FILM­­­M­­­AKERS

E N D ETOEKOM­­­ST

Dutch Directors Guild

FILM­­­M­­­AKERS

E N DETOEKOM­­­ST

FILM­­­M­­­AKERS

E N D ETOEKOM­­­ST

INHOUD

Voorwoord 5

DagvandeToekomst 7

‘Naareenposthistorischefilm?’doorJosdeMul 27

‘HandleidingvoordeToekomst’doorReneDaalder 35

Woordenlijstdigitalemedia 45

Bijlagen

CijfersgepresenteerdtijdensDagvandeToekomst 50

BiografieënsprekersDagvandeToekomst 52

Links 56

MedewerkersDagvandeToekomst 56

PublicatievandeDutchDirectorsGuild

Uitgavejanuari2007

©DDG

Rokin91

1012KLAmsterdam

www.directorsguild.nl

Metbijdragenvan:FredBuddhing,ReneDaalder,

JosdeMul,PatrickMinksenGerPoppelaars

Eindredactie:JanetteKolkema,MartijnMewe

Fotografie:JanicaDraisma(tenzijandersvermeld)

Ontwerp:VanGog,Amsterdam

Druk:Haasbeek,AlphenaandenRijn

DeDagvandeToekomstendezeuitgavewerdenmede

mogelijkgemaaktdoorhetNederlandsFondsvoorde

FilmendeNederlandseBeroepsverenigingvanFilm-

enTelevisiemakersNBF.

Wehebbenerallesaangedaanomderechthebbenden

vanhetbeeldmateriaalteachterhalen,maardatisniet

altijdgelukt.Wanneerumeentaanillustratiesrechten

tekunnnenontlenen,neemdancontactopmetdeDDG.

Allerechtenvoorbehouden.Nietsuitdezeuitgavemag

wordenverveelvoudigd,opgeslagenineengeautoma-

tiseerdbestand,ofopenbaargemaakt,inenigevorm

ofopenigewijze,hetzijelektronisch,mechanisch,door

fotokopieën,opnamen,ofenigeanderemanierzonder

voorafgaandetoestemmingvanderechthebbende.

5

Vooronsregisseursstaaterveeltegebeuren.AleentijdjevraagthetDDG-bestuurzichdanookafhoeonzetoekomsterinbijvoorbeeldhetjaar2020uitzalzien.ZalhetkijkgedragvandeNederlanderszijnveranderd?Hoezullendenieuwstetechniekenvan2020eruitzien?Enwatzaldatvoorconsequentieshebbenvooronsvak?Moetenweopeenanderemanierverhalengaanvertellen?Moetenweonzeopvattingenoverdevisualiseringvanonzedromenradicaalherzien?

Revolutionaireontwikkelingenophetgebiedvaninternet,video-on-demand,TVviadecomputerofdigitalebiosco-penzullenonsvakingrijpendgaanveranderen,maarniemandweetprecieshoe.Naastalletechnologischevernieuwingendieelkaarmomenteelsnelopvolgen,gaaterookquademo-grafischeontwikkelingenheelveelveranderen.Erzullenindenabijetoekomstveelmeerouderenkomen.Meermensenuitandereculturenzullenintoenemendematedebehoef-tenvandedoorsneeNederlandsekijkergaanbepalen.Watzalonsantwoorddaaropzijn?Degezamenlijkeavondsamenvoordebuis,zaldienogbestaanin2020?Enwattezeggenvandegameindustriediesteedsverderopschuiftnaardespeelfilmwattoteennieuwemengvormkanleiden?DeDDGvondhettijdomheelvoorzich-tigeenpogingtedoenomzichttegevenopenkelemogelijkeantwoorden.Op30september2006organiseerden

wesamenmetdeNBFinUtrechteengrootscheepseDagvandeToekomst,waarmetbehulpvanallerleiproef-opstellingenenzeerbelangwekkendesprekerseenkijkjeindetoekomstvanonsvakwerdgegeven.Driedimensionaletelevisienaasteenbeschouwingoverdedemografischeveranderingenindeeerstkomendetijd;eenpresentatieovercomputeranima-tedstoryboardsnaasteenlezingoverdemogelijkveranderdehomoconsu-mensvandenabijetoekomst.Camera’smetmeerscherptedieptenaastdeinvloedvandeindividualiseringendeversnipperingvanhetmedia-aanbod.Endatalleskwamsamenindecentra-levraagwatdatallemaalvooronsvakbetekent.Kunnendocumentairesnogwelopdeoudemaniergemaaktwordenenmoetenwebijhetmakenvaneennieuwespeelfilm,naastbijvoorbeeldhetdraaienvanextrascènes,rekeninghoudenmetdegamedietegelijkertijdontwikkeldwordt?Kortom,watisderolvandefilmmakerindetoekomst?

Hierbijbiedenweueenuitvoerigverslagaanvandezeuniekedagmetdaarbijnogenkeleartikelendieweunietwildenonthouden.Ditallesomsamenmetonzeledenenanderebelangstellendenverdernatedenkenoveronsvakindetoekomst.

GerPoppelaarsvoorzitterDDG

VOORWOORD

7

DAG VAN DE TOEKOM­­­STHoezietdetoekomstvanfilmmakeneruit?Welketechnologischeveranderingenstaanonstewachten?Hoeveranderthetpubliekenhetkijkgedragindetoekomst?Enlastbutnotleast,hoemoetenwedaaralsregisseursopinspelen?DezeenanderevragenkomenaanbodinditverslagvandeDagvandeToekomst.

DetraditionelestudiedagvandeDutchDirectorsGuildtijdenshetNederlandsFilmFestivalinUtrechtwerdvoordeeditievan2006omgedoopttotDagvandeToekomst.HetthemawaseeninitiatiefvanbestuursvoorzitterGerPoppelaars.VoorderedactioneleinvullingendeorganisatiewerdsamengewerktmetdeNBF.DedagvondplaatsinhetLouisHartlooperComplex,waarbijcirca80ledenvanDDGenNBFaanwezigwaren.Hetprogrammawasonderverdeeldindrieonderdelen:• detechniek(ochtend)• demens(middag)• demaker(middag)

Tijdenshetochtendprogrammawerdenvijfpresentatiesgehoudendoordiverseexpertsophetgebiedvancamera/licht,storyboardsoftware,motioncapture,gamingen3D-televisietechniek.Tevenswerdenmetdezeexpertskortegesprekkengevoerd.Tijdensdelunchendetheepauzewareninverschillenderuimtesinhet

LHCopstellingentezienvandebespro-kensoft-enhardwareenwasergele-genheidtotvragenstellen.

Nadelunchwerddemensonderdeloepgenomendoormiddelvantweevoordrachtenvanrespectievelijkjour-nalistHerbertBlankesteijnenfilosoofJosdeMul.Devoordrachtenwerdenaangevuldmetkorteinterviewsenerwasgelegenheidvoordezaalomtereageren.

TotslotvondeengesprekendiscussieplaatsmetfilmmakerenvisionairReneDaalder.DedagwerdafgeslotenmeteenborrelindefoyervanhetLHC.

Excursie IBCTervoorbereidingopdeDagvandeToekomstorganiseerdenDDGenNBFeenexcursievoordeledennaardeIBCdieinseptemberplaatsvondindeRAI.Daarbewonderdemeno.a.de4K-cameraDalsa,woondemeneenUltraHighDefinition(16k)-viewingbijenwerdendenieuwsteLED-lichttechnie-

6

kengedemonstreerd.SommigevandeopdeIBCaanwezigeapparatuurwasookop30septembertebekijken.Eenvideo-impressievandeIBC-excursiewerdbijaanvangvanhetprogrammaenterintroductievandeDagvandeToekomstvertoond.

Camera/lichtNadezevideo-impressieopendeBastiaanHoutkooper, cameramanenvoorzittervandeNSC,hetochtend-programma.Hijverdeeldezijnpresen-tatieindrieonderdelen:voorbereiding,opnameenpostproductie.Digitaletechniekenhebbendezeonderdelenvanhetproductieprocessteedsmeernaarelkaartoegetrokken.

AllereerstgingHoutkooperinopdevoorbereidendefase.MetnamebijcommercialskrijgtHoutkooperalsDirectorofPhotographysteedsvakertemakenmetschetsenenstoryboardsvansetsdiehijnognietliveheeftgezien.Softwarevoorditsoortset-ontwerpenenstoryboardsvariërenvan2Den3Dtekenprogramma’stotcom-plete3Dmovingstoryboards,waaroverlatermeer.Erzijnooksimpele‘digitale’toepassingen:Houtkooperheeftzelfeenprogrammageschrevenvoorzijnpock-et-pcwaarmeehijallerleiberekeningenkanmakenalshijopset-en/oflocatie-bezoekis.

Aandeopnamekantzijndeontwikkelin-genmoeilijkersamentevatten.Inhoogtempoverschijnenernieuwecamera’svanallerleiniveausenformaten.

OpvallendisdatArrinogaltijdblijftinvestereninhetontwikkelenvanfilm-camera’s–zowel16mmals35mm.Dezewordensteedscompacterenstiller.Ookblijktdatfilmcamera’sergonomischbeterzijnontwikkelddanelektronischecamera’s,simpel-wegomdateralzolangmeegewerktwordt.Vanwegedeenormehoeveelheidcamera’sdiedeafgelopenjarenzijnuitgebracht,heeftdeNSCeenaantaltestsgedaanmethogekwaliteitscame-ra’s.Deverschillentussenfilm-enelektronischecamera’szijnzeerdivers.Testenzijndusbelangrijk.DetestsvandeNSCzijngepubliceerdophunweb-site.TevenswildeNSCeenwhitepapermakenvoorproducentenenregisseurs.Ookvoorlichtengriplaatdeelektroni-scheontwikkelingzichgelden.LampenwordensteedsenergiezuinigerenmetnameLED-techniekontwikkeltzichsterk.Remotebesturingissteedsgewoner,zowelvoorlichtalsgrip.IndepostproductiezitvolgensHoutkooperdegrootsteverandering.BelangrijksteontwikkelingisdeDigitalIntermediate(DI):dedigitalefasetussenfilmnegatiefeneindprint.Demogelijkhedenvoorkleurcorrectieenretouchelatenzichraden.EenfilmalsFlirtbijvoorbeeldhadzonderDInooitde‘look’kunnenkrijgendiehetnuheeft.MaarookFloris,WildRomanceenDeGriezelbuszijnop(hetNederlandsesysteem)Scratchnabe-werkt.Houtkooperwilnooitmeerterug,maarplaatsteweldekanttekeningdatdefactortijdvangrootbelangis;endusgeld.

VerslagDagvandeToekomst

Pagina8.Fotobovenaan:BastiaanHoutkooperopenthetochtendprogramma.Houtkooperover(fotolinksonder)verschillendefilm-enHD-camera’sen(fotorechtsonder)over3DmovingstoryboardsvanAntics.

9

10

Filmmakersendetoekomst

TenslottebehandeldeHoutkooperdedigitaleprojectie:indeVSzijninmid-delsalafsprakengemaaktover2K-en4K-projectiealsvervangingvancelluloid.HetKetelhuisinAmsterdamtestmomenteeldrie2K-projectoren.Houtkooperiszeerpositiefoverdigitaleprojectie,omdathetteruggeeftwatjewilt.ZekernudoorDIdecontrolegroterisgeworden,blijkthetlaborato-riumdezwaksteschakeltussenpro-ductieprocesenvertoning.Houtkoopervoorzietdatdigitaleprojectiebinnenenkelejarengemeengoedis.

WatbetrefttelevisiemoetermetHDnogveelgebeuren,ookalzijnPALenNTSCdefinitiefinhunnadagen.Houtkoopernoemdeeenpraktischvoorbeeld:deoliedievrijkomtbijgebruikvanmistmachineslooptviadeventilatieopeningendecamera’sbinnenmetallegevolgenvandien.Filmcamera’szijnwatdatbetreftonverwoestbaar.Zekunnengemid-deld10jaarmeeenzijnonderallemogelijkeomstandighedenintezetten.OpeenbergindeHimalayakanjeeenHD-camerametalzijnzwaretoebeho-renenaccu’swelvergeten.Dusookalishetzogoedalszekerdatwein2020opdatadraaienzonderdathetmate-riaalgecomprimeerdhoeftteworden,35mm-celluloidzalvolgensHoutkoopernogjarenmeegaan.

M­­­oving StoryboardDedoorHoutkoopergenoemde3D-softwarevoormovingstoryboardswerddoorGuyMolin(RVMDigitalCinema)

enSteveBreeze(Antics)indetailgede-monstreerd.DesoftwarevanhetBritseAnticssteltjeinstaatomineen3D-omgevingeenfilmvoortebereiden.Infeitemaakjeopbasisvanallecomponentenvaneenscène–vanpersonagestotdécoupage–eencom-puteranimatie.Figurenenobjectenzijnaanwezigineenlibrary(standaard400‘props’;uitbreidingspakkettenkostencirca$80).Verplaatsenvanfigurenenobjecteniseenkwestievanhetuitzettenvaneenpad:klikopdefiguur,klikopdestoelendefiguurlooptnaardestoel.Allezogehetenpropszijn‘intelligent’.Datwilzeggendatfigurenautomatischdoordeurengaan,objectenvermijden,voorwerpenoppakken,etc.Dialoogkanaanperso-nages(sync!)toegevoegdwordeneneriseenlibrarymetbewegingenengedragingen.Metvirtuelecamera’sbepaaljededécoupage.Ookdecamera’skunneneenaangegevenpadvolgenenzekunneneentargettoegewezenkrijgen,waardoordeactievaneenfiguurauto-matischdoordecameragevolgdwordt.Elkeactievaneencamerawordtvast-gelegdineentimeline.Indetimelinekanvervolgenstussendediversecamerastandpuntengemonteerdworden.Heteindresultaatiseen3D-animatiedieveelwegheeftvanhetspelSIMS.

GuyMolinerkendedateenzogedetail-leerdevoorbereidingdeflexibiliteitopdesetindewegzit;dezogehetencadeautjeskomenwellichtmindervoor.

Pagina11.Foto’sbovenaan:3DmovingstoryboardsvanAntics(foto:Antics).Fotoonder:motioncaptureopstelling(foto:JochemAarts).

12

Filmmakersendetoekomst

13

Maarvoorcomplexescèneskanhetveeltijdengelduitsparen.Demis-communicatietussendeverschillendedisciplinesoverwatbeoogdwordt,zorgtbijvoorbeeldbijcommercialsnogaleensvoorproblemenentijdver-lies.Metdezesoftwarekandatvooreengrootdeelverholpenworden.Hetprogrammaisgebruikersvrien-delijk,maarenigetrainingofiemanddiehetbeheerstinhuren,isgeenover-bodigeluxe.Hetpakketkostcirca900dollar.Breezegafindepauzesextrahandsonuitleg.

M­­­otion captureMotioncapture(Mocap)isdetechniekwaarbijcomputeranimatierealtimeaangestuurdwordtdoormensendiepakkenmetsensorendragen.Daarnaastzijnerpuppeteersdiemetjoysticksdegezichtsuitdrukkingenvandekaraktersbepalen.Erbestaantweevarianten:magnetischeenoptischemotioncapture.Eénvandemeestopvallendemotioncapture-karaktersvandelaatstejarenisGollumuitPeterJackson’sLordoftheRings.

DepresentatievanditonderdeelisinhandenvanHansWalther,diealsregisseurdriejaarmetmotioncaptureheeftgewerktvoordesatirischeanimatieserieCafédeWereld(onder-deelvanDewerelddraaitdoor).Waltherlegtuitdatomdeuiteindelijkekaraktersteverkrijgen,eenmotioncapture-regisseurmeerderemensenmoetregisseren:destemacteurs(dieineeneerderstadiumhunstemmenhebbenopgenomen),demensendiedesensorpakkendragenendepuppe-

teers.Alsindeeindmontagedatalle-maalsamenkomt,ishetresultaatinfeite‘heelgewoon’,watvolgensWaltherpreciesdebedoelingis:eenzonatuurgetrouwerepresentatievanechtemensen.Bijhetopnemenvande‘acteurs’maaktWalthergebruikvanvelecameraposities.Nadeopnamenisallesdata.DatwilzeggendateenregisseuralsWaltherdaninstaatisombewegingentecorrigeren,stand-puntenteverfijnenendécoupageaantepassen.

UitdevertoondefragmentenblijktdatdedécoupagevanWalthervrijsoberenklassiekis.Daarheefthijbewustvoorgekozen,ondanksdeeindelozemoge-lijkhedendievirtuelecamera’sbieden.DeanimatievanCafédeWereldvroegvolgensWaltheromeensobereaanpakomdatdefigurenenalleswatertezienis,zoveelaandachtvergendatdedé-coupagedaardienstbaaraanmoetzijn;hijkoosdaaromvoorhetvocabulairevansoaps.

EenbijzondereuitzendingvanCafédeWereldwaseenlive-uitvoeringwaarbijDewerelddraaitdoor-presentatorMatthijsvanNieuwkerkdevirtueleJohanCruijffenJan-PeterBalkenendeinterviewde.OokvoordenieuweserieSprookjesboomheeftWaltherietsvergelijkbaarsgedaan:eenvandekarakterswas‘live’aanwezigbijdeperspresentatieomvragentebeant-woorden.

Vraagisofmotioncaptureuiteindelijktotvirtueleacteurszalleideninspeel-films?Oftewelhoerealistischkande

techniekworden?Walthermeentdatmeerrealismezekerkan,maarofereennieuwefilmmetMarilynMonroegemaaktzalwordenisnogdevraag.Hijsluithetechternietuit.DeMocapdieisgebruiktvoorKingKongvanPeterJacksonlaatzienhoeveelerkan.WaltherwijsterookopdatMocapenCGI(ComputerGeneratedImages)hetvakvanstuntmanhebbenveranderd.Alseriemanduiteenflatmoetvallenhebjenu–evenafgezienvandekosten–dekeus:eenstuntmanofCGIgecom-bineerdmetMocap.

MaarwatWaltheruiteindelijkinteres-seertisdingendoendieinliveactionnietkunnen.Devirtuelemogelijk-hedenuitbuiten.Anderskanjewathembetreftnetzogoedeenechteacteurnemen.

GamesJan-BartvanBeekisgamedirectorbijGuerillaGames,eengame-develop-mentbedrijfinAmsterdam.HijopentzijnpresentatiemeteendemovanKillzone2voordePlaystation3.HetheeftveelwegvandeopeningvanSavingPrivateRyan.Maardanmeteenlegereenheiddieeenaanvalvanaliensmoetafslaan.Hetisstateoftheart:CGIgecombineerdmetmotioncapture.Gameszijnindeafgelopentweedecen-niageëvolueerdvanpacmannaarinteractievespeelfilms.Detaalvandecinemaisdegamesingeslopen.Zezijnnarratieverenvooralooknatu-ralistischer.

VanBeekvergelijktinzijnpresentatiedefilmindustriemetdegame-industrie.

Allereerstmetcijfers.SonyPicturesisnogaltijdgoedvooreenjaaromzetvan7miljard.EengrotegameproducentalsElectronicArtszet3miljardom.HetverschilzitmetnameindelongtailvandeDVD-verkoop.Gameshebbengeenlangleven.Eenspelligtgemiddeldeenhalfjaarindewinkel.Datwordtgecom-penseerddoorenerzijdsdeverkoopvandehardwarevoorgames(SonymaaktmetPlaystationbijvoorbeeldeenjaar-omzetvan15miljard),anderzijdsdoordeverkoopvangames.EengemiddeldeHollywoodfilmkostzo’n100miljoen,eengrotegamekost30miljoen.Deopbrengstisongeveergelijk.

Gamedesignerskijkennaardecinemaomdatbijfilmdeemotionelebetrok-kenheidvandekijkerzogrootisendatisprecieswatzeookvoordegameswillen.Bovendienisdeorganisatie-structuurvandefilmindustriebruik-baarvoordesterkfluctuerendegameindustrie.

Deleeftijdvangamersisindelaatstetienjaarverschovenvankinderenentienersnaartwintigersendertigers.Nietalleendelookvandeconsolesgevendataan(Nintendozagernoguitalsspeelgoed,dehuidigePlaystationishi-techdesign),ookdegameszelfzijnveranderd.Mensenhebbenveelverfijn-dereeisenenhogereverwachtingentenaanzienvangames.Zezijnopzoeknaarinnovatieenoriginaliteit:menzoektnaareenbeteregame-ervaring.Zozijnernuconsolesmetsensorhand-schoenen:debesturingvandegamevialichaamstaal.Ookdediepteendebreedtevandegameplayissteeds

VerslagDagvandeToekomst

15

belangrijker:meervariatieinwatjemoetdoen,complexereverhaallijnen,etc.Gameplayisbepalendvoordekwaliteitvaneengame.Tenslottewilmensteedsmeereenfilmischeerva-ring.

Derolvanregisseurisvrijnieuwindegame-industrie.Datheefto.a.temakenmetdekomstvanCGIenMocap.VanBeekwerktevoorKillzoneineenoptischeMocap-studiomet120camera’s.Deoptischesensorenzatenondermeerophetgezichtvandeacteurszodatookgezichtsuitdruk-kingenmeegenomenkondenworden.Inhoudelijkzijngamesweinigvolwas-sentenoemen.Demarktwordtgedo-mineerddoorschietspelletjes,hoegeavanceerdquatechniekook.Datheeftmedetemakenmetdebeperkteemotionelereikwijdtevangames.Angst,frustratieenwoedewerkenaltijdgoed.Zoookopluchtingenvreugde.Moraliteitzalechterzeldenwerken.Enschaamteenschuldgevoelzijnvoordegameszelfs‘gevaarlijke’emoties:zezoudeneenspelerdezinineenspelkunnenontnemen.EénvandeuitzonderingendieVanBeeknoemt,isShadowoftheColossuswaarintocheenpogingwordtgewaagdverdertekomendandeprimaireemotiesvaneenshoot&kill-game.Hoeverdeontwikkelingvangameszalreikenislastiginteschatten.Medeomdatdeindustrieeencycluskentdievolledigafhankelijkisvandehardware:circaelkevijfjaarwordtdehardwarevernieuwd,waaropalle

softwarezichgeheelmoetaanpassen.Deentertainmentwaardevangamesmoetechternietwordenonderschat.Hetzalwaarschijnlijkgevolgenhebbenvoordespeelfilmsdiezichmetnameopdatdeelvandemarktrichten.Wantwaaromeenhi-techactiefilmalleenmaarbekijkenalsjeerdankzijeengamezelfinkanzitten?

3D TelevisiePhilipsheeftdelaatstejareneeneigen3D-televisietechniekontwikkeld.WaltherRoelenenGrazinaSeskeviciutepresenteerdenhetresultaat.Detech-nologiediePhilips3DSolutionsheeftontwikkeldheetWOWvx.HetwerktmetcilindrischelenzenopeenLCD-schermdatdeillusievandriedimensionaliteitwekt.Erzijndusgeenbrilletjesmeernodig.Roelen:‘Erzijninprincipemaartweeverschillendebeeldennodigom3Dtekunnenzien.Maaromhetcom-fortabeltekunnenervaren,ookalsjejehoofdeenbeetjebeweegt,sturenweniettweemaarnegenbeeldennaardekijker.Endatwordtvijfmaalherhaald.Alsjeerlangsloopt,zuljemerkendatjeindeovergangsgebiedenheeleven‘dubbel’ziet,totjeweereenidealepositiehebtbereikt.Ineenhuiskamerzaldatgeenprobleemopleveren,omdatjeeenvasteopstellingmaakt.Maarwezijnbezighetnogverderteverbeteren.’Ditkonindelunchpauzeuitgebreidbekekenworden.Heteffectisbevreem-dendenverbluffend:‘Shrek’steektzijnarmnaarjeuit,eenslangslingertlangsjeheeneneenIndiasediva

Pagina14.Afbeeldingbovenaan:uitleg3Dtelevisietechniek.Overigefoto’s:eenimpressievandeDagvandeToekomst.

VerslagDagvandeToekomst

16

Filmmakersendetoekomst

17

gooitrozenblaadjesjekamerin.Jeogenlijkenerwelevenaantemoetenwennenenjemoeterinder-daadgoedvoorstaanomhetbeoogdeeffecttenvolletekunnenwaarnemen.Andersontstaanerzogehetenartefac-ten(onscherpteenbeeldvervorming).Dezetechniekzal,zoalsgezegd,binnenafzienbaretijdwordenverbeterd.

Opvallendisdatbijvoorbeeldlogo’senteksteninbeeldprominentnaarvorenkomen.Datgeefteengoedideehoe3Dindetoekomst(commercieel)gebruiktkanworden.Hoewelspeciaalopgenomen3D-materiaalhetbestewerkt,kanookbestaand2D-materiaalomgezetwordennaarWOWvx-3D.Philipsverkooptdeschermenopditmomentalleenaanbedrijvenvoorcircav10.000(winkelcentra,luchtha-vense.d.),maarvanaf2008zalPhilipsdeschermenaandeconsumentaan-biedenvooreenlagereprijs.MetnameindeVSenAziëomdatdaarHD-signa-lenbeterbeschikbaarzijn,wateenvoorwaardeisvoordeschermen.

Dediversefragmentendietezienwaren,tonenookdatde3D-moni-torenzeergeschiktzijnvoorgames.Vooralomdatdezogehetengameengines,diedeverwerkingvanrealtimegraphicsverzorgen,reedsin3Dbeschikbaarzijn.Driedimensionaliteitisprecieshetsoortervaringdatdegameindustriezijngebruikerswilbieden.

PauzeNadezevijftechnologischetoekomst-presentatieswashettijdvoordelunch.

VoorwieergeengenoegvankonkrijgenwaservanallestezieninaanpalenderuimtesinhetLouisHartlooperComplex.Tijdensdelunch-entheepauzeswerdendemonstratiesgegevendoor:•Antics–3Dmovingstoryboardsoftware

•BBPLightbv–LEDlichttechniek•Philips3DSolutions•ScreenService–LEDRinglitechromakeying

•Viper–HDcameraIndebijlagetreftueenlijstmetweb-linksaanwaaropmeerinformatieoverbovenstaandebedrijventevindenis.

In de middag: de M­­­ensNadeochtendvandetechniekvolgdeeenmiddagoverdeeffectenervanopmakersenpubliek.TerintroductieophetonderwerpgavenmoderatorenPoppelaarsenRoodeencijfermatigoverzichtoverhetpubliekvandetoe-komst:prognosesoverbevolkings-opbouw,-samenstellingengebruikvanpc,internetentelevisie.Decijferswerdengetoondomdaarmeeaandesprekersvanhetmiddagdeeldevraagvoorteleggenwelkeinvloeddegetoon-deontwikkelingenoponstoekomstigepubliekzullenhebben.Destatistischegegevenszijnindebijlagevanditboekjeopgenomen.(ziepagina50)

Herbert BlankesteijnDeeerstesprekerinhetonderdeelDeMenswaspublicistHerbertBlankesteijn.Informatiestromenenheteffectervanzijndeonderwerpendiehem algeruimetijdbezighouden.

