel

55

Benaming Hoofdstuk

Aeromonas 8.5, 8.7Ankerwormen 11.1Argulus 11.2Bacterieel kieuwrot 8.3, 11.3, 12.5Bacterieel vinrot 8.2, 12.5Bacteriën 4.6, 5, 6.2,

7.3, 7.4, 8, 9, 11.2, 12.2, 12.5Bloedende huidontstekingen 8.5Bloedzuigers 6.3, 7.3Boonvormige huidvervuiler 5.2Brooklynella hostilis 4.3Buikwaterzucht bij aquariumvissen 8.6Buikwaterzucht bij karpers 7.3, 7.4Chilodonella 4.3, 4.7, 10Ciliophora 4Columnaris 8.2, 8.4Costia necatrix 5.2, 10Cryptocarion irritans 4.2, 4.3Dactylogyridea 6.2Deficiëntieaandoeningen 12Donkere verkleuring 2, 5.3Ergasilus 11.3Erythrodermatitis 8.7, 11.2Flagellaten 5, 12.2Flexibacter columnaris > > > > zie ColumnarisFluweelziekte 5.1Furunkel, bloedend openbrekendbij aquariumvissen > > > > > zie verzweringenFurunkel, bloedend openbrekendbij vijvervissen 8.7Gaatjesziekte 12.2Glossatella 4.4Grieskorrelziekte 4.1Gyrodactylidea 6.1Hartvormige huidvervuiler 4.7Hepatitis 12.3Heteropolaria colisarum 4.4Huidontstekingen 8.5Huidvervuiler 4.7, 5.2Huidvervuiling (bacterieel) 8.1Huidverwondingen 3, 4.4, 8.2, 9, 11.1Huidwormen 6.1, 6.2, 10

Benaming Hoofdstuk

Ichthyobodo necatrix 5.2Ichthyophthirius multifiliis 4.1, 4.2, 5.1Infectueuze buikwaterzucht bij karpers 7.4Karperluizen 11.2Karperpokken 7.2Kieuwkreeftjes 11.3Kieuwrot (bacterieel) 8.3, 11.3, 12.5Kieuwwormen 6.2Koraalvisziekte > > > > > > > > > zie OodiniumKreeftjes, parasitaire 11Kropgezwel 12.4Lernaea 11.1, 11.3Lymphocystis 7.1Menginfectie 6.2, 10Nierinsufficiëntie (bacterieel) 7.4, 8.6Ontstekingen (huid) 8.5Oodinium 5.1, 6.2, 10Pseudomonas 8.5Schimmelinfecties 8.2, 8.7, 9Schimmels 4.4, 4.6, 6.2, 8.2, 8.7, 9, 10, 12.5Slijmhuidverwondingen 4.5, 4.6, 6.2, 8.1, 9Tekort aan mineralen 5.3, 12.1Tetrahymena 4.6, 10Trichodina 4.5, 10Trilhaardiertjes 4Vergiftigingen 5.1Vermagering 5.3Vervormingendoor tekort aan mineralen 12.1Verzweringen, bloedend openbrekendbij aquariumvissen 8.5Verzweringen, bloedend openbrekendbij vijvervissen 8.7Vinrot (bacterieel) 8.2, 12.5Virussen 7Voorjaarsvirus 7.3, 7.4, 8.7, 11.2Witte-stipziekte 4.1Witte-vlekziekte (bacterieel) 8.1Wormen 6, 10Zeewaterichthyo 4.2Zuigwormen (eileggend) 6.2Zuigwormen (levendbarend) 6.1Zweepdiertjes 5

Trefw

oo

rdre

giste

r tek

stde

el