Post on 26-Mar-2016
description
wallonië. omringt je met warmte.www.wallonie-toerisme.be
Bossen, parken
en natuurreservaten
InhoudWoord vooraf door minister Lutgen 5
De Waalse Bossen 6-7KaaRT : Bossen en natuurparken in Wallonië 8-9OP WANDEL IN DE BOSSEN 10-11 Saint-Hubert Wandeling 12-13
Wandeling in Sivry-Rance en Seraing (Luik) 14-15
DE FAUNA VAN ONZE BOSSEN 16-17
Wandeling & Toegankelijkheid : Ottignies-LLN 18-19
Een boswandeling in de musea… 20
De Houtroutes 21
BOS, CULTUUR EN FOLKLORE 22-23
LEGENDEWANDELING:
Laforêt (Vresse-sur-Semois) en Habay-la-Neuve (Parc Naturel Haute-Sûre Forêt d’Anlier) 24-25
De Grote-Routepaden en le RAVeL 26-27
PaRKen en naTuuRReseRvaTen 28-29KaaRT : ‘Maisons du Tourisme’ in Wallonië 30-31 De ‘Maisons du Tourisme’ 32-33
Overnachten in Wallonie : de themagïtes 34-35
DE BESCHERMDE GEBIEDEN 36-37
Natagora 38-39
DE WAALSENATUURPARKEN 40-45
Wandeling Hoge Venen 46-47
Wandeling Natuurparken van de Plaines de l’Escaut en het Pays des Collines 48-49
Evenementen 2007 52
Partners en organisaties 54-55
Adressen 56
- 3 -
Woord voorafBossen, natuurparken en -reservaten… De kaart van Wallonië bestaat vooral
uit groene vlekken. Ons natuurlijk erfgoed kenmerkt zich door afwisseling en
verscheidenheid. Zo gelijken de bossen in het zuiden van het land helemaal niet
op de bossen van de provincie Namen. In de Hoge Venen vindt u soorten die u niet
zult aantreffen in Waals-Brabant. En als u in Henegouwen op wandel trekt,
dan zullen vooral loofbomen uw weg kruisen … zelfs op de oude mijnbergen.
Het lijkt een paradox, maar sinds de 19e eeuw zijn de bosbestanden en natuur-
gebieden voortdurend toegenomen. Gelukkig maar, want bossen en natuur-
reservaten maken de rijkdom uit van ons Gewest. In alle opzichten. Het zijn geen
‘braakliggende gronden’. Ze leven en spreken tot ons.
Voor ons leefmilieu is hun rol onschatbaar. Ze zijn goed beheerd, tonen zich
uitzonderlijke reservoirs voor de biodiversiteit en bovendien zijn ze een natuurlijk
instrument bij de strijd tegen de klimaatverstoring.
Een ander voorbeeld? Hout is een inkomensbron voor heel wat mensen.
Het belang is nog toegenomen sinds we ons realiseren dat het een ecologisch
materiaal is, vernieuwbaar en met opmerkelijke technologische eigenschappen.
Bossen en natuurreservaten zijn ook voedingsbodems voor cultuur. Ze zijn nooit
gestopt met het inspireren van allerlei kunstenaars, schilders, musici, schrijvers…
die hun mysterieuze en magische kant verheerlijken.
Ten slotte vormen deze groene activa ook onze belangrijkste toeristische troef.
De natuur is het evenbeeld van wat ons Gewest te bieden heeft: een levenskwaliteit
en een leefomgeving die zijn gelijke niet kent, verscheidenheid, een uitnodiging voor
een hap frisse en gezonde lucht, rust, de ontdekking van fraaie landschappen enz.
Om al deze rijkdommen te eren, heb ik beslist om van 2007 een jaar te maken dat
gewijd is aan groen toerisme. Het initiatief, dat gesteund wordt door de hele
toeristische sector van Wallonië, is een heuse roep naar de natuur!
De brochure die u vandaag in handen houdt, zal u die natuur laten (her)ontdekken
en ik ben ervan overtuigd dat u die groene rijkdom zult waarderen.
Benoît LUTGEN,
minister voor Toerisme, Platteland en Leefmilieuwww.wallonie2007.be
- 4 - - 5 -
Opmerking: wij hebben de grootste zorg besteed aan
het verzamelen van de gegevens en aan de redactie
van deze brochure. Wij kunnen evenwel niet
aansprakelijk worden gesteld voor eventuele
wijzigingen die nadien plaatsvinden. Daarom raden
we u aan om vóór uw vertrek na te gaan of de
gegevens uit deze brochure nog steeds actueel zijn.
‘2007, Bossen, Parken en Natuurreservaten in Wallonië’ is een initiatief van ‘Attractions et Tourisme’ en het ‘Office de Promotion du Tourisme de Wallonie et de Bruxelles’, dat tot stand kwam dankzij de hulp van het Waalse Gewest.
Do
mei
n v
an H
an ©
OPT
/ JL
Flé
mal
.
De Waalse bossen
- 6 - - 7 -
www.wallonie2007.be
© O
PT /
JL F
lém
al.
De naTuuRPaRKen van WallonIË
1. Le Parc Naturel des Deux Ourthes.
Tel. : +32 (0)61/26.79.00 - www.pndo.be
2. Le Parc Naturel de la Haute-Sûre et de
la Forêt d’Anlier. Tel. : +32 (0)63/45.74.77
www.parcnaturel.be
3. Le Parc Naturel Hautes Fagnes - Eifel.
Tel.: +32 (0)80/44.03.09
www.natuurparkcentrum.be
4. Le Parc Naturel des Hauts-Pays.
Tel.: +32 (0)65/46.09.38 - www.pnhp.be
5. Le Parc Naturel du Pays des Collines.
Tel.: +32 (0)68/54.46.00
www.pays-des-collines.be
6. Le Parc Naturel des Plaines de l’Escaut.
Tel.: +32 (0)69/77.98.10
www.plainesdelescaut.be
7. Le Parc Naturel de la Vallée de l’Attert.
Tel.: +32 (0)63/22.78.55
www.aupaysdelattert.be
8. Le Parc Naturel des Vallées de la
Burdinale et de la Méhaigne.
Tel.: +32 (0)85/71.28.92
www.burdinale-mehaigne.be
9. Le Parc Naturel Viroin-Hermeton.
Tel.: +32 (0)60/39.17.90 - www.pnvh.be
Hautes Fagnes Eifel
www.wallonie2007.be
- 8 - - 9 -
Bossen en natuurparken in Wallonië
BurdinaleMéhaigne
Nog niet zo lang geleden werd bijna uitsluitend het economische nut van de bossen in ogenschouw genomen. Het was pas vanaf de jaren 1960 dat de gedachte zich verspreidde om het bos ook als recreatiemiddel in te schakelen. We moeten nog wachten tot 1971 vooraleer ook de sociale rol van het bos in de kijker komt. Toen werd het ook een plaats waar iedereen zich kon ontspannen en herbronnen.
In de openbare bossen wordt sinds 1972 een onthaalinfrastructuur voor het publiek aangelegd. In de privébossen hangt dat af van het initiatief van de eigenaar. Naast de bossen in de stadsomgeving (10% van het totaal), waar de sociale functie zeer belangrijk is, werd op 82 plaatsen, samen goed voor 65 hectare, uitrusting voorzien voor het onthaal van het publiek. Ook didactische paden en musea zagen het daglicht.
Het verkeer in de bossen
De toegang tot de bossen verloopt in func-tie van een duurzame ontwikkeling, met de bedoeling het ecosysteem in stand te hou-den. De opzet is wandelaars te laten profite-ren van dit bevoorrecht milieu en er tegelijk voor te zorgen dat dit milieu niet verstoord wordt. Dat is een van de redenen waarom gevraagd wordt de honden aan de leiband te houden.
De toegangsregels voor de bossen gelden voor alle Waalse bossen, zowel publiek als privé. Doorgaans mag men ze betreden wanneer duidelijk blijkt dat er verkeer is en wanneer
geen enkel verbodsteken (barrière of bord) aanwezig is. Enkel het betreden van de wegen en paden is toegestaan.
Er zijn drie soorten wegen omschreven en elk van hen geeft toegang aan een bepaalde categorie gebruikers.
• De paden (smalle openbaar toegankelijke wegen waar geen twee personen naast elkaar kunnen lopen) zijn enkel toegankelijk voor voetgangers.
• De gewone boswegen (iets bredere open-bare weg, niet geschikt voor gemotoriseerd verkeer, waar twee personen gemakkelijk naast elkaar kunnen wandelen) zijn toegan-kelijk voor voetgangers, fietsers, skiërs en ruiters.
• De verkeerswegen (openbare weg die geschikt is voor gemotoriseerd verkeer, doorgaans met beton- of asfaltbedekking of geplaveid) zijn ook toegankelijk voor motor-voertuigen.
Er zijn nochtans enkele uitzonderingstoestan-den waarbij men de wegen mag verlaten. Dat is bijvoorbeeld mogelijk voor bepaalde oog-sten, maar er is voorafgaandelijk een toestem-ming vereist van de eigenaars (Waalse Gewest, gemeente, provincie, privé-eigenaar…).
Op bepaalde tijdstippen kunnen de bossen gesloten worden voor het publiek, zoals wan-neer zich een gevaar zou voordoen (jacht, brand, werken…). Deze sluitingen worden aangekondigd met rode affiches waarop de reden van de sluiting staat vermeld.
Op wandel in de bossen...
- 10 - - 11 -
Bewegwijzering
De eenvoudigste en vaak meest interessante manier om in bossen te wandelen, is het vol-gen van de bestaande bewegwijzering. Zij laat u de mooiste plekjes ontdekken en geeft tegelijk interessante informatie. In 2007 zul-len nieuwe wegwijzers aangebracht worden, die het de wandelaars gemakkelijker moeten maken.
Er bestaan ook andere bewegwijzerde tra-jecten, op gemeentelijk vlak of internatio-naal, waaronder de GR (Grandes Randonnées of Grote-Routepaden) de bekendste zijn.
Buiten de wegen zijn nog andere onthaal-structuren aanwezig, zoals de zogenaamde ‘aires’. Dat zijn bewegwijzerde open plek-ken, bestemd voor voetgangers, om tijdelijk de wagen te parkeren of voor bepaalde recreatieve activiteiten.
Code van de Wandelaar1. BLIJF OP DE WEGEN EN PADEN DIE BESTEMD ZIJN VOOR HET VERKEER, zo verstoort u het evenwicht niet tussen het planten- en dierenrijk. Gebruik de bewegwijzerde parcours om onze bossen te verkennen.
2. HET GEMOTORISEERDE VERKEER is uitsluitend beperkt tot de open verkeerswegen. De wandelaars genieten van de sereniteit in de bossen. Vermijd te schreeuwen of lawaai te maken dat de dieren zou kunnen verstoren.3. HOUD DE HONDEN AAN DE LEIBAND. Uw trouwe gezel zou broedsels kunnen verstoren of dieren doen opschrikken
4. VERMIJD BOMEN TE BESCHADIGEN. Beperk uw plukneigingen, vooral wanneer het om beschermde soorten gaat.
5. STEEK GEEN VUUR AAN: het brandgevaar is groter dan u denkt.6. KAMPEREN IN DE BOSSEN IS NIET TOEGESTAAN. Er zijn zeker kampeerterreinen in de omgeving.7. WEES VOORZICHTIG TIJDENS DE JACHTPERIODE, RESPECTEER DE VERBODSTEKENS: ze zijn geplaatst voor uw veiligheid.
8. NEEM UW AFVAL MEE. Het bos moet netjes blijven en er ook nog leuk uitzien nadat u gepasseerd bent.
9. OOK DE RIVIEREN ZITTEN VOL LEVEN. Vermijd ze te verontreinigen.
www.wallonie2007.be
Info : http://enforet.wallonie.be
• Promenade des Abanages (parcours nr. 3) 9,8 km – duur 3 u. – Groene rechthoek.
• Promenade de Bilaude (parcours nr. 4) 20 km – Blauwe rechthoek.
Toegang via de rijksweg N 89, afrijden aan km 49 ‘Centre national de vol à voile’. Neem de richting tegengesteld aan het zweefvlieg-centrum en ga 1,2 km tot aan de T. Parkeer uw wagen in deze omgeving. Er staat een bord dat het vertrekpunt aanduidt.
Vertrekpunt: ‘Sapin Fi’.
De ‘Promenade des Abanages’ volgt een volledig bosparcours en doorkruist een zeer interessant milieu, zowel wat betreft bos-landschappen als biologische diversiteit. In het begin kijkt het traject neer op de vallei van de Doneuse. Zowel de bodem als de hel-lingen van de vallei hebben gedeeltes met een zeer vochtige ondergrond. U komt ver-volgens in een uitgedund beukenbos. Bij het afdalen naar de vallei ziet u de hellingen van de vallei van de Masblette. Het parcours brengt u nadien naar een plateau met naaldbomen om terug te keren naar uw ver-trekpunt.
