1 - 01/05/2023

Dementievriendelijke rondleidingen

De Schatkist van mijn Verleden

2 - 05/01/2023

Kennismaken met de Rupelstreek

3 - 01/05/202301/05/2015 4-Werven - Provincie Antwerpen

5 gemeenten3 musea2 bezoekerscentra1 beschermd dorpsgezichtLandschappelijke relicten: tunnels, bruggen, poorten, industriële panden,…

4 - 05/01/2023

Klei-ontginning heeft landschap en mens gevormd

5 - 01/05/2023

Klei heeft het landschap gevormd

1. kleiput en klei-ontginning2. verbindingsstraat tussen de vijf gemeenten (ondertunneld)3. steenbakkerijen: productieplaatsen en droogloodsen4. arbeiderswoningen, klein steegjes5. steenovens met los- en laadkades6. transport over de Rupel

6 - 01/05/2023

400 jaar baksteen…• Zware manuele arbeid• Grauwe streek met grijze klei en diepe putten• Kilometersrijen droogloodsen• Zwaveldampen van de steenovens• Kleine arbeiderswoningen tussen de schoorstenen• Lintvorming langsheen rivier: watertransport

7 - 01/05/2023

Bloei, verval en heropbloeiEind jaren 70: instorting van de steenbakkerijnijverheid• Verwaarlozing op grote schaal• Verval van industriële panden• Kleiputten gebruikt als

stortplaatsen voor chemisch afval

NU spontaan nieuwe natuur• Unieke fauna en flora• Nog 1 werkende steenbakkerij –

duurzaam• Toeristische meerwaarde

8 - 01/05/2023

Klei heeft de mens gevormd• Zware manuele arbeid: geharde mensen• Seizoensarbeid man - vrouw• Grote sociale verschillen: steenbakkers –

steenarbeiders • Stakingen en sterke opkomst socialisme• Sterke sociale verbondenheid• Oraal erfgoed: verhalen, liederen, legendes• Feesten: Sinte Pieter, kermissen, jaarmarkten

Zeer sterke gemeenschappelijke geschiedenis

9 - 05/01/2023

De Schatkist van mijn Verleden

10 - 01/05/2023

Erfgoeddag Helden 2012• Inspiratie: Erfgoeddag 2012: HELDEN –

reminiscentieproject met ouderlingen en kleinkinderen, Magi Oerlemans

• Grote rijkdom aan verhalen!• Zeer positieve reactie op gezellig

samenzijn in heemkundige omgeving: ook voor de kleinkinderen!

• Persoonlijk contact: verhaal kunnen vertellen = aandacht

• Moet iets te beleven zijn: muziek, iets drinken, animatie…

• Positieve ervaring: waarde van reminisceren

• Opportuniteit om dit verder uit te bouwen!

11 - 01/05/2023

Voorbereiding• Bepaal een coördinator: iemand moet project trekken• Selecteer je expertise-team: theoretische omkadering,

operationele tips, communicatie…• Regionaal Expertisecentrum Dementie (Orion, Wilrijk)• Toeristische organisatie• Voorzitter gidsenvereniging• Voorzitter museum/musea• Dementie Vlaanderen• Mensen met expertise op het veld: Huis Perrekes

• Zoek een draagvlak: intensief dus moet lonend zijn• Bij het publiek: herinneringen, belevenissen bij grote groep (lokale)

ouderlingen zijn de basis bepaalt het thema en het succes• Bij toerisme en de musea: de wil om het te promoten• Bij de gidsen: wie wil de expertise aanleren?• Bij de Woon- en Zorgcentra (WZC), Rust- en Verzorgingstehuizen (RVT’s):

(proef)rondleidingen en expertise

12 - 01/05/2023

Aanpak• Zoek enthousiaste gidsen

• Niet iedereen gaat tot einde mee(met 8 gidsen, nog 4 over!)

• Vormingssessie voor de gidsen (Regionaal dementiecentrum)• Inzage in ziekte• Hoe omgaan met deze mensen?

• Kies een sterk verhaal!• Ga niet te breed, beperk het thema!• Thema met veel zintuigelijke

mogelijkheden: visueel, klank, proeven, voelen

• Leven van vroeger (lange termijngeheugen is sterkst)

Museum Rupelklei: visuele tableaus Heemmuseum Heymissen:

‘kijkkamers’

13 - 01/05/2023

Uitvoering• Volg een goedwerkend voorbeeld als

inspiratieZinneprikkelende wandeling in Hasselt

• Onderzoek of je het financieel rond krijgt: rondleidingen kosten meer wegens kleine groep

• Laat de gidsen samen een rondleiding uitwerken, als groep ben je creatiever

• Organiseer één of meerdere proefrondleidingen, met WZC of RVT waar je contacten mee opbouwt

• Evalueer rondleiding én gids en stel bij tot het werkt!

• Start je promotiemachine op! • Ook papieren flyers• Ook gezinnen

14 - 01/05/2023

Feedback gidsenWat werkt niet?• Gids die zijn/haar ingestudeerde

verhaal kwijt wil• Eénrichtingscommunicatie• Rechtstreeks confronteren• Groep behandelen als kinderen • Te snel wisselen van onderwerp;

teveel verplaatsen – verlies van aandacht!

• Té actuele thema’s• Grote groepen (meer dan 10p.) • Groepen met enkel mensen met

zware dementie• Langer dan 90 min

Wat werkt wel?• Interactie: beleving is belangrijker

dan verhaal! • Luister, nodig uit maar forceer niet.• Behandel hen als volwassenen• Gebruik zintuigelijke prikkels:

proeven, muziek/zingen, ruiken…• Selecteer een paar plekken en blijf

hier even – leg uit wanneer je naar een andere plaats gaat

• Verhalen uit het verleden • Kleine groepen (5 - 7 pers. +

begeleiders)• Gemengde groep, ≠ stadia• Kortere rondleiding maar sluit

feestelijk af (koffie en taart)

Bedankt

DEPARTEMENT VRIJE TIJDStreekbeleving RupelDe SchorreSchommelei 1/6, 2850 BoomT 03 880 76 16, M 0475 33 02 22, www.provant.be