AlsregisseurvanKlokhuisitemsbesteeddehijreedsindejarentachtigennegentigaandachtaandeimmervoortschrijdendetechniekendeeffec-tenervanoponzeperceptievandewereldomonsheen.Blankesteijnlieteenitemzienoverdetoverdoosvandietijd:dePaintboxvanQuantel,waarinhijspeeldemetdeKlokhuisverslaggeverineenvirtueleruimte,viachromakey.HetdeedsterkdenkenaanDisney’seerste‘virtuele’klassiekerTron.

LateralsinternetverslaggevervanNRCHandelsbladmaaktehijkortereportagesvoordenetversievanNRCHandelsblad:gewoonthuismeteensimpeleDV-cameraenmontagesoft-wareopzijneigenpc.DezemaniervanwerkenzietBlankesteijnookterugopwebsitesalsYoutubeeniFilm,waardegevolgentezienzijnvandetoeganke-lijkheidvandigitalevideoapparatuurvooriedereen.Honderdenkortefilmsvanamateursen(semi)professionalsdievariërenvaneenslechtemoppen-tappendescholiertoteenhilarischescènemeteenechteacteurofverras-sendeanimatiefilms.InmiddelsheefthetbelangvanYoutubezichbewezenmetdeovernamedoorGoogleendeVN-campagnetegendearmoedediegebruikmaaktvanYoutube-sterrenalsLonelygirl15,VirtualMagicianenRenetto.

Blankesteijnsteldedevraagofdeze‘invasievanamateurs’eenbedreigingvormtvoordeprofessionelefilm-entelevisiewereld,eenbedreigingdiekomtviadedistributieenvertoning.Youtube-achtigefilmswordenimmers

voornietsgemaaktendebeeldkwaliteitdoeterniettoe.Alsdeinhoudaan-spreekt–endatgeldtzelfsvoordemoppentapper-danwordthetalsneldoorenkelehonderdduizendenmensenwereldwijdbekeken.Oftewel,defilm-makerconcurreertmetzijneigenpubliek.Eenpubliekdatbovendienvanheteneophetanderemomentkanoverschakelenvanheteneme-diumnaarhetandere.Ofhetnupod-ofvodcastszijn,chatsviamobielenmsnofdvd’sinautooftreinopeenportableplayer.Hetlijkthemondenk-baardatmensenindetoekomstnogvooreenmonitorgaanzittenomaftewachtenwatanderenhendenkentekunnenlatenzien.

Blankesteijnbetoogtechterdatfilm-entv-makerszelfookgebruikkunnenmakenvanallemogelijkheden.Ookalmoetjeconcurrerenmethetpubliekenisdeouderwetsetelevisie-uitzendinginzijnnadagen,inmiddelswillenenkunnenmensenoveralwelvideokijken.Aldiecontentzaltochdooriemandgemaaktmoetenworden.Hijziethetmakkelijkerkunnenvervaardigenvanfilmsalseenkans:jekuntimmerssnellerengoedkoperproduceren,ookaldoetdatsomsafaandebeeld-engeluidskwaliteit.Maarookdatveran-dertbuitengewoonsnel.Blankesteijnwaagtzichnietaanvoor-spellingen.Vijftienjaargeledenhaddenweimmersooknooitietsvanvandaagkunnenvoorspellen.Hetisvolgenshemzinvolleromdetrendsvanvandaaghethoofdtebiedenendetoekomstzijnbelooptelaten.OpdevraagvanPoppelaarshoehetnu

VerslagDagvandeToekomst

18

Filmmakersendetoekomst

metdocumentaire-enspeelfilmmakersmoet,isBlankesteijnnogalsomber.Hetgrotepubliekzalsteedsmindergeneigdzijnnaarlangdurendepro-gramma’stekijken.Erzaleenkleinpubliekvooroverblijvenendemediavoornichemarktenzijnhetinterneten/ofthemakanalen.Datzallogischerwijsconsequentieshebbenvoordebudget-tenvandergelijkefilmproductieswatdekwaliteitvandefilmweerniettengoedekomt.Poppelaarsvraagtzichvervolgensafofdecollectievekijkbe-levingdangeenrolmeerspeelt,maarBlankesteijngelooftnietindebehoeftevandecollectievebeleving.Datonge-loofwordtnatuurlijkenigszinsgelogen-straftdoordeveleTV-schermenindehorecatijdensgrotevoetbalevenemen-tenendeenormetoeloopnaarfestivalsdelaatstejaren.DezaalheeftenigemoeitemetBlankesteijnspessimisme.Erwordeno.a.internetinitiatievengenoemdalsDocs-onlinewaartegenbetalingstreamszijntezienwaarbijeendeelvandeopbrengstnaardefilmmakersgaat.EenandernoemthetplezierdatzeheeftomsamenmethaarzoonnaarfilmpjesopYoutubetekijken.Blankesteijnerkentdaternatuurlijkookveelgoedstezienis,maarblijftsomberoverdeontwikkelingdatdefragmentatievanhetgrotepubliekeennegatieveinvloedheeftopdeinhoudendeproductievanfilmsenprogramma’s.

Jos de M­­­ulDetweedesprekervandemiddagwasJosdeMul.Hijisprofessorindefiloso-

fievanMens&CultuuraandeErasmusUniversiteitendirecteurvaneenre-searchcentrumaldaar:FICT(FilosophyofInformationandCommunicationTechnology).HijisbekendgewordenalsschrijvervanCyberspaceOdyssee,eenbundelessaysoverdemensalscyborg.DeMulgafineenbevlogenlezingzijnvisieopdeinvloedvandedigitaliseringopmensencultuur.Dezelezingisintegraalinditboekjeafgedrukt.(ziepag.27)

VoordeMulisdedigitaliseringvanonzecultuurverantwoordelijkvoorhetlangzaammaarzekerverdwijnenvanhetlineairehistorischbesefzoalsdatinde19eeeuwgemeengoedisgewordenindewestersewereld.

JosdeMul:‘IndeWestersecultuurheeftdeuitdeoudheidstammendecyclischeopvattingvandegeschie-denis(...)alvroegplaatsgemaaktvoordeopvattingdatdegeschiedeniszichvolgenseenonomkeerbarerecht-lijnigebewegingvoltrekt.Watdenegentiendeeeuwechteronderscheidt(...),isdathetbegripg̀eschiedenis’indieeeuwtotdefundamenteleontologischecategoriewordt,datwilzeggen:eenhulpmiddelwaarmeedemenszijnplaatsindewereldkanbepalen.Voorhetmodernebewustzijnkandewerkelijkheidslechtswordenbegrepenvanuithaarhistorischeontwikkelingenisergeenplaatsvoorwelkereferentiedanooknaareenbuiten-ofbovenhistorischewerkelijkheid.’

Pagina19.ImpressievandeDagvandeToekomst.Fotolinksboven:JosdeMul.Fotorechtsonder:HerbertBlankesteijnenJosdeMul.Fotolinksonder:BastiaanHoutkoopermetuitlegoverdeViperHD-camera.

20

Filmmakersendetoekomst

21

Ookindekunstenisdezehistorischeervaringcruciaal.Inderomankunstenindefilmisnarratieveontwikkelingeendirecteafgeleideervan.Vooronsisdithistorischewereldbeeldzóvanzelfspre-kenddatwijonsnietkunnenvoorstel-lendathetookanderskan.MaarerontwikkeltzicheenandertypeervaringdatdeMulaanduidtalsposthistorisch.Demotorvandieontwikkelingisdepostmodernetijdmachine:decomputer.DeMulgeefthetvoorbeeldvanemailsendigitalebrievendiedoorhetoverzet-tenvandeenecomputermetsoftwarenaardevolgendehuntijdsstempelkunnenverliezen.Iedereenkenthetfenomeendatgeïmporteerdeemailsineensallemaaldezelfdedatumkun-nenhebben,vaak1januari1980.Dehistorischesensatievaneenoude,vergeeldebriefgaatindeposthistori-schedigitaleomgevingnietmeerop.Zulkebrievenzijnverledennochheden,maaroponbestemdewijzeallebei.DeMul:‘Gestelddateroverhonderdjaarnogsteedshistoricibestaan,danvalthettebetwijfelenofzijinstaatzullenzijnopbasisvandedragervasttestellenwelkeinonzetijdgemaakte‘afbeeldingen’authentiekzijnenwelkegeheelofgedeeltelijkontsprotenzijnaandedigitaleverbeelding.Alszijalkunnenvaststellendatheteenafbeel-dinguitonzetijdbetreft.’

EnzozeieenvriendinvandeMulsdochterbijhetzienvanarchiefmate-riaalvanpresidentKennedydatze‘dieacteuruitForrestGumpkende’.‘AbrahamMaslowheeftooitopge-merktdatvooriemanddiealleeneenhamerheeft,alleseruitzietalseen

spijker.Ineencultuurwaarindecom-puterhetbelangrijksteinstrumentis,wordtdegehelewereldeendatabase,waarvandeelementennaarbelievenkunnenwordengerecombineerd.’

Dezedatabase-ontologieisvolgensdeMulvoorbereidindetwintigste-eeuwseanalogekunsten.Hijnoemtdecollagesenmontagesvankubismeensurrea-lismeoefeningeninposthistorischeordening.Defilmkunstmetzijndomi-nantemontageprincipeis,getuigebijvoorbeeldL’annéedernièreàMarienbadvanAlainResnais,mis-schienweldemeestposthistorischevanalleanalogekunstvormen.DeMulciteertJohnCagedieopeenvraagvaneenluisteraarofzijnmuziekweleenbegin,middeneneindhad,antwoordde:‘Jawel,maarnietnoodzakelijkindievolgorde’.CinefielenschrijvendezeuitspraakoverigenstoeaanJean-LucGodard.

Dewerkelijkheidalseenconglomeraatvanonderdelendievoortdurendgere-combineerdkunnenworden,iseenrealiteitwaarookfilmmakersrekeningmeezullenmoetenhoudenindetoe-komst.Vandaarookdattegenwoordigalleskortenbondigmoetzijn.Nietzozeeromdatdeconsumentgeengeduldmeerheeft,maaromdatjemetkleinereonderdelenbeterkuntrecombineren.

DeMulrefereertvervolgensaanhetonderscheiddatWalterBenjaminindedertigerjarenmaaktetussencultus-waardeententoonstellingswaarde;oftewelhetverschilinesthetische

waardetussenuniekewerkenzoalsdeMonaLisaenreproductiewerkenzoalsromans,fotografieencinema.Metdedigitalemediakomtdaardemanipula-tiewaardevaneencultureelproductbij.Datwilzeggen:‘dematevanflexibili-teitvanhetwerk,vanhetvermogentelkensanderegestaltentekunnenaannemendiedebehoefteaanpost-historischesensatiesvande‘pro-sumer’kunnenbevredigen.’Eenkunstwerkdatopverschillendemanierenkanwordeningezet:nietalleenbioscoopfilm,maarookspeel-goed,games,attracties.Inzetbaaropverschillendemediaplayers:TV,con-sole,I-pod,mobieletelefoon,etc.

TotslotsteltdeMuldiegenendiezichwatunheimischvoelenbijdezetoe-komstvisiegerust:delineairehistori-scheervaringzalnietverdwijnen,zoalsookde(Middeleeuwse)cyclischeerva-ringnooitverdwenenis.Wekennenimmersnogsteedsdag&nachtendeseizoenswisselingen.

DeMul:‘Maarzondertwijfelzalvoordebewonervandezeposthistorischewerelddehistorischesensatiediegedurendeenkeleeeuwenonzeerva-ringheeftgekleurd,evenvreemdzijngewordenalshetstatischewereld-beeldvandeMiddeleeuwerdatnuvooronsis.’

OpdevraagvanPoppelaarsoffilmersnueenomscholingscursusmoetendoen,zegtdeMuldatdecinemawelis-waarnooitzalkunnenintegrerenmetdedatabase-ontologie,maardatbinnendenarratievegrenzenvandefilmtaal

nogveeltevariërenis.VanRashomontotMementozijnervoorbeeldentevindenvanfilmsdiedatabase-achtigestructurenhanteren.Dieontwikkelingisnognietuitgeput.Opnieuwkomtvanuitdezaalookdecollectieveerva-ringtersprake.Collectiviteitblijft,steltdeMul,mensenzijnimmerssocialedieren.Maarookdecollectiviteitfrag-menteert:detijddatweallemaalopéénzenderdezelfdefilmofvoetbalwed-strijdzagen,isdefinitiefvoorbij.Erzijnveleduizendeninternet-communities,chatboxen,msn-enhyves-vrienden-clubsmetallemaalhuneigencodes,voorkeurenenlevensopvattingen&-stijlen.

DatdedigitaliseringookindeethieknieuwevragenzaloproepenillustreertdeMulmethetvoorbeeldvansynthe-tischvervaardigdekinderporno,dieoverigensalbestaat.Isdatnetzomoreelverwerpelijkals‘echte’kinder-porno?Erontwikkeltzichhoedanookeennieuwbewustzijndatnaasthethuidigehistorischebewustzijnonzeblikopdewereldzalbepalen.

De M­­­aker: Rene Daalder en de passie voor de toekomstWellichthoevenwenieteensopdatnieuwebewustzijntewachten,wantdelaatstegastvandeDagvandeToekomst,ReneDaalder,stelt:‘detoekomstisnu’.

FilmregisseurReneDaalderwerdindejarenzestigbekendmetdespeelfilmsBody&SoulenDeblankeslavin,diehijmaaktemetzijn1-2-3-groep.

VerslagDagvandeToekomst

23

EencollectiefmetJandeBont,RemKoolhaas,SamuelMeyeringenFransBrometdatzicho.a.afzettetegendeauteurstheorie.AlsnelvertrokhijnaardeVS,waarhijzesspeelfilmsmaakte,waaronderHysteriaenHabitat.

Daalderintroduceertzichzelfalsie-manddienietspeciaalgeïnteresseerdwasinhetmakenvanspeelfilms.Wathemintrigeerdeaanhetmediumfilmwasdathetallerleikunstencom-bineert:muziek,beeld,literatuur,etc.ZijnvertreknaarHollywoodwasdanooknietingegevendoordebehoefteomgrotespeelfilmstemaken.Hetginghemomeenlevensstijl,eenvisieopdewereldenookomtechno-logie.SiliconValleyisimmersookinCalifornië.DezestaatwasvolgensDaaldergerichtopevolutionaire,toekomstgerichteideeën.Hijgaatzelfszovertestellendatonzehuidigecul-tuurvoorhetmerendeelgecreëerdisinCalifornië.

AlleswatDaaldergedaanheeftinzijninmiddelslangeenrijkeprofessionelelevenheeftvandoengehadmethetmultimediale.Hijheeftmuziekge-schrevenengeproduceerd(hijintro-duceerdeo.a.deSexPistolsenpunkinLosAngeles),medeaandewieggestaanvandetechnologievoorveelvandehuidigedigitalefilmtools,CGIendigitaleSFX.Hijtradveelvuldigopalsbedenker,programmeurenadviseurvoorfilmsalsBlink,Robocop2,WhatdreamsmaycomeenTheX-files.HijbleefsamenwerkenmetRemKoolhaas

indearchitectuurenschreefveleartikelenoverdigitaletechnologieenfilm.Allesaltijdinhetkadervanhetdenkenover(r)evolutie,technologieenonzetoekomstigewereld:‘Elkedagisvoormijeendagvandetoekomst.’

MaaromdateengewonedagvaneenvisionairalsDaaldereendagvandetoekomstis,wordthijvoortdurendmetdevraaggeconfronteerdwanneerderestvandewereldietszaldoenmetwaternualis.Wanneergaanfilm-makersgebruikmakenvannieuwetechnologie?Enhoegaanzedatdoenenwatzijndaardanweerdegevolgenvan?Wanneerdringthetbesefvanwaterveranderdisdoorbijdebevolkingenhaarinstituten?

Daaldernoemtalsmomentvanper-soonlijkecrisis,hetmomentdathijbeseftedathijzodoordrenktwasvandeklassiekelineairedramaturgie,dathijhetnon-lineairevertellennooithelemaalonderdekniezoukunnenkrijgen.Hijzietnuindatheteigenlijkzinloosisomnatedenkenoverwatzijngeneratieofdetweedaaropvolgendezullengaandoen.Wantdescholierenvannuzijnalanders:zedenkennon-lineair,verwerkenallesnon-lineair.Hetbijelkaarharkenvaninformatieuitallerleihoekenengatenisintegraalonderdeelvanhunmaniervanleven.

Hijzietnaastzijneigenwerkookindearchitectuureenvoortdurendefrictietussendefysiekewerkelijkheidendetechnologischerealiteit.Zowashij

Pagina22.Grotefoto:chromakey-meisje(standhouderScreenService).Overigefoto’s:eenimpressievandeDagvandeToekomst.

VerslagDagvandeToekomst

24

Filmmakersendetoekomst

25

betrokkenbijdebouwvannieuwestudio’senkantorenvoorCCTVinChina,maarhijzagalsneldatderuimtendieerkwamennietgebruiktzullenwordenwaarvoorzegebouwdzijn.Wantcomputersenserverskun-nenoveralstaan,mensenkunnenoveralwerken.Archiefwordtdigitaalopgeslagenennietmeeroptapegezetetc.VoorDaalderwederomhetbewijsdatdetoekomsterallangis,maarnietalszodanigwordtonderkend.Hijzietonzetijdalseentijdvoltransformatiesenerisgeeninstituutofindustriedieernietmeezalwordengeconfronteerd.

Daaldernoemtdemuziekindustriealsvoorbeeldwaarallesalveranderdis.Hetisnietmeertopdowngeorgani-seerdenhetideevanhitsisookveran-derddoordeverschuivingenindistribu-tie.Indatopzichtisfilmeenwanhopigmedium,volgensDaalder.Eenfilmwordtvoormiljoenengeproduceerdenvanmarketingvoorzienenvervolgensmoethetpublieknogkomen.Dus:‘wearefuckedifyoudon’tshowup’.Hetisalonmogelijkomhetsuccesvaneenfilminteschatten,inmiddelszijnallerleicontrolemechanismenalsdeklassiekekritiekookweggevallen.BijpreviewsinHollywoodwordtDaaldertegenwoordiggecontroleerdalsofheteenzwaarbewaaktegevange-nisbetreft:menisalsdedooddatiemandeencameraatjemeesmokkeltomdefilmvoortijdigophetnetteposten.Defilmindustriewordtgecon-fronteerdmeteentoekomstwaarvanzeduidelijknognietweethoedieoptelossen.OokpolitiekvoorzietDaaldergroteveranderingen,wantde(directe)

inmengingvanburgersmetstad-oflandsbestuurdoordetechnologiezalsteedsgroterworden.

HieropintroduceertDaalderdetermsingularity.Hetstaatvoorhetmomentdatdeexponentiëlegroeivanhetcom-putergeheugen(verdubbelingper2jaar)samenvaltmethetmassaleonlinezijnvandemensheidenallesletterlijkverandert.Institutenenorga-nisatiestructurenzullenopdatcrucialekruispuntwezenlijkmoetenveranderenofverdwijnen.

VoorDaalderheeftditallestotcon-sequentiegehaddathijalsfilmkijkeralleennogmaaranimatieskanbekijkenendatgenewathijalsauthentiekbe-schouwt:documentairesofhybridedocumentairevormen.Alsfilmmakerblijfthijhetmediumalssecundairbeschouwen.Hijheefttweeprojectenonderhanden:teneersteStrawberryFields,eengeanimeerdemuzikaleBeatles-vertellingdiegeheelgefinan-cierdisdoordegame-industrie,medeomdathetzichineenvirtuelewereldafspeeltdievergelijkbaarismetSecondLife(hetbekendeonlineroleplayinggamewaarinmenseneenvirtueellevenleiden).

Eenanderprojectisgrilliger.Hiervoordraaidehijhetmarketingprincipeomdateenfilmeerstgemaaktwordtendange-marketviainternet.Hijcreëer-deeengemeenschapmetbelangstel-lingvoordethematavandefilmomzoopvoorhandeenpubliektecreëren.Maardezespace-collective-commu-nityenalleswatermeesamenhing,

werdalsneleenrealiteitopzichzelf.Daalderrealiseerdezichdatjereali-teitenkancreërenendievervolgensweerkanfilmen.Defilmisinmiddelsuitgegroeidtoteenhybridedocumen-taire-psychedelischprojectwaarino.a.defysiekeengeestelijkeerfenisvanTimothyLearyeensleutelrolspeelt.

DezaalinUtrechtleekDaaldersspoorevenbijster.MaarvervolgensleiddezijnverhaaltoteenwerkmodeldatveellijktopwatJosdeMulalopperde:despace-collectivealseengemeen-schapdieeenwebsiteheeft,filmsmaaktenongoingeventsorganiseert.Zokomenmaker(s)enpublieksamenin(film)projectendieflexibeleendiver-semediaendragershanteren.

Vanuitdezaalreageertfilmacademie-studentIgorKramer.Hijcombineertzijnfilmsmetgamesenhijwerktookinhetproductieprocesgefragmenteerd(zomonteerthijalopdeset).Hijnoemtzichzelfmanagervaneenfilmineendemocratischwordingsproces.

Hetgevaarbijeenvolledigdemocra-tischproces,erkentKramerdirect,isdatjemiddelmatigeresultatenkankrijgen.Dusnoemthijdetaakvanderegisseurdeframingvanhetproces:kadersscheppenwaarbinnendiversemensendiversedingentotstandkun-nenbrengen.Daaldersluitdaarbijaanmeteentipvoormensendie‘gewoon’eenverhaalwillenvertellen:waaromnietwebsitese.d.gebruikenomdeintroductieenexposévankarakters(backstories)alkenbaartemakenbijhetpubliekzodatjefilmvertellingdie

moeizameopstartnietmeernodigheeft.Opnieuwonderstreepthijhetbelangvandemultimedialeaanpak.

Desalnietteminerkenthijdathijsomsmetenigonbehagennaarcollega’skijktdiestraightforwardfilmsmaken.Hijhoudtvanfilmenvangoedeverha-lenvertellen,enhijzegtvoorallesnogaltijddedrie-acte-structuurtegebrui-ken.Maarhijhoudtvooralvanalleswatvitaalindecultuuris.Hijgelooftindeevolutieenzalaltijdstrevennaarvoort-gang.Wellichtisdestatusquoderdingenweldebeste,maarvoorRenéDaalderisstilblijvenstaanonmogelijk.Detoekomstcreëerjeinhetheden,isinfeitezijnmotto.Enalsdattotgevolgheeftdaterdingenverdwijnen,danisdatmaarzo.Daarkanjeaufondnietrouwigomzijn:iedereendiezichmetdetoekomstbezighoudtiseenras-optimist.

AlshijtotslotzijnadviesaandeNederlandsefilmmakersgeeft,komtzijngroteliefdevoorhetverhalenvertellenvolpassieboven:ganietvoordegrootstegemenedeler.Leunnietopsystemen.Verteldeverhalendiejeoprechtennoodzakelijkmoetvertellenenlaatdetechnologievoorjewerken:‘I’mgonnatellthisfuckingstoryandthat’sit.’

VerslagDagvandeToekomst

27

Datdedigitaliseringvanonzecultuurnietzondergevolgenblijftvoorhetmediumfilmisinmiddelsbreeddoor-gedrongenindefilmwereld.Deproductie,distributieenvertoningvanfilmsvindtintoenemendematelangsdigitalewegplaatsenditvrijsimpelegegevenheeftdiepgaandeconsequentiesvoorhetmedium.Ikwilhetopdezeplaatsnietprimairhebbenoverdebelangrijkesocio-economischeconsequenties,maareenmomentmetustilstaanbijdegevolgendiededigitaliseringheeftvoordeculturelevormfilm.Destellingdieikzalverdedi-genisdatdedigitaliseringookbelang-rijkeimplicatiesheeftvoorwatwedediepte-grammaticavandefilmzoudenkunnennoemen.

Omdatduidelijktemakenzalikeerstkortstilstaanbijhetposthistorischekaraktervandecomputer.Decompu-

ter,zozouikdurvenbeweren,iseensoorttijdmachine,dieonzeervaringenbegripvantijdopeenfundamen-telewijzetransformeert.Decomputerondergraaftonshistorischbesefenvoertonsbinneninhetdomeinvandeposthistorischetijdservaring.

Omdittekunneninzien,moetenweomtebeginnenvoorogenhoudenwatdathistorischbesefnupreciesbehelst.Deoorsprongdaarvanligtindehisto-riseringvanhetwereldbeeldindenegentiendeeeuw.Datwilnatuurlijknietzeggendatvoordietijdgeenenkelbesefvanhetverledenbestondenevenmindathetvoordemodernetijdkenmerkendelineairegeschiedbeeldpasindieeeuwzouzijnontstaan.IndeWestersecultuurheeftdeuitdeoud-heidstammendecyclischeopvattingvandegeschiedenisonderinvloedvandechristelijkeheilsgeschiedenisal

HETMEDIUMFILMINHETTIJDVAKVANDEDIGITALEMEDIA

NAAR EEN POSTHISTORI-SCHE FILM­­­?

HoogleraarJosdeMulzetinonderstaandelezinguiteenwelkein-vloeddedigitaliseringheeftoponshistorischebesef.Inhetposthisto-rischetijdperkzaldebelevingendewaarderingvankunstverande-ren.Maarookvoortraditionele,lineairefilmvertellingenzalervolgensdeMulplaatsblijven.

28

Filmmakersendetoekomst

29

e-mails,dienaconversienaarOutlooktotmijnverrassingplotselingallemaalop1januari1980gedateerdwaren.IneersteinstantiedachtikhiertemakentehebbenmetéénvandeinventievetrucswaarmeeMicrosofthaarconcurrentenhetlevenzuurmaakt,maarwaarschijnlijkbetrofheteennietmindergebruikelijkebug.Maardataldieoudee-mailsineensookeenanderelay-outblekentebezit-tenenineenanderlettertypeophetbeeldverschenen,wasniettewijtenaaneenprogrammeerfout.