Info: ‘30 itinéraires remarquables de Wallonie’, beschikbaar op de website: http://enforet.wallonie.be
TIPS VOOR EEN BEZOEK :
De Musea van le Fourneau Saint-Michel
Het museum in het bos: ontdekkingspar-cours buiten de platgetreden paden…
Bezoek het openluchtmuseum van le Four-neau Saint-Michel zoals u het nog nooit zag: vijf boswegen werden speciaal aangelegd en voorzien van interactieve en informa-tieve borden.
Voor gezinnen, kinderen en volwassenen.
Wandeling van 1.30 u.
Van 1 maart tot 30 november 2007. Teksten in het Frans, Nederlands en Engels.
Wezens van hout
Deze tentoonstelling is opgezet als een initi-atieparcours rond de relatie tussen mens en boom. De bezoeker keert terug naar de bron. Hij ervaart de banden die hij heeft met bomen op onverwachte plaatsen waar hij moet luisteren, kijken, ruiken en voelen. Hij zal begrijpen dat bomen hem niet alleen een grondstof bezorgen, maar dat ze ook de sleutel zijn naar heel wat emoties en schatten.
Van 1 maart tot 30 november 2007. Exposi-tie aangevuld met een educatief dossier. Teksten vertaald in het Nederlands en Engels (op een document).
In partnerschap met het restaurant ‘Al Pèle’: ‘Menu du bûcheron’.
Info : www.alpele.be
Saint-Hubertwandeling
• Luxemburgse provinciale musea Fourneau Saint-Michel (Saint-Hubert). Voor een ontdekking van de bossen en het plattelandsleven in Wallonië. Tel.: +32 (0)84/21.08.90 - www.fourneausaintmichel.be
• Musée en Piconrue (Bastogne) Ardense legenden. Een tentoonstelling die zich toespitst op bekende Ardense heiligen (Saint-Hubert...) en op bospersonages die de legenden bevolken (feeën, weerwolven, kabouters…), een alternatieve benadering van het bos om de sacrale en mysterieuze kant ervan te ontdekken. Van maart tot november (FR). Tel.: +32 (0)61/21.56.14 – www.bastogne.be/piconrue
Een route tussen bossen en platteland, door
berg en dal, in het midden van een bosmassief.
Een route voor fietsers, motorrijders en automobilisten -
een roadbook (plan + pictogrammen) in het
Nederlands en het Frans (Engels op aanvraag).
Een uitnodiging voor een verkenning van het
Land van Saint-Hubert, het Land van Nassogne –
Marche-en-Famenne en het Land van Bastogne. Een kennismaking
met het erfgoed, de specialiteiten, de natuur en de legendes.
Een netwerk dat aansluit op de Route de la Sûre (86 km).
Een arrangement à la carte vanaf 2 overnachtingen, met bagagetransport en
fietsverhuur. Overnachtingen in gastenkamers, hotels, gîtes of op campings.
191 km door het Ardense woud, via een snoer van stadjes en dorpjes: Saint-Hubert, de
Europese hoofdstad van de jacht; Awenne, het dorp van de 7 fonteinen; Marche-en-Famenne
en Nassogne, het dorp van Saint-Monon en de veeteelt; Champlon en zijn langlaufpistes;
Sainte-Ode en de dorpen in de valleien van de Ourthe en de Laval; Libramont, de stad van
het paard.
Permanent circuit dat ook erkend is door de Fédération Belge de cyclotourisme (FBC).
Info: Maisons du Tourisme ou Maison de la Randonnée – GTA Belgique asbl
Tel. : +32 (0)61/68.88.02 – contact@gta.be
Andere toeristische routes: www.europaventure.be
- 13 -- 12 -
De ‘Route des Forêts’– 191 km – 6 circuits – of de ‘Route des Saveurs ardennaises’
Info : Maisons du tourisme du Pays de Bastogne (Bastogne) Tel.: +32 (0)61/21.27.11 – www.paysdebastogne.be
Maison du Tourisme du Pays de Saint-Hubert (Saint-Hubert) Tel.: +32 (0)61/61.30.10 – www.saint-hubert-tourisme.be
Maison du Tourisme du Pays de Marche et de Nassogne (Marche-en-Famenne) Tel.: +32 (0)84/34.53.27 www.maisontourisme.nassogne.marche.be
Te voet - moeilijk
Toegang via de rijksweg N 53 Beaumont-Chimay. Volg de aanduiding ‘Forêt domaniale’, parking aan de Ry de Fromont, vertrekpunt voor deze wandeling.
Er zijn 3 afstanden mogelijk: 2,8 km: gele rechthoek; 5 km: rode driehoek; 11,5 km (duur 3.30 u.): blauwe driehoek.
Het staatsbos van Rance zit verweven in een woudmassief van meer dan 1000 hectare, dat zich uitstrekt ten noorden en ten wes-ten van het dorp Rance. Vertrek aan de ont-haalplek (barbecue) met parkings, vijvers en kinderspelen. Het parcours loopt groten-deels door de bossen. Het laat u kennisma-ken met de diversiteit van de boomsoorten. U volgt eerst de voormalige spoorlijn 109, een toekomstige ‘RAVeL’. Nadien keert u terug naar het vertrekpunt langs de Ry de Fromont, een charmant beekje dat stroom-opwaarts van de vijvers ontspringt.
In het staatsbos van Rance : het eco-pedagogische pad van het bos van Bruyère.
Een wandeling waarbij u het bosleven en de bosgerelateerde praktijken ontdekt. Het pad is lusvormig en ongeveer 2,5 km lang. Het vertrekt aan de onthaalplek en toont u:
• ongeveer 80 houtsoorten;
• een reeks informatieve borden die u ver-tellen over de interventie van de mens in het bos, de evolutie van het bosmassief, de rol van (de overheidsinstelling) Division Nature et Forêts en de aanpak van de bossen;
• 40 nestkastjes voor 15 vogelsoorten;
• het ‘natuurbehoud in een bosmilieu’.
Deze wandeling kunt u volgen in alle sei-zoenen.
Wandeling in Sivry-Rance
- 14 -
Sart Tilman
Op de hoogtes rond Luik vormen de bossen van Sart Tilman een
schitterend wandelgebied. Ze zitten verankerd in het uitgestrekte
universitaire domein met dezelfde naam en lenen zich uitstekend
voor het werk van studenten en wetenschappelijke onderzoekers.
Verschillende bewegwijzerde paden en wegen dooraderen het
universitaire domein van Sart Tilman en ook het natuurreservaat,
dat hoofdzakelijk een loofbos omvat. Dat is ontstaan uit de
vroegere exploitatie van een hakbos. De ‘Sentiers Santé’ groeperen
wandelingen die een eerste contact bevorderen. Het pad ‘Sentier
Nature’ verbindt 30 stations die verschillende aspecten belichten
van de geologie, de fauna en de flora. Ten slotte verhaalt het
‘Circuit des Bornes historiques’ over de geschiedenis van het
gebied, vanaf de middeleeuwen. Als aanvulling op de
wandelingen kunt u ook een bezoek brengen aan het ‘Musée en
Plein Air’ van Sart Tilman. Het openluchtmuseum telt vandaag
meer dan 103 sculpturen die geïntegreerd zijn in de natuurlijke
en architecturale omgeving van het universitaire domein.
Info : Tel.: +32 (0)4/366.22.20
Te voet, te paard, per fiets Wandeling Seraing (Luik) Te voet - gemakkelijk
Info : ‘30 itinéraires remarquables de Wallonie’ beschikbaar op de website : http://enforet.wallonie.be
Info : Office du Tourisme de Sivry-Rance Tel.: +32 (0)60/45.57.93
Maison du Tourisme de la Botte du Hainaut (Chimay) Tel.: +32 (0)60/21.98.84 www.botteduhainaut.com
Toegang via de route du Condroz. Aan het kruispunt van Plainevaux volgt u de rijksweg N 683 naar Seraing. Na 2 km draait u linksaf in de richting van het Hôpital de l’Abbaye.
Het vertrekpunt ligt aan de rand van het bos, waar de wegen uit Rotheux en Boncelles samenkomen (rotonde). Parkeer-plaats. Circuitbord (4,5 km) aan de ingang van het bos van la Vecquée. Volg de blauwe rechthoeken.
Een wandeling voor een eerste kennisma-king met het bos. Door de korte afstand en de eenvoudige weg zeer geschikt voor kin-deren. Hoewel de naam Seraing grijze beel-den, vuur en cokes oproept, blijkt de stad een groen plaatje te zijn van 1200 ha, van de
bossen van la Vecquée tot deze van Saint-Jean. Deze wandeling doet u snel de grote stad vergeten. Stilte is hier koning. De groene reuzen – eiken en beuken – verge-zellen u langs het hele parcours. Een ideale gezinswandeling, die ook voor kinderwa-gens toegankelijk is. De wegen zijn breed en recht en het woord ‘dreef’ komt hier volop tot zijn recht.
Info : ‘Het bos, met volle teugen’ brochure (NL) van de Fédération
du Tourisme de la Province de Liège: Tel.: +32 (0)4/237.95.26 – www.ftpl.be, beschikbaar bij alle Maisons du Tourisme van de provincie Luik.
Info : Maison du Tourisme du Pays de Liège (Liège) Tel.: +32 (0)4/237.92.92 www.prov-liege.be/tourisme
- 15 -
TIPS VOOR EEN BEZOEK :
Salamandertoren (Beaumont)
Site van les Polis: de natuurlijke rijkdommen, de biodiversiteit.Expositie van mei tot september (FR en NL). Tel. : +32 (0)71/58.81.91
TIPS VOOR EEN BEZOEK :Aquarium Muséum de l’Université de Liège (Liège)
De schatten van het natuurlijke erfgoed.Tel.: +32 (0)4/366.50.93
Voor een bezoek met een natuurgids: Espace nature de la Botte du Hainaut (Sivry)Bewustmaking en uitleg over het bosmilieu.Voor groepen van minimaal 15 personen (FR), op afspraak. Tel. : +32 (0)60/45.56.84
www.wallonie2007.be
Het observeren van dieren
Er zijn twee manieren om de bosdieren te observeren.
• In hun natuurlijk milieu, tijdens een wandeling met een gespecialiseerde gids. Verschillende verenigingen orga-niseren dergelijke wandelingen.
Info : Maisons du Tourisme of Natuur-centra.
• Men kan ze ook bekijken in de dieren- en wildparken waar ze in halve vrijheid leven.
De ecosystemen van onze bossen vormen een belangrijk reservoir voor de biologische diversiteit. Als we ons beperken tot de ver-scheidenheid van de soorten, dan stellen we vast dat van de 167 vogels, 60 zoogdie-ren, 7 reptielen en 14 amfibieën, er 119 soor-ten voorkomen in de bossen en met name 75 vogels, 32 zoogdieren, 4 reptielen en 8 amfibieën.
Elke plantensoort heeft zijn eigen dierlijke bevolking en die varieert met de groei. Hoe complexer de plantenstructuur, hoe groter de diversiteit. Enkele voorbeelden van typische bossoorten:
• bij de zoogdieren is de marter overal aanwe-zig in de Ardennen en de Gaume; de wilde kat heeft het zuidoosten van het land gekoloni-seerd vanaf de jaren 1950; de hazelmuis komt dan weer uitsluitend in de bossen voor.
• bij de vogels vinden we de zwarte ooievaar, de wespendief, de zwarte en rode wouw, het hazelhoen, de ruigpootuil, de zwarte specht, de middelste bonte specht en de grijskop-specht. Sommige soorten profiteren overigens van de aanwezigheid van ingevoerde naald-bomen, zoals de ransuil, de kruisbek, de sper-wer, het goudhaantje, de notenkraker…
Het bos en de bosranden vormen vaak een toevluchtsoord en een plek om te broeden voor vogels die niet uitsluitend in bossen voor-komen.
Het grote wild
De Waalse bossen zijn nog nooit zo rijk geweest aan wild (herten, reeën, damherten, moeflons, everzwijnen…). Dat bewijzen de cij-fers van de laatste twintig jaar. Men heeft vastgesteld dat de wildpopulatie op 20 jaar tijd met meer dan 50% is toegenomen. Die evolutie bezorgt heel wat bosexploitanten kopzorgen. Het wild zorgt immers voor schade aan de bomen (wrijven en ontschorsen) en vermindert de mogelijkheden van natuurlijke regeneratie en diversificatie. Er zijn beheers-plannen opgesteld om de populatie in toom te houden. Overbevolking zou immers het ecologische evenwicht van het bos verstoren.
De fauna van onze bossen
-16 - - 17 -
Wildpark (Han-sur-Lesse)Tel.: +32 (0)84/37.72.12 – www.grotte-de-han.be Burlen van de herten in het park : 21, 22, 23 en 28, 29 en 30 september 2007
Dierenpark van La Reid ( Theux)Tel.: +32 (0)87/ 54.10.75 – www.parcanimalier.net
Wildpark (Saint-Hubert)Tel.: +32 (0)61/25.68.17 – www.sthubert.be
Wildpark (La Roche-en-Ardenne)Tel.: +32 (0)84/36.77.36 – www.la-roche-tourisme.com
Crête des Cerfs (Bouillon)Tel.: +32 (0)61/46.71.53
Park Chlorophylle (Dochamps)Recreatiebos
Een originele kennismaking met de boswereld via een pad met spelen en ontdekkingen.
Tentoonstellingen 2007 :
‘De biodiversiteit in de bossen’ van 01/05 tot 29/06‘Het korhoen’ van 03/09 tot 30/10
In samenwerking met de ‘Direction générale des ressources Naturelles et de l’Environnement’ van het Waalse Gewest.
Wild
e ka
t -
Han
© O
PT /
JL F
lém
al.
Park
Ch
loro
ph
ylle
© P
arc
Ch
loro
ph
ylle
Info : Tel.: +32 (0)84/37.87.74 www.parcchlorophylle.com
Op initiatief van het Ministerie van het Waalse Gewest (Direction Générale des Ressources Naturelles et de l’Environnement) werd een originele werkgroep opgericht. Het doel is alle middelen aanwenden om de toegang tot natuurgebieden te vergemakkelijken voor gehandicapten, de sites beter te bewegwijze-ren en ontvankelijker te maken en een volle-
dige inventaris op te stellen van de mogelijk-heden van deze sites. In feite is de opzet tweeledig, want waar een rolstoel kan passe-ren, kan ook een kinderwagen passeren. En als een gids uitleg geeft voor slechthorenden, dan luisteren ook anderen mee…
Wandeling Ottignies Louvain-la-Neuve
- 18 -
Te voet - gemakkelijk
Info :
Ministère de la Région wallonneDivision de la Nature et des Forêts Avenue Prince de Liège 15 – 5100 NAMUR (Jambes)Tel.: +32 (0)81/33.58.13 – Fax : +32 (0)81/33.58.22http://mrw.wallonie.be/dgrne/dnf/dcnev/acces_nature
Toegang via de N 4 - afrit N 233 (richting Bruyères) of via de N 25 (afrit Bois des Rêves). Het vertrekpunt bevindt zich aan de parking van het Domaine provincial du Bois des Rêves. Van daaruit is het 130 meter naar de ingang van het domein (en het cafetaria/onthaal met aangepast sanitair).
Het parcours is ongeveer 3,8 km lang. Duur zonder stoppen ± 1 uur (het hele jaar open). Begeleiding is noodzakelijk om enkele lichte hellingen te overbruggen. Wegen en paden zijn begaanbaar zonder beperkingen.
Beschrijving
Het Bois des Rêves bestaat vooral uit beboste zones met loof- en naaldbomen, die de res-ten omringen van een heide, een vochtige zone met een groot biologisch belang. Het domein kan men ontdekken via verschillende thema’s, al dan niet becommentarieerd door een natuurgids.
Vertrekpunt is het onthaalpaviljoen. Wandel langs de vijver (noordelijke kant) naar de brug van le Fortin. Volg de Ry-Angon langs de che-min du Lac. Aan het kruispunt neemt u de chemin des Massettes. Volg opnieuw de che-min du Lac naar de brug van le Martin. Ga ver-der langs de chemin du Lac en aan het kruis-punt neemt u links de chemin des Pouillots. Ga verder langs de sentier des Molignies en
de chavée des Roitelets (indrukwekkend uit-zicht). Aan de kruising neemt u de chemin des Sarts en nadien rechts de sentier de l’Arbre cassé (hellend pad over ± 30 meter). Aan het volgende kruispunt neemt u de chavée de la Sablière (hellend pad over ± 60 m) naar de brug van les Biches. Volg de sentier de la Baronne niet, want op het einde wacht u een trap! Ga rechts naar de brug van le Fortin en neem de zuidelijke kant van de vijver om terug te keren naar het cafetaria en het ont-haalpaviljoen.
Opmerking over de toegankelijkheid
Deze tocht werd gemaakt met een elektrische rolstoel met goede banden en bij droog weer.
Over heel Wallonië bestaan nog tientallen andere wandelingen die toegankelijk zijn voor minder mobiele mensen.
Domaine Provincial du Bois des Rêves
Allée du Bois des Rêves 1 – 1340 Ottignies Louvain-la-Neuve Tel.: +32 (0)10/41.60.72 www.brabantwallon.be boisdesreves@skynet.be
Info : Maison du Tourisme des Ardennes brabançonnes (Nivelles) Tel.: +32 (0)10/23.03.52 - www.mtab.be
- 19 -
Toegankelijkheid van natuursites voor personen met beperkte mobiliteit
Toegankelijke wandeling in het Provinciaal Domein van het Bois des Rêves
Natuurtoegankelijkheid
Bo
is d
es R
êves
© O
PT /
JL F
lém
al.
Bo
is d
es R
êves
© O
PT /
JL F
lém
al.
Handi-Rando asbl Tel. & fax: +32 (0)2/460.68.26 www.handi-rando.com
- 20 - - 21 -
Een boswandeling in de musea…
De Houtroutes
Neem deel aan de rally die georganiseerd wordt door de musea die lid zijn van de vzw ‘Musées et Société en Wallonie’ en win een van de vele prijzen (weekend in een gîte, plattelandsmaaltijden…).
De deelnemers zijn herkenbaar aan de logo
Musées et Société en Wallonie
Kasteel van Lavaux-Sainte-Anne (Lavaux-Sainte-Anne)Museum van de natuur.Tel.: +32 (0)84/38.83.62 www.chateau-lavaux.com
Archeopark van Malagne la Gallo-romaine (Rochefort)De bijdrage van het bos op een Gallo-Romeinse bouwwerf.Tel.: +32 (0)84/22.21.03 – www.malagne.be
Euro Space Center (Transinne)Ruimtewandeling tussen bossen en velden met sculpturen.Tel.: +32 (0)61/65.64.65 www.eurospacecenter.be
Museum van de klokken en de beiaard (Tellin)Hout en klokkengieten.Tel.: +32 (0)84/36.60.07 – www.tellin.be
Les Flocons (Ittre)Wegslepen van hout uit de bossen met trekpaarden.Tel.: +32 (0)497/70.46.68
Museum en bibliotheek van de Fijnproeverij (Hermalle-sous-Huy)Wandeling ‘nature gourmande’ en ‘ferme castrale’.Tel.: +32 (0)85/31.42.86 – www.gastronomica.be
Silexmuseum (Eben Emael)Tentoonstelling van fantastische kunst ‘Au fil du temps’.Tel.: +32 (0)4/286.92.70 www.musee-du-silex.be
Regionaal museum voor archeologie en geschiedenis (Visé)Hout op reis (van 18 mei tot 17 juni).Tel.: +32 (0)4/374.85.63 www.museedevise.be/musee/
Prehistosite van Ramioul (Flémalle)Pijl en boog.Tel.: +32 (0)4/275.49.75 – www.ramioul.org
Museum en ruïnes van de burcht van Logne (Vieuxville-Ferrières)Het bos in het dagelijkse leven tijdens de middeleeuwen.Tel.: +32 (0)86/21.20.33 – www.palogne.be
‘De Houtroutes’ is een didactisch en vernieuwend toeristisch concept dat het hele jaar door kan ontdekt worden.
Het nieuwe project richt zich tot iedereen (groot publiek, scholen, senioren, groepen…) maar elkeen volgt zijn eigen ritme. Wat bie-den de Houtroutes? Een honderdtal toeristi-sche sites, meer dan 65 ondernemingen die actief zijn in de houtsector en die u kunt bezoeken, tientallen realisaties in hout… kortom een zeer verscheiden waaier van ludieke, pedagogische, ontspannende fees-telijke en artistieke activiteiten.
Om het u gemakkelijk te maken, zijn de acti-viteiten opgesplitst in 5 thema’s:
• ‘Bos, Natuur en Ontdekkingen’ groepeert alle activiteiten die u bewust maken van de natuur, de bossen en andere natuurele-menten.
• ‘Bos, Cultuur en Legendes’ bevat de activitei-ten die het bos belichten doorheen kennis, droom en emotie.
• ‘Bos, Ontspanning en Sport’ groepeert de activiteiten die in een natuuromgeving lichaam en geest herbronnen.
• ‘Hout, Ondernemingen en Ambachten’ is de verzamelnaam voor alle activiteiten die betrekking hebben op het commerciële aspect en de beroepen van de houtsector.
• ‘Hout, Gebouwen en Architectuur’ groe-peert ten slotte de activiteiten die de rol van het hout in de bouwsector benadrukken.
Info : volledige brochure over de Houtroutes :Valbois, rue de la Converserie 44 – 6870 Saint-Hubert Tel.: +32 (0)61/29.30.88 – c.bughin@valbois.org
ofopdewebsitewww.lesroutesdubois.be. Daarkuntu:
•uweigen Houtroute samenstelleninfunctievandeactiviteitendieuinteresseren;
•ulatenverleidendooreen dagprogrammadatbeantwoordtaanuwprofiel;
•deactiviteiten per gemeenteopzoeken.
Elk jaar vindt een weekendevenement plaats met honderden activiteiten rond het bos.
ENKELE VOORBEELDEN:
Info : Musées et Société en Wallonie asbl Rue du Moulin de Meuse 4B – 5000 Namur Tel.: +32 (0)81/22.96.46 – Fax : +32 (0)81/42.00.59 maisondesmusees@msw.be – www.msw.be – www.lesmuseesenwallonie.be
Trek er eens een dagje op uit om wat cultuur en folklore op te snuiven die een band hebben met ons belangrijkste natuurerfgoed: het bos.
Een dag met verbazingwekkende ontdekkingen en gevarieerde activiteiten
Begin uw uitstap in het Musée du Bois et de la vie rurale in Maredret (ambachtendorp in de schilderachtige vallei van de Molignée, op 1 km van Maredsous). Dit museum van het bos en het plattelandsleven toont 1800 voorwerpen en 72 boomsoorten uit de streek. Het heeft vier afdelingen. In een eerste afdeling ontdekt de bezoeker wortels met vreemde vormen, ver-schillende werktuigen en inlandse boomsoor-ten. Een tweede bevat oude machines, een derde handelt over thema’s en beroepen. De
laatste stelt voorwerpen uit het dagelijkse leven voor.
Dit eerste bezoek laat u kennismaken met oude beroepen en al het potentieel van hout. Vervolgens is het tijd voor een hap frisse lucht en een duik in de natuur en daar-voor gaat u wandelen in het Bois didactique de Courrière. Dit didactische bos met zijn vele boomsoorten, drie bewegwijzerde wan-delingen en twee vaste barbecues, is het hele jaar gratis toegankelijk. De drie circuits van respectievelijk 30, 40 en 60 minuten laten een natuurbenadering op uw eigen tempo toe.
Na deze didactische wandeling stellen wij voor om ongewone, houten artistieke voor-werpen op te zoeken in volle natuur. Daar-voor moet u naar les sentiers d’art en pay-sage. Deze kunstpaden in het landschap zijn het hele jaar gratis toegankelijk in de Naamse Condroz. 24 wandellussen (van 5 tot 15 km) laten bezoekers kunstwerken in de natuur zien (waarvan de helft in hout). De eerste helft van mei (la fête de mai) worden de kunste-
Bos, cultuur en folklore
- 23 -
naars uitgenodigd van wie de projecten geselecteerd werden. Het is een evenement met ontmoetingen, debatten en feestelijk-heden, waarbij artistieke creatie versmelt met groen toerisme.
Musée du Bois et de la vie rurale (Anhée)Tel.: +32 (0)82/69.90.62 - www.alafontaine.be
Bois didactique de Courrière (Assesse)Tel.: +32 (0)83/66.85.78 - www.assesse.be
Les sentiers d’art en paysage (la fête de mai) (Gesves)Tel.: +32 (0)81/58.15.91 - www.lafetedemai.be
www.wallonie2007.be
Beschrijving van de activiteit : ontdek op een actieve manier de schilderachtige vallei van de Molignée,
die heel wat mogelijkheden biedt. Langs een lusvormig parcours van 8 km kunnen wandelaars en mountain
bikers zich uitleven, een echt aards paradijs verkennen en zich onderdompelen in een beboste natuur.
Halverwege verrijst een kathedraal van bomen en een gigantische linde tekent zich af aan de horizon.
Toegankelijk: het hele jaar.
Openingsdagen: doorlopend met uitzondering van het bosmuseum: dagelijks behalve op woensdag.
Openingsuren: het bosmuseum is open van 10 tot 12 u. en van 14 tot 18.30 u.
Prijs: gratis behalve het bezoek aan het bosmuseum.
Informatie voor groepen: de toegang tot het bosmuseum bedraagt € 2 voor volwassenen, € 1 voor kinderen
en € 1,50 voor groepen.
Specifieke activiteiten voor scholen: rally in het bosmuseum met pedagogisch dossier voor de leerkracht,
interactief vragenblad voor de leerlingen, vanaf het eerste jaar lager (thema’s: het bos of werktuigen in hout).
Vertrekpunt van de wandeling: het ‘Musée du bois’ in Maredret.
La Route de l’Évasion (Toeristische operator)
Info : Maison du Tourisme de la Haute-Meuse dinantaise (Dinant) Tel.: +32 (0)82/22.28.70 - www.dinant-tourisme.be
Maison du Tourisme du Pays de Namur (Namur) Tel.: +32 (0)81/24.64.49 - www.pays-de-namur.be
Subthema :
Provincie / Streek : Namen
Place Communale 6
5537 Anhée
Contact : Mevr. Laurence Vanhaesbroeck (082/698618)
E-mail : laurence.vanhaesbroeck@publilink.be
www.anhee.be
Voorbeeld van een circuit
- 22 -
Mar
edre
t ©
OPT
/ JL
Flé
mal
.
Ass
esse
© O
PT /
JL F
lém
al.
De Naamse Ardennen liggen in het hart van het massief van Croix-Scaille, waar ook de Millenniumtoren verrijst. Hij is 60 m hoog en werd gebouwd met hout uit de streek. Hier ontrolt zich een zee van groen waarin zich een dertigtal schilderachtige dorpjes verbergen. U vindt ze in de valleien van de Semois en de Houille en op de omliggende hoogvlakte. Het is in deze zuidelijke Ardennen dat u de gemeente Vresse-sur-Semois aantreft.
Zoals de naam al aangeeft, doorkruist de gril-lige Semois het grondgebied van de gemeente. De rivier is een godsgeschenk voor hengelaars en kajakkers. Ze kronkelt sierlijk tussen talloze heuvels. Maar deze koningin van de Ardense waterlopen mag u de omliggende natuur niet doen vergeten. Het is een opmerkelijk en gevarieerd gebied waarin meer dan 400 km bewegwijzerde wandelpaden kringelen.
Vlakbij klampt het dorp Laforêt zich vast aan de heuvelhellingen die de Semois omsluiten. Het is lid van de vereniging van Mooiste Dor-pen van Wallonië en fascineert vanwege zijn stoere huizen in leisteen met muren als burchtwallen. Het is een van de zeldzame plaatsjes in de zuidelijke Ardennen die het typisch karakter bewaarde van de dorpen uit vroegere tijden. Het mag ook uitpakken met de laatste brug in vlechtwerk van de vallei. Deze schilderachtige brug wordt enkel in de zomer opgebouwd. Het brugdek bestaat uit
gevlochten eikentakken. Ze rusten op houten schragen die in de rivierbeding staan.
Legendewandeling
Het waren de marionettenspeelsters S. Collard en F. Pierret die in 1992 het initiatief namen voor de legendewandeling. Dit parcours van 2 km begint in het ‘Atelier Pinocchio’ midden in het dorp Laforêt, met het fresco van de ‘Chasseur sauvage’, gerealiseerd door Mau-rice Mergny. Dit tochtje neemt ongeveer een uur in beslag en voert u langs keipaden en boswegen. De wandeling is toegankelijk voor rolstoelgebruikers en kinderwagens. Onder-weg ontmoet u legendarische figuren zoals de ‘Dame Blanche’ en de ‘Verbouc’, kabouters en weerwolven. Op het einde komt u aan de ‘Mawhotte’, waar een picknickplaats is aan-gelegd.
Wandeling Vresse-sur-Semois (Laforêt)
- 24 -
Info : Le Parc naturel de la Haute-Sûre et de la Forêt d’Anlier (Martelange) Tel.: +32 (0)63/45.74.77 – www.parcnaturel.be Maisons du Tourisme du Pays d’Arlon (Arlon) Tel.: +32 (0)63/21.94.54 – www.arlon-tourisme.be Maisons du Tourisme du Pays de Bastogne (Bastogne) Tel.: +32 (0)61/21.27.11 – www.paysdebastogne.be Maisons du Tourisme du Pays de la Forêt d’Anlier (Neufchâteau)
Tel.: +32 (0)61/27.50.88 – www.foret-anlier-tourisme.be
Habay-la-Neuve - de laatste markiezin van Pont d’Oye (site 17)
Men kan zich geen mooiere route indenken dan deze die Martelange met Habay-la-Neuve verbindt en
die door het bos van Anlier trekt. Het is ook een schitterende aanloop om het kasteel van Pont d’Oye
te ontdekken.Wanneer u Habay binnenkomt, rijdt u rechtdoor en neemt u vervolgens links de rijksweg N 87
in de richting van Heinstert. Na 2 km draait u naar links, richting ‘Château du Pont d’Oye’.
Laat uw wagen op de openbare parking staan en ga het kasteeldomein binnen. Het bord over de
legende staat recht voor u. Onder het portaal onthult een schitterend fresco u de geschiedenis van
deze plaats en zijn integratie in de regio.
Habay betekent meer dan een kasteel… Op deze plek ligt de scheidslijn tussen de Ardennen en de
Gaume. Habay put zijn charme en rijkdom ook uit het ineenvloeien van de karakters van deze 2 regio’s.
Aan de ene kant is er het dichte woud met talloze paden en wegen in een grandioze en ongerepte
natuur. Aan de andere kant is er de zacht golvende vlakte van de Gaume met haar dorpjes en beekjes
die omgord zijn met bomen. Met zoveel variatie in de landschappen is de keuze enorm, zowel voor
wandelingen als trektochten.
Het Grote-Routepad ‘Ardennen-Eifel’ verbindt Martelange met Habay en trekt dwars door het bos van
Anlier. Het volgt daarbij de loop van de Rulles, van de bron tot aan de vijvers van Pont d’Oye. Men kan
hier dus een uitzonderlijke dag beleven tussen 2 legendesites: het Parc de la Tannerie en Pont d’Oye,
met als extraatje een voettocht door het prachtige bos van Anlier (16 km).
Te voet - gemakkelijk
Info : Maison du Tourisme de l’Ardenne namuroise (Vresse-sur-Semois) Tel.: +32 (0)61/29.28.27 - www.ardenne-namuroise.be
Wandeling Parc naturel Haute-Sûre Forêt d’Anlier Met de auto
Het Legendecircuit in het Parc naturel Haute-Sûre Forêt d’AnlierVerken het natuurpark met als invalshoek de legenden die ermee verbonden zijn. Ze zijn tal-rijk en mysterieus en maken deel uit van het folkloristische erfgoed van deze uitgestrekte grensoverschrijdende streek. De wandeling brengt een hele reeks denkbeeldige persona-ges te berde: feeën en dwergen, weerwolven en tovenaars – goede en slechte – op plaatsen die een stempel dragen van geloof en bijgeloof en die getekend zijn door de Romeinse koloni-satie, de middeleeuwen, de excessen van de barok of het meer recente romantisme.
Goed en slecht, fantasie en werkelijkheid duiken telkens weer op in deze legenden. Zij vormen uw rode draad door deze dichte bossen, waar geheimzinnige bronnen, weerzinwekkende weerwolven en guitige kabouters de toon aan-geven.
Het circuit kunt u in beide richtingen en naar eigen wens volgen. Het heeft enkel de bedoe-ling u de soms hoogst ongewone plekjes van het natuurpark te tonen.
De 19 legendesites zijn verdeeld over een grote grensoverschrijdende lus.
- 25 -
LegendewandeLing:
Leg
end
ewan
del
ing
- P
épé
Cro
chet
©
F R
ou
ssea
u
De Grote-Routepaden Volg de RAVeL !‘Les sentiers de Grande Randonnée’ – de Waalse tegenhanger van de Grote-Routepaden, zijn permanente routes die bewegwijzerd zijn met witte en rode streepjes. Ze zijn uit-sluitend bestemd voor voetgangers. De trajecten zijn opgenomen in een topogids (te koop in sportwinkels, VVV-kantoren…), die u wegwijs maakt in afstanden en bezienswaar-digheden onderweg. De gids toont ook het parcours van de GR’s op de overeenkomstige NGI-kaarten. Op het terrein zijn de wit-rode wegmar-keringen uw gids. Het netwerk van 3.500 km paden dooradert alle stre-ken van Wallonië en voert u naar de mooiste en meest ongerepte plekjes.
De RAVeL is een wegennetwerk dat is voor- behouden voor ‘trage’ en dus niet-gemotori-seerde weggebruikers, zoals voetgangers, rolstoelgebruikers, fietsers, skaters en ruiters (als het pad breed genoeg is).
De RAVeL is een autonoom netwerk dat eigen paden heeft, weg van de verkeerswegen.
Het bestaat vooral uit jaagpaden langs rivieren, aangevuld met beddingen van voormalige
spoorlijnen (treinen en trams) die aangepast werden.
Het RAVeL-netwerk biedt heel wat wandel- en fietsplezier en ruimte voor ontmoetingen en ontdekkingen.
De grote RAVeL-trajecten (1, 2, 3 en 4) zijn opgenomen in gidsen die het parcours (kaar-ten en plattegronden) en de bezienswaardig-heden beschrijven.
Info :�De Grote-Routepaden vzw�3.500 km bewegwijzerde paden in Wallonië en Brussel. Tel. & fax: + 32 (0)70/22.30.23 - www.grsentiers.org
Info : Ministère de l’Équipement et des TransportsTel.: +32 (0)81/ 77.20.86 - Fax : +32 (0)81/ 77.35.22 http://ravel.wallonie.be
Le sentier des terrils (Het mijnbergpad, nieuw in 2007)
Het mijnbergpad of de GR 412 (ter herinnering aan 4/12, de dag van de H. Barbara, patroonheilige van de
mijnwerkers) is een wit-rood bewegwijzerd pad (gedeponeerde bewegwijzering). De eindpunten zijn
Bernissart in het westen en Blegny Trembleur in het oosten. De route van 300 km werd uitgebreid met nog
eens 9 wandellussen van enkele kilometers. De route is elke dag toegankelijk voor het publiek en kan zowel
gebruikt worden voor een wandeling van enkele uren als voor een meerdaagse trektocht. Er zijn topogidsen
voorzien met een beschrijving van de routes en de bezienswaardigheden.
Blegny - Mine ‘De biotoop van de mijnberg’Wandeling van een kilometer langs didactische panelen die u naar de top
van de slakkenberg van Blegny-Mine brengt (55m). Viertalige audiogidsen.
Tel.: +32 (0)4/387.43.33 FR - 387.43.32 NL – www.blegnymine.be
- 26 - - 27 -
TIPS VOOR EEN BEZOEK:
Le Bois du Cazier (Marcinelle)‘Ontdekkingswandeling - fauna en flora’.Drie mijnbergen die u alleen of met een gids kunt verkennen (van maart tot november, op reservering). Op de hoogste top (250 m) krijgt u een weergaloos panorama van de hele streek.
Tel.: +32 (0)71/88.08.56 – www.leboisducazier.be
Het Pass en zijn mijnberg (Site du Crachet – Frameries/Mons)Exploreer het fabelachtige ecosysteem van de mijnberg in gezelschap van een animator van het Pass of alleen met een Visiopass en beleef een boeiende ‘hightechwandeling’. Een beklimming in een ongewone natuur die u 70 meter hoog brengt. Tel.: +32 (0)65/61.21.60 – www.pass.be
Mouscron
TournaiAth
Thuin
Mons
NivellesSoignies
Charleroi
WaremmeWavre
Philippeville
HuyNamur
Liège
Verviers
Marche-en-Famenne
Eupen
Dinant
Neufchâteau
Virton
Arlon
Bastogne
BruxellesBrussel
RAVeL 4
RAVeL 4
RAVeL 5RAVeL 1
RAVeL 2
RAVeL 3
RAVeL 3
RAVeL 1
Durbuy
Bouillon
1
32
4
57
9
6
8
1 Rixensart2 Roux – Courcelles3 Flénu – Cuesmes1 Flénu – Frameries4 Chimay – Froidchapelle5 Olloy-sur-Viroin1 Oignies-en-Thiérache6 Houyet – Jemelle7 Bastogne – Wiltz8 Sainte-Cécile – Muno9 Saint-Léger – Châtillon
Ethe – Croix Rouge
RochefortRAVeL 2
10
Chimay
Parken en natuurreservaten
- 28 - - 29 -
www.wallonie2007.be
© O
PT /
JL F
lém
al.
