5 oktober 2011

Energieke Zorgbouw

Wijnanda Willemse (Agentschap NL)

Stefan van Heumen (TNO)

2

IntroductieWijnanda Willemse – adviseur

NL Energie & Klimaat - Agentschap NLVoorheen SenterNovem

Energiebesparing in de gebouwde omgeving - Utiliteitsbouw

Stefan van Heumen – onderzoeker / technisch consultant

TNO Expertisegroep: Dutch Centre for Health Assets (DuCHA), UtrechtJaarprogramma VWS: Duurzaamheid en energiebesparing in de zorg

Thema: Gebouwde OmgevingInnovatiegebied: Duurzaam BouwenPropositie: Energie Gebouwde Omgeving

3

Introductie

inhoud

1. Introductie

2. Inleiding

3. Bestaande voorraad

4. Energiegebruik en maatregelen

5. Wet- en regelgeving

6. Ambities en innovatie

7. Nieuwe aanpakken

8. Tenslotte

Duurzaamheid in de zorg

Kostenbesparing

Goed binnenklimaat en veiligheid

Goed binnenklimaat en veiligheid

Omvang van de voorraad

tot

1960

1960-1

969

1970-1

979

1980-1

989

1990-1

999

vanaf

2000

Ziekenhuizen 7,2 17% 22% 31% 17% 8% 5%Verpleeghuizen 7,1 4% 15% 28% 15% 22% 16%Verzorgingshuizen 7,0 9% 18% 24% 22% 21% 6%GHZ/GGZ/Jeugdzorg 8,0 12% 8% 21% 18% 24% 17%

Totaal 29,3

Bouwjaarklasse (op basis van m²)

BV

O (

x 1

06 m

²)

Wijziging financieringsstelsel zorg

• Van vergoeding kapitaallasten op basis van nacalculatie vergunde

bouw naar prestatiebekostiging met integrale tarieven per ZZP of

DBC/DOT.

• CARE: Overgangsperiode 2012-2018: stapsgewijze opbouw

vergoeding kapitaallasten op basis van een NHC naar volledig

integraal tarief in 2018.

• CURE: garantieregeling kapitaallasten 2011-2016.

• Van vergoeding energielasten op basis van historisch energiegebruik

naar prestatiebekostiging met integrale tarieven per ZZP of DBC/DOT.

• Hiervoor geen overgangsperiode: energiekosten sinds 2010 integraal

onderdeel van de tarieven.

Consequenties voor de bedrijfsvoering

• Van maximalisatie naar optimalisatie van bouwplannen.

• Doelmatigheid van investeringen nog belangrijker.

• Renderende exploitatie wordt belangrijker > sturen op TCO.

• Investeren in energiebesparing loont: besparing = handen aan het bed.

Energiebesparing = kostenbesparing• ‘slechts’ 1 tot 2% van de totale exploitatiekosten

• Jaarlijkse energielasten gemiddelde care-instelling: € 21, - per m² bvo (gas en elektra)

• Ontwikkeling energieprijzen:

020406080

100120140160180

Prijs

inde

x (2

005=

100)

Producentenprijs energie totaal

Bron: CBS, 2011 * = voorlopig cijfer

Energiegebruik in de zorg

Komt grofweg overeen met het energiegebruik van 600.000 huishoudens

Trias energetica

42%

11%

21%

26%

Energiegebruik

53%

5%

30%

12%

Verw arming en koeling Ventilatie+luchtbehandeling Verlichting Overig

V&V en GGZ1.360 MJ/m2 per jaar

Ziekenhuizen1.900 MJ/m2 per jaar

n=209

Verpleging en verzorging: verlichtingsmaatregelen

Verpleging en verzorging: isolatiemaatregelen

Energiegebruik en besparingspotentieel

Berekend besparingspotentieel is ruim 20%

Maatregelen

Gebouw:OriëntatieGebouwvormKwaliteit van de schil isolatiewaarde, raamopeningen

Installaties:verlichtingverwarming, koeling, ventilatiewarm tapwaterduurzame energie

Apparaten: keuken, koeling, ict, medische apparaten

Organisatie: energiezorg, gedrag

www.energiebesparingindezorg.nl www.slimmeenergie.nl

Stand van zaken in de verpleging en verzorging90% van de instellingen voldoet niet aan de wetgeving

80% van de instellingen heeft een slecht ingeregelde installatie

50% van de instellingen kent het eigen energieverbruik niet

..% van de fm geeft aan energiebesparing belangrijk te vinden

•Kosten efficiency en maatschappelijk verantwoord ondernemen

•Bewustzijn over toenemende energielasten en

besparingsmogelijkheden

•Persoonlijke gedrevenheid, interesse en kennis

Motivatie 5 actieve zorginstellingen

21

Wet- en regelgeving nieuwbouw: EPC

Energie Prestatie Coëfficiënt

Woningbouw: 0,6

Utiliteitsbouw:gezondheidszorgfunctie klinisch: 2,6gezondheidszorgfunctie niet klinisch: 1,0

volgende aanscherping EPC per 2015

2020 energieneutraal Europese Wetgeving (EPBD)

22

Energiecertificering voor gebouwen

Geeft tevens aanbevelingen voor energiebesparende maatregelen

Verplicht bij verkoop of verhuur

Woningen: 25% gelabeld

Utiliteitsbouw: 30% gelabeld

Wet- en regelgeving: Energielabel

EPBD Recast• Invoeren EPG (norm voor nieuwbouw en renovatie)

• Bij grootschalige renovatie ook kostenoptimale

energieprestatie-eisen voor gebouw

• In 2020 (bijna-)energieneutrale gebouwen

Rijksoverheid al in 2018

• Haalbaarheidsonderzoeken duurzame energie

• Per maatregel op het energielabel kosten en baten aangeven

• Grens van publieke gebouwen wordt aangescherpt

nu >1000m2, in 2012 > 500m2, in 2015 > 250m2

• Rapportageverplichting en kwaliteitsborgingsysteem bij de

installatiekeuringen (verwarming en airco’s)

• Invoeren van sancties

23

24

Wet- en regelgeving: Bestaande bouw

artikel 2.15 Activiteitenbesluit:

ondernemers met een jaarlijks verbruik van meer dan50 000 kWh elektriciteit of25 000 m3 gas

zijn verplicht

energiebesparende maatregelen met een terugverdientijd van vijf jaar of minder uit te voeren

Innovatiebenadering

GAC

F

EPC in bouwbesluit

Groenregeling

Nieuwe aanpakken

• Levensduur benadering, LCC, TCO

• Cradle to Cradle

• Slim Onderhoud, duurzaam meerjarenonderhoudsplan (DMOP)

• Prestatiecontracten, geïntegreerde contracten, DBFMO

• Energy Service Companies (ESCO’s)

26

Tenslotte…

Bedankt voor uw aandacht!

27