Post on 11-Jan-2017
1
Eindwerkstuk Opleiding tot Autismevriendelijke! Coach® 2014: Everdien van Weelden
2
Eindwerkstuk Opleiding tot Autismevriendelijke! Coach® 2014: Everdien van Weelden
3
Eindwerkstuk Opleiding tot Autismevriendelijke! Coach® 2014: Everdien van Weelden
Voorwoord.
Als eindopdracht voor de cursus autismevriendelijk coachen heb ik een praatboek
gemaakt. Een boek om in te vullen en samen over te praten. Een boek als hulpmiddel
om jezelf en elkaar beter te leren kennen. Een boek om vragen bij te stellen: ik voel het
zo, en jij?
In mijn geval, werd de linker pagina steeds ingevuld door mijn jongste zoon, de rechter-
door mijzelf. De schuingedrukte teksten zijn praatvragen. Hierover dachten we samen
na. Op deze manier kwamen we tot leuke, zinnige en soms diepgaande gesprekken.
Als basis voor dit boek heb ik gebruik gemaakt van het hoofdstuk over zintuigen , het
signaleringsplan gevoel en het hoofdstuk over gedragsverandering uit het boek Plan B.
Verder heb ik veel gebruik gemaakt van de “Kletsboeken” van Michal Janssen. Het idee
om samen te kletsen met hulp van een boek, komt van haar!
De eerste versie van mijn werkstuk was kleurrijk en vrolijk geïllustreerd. Na feedback van
Marjon en Otto heb ik gekozen voor een lay-out met minder prikkels.
Dit boek is heel persoonlijk en daarom niet zonder meer door anderen te gebruiken. De
tekst is voor een groot deel gebaseerd op wat ik weet over mijn eigen zoon en op ons
gezin. Wel is de tekst makkelijk aan te passen, zodat de bladen ook in andere situaties
zijn te gebruiken.
Het maken van dit boek heeft me veel inzicht gegeven in de op de cursus behandelde
stof. Bovenal heeft het me inzicht gegeven in de gedachten- en gevoelswereld van mijn
zoon. Job, dank je wel dat je me wilde helpen bij mijn eindwerkstuk. Dank je wel voor de
fijne gesprekjes die we hebben gevoerd. We hebben elkaar nog beter leren begrijpen.
Michal, bedankt voor je Kletsboeken. Ik heb er veel met leerlingen uit gewerkt en er de
inspiratie voor dit werkstuk uit opgedaan.
Marjon en Gijs, dank jullie wel voor het geven van de cursus autismevriendelijk coachen.
Jullie deden dat op een betrokken, invoelende manier en met veel kennis van zaken. Ik
heb veel van jullie geleerd en in deze maanden een stap mogen zetten naar een betere
communicatie. Een stap die hopelijk nog een lang vervolg krijgt.
Ook alle medecursisten hartelijk bedankt. Bedankt voor het delen van jullie soms heel
persoonlijke verhalen, het samen oefenen, het aanvullen en adviseren en het geven van
feedback.
Yvonne, Pragati, Otto, René, Eric, Tineke, Mirjam, Coby, Gerard, Nicole, Irene, Esther en
mijn lieve man Wim: zonder jullie was deze cursus niet dezelfde geweest!
Oud-Alblas 2014
Everdien van Weelden
4
Eindwerkstuk Opleiding tot Autismevriendelijke! Coach® 2014: Everdien van Weelden
Verantwoording hoofdstukken.
Signaleringsplan gevoel Hoofdstuk 6-14
Zintuiglijke
informatieverwerking
Hoofdstuk 1-5
Omgeving Hoofdstuk 1-14
Gedrag Hoofdstuk 1-14
Capaciteiten Hoofdstuk 15, 16, 22
Overtuigingen Hoofdstuk 17, 18
Identiteit Hoofdstuk 20
Missie Hoofdstuk 19, 21
5
Eindwerkstuk Opleiding tot Autismevriendelijke! Coach® 2014: Everdien van Weelden
6
Eindwerkstuk Opleiding tot Autismevriendelijke! Coach® 2014: Everdien van Weelden
Kijk goed om je heen.
Schrijf eens 3 dingen op doe je nu ziet:
1.
2.
3.
Denk goed na….