- 30 - - 31 -
‘Maisons du Tourisme’ in Wallonië
Provincie Luxemburg
Provincie Henegouwen
Provincie Namen
Provincie Waals-Brabant
Provincie Luik
31. Maison du Tourisme du Pays de Bastogne32. Maison du Tourisme de la Gaume33. Maison du Tourisme d'Ourthe et Aisne34. Maison du Tourisme du Pays d'Houffalize-La Roche-en-Ardenne35. Maison du Tourisme du Pays du Val de Salm et des Sources de l'Ourthe36. Maison du Tourisme du Pays de Saint-Hubert37. Maison du Tourisme du Pays de la Semois entre Ardenne et Gaume38. Maison du Tourisme du Pays de Marche et de Nassogne39. Maison du Tourisme de la Haute Lesse40. Maison du Tourisme du Pays d'Arlon41. Maison du Tourisme de la Forêt d'Anlier42. Maison du Tourisme du Pays de Bouillon
1. Maison du Tourisme de la Région de Mons 2. Maison du Tourisme du Tournaisis 3. Maison du Tourisme du Parc des Canaux et Châteaux 4. Maison du Tourisme de la Picardie 5. Maison du Tourisme de la Botte du Hainaut 6. Maison du Tourisme du Pays de Charleroi 7. Maison du Tourisme du Val de Sambre et de Thudinie
24. Maison du Tourisme de la Haute-Meuse dinantaise25. Maison du Tourisme du Pays de Namur26. Maison du Tourisme du Val de Lesse Beauraing-Houyet-Rochefort27. Maison du Tourisme Sambre-Orneau28. Maison du Tourisme de l'Ardenne namuroise29. Maison du Tourisme des Vallées des Eaux Vives30. Maison du Tourisme Condroz-Famenne
19. Maison du Tourisme de Waterloo20. Maison du Tourisme du Roman Païs21. Maison du Tourisme des Ardennes Brabançonnes22. Maison du Tourisme de la Hesbaye brabançonne23. Maison du Tourisme du Pays de Villers en Brabant wallon
8. Maison du Tourisme du Pays de Vesdre 9. Maison du Tourisme des Cantons de l'Est10. Maison du Tourisme d'Ourthe-Amblève11. Maison du Tourisme du Pays des Sources12. Maison du Tourisme Hesbaye-Meuse13. Maison du Tourisme des Thermes et Coteaux14. Maison du Tourisme du Pays de Herve15. Maison du Tourisme du Pays de Liège16. Maison du Tourisme de Huy-Meuse-Condroz17. Maison du Tourisme des Vallées de la Burdinale et de la Mehaigne18. Maison du Tourisme de la Basse-Meuse
www.wallonie2007.be
- 32 - - 33 -
De ‘Maisons du Tourisme’ Provincie Waals-Brabant19. Maison du Tourisme de Waterloo – Tel.: 02/352.09.10 - www.waterloo-tourisme.be
20. Maison du Tourisme des Ardennes brabançonnes – Tel.: 010/23.03.52 - www.mtab.be
21. Maison du Tourisme du Roman Païs – Tel.: 067/22.04.44 – www.tourisme-roman-pais.be
22. Maison du Tourisme de la Hesbaye brabançonne – Tel.: 010/22.91.15 – www.mthb.be
23. Maison du Tourisme du Pays de Villers en Brabant wallon – Tel.: 071/87.98.98 www.paysdevillers-tourisme.be
De opdracht van een Maison du Tourisme is drieledig. Het zorgt voor het onthaal van toeristen, geeft informatie over de streek die onder zijn bevoegdheid valt en ondersteunt de toeristische activiteiten in dat gebied.
U vindt hun verschillende activiteiten in verband met het themajaar op de website: www.wallonie2007.be
Provincie Henegouwen 1. Maison du Tourisme de la Région de Mons – Tel.: 065/33.55.80 – www.paysdemons.be
2. Maison du Tourisme du Tournaisis – Tel.: 069/35.42.85 – www.tournaisis.be
3. Maison du Tourisme du Parc des Canaux et Châteaux – Tel.: 064/26.15.00 www.parcdescanauxetchateaux.be
4. Maison du Tourisme de la Picardie – Tel.: 056/86.03.70 – www.mouscron.be
5. Maison du Tourisme de la Botte du Hainaut – Tel.: 060/21.98.84 – www.botteduhainaut.com
6. Maison du Tourisme Val de Sambre et Thudinie – Tel.: 071/59.54.54 www.valdesambre-thudinie.be
7. Maison du Tourisme du Pays de Charleroi – Tel.: 071/86.14.14 – www.paysdecharleroi.be
Provincie Luik 8. Maison du Tourisme du Pays de Vesdre – Tel.: 087/30.79.26 – www.paysdevesdre.be
9. Maison du Tourisme des Cantons de l’Est – Tel.: 080/33.02.50 – www.cantons-de-lest.be
10. Maison du Tourisme du Pays d’Ourthe-Amblève – Tel.: 04/384.35.44 – www.ourthe-ambleve.be
11. Maison du Tourisme du Pays des Sources – Tel.: 087/79.53.53 – www.pays-des-sources.be
12. Maison du Tourisme « Hesbaye et Meuse » – Tel.: 085/21.21.71 www.tourisme-hesbaye-meuse.be
13. Maison du Tourisme des Thermes et Coteaux – Tel.: 04/361.56.30 – www.thermesetcoteaux.be
14. Maison du Tourisme du Pays de Liège – Tel.: 04/237.92.92 – www.prov-liege.be/tourisme
15. Maison du Tourisme du Pays de Herve – Tel.: 087/69.36.70 – www.paysdeherve.be
16. Maison du Tourisme du Pays de Huy / Meuse / Condroz – Tel.: 085/21.29.15 www.pays-de-huy.be
17. Maison du Tourisme des Vallées de la Burdinale et de la Mehaigne – Tel.: 085/25.16.96 www.burdinalemehaigne.be
18. Maison du Tourisme de la Basse-Meuse – Tel.: 04/374.85.55 – www.basse-meuse.be
Provincie Luxemburg31. Maison du Tourisme du Pays de Bastogne – Tel.: 061/21.27.11 – www.paysdebastogne.be
32. Maison du Tourisme du Pays de Gaume – Tel.: 063/57.89.04 – www.soleildegaume.com
33. Maison du Tourisme du Pays d’Ourthe et Aisne – Tel.: 086/21.30.81 – www.ourthe-et-aisne.be
34. Maison du Tourisme du Pays d’Houffalize - La Roche-en-Ardenne – Tel.: 084/36.77.36 www.coeurdelardenne.be
35. Maison du Tourisme du Pays du Val de Salm et des Sources de l’Ourthe – Tel.: 080/21.50.52 www.vielsalm-gouvy.org
36. Maison du Tourisme du Pays de Saint-Hubert – Tel.: 061/61.30.10 – www.saint-hubert-tourisme.be
37. Maison du Tourisme du Pays de la Semois entre Ardenne et Gaume – Tel.: 061/31.12.29 www.semois-tourisme.be
38. Maison du Tourisme du Pays de Marche et Nassogne – Tel.: 084/34.53.27 www.maisontourisme.nassogne.marche.be
39. Maison du Tourisme du Pays de la Haute-Lesse – Tel.: 061/65.66.99 – www.haute-lesse-tourisme.be
40. Maison du Tourisme du Pays d’Arlon – Tel.: 063/21.94.54 – www.arlon-tourisme.be
41. Maison du Tourisme du Pays de la Forêt d’Anlier – Tel.: 061/27.50.88 www.foret-anlier-tourisme.be
42. Maison du Tourisme du Pays de Bouillon – Tel.: 061/46.52.11 www.bouillon-tourisme.be
Provincie Namen24. Maison du Tourisme de la Haute-Meuse dinantaise – Tel.: 082/22.28.70 - www.dinant-tourisme.be
25. Maison du Tourisme du Pays de Namur – Tel.: 081/24.64.49 - www.pays-de-namur.be
26. Maison du Tourisme du Val de Lesse – Tel.: 084/34.51.72 - www.valdelesse.be
27. Maison du Tourisme Sambre-Orneau – Tel.: 081/62.69.66 - www.sambre-orneau.com
28. Maison du Tourisme de l’Ardenne namuroise – Tel.: 061/29.28.27 - www.ardenne-namuroise.be
29. Maison du Tourisme des Vallées des Eaux Vives – Tel.: 060/34.01.44 - www.valleesdeseauxvives.be
30. Maison du Tourisme Condroz-Famenne – Tel.: 086/40.19.22 - www.valleesdessaveurs.be
www.wallonie2007.be
Bent u liefhebber van een verblijf in een lan-delijke gîte (vakantiehuisje) of gastenkamer en wilt u plattelandstoerisme op een andere manier beleven, dan geven we u afspraak in een themagîte of -gastenkamer.
De themagîtes of -gastenkamers voldoen aan de voorwaarden om een speciaal label te krij-gen in functie van de activiteiten of de speci-ale infrastructuur die ze aanbieden. Er worden drie thema’s voorgesteld: ‘Natuur’, ‘Hengelen’ en ‘Paardrijden’.
Sommige activiteiten dienen op voorhand gereserveerd en worden georganiseerd vol-gens de beschikbaarheid van de eigenaar. Voor sommige activiteiten of toegang tot een bepaalde infrastructuur dient betaald te worden.
Een contact met de eigenaar beantwoordt al uw vragen.
De NatuurverblijvenDeze logies stellen een groen toerisme voor, met respect voor het milieu en de ongerepte natuur. Ze bestaan onder 3 vormen:
• De Pandagîte of -gastenkamer
Dit concept werd uitgewerkt door het WWF in samenwerking met de verenigingen voor streektoerisme. Het gaat hier om een karak-
tervol logies in een streek die bekend staat voor haar natuurlijke schoonheid en voor de inspanningen die men doet voor het behoud van die natuur. Het pand werd gebouwd, gerenoveerd of ingericht met natuurlijke materialen. Bovendien is de eigenaar van een Panda-gîte of -gastenkamer iemand die bekommerd is om het milieu (hij sorteert afval, gaat zuinig om met energie…). Hij is ook een natuurkenner, vaak zelfs natuur-gids en praat met enthousi-asme over ‘zijn’ streek. Zijn gasten krijgen materiaal om te observeren en aangepaste informatie (verrekijker, gid-sen…).
• De Natuurontdekkingsgîte of -gastenkamer
Is altijd gelegen in een bevoorrechte streek met een gevarieerde natuurlijke rijkdom, waar men respect heeft voor het leefmilieu. De huurder kan kiezen uit verschillende acti-viteiten om de omliggende natuur te ver-kennen. De gastheer stelt minstens drie ont-dekkingsactiviteiten voor, waaronder minstens een van hem persoonlijk. De overige kunnen georganiseerd zijn door lokale instellingen of bijvoorbeeld een natuurgids.
Overnachten in Wallonië
- 34 - - 35 -
• De Bionatuurgîte of -gastenkamer
Dit soort logies vindt u altijd in een boerderij waar aan biologische landbouw wordt gedaan of die minstens exploitatiemethodes hanteert die ‘het milieu respecteren’.
De voorgestelde activiteiten hebben betrekking op deze vorm van landbouw en haar kwaliteitsproducten.
De Hengelgîtes of -gastenkamersDeze logeeradressen bevinden zich altijd in de nabijheid van rivieren, vijvers of meren met een bevoorrechte natuur. De eigenaar stelt diverse hengelformules voor, zowel wat methodes als plaatsen betreft. Hij kan ook zijn gasten raad geven over de mogelijkheden, het soort vissen, het materiaal, het aas en de reglemente-ring.
De Ruitergîtes of -gastenkamersDe huurder vindt er de infrastructuur om zijn paard onder te brengen, in de weide of in een box. Soms bestaat de mogelijkheid om paarden te huren. De eigenaar stelt activitei-ten voor in functie van zijn infrastructuur en uitrusting, zoals initiaties (in de manege of in de natuur), uitstapjes of langere tochten (op kaart of vergezeld), en dat in functie van een vastgelegde
kalender of op aanvraag van de klant.
www.giteatheme.be
www.wallonie2007.be
De themagîtes en -gastenkamers
Voor meer informatie kunt u rechtstreeks de eigenaar-verhuurder contacteren of uw oor te luister leggen bij een van volgende verenigingen:Accueil Champêtre en WallonieChaussée de Namur 47 - 5030 GemblouxTel.: +32 (0)81/60.00.60 - Fax : +32 (0)81/60.04.46www.accueilchampetre.be accueilchampetre@fwa.be
Gîtes de WallonieAvenue Prince de Liège 1 – 5100 NamurTel.: +32 (0)81/31.18.00 – Fax : +32 (0)81/31.02.00www.gitesdewallonie.be gitesdewallonie@skynet.be
BELSUD réservationRue Saint-Bernard 30 – 1060 BruxellesTel.: +32 (0)2/504.02.80 – Fax : +32 (0)2/514.53.35belsud@opt.be – www.belsud.be
het meest strikte en er is heel wat verbo-den. Zelfs het voetgangersverkeer is strikt gereglementeerd. Er kunnen toegankelijke zones worden aangelegd. Ook de open-bare wegen blijven toegankelijk. Het doma-niale natuurreservaat van de Hoge Venen – 4500 hectare groot – is er een mooi voor-beeld van.
4. BosreservaatDit is een bos of bosgedeelte dat beschermd wordt om de inlandse ecosystemen te vrij-waren. De bescherming is minder strikt, bosuitbating en jacht zijn toegelaten. Op het gebied van verkeer geldt de reglemen-tering die toepasselijk is voor alle bossen en wouden.
5-6. Vochtige zones en onderaardse ruimten met biologisch belangHier gaat het om moerassen, venen en grotten waarvan het ecologisch en weten-schappelijk belang officieel erkend is. De
specifieke ecosystemen worden beschermd door een reeks verbodsreglementen. In de vochtige zones is het verkeer niet speciaal gereglementeerd. De openbare wegen blijven sowieso toegankelijk. In de grotten daarente-gen gelden bijzondere voorschriften. Bepaalde personen of activiteiten kunnen geweerd worden.
