3Trouw donderdag 20 augustus 2009 vandaag2 vandaag Trouw donderdag 20 augustus 2009

Ook een imperfectedemocratie is cruciaalin strijd tegen anarchieVerkiezingen in Afghanistan zijngeen sinecure. Er is een radicale ver-zetsbeweging actief, tienduizendenbuitenlandse militairen zijn nodigom de veiligheid te waarborgen, ervallen veel burgerdoden, de econo-mie ligt aan een internationaal in-fuus en de corruptie is immens. Indie context is een normale verkie-zingsstrijd haast onmogelijk.

De keuze is vooral of presidentHamid Karzai een nieuw mandaatmoet krijgen. Sinds 2001 is hij aande macht, waarvan de laatste vijfjaar als gekozen staatshoofd. Zijnprestaties zijn niet geweldig. Hijheeft Afghanistan bijeengehouden,maar sommige van zijn keuzen zijnronduit dubieus. Zo heeft hij recentweer veel deals gesloten met voor-malige krijgsheren en heeft hij cor-ruptie binnen zijn regering en an-dere overheden toegelaten.

De vraag is wel of een ander hetbeter had gedaan. Na twintig jaarburgeroorlog en extreme dictatuur,is iedere wederopbouw moeilijk.Nu pas hebben de Amerikanen destrijd tegen de Afghaanse opstande-lingen de prioriteit gegeven die zijverdient. Daarvoor was de slag-kracht van de multinationale vre-desmacht te beperkt, net als hetvermogen Afghanen op te leiden deverantwoordelijkheid voor de vei-ligheid zelf op zich te nemen.

Het is goed dat er nu een serieuzetegenkandidaat is. Ex-minister vanbuitenlandse zaken dr. Abdullah Ab-dullah heeft veel ervaring. Zijnmoeder is bovendien een Tadzjiek-se, zijn vader een Pasjtoen, waar-mee hij wortelt in de twee grootsteetnische gemeenschappen. Maarook hij heeft geen schone handen.Hij was in de jaren negentig zegs-man voor een beweging die de be-schieting van Kaboel en de moordop de etnische Hazara’s op haar ge-weten had. Je zou Afghanen een be-tere keuze toewensen.

Bij de vorige presidentsverkiezin-gen gaf een opkomst van 70 pro-cent aan dat de Afghanen hoop had-den op een betere toekomst. Dit-maal wordt een veel lagere op-komst verwacht. Veel mensen heb-ben de hoop verloren, murw gesla-gen door het geweld en de slechteeconomische situatie, en de vreesvoor fraude bij de stembusgang envooral niet te vergeten: de dreige-menten van de taliban, met aansla-gen tot in Kaboel. Laten we deson-danks hopen dat de Afghanen deveerkracht tonen die de Irakezenlieten zien in december 2005, toenook dat land nog volop in de greepwas van het geweld. Het recht opdemocratie opeisen, hoe imperfectook, is cruciaal om terreur en de an-archie te kunnen weerstaan.

commentaar

interviewNels Fahner

Drugsverslaafden, borderliners,mensen met psychoses: een beang-stigend gezelschap voor iemand metautisme. Toch wordt Heleen (25), alshet aan de psychiater van haar kli-niek in Venray ligt, overgeplaatstnaar een gesloten afdeling. MoederEmmy de Groot (63) uit Lunterenwerkte zelf jaren in de geestelijke ge-zondheidszorg en vindt de over-plaatsing een rampzalig idee. „Eenautist heeft juist zo min mogelijkprikkels nodig. De mensen die daarrondlopen, zijn veel te onbereken-b a a r. ”

Het geval van Heleen staat niet opzichzelf: één op de zeven volwassenautisten zoekt nog een geschikterewoonplek, blijkt uit een rapport vande Nederlandse Vereniging voor Au-tisme (NVA). En dat probleem wordtsteeds nijpender: op dit momentheeft naar schatting één procent vanalle Nederlanders een vorm van au-tisme, en het aantal vaststellingengroeit doordat er steeds beter kanworden gediagnosticeerd.

De Groot begrijpt het probleemvan de kliniek die haar dochter huis-vest wel. Ze zoekt zelf, met hulp vanhet voor dit doel opgerichte Cen-trum voor Consultatie en Expertise(CCE), ook al jaren naar een oplos-sing. „Ik snap dat ze in Venray wegmoet. Dat wil ik ook. Al in 2006 is zeofficieel uitbehandeld. Toen is zeaangemeld voor een ’Wo r k h o m e ’,dat is een woonvorm waar ze volgensde diagnose geschikt voor is. Maardaar is nog steeds geen plaats.”

„We hebben inderdaad helaas eenwachtlijst”, bevestigt Anneke Heij-men van het Dr. Leo Kannerhuis,waar Heleen al drie jaar ingeschre-ven staat. Het specialistische LeoKannerhuis in Doorwerth begonzo’n twintig jaar geleden als eerstemet het concept van een Workhome,een woon-werkplek voor volwassenautisten die langdurige zorg nodighebben.

Voor Heleen is dit de beste woon-plaats. Volgens indicatie heeft zerecht op een plek tot minstens 2011,maar het paradijs blijft voorlopig ge-sloten. Er zijn maar tien tot vijftienWorkhomes in Nederland. „Het pro-bleem is dat er vrijwel geen door-stroom is”, erkent Heijmen. „Men-sen die hier komen zijn vaak tussende twintig en dertig en blijven hunhele leven.”

Toch moet Heleen zo snel mogelijkeen plek krijgen. Voor haar is er ei-genlijk geen alternatief, zegt FredStekelenburg, directeur van de NVA.„Een Workhome is een heel veiligevorm van begeleid zelfstandig wo-nen, bedoeld voor de zwaarste cate-gorie autisten.” Voor hen levert hetwoon-werkverkeer al teveel prikkelsop, vandaar dat die twee functies ge-combineerd worden.

Gedwongen opname in een geslo-ten afdeling van een GGZ-instellingis absoluut geen goede tijdelijke op-lossing, volgens Stekelenburg. „Hetpersoneel op zo’n afdeling weet vaakniets van autisme af. Grote kans dateen autist daar in een isoleercel te-recht komt of platgespoten wordt.

14|15 familieberichten

de Verdieping20|21 religie & filosofie

de donderdagGids27 kruiswoordtest, sudoku

30|31 televisie

32 beurs

Tropische temperaturenVandaag wordt het met temperatu-ren tussen 30 en 35 graden uitzon-derlijk warm en drukkend. Latervolgen er onweersbuien. Morgen ishet met 19-23 graden een stuk min-der warm. Bovendien vallen erenkele buien.Weeroverzicht, de donderdagGids 27

Gezondheidszorg

’Mijn dochter moet veilig wonen’

Emmy de Groot is bezorgd over de verhuizing van haar autistische dochter naar een gesloten afdeling. „Een autist heeft juist zo min mogelijk prikkelsnodig. De mensen die daar rondlopen, zijn veel te onberekenbaar.” FOTO KOEN VERHEIJDEN

Emmy de Groot (63) zoekt aljaren naar een geschiktewoonplaats voor haar autisti-sche dochter. Nu dreigt opna-me in een gesloten afdelingvan een GGZ-instelling.

• Door tekort aan geschikte opvang verhuist autistische vrouw naar gesloten afdeling

Wat is een Workhome?Nuijens naar finale op WKHoogspringer Martijn Nuijens heeftgisteren bij de WK atletiek de finalegehaald op het onderdeel hoog-springen. Nuijens onderging delaatste jaren onder leiding van zijntrainster Gina Dubnova een waremetamorfose.Sport 13

Geen trein, geen busEen storing trof dinsdag hettreinverkeer bij het knooppuntUtrecht CS. Alle seinen gingen oprood, midden in de spits. Dan zet jetoch bussen in voor de gestrandereizigers? De NS zagen daar geenoplossing in. Terecht of niet?Economie 11

Veilig Irak blijkt illusieBij aanslagen in Bagdad zijn giste-ren zeker 95 mensen omgekomen.Sinds de Amerikaanse militairenzich eind juni terugtrokken uit destedelijke gebieden, is het geweldin Irak alleen maar toegenomen. Deillusie van veiligheid is weg.Wereld 9

Beukende eenvoudOp Lowlands wil gabberpunkduoAux Raus met simpele middelen zo-veel mogelijk energie creëren. Deopzwepende kracht van de beuken-de eenvoud. „Het belangrijkste is inzo’n tent het gevoel op te wekkendat iedereen bij elkaar hoort.”de donderdagGids 25

anton dingeman Pieter Geenen

klein parkverslag Wim Boevink

In het grotewilde bos

Hoewel op het park achter de slag-boom een grote vrijheid heerst, ende parkleiding terughoudend is metvoorschriften en vermaningen (nietde aslade van je houtkachel uitzui-gen is een heel redelijk verzoek),hebben we ons toch vandaag voorhet eerst naar buiten gewaagd, bui-ten het parkdomein, naar dat zwij-gende bos achter de omheining. Datis voor ons – parkgasten met vaat-wassers in hun bungalow – het wil-de, ongetemde bos.

We bevinden ons in de Veluwe-zoom, aan de rand dus van eengroot natuurgebied dat minutieusin kaart is gebracht, maar voorrandstedelijke vakantiegangers alswij een doolhof van de ergste soortis. Vandaar dat we aansluiting zoch-ten bij een gids, want daarin voor-zag het recreatieprogramma.

10.00-11.30 uur Wandeling met degids. Denkt u wel aan stevige schoenen.

Hoewel op hetzelfde tijdstip de In-dianen-knutselochtend werd ge-houden, lieten de kinderen zichoverhalen mee te wandelen, naarlater bleek in de verwachting veel

dieren te zien, liefst in de categoriewild. Bij de parkuitgang wachtte degids, een oudere heer met een wan-delstok en bergschoenen, die zich-zelf voorstelde als een ’gepensio-neerd persoontje’. Hij droeg eenmooi bosgroen overhemd en jeansmet bretels. Op zijn hoofd droeg hijeen petje met een veer erin.

Het gezelschap dat zich bij hemmeldde bestond uit een tientalparkgasten, de helft kinderen – eenbescheiden score uit een bezettingvan zo’n tweeduizend mensen.

Direct buiten het park sloeg onzegids al een bospad in, en met blikop mijn meisjes kwam weer een ro-mantische passage op uit ’DerH o c hw a l d ’, die achttiende eeuwseroman van Adalbert Stifter: ’Helde-re, lieflijke meisjesstemmen dron-gen door het geboomte. En alsof zijeen klein wonder beluisterde, hieldde wildernis de adem in; geen twijg,geen blaadje, geen halm roerdezich, zonnestralen stapten geluid-loos op het gras, goudgroene sporenachterlatend, de lucht was onbe-weeglijk, blank en donkerblauw, al-

leen de beek babbelde door, zijn ei-gen wet gehoorzamend, en glibber-de over het vet van zijn kiezels alsover kleurrijk glazuur.’

De gids leidde ons met krachtigetred naar voederplaatsen en wild-wissels, wees op grove dennen enlariksen, vossenbessen en pijpestroen de wildernis hield inderdaad deadem in, zo warm begon het te wor-den. Geen dier te zien, op een mest-kever na. Ergens klonk de lach vaneen specht. De meisjesstemmenweerklonken ook: hoe lang duurtdit nog, kunnen we naar huis, ik wilzwemmen. De beek evenwel zweeg,die was drooggevallen.

„Kun je ook een taxi bellen”,vroeg de jongste dochter landerig,terwijl ik over de gids heen vergeefsnaar een uitweg speurde, want zodicht en wild en benauwd was in-eens het woud. De ander klaagdedat ze zich niet had ingesmeerd.

Het park was daarna een kleinebevrijding, je gaat hechten aan jereservaat in het groen. We kijkenweer van binnen naar de omhei-ning, hier voelen we ons thuis.

AEL plaatst cartoon tochDe Arabische Europese Liga (AEL)heeft met het plaatsen van een om-streden spotprent op de eigen web-site bewust een strafzaak uitgelokt.De AEL vindt dat het Openbaar Mi-nisterie – dat Wilders niet vervolg-de – met twee maten meet.Nederland 6

trouw korto Noteer mij voor een proefabonne-

ment, vier weken voor €11,50Betaling verloopt per acceptgiro.(dit aanbod geldt alleen als u deafgelopen drie maanden geenproefabonnement heeft gehad) K09D

o Ik neem een abonnementen betaal automatisch per:

o kwartaal €79,95o halfjaar €149,95o jaar €283,95

(deze prijs is inclusief € 2,50 kortingvoor automatisch betalen) K09W

o Ik machtig Trouw tot automatischeincasso van abonnementsgeld.(geldt niet voor proefabonnementen)Ik ontvang hiervoor naar keuze:

o de dvd: The Hours T109

o de cd: Bach Goldberg Variationen T110

o Mijn voorkeur gaat uit naar eenbetaling per acceptgiro en ik betaalper betaalperiode een toeslag van€2,50. Ik kies voor betaalperiode:

o kwartaalo halfjaaro jaar K09W

Trouw gaat zorgvuldig om met persoons-gegevens. Nadere informatie in het colofon.

Trouw vier weken voor €11,50

naam m/v

adres

postcode /plaats

telefoonnummer i.v.m. controle op bezorging

geboortedatum

e-mail

bank- gironummer

handtekening

Zet bij machtiging automatische betaling uw handtekening.

Deze bon in een open envelop sturen naar:Trouw, Antwoordnummer 2792, 1000 PA Amsterdam.(postzegel niet nodig)

Aanmelden via de telefoon kan ook: 088 -0557557, of via www.trouw.nl/service

dvdThe HourscdJ.S. BachGoldbergVariationen

Dat is voor familie verschrikkelijkom te zien. Bovendien gaat de cliëntzelf hard achteruit en worden alleeerdere behandelresultaten tenietgedaan.”

Verschillende instellingen die De

Groot heeft aangeschreven, hebbenhaar dochter geweigerd. Stekelen-burg: „De expertise bij een lichterevorm van begeleid zelfstandig wo-nen, zoals een zorgboerderij, is ei-genlijk onvoldoende voor iemand

die een indicatie heeft voor eenWorkhome. Iemand toch aannemenis dan niet altijd verstandig.”

Kan De Groot haar dochter niet be-ter zelf maar weer in huis nemen?Stekelenburg: „Als je die intensievezorg niet meer gewend bent, is datheel moeilijk. Je moet dagopvang or-ganiseren, een netwerk van hulp op-bouwen. Ik raad het meestal af.”

Wachten op een Workhome, erlijkt niets anders op te zitten. Maarsinds kort weigert de GGZ-kliniek inVenray waar Heleen nog steedswoont, nog langer te wachten. DeGroot: „Mijn dochter bezet een durebehandelplek, volgens de psychia-

ter. Op 22 augustus moet ik toestem-ming geven voor overplaatsing naarde gesloten afdeling van een GGZ-in-stelling in Wolfheze. Anders start dekliniek een procedure om haar viaeen Rechterlijke Machtiging ge-dwongen over te laten plaatsen.”

De Groot heeft inmiddels juridi-sche hulp gezocht via de NVA. Zehoopt dat ze meer tijd krijgt om doorte zoeken. En dat de artsen van deGGZ-kliniek in Venray haar daarbijzullen helpen.

„Zij kunnen doorverwijzen, ikniet.” Zelf gaat ze door met brievenschrijven. „Mijn eerste zorg is nu:een woonplek voor Heleen.”

Een Workhome is een woonvormdie is toegespitst op volwassen au-tisten die langdurige begeleidingen structuur nodig hebben, maarverstandelijk normaal begaafd zijnen dus niet terecht kunnen in degehandicaptenzorg. De gespeciali-seerde begeleiding is aangepast opde behoeften van de bewoners:sommigen gaan zelfstandig de deuruit, anderen moeten telkens bij dehand genomen worden. Bijzonderaan een Workhome is dat de woon-

werk-ontspanningsfunctie op éénterrein zijn samengebracht. Op diemanier krijgen de bewoners zo minmogelijk prikkels, want daar kun-nen ze niet tegen. Autisten klam-pen zich vast aan gewoontes, heb-ben moeite met sociale contactenen zijn vaak op één onderwerp ge-focust. In een Workhome wordteenvoudig werk gedaan: readers in-binden, kopiëren, houten meube-len in elkaar zetten of een tuin on-derhouden.

Dr. Leo Kannerhuis

Het Workhome van het specialisti-sche Dr. Leo Kannerhuis in Door-werth is onlangs uitgebreid vantwintig naar 32 plaatsen. Maar erstaan nog steeds twintig tot vijfen-twintig mensen op de wachtlijst.De langst wachtende werd in 2002aangemeld. Met de bouw van een

Workhome in Ermelo hoopt het Dr.Leo Kannerhuis de wachtlijst wegte werken. De voorziening telt 24plaatsen en wordt in 2011 ge-bouwd. Binnenkort komt het Dr.Leo Kannerhuis met een boek waar-in de wooneisen en behoeftes vanautisten worden beschreven.

Helft van autisten wil verhuizen

Nederland telt zo’n 180.000 volwas-senen en kinderen met een autisti-sche stoornis. Uit het rapport ’Eenplek om te leven’ van de Nederland-se Vereniging voor Autisme blijktdat in 2007 46 procent van de vol-wassen autisten binnen vijf jaar wil

verhuizen naar een veiliger woon-vorm. De vraag naar vormen vanbegeleid zelfstandig wonen over-stijgt het aanbod sterk. Van degeënquêteerden met Asperger had-den er 17 zo’n plek, terwijl 116mensen er behoefte aan hebben.

advertentie .