Ik kijk graag naar:
Als ik dit zie, kijk ik liever de andere kant op:
Dit wil ik echt niet zien:
7
Eindwerkstuk Opleiding tot Autismevriendelijke! Coach® 2014: Everdien van Weelden
Kijk goed om je heen.
Schrijf eens 3 dingen op doe je nu ziet:
1.
2.
3.
Denk goed na….
Ik kijk graag naar:
Als ik dit zie, kijk ik liever de andere kant op:
Dit wil ik echt niet zien:
Zien jullie dezelfde dingen?
Hoe zou dat komen?
zien
8
Eindwerkstuk Opleiding tot Autismevriendelijke! Coach® 2014: Everdien van Weelden
Doe je ogen dicht en luister.
Schrijf daarna 3 dingen op die je hebt gehoord:
1.
2.
3.
Denk goed na…
Dit geluid vind ik prettig om te horen:
Als ik dit hoor stop ik liever mijn oren dicht:
9
Eindwerkstuk Opleiding tot Autismevriendelijke! Coach® 2014: Everdien van Weelden
Doe je ogen dicht en luister.
Schrijf daarna 3 dingen op die je hebt gehoord:
1.
2.
3.
Denk goed na…
Dit geluid vind ik prettig om te horen:
Als ik dit hoor stop ik liever mijn oren dicht:
Horen jullie dezelfde dingen?
Hoe komt dat?
horen
10
Eindwerkstuk Opleiding tot Autismevriendelijke! Coach® 2014: Everdien van Weelden
Dit wil ik heel vaak eten, ik vind het lekker:
o Pizza
o Poffertjes
o Patat
o Macaroni
o Spruitjes
o Andijvie
o Zuurkool met worst
o
o
o
o
Dit voelt vreemd in mijn mond:
Dit vind ik echt niet lekker:
11
Eindwerkstuk Opleiding tot Autismevriendelijke! Coach® 2014: Everdien van Weelden
Dit wil ik heel vaak eten, ik vind het lekker:
o Een boterham met kaas
o Pudding
o Een bal gehakt
o Appeltaart
o
o
o
o
Dit voelt vreemd in mijn mond:
Dit vind ik echt niet lekker
Houdt iedereen van dezelfde dingen?
Bedenk samen een menu voor een feestelijke dag.
proeven
Menu voor
Voorgerecht
Hoofdgerecht
Nagerecht
12
Eindwerkstuk Opleiding tot Autismevriendelijke! Coach® 2014: Everdien van Weelden
Waar zit je nu?
Ruik eens goed.
Wat ruik je hier?
Ga naar een andere ruimte. Waar ben je?
Ruik nog eens goed.
Zijn er verschillen?
Noem 3 dingen die je lekker vindt ruiken:
1.
2.
3.
Noem 3 dingen die je echt vindt stinken:
1.
2.
3.
13
Eindwerkstuk Opleiding tot Autismevriendelijke! Coach® 2014: Everdien van Weelden
Waar zit je nu?
Ruik eens goed.
Wat ruik je hier?
Ga naar een andere ruimte. Waar ben je?
Ruik nog eens goed.
Zijn er verschillen?
Noem 3 dingen die je lekker vindt ruiken:
1.
2.
3.
Noem 3 dingen die je echt vindt stinken:
1.
2.
3.
Welke dingen vind jij lekker ruiken, maar de ander niet?
Wat vind jij stinken, maar de ander niet?
Hoe zou dat komen?
ruiken
14
Eindwerkstuk Opleiding tot Autismevriendelijke! Coach® 2014: Everdien van Weelden
Standbeeld
Stop waar je mee bezig bent.
Zit 1 minuut heel stil en let goed op je lichaam.
Schrijf 3 dingen op die je voelt:
1.
2.
3.
Voel je dit aan de binnenkant van je lichaam of aan de buitenkant?
1.Binnenkant/buitenkant
2.Binnenkant/buitenkant
3.Binnenkant/buitenkant
Wat kun je nog meer voelen aan de buitenkant van je lichaam?
15
Eindwerkstuk Opleiding tot Autismevriendelijke! Coach® 2014: Everdien van Weelden
Standbeeld
Stop waar je mee bezig bent.
Zit 1 minuut heel stil en let goed op je lichaam.
Schrijf 3 dingen op die je voelt:
1.