7. NATURA 2000NATURA 2000 is een coherent Europees net-werk, dat is samengesteld uit speciale en beschermde gebieden, die werden opgege-ven door de landen van de Europese Unie. In
Wallonië beoogt de organisatie het onder-houd of het herstel van woongebieden van dieren en groeiplaatsen van planten. Het beschermingsstatuut is variabel, in functie van de ecologische vereisten van de woon- en groeiplaatsen. De selectie van de gebieden gebeurt aan de hand van louter wetenschap-pelijke criteria. Het geheel van dit net beslaat 13% van het Waalse grondgebied.
8. (Als natuurmonument) Beschermde site
Dergelijke site of gebied is het werk van de natuur of het gecombineerde werk van mens en natuur, dat voldoende kenmerken en homogeniteit vertoont om topografisch afge-lijnd te worden. Het doel is niet de bescher-ming van de natuur maar de plaats ‘in goede staat’ te behouden. Het moet over een erf-goed gaan dat een wetenschappelijk, esthe-tisch of historisch belang heeft. Het kan over prestigieuze locaties gaan maar ook over landschappen.
9. Groene zones, natuurzones en ecologische verbindingszones
• De ‘groene zone’ is een gebied waar het natuurlijk milieu wordt onderhouden en beschermd en waar de natuur kan regenere-ren. Deze zone draagt bij tot de landschaps-vorm.
• De ‘natuurzone’ slaat op plaatsen met grote biologische waarde of een habitat met bedreigde soorten.
• De ecologische verbindingszone is een over-gangsgebied tussen de biotopen van planten- en dierensoorten.
DE BESCHERMDE GEBIEDEN
Het zijn afgebakende natuurlijke of semi-natuurlijke gebieden die onder een bescher-mend beheer vallen om hun biologische waarde te behouden. Er bestaan 9 verschil-lende soorten beschermde gebieden in het Waalse Gewest.
1. Natuurpark
Officieel is een natuurpark een ‘landelijk gebied van minstens 5.000 hectare als aan-eengesloten geheel, met een groot biolo-gisch en geografisch belang, dat onderwor-pen is aan maatregelen om het milieu te beschermen, in harmonie met de verwach-tingen van de bevolking en de economische en sociale ontwikkeling van het gebied’.
Het Natuurpark houdt zowel rekening met de natuur als met de mens. Men vindt er natuur
en natuurreservaten, maar ook wegen, dorpen en (kleine) stadjes, landbouwexploitaties, industrie … een hele waaier van economische en sociale activiteiten. De rol van het natuur-park bestaat erin het erfgoed te beschermen (natuur, cultuur, gebouwen) en tegelijk het welzijn van de bevolking en economische ont-wikkeling na te streven. Het regime van bescher-ming is anders dan voor andere beschermde gebieden, in die zin dat er geen rechtstreekse beschermingsmaatregelen zijn voorzien, maar dat enkel een beheersplan is opgemaakt. Er zijn 9 natuurparken in Wallonië die samen 19% van het grondgebied vormen (zie kaart pagina 8-9).
2-3. Erkend en domaniaal natuurreservaat
Ze worden hetzij aan zichzelf overgelaten, hetzij beheerd. Hun beschermingsstatuut is
De beschermde gebieden: natuurparken, natuurreservaten…
- 36 -
Dankzij de diversiteit van het klimaat en de landschappen heeft Wallonië onschatbare
natuurlijke rijkdommen. Maar de menselijke activiteit drukt op dat waardevolle erfgoed.
Daarom heeft het Waalse Gewest beslist om een ambitieuze politiek te voeren op het gebied
van natuurbehoud. De opzet is een coherent geheel van wetenschappelijk bepaalde, natuurlijke
en seminatuurlijke milieus te beheren en te beschermen. Op die manier zullen soorten en
variëteiten voor de toekomst bewaard blijven. Om deze strategie uit te voeren, werden
beschermde gebieden in het leven geroepen. Al naargelang hun omschrijving genieten ze
van verschillende vormen van bescherming.
De politiek van natuurbehoud is vandaag gebaseerd op het concept van het ‘ecologisch
netwerk’. Het gaat om het geheel van biotopen die het behoud op lange termijn verzekeren
van de verschillende soorten en de natuurlijke milieus. Voor de realisatie werd een coherente
structuur opgezet met drie soorten gebieden:
• De ‘centrale gebieden’ met een groot biologisch belang die prioritair zijn
voor het natuurbehoud.
• De ‘ontwikkelingsgebieden waar de menselijke activiteit compatibel
blijft met het behoud van een zekere biologische diversiteit.
• De ‘verbindingsgebieden’ die de verschillende soorten toelaten zich
te verplaatsen in het landschap en die genetische uitwisselingen toelaten.
Info : MINISTÈRE DE LA RÉGION WALLONNE Division de la nature et des Forêts (DNF) Direction des ressources forestières Avenue Prince de Liège 15 – 5100 Jambes (NAMUR) Groen nummer: 0800-1-1901 Tel.: +32 (0)81/33.50.50 - Fax : +32 (0)81/33.58.33 DNF.DGRNE@mrw.wallonie.be - http://environnement.wallonie.be
- 37 -www.wallonie2007.be
Natagora is een vereniging voor natuur
bescherming die actief is in Wallonië en Brussel.
Ze onderneemt onder meer acties om soorten
te redden die met uitsterven zijn bedreigd en
creëert natuurreservaten om de teloorgang
van de biodiversiteit tegen te gaan. Natagora
beschermt vandaag meer dan 3700 hectare
natuur, verdeeld over 150 reservaten.
Natagora
Heel wat natuurreservaten zijn toegankelijk voor het publiek. Sommige hebben vrije toegang via de wegen, andere een beperkte toegankelijkheid. Een klein aantal is ontoegankelijk omdat ze zeldzame soorten herbergen en de bescherming van het milieu voorrang krijgt. Elk weekend organiseert Natagora er rondleidingen. U kunt ook kennismaken met deze reservaten in mei, ter gelegenheid van de opendeurdag La Nature en Fête. Ook worden ‘chantiers nature’ georganiseerd voor het behoud van bedreigde stukjes natuur. Wenst u meer te vernemen over de agenda, de toegan-kelijkheid van een reservaat en de activiteiten die er worden gehouden, neem dan contact op met Natagora.
De Aquascoop is een groene oase van 140 hectare en
een natuurontdekkingscentrum aan de rand van de vijver
van Virelles, vlakbij Chimay. Vanwege de diversiteit en de
zeldzaamheid van de dieren en planten die men er
aantreft, werd het gebied beschermd als natuurreservaat.
U wordt er onthaald door een dynamisch team. Observatie
posten, een passage ‘onder water’ en camera’s met ‘live’
beelden laten de duizenden bezoekers toe om alles rustig in ogenschouw te nemen,
zonder de natuur te verstoren. In een interactieve ruimte leert men spelenderwijze
iets bij, een loopbrug in de bomen geeft u een andere kijk op de natuur en een film
toont u de vijver in alle seizoenen. En last but not least zijn er de ‘Aubes sauvages’,
waarbij u ‘s ochtends heel vroeg de vijver opvaart met een kano…
Info: rue du Lac, 42 6461 Virelles Tel.: +32 (0)60/21.13.63 www.aquascope.be
- 39 -- 38 -
De Aquascoop van Virelles
TIPS VOOR EEN BEZOEK :
De Meren van Eau d’Heure (Boussu-lez-Walcourt)Tel.: +32 (0)71/50.92.92 – www.lacsdeleaudheure.be
Onze natuurreservaten
Nat
uu
rwan
del
ing
© n
atag
ora
Info : �Natagora�Rue du Wisconsin 3 - 5000 Namur Tel.: +32 (0)81/83.05.70 – www.natagora.be
Bureau�in�Brussel: Koninklijke Prinsstraat 25 – 1050 Brussel Tel./Fax : +32 (0)2/245.55.00
�Bureau�in�Luik:�Aves – rue Fusch 3 - 4000 Liège Tel.: +32 (0)4/250.95.90
Eekhoorn © OPT / JL Flémal.
Het park ligt in het hart van de Ardennen en bestaat vooral uit plateaus waar aan landbouw wordt gedaan en valleien waarvan de steile hellingen bezaaid zijn met bossen. De oostelijke en de westelijke Ourthe ontmoeten er elkaar, vlakbij de beroemde site van le Hérou (Engreux). De Ourthe kronkelt dan verder noordwaarts en tekent schitterende meanders uit in het landschap.
- 40 -
Info : Tel.: +32 (0)61/26.79.00 - www.pndo.be
- 41 -
De Waalse natuurparkenParc naturel des Deux-Ourthes (Houffalize)
TIPS VOOR EEN BEZOEK :
Houtopia, een kinderwereld (Houffalize)Tel.: +32 (0)61/28.92.05 – www.houtopia.be
Ruïnes van de feodale burcht (La Roche-en-Ardenne)Tel.: +32 (0)84/36.77.36 www.la-roche-tourisme.com
Stuwdam en Meren (Nisramont)Tel.: +32 (0)84/43.30.95 www.luxembourgtourisme.be
Champimont (Sainte-Ode)De wereld van de paddenstoel en zijn relatie met de mens.Pedagogische animaties (FR en NL).Tel.: +32 (0)61/68.81.18 www.sainte-ode.be
Domein van Hottemme (Barvaux)Groen en multifunctioneel openbaar domein.Tel.: +32 (0)86/21.30.11
Het park strekt zich uit rond het bassin van de Haute-Sûre en het bosmassief van Anlier. Het bestaat uit grote plateaus waar aan land-bouw wordt gedaan, het bassin van de Sûre met zijn valleien vol naaldbomen en opvallend
reliëf en een stukje Lotharingen. Vanwege die diversiteit vindt men er vochtige zones, graslanden op kiezelondergrond, loofbossen, heidegronden, mergelgroeven en conische depressies…
Info : Tel.: +32 (0)63/45.74.77 - www.parcnaturel.be
Parc naturel de la Haute-Sûre et de la Forêt d’Anlier (Martelange)
TIPS VOOR EEN BEZOEK:
Animalaine (Bastogne)Tel. : +32 (0)61/21.75.08 – www.animalaine.com
Bastogne Historical Center en Memorial (Bastogne)Tel. : +32 (0)61/21.14.13 www.bastognehistoricalcenter.be
Het oudste van België, verdeeld over zes natuurgebieden waarvan vier in Wallonië. In het noordwesten strekt zich het ‘Avant-Pays Fagnard’ uit (de aanloop naar de venen) beheerst door bossen en veeteelt (melkkoeien).
De aanpalende Hoge Venen zijn uniek in Europa. In het zuiden is er nog de Hoge Eifel met zijn beboste heuvels en de schilderach-tige vallei van de Our.
Info : Tel.: +32 (0)80/44.03.09 - www.natuurparkcentrum.be
Parc naturel Hautes Fagnes - Eiffel (Robertville)
TIPS VOOR EEN BEZOEK:
Natuurcentrum van Botrange Maison du Parc naturel (Robertville)Tel.: +32 (0)80/44.03.00 www.centrenaturebotrange.be
Railbike van de Hoge Venen (Elsenborn)Tel.: +32 (0)80/68.58.90 – www.railbike.be
Abdij van Stavelot (Stavelot)Tel.: +32 (0)80/88.08.78 www.abbayedestavelot.be
Huis van het Water (Verviers)Tel. : +32 (0)87/30.14.33 – www.aqualaine.be
Nationaal Papiermuseum (Malmedy)Ambachtelijke fabricatie van papier op basis van houtpasta.
Tel.: +32 (0)80/33.70.58 – www.malmedy.be
Museum van de Natuur en het Bos (Spa)(Her)ontdekking van onze bossen en hun interactie met de mens.
Tel.: +32 (0)87/77.63.00 - www.berinzenne.be
Museum van de Kuurstad (Spa)De ‘Jolités’ van Spa (fraaie houten voorwerpen), de evolutie van de ambachtelijke houtbewerking in Spa, van de 17e eeuw tot vandaag.
Van maart tot november (FR en NL).
Tel.: +32 (0)87/77.44.86
Mem
ori
al B
asto
gn
e ©
OPT
/ Je
anm
art
Hoge Venen © OPT / JL Flémal.
Kas
teel
La
Ro
che-
en-A
rden
ne
© O
PT /
JL F
lém
al.
‘Natuur en wandelingen’Brochure uitgaven door de Toeristische Federatie van Belgisch Luxemburg.Tel.: +32 (0)84/41.10.11 www.luxembourg-tourisme.be
Beslaat een deel van het gebied met de water-scheidingslijn tussen de Schelde en de Maas. Ondanks de naam is de streek nergens hoger dan 200 m. De naam ‘Hauts-Pays’ vond zijn oorsprong in het hoogteverschil met de Frans-
Belgische grens waar de Haine kabbelt op een hoogte van amper 16 meter. De benaming wordt nog kracht bijgezet door de morfolo-gie van de streek die van het Ardense type is.