Inhetdigitaledomeinisinformatieslechtslosjesmethaarmateriëledragerverbondenenkanomdieredeneenvoudigensnelvandeenenaardeanderedragerwordengekopieerd.Datheeftallerleivoordelen,maarhetdoettegelijkertijdafbreukaandehis-torischesensatie,dieonsbijvoorbeeldovervaltwanneerweeenoude,vergeel-debriefmetzijnkarakteristiekegeurinhandenhebben.

Achtermijnpcondergingikeenpost-historischesensatie.Debriefdieophetbeeldschermverscheenwaseenmerk-waardigehybride;nochverleden,nochhedenenopeenonbestemdemanierbeidetegelijkertijd.Deposthistorischesensatiebeperktzichniettotdeomgangmetdecompu-ter,maarinfecteertookdetraditionelemedia.EnigetijdgeledenkeekikoptelevisienaareendocumentaireoverJ.F.Kennedy,toenmijnzestienjarigedochtermeteenvriendinbinnenkwam.Nadatdelaatsteeenblikophetschermhadgeworpenzeize:“Dieacteurken

ik,diespeeldeookinForrestGump.’’Zebleekdezeuit1994stammendefilm,waarinwedehoofdpersoondankzijingenieusdigitaalknip-enplakwerkgedurendezijnlevenallerleiberoemd-hedenzienontmoeten,opvideotehebbengezientoenzeeenjaaroftienwasendatwashaareerstekennis-makingmetJFKgeweest.TerwijlpresidentKennedyvoormijngeneratienogindeeersteplaatseenhistorischpersonageisenpasineenafgeleidezineenicoon,ishijvoordegeneratiesdiezijnopgegroeidtemid-denvandigitalemediavooralleseencultureel‘gen’–doordebioloogDawkinsmeteenknipoognaarhetwoordmimesis(nabootsing)een‘meme’genoemd–datopuiteen-lopendemanierenkanwordengecom-bineerdmetdeontelbareandereele-mentenuitdememenpool.

Indepopulairemuziekenindebeeld-cultuurisditsampleninmiddelseendominantetechniek.Omdathettradi-tionelefotografischeencinematogra-fischebeeldendehistorischegeluids-opnamesteedsvakerwordenvermengdmetdigitaalbewerkteenvolledigcomputergegenereerdeafbeeldingen,animatiesengeluiden,wordthetsteedslastigervasttestellenofdesampleshunwortelshebbenindehistorischerealiteit.

Tegenwoordigwordtzelfshetmeren-deelvandenieuwsfoto’sdigitaalbewerkt.Ookhettraditioneleonder-scheidtussengenresverwaterthier-door,getuigenieuwegenresalsrealitytven‘fictieve’documentaireszoalshet

vroegplaatsgemaaktvoordeopvattingdatdegeschiedeniszichvolgenseenonomkeerbarerechtlijnigebewegingvoltrekt.Watdenegentiendeeeuwechteronderscheidtvandevoorafgaan-deeeuwen,isdathetbegrip‘geschie-denis’indieeeuwtotdefundamenteleontologischecategoriewordt,datwilzeggen:eenhulpmiddelwaarmeedemenszijnplaatsindewereldkanbepalen.

Voorhetmodernebewustzijnkandewerkelijkheidslechtswordenbegrepenvanuithaarhistorischeontwikkelingenisergeenplaatsvoorwelkereferentiedanooknaareenbuiten-ofbovenhisto-rischewerkelijkheid.Indegeestes-wetenschappenmaaktedestatischebeschrijvingvanverschijnselenalstaal,moraal,kunst,religiesenstaatsvormenplaatsvooreeninterpretatievanuithungeschiedenis.

Maarookindenatuurwetenschappen–Darwinsevolutietheorieisdaarvaneenvoorbeeldbijuitstek–wondehistori-schebenaderingsnelterrein.Materie,levenenbewustzijnkunnenslechtsverklaardwordenvanuitdeontwikke-lingdiezijhebbendoorgemaaktsindsdebigbangvanbijnaveertienmiljardjaargeleden.

Ookindekunstengaatdenotievan(historische)ontwikkelingindeafgelo-peneeuweneencrucialerolspelen.Zoisdeklassiekesonatevormgeba-seerdophetideevandeontwikkelingvanmuzikalethema’sdieterugkeertnaardedominantetoonsoort.Deromankunstendefilmzijnnauw

verbondenmetdeideevannarratieveontwikkeling.

Voormodernemensenisdithistorischewereldbeeldzóvanzelfsprekenddatzijnauwelijksmeerinstaatzijnzicheenvoorstellingtemakenvanhetvooraf-gaande,statischewereldbeeld.Enevenminkunnenzijzichvoorstellendathetmogelijkzouzijndeze‘histori-schebril’weeraftezetten.Ondenkbaarisdatechtergeenszins.Hethistorischbesefiseenbetrekke-lijkrecentfenomeenenhetisdevraagofhetdeeenentwintigsteeeuwzaloverleven.Indekunstenenindewetenschappen,enintoenemendemateookinhetalledaagseleven,ontwikkeltzicheenandertypeervaringdatzoukunnenwordenaangeduidalsposthistorisch.Demotorvandieontwikkelingisdepostmodernetijd-machinediewekennenonderdenaamcomputer.Laatikmijnstellingverhelderenmetenkelevoorbeelden.Enigetijdgele-denwildeiknagaanopwelkedatumikenkelejarendaarvooreenbepaaldebriefaanmijnuitgeverhadgeschreven.Toenikdebriefuithetgeheugenvanmijncomputeropdiepte,bleekdeingeschakeldefunctie‘huidigedatumautomatischinvoegen’deoorspron-kelijkedagtekeningvervangentehebbendoordedagwaaropikdebriefwildebekijken.Gelukkigkonikinditgevaldeoorspronkelijkedatumnogachterhalendoortekijkennaardedatumwaarophetbestandvoorhetlaatstwasopgeslagen.DatwasechternietmeermogelijkbijmijnoudemetNetscapeverzonden

Naareenposthistorischefilm?

30

Filmmakersendetoekomst

31

vandoenhebbenmetmemorymor-phinguitdeHollywood-droomfabriek,isdefeitelijkeproductievangemodifi-ceerdeorganismen,transgenelevens-vormenenanderehybrideninvollegang.Onzetoekomstzaleenverwar-rendamalgaamteziengevenvanhistorischeenposthistorischelevens-vormen.

Wieopgeluchthoopttekunnenvast-stellendatditzijnofhaartijdnogwelzalduren,kandetelevisiebeternietafstemmenoptv-programma’salsExtremeMakeoverenMakemebeau-tiful.Daarinzienwedatdeproductievanposthistorischehybrideninmiddels

eenalledaagsepraktijkaanhetwordenis.Ookhetmenselijkelichaamwordtintoenemendemateeendragervanposthistorischeinformatie.

Wanneerdedoormiddelvanplastischechirurgiegerecombineerdepersoneneenongemakkelijkgevoeloproepen,danisdatwaarschijnlijknietzozeervanwegedemoreleaarzelingendiewekoesterentegendezeingrepenofomdathetresultaatonsomestheti-scheredenentegendeborststuit.Hetiseerdereenontologischonge-mak:watweziendoetpijnaanonshistorischbesef.

Hoewelhetonmiskenbaarisdatdecomputerdeposthistoriseringvanhetwereldbeeldvleugelsheeftgegeven,kandecomputernietalsdeoorzaakervanwordenbeschouwd.Wanneerwevanuithethedenterugblikken,zienwebijvoorbeelddatdedatabase-ontologieopuiteenlopendewijzenisvoorbereidindetwintigste-eeuwseanalogekunsten.

ZoverkondigtdefuturistMarinettialineenmanifestuit1913‘demens’metdeverwisselbareonderdelenenkandekubistischeensurrealistischecollagewordenbeschouwdalseenoefeninginposthistorischeordening.Deophetprincipevandemontagegebaseerde

filmkunstisvanalleanalogekunstvor-men,getuigetijdelijkvolstrektambiguefilmsalsL’annéedernièreàMarienbadvanResnais,misschienweldemeestposthistorische.

EnindemuziekheeftdecomponistCageonsalsgeenandervoorbereidopeenposthistorischeluisterhouding.Toeneenluisteraarnaareenvanzijntoevalscompositieshemwanhopigvroegofzijnmuzieknogweleenbegin,eenmiddeneneeneindbezat,ant-woorddeCage:“Vanzelfsprekend,maarnietnoodzakelijkindievolgorde.’’Ookindeliteratuurtreffenwegeregeld

grotendeelsgeënsceneerdeFordTransitvanregisseurHanyAbuAssad.

Gestelddateroverhonderdjaarnogsteedshistoricibestaan,danvalthettebetwijfelenofzijinstaatzullenzijnopbasisvandedragervasttestellenwelkeinonzetijdgemaakte‘afbeel-dingen’authentiekzijnenwelkegeheelofgedeeltelijkontsprotenzijnaandedigitaleverbeelding.Alszijalkunnenvaststellendatheteenafbeeldinguitonzetijdbetreft.

Inhetdigitaledomeinboethetonder-scheidtussen‘origineel’en‘kopie’–endaarmeeookdattussen‘vroeger’en‘later’–sterkaanbetekenisin.Waarbijeenschilderijofpapierenbriefdeouderdomvanhetorigineelenvandekopiedankzijdemateriëledragervrijnauwkeurigkanwordenvastgesteld,daarzijnhetdigitaleorigineelenzijnkopiealtijdevenoudenookkwalitatiefnietvanelkaarteonderscheiden.Demuziekindustriekanerovermee-praten.

Deontologischeverwarringwordtnoggroterwanneerdeposthistorischeervaringwordtovergedragenopderealiteit.AbrahamMaslowheeftooitopgemerktdatvooriemanddiealleeneenhamerheeft,alleseruitzietalseenspijker.Ineencultuurwaarindecompu-terhetbelangrijksteinstrumentis,wordtdegehelewereldeendatabase,waarvandeelementennaarbelievenkunnenwordengerecombineerd.Zozienwebijvoorbeelddatbedrijvenenorganisatiesintoenemendematewordenopgevatalsconglomeratenvan

onderdelendieopwereldwijdeschaalsteedsopnieuwkunnenwordenuitge-wisseldengereconfigureerd.Volgensdehedendaagseneuropsychologiewerkthetmenselijkgeheugenopdezelfdemanier.Herinneringenliggennietkant-en-klaaropgeslageninhetbrein,maarwordentelkensopnieuw,afhankelijkvandeomstandigheden,geconstrueerdopbasisvandebeschikbaredatabasemetherinneringssporen.Indereclamewordtditinzichtinmiddelstoegepastineentechniekdiewordtaangeduidalsmemorymorphing,hetachterafbijstel-lenvandebelevingdiedeconsumentbijeenproductheeftgehad.

Ookindemoleculairegeneticawordthardgewerktaandedeconstructievandegeschiedenisvolgensdezelfde‘database-ontologie’.Organismenwordenopgevatalsminofmeertoeval-ligerecombinatiesvanuitdegenenpoolafkomstigebouwstenen.

Waarvolgensdehistorischeopvattingdeevolutiehetontstaanenuitstervenvanbiologischesoorteneenonomkeer-baarhistorischprocesis,daarbe-schouwthetposthistorischebewustzijndefeitelijkeevolutiealsslechtséénvandeontelbaremogelijkeconfiguratiesvandegenenpool.Eenconfiguratiewaaraanwebovendiendankzijgeneti-schemanipulatienietlangergebondenzijn.SpielbergsJurassicPark,waarinmetbehulpvangeconserveerdDNAdinosauriërsweertotlevenwordengewekt,laatzienwelkeposthistorischesensatiesdezetechnologieënkunnenoproepen.Hoewelwehiervanzelfsprekendslechts

Naareenposthistorischefilm?

32

Filmmakersendetoekomst

33

aannemendiedebehoefteaanposthis-torischesensatiesvande‘prosumer’kunnenbevredigen.

VoorHegeleneenhedendaagsenavol-geralsFukuyamaslaat‘heteindevandegeschiedenis’opdevoltooiingvaneenhistorischproces,waarnageenbetekenisvollegebeurtenissenmeerplaatshebben.Fukuyamainterpreteer-deopdiemanierdewereldwijdedomi-nantievanhetpolitiek-economischeliberalismenadevalvandeMuur.NadeineenstortingvandewereldordevandefamilieBushwetenwedatditeennogalnaïevewensgedachteis.Deposthistoriciteitdievoortvloeituitdedatabase-ontologiestaatdaaren-tegenvooreenexplosievanbetekenis-vollegebeurtenissen,gebeurtenissendieechterintoenemendematezul-lenontsnappenaanonshistorischebewustzijn.

Wieheteenbeetjebenauwdkrijgtvandezeposthistorischetoekomst,kanzichwellichttroostenmetdegedachtedatdeposthistorischeervaringdehistori-scheervaringhoogstwaarschijnlijknietvolledigzalverdringen,netzominalsdedoorbraakvandelineaireopvattingvandegeschiedenisdeduizendenjarenoudecyclischetijdservaringvolledigheeftvervangen.Ookdemoderne,historischemensondergaatnogdecyclischetijdserva-ringindeafwisselingvandagennachtenindekringloopderseizoenen.Zozalookdeposthistorischemensnogregel-matigeenglimpopvangenvandehistorischeloopderdingen.Bijvoorbeeldwanneerhijonverwachts

metzijneigensterfelijkheidwordtgeconfronteerd.Bovendien,zobelooftJurassicPark,zalonzeposthistorischetoekomstvooreenbelangrijkdeelachteronsliggen,indevormvangesimuleerdeofwerke-lijkereconstructiesvanlevensvormen,productenengebeurtenissenuithet‘verleden’.Maarzondertwijfelzalvoordebewonervandezeposthistorischewerelddehistorischesensatiediegedurendeenkeleeeuwenonzeerva-ringheeftgekleurd,evenvreemdzijngewordenalshetstatischewereldbeeldvandeMiddeleeuwerdatnuvooronsis.

