De waarde van de ondergrond

Dr. Elbert Dijkgraaf

Erasmus Competition and Regulation instituteSEOR

Faculteit der Economische Wetenschappen

Inhoud

• Aanleiding

• KWO

• + bodemsanering

• + compensatie daling temperatuur

• Herstructurering landelijk gebied

• Beleid

• Conclusies

• Aanbevelingen

Aanleiding

• Verzoek en opdracht: TTE

• Zwolle zoekt naar gebiedsgerichte aanpak

• Welke rol kan water hierin spelen?

• Specifieke invulling: KWO– Potentieel grote bron van energie: ruim voorhanden

– CO2-vriendelijk

• Financiering?

• Vervuild grondwater?

• Thermische vervuiling?

KWO

• Nieuwbouw: alle objecten

• Bestaande bouw: renovatie (50%) en sanering (25%)

• Waarde: verschil tussen baten en kosten:– Kosten: KWO-systeem:

• Type gebruik

• Schaalgrootte

– Baten: Energiebesparing:• Hoger voor kantoren (koude)

KWO

• Nieuwbouw: alle objecten

• Bestaande bouw: renovatie (50%) en sanering (25%)

• Waarde: verschil tussen baten en kosten:– Kosten: KWO-systeem:

• Type gebruik

• Schaalgrootte

– Baten: Energiebesparing:• Hoger voor kantoren (koude)

• Terugverdientijd:– Woningen: 10/11 jaar

– Kantoren: 7 jaar

Waardecreatie KWO

• Hogere baten dan kosten door energiebesparing: 132 mln euro

• CO2-reductie: 12 mln euro

• Totaal: 1.000 euro per woning en 14 euro per m2 kantoor

Waardecreatie KWO

• Hogere baten dan kosten door energiebesparing: 132 mln euro

• CO2-reductie: 12 mln euro

• Totaal: 1.000 euro per woning en 14 euro per m2 kantoor

• Gevoeligheidsanalyses: geen negatieve waarde mogelijk

• Belangrijkste factoren– prijs energiebesparing

– energievraag

– levensduur woning

– benutting KWO

KWO en bodemsanering

• Vaak verontreinigd grondwater aanwezig

• In centrum Zwolle: 15 mln m3 verontreinigd water

• Grote bedreiging, maar nog grotere kans

• Filters toevoegen: tweesnijdend zwaard

• Jaarlijks kan 50% doorspoeld worden (lage delta t)

• Kosten: filters , kool, dimensionering, meer onderhoud en hoger debiet

KWO en bodemsanering

• Vaak verontreinigd grondwater aanwezig

• In centrum Zwolle: 15 mln m3 verontreinigd water

• Grote bedreiging, maar nog grotere kans

• Filters toevoegen: tweesnijdend zwaard

• Jaarlijks kan 50% doorspoeld worden (lage delta t)

• Kosten: filters , kool, dimensionering, meer onderhoud en hoger debiet

• Reinigingskosten: 0,88 euro per m3 (normaal 8 euro)

• Zwolle: kostenvoordeel is 64 miljoen euro

KWO en compensatie temperatuur

• Nadeel KWO: thermische vervuiling

• Bovendien: efficiëntie daalt van KWO

• Twee mogelijke compensatievormen:– drainagewater

– zonne-panelen

KWO en compensatie temperatuur

• Nadeel KWO: thermische vervuiling

• Bovendien: efficiëntie daalt van KWO

• Twee mogelijke compensatievormen:– drainagewater

– zonne-panelen

• Drainagewater economisch te prefereren:– kosten KWO dalen harder dan kosten van drainage stijgen

– per saldo daalt terugverdientijd met ruim 1 jaar

• Zonne-panelen: terugverdientijd stijgt met 6 jaar

Herstructurering landelijk gebied

• Toegevoegde waarde water kan groot zijn:– Drinkwater: 0,42 euro per m3

– Frisdrank: 9 euro per m3

– Flessenwater: 100 euro per m3

• Stel: 1 miljoen m3 verhandeld water (2,5% flessenwater; 2,5% frisdrank en rest drinkwater)

Herstructurering landelijk gebied

• Toegevoegde waarde water kan groot zijn:– Drinkwater: 0,42 euro per m3

– Frisdrank: 9 euro per m3

– Flessenwater: 100 euro per m3

• Stel: 1 miljoen m3 verhandeld water (2,5% flessenwater; 2,5% frisdrank en rest drinkwater)

• Stel: 40 hectare herstructuringsgebied

• Per hectare 8.000 euro beschikbaar

Beleid

• Wie investeert en wie profiteert?– Emissierechten

– Rol gemeente, projectontwikkelaar: contracten

• Wie coördineert?– Verschillende partijen

– Verschillende wetten

• Wie optimaliseert? Schaalvoordelen!

Conclusies

• Water is mooi voorbeeld van duurzame mogelijkheden

• CO2-emissie kan dalen

• Geen thermische vervuiling

• Aanpak grondwatervervuiling

• Financiering van herstructurering

• Levert ook nog geld op

Aanbevelingen

• Plan integraal

• Wijs trekker aan

• Investeerder moet kunnen incasseren

• Betrek KWO bij nieuwbouw, sanering en renovatie

• Kijk naar synergie

• Vervuiler betaalt moet soms gebruiker betaalt worden

• Onderzoek tegengaan thermische vervuiling

• Gebruik indien mogelijk grondwater als productiemiddel

• Gebruik gebiedsgerichte inkomsten voor gebiedsgerichte investeringen

Meer informatie

Dr. Elbert Dijkgraaf

SEOR-ECRi

Erasmus Universiteit Rotterdam

www.ecri.nl

dijkgraaf@few.eur.nl

Tel: 010 4082590