DISRUPTIEVE

GEDRAGSSTOORNISSEN

• Beheersing van emoties en gedrag

• Rechten van anderen

• Conflict met maatschappelijke normen en

waarden

Indeling

• Gedragsstoornissen in DSM 5

• Oppositioneel-Opstandige Stoornis

• Normoverschrijdend-Gedragsstoornis

• Kritische beschouwing DSM 5

Disruptieve, Impulsbeheersing en

andere gedragsstoornissen

• Periodiek explosieve stoornis

• Pyromanie

• Kleptomanie

• Oppositioneel-opstandige stoornis

• Normoverschrijdend-gedragsstoornis

• Anti-sociale persoonlijkheidsstoornis

• Anders gespecificeerd / ongespecificeerd

Disruptieve, Impulsbeheersing en

andere gedragsstoornissen

• Oppositioneel-opstandige stoornis

ODD

• Normoverschrijdend-gedragsstoornis

CD

Disruptieve, Impulsbeheersing en

andere gedragsstoornissen

• Boze en prikkelbare stemming

• Brutaal en ongehoorzaam gedrag

• Wraakzuchtig

ODD

ODD

• Film ODD

ODD

• Boze en prikkelbare stemming

verlies van kalmte

licht geraakt of snel geïrriteerd

vaak boos of ontevreden

ODD

• Brutaal en ongehoorzaam gedrag

ruzie met gezagsfiguren/volwassenen

actief verzet of weigering te voldoen aan regels

anderen met opzet ergeren

anderen de schuld geven van eigen gedrag of fout

ODD

• Wraakzuchtig

hatelijk of wraakzuchtig in afgelopen 6 maanden

Clustering van symptomen

• Boze en prikkelbare stemming

• Brutaal en ongehoorzaam gedrag

• Ontevredenheid en wraakzuchtig

Frequentie criterium

• Opstandigheid

• Ruzie maken

• Vernielen van

spullen

• Weglopen

• Agressie

• Driftbuien

• Criminaliteit

• Egocentrisme

Ernst criterium

Licht beperkt tot 1 setting

Matig sommige symptomen in minstens

2 settings

Ernstig sommige symptomen in drie of

meer settings

ODD in de DSM 5

• Clustering van symptomen

• Frequentie criterium aangepast aan leeftijd

• Ernst criterium toegevoegd

• Comorbiditeit met CD mogelijk

Normoverschrijdend-gedragsstoornis

• Film CD

Normoverschrijdend-gedragsstoornis

• agressie gericht op mensen en dieren

• vernielen van eigendom

• leugenachtigheid of diefstal

• ernstige schending van regels

Normoverschrijdend-gedragsstoornis

• agressie gericht op mensen en dieren

pesten, bedreigen intimideren

vechten

een wapen gebruiken

mensen mishandelen

dieren mishandelen

iemand dwingen tot seksuele handelingen

stelen in confrontatie met slachtoffer

Normoverschrijdend-gedragsstoornis

• vernielen van eigendom

brand stichten met schade als doel

eigendommen van anderen vernielen

Normoverschrijdend-gedragsstoornis

• leugenachtigheid of diefstal

inbreken in huis, gebouw of auto

liegen om er zelf beter van te worden

stelen zonder directe contact met slachtoffer

Normoverschrijdend-gedragsstoornis

• ernstige schending van regels

niet op tijd thuis komen, start voor 13e jaar

2 of meer keer weggelopen of weggebleven

vaak spijbelen van school, start voor 13e jaar

Specifier en ernst criterium

• Specifier leeftijd start gedragsproblemen

Licht weinig kenmerken en weinig

schade voor anderen

Matig midden tussen licht en ernstig

Ernstig veel kenmerken en aanzienlijke

schade voor anderen

CD in de DSM 5

• Naamsverandering

• Met beperkte prosociale emoties Specifier

toegevoegd om subtypering te verbeteren (LPE specifier)

Reductionisme van de DSM

• Grote diversiteit binnen zelfde diagnose

Reductionisme van de DSM

• Grote diversiteit binnen zelfde diagnose

• Wisselend beloop in de tijd

Reductionisme van de DSM

• Grote diversiteit binnen zelfde diagnose

• Wisselend beloop in de tijd

• Behandeling niet altijd effectief

Reductionisme van de DSM

Indelingen te over…

DSM III socialized unsocialized

DSM III-R groepsgebonden / individueel

agressief

DSM IV childhood onset/adolescent onset

DSM 5 childhood onset/adolescent onset

Limited Prosocial Emotions

Paden van antisociaal gedrag

Specificeer begin gedragsproblemen

Begin in kindertijd ernstige variant, met meer agressie, slechtere

prognose en verminderde reactie op behandeling

Criminogene omgeving en kindfactoren

Begin in adolescentie extreme variant van normaal regelovertredend gedrag

in de puberteit, self limiting, grote invloed peers,

maturity gap

Film Kevin symptomen

Nieuw inzichten

Begin in kindertijd

Bij 50 tot 70 % verdwijnen de CD symptomen in de

adolescentie

Begin in adolescentie

Groot deel persisteert in antisociaal gedrag tot in

volwassenheid

Nieuw inzichten

• Genetische

• Neurobiologische parameters

• Neuropsychologisch functioneren

• Structurele en functionele imaging studies

Heeft de DSM 5 het antwoord?

Specifier:

beperkte prosociale emoties

• Gebaseerd op onderzoek kille en

emotieloze trekken:

Callous-Unemotional traits

Callous-Unemotional traits

• Empathie

• Weinig schuld en berouw

• Verminderd gevoelsleven

Callous-Unemotional traits

• Ernstiger agressief

• Persistentie van agressie en delinquentie

• Meer negatieve levenservaringen

• Minder angst (fearlessness)

• Neurobiologische verschillen (HPA-as, ANS, Imaging)

• Verminderde reactie op behandeling

Specifier:

beperkte prosociale emoties

• Gebrek aan berouw of schuld

• Ongevoelig – gebrek aan empathie

• Onverschillig over prestaties

• Vlak of deficiënt affect

Subtypes van CD in DSM 5

• Begin in kindertijd met LPE

zonder LPE

• Begin in adolescentie met LPE

zonder LPE

Subtypes van CD in DSM 5

• Begin in kindertijd met LPE

zonder LPE

• Begin in adolescentie met LPE

zonder LPE

Subtypes van CD in DSM 5

• Begin in kindertijd met LPE

zonder LPE

• Begin in adolescentie met LPE

zonder LPE

Subtypes van CD in DSM 5

• Begin in kindertijd met LPE

zonder LPE

• Begin in adolescentie met LPE

zonder LPE

Kanttekening

Kanttekening

• Met name gebaseerd op bevolkingsonderzoek

• Met name in kinderen

• Nauwelijks informatie over meisjes

• Gebruik van 1 vragenlijst

• Werkgroep DSM 5: voorstel tot nieuwe specifier

24 specialisten, 11 antwoorden

Nauwelijks onderzoek naar LPE specifier

Comorbiditeit en ontwikkeling

Film Kevin diagnoses

Comorbiditeit en ontwikkeling

ADHD

Comorbiditeit en ontwikkeling

ADHD ODD

Comorbiditeit en ontwikkeling

ADHD ODD CD

Comorbiditeit en ontwikkeling

ADHD ODD CD ASP

Comorbiditeit en ontwikkeling

ADHD ODD CD ASP

INTELLIGENTIE

Comorbiditeit en ontwikkeling

ADHD ODD CD ASP

INTELLIGENTIE

MIDDELENGEBRUIK

Comorbiditeit en ontwikkeling

ADHD ODD CD ASP

INTELLIGENTIE

MIDDELENGEBRUIK

Comorbiditeit en ontwikkeling

ADHD ODD CD ASP

INTELLIGENTIE

MIDDELENGEBRUIK

Specifier:

beperkte prosociale emoties

• Gebrek aan berouw of schuld

• Ongevoelig – gebrek aan empathie

• Onverschillig over prestaties

• Vlak of deficiënt affect

Specifier:

beperkte prosociale emoties

• Gebrek aan berouw of schuld

• Ongevoelig – gebrek aan empathie

• Onverschillig over prestaties

• Vlak of deficiënt affect

Film Kevin geweten

Specifier:

beperkte prosociale emoties

• Gebrek aan berouw of schuld

• Ongevoelig – gebrek aan empathie

• Onverschillig over prestaties

• Vlak of deficiënt affect

Normale ontwikkeling

Beloning beloning beloning

Nu nu nu

Ik ik ik

Het komt wel goed

Ik kan alles

Film Kevin Perspectief

Hoe nu verder?

LPE specifier heeft potentie

Terughoudendheid is gepast

Onderzoek is noodzakelijk

t.jambroes@debascule.com