Misschienwordthettijddatfilmerseensgaannadenkenovereengeschikteomscholingscursus.

oefeningenindedatabase-ontologieaan.TedenkenvaltaanBorges’verhaalDeBibliotheekvanBabel,datgaatovereenposthistorischebibliotheek,dienaastallebestaandeookallemogelijkeboekenbevat,ofaanDetuinmetdegevorktepaden,waarinhijhetideeexploreertdatonslevenspadzichiedermomentsplitstineenoneindigaantalverschillendetoekomsten.Musilkanookinditverbandwordengenoemd.InzijnnietvoornietsonvoltooidgeblevenromanDerMannohneEigenschaftenvoorzietMusilvoorbijderealiteitszineensuperieuremoge-lijkheid.

Netzoalsmodalewetenschappenalsdemoleculairegeneticazijnveeltwintigste-eeuwsekunstwerkenmin-dergeïnteresseerdinhoedewereldis,danindevraagwelkemogelijkegestal-tendewereldwelnietzoukunnenaannemen.

Inhettijdvakvandedigitalemediawordtdedatabase-ontologietoteendominantprincipeindekunsten.WekunnendebetekenisdaarvanvattenalswehetberoemdeonderscheidingedachtennemendatWalterBenjaminindejarendertigintroduceerdetussendecultuswaardeendetentoonstel-lingswaardevankunstwerken.Hetpremodernekunstwerkwas(enisnogsteeds)uniekintijdenruimte.VandeMonaLisabestaatmaaréénexemplaarenalsjehetschilderijwiltbewonderen,zuljenaarhetLouvreinParijsmoetengaan.Vanwegedezeuniciteitkonhetpremodernewerkgemakkelijkobjectwordenvanbewon-

deringenzelfsverering.Datverander-devolgensBenjamindoordeopkomstvandemodernereproductiemiddelen.Vaneenets,romanoffilmbestaanveleidentiekeexemplaren.Deesthetischewaardewordtnietlangerbepaalddoordecultuswaarde,maardoordeten-toonstellingswaarde,dewijzewaarophetwerkinzijngereproduceerdestaatoverkomt.DatgeldtoverigensvolgensBenjaminookvoordepolitiek;hetgaaterminderomhoeeenpoliticusis,maarhoehijofzijoverkomtindemedia.IndatlichtbezienwashetnietzogekdatmetReaganeenB-filmacteurhettotpresidentkonschoppen.

Inhettijdvakvandedigitalemedialijkteropnieuweenandercriteriumbepalendtegaanworden:demanipu-latiewaardevaneencultureelproduct.Zoalseentekstopcd-romvooreenwetenschappelijkeonderzoekerwaar-devollerisdaneenpapierenuitgavevanwegedegeavanceerdezoekmoge-lijkheden,zozalookdeesthetischewaardevaneenkunstwerksteedsmeergaanafhangenvanzijnmanipu-latiewaarde.Datgeldtnietalleenomeconomischeredenen(bijvoorbeeldwanneerdedigitalesettingsvaneenfilmdankzijhundigitalemanipuleer-baarheidookgebruiktkunnenwordentenbehoevevaneenopdefilmgeba-seerdecomputergameofomT-shirtstedecoreren),maarookomestheti-sche.Deesthetischewaardevanhetmanipulatieve,posthistorischekunst-werkzalintoenemendemategaansamenhangenmetdematevanflexi-biliteitvanhetwerk,vanhetvermogentelkensanderegestaltentekunnen

Naareenposthistorischefilm?

Verderlezen?Bovenstaandelezingknooptaanbijthema’sdieindevolgendeboekenenartikelenvanJosdeMuluitvoerigerzijnuitgewerkt.-DeDomesticatievanhetnoodlot.Dewedergeboortevandetragedieuitdegeestvandetechnologie.Kampen: Klement,Kampen:Klement,2006.

-CyberspaceOdyssee.4dedruk,Kampen:Klement,2005.

-TheTragedyofFinitude.Dilthey’sHermeneuticsofLife.EditedbyJoelWeinsheimer,YaleStudiesinHermeneutics.NewHaven:YaleUniversityPress,2004.

-RomanticDesirein(Post)ModernArtandPhilosophy.Albany,N.Y.:StateUniversityofNewYorkPress,1999.

MetbetrekkingtotdedigitaliseringismetnameCyberspaceOdysseerelevant.BinnenkortverschijntbijUitgeverijBertBakkeralsvervolgopditwerkDatabaseDelirium.Lessenincultureleverwarring.Zievooruitvoerigebio-enbibliografischedetails,onlinetekstenencontactgegevens:www.demul.nl

35

Introductie (2007)BijgaandartikeliseenherdrukvaneenpolemiektussenfilmrecensentPhilvanTongerenenondergetekendeinhetcultfilmbladSchokkendNieuws,waarvoorikregelmatigeencolumnschrijf.Eenaantalvandeze“VirtuelebespiegelingenuitHollywood”zijntevindenopwww.renedaalder.com.NaherlezingvanmijnHandleidingvoordeToekomstkwamiktotdeconclusiedathetin2004geschrevenstukbegin2007nogsteedsnietachterhaaldis,maardatdetechnologiemomenteelvooralophetinternetzosnelvoortschrijdt,datwevoorheteerstinonzegeschiedenisinstaatzijnomingrijpendeevolutionai-reprocessenmetonzeeigenogentezienplaatsvinden.Daarbijdoelikmetnameopdesteedsvoortschrijdendemigratievandemenselijkesoortnaarhetsteedsverderomzichheengrijpen-dedigitaledomein.

Zozijneraandevooravondvan2007tweemiljoenmensenlidvandeinter-netwebsiteSecondLife,eenparallellewereldwaarledenvandegemeen-schapvirtuelegrondkopenomhuneigencomputergemodelleerdehuizentebouwen.HettotalegrondgebiedvandesnelgroeiendeonlinewereldismomenteeltweemaalzogrootalsManhattanenheeftzijneigenecono-mie,gebaseerdopgamedollarsdieingewisseldkunnenwordenvoorhardeAmerikaansecash.DedeelnemersinSecondLifemanifesterenzichindevormvanavatarswiensdigitaleper-sonaeverwantschapvertonenmetdegekostumeerdepersonagesinEyesWideShut.Erzijngalerieën,golfcourses,winkelsennachtclubs.EriszelfseenrecreatievandeAmsterdamsegrachten,inclusiefsex-encoffee-shops.BandszoalsdeBenFoldsFivetredeneropende

HANDLEIDING VOOR DE TOEKOM­­­ST ReneDaalderschetsteenrigoureuzeveranderingvandewereldomonsheen.Zonderangstziethijdetoekomsttegemoet.Inonderstaandartikel,datbestaatuiteenin2004gepubliceerddeelplusrecenteaanvullingen,laatDaalderzienhoejealsfilmmakeroptimaalgebruikkuntmakenvantechnologischenoviteiten.

36

Filmmakersendetoekomst

37

stecategoriementaalthuishoortinde19deeeuw,endeandereinde21ste.Hetverschiltussenheniszogrootalsdattussenprotestantenenboed-dhisten.Deanalogenhoudenzichaleeuwenlangdrukbezigmethetaanbrengenvanbegrenzingen.Inhunwereldbeschouwingstaatdeindividuelemenscentraal,separaatvandeander,denatuurenhetuniversumzelf.Dedigitalemensdaarentegeniseropuitgrenzenteverleggenenwaarmoge-lijkopteheffen.Inplaatsvanseparatiestreefthijnaarconnectie–metanderemensen,metdemachineenmetdetechnologischeontsluitingvanalleswatvoordeuitvindingvandecomputerontoegankelijkwas.

DeEuropesegeestvanvandaagneigtnogsteedsinhogematenaarhetanalogemodel,terwijldeAziatischeaardzichdedigitalelevensvisiemoeite-looseigenlijkttemaken.DeNoord-Amerikaansementaliteitblijktredelijkinstaatteopererenopbasisvaneensynthesetussenbeidemindsets.Eigenlijkzoujededigitaleinslagnoghetbestekunnenvergelijkenmeteenverschijnselalsmuzikaliteit,waarsommigelandennueenmaalmeervandoordrongenzijndanandere.Cultuurenreligiespelenhierineengroterol,maaraaneendiepereanalysedaarvanzullenwedelezeropditmomentnietonderwerpen.Integenstellingtotwatdemeesteanalogemensendenkenisdigitaletechnologienietietswaarvoorjetech-nischonderlegdhoefttezijn.Integendeel,hetiseenalomaanwezigeintelligentiedieonsdagelijkselevenin

steedshogerematebeïnvloedt,ofweonsdaarnuvanbewustzijnofniet.Hetisdezeewaarinwezwemmen(surfenininternetjargon)alsdeelnemersineenevolutionairproceswaarvandeimplicatiesalleenopeenintuïtiefniveauvoorspeldkunnenworden.Deelnameaanhetdigitaletijdperkleidtperdefinitietoteennieuweinterpreta-tievantijdenplaats,defunctievangevestigdeinstitutenenonzepositieinhetuniversumwaarinweonzelangcentraalgewaandepositietenslottevol-ledigprijszullenmoetengeven.

Evolutionaireprocessenschrijdenvoortzonderzichietsaantetrekkenvanmorele,cultureleoffilosofischebespie-gelingen.Hetenigewaarvanwezekerkunnenzijnisdatnietsbijhetoudeblijft,wantofwenuwillenofniet,detoekomstgebeurt.Hoemerkwaardigdandatonzefilmcriticuservanover-tuigdisdathetfilmpubliekgedoemdisomzichtotheteindederdagenteonderwerpenaanhetklassiekestan-daardrepertoirevaneindeloosherhaal-dethema’sindeChristelijkeenGrieksetraditie,alseensoortvaneeuwigduren-deGroundhogDay.

HetisduidelijkdatderecensentzijntroostvindtineenreligiediegeborenisinHollywood,waarmensindsjaarendaghetpreciezereceptinhuisheeftvoorhetwinnenvandeveleverlorenzielendieditaardsetranendalbevol-ken.‘Justtellmehowyourherochan-gesfromthebeginningofyourstorytotheend’,isdeeerstevraagdieeenstudioexecutiveeenfilmmakerstelt,endaarinligtdeBoodschapvande

beroemdeschrijverKurtVonneguthielderonlangseenlezing.HetJapansebedrijfNissanheeftzojuisteeneilandaangekochtwaarhetauto’sterbe-schikkingsteltvanavatarsdiezichzelfoverigensmethetzelfdegemakkunnenteleportereneninstaatzijnomonbe-lemmerddoordezwaartekrachtvandeenebestemmingnaardeanderetevlie-gen,hetgeenbevorderendwerktophetpromiscuegedragvandebevolking.

DebelangrijkstebezigheidinSecondLifeisdating.Deeerstevraagwaarmeeeennieuwkomerwordtverwelkomdis:“age,sex,location?”vooreensnelleinschattingvaniemandsromantischepotentieel.Momenteelverlooptdecommunicatienogviahettoetsenbordvandecomputer,maarindenaastetoekomstzullendeavatarsindergelij-kemulti-playeromgevingeninstaatzijnominperfectelipsyncmetelkaartepraten,watheteffectvandevirtuelenabijheidvaneenanderepersoonalseenbijnatastbarebelevenisnoginhogematezalversterken.Dankzijnieuweinterfaceswaarbijspontanegebarentaaldefunctieover-neemtvanjoysticks,zaldeervaringvandevirtuelewereldnogdirecterwordenenmetbehulpvande3D-monitorendieelektronischebedrijvenalsSanyoenPhilipsbinnenkortopdemarktgaanbrengen,zaldevereenzel-vigingmetvirtualrealityinveelgeval-lenzelfssterkerzijndanonzetraditio-neleervaringvandefysiekewerkelijkheid,temeeromdatsteedsmeervanonzeactiviteitenonherroe-pelijkverhuizennaardeparallellewereldindecomputer.

Indehuidigefasevanhetinternettijdperkzijnallebestaandeinstitutenonderhevigaangrootscheepseveran-deringen.Bibliothekenverliezenhunbelangvanwegedemassalehoeveel-heidtoegankelijkeinformatieonline.Kantoorwerkisallanggeledennaardecomputerverhuisd;enuiteenrecentonderzoekblijktdatprivésearchesophetinternettotdiagnosesleidendiedediagnostischetalentenvandoktorenvaakovertreffen.Krantenverliezennietalleenhunlezersmaarzijnookmeerdandehelftvanhunadvertentieinkom-stenkwijtgeraaktaanhetinternet.Platenmaatschappijenproberenzich-zelfwanhopigopnieuwuittevindenindezetijdvandownloadenenduplicatie.Endefilmstudio’sdietegenwoordigopererenindemargevandegrotebedrijvenwaardoorzezijnopgekocht,houdenzichstaandedankzijsubsidies,privé-financiersmetteveelgeldenobscenelicensingdealsmetMcDonaldsenBurgerKing.MaardatdetraditioneleinstituteninsteedshogerematehetonderspitdelventegenbedrijvenalsGoogleenApplevaltnietoptelossenmetgeld–hetiseenkwestievaneenvollediganderemind-set.Endatbrengtonsdantotdedis-cussiedieikin2004onderhieldmeteenbehoudendefilmrecensentoveronzedrastischverschillendevisiesopdewereldvanvandaag.

De polemiek (2004)Deontwikkeldewereldwordtmomen-teelbevolktdoorenerzijdsdeanalogeenanderzijdsdedigitaalgeoriënteerdemens,waarbij–zonderdaareenwaar-deoordeeloveruittespreken–deeer-

Handleidingvoordetoekomst

38 39

KerkvanHollywoodbesloten.Persoonlijketransformatieiseenvandemoeilijkstedingenomteweegtebrengenineenmensenleven.Iedereenwilopdeeenofanderemanierfunda-menteleveranderingenaanbrengeninzijnofhaarbestaan,maardekansomdaarookwerkelijkinteslagenisindepraktijkzeergering.Wijzijndegevangenenvanallerleiaangeleerdegedragspatronen,alsookvanculturele,psychischeengenetischefactoren.DeHollywoodfilmdaarentegengeefthetpubliekhoopmiddelshetverfilmenvanverhalenwaarindehoofdpersoonaanheteindvanhetverhaalnaallerleiobstakelstehebbenoverwonnenalseenveranderdemensuitdestrijdtevoorschijnkomt.Indiezinzijneigen-lijkallefilmmakersmissionarissenvandeKerkvanHollywood,welkedetaakheeftomdedevotebioscoopgangersdeillusieteverschaffendatdeverlossingvanhunkwaleneveneensnabijis.Dezeformulewerktoveralterwereld,endefilmstudio’shebbenernualeeneeuwlangwelbijgevaren.

DegeschiedenisvandekerkenindeWestersewereldtoontaandat,hoezeerzijzichookproberenaantepassenaandeimmerveranderendetijden,zijopdelangeduuronher-roepelijkleegstromen.WatbetreftdeKerkvanHollywoodlijktdeeerstegeneratievanafvalligenzichnuopeenaantalfrontenaantedienen.Voorheteerstinlangetijdkomenerdelaatstejarenminderbezoekersnaarde

bioscoop,envooraldejongereninAmerikalijkenmoetezijnvanHollywoodsvoorspelbarescenario’s.Hetisalsofzijdoorvideogames,socia-lenetwerkenenhetaanklikkenvansteedsgroeiendehoeveelhedenenter-tainmenteninformatieophetinternetgewendzijngeraaktaaneengrotehoeveelheidpersoonlijkevrijheideninteractiviteitwaarHollywoodweinigraadmeeweet.Naeenaantalverkeer-deinschattingen,zoalsdefusievanWarnerBrosmethetinternetbedrijfAmericaOnLine,voerendestudio’snudriftigprocessentegenjongerendiegratismuziekdownloadenofbioscoop-bezoekersdiemeteenDV-cameraatjefilmsopnemenvanhetwittedoekomzevervolgensgratisbeschikbaartestellenophetweb.MaarofjenueenNederlandsefilmcriticusbentofTwentiethCenturyFox,destrijdaanbin-denmethetcomputertijdperkisevenfutielalsjedrukmakenoverdeluchtdiejeinademt.Digitaleinformatieomringtonsalseenmanmadeatmos-feer,terwijlcomputers,zichtbaarenonzichtbaar,functionerenalsdekieu-wenvandeconnectedmens,zwem-mendindealomaanwezigedata-oceaan.HetisinteressantomtezienhoeHollywoodhistorischiederetechnologi-scheontwikkelingverkeerdheeftingeschat.Ooithaddendestudio’salleradiostationsvanAmerikainhungreepviademuziekrechtenorganisatieASCAP.Toenzeinhunmonopolistischearrogantievergatenhuncontractenmet

Handleidingvoordetoekomst

Pagina38.Afbeeldingbovenaanenlinksonder:computergegenereerdkarakteruitAmazonSoul©ReneMorelenVincentRouleau.Zievoormeerdetails:www.amazonsoul.com.Afbeeldingrechtsonder:StephanieSwan©AaronOhlmann,2006.

40

Filmmakersendetoekomst

41

tienjaarlangtachtigkeerperweekteproberenHollywoodsfilmmakersteovertuigendatdelineairemontagetech-niekenwaaraanzijzokoppigvasthiel-denhopeloosverouderdwaren.TegendetijddatdeeerstegeneratieseditorshunAvid-cursussenhaddenvoltooidwashetapparaatzelfalweeraanhetverouderenindecontextvanvandaag,waarhelewereldennon-lineairtoegan-kelijkgemaaktwordenophetinternet.Zelfdoeikmijnmontagesnugeheelenalonline,constantverbondenmethet

internetwaardoorhetmogelijkisgigan-tischefilmarchieventedownloadennaarmijnlaptop,rechtstreeksindetimelinevandefilm.Ditprocesisdermateinspi-rerend,datheteenhelenieuwestijlvancinemabegintopteleveren,diehetfilmischeequivalentgenoemdkanwordenvanvoornoemdemuzikalesampling-technieken.Onlinekaneenfilmnuookeenheeleigenlevengaanleidenophetinternet,metgebruikma-kingvanvideogame-technieken(viaPlaystationofX-Box).Alsineenhuiska-mer,ongeachtwanneeropgenomen,detelevisieaanstaatdankanhettoestelindedesbetreffendescènedesgewenstaltijdhetlaatstenieuwsvertonen.Enalsjeeenfilmsamenwiltzienmetiemandanders,danishetmogelijkelkaaroplangeafstandteontmoetenindevirtue-

lebioscoopwaarniemandjetotzwijgenmaant.Zojewiltkandefilmjevervol-gensdirectincontactbrengenmetallerleiadditionelelagenvaninformatie,waardoornieuwewereldenontslotenkunnenwordenophetinternet,zichuitstrekkendvanplotenkarakteront-wikkelingtotbijvoorbeeldverwijzingennaareengrotergedachtegoed,ofindefilmgetoondelifestylesendedaarmeegepaardgaandeonlinemerchandising.‘Daarhebje’tal’,hoorikdeongerustelezernudenken,gevoeglijkvergetend

datfilmsentvaljarenlangvolgeproptzijnmetschaamtelozehoeveelhedenproductplacement.

Tientallenjarengeledenwerkteiksamenmetmijnmede-schrijverRemKoolhaasaaneenprojectwaarindoordecomputergegenereerdeacteursdeplaatsinnamenvandeimmerlastigesterrenvanvleesenbloed.EindelijkkondedreamfactoryvanHollywoodbeschikkenoverechteonsterfelijkesterrenindevormvandigitaleacteurs.Velejarenlater,bijhetuitkomenvanFinalFantasywaarinvoorheteerstlevensechtecomputerkaraktersover-tuigenderollenspeelden,washetTomHanksdiemetveelmisbaaraandealarmbeltrok.Slechtseenpaarjaarlaterwerdhijzelfdevolledigdigitale

deradiozenderstevernieuwenont-stonddeonafhankelijkeauteursrech-tenorganisatieBMImetalsgevolgdatrhythm&bluesenrock&rolleengrotevluchtnamen.Hetzelfdesoortkortzich-tigheidleiddeertoedatHollywoodSony’ssuperieureBetamax-videorecor-deruitdemarktjaagdeuitangstvoordediefstalvanhuncopyrights.DaardoorisdewereldtientallenjarenopgezadeldmethetinferieureVHS-formaat.Hetzounogeenpaarjaardurenvoordiezelfdestudio’szichplotselingmeteenschokrealiseerdendatdeverkoopenverhuurvanvideo-tapesvandeeneopdeanderedagmeerdandehelftvanhuninkomstenvertegenwoordigde.Vanvideogamestotenmethetinternetzijndergelijkeverkeerdeinschattingenvandetoe-komstdenorminHollywood.

Filmmakerszelfhebbenerookvelejarenovergedaanvoorzijbijvoorbeelddekwaliteitenvanvideoonderkenden.Toenikooitmijneerstevideo-experi-mentenaanRobbyMüllerlietzienverteldehijmeoverWimWenders’bezwaardatvideo,integenstellingtotfilm,nietecht‘bestond’omdatereenvertaalslagnodigwasviadeelektronicaomhetbeeldzichtbaartemaken.Tenslottezouhettweetal,zoalsbekend,onderdemeestveelgeprezengebrui-kersvanhetmediumgerekendwordenenheeftdigitalevideoinmiddelsgeleidtoteenheelnieuwsoortvanonafhan-kelijkecinema.Maartegendietijdwarendepioniers,waaronderik,alweerjarenbezigdegrenzenvanhetmediumteverleggennaarhetdomeinvandecomputerwaareensimulatie

vandewerkelijkheidondertussenopgroteschaaldigitaalinkaartgebrachtwerd,metalleondertussenbekendegevolgenvandien.

ToenikdeeerstecatalogusvansampledsoundsmaaktevoorhetmuziekinstrumentEmulator,trommel-denweeenhelestoetvanmusiciop.Eenharpiste,eenpaukenist,eentubaspeler,enzovoort.DestudiowasalseenarkvanNoachvolmusicidieiedereenpaartoonladderskwamenspelenomvervolgensmethetdoordevakbondvastgesteldeminimumbedragvan$73,50naarhuisgestuurdteworden.Geenvandemusicibeseftewaterpreciesplaatsvonddiemiddag.Totheteenpaarjaarlatereenvoldongenfeitwasdat90%vanallemuziekgemaaktvoordeAmerikaansetelevisienietlangerwerduitgevoerddoorlivemusici,maarmetbehulpvaneenelektronischinstrumentwaarmeeeentoetsenisteencompleetfilharmonischorkestkannabootsen.Zoverschaftedevleugeldienogsteedsinmijnhuiskamerstaatooitdeklankenvoorduizendenpianopar-tijen,waaronderhitsvantallozebands.Zieligvoordiestudiomusicizoujedenken,maarhetwashetbeginvaneennieuwemuzikaleontwikkelingdieondertussenhelenieuwegenresalssampling,hiphopenelektronicainhetlevenheeftgeroepeneniedereeninstaatsteltomvoorweiniggeldzijneigenmuziektemaken.Eenandervoorbeelduitdefilmindu-strie:terwijlikaljarengebruikmaaktevannon-linearemontagetechniekenwashetdetaakvaneenbijeenpost-productiebedrijfwerkendevriendom

Handleidingvoordetoekomst

42

Filmmakersendetoekomst

43

DestemeeromdatHegelinzijntijdnogopgeenenkelemanierkonwetenhoezeerdeaandemensheidterbe-schikkingstaandebrainpowerinhetcomputertijdperkexponentieelzoutoenemen.InhetlichtvanHegelsprofetischeintuïtiezalduidelijkwordendatwiedewereldvanvandaagalsnogwensttebeschouwenzonderdedigitalemetafoorinaanmerkingtenemen,nietlangerdeeluitmaaktvanhetdoorHegelgesuggereerdebrein,engedoemdistotinlengtederdageninzinlozediscussiestevervallen.Datlijktmeeenpassendbesluitvoordezepolemiek.MetdankaanPhilvanTongerenenSchokkendNieuws.

stervanRobertZemeckis’PolarExpress.Ikhebonlangszelfaaneenaantalprojectenmetvirtuelekaraktersgewerktenikkanervangetuigendatdezeontwikkelingverbazingwekkendstimulerendisvoorzoweldefilmmakeralsdeacteurswiergebarentaal,ge-zichtsuitdrukkingenenstemmendedigitalepersonagestotlevenbrengen.Ikkanmegeenenkelesituatieherinne-renwaarinikmetmeerpleziermetacteursgewerkthebdanindeafwezig-heidvanbelichters,kabelsjouwers,verhuiswagensenrijdendetoiletten.EenenthousiastboekoverderelatietusseneenacteurenzijnvirtuelekarakterisonlangsgeschrevendoorAndySerkisdieo.a.GollumtotlevenbrachtinTheLordoftheRings.Maarwatuiteindelijkdebelangrijksteraisond’êtrezalblijkentezijnvoordigitaleacteurs,ishetfeitdatzijintegenstellingtothunevenknieënvanvleesenbloedinteractiefzijn!Ooklocatieswordensteedsmeervervangendoorvirtualreality.Wantevenzeeralsacteursinnaturadetoegevoegdewaardemissenvanhetdigitaletijdperk,hebbendeindewer-kelijkheidgesitueerdelocatieshetnadeeldatzijnochinteractiefbezochtkunnenwordendoordesteedsmeervirtueelwerkendefilmmakers,nochdoordejeugdigeafvalligenonderhetpubliekdienietlangergenoegenne-menmetdetraditionelepassievekijkersrol.Waaronzefilmrecensentzichnoghetmeestdrukoverlijkttemakenisdatikinmijnenthousiasmehebaangekon-digddat‘heteeuwenoudestandaardre-pertoire’toeisaanvervangingdooreen

‘nieuwemythologie.’‘Detechniekgeeftinhoudaandevorm,nietaandeinhoudvaneenfilm’,schrijfthijschamper,alsofdevooruitgangvandetechniekzelfgeeninhoudzoukunnenzijn.Niemandkanvolhoudendathettegen-overelkaarplaatsenvanduimenwijsvingergeenepischeconsequentiesheeftgehadvoordemenselijkesoort.Endeevolutievanhetfilmmediumheeftgeleidvanflikkerend,geluidloostheaterinblikendehighspeedblun-dersinslapstickfilms,totdefeillozeindecomputergecreëerdeactiescènesvanPixarsTheIncredibles.Indenaas-tetoekomst,alsfilmshunpubliekbereikenviadezelfdesatellietofkabelalsdetv,detelefoonofhetinternet,endeverschillendemediazullenversmel-tentotbitsenbytesuithetgigantischedigitalearchiefdatiedereentoegangzalverschaffentotalles,zulleneronge-twijfeldnieuwemythesontstaanoverdetoekomstigebewonersvancyber-space.

Inplaatsvanaltijdmaarweerindeverdedigingtewordengedrongendoorbehoudendegeesten,leekhetmeeeninteressantetwistomterondersteu-ningvanmijnomstredenvisieopdetoekomst(dieoverigensaltijdisuitge-komen)teradetegaanbijdebefaamdefilosoofHegelmetwienswerkiktoe-valliginaanrakingkwam.TotmijnverrassingsuggereerdedeDuitsedenkerinzijnmetafysischegeschriftendatdewerkelijkheidinwezeneengigantischbreinisdatprobeertzichzelftebegrijpen,ietswaarhetvolgenshemtenslotteinzalslagen.EenaanzienlijkverlichterideedusdandeMatrix-films.

42

Handleidingvoordetoekomst

45

WOORDENLIJSTDIGITALE M­­­EDIADenieuwemedialevereneenhoopnieuwewoordenop.Hierondertreftueenverklarendewoordenlijstaanmettermendiegebezigdwordeninhetnieuwemediatijdperk.DezewoordenlijstwerdeerdergepubliceerdinhetmagazinevandeVerenigingvanNieuweFilm-enTelevisiemakers(NFTVMBlad05)enissamengestelddoorFredBuddhing.

BeeldbellenFunctieop(mobiele)telefoonwaarmeejebeeldengeluidtegelijkertijdkanverzenden.

Bluetooth Destandaardvoordraadlozever-bindingentussenapparatenopkorteafstand.MetBluetoothkunjebijvoor-beeldadresgegevens,foto’senfilm-pjestussenmobieletelefoonsuitwis-selen.Zoishetmogelijkomnaaralleapparatendiezichineenbepaaldeomgevingbevindentegelijkeenfotooffilmpjetesturen.

BrowserProgrammawaarmeejekuntsurfenoverhetinternet.Bijvoorbeelddeprogramma’sInternetExplorer,Safari,Netscape.

CacheGeheugenineencomputerofopeenwebserverdatsnellerendirectertoegankelijkisdandeeigenlijkeopge-slagengegevens.

Wanneerjeinformatieophaaltviahetinternet,wordthetindecachegeplaatst,zodatdesitedevolgendekeersnellerlaadt.Wiljedecacheopjeeigencomputervernieuwen,bijvoorbeeldalsjedewebpaginawiltverversen?DrukdanopSHIFTenF5.Decachevaneenwebserverisalleentevernieu-wendoordebeheerder.

CommunityPlatformvaneengroepmensendieeenvirtuelegemeenschapvormenenmetelkaarcommunicerenviahetinternet.Ineencommunityisspecifiekeinformatietevindenoverbepaaldeonderwerpen.Voorfilmskunjebijvoorbeeldterechtbijwww.inetfilm.com.

CrossmediaEenmethodeomeenverhaaltevertellenviaeencombinatievanmedia.Mensenkunnenhetverhaalbijvoorbeeldvolgenoptelevisie,radio,internetenhunmobieltje.

46

Filmmakersendetoekomst

47

IPTVInternetProtocolTelevisioniseenmanieromtelevisieviahetinternetaantebieden.BijIPTVkunnenkijkersviaeencomputerfilmsbestellen,betalenendezeonmiddellijkbekijken.

GPRSGeneralPacketRadioService,netwerkwaarmeejeopeensnelleengoedkopemaniermobieledatakuntverzendenenontvangen.BijGPRShebbengebruikersaltijdeenconstanteverbindingmethetnetwerkenhoevendusmaareenkeerverbindingteleggen.Technischgezienhoudtdegebruikerdeverbindingookalleenmaarbezetopmomentendaterdaadwerkelijkgebruikvanwordtge-maakt.Daardoorwordtdecapaciteitbeterbenutenkanjedusmeerdatategelijkuitwisselen.

MMSMultimediaMessagingServiceisdemultimedialeopvolgervanSMS.Hiermeekunjetekst,geluidenbewe-gendofstilstaandbeeldsamenverstu-reninéénbericht.VoorhetversturenvaneenMMS-berichtisdeondersteu-ningvaneenGPRS-netwerken-abon-nementnodig.

PodcastenVodcastSysteemwaarmeeaudiobestanden,bijvoorbeeldradioshowsofmuziekpro-gramma’sbeschikbaarzijnophetinternet.GebruikerskrijgentelkensautomatischberichtalsereennieuwePodcastophetinternetgeplaatstisinhuninteressegebied(bijvoorbeeldfilm,dierenofpolitiek).DetermpodcastingiseensamentrekkingvaniPod,de

draagbaremedia-spelervanApple,en‘broadcasting’.HoeweldetechnologienietalleenbruikbaarismetdeiPod,washetsuccesvandeiPodeenbelang-rijkestapindeontwikkelingvanpod-casting.AlseenPodcastbehalveaudioookbewegendbeeldbevatheetheteenVodcast.Ziewww.podcast.netendepodcastopwww.atomfilms.com.

RSS ReallySimpleSyndicationiseensoft-wareprogrammawaarmeejegeatten-deerdwordtopnieuweberichtendieopeensiteverschijnen.JekuntjemeteenRSS-readergratis‘abonneren’opbepaaldeinteressegebieden,bijvoor-beeldeconomieoffilm.Elkekeeralsereennieuwberichtoverfilmofecono-miewordtgeplaatst,ziejedatinjeRSS-reader.HetvoordeelvanRSSisdatjenieuwsennieuweberichtenvanverschillendewebsitesineenoogop-slagkuntscannen,zonderdatjenaareenwebsitehoefttesurfen.

StreamingmediaTechnologieomaudioenvideouittezendenviahetinternet.Ditkanlive,degebruikervaltdanmiddeninhetpro-grammadatopdatmomentwordtuitgezondenofon-demand,hetpro-grammastartdanwanneerdebezoe-kerhetwil.Eenwebsitemetstreamingfilmsiswww.youtube.com.Opwww.fabchannel.comkunjedankzijstreamingvideocompleteconcert-registratiesinParadisobekijken.

SocialsoftwareWebsitewaaropjecontacteneninfor-matiekandelenmetjouwdigitale

vriendengroependevriendengroepvanjouwvrienden.Zoontstaannetwerkenvanmensenmeteenzelfdeinteresse-gebied.VoorbeeldenzijnMyspace,HyvesenOrkut.Speciaalvoordeonaf-hankelijkefilmmakeriserIndieLoop:http://social.indiewire.com.

SettopboxElektronischapparaatdateencompu-terverbindtmeteentelevisieenhetsignaaldecodeert,zodatdigitaleinfor-matieopdeaangeslotentelevisietezienis.Hetsignaalvandeexternebronnenkanbestaanuitvideo,audio,en/ofinteractievespellen.ViaeensettopboxzijnbijvoorbeeldIPTV-pro-gramma’senwww.uitzendinggemist.nltezienopjetelevisie.Meteenspecialeafstandbedieningkanjesurfenopjetv.Eensettopboxisnodigomdigitaletelevisieteontvangen.

UploadHetverzendenvanbestandenvaneenlokalecomputernaareenwebserver.Bijvoorbeeldombestandenopinternetvooriedereentoegankelijktemaken.Opwww.post-videoart.comkaneenfilmmakerzijneigenfilmpjeuploaden.AllebezoekersvanPostVideoArtkunnendefilmvervolgensdownloadenenbekijken.

UMTSUniversalMobileTelecommunicationsSystemwordtgezienalsdeopvolgervoorGPRSenwordtookdederdegeneratie(3G)mobielecommunicatiegenoemd.UMTSisnietsmeerdaneenaantalafsprakentussenaanbiedersvanverschillendemobielenetwerken.

UMTSbiedteengrotereverbindings-snelheidvoorhetdistribuerenvanaudioenvideo.

WebserverCentraleomgevingmetbestandsruimtewaaropveelwebsiteswordenbewaard.

UsergeneratedcontentVormvanburgerjournalistiek.Detekstenenhetbeeldmateriaalopeenwebsitewordengemaaktenonder-houdendoorbezoekers,zondertussen-komstvaneenwebredactie.Voorbeeldiseengroepsweblog,zoalswww.digg.com,endeinternet-encyclo-pediewww.wikipedia.nl.

Woordenlijstdigitalemedia

BIJLAGENCijfersgepresenteerdtijdensDagvandeToekomst

BiografieënsprekersDagvandeToekomst

Links

MedewerkersDagvandeToekomst

49

CIJFERS

CijfersgepresenteerdtijdensDagvandeToekomst

Bevolkingsopbouw Nederland (leeftijd)

Prognose 2010 2020 2030 2040 2050

TotaalNL 16.462.450 16.799.820 17.021.880 17.020.110 16.905.910

0–20jaar 3.938.635 3.772.088 3.742.869 3.831.635 3.800.855

20–65jaar 10.042.388 9.839.220 9.489.285 9.171.310 9.408.654

65jaarenouder 2.481.432 3.188.512 3.789.723 4.017.160 3.696.403

%0–20jaar 23,9 22,5 22,0 22,5 22,5

%20–65jaar 61,0 58,6 55,7 53,9 55,7

%65jaarenoouder 15,1 19,0 22,3 23,6 21,9

Bron:CBS

Bevolkingssamenstelling (allochtone bevolking)

Prognose 2010 2020 2030 2040 2050

Westersallocht. 1.463.139 1.644.452 1.812.252 1.999.615 2.226.070

Niet-westersa. 1.830.620 2.103.410 2.354.492 2.591.597 2.799.585

Allocht.bev.tot. 3.293.759 3.747.863 4.166.743 4.591.212 5.025.655

%allochtonen

(t.o.v.totaal)

20,0 22,3 24,5 27,0 29,7

Bron:CBS

PC-gebruik (in 2004)-personeninbezitvaneenPCmetinternet73%-personeninbezitvaneenPCzonderinternet9%-PCwordtgebruiktvoor:•e-mailen82% •chatten,telefoneren26% •zomaarwatsurfen40% •zoekennaarspecifiekeinformatie85% •kopen/bestellenindelaatstedriemaanden32%Bron:CBS

Penetratie van nieuwe vormen van tv kijken (2e helft 2005)-Digitaleontvangst(huishoudensmetschotel,KPNdigitaletvofdigitaleontvan-genkabel)17%

-TelevisiekijkenviadePC8%-Bezitharddiskrecorder4%

Prognose % huishoudens in bezit van hard disk recorder

2006 2007 2008 2009 2010

10% 15% 23% 33% 50%

Bron:SKO

TV kijken via Uitzending gemist (aantal opgevraagde streams)

Juli2004 Nov2004 Maart2005 Juli2005 Nov2005 Maart2006

300.000 950.000 1.700.000 2.500.000 3.950.000 4.000.000

Bron:PubliekeOmroep,Uitzendinggemist,HetOnderzoek,16mei2006

Filmmakersendetoekomst

50 51

LINKS

TechniekBastiaanHoutkooper http://www.zebrafilm.infoNSC http://www.cinematography.nlREDCamera http://red.comReflecmedia http://www.reflecmedia.comArricamera http://www.arri.comUltraHigh-DefinitionTVSystemhttp://www.nhk.or.jp/strl/english/index.htmlFOR-A(videostabilizer) http://www.for-a.comCodexDigital(mediarecorder) http://www.codexdigital.comThomsonViper http://www.thomsongrassvalley.comproducts/camerasDedoWeigertFilm(LEDlight)http://www.dedoweigertfilm.deMarkRoberts(motioncontrolledcamera)http://www.mrmoco.comIBC www.ibc.orgRVM http://www.rvm.nlAntics http://www.antics3d.comMotek/CaféDeWereld http://www.e-motek.comGuerrillaGames http://www.guerrilla-games.comPhilips3DSolutions http://www.3dsolutions.philips.com

OverigCBS http://www.cbs.nlSKO http://www.kijkonderzoek.nlPubliekeOmroep http://www.omroep.nl

HerbertBlankesteijn http://www.blankesteijn.com

HCCMagazine http://www.hccmagazine.nlDocsOnline http://www.docsonline.tvJosdeMul www.demul.nlReneDaalder http://www.renedaalder.com

M­­­EDEWERKERS DAG VAN DE TOEKOM­­­STDeorganisatievandeDagvandeToekomstwasinhandenvanGerPoppelaarsJurriënRoodMartijnMeweJanetteKolkemaGuyMolinMathvanDuurlingRichardMeintjensElinevanHagen

ModeratorenGerPoppelaarsenJurriënRoodVerslagPatrickMinks

FotografieJanicaDraisma

StandhoudersrandprogrammaDagvandeToekomstAntics(SteveBreeze)BBPLightbv(BjörnBruijnPlomp)Philips3DSolutions(WaltherRoelen&GrazinaSeskeviciute)ScreenService(PieterjanvandenBerg&WilliamPennings)ViperHD-camera(BastiaanHoutkooper)

Filmmakersendetoekomst

56

Dit is een publicatie van de Dutch Directors Guild naar aanleiding van de Dag van de Toekomst die op 30 september 2006 plaatsvond.