Diagnostiek

Spreekster: Els Ronsse

Overzicht

• aanleiding

• Waar / Wie

• Verloop van een diagnostisch proces

• Differentiaal diagnostiek

• Resultaten en advies

• Positieve en negatieve gevolgen voor

persoon en zijn omgeving

• Vertel je het?

aanleiding

• Schoolovergangen – lager / middelbaar

– middelbaar / hogeschool - unief

• Job zoeken

• job verandert door structurele veranderingen

• kinderen …– of omdat zij diagnose krijgen,

– of omdat ze erbij komen en druk verhogen, ander levensritme vragen

• relatieproblemen

Waar?

• Verschillende manieren voor volwassenen

– Verschillende centra

– Psychiatrische ziekenhuizen

– psychiaters

Multidisciplinair

• Verschillende disciplines

• kennis van en ervaring met autisme

hebben.

• Voor het psychodiagnostisch

testonderzoek � geschoold

psychodiagnosticus.

Hoe verloopt een aanmelding?

– Of via een psychiatrische consultatie

� verkennende diagnostiek,

medicamenteuze ondersteuning,

doorverwijzing.

– Psychodiagnostiek

�intake, opstellen anamnese, testing,

Doornemen verslagen, scoren

verwerken van testen, observatie.

Het Psychodiagnostisch

onderzoek (guislain)

- Het onderzoek neemt ongeveer 10 uur in beslag, dit gespreid over 5 afspraken van 2 uren

- verschillend:

normale begaafdheid / verstandelijke beperking

Bij normaal begaafde volwassenen

– 1: intakegesprek

– 2: intelligentie-onderzoek

– 3: persoonlijkheidsonderzoek

– 4: neuropsychologisch onderzoek

– 5: bijkomende vragenlijsten rond de

onderzochte ontwikkelingsstoornis

– (6: eventuele verdere observatie)

1. Intakegesprek

-Bevraging cliënt + omgeving

(ouders, broers/zussen, partner )

- ontwikkelingsgeschiedenis: informatie vanaf de zwangerschap tot huidig functioneren.

- het opvragen van informatie (scholen, werk,…)

- wat zijn de huidige klachten?

- gedrag en persoonlijkheid in kader van triade

- zelfredzaamheid

• Eerste symptomen moeten zichtbaar zijn in

eerste drie levensjaren

Probleem:

• info uit eerste drie levensjaren, bij

volwassenenen… -- > beeldmateriaal helpt

soms

2. Intelligentie-onderzoek

° performaal vs verbaal IQ

° Is er sprake van een discrepantie tussen het

verbaal en performaal IQ, of tussen de

verschillende subtesten?

° subtesten WAIS-III: onvolledige tekeningen,

woordenschat, plaatjes ordenen,

blokpatronen, figuur leggen, begrijpen,

informatie, symboolsubstitutie, …

3. Persoonlijkheid

° MMPI-II:

° hoe lukt het om in zichzelf te kijken en een keuze te maken?

° Hoe worden anderen en omgeving bekeken?

° In welke zin worden zaken geïnterpreteerd?

° Blijft men hangen aan details of zaken die minder belangrijk zijn?

° Kan er naast het autisme sprake zijn van een andere stoornis?

° ZAT (zinaanvultest):

° in welke mate lukt het om zich te verplaatsen

in een ander (TOM)?

° Kan de persoon zich zaken voorstellen en

inbeelden?

° Hoe gaat men om met fantasie?

4. Neuropsychologisch onderzoek

° achtergrondidee: centrale coherentie en executieve functies

° complexe figuur van Rey

° Bourdon-Wiersma

° 15 woorden

° stroop

° Tower of Londen

(concentratie, fragmentarisch denken, prikkelgevoeligheid)

5. Bijkomende vragenlijsten

° Achtergrondidee: TOM, centrale coherentie, gebrek aan verbeelding, …

° Strange Stories of Dewey

° TOM-test

° probleemoplossingssituaties

° identificatie en differentiatie tussen emoties

° SEO (bij kinderen en mensen met een verstandelijke beperking)

° VABS (bij kinderen en mensen met een verstandelijke beperking)

° AQ

Strange stories of Dewey

• Karel, 23 jaar oud, zit al maanden zonder werk. Vandaag heeft hij goede hoop dat hier een einde aan komt, want hij is onderweg naar een sollicitatiegesprek voor een baan die hem op het lijf geschreven is. Terwijl hij in de lift naar boven staat zegt een vreemde met een vriendelijke stem "Aangenaam weer buiten, is het niet?" A B C D

• Juist op dat moment ziet Karel zijn spiegelbeeld in de spiegel bij de liftknopjes en het valt hem op dat zijn haar een beetje vreemd piekerig is. Hij draait zich om naar de vriendelijke vreemdeling en vraagt: "Heeft u wellicht een kam die ik even kan lenen, alstublieft?" A B C D

• Paul, 23 jaar oud, heeft een klein bedrijfje, waar hij oud meubilair herstelt. Soms vraagt een klant wel eens om thuis wat te komen repareren. Een oudere dame belt hem op en vraagt of hij bij haar een kras op het bureau kan komen herstellen. Tot zijn ongenoegen bemerkt Paul, dat hij vergeten heeft de naam van de mevrouw te noteren, toen hij haar adres opschreef. A B C D

• De mevrouw begroet hem als hij aankomt hartelijk, en zegt: "Kom binnen, Paul. Ik heb gehoord dat jij je werk goed doet.” Omdat Paul zich schaamt, dat hij haar naam niet heeft onthouden, wacht hij tot ze de kamer uitgaat om snel haar laden te doorzoeken. A B C D

• Hij ontdekt daarin een paar brieven, gericht aan mw. Isabel de Wit. Hij herkent de naam onmiddelijk. Tevreden doet Paul de la zonder verder iets aan te raken weer dicht en repareert vaardig de kras. Als mw. de Wit terugkomt en de reparatie ziet, zegt zij: "Dat ziet er keurig uit, hoeveel ben ik je schuldig, Paul?" Hij antwoordt: "Ik heb er niet zo lang over gedaan, vijftien gulden is wel genoeg, Isabel." A B C D

Een testje…

differentiaaldiagnostiek

• Dwanghandelingen

• Syndroom van Tourette

• Adhd/ADD

• Schizofrenie

• Schizoide persoonlijkheid

Adhd/ASS

• Autisme: meer problemen met flexibel zijn

flexibiliteit veroorzaakt angst

Meer sociale problemen en meer

detailgericht.

• Adhd: meer problemen met volhouden en

impulscontrole stoornissen.

co-morbiditeit

• Psychiatrische stoornissen

– Psychose

– Depressie

• epilepsie

• Agressie

• Afwijkend / bizar seksueel gedrag

• …

In eerste instantie

gedragsdiagnose

• Sociale interactie

• Communicatie

• verbeelding

resultaten

• Autisme ja/nee– Geen onderscheid subcategorieën

– Het gaat over een spectrum, onderscheid weinig klinisch relevant

• Licht / ernstig: liever geen onderscheid…– Het is meer of minder zichtbaar, maar leed?

– Rita Jordan : Dimensies: door omgeving en capaciteiten bepaald.

• Indien geen autisme, andere diagnose?

adviesgesprek en

syntheseverslagAfsluitend

- testresultaten overlopen, en gevolgen hieruit

- advies

- verdere opvolging indien gewenst

Advies

• VVA

• Pass

• Psychotherapie

• Psycho-educatie persoon/omgeving

• Administratie: VAPH

wie/waar/

• Gon / thuisbegeleiding / …

Hulp kan bestaan uit:

• Teambegeleiding

• Coaching (volwassenen)

• Specifieke programma’s voor kinderen

– Logo /ergo / kiné

• Brussen

• Medicatie

• Vorming..

gevolgen

belangrijk: de persoon verandert niet.

Het afwijkende gedrag heeft nu alleen

een naampje, een label.

Gevolgen voor persoon met

autisme

Positieve gevolgen

• verrijking � gestimuleerd en erkend om bepaalde dingen op te nemen.

• laat toe om lotgenoten te leren kennen

• vermindert wanhoop: eindelijk een verklaring van waarom het anders is in vergelijking met anderen en besef dat men niet krankzinnig of abnormaal is.

• levert vaak meer begrip op

• men kan terecht in hulpverleningscircuits

• De diagnose is voor mij heel belangrijk. Autisme

is een deel van mijn identiteit en dat moet

erkend worden. Autisme ontkennen is mijn

identiteit ontkennen.

< Dominique Du Mortier

• De gevolgen van een aantal compensatie en

aanpassingstrategieën kunnen worden

voorkomen of beperkt

(bv depressie/agressie)

• Andere mogelijke oorzaken

(bv schizofrenie/borderline) kunnen worden

uitgesloten

• Er kunnen bewuste keuzes gemaakt worden

voor school en / of beroep, rekening houdend

met de beperkingen van autisme.

Negatieve gevolgen

– mensen lijken nog autistischer te worden…

trekken zich nog meer terug. net alsof

bevestiging van sociale problemen soort

toelating biedt om dit nog meer te tonen.

– ik paste me al 37 jaar aan , en wou het nu

even niet meer doen. Ik wou eens helemaal

mezelf zijn. (uit: partners in autisme)

– kan ook soort rouwproces zijn. maar op lange

termijn moeten ook weer op dit gebied

stappen worden gezet, door met lotgenoten

contact te zoeken, door sociale vaardigheden

te proberen versterken, enz..

– Diagnoses stigmatiseren.

– teleurgesteld in de soms lauwe reactie van

omgeving

Gevolgen voor omgeving

Positieve gevolgen

• verminderde schuldgevoel van ouders en partners

• Eindelijk verklaring voor afwijkend gedrag en ongewone vaardigheden

• Weten nu, als ze diagnose willen geloven, is geen kwaad opzet

• Er kan gezocht worden naar hulp voor partners, ouders (ondersteuningsgroepen, schoolse begeleiding, ….)

Negatieve gevolgen

• De verwachting van hulp en de hoop dat het

beter wordt is hoog gespannen. Door de

diagnose verandert er daarom niet persé iets.

• verhoogt soms wanhoop van partner: nu zal het

nooit anders kunnen worden

Vertel je het?

• blijft voor mensen die het helemaal niet kennen,

een zwaargeladen woord, dat eerder afschrikt

dan motiveert om te leren kennen

• op lange termijn diepere contacten? dan wel,

omdat je eigenaardigheden dan ook meer kans

hebben om zichtbaar te worden, en om

problemen te veroorzaken

• maar ook weer niet aan mensen die je al lang

kent, bv op werk.. dan hoor je soms dat je je

bijna moet verdedigen omdat je autisme zou

hebben. (jij autisme? dat kan niet. als jij autisme

hebt, dan heb ik het ook., …

• En bij sollicitatie? Benadruk vooral de sterke

punten, en de manieren waarop je met de

zwakke punten om gaat.

Besluit

• Diagnose is geen excuus om taken en

verantwoordelijkheden te ontlopen

• Diagnose bewijst dat er op een andere manier

ondersteuning vanuit het netwerk moet geboden

worden, dan bij niet-autisme

Hartelijk dank

voor jullie aandacht

en tot ziens …

of hoors….

of mails…

Voor meer informatie:

Website

E-mail

http://www.psysense.be

info@psysense.be