Post on 07-Aug-2018
Deroutekaartpsychische aandoeningenenwerk KENNISNETWERKSAMENWERKINGGGZENWampI
VERSIE 2
RoutekaartWelkom bij de routekaart psychische aandoeningen en werk Deze routekaart is gemaakt om GGZ- en Werk amp Inkomen-professionals te helpen beter samen te werken Want werk draagt in de meeste gevallen werk bij aan het herstel en is dus goed voor mensen met een psychische aandoening De routekaart levert een bijdrage aan kennisdeling en -opbouw door de bestaande kennis en ervaringen toegankelijk te maken En door tips te geven vanuit de praktijk De routekaart is een verwijssysteem Het geeft via links naar achterliggende bronnen toegang tot belangrijke informatie
DesamenwerkingtussenGGZenWerkampInkomenisvolopinontwikkelingIndearbeidsmarktregiorsquoswordtgewerktaandeuitvoeringvanplannenomdiesamenwerkingteversterkenenlopeninitiatievenprojectenenprogrammarsquosOmvanelkaartelerenenteprofiterenvanelkaarservaringenishetbelangrijkomrelevanteinformatiegoedtoegankelijktemakenDatisdemissievanderoutekaart
Kennisnetwerk Samenwerking GGZ en Werk amp InkomenDeroutekaartiseengroeidocumentInjuni2017verscheendeeersteversiedehuidigetweedeversieisgeactualiseerdenaangevuldDeroutekaartzalookindetoekomstperiodiekupdatesondergaanzodateenKennisnetwerkSamenwerkingGGZenWerkampInkomenontstaateendynamischelsquobodyofknowledgersquo
Deuitwisselingvankennisenervaringenoverwerkenpsychischeaandoeningentussenprofessionalswordtookgevoeddoorbull DeappManymetnamedepaginaKennisnetwerkGGZenWampI
waaropiedereenkennisenervaringenkanuitwisselenvragenstellenenberichtenachterlaten
bull DehelpdeskvandeProgrammaraadwaarallevragenopmerkingenensuggestieswelkomzijnhelpdeskimpulssamenvoordeklantnl
bull ThematischeleerbijeenkomstenenintervisiesessiesdiedeProgrammaraadzalgaanorganiserenin2018
bull HetonderzoekdatZINZIZenhetVerwey-JonkerInstituutzullengaanuitvoerennaardeuitvoeringvanderegionaleplannenvanaanpak
Aanvullingen routekaartDeroutekaartondergaatvantijdtottijdeenupdateDaaromdeoproepaaniedereendiesuggestiesaanvullingenofandereopmerkingenheeftneemcontactopmetdehelpdeskvandeProgrammaraadviahelpdeskimpulssamenvoordeklantnl
1Arbeid alsmedicijn
7Ervarings-deskundigen en clieumlnten
2Interventies 3 Integraleaanpak GGZen WampI
4Kennis enkennisdelen
5Werkgevers
en banen6Stigma
3
4
1Arbeid alsmedicijn
Inhoudbull Aandoeningen 5 bull DSM-5 5bull ICF 5bull ICF-gesprekskaart 6bull Psychische aandoeningen en werk 6bull Arbeid als medicijn 6bull Werkhervatting met CMD 7bull Generieke module Arbeid als medicijn 7bull Phrenos 8bull Cases 8
5
1ArbeidalsmedicijnOver het algemeen geldt dat werk een goed medicijn is bij psychische aandoeningen Door behandeling te combineren met werk of participatie worden op beide vlakken betere resultaten bereikt Wat weten we over de relatie tussen psychische aan-doeningen en werk Er is veel informatie beschikbaar over psychische aandoeningen hoe vaak ze voorkomen wat de invloed is op het werkvermogen en hoe werk en herstel elkaar positief beiumlnvloeden
AandoeningenInformatieoverpsychischeaandoeningenisondermeertevindeninhoofdstuk6vandeWerkwijzerPsychischeaandoeningenenlichteverstandelijkebeperkingenHetgaatomeenglobaleinleidingeniszekergeenvervangingvoordekennisvanbehandelaarsenexpertsAlleenzijkunneneendiagnosestellenLetopdeaandoeningalleenbepaaltnietiemandsvermogenomteparticiperenentewerkenOokpersoonlijkefactorenenexternefactorenzoalsstigmatiseringspelendaarbijeenrol(zieookhetICF-raamwerk)Defocusvandeprofessionaldientteliggenbijwatiemandkanenwilennietprimairbijdebeperkinghttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbelangrijkste-psychische-aandoeningen
DSM-5VoorhetinkaartbrengenvandesymptomenvanpsychischeziektebeeldengeldtdeDSM-5(DiagnosticandStatisticalManualofMentalDisorders)alseenstandaardwerkDeDSMbiedteenuitgebreideclassificatieenbeschrijvingvanpsychische
aandoeningenDehuidigevijfdeversiestamtuit2013enisnietvrijvankritiekSommigeprofessionalsvindendaterinDSM-5onnodigveeldiagnosesbijzijnkomenendaterdaardoorteveelnadrukligtopziekteninplaatsvanmogelijkhedenhttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbelangrijkste-psychische-aandoeningenNBDSM-5isalleentegenbetalingverkrijgbaaralsboekonlineishetnietbeschikbaar
ICFDeWereldgezondheidsorganisatieheefteenraamwerkontwikkeldomhetalgeheelfunctionerenvanmensenbetertebeschrijvendeICF(InternationalClassificationofFunctioningDisabilityandHealth)HetiseenbiopsychosociaalraamwerkwaarinnaastdeaandoeningfactorenalsomgevingpersoonlijkheidenachtergrondwordenmeegewogenDeICFbiedthiervooreengemeenschappelijketaalhetgeenbelangrijkisbijsamenwerkingtussenprofessionalsuitverschillendedomeinenICFisdaarnaastvooralvanwaardedoordemaniervankijkennietalleennaardeaandoeningmaarnaardepersoonzijnofhaaromgevingsocialenetwerkenenoverigerelevanteomstandighedenDeICFisookgoedbruikbaaromiemandsparticipatietebevorderenHetbrengtinkaartwelkefactorendaaropvaninvloedzijnhttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenvan-aandoening-naar-participatievermogen--icf-een-holistische-kijk-op-functioneren
6
ICF-gesprekskaartDezegesprekskaartisgebaseerdophetICF-raamwerkdateenholistischebenaderingvanklantenbeschrijftwaardoorjemeerzietdanaandoeningensymptomenDeICF-gesprekskaartkanjealsbegeleiderofondersteunerhelpenomtijdensofnaeengesprekdesituatievanjeklantgoedinbeeldtekrijgenSomskaneenklantookdeeigensituatieaandehandvandezekaartweergevenhttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenicf-gesprekskaart
Psychische aandoeningen en werkMensenmeteenuitkeringontvangenruimdriekeervakerpsychischehulp(GGZ-behandelingenofgebruikvanmedicijnenwegenspsychischeklachten)danwerkendenofschoolgaanden31tegenover10procentHetCBSdeedhiersamenmetHarvardUniversityonderzoeknaarUitkeringsgerechtigdennemenruim58procentvandetotalekostenvandegeestelijkezorgvoorhunrekeninghttpswwwrijksoverheidnlactueelnieuws20170906derde-van-mensen-met-uitkering-krijgt-psychische-zorg
fileCUsersPeterDownloadsESB+artikel+Psychische+klachten+en+de+arbeidsmarktpdf
HethebbenvaneenpsychischeaandoeningbetekentgeenszinsdatwerkenonmogelijkisVeelmensenmeteenpsychischeaandoeningkunnenenwillenwerkenEenoverzichtvanrelevanteinformatiehieroverondermeerinhoofdstuk1vanhetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquohttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
InhetpaperlsquoDisabilityandemploymentndashoverviewandhighlightsrsquoeenuitgebreideliteratuuranalyse(inclusiefverwijzingen)overdebarriegraveresdiemensenmetpsychischeaandoeningentegenkomenopdearbeidsmarktplusaanbevelingenvoorverderonderzoekhttpwwwtandfonlinecomdoifull1010801359432X20171387536
Arbeid als medicijnInveelgevallenhelptwerkbijherstelvanpsychischeaandoeningenDatisdeervaringvanveelprofessionalsenhetisookdeconclusievanmeerdereonderzoeksrapportenZievooreenoverzichthiervanhoofdstuk1vanhetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquohttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
DevolgendepowerpointpresentatievanprofdrJaapvanWeeghelgeefteengoedoverzichtvanonderzoekenoverderelatiepsychischeaandoeningenenwerkengeeftdaarnaastveelfeitelijkeinformatieencijfersZijnconclusieisdatgoedwerkindemeestegevallenenvoordemeestemensengoedisvoordepsychischegezondheidhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagefeiten_en_cijfers_door_jaap_van_weeghel_0pdfoverlay-context
7
WerkisvolgensVanWeeghelindemeestegevallengoedMaarwelhetjuistewerkonderdejuisteomstandighedenenwaarnodigmetbegeleidingMartinedenOudendirecteurvolwassenenzorgbijGGZ-instellingYuliussignaleertdatGGZ-clieumlntenaltijdeenontheffingkrijgenvandearbeidsplichtDitisvanuiteenzorggedachtegoedbedoeldmaarkanaverechtswerkeninhetherstelprocesGGZ-clieumlntenmoetenvaakgestimuleerdwordenomaanhetwerktegaanmaarnetzovaakookafgeremdEenstandaardaanpakpastnieterzalsteedsopindividueelniveaumoetenwordengekeken
InhetproefschriftldquoThebuildingblocksofworkplaceinclusionrdquovanPhilippeNelissenwordtingegaanopdeomