EFFECTEN VAN PERMANENT LEREN EN PEDAGOGISCHE BEGELEIDING OP DE KWALITEIT VAN VOORZIENINGEN VOOR JONGE KINDEREN.

Brecht Peleman VBJK Vakgroep Sociale Agogiek Universiteit Gent

Kindbegeleiders zijn in staat om de praktijk te verbeteren als ze de kans

krijgen om te leren in groepen waarin gereflecteerd wordt op de praktijk en

waarbij een pedagogisch coach dit proces ondersteunt vanuit een wetenschappelijk onderbouwd

pedagogisch raamwerk.

OVERZICHT

1. Inleiding – kadering belang van hoge kwaliteit

2. Onderzoek naar vormen van pedagogische

begeleiding en permanent leren:

1. Effecten

2. Voorwaarden

3. Welke vormen van permanent leren zijn effectief?

HOGE PEDAGOGISCHE KWALITEIT EN COMPETENTIES BEGELEIDERS

• OOJK van lage kwaliteit veroorzaakt stress, die risico’s inhoudt voor de jongste kinderen (UNICEF, 2008)

• OOJK van hoge kwaliteit heeft vooral een positieve impact voor sociaal kwetsbare groepen: spiraal van achterstand doorbreken (Leseman, 2009-Euridyce, 2009; EPPE, 2004; UNICEF, 2008; OESO, 2006)

ONGELIJKE START: - kansarme kinderen (3j): 400 woorden - middenklasse kinderen (3j): 1200 woorden

B. Hart & T. Risley (1995)

KADERING

• Brede consensus tussen onderzoekers en internationale organisaties (OECD, UNICEF, EU), dat de kwaliteit van voorschoolse voorzieningen en uiteindelijk de resultaten voor de kinderen en de gezinnen en vooral voor zij die in kansarmoede leven, afhankelijk is van goed opgeleid, ervaren en competent personeel (CoRe, 2011)

• De inhoud van de in-service training is belangrijk (OECD, 2006): link met praktijk

• Losse en kortdurende vormingen zullen de pedagogische praktijk niet verbeteren (Fukkink & Lont, 2007)

KADERING

Wat dan wel?

IMPACT OF CONTINUOUS PROFESSIONAL DEVELOPMENT AND WORKING CONDITIONS OF

EARLY CHILDHOOD EDUCATION AND CARE PRACTITIONERS ON QUALITY, STAFF-CHILD

INTERACTIONS AND CHILDREN’S OUTCOMES: A SYSTEMATIC SYNTHESIS OF RESEARCH

EVIDENCE.

(PEETERS, CAMERON, LAZZARI, PELEMAN, BUDGINAITE, HAUARI, SIAROVA; 2014)

ONDERZOEKSVRAGEN:

DOEL ONDERZOEK

Welke vormen/aspecten van

permanent leren beïnvloeden de kwaliteit, de ervaringen (welbevinden, ontwikkeling,…) van kinderen en de interacties tussen kinderen en begeleiders in OOJK ? Welke vormen/aspecten zijn het meest effectief?

ONDERZOEKSVRAGEN:

DOEL ONDERZOEK

Welke vormen/aspecten van

werkomstandigheden beïnvloeden de kwaliteit, de ervaringen (welbevinden, ontwikkeling,…) van kinderen en de interacties tussen kinderen en begeleiders in OOJK ? Welke vormen/aspecten zijn het meest effectief?

SYSTEMATIC REVIEW HOE?

¿Qué?

METHODOLOGIE

1. In- en exclusiecriteria bepalen

3. Studies opzoeken adhv kernwoorden

4. 1e screening: titel en abstract

5. 2e screening: full text

6. Kwaliteitscontrole van de studies

7. Synthese van de studies

2. Lijst met kernwoorden opstellen

METHODOLOGIE

Formele OOJK voorzieningen: kinderopvang en kleuteronderwijs Studies uit 28 EU-lidstaten nationale experten Gepubliceerd na 1991 Focus op professionals en kinderen (0-7) Focus op werkomstandigheden, continue professionele ontwikkeling, kwaliteit, ontwikkeling van de kinderen, welbevinden en betrokkenheid, begeleider/kind-interactie

Enkel primair empirisch onderzoek: kwalitatief en kwantitatief

METHODOLOGIE

Onderzoek naar effecten op: • kwaliteit van de voorziening • interactie tussen begeleider – kind • ontwikkeling van de kinderen

Kanttekeningen:

• Verschil in Europese (onderzoeks)tradities • Verschil kwalitatieve – kwantitatieve studies • Meetschalen

GEVONDEN EFFECTEN WERKOMSTANDIGHEDEN

Slechts 5 betrouwbare studies (3 kwant. , 1 kwal., 1 mixed-method)

Positieve impact van begeleider/kind-ratio, groepsgrootte Niet vergelijkbaar en niet generaliseerbaar:

• Geen eenduidige resultaten • Verschillende contexten • Verschillende methodologie, opzet, instrumenten

GEVONDEN EFFECTEN IMPACT VAN PERMANENT LEREN

11 kwanti-

tatief 30 kwalitatief

1 Longi-

tudinaal

2 RCT

8 Evaluatie

3 Case-studie

12 Participatief onderzoek

15 Actie-

onderzoek

GEVONDEN EFFECTEN - KWANTITATIEVE STUDIES

IMPACT VAN PERMANENT LEREN

11 studies

Interventies geïntegreerd in de praktijk: • Intensieve kortdurende interventie met feedbackcomponent (n=4) • Langdurige programma’s (n=5) • Intensieve kortdurende interventie zonder feedbackcomponent (n=1)

Interventies niet geïntegreerd in de praktijk: • Intensieve kortdurend trainingsprogramma (n=1)

Longitudinaal onderzoek (n=1); RCT (n=2); Evaluatiestudie (n=8)

GEVONDEN EFFECTEN - KWANTITATIEVE STUDIES

IMPACT VAN PERMANENT LEREN

Resultaten

Kortdurende intensieve interventies geïntegreerd in de praktijk met videofeedbackcomponent hebben positief effect:

• Meer sensitief responsief en meer taalstimulering (Beller, 2007-2009; Fukkink and Tavecchio, 2010)

• Meer initiatief van de kinderen (Simon and Sachse, 2011)

• Betere cognitieve en taalontwikkeling (Beller, 2007-2009; Buschmann and Joos, 2011)

GEVONDEN EFFECTEN - KWANTITATIEVE STUDIES

IMPACT VAN PERMANENT LEREN

Resultaten

Langdurende interventies geïntegreerd in de praktijk met pedagogische begeleiding en coaching in reflectiegroepen hebben positief effect:

• Betere algemene kwaliteit (Hayes et al., 2013; Sheridan, 2001; Vandenbroeck et al., 2008-2013)

• Betere sociale cognitieve en sociale ontwikkeling (Jensen, 2013; Evanschitzky et al., 2008)

GEVONDEN EFFECTEN - KWANTITATIEVE STUDIES

IMPACT VAN PERMANENT LEREN

En dan nog 2 studies

Intensieve kortdurende training geïntegreerd in de praktijk (observaties van kinderen en projectwerk) maar zonder feedback component (Rhodes and Hennessey, 2001)

- Meer positieve relaties tussen de kinderen.

- Kinderen ontwikkelden meer complex sociaal spel

Intensieve kortdurende training niet geïntegreerd in de praktijk

(Franco Justo, 2008)

- Minder angstgevoelens bij begeleiders

- Meer eigenwaardegevoel - zelfwaardering

GEVONDEN EFFECTEN - KWALITATIEVE STUDIES

IMPACT VAN PERMANENT LEREN

30 studies

GEVONDEN EFFECTEN - KWALITATIEVE STUDIES

IMPACT VAN PERMANENT LEREN

30 studies

6 MND - 1 JAAR N = 11

+ 1 JAAR N = 13

GEEN INFO N=6

GEVONDEN EFFECTEN - KWALITATIEVE STUDIES

IMPACT VAN PERMANENT LEREN

Effecten op 4 vlakken:

1. Competenties van kinderbegeleiders

2. Pedagogische kwaliteit

3. Interactie tussen kinderen en begeleiders

4. Ontwikkeling/leren en ervaringen van kinderen

1. EFFECTEN OP COMPETENTIES VAN KINDERBEGELEIDERS

•Verhoogd zelfvertrouwen

•Verhoogde competenties om over praktijk te reflecteren

•Nieuwe invulling geven aan hun professionele identiteit

•Vernieuwde inzichten over hoe kinderen leren en hun omgeving beleven

•Meer positieve attitudes naar ouders

•Betere planning en evaluatie vaardigheden

2. EFFECTEN OP DE PEDAGOGISCHE KWALITEIT

1. Curriculumontwikkeling, implementatie en innovatie

2. Inter-professionele samenwerking en ouderbetrokkenheid

2. EFFECTEN OP DE PEDAGOGISCHE KWALITEIT

1. Curriculumontwikkeling, implementatie en innovatie

Effecten:

• Meer responsieve opvoedingsstrategieën die het leren van de kinderen verbeteren (SQW, 2012; Peeters, 1993; Joplin, 2013)

• Meer pedagogische praktijken die het actorschap van de kinderen (agency) ondersteunen (Rönnerman, 2003 & 2008; Wood and Bennett, 2000)

• Verbetering van de opvoedingsstrategieën: meer geïntegreerde pedagogische benadering (Blenkin & Hutchin, 1998; McMillan 2012)

2. EFFECTEN OP DE PEDAGOGISCHE KWALITEIT

2. Inter-professionele samenwerking en ouderbetrokkenheid

Effecten:

• Beter teamwork: meer openheid om ervaringen te delen en samen te reflecteren (vb SQW, 2012; Bleach,2013; Vujičić, 2008; Van Keulen, 2010; Craveiro, 2007)

• Betere samenwerking met ouders (vb. Hayes et al, 2013; Rönnerman, 2003;

Share, 2011)

• Meer en betere netwerken met externe professionals (vb. Ang, 2012;

Bleach, 2013)

3. EFFECTEN OP DE INTERACTIE TUSSEN KINDEREN EN BEGELEIDERS

•Kinderen krijgen meer kansen om zelf interacties te initiëren

(Potter and Hodgson, 2007)

•Verschuiving in evaluatie: niet meer ‘ontwikkeling van de kinderen’

(Sheridan, 2013)

4. EFFECTEN OP DE ONTWIKKELING EN ERVARINGEN VAN KINDEREN

•Verbetering en verhoging van keuzemogelijkheden voor kinderen, vrijheid om ideeën open uit te spreken en autonomer te handelen (SQW, 2012)

•Minder wenende kinderen, minder ‘lastig’ gedrag (Vujičić, 2008)

•Verbetering van cognitieve vaardigheden en autonoom denken (Aubrey, 2012)

VOORWAARDEN OPDAT LEREN DE PRAKTIJK VERBETERT

A. Inspiratie/methodieken:

- Pedagogisch documenteren (Sheridan, 2013; Picchio, 2012)

- Systematische cyclus van planning, actie, observatie, reflectie (Sheridan, 2013; Bleach, 2013)

- Portfolio’s (Vonta et al., 2007)

VOORWAARDEN OPDAT LEREN DE PRAKTIJK VERBETERT

A. Inspiratie/methodieken:

- Pedagogisch documenteren (Sheridan, 2013; Picchio, 2012)

- Systematische cyclus van planning, actie, observatie, reflectie (Sheridan, 2013; Bleach, 2013)

- Portfolio’s (Vonta et al., 2007)

B. Actieve betrokkenheid van medewerkers:

- Actie-onderzoek (Wood & Bennett, 2000; Johansson, 2007; Lino, 2005; Oliveira-Formosinho,

2010)

- Begeleiders als ‘actors of change’ (Peeters & Vandenbroeck, 2011;

Rönnerman, 2003 & 2008; Blenkin & Hutchin, 1998)

VOORWAARDEN OPDAT LEREN DE PRAKTIJK VERBETERT

A. Inspiratie/methodieken:

- Pedagogisch documenteren (Sheridan, 2013; Picchio, 2012)

- Systematische cyclus van planning, actie, observatie, reflectie (Sheridan, 2013; Bleach, 2013)

- Portfolio’s (Vonta et al., 2007)

B. Actieve betrokkenheid van medewerkers:

- Actie-onderzoek (Wood & Bennett, 2000; Johansson, 2007; Lino, 2005; Oliveira-Formosinho,

2010)

- Begeleiders als ‘actors of change’ (Peeters & Vandenbroeck, 2011;

Rönnerman, 2003 & 2008; Blenkin & Hutchin, 1998)

C. Coaching, supervisie en feedback:

(McMillan, 2012; Rönnerman, 2003; Vonta et al., 2007)

VOORWAARDEN OPDAT LEREN DE PRAKTIJK VERBETERT

D. Mogelijkheden tot reflectie:

(Wood & Bennett, 2000; Rönnerman, 2003; Peter & Hodgson, 2007; Menmuir & Christie, 1999; Picchio,

2012)

VOORWAARDEN OPDAT LEREN DE PRAKTIJK VERBETERT

D. Mogelijkheden tot reflectie:

(Wood & Bennett, 2000; Rönnerman, 2003; Peter & Hodgson, 2007; Menmuir & Christie, 1999; Picchio,

2012)

E. De hele voorziening betrekken:

(Sheridan, 2013; Cardoso, 2012)

VOORWAARDEN OPDAT LEREN DE PRAKTIJK VERBETERT

VOORWAARDEN OPDAT LEREN DE PRAKTIJK VERBETERT

Samengevat:

A. Inspiratie/methodieken

B. Actieve betrokkenheid van medewerker

C. Coaching, supervisie en feedback

D. Mogelijkheden tot reflectie

E. De hele voorziening betrekken

Personeel actief betrekken bij het proces van verbetering van de pedagogische kwaliteit binnen de voorziening.

Effectieve interventies om de kwaliteit te verbeteren zijn gericht op het leren in de praktijk en dit in dialoog met collega’s en ouders.

Pedagogisch coach begeleidt sessies op kindvrije momenten.

Effectieve permanente training vertrekt van een coherent pedagogisch raamwerk, dat gebaseerd is op degelijk onderzoek en dat inspeelt op lokale noden.

WELKE VORMEN VAN PERMANENT LEREN ZIJN EFFECTIEF?

Meer lezen: Peeters, J. Cameron, C. Lazzari, A. Peleman, B. Budginaite, I. Hauari, H. Siarova, A. (2014). Impact of CPD and working conditions of ECEC practitioners on quality, staff-interactions and children’s outcomes: a systematic review of research evidence. Gent; VBJK. Dublin: Eurofound .

Peeters, J. (2012). De neerwaartse spiraal doorbroken : de professionaliteitsdiscussie in de kinderopvang. In: Van Leeuwen, K. & Van Crombrugge, H. eds. Gezinnen in soorten. Leuven: Garant. Peeters, J. Vandenbroeck, M. (2012). Childcare practitioners and the process of professionalisation. In: Miller, L., Dury, R. & Cable, C. eds. Extending professional practice in the early years. Sage/ Open University.

Meer lezen: Van Laere, K. Peeters, J. Lund, S. (2012). Valuing the workforce: a 0-6 profession and parity with school teachers. Children in Europe Policy Paper No 8. Peeters, J. (2008). De Warme Professional. Gent: Academia Press Urban, M. Vandenbroeck, M. Peeters, J. Van Laere, K. Lazarri, A. (2011). CoRe Final report. Kinderen in Europa. (2011). Het Competentiedebat. www.vbjk.be