2.
3.
Voel je dit aan de binnenkant van je lichaam of aan de buitenkant?
1..Binnenkant/buitenkan
2..Binnenkant/buitenkant
3. Binnenkant/buitenkant
Wat kun je nog meer voelen aan de binnenkant van je lichaam?
Ren een rondje om het huis en doe dezelfde opdracht nog een
keer. Wat voel je nu?
voelen
16
Eindwerkstuk Opleiding tot Autismevriendelijke! Coach® 2014: Everdien van Weelden
Ik voel me prettig, rustig en ontspannen. Ik doe wat ik leuk vind. Ik volg mijn
programma. Mijn gevoel is groen. Wat helpt mij om in groen te komen?
o Steppen
o Zonneschijn
o Vakantie
o Lekker eten
o Een verjaardag
o Dieren
o Samen spelen
o Muziek luisteren
o Muziek maken
o Een complimentje krijgen
o Een complimentje geven
o Filmpje kijken op de IPad
o Een ijsje eten bij Mac Donalds
o
o
o
o
o
o
o
o
o
17
Eindwerkstuk Opleiding tot Autismevriendelijke! Coach® 2014: Everdien van Weelden
Ik voel me prettig, rustig en ontspannen. Ik doe wat ik leuk vind en ook de dingen die
moeten.
Mijn gevoel is groen. Wat helpt mij om in groen te komen?
o Wandelen in de natuur
o Zonneschijn
o Vakantie
o Een verjaardag
o Muziek luisteren
o Muziek maken
o Een complimentje krijgen
o Een complimentje geven
o Lekker eten klaarmaken
o Een taart bakken
o
o
o
o
o
o
o
o
o
Waarvan word je blij als je ’s morgens wakker wordt?
Waar word je zelfs midden in de nacht blij van?
Wie wil jij blij maken?
Hoe doe je dat?
gevoel: groen
18
Eindwerkstuk Opleiding tot Autismevriendelijke! Coach® 2014: Everdien van Weelden
hoofd
keel
nek
schouders
armen
maag
buik
handen
voeten
knieën
benen
gezicht: ogen neus mond kaak
Waar voel je het als je vrolijk of lekker ontspannen bent?
Teken of schrijf wat er in je lichaam gebeurt.
19
Eindwerkstuk Opleiding tot Autismevriendelijke! Coach® 2014: Everdien van Weelden
hoofd
keel
nek
schouders
armen
maag
buik
handen
voeten
knieën
benen
gezicht: ogen neus mond kaak
Kunnen andere mensen aan je zien dat
jij je prettig voelt en ontspannen bent?
Wat zien ze dan?
20
Eindwerkstuk Opleiding tot Autismevriendelijke! Coach® 2014: Everdien van Weelden
Ik voel me onrustig, ik word boos, bang of verdrietig. Ik ben zenuwachtig of ik heb pijn.
Het is druk om me heen. Mijn gevoel is oranje.
Wat maakt dat ik in oranje kom?
o Vallen met de step
o Rekenen
o Een fluitoefening die niet lukt
o Iemand die moppert
o Drukte aan tafel
En……
o Een verjaardag
o Te laat komen
o Ruzie met mijn zus
o Eten dat ik niet lekker vind
o
o
o
o
gevarenzone
21
Eindwerkstuk Opleiding tot Autismevriendelijke! Coach® 2014: Everdien van Weelden
Ik voel me onrustig, ik word boos, bang of verdrietig. Ik ben zenuwachtig of ik heb pijn.
Het is druk om me heen. Mijn gevoel is oranje.
Wat maakt dat ik in oranje kom?
o Ruzie aan tafel
o Werk dat niet op tijd klaar komt
o Te laat komen
o Haasten
En…..
o Te weinig slaap
o Te veel dingen tegelijk doen
o Iemand die moppert
o Lang op iemand wachten
o
o
o
Wat merken mensen aan jou als je in oranje komt?
Wat kunnen ze doen om jou te helpen?
Wat kun je zelf doen?
gevoel: oranje
oranje
22
Eindwerkstuk Opleiding tot Autismevriendelijke! Coach® 2014: Everdien van Weelden
hoofd
keel
nek
schouders
armen
maag
buik
handen
voeten
knieën
benen
gezicht: ogen neus mond kaak
Waar voel jij boosheid beginnen? En angst? En verdriet? Er gebeuren
dingen aan de binnen- en buitenkant van je lijf. Teken of schrijf
wat er gebeurt.
23
Eindwerkstuk Opleiding tot Autismevriendelijke! Coach® 2014: Everdien van Weelden
hoofd
keel
nek
schouders
armen
maag
buik
handen
voeten
knieën
benen
gezicht: ogen neus mond kaak
24
Eindwerkstuk Opleiding tot Autismevriendelijke! Coach® 2014: Everdien van Weelden
Ik ben heel erg: boos, bang, verdrietig….
Wat maakt dat ik in rood kom?
o Iemand anders is verdrietig, bijvoorbeeld ……
o Niemand wil met me spelen
o Ik ben alleen thuis
o Iemand die zich met mij bemoeit
o Commanderen
o Huiswerk
o Ruzie
o Douchen
o Naar bed gaan
o
o
o
o
o
25
Eindwerkstuk Opleiding tot Autismevriendelijke! Coach® 2014: Everdien van Weelden
Wat maakt dat ik in rood kom?
o Liegen
o Roddelen
o Afpakken
o Vervelende opmerkingen
o Iemand doet lelijk tegen een ander
o Iemand is heel ziek
o Iemand heeft verdriet
o
o
o
o
o
o
o
o
Wanner ben je voor het laatst boos geweest?
Hoe kwam dat?
Waardoor is het over gegaan?
Wanneer was je voor het laatst bang?
En verdrietig?
gevoel: rood
26
Eindwerkstuk Opleiding tot Autismevriendelijke! Coach® 2014: Everdien van Weelden
hoofd
keel
nek
schouders
armen
maag
buik
handen
voeten
knieën
benen
gezicht: ogen neus mond kaak
27
Eindwerkstuk Opleiding tot Autismevriendelijke! Coach® 2014: Everdien van Weelden
hoofd
keel
nek
schouders
armen
maag
buik
handen
voeten
knieën
benen
gezicht: ogen neus mond kaak
Waar voel jij het als je echt heel boos bent? En bang? Of
verdrietig? Er gebeuren dingen aan de binnen- en
buitenkant van je lijf. Teken of schrijf wat er gebeurt.
28
Eindwerkstuk Opleiding tot Autismevriendelijke! Coach® 2014: Everdien van Weelden
Met een oranje rondje laat ik zien wat mij helpt als ik in oranje ben.
Met een rood rondje laat ik zien wat mij helpt als ik in rood ben.
Sommige dingen helpen bij oranje en rood.
Het helpt als
00 Je een arm om me heen slaat
00 Je me met rust laat
00 Ik naar mijn kamer ga
00 Ik ga wandelen
00 Ik naar buiten ga
00 Je met me praat
00 Jij je mond houdt
00 Je me helpt bedenken wat ik moet doen
00
00
00
00
29
Eindwerkstuk Opleiding tot Autismevriendelijke! Coach® 2014: Everdien van Weelden
Het helpt als:
00 Je iets aardigs zegt
00 Je me vast houdt
00 Je me laat uitrazen
00 Ik vroeg naar bed ga
00 Ik even weg ga
00
00
00
00
00
00
Zijn er dingen die bij jullie allebei helpen?
Welke dingen?
Wat vindt de een prettig en de ander heel naar?
dit helpt!
30
Eindwerkstuk Opleiding tot Autismevriendelijke! Coach® 2014: Everdien van Weelden
Ik ben jarig.
Dit hoort er zeker bij:
o Slingers
o Veel kleine cadeautjes
o Één mooi groot cadeau
o Veel visite
o Een paar vrienden
o
o
o
o
o
Trek lijnen naar het gevoel dat er bij hoort.
Op mijn verjaardag is de kleur van mijn gevoel vaak:
o Rood
o Oranje
o Groen
Welk gevoel hoort het meest bij je verjaardag?
Hoe komt dat?
Waardoor verandert je gevoel soms?
31
Eindwerkstuk Opleiding tot Autismevriendelijke! Coach® 2014: Everdien van Weelden
Ik ben jarig.
Dit hoort er zeker bij:
o Slingers
o Veel kleine cadeautjes
o Één mooi groot cadeau
o Veel visite
o Een paar vrienden
o Boodschappen doen
o Taarten bakken
o Huis opruimen
o Laat naar bed
o
o
Trek lijnen naar het gevoel dat er bij hoort.
Weet jij andere situaties waarin je gevoel van groen naar oranje
naar rood gaat?
Weet je hoe dat komt?
mijn verjaardag
32
Eindwerkstuk Opleiding tot Autismevriendelijke! Coach® 2014: Everdien van Weelden
Gebruik een groene, een oranje en een rode stift om op te schrijven en te
laten zien wat je voelt.
Als ik zo kijk, zeg of denk ik…….
33
Eindwerkstuk Opleiding tot Autismevriendelijke! Coach® 2014: Everdien van Weelden
emoties
34
Eindwerkstuk Opleiding tot Autismevriendelijke! Coach® 2014: Everdien van Weelden
Gebruik de kaartjes van het kwaliteitenspel. Wat past bij jou?
Ik ben:
Ik heb:
Ik kan:
35
Eindwerkstuk Opleiding tot Autismevriendelijke! Coach® 2014: Everdien van Weelden
Gebruik de kaartjes van het kwaliteitenspel. Wat past bij jou?
Ik ben:
Ik heb:
Ik kan:
In welke dingen zijn jullie allebei goed?
Waarin ben je heel verschillend?
kwaliteiten
36
Eindwerkstuk Opleiding tot Autismevriendelijke! Coach® 2014: Everdien van Weelden
Gebruik kleurpotloden of viltstiften.
Welk cijfer op de schaal past bij jouw eigenschappen?
Sterk
Slim
Piekeren
Stoer
Vindingrijk
Beleefd
Muzikaal
Snel
Eerlijk
Gezellig
Vriendelijk
Sociaal
Gevoelig
Bang
Eerst nadenken, dan doen
Zenuwachtig
Sportief
Doorzetten
37
Eindwerkstuk Opleiding tot Autismevriendelijke! Coach® 2014: Everdien van Weelden
Ondernemend
Sterk
Behulpzaam
Eerlijk
Vriendelijk
Vindingrijk
Beleefd
Muzikaal
Creatief
Eerlijk
Leergierig
Zorgzaam
Gezellig
Vriendelijk
Sociaal
Gevoelig
Perfectionistisch
Sportief
Doorzetter
Tactisch
Open
kwaliteiten
38
Eindwerkstuk Opleiding tot Autismevriendelijke! Coach® 2014: Everdien van Weelden
Ik droom graag van:
Ik droom niet graag van:
Dit is echt een nachtmerrie:
Droom je vaak?
Wat is de naarste droom die je ooit gehad hebt?
En de leukste?
39
Eindwerkstuk Opleiding tot Autismevriendelijke! Coach® 2014: Everdien van Weelden
Ik droom graag van:
Ik droom niet graag van:
Dit is echt een nachtmerrie:
Welke droom mag van jou uitkomen?
dromen
40
Eindwerkstuk Opleiding tot Autismevriendelijke! Coach® 2014: Everdien van Weelden
Ik geloof in:
Mijn mooiste Bijbelverhaal is:
Mijn mooiste Psalmvers is:
God is voor mij:
o Een Vader die voor me zorgt
o Een Trooster die me helpt
o Iemand tegen wie ik alles mag vertellen
o
o
o
Ik geloof dat er later ….
Kunnen anderen aan jou merken dat je gelooft?
Wat zien ze dan?
41
Eindwerkstuk Opleiding tot Autismevriendelijke! Coach® 2014: Everdien van Weelden
Wat vraagt God van jou?
Welke Bijbeltekst betekent veel voor jou?
ik geloof
42
Eindwerkstuk Opleiding tot Autismevriendelijke! Coach® 2014: Everdien van Weelden
Stel je voor: je mag voor één dagje iemand anders zijn.
Wie zou je willen zijn?
o Arjen Robben ja/nee
o President Obama ja/nee
o Koningin Maxima ja/nee
o Schooldirecteur ja/nee
o Mijn vader of mijn moeder ja/nee
o Tony Hawk ja/nee
o Mijn grote broer ja/nee
o ja/nee
o ja/nee
o ja/nee
43
Eindwerkstuk Opleiding tot Autismevriendelijke! Coach® 2014: Everdien van Weelden
Ik zou wel een dagje willen zijn.
Dan zou ik:
Of een dagje:
Dan zou ik:
Of een dagje:
Dan zou ik:
Maar het allerliefst:
Morgen word je wakker als de door jou uitgekozen persoon.
Wat ga je doen?
Wat ga je veranderen?
Wat neem je weer mee naar je eigen leven?
ik wil…..
44
Eindwerkstuk Opleiding tot Autismevriendelijke! Coach® 2014: Everdien van Weelden
Ik ben:
Ik ben de zoon van:
Ik ben de broer van:
Ik ben de zwager van:
Ik ben de kleinzoon van:
Ik ben de neef van:
Ik ben klasgenoot van:
Ik ben vriend van:
Ik ben lid van:
Ik ben inwoner van:
Foto van mij:
45
Eindwerkstuk Opleiding tot Autismevriendelijke! Coach® 2014: Everdien van Weelden
Ik ben:
Ik ben de dochter van:
Ik ben de vrouw van:
Ik ben de moeder en schoonmoeder van:
Ik ben de zus en schoonzus van:
Ik ben de vriendin van:
Ik ben de tante van:
Ik ben lid van:
Ik ben werknemer van:
Ik ben collega van:
Ik ben inwoner van:
ik ben…..
Foto van mij:
46
Eindwerkstuk Opleiding tot Autismevriendelijke! Coach® 2014: Everdien van Weelden
Er is nog heel veel wat ik wil!
Een wereldreis maken
Iets doen voor de natuur
Met dieren werken
Naar de maan
Rijk worden
Trouwen
Auto rijden
Maar het allerliefst:
Wat wil jij graag? Zet daar een streep onder. Schrijf zelf nog iets in het vak.
47
Eindwerkstuk Opleiding tot Autismevriendelijke! Coach® 2014: Everdien van Weelden
Weet je wat ik graag wil?
Voor mij zelf:
Voor mijn kinderen:
Voor de wereld:
Maar het allerliefst:
later…..
48
Eindwerkstuk Opleiding tot Autismevriendelijke! Coach® 2014: Everdien van Weelden
Wat heb jij nodig om je doel te bereiken?
Kruis aan en schrijf op.
Het is handig als ik:
o Vreemde talen spreek
o Goed kan rekenen
o Een verhaal kan schrijven
o Kan koken
o De was kan doen
o Kan schoonmaken
o Een rijbewijs haal
o Een gesprekje kan voeren
o
o
o
o
o
Wat leer je nu al wat handig is voor later?
wat ga je leren op de middelbare school?
Wat moet je buiten school leren?
Wie kan je daarbij helpen?
49
Eindwerkstuk Opleiding tot Autismevriendelijke! Coach® 2014: Everdien van Weelden
Om mijn doel te bereiken is het handig als ik
o Vreemde talen spreek
o Taarten kan bakken
o Overhemden kan strijken
o Een luier kan verschonen
o Een band kan plakken
o
o
o
o
o
Moet je ook nog leren als je volwassen bent?
Wat bijvoorbeeld?
Van wie leer je dat dan ?
Dan is het handig als ik…..
50
Eindwerkstuk Opleiding tot Autismevriendelijke! Coach® 2014: Everdien van Weelden
51
Eindwerkstuk Opleiding tot Autismevriendelijke! Coach® 2014: Everdien van Weelden
Bronvermelding
Plan B
Marjon Kuipers-Hemken en Gijs Horvers
ISBN 9789088504402
Kletsboek
Michal Janssen
ISBN 978-90-814779-3-2
De geweldige vijfpuntsschaal
K.D. Buron en M. Curtis ; vertaling uit het Engels: Titia Ram
ISBN 9789491806230
Werken vanuit je kern
Frits Evelein, Fred Korthagen
ISBN 9789024418688
Kinderkwaliteitenspel
Willi Soepboer, Mandy Evers en Els Loman
ISBN 978-90-6508-554-2
De methode Kids Skills
Ben Furman
ISBN 9789024417452
Oplossingsgerichte vragen
Fredrike Bannink
ISBN 9789026522215
Ik ben speciaal
Peter Vermeulen
ISBN 9789064453694
Een vulkaan in mijn buik
Warwick Pudney, Eliane Whitehouse
ISBN 9789057123498