- 42 -
Info : Tel.: +32 (0)65/46.09.38 - www.pnhp.be
- 43 -
Parc naturel des Hauts-Pays (Honnelles)
TIPS VOOR EEN BEZOEK :
Grand Hornu (Hornu)Tel.: +32 (0)65/65.21.21 – www.grand-hornu.be
Museum voor Hedendaagse Kunst MAC’s (Hornu)Pedagogische animaties rond de beboste mijnheuvel rechtover le Grand-Hornu.
Tel.: +32 (0)65/65.21.21 – www.mac-s.be
www.wallonie2007.be
Golvingen, smaken en folklore in de achter-tuin van Doornik. De heksen van Ellezelles zijn trouwe ambassadrices en producenten en ambachtslui de trots van de streek. Dit groene juweel kenmerkt zich door een heuvelachtig
landschap en beboste hellingen. Het ziet er enigszins uit als een wallenlandschap van-wege de vele hagen en de rijen knotwilgen en populieren.
Info : Tel.: +32 (0)68/54.46.00 - www.pays-des-collines.be
Parc naturel du Pays des Collines (Ellezelles)
TIPS VOOR EEN BEZOEK:
Maison du Pays des Collines (Ellezelles)Tel.: +32 (0)68/54.46.00 www.pays-des-collines.be
Maison du sucre (Frasne-lez-Buissenal)Tel.: +32 (0)69/54.53.26 www.maisondusucre.be
Mahymobiles (Leuze-en-Hainaut)Tel.: +32 (0)69/35.45.45 - www.mahymobiles.be
Kasteel van Attre (Attre)Tel.: +32 (0)68/45.44.60
Park Paradisio (Brugelette)Tel.: +32 (0)68/25.08.50 – www.paradisio.be
Hôpital Notre-Dame à la Rose (Lessines)Tel.: +32 (0)68/33.24.03 www.notredamealarose.com
Ecomusée du Pays des Collines (La Hamaide)Tel.: +32 (0)68/64.51.55 www.ellezelles.be/ecomuse2.htm
Gallo-Romeins Museum (Ath)Boten in eik volgens Keltische traditie.
Rondleidingen (FR en NL).
Tel.: +32 (0)68/26.92.33 www.ath.be/espace-gallo-romain.html
Dit vlakke land tussen Doornik, Bergen en Rij-sel bestaat grotendeels uit bossen en vochtige zones. Het lijkt wel een doolhof van water-loopjes, doorspekt met land- en tuinbouw-
gronden. Het leunt tegen de Franse grens aan en vormt daar samen met het regionaal natuurpark Scarpe-Escaut het grensoverschrij-dende natuurpark van Henegouwen.
Info : Tel.: +32(0)69/77.98.10 - www.plainesdelescaut.be
Parc naturel des Plaines de l’Escaut (Bon-Secours)
TIPS VOOR EEN BEZOEK:
Maison du Parc naturel des Plaines de l’Escaut (Bon-Secours)Tel.: +32 (0)69/77.98.10 www.plainesdelescaut.be
Marionettencentrum (Doornik)Tel.: +32 (0)69/88.91.40
L’Amusette Museum voor kinderen (Mesvin)Natuuranimaties.
Tel.: +32 (0)65/33.82.33 www.ful.ac.be/hotes/amusette
Museum van natuurlijke historie (Mons)Pedagogische animaties over de dieren van het bos.
Tel.: +32 (0)65/40.11.40
Koninklijk museum van Mariemont (Morlanwelz)Rondleiding in het bos van het Domein van Mariemont.
Tel.: +32 (0)64/21.21.93 www.musee-mariemont.be
Museum Ianchelevici (La Louvière)Sprookjes en legendes uit Roemenië, waar het bos een belangrijke plaats inneemt in de mondelinge overlevering.
Expositie van 22 juni tot 2 september in het kader van de biënnale van hedendaagse kunst ART TOUR.
Tel.: +32 (0)64/28.25.30 www.lalouvière.be/musee/accueil_musee.htm
MA
C’s
© O
PT P
. De
Go
ber
t
Bo
n-S
eco
urs
© O
PT /
JL F
lém
al.
Stam
bru
ges
© O
PT /
JL F
lém
al.
De oppervlakte van dit park valt samen met deze van de gemeente Attert. Het ligt halver-wege Aarlen en Martelange en beslaat een scharnierzone tussen het uitgestrekte woud van Anlier op Ardense bodem en de beroemde
cuesta’s (asymmetrische heuvels) van de land-streek Lotharingen. Dat is ook de reden voor de grote diversiteit van het natuurlijke milieu.
- 44 -
Info : Tel.: +32(0)63/22.78.55 - www.aupaysdelattert.be
- 45 -
Parc naturel de la Vallée de l’Attert (Attert)
TIPS VOOR EEN BEZOEK:
Gaspar Museum (Aarlon)Tel.: +32 (0)63/60.06.54
Archeologisch Museum (Aarlon)Tel.: +32 (0)63/22.61.92 – www.ial.be
Het park bevat tal van natuurreservaten met een submediterrane flora en fauna. Het omsluit twee zeer verschillende geografische regio’s: de Calestienne (een lange kalkzoom) en de
Ardennen. Het grondgebied heeft archeologi-sche resten uit zowat alle tijdperken: prehisto-rie, oudheid, de periode van de Merovingers en de Karolingers, de middeleeuwen…
Info : Tel.: +32(0)60/39.17.90 - www.pnvh.be
Parc naturel Viroin-Hermeton (Nismes)
TIPS VOOR EEN BEZOEK:
Stoomtrein van de 3 valleien (Treignes)Tel.: +32 (0)60/31.24.40 www.users.skynet.be/cfv3v
Arthur Masson-museum (Treignes)Tel.: +32 (0)60/39.15.00 – www.espacemasson.be
Cavernes de l’Abîme (grot) (Couvin)Tel.: +32 (0)60/31.19.54 – www.abime.be
Neptunusgrotten (Couvin)Tel.: +32 (0)60/31.19.54 www.grottesneptune.be
Brouwerij van de Venen (Mariembourg)Tel.: +32 (0)60/31.15.70 – www.fagnes.com
Gambrinus Drivers Museum (Romedenne)Tel.: +32 (0)82/67.83.48 www.gambrinus-drivers-museum.be
Malgré-Tout-museum Park van de prehistorie (Treignes)Prehistorische planten en bomen van Wallonië.
Tel.: +32 (0)60/39.02.43 www.users.skynet.be/cedarc
Ecomuseum van de streek van de Viroin (Treignes)Over mensen en paarden. Het afvoeren van omgehakte bomen.
Tel.: +32 (0)60/39.96.24 www.ulb.ac.be/musees
Een park in het hart van Wallonië. De rivie-ren waaraan het zijn naam ontleent, vormen twee valleien met mooie landschappen en dorpen, kastelen en historische boerderijen. Hier ligt de ontmoetingsplaats van de plateaus
van Haspengouw en het achterland van de Maas. Men vindt er ecosystemen van bossen, vochtige zones, weiden en uitgestrekte land-bouwgronden.
Info : Tel.: +32 (0)85/71.28.92 www.burdinale-mehaigne.be
Parc naturel des Vallées de la Burdinale et de la Méhaigne (Burdinne)
TIPS VOOR EEN BEZOEK:
De Meesters van het Vuur (Amay)Tel.: +32 (0)85/24.04.17
Kasteel van Jehay (Amay)Tel.: +32 (0)85/82.44.00
Het ‘Parc Naturel de la Dyle’
Het project ‘natuurpark van de Dijle’ betrekt verschillende gemeentes in het
noordoosten van de provincie Waals-Brabant. Het gebied bestaat uit grote
weidelanden en landbouwgronden, afgezoomd met beboste valleien.
Heel wat plaatsen trekken steeds meer de aandacht van natuurkenners.
Het behoud van vijvers en vochtige zones laat een regeneratie toe van biotopen
die voor enkele jaren op het punt stonden te verdwijnen. Toeristen zullen verbaasd
zijn vanwege de rust die er heerst, zo dicht bij de hoofdstad.
Info : Les Amis du Parc de la Dyle
Tel.: +32 (0)10/86.29.76 ou
http://www.aves.be/files/dyle.pdf
Een nieuw project voor een natuurpark in Waals-Brabant
TIPS VOOR EEN BEZOEK :
Abdij van Villers (Villers-la-Ville)
Tel. : +32 (0)71/88.09.80 – www.villers.be
Eau
d’H
eure
© O
PT /
JL F
lém
al.
Sivry-Rance © OPT / JL Flémal.
Met de auto: ‘De route van de Venen en de Meren’ (143 km)
Malmedy is het vertrekpunt van deze route in de grensstreek van België. Net voor Bévercé (op een hoogte van 500 m) begint het par-cours te kronkelen en te klimmen en krijgt u enkele haarspeldbochten te verwerken. Weldra bereikt u het wetenschappelijk station Mont-Rigi. Bij het kruispunt ziet u een onthaal- en informatiecentrum, waar u tal van publicaties vindt over wandelen in de Venen. Vanwege de ligging en de hoogte zijn er in de Venen wandel- en skimogelijkheden (vooral lang-laufen) te over. Met een totale oppervlakte van ongeveer 4.100 ha zijn de Hoge Venen het grootste natuurreservaat van België. De venen en de heide zijn er strikt beschermd. U arriveert aan de Baraque Michel (675 m). Het Hertogenwald, dat aan het noordwesten van de Venen grenst, is het grootste staatsbos van
België. Het bestaat vooral uit sparren, maar telt ook enkele loofbossen. Aan de stuwdam van de Gileppe is het leuk om rond het meer te wandelen of te fietsen. De route trekt nu naar het charmante en gastvrije Eupen. Na een bezoek rijdt u verder in de richting van Monschau. De stuwdam van Eupen (van de Vesder) ligt maar op een paar kilometer van de stad. Aan weerszijden van de weg toont het landschap loofbomen en dennen. Na ongeveer 9 km bereikt de weg Elsenborn en de stuwdam van Robertville. Vervolgensgaat het naar Nidrum, een aardig dorpje op een plateau dat afhelt naar de Warche en Bütgen-bach met zijn befaamde meer. Na het Stein-bachkruispunt komt u in de prachtige vallei van de Amblève, waar een punt wordt gezet achter het specifieke venenlandschap. De streek tussen Deidenberg en Montenau telt heel wat bewegwijzerde wandelroutes. Born en Falise brengen u terug naar Malmedy.
Wandeling Hoge Venen
Het Natuurcentrum van Botrange informeert u over alle activiteiten die
georganiseerd worden op de hoogvlakte. Het Natuurcentrum richt het hele jaar
door zelf verschillende activiteiten in: tochten, rondleidingen, uitstappen met de
fiets… U kunt er een permanente tentoonstelling bezoeken: ‘Op zoek naar het
verloren landschap van de Euregio Maas-Rijn’ en er worden regelmatig tijdelijke
exposities op het getouw gezet.
Route de Botrange 131 – 4950 Robertville
Tel.: +32/(0)80/44.03.00 – Fax : +32/(0)80/44.44.29
info@centrenaturebotrange.be – www.centrenaturebotrange.be
- 47 -- 46 -
Het Natuurcentrum van Botrange
Info : ‘En route !’ en ‘Echappées à bicyclettes…’, brochures (NL) van de Toeristische Federatie van de Provincie Luik: Tel.: +32 (0)4/237.95.26 www.ftpl.be, beschikbaar bij alle Maisons du Tourisme van de provincie Luik.
Maison du Tourisme des Cantons de l’Est (Malmedy) Tel.: +32 (0)80/33.02.50 – www.cantons-de-lest.be
Met de auto, per fiets, te voet
Drie manieren om het ‘Pays Fauve’ van de Hoge Venen te verkennen:
Per fiets: ‘De grote oversteek van de Venen’
Van het Natuurcentrum van Botrange tot het Maison Ternell doorkruist u per fiets het meest ongerepte landschap van België.
Vertrekpunt is de parking van het Natuurcentrum van Botrange. Rechtover de baan begint de route. De tocht van 16,5 km voert u naar het Maison Ternell. Hij kan dagvullend zijn, want bij de terugkeer wacht u een lange stijgende weg. Het is raadzaam een terreinfiets te gebruiken, want sommige delen van het parcours zijn bezaaid met stenen of bedekt met modder.
Net voorbij het Natuurcentrum van Botrange leidt een baan naar de rijksweg die u oversteekt. Dit is het traject dat naar het dak van België leidt. Voorbij het dorp Sourbrodt, is de Pont de Bosfagne het vertrekpunt voor een resem wandeltochten. U komt in een uitgestrekt landschap waar de eenzaamheid zich laat voelen. Na een heuvel dringt u het beschermd gebied binnen, waar rechts de
‘Fagne wallonne’ verbroedert met de ‘Fagne de Cléfaye’. Verderop daalt u af naar het wed van Herzogenhügel en komt in een heel ongewoon landschap terecht. Zo ver u kunt kijken, ziet u een veenlandschap, dat omgord is met bossen. Nog verder, in de vallei, ziet u de Helle. Na de oversteek van het wed, gaat de route de hoogte in en kijkt neer op de rivier. U doorkruist een deel van het Hertogenwald en bereikt zo het Maison de la forêt Ternell. Daar bieden zich twee mogelijkheden aan: hetzij de route voortzetten (40 km in totaal), hetzij terugkeren langs dezelfde weg.
Te voet: ‘De Venen van Polleur’
Een gedroomde wandeling om uw kinderen te laten kennismaken met het veenmilieu. Deze wandeling verloopt grotendeels op knuppelpaden, in het hart van het reservaat.
Ze is 2,5 km en voorzien van didactische borden. Wandelen met de kinderwagen is mogelijk. Een kleine variante naar de Pont de Bosfagne verlengt het parcours met 2 km. Vertrek aan Mont Rigi.
TIPS VOOR EEN BEZOEK:Maison Ternell Museum van de bosfauna (Eupen)Fauna en flora van onze streek.
Tel.: +32 (0)87/55.23.13 - www.ternell.be
De mening van de trekkerDe drie circuits – van 10, 15 en 20 km – zijn toegankelijk voor iedereen. Ze door-kruisen hoofdzakelijk bosgebieden met enkele onderbrekingen langs het kanaal en de ‘Mer de Sable’. Een gevarieerd par-cours dat ideaal is voor de mountain-bike.
Wandelaars kunnen, na reservatie, de onthaalpaviljoenen gebruiken. Ze beschik-ken over een barbecue en een speelweide voor kinderen.
Wandeling Parc naturel des Plaines de l’Escaut
- 49 -- 48 -
Info : Maison du Tourisme du Tournaisis (Tournai)
Tel.: +32 (0)69/35.42.85 – www.tournaisis.be
Met de mountainbike
Boscircuit van Beloeil
Op ontdekking
La Mer de SableDe zogenaamde zandzee bevindt zich in het onverdeelde bos van Stambruges. Wandelaars vinden er rustige paden, ontvangstpaviljoenen en een fitnessparcours. Het gebied was ooit een visrijke vijver van 40 hectare. Zandafzettingen vulden hem langzaam op en in de plaats kwam een veenachtige heide. Vandaag is deze plek zeer geliefd bij natuurkenners die er uitzonderlijke of zeldzame planten, insecten en vogels komen observeren.La Fontaine bouillante Dit geologische fenomeen is het resultaat van een scheur in de aarde waardoor het water borrelend naar de oppervlakte spuit. De legende verhaalt dat een prinses hier per koets voorbijkwam, in de waterplas viel en er door verzwolgen werd. Sindsdien verschijnt het rijtuig elk jaar opnieuw aan de oppervlakte, om middernacht op Goede Vrijdag, en naar verluidt wordt de nachtelijke stilte dan doorbroken door het knallen van de zweep van de koetsier.De kapel van Erconpuch In de nabijheid van de Mer de Sable staat een kapel gewijd aan Onze-Lieve-Vrouw van de Struik en in de omgeving daarvan een valse acacia. Sommige streekbewoners komen daar nog steeds kleren of een verband aan hangen in de hoop op genezing. Een bijgeloof dat nog tamelijk levendig is in de provincie Henegouwen.L’Ottée des féesDe legende wil dat de huisvrouwen van Stambruges op deze plaats, bij het vallen van de avond, hun vuile was en voedsel kwamen neerleggen. ’s Nachts kwamen de feeën de kleren wassen en strijken en de huisvrouwen haalden ze ’s morgens weer op.
TIPS VOOR EEN BEZOEK:
Het kasteel van Beloeil Het domein van de prinsen de Ligne heeft prachtige tuinen, waar lanen van haagbeuk, waterpartijen en ‘groene salons’ u uitnodigen voor een wandeling. Het kasteel werd door brand vernield in 1900 en werd herbouwd in klassieke stijl. Het bevat oude meubelen, schilderijen en een prachtige bibliotheek.
Tel.: +32 (0)69/68.94.26
Folkloremuseum ‘Léon Maes’ (Mouscron) Laat ons hout vasthouden: beroepen en voorwerpen die een band hebben met de folklore van Moeskroen.
Tel.: +32 (0)56/86.04.66 – www.mouscron.be/musee
Wandeling Parc naturel du Pays des Collines Te voet
De mening van de trekkerU merkt snel dat het Kluisbos een trekpleister is voor recreatie en wandeltochten. Tijdens deze wandeling speelt u haasjeover met de taalgrenslijn. De hele tijd stapt u tussen 2 dorpen, twee provincies, twee talen en twee gewesten! Nu eens wandelt u in de bossen, dan weer over veldwegen. Vergeet uw fototoestel niet want hier bent u omringd door zeer aantrekkelijke landschappen. Voorzie goede stapschoenen, de streek is relatief heuvelachtig.
Kluisbergen - Mont de l’Enclus, tussen Orroir en Ruien aan de taalgrens
Op ontdekking
Bois de l’Enclus (Kluisbos)
Het Kluisbos bestaat vooral uit beuken en is dooraderd met wandelpaden die in alle
windrichtingen kronkelen. Als de mooie dagen er aan komen tooit het bos zich met een
prachtig blauw tapijt van boshyacinten.
La Maison des Randonneurs (Mont de l’Enclus)
Dit met cederhout aangekleed centrum is het ideale vertrekpunt voor een sportieve
ontdekking van het Pays des Collines. De geschiedenis van de trektochten en de belangrijkste
plekjes die u kunt bezoeken worden belicht in een origineel en driedimensionaal decor
met interactief scherm. Kaarten en specifieke documenten, informatieborden… alles is
voorhanden om wandelaars en fietsers zo goed mogelijk van informatie te voorzien.
Info : Tel.: +32 (0)69/64.16.56
Logis van België
Business hotelsGroepenSeminars
Hotels op de ‘Route desSaveurs’
Gastronomisch verblijfStreekproducten
ActiviteitenFitnessPaardrijdenFietsenKajakGolfTrektochtenHengelen
Om onze gids 2007 te ontvangen
Naam en voornaam ...............................................................
Adres .....................................................................................
Postcode ............ Gemeente .................................................
Land ..............................................................................
Een leuk verwenidee !
De CadeauchequeLogis van België
Bedrijven:U wilt uw beste medewerkers belonen?
Particulieren:U wilt uw vrienden, familie en geliefden verwennen?
U bent op zoek naar een cadeau-idee?Doe hen gewoon een maaltijd of een verblijf cadeau uit de Logis van België.
U bepaalt zelf het bedrag van uw cadeaucheque (cheques
van 15, 50 of 100 €) en wij drukken een of meer cadeaucheques
op naam van de personen van uw keuze. De cheques zijn
geldig in alle hotel-restaurants van Logis van België.
Bestelbon
Bedrijf/Naam .........................................................................................................................
Adres .....................................................................................................................................
Postcode ............ Gemeente ...............................................................................................
Tel ........................... E-mail .....................................................................................Ja, ik bestel ............ cadeaucheque(s) voor een eenheidsbedrag van 15 €xxxxxxxxxxx ............ cadeaucheque(s) voor een eenheidsbedrag van 50 €xxxxxxxxxxx ............ cadeaucheque(s) voor een eenheidsbedrag van 100 €
Totaalbedrag over te schrijven op rekening van Logis van België vzwDEXIA Bank: 068-2179672-12
Evenementen 2007 2008
Parken, Tuinen en Bomen in Wallonië
Bomen nemen in Wallonië een bevoorrechte plaats in. Gezellig samen of trots en machtig alleen.
Vaak eeuwenoud en spectaculair van vorm en afmeting. Soms bespijkerd volgens een oud volksgeloof. Bomen maken inherent
deel uit van de Waalse folklore en het landschap.
Ze staan mooi te wezen in parken en tuinen of zijn productief in boomgaarden en boomkwekerijen. Onze bomen zullen u hoe dan
ook in vervoering brengen door hun schoonheid en hoogstaande houtkwaliteit.
Meer info op de site: www.wallonie2008.bevanaf einde 2007.
Feest van het bos in Assesse26 augustus
Tel.: +32 (0)83/65.64.41 info@fetedubois.be
Landbouwbeurs van Libramont
27, 28, 29 en 30 juli.
Demonstraties van activiteiten met en rond hout
op 31 juli en 1 augustus in Paliseul.
Tel.: +32 (0)61/23.04.04 – info@foiredelibramont.com
www.foiredelibramont.com
Internationale dagen
van de jacht en de natuur
in Saint-Hubert
1 en 2 september
Tel.: +32 (0)61/61.30.10
info@saint-hubert-tourisme.be
www.saint-hubert-tourisme.be
Week van de boom in WalloniëNovember 2007Dag van de boom (zaterdag)en ‘Een Toerist, een Boom’ (weekend)Info : http://mrw.wallonie.be/dgrne/dnf/semarbre
© O
PT /
JL F
lém
al.
© OPT / JL Flémal.
- 52 -
© OPT / JL Flémal.
© O
PT /
JL F
lém
al.
© O
PT /
JL F
lém
al.
Partners en organisaties
- 55 -- 54 -
WAALSE GEWEST
Het Waalse Ministerie voor Landbouw, Platteland, Leefmilieu en Toerisme
OfficE dE prOmOTiOn du TOuriSmE dE WALLOniE ET dE BruxELLES (OpT)
INFO TOERISME : Tel.: 070/221.021 (0,17€/min.) – Fax : +32(0) 2/513.04.75
Info@opt.be – www.belgie-toerisme.be
Postadres : Sint-Bernardusstraat 30 – 1060 Brussel
cOmmiSSAriAT GénérAL Au TOuriSmE (cGT)
Place de la Wallonie 1- 5100 Jambes (Namur)
Tel.: +32 (0)81/33.27.20 – Fax : +32 (0)81/33.27.37
mrw.wallonie.be/dgee/cgt/
ATTrAcTiOnS ET TOuriSmE asbl
C/o Grottes de Han – Rue Lamotte 2 – 5580 Han-sur-Lesse
Tel.: +32 (0)84/37.77.32 – Fax : +32 (0)84/37.77.12
att.tourisme@attractions-et-tourisme.be – www.attractions-et-tourisme.be
muSEES ET SOciéTé En WALLOniE asbl
Rue du Moulin de Meuse 4B – 5000 Namur
Tel.: +32 (0)81/22.96.46 – Fax : +32 (0)81/42.00.59
maisondesmusees@msw.be – www.msw.be – www.lesmuseesenwallonie.be
LES rOuTES du BOiS
Valbois – rue de la Converserie 44 – 6870 Saint-Hubert
Tel.: +32 (0)61/29.30.88 – c.bughin@valbois.org – www.lesroutesdubois.be
Toerisme Staatsbossen
MiniStère de la région wallonne
direction générale des ressources naturelles et de l’environnement
division de la nature et des Forêts (dnF)
direction des ressources forestières
Avenue Prince de Liège 15 – 5100 Jambes (Namur)
Groen nummer: 0800-1-1901
www.wallonie.be
Privébossen
Société royale ForeStière de Belgique
Galerie du Centre, bloc 2, 6ème étage – 1000 BRUXELLES
Tel.: +32 (0)2/223.09.01 – Fax : +32 (0)2/223.01.45
formation@srfb-kbbm.be
Bossen
Ministère de la région wallonne
direction générale des ressources naturelles et de l’environnement
division de la nature et des Forêts (dnF)
direction de la nature
Avenue Prince de Liège 15 – 5100 Jambes (Namur)
Groen nummer: 0800-1-1901
www.wallonie.be
natagora asbl
Rue du Wisconsin 3 - 5000 Namur
Tel.: +32 (0)81/83.05.70 – Fax : +32 (0)81/83.05.71 – www.natagora.be
Bureau in Brussel: Rue du Prince Royal, 25 - 1050 Bruxelles
Tel. & Fax : +32 (0)2/245.55.00
Bureau in Luik: Aves – Rue Fusch 3 – 4000 Liège
Tel.: +32 (0)4/250.95.90 – Fax : +32 (0)4/222.16.89
Natuurparken en natuurreservaten
BELGIË
Office de Promotion du Tourisme de Wallonie et de Bruxelles (OPT)INFO TOERISME: Tel.: 070/221.021 (€ 0,17/min.) – Fax: +32 (0)2/513.04.75
Info@opt.be – www.belgie-toerisme.be Postadres: Sint-Bernardusstraat 30 – 1060 Brussel
NEDERLAND
Belgisch Verkeersbureau Wallonië & BrusselPostbus 2324
NL-2002 CH HaarlemTel.: 0900/20.20.107 (0,45 €/min.)
Fax: +31 (0)23 534 20 50
Antwoordapparaat voor standaardpakketten brochures : +31 (0)23/534.44.34E-mail: belgisch.verkeersbureau@wxs.nl – www.belgie-toerisme.be
Concept: Office de Promotion du Tourisme de Wallonie et de Bruxelles / Attractions et Tourisme.Verantwoordelijke uitgever: Viviane Jacobs – Realisatie : Philippe Bernard – Prepress : tagora.trade publishing
Logo : RIBS – Cover: © JL Flémal – D/2006/9186/7 Met de steun van het Waalse Gewest.
De bureaus van het Office de Promotion du Tourisme
de Wallonie et de Bruxelles in het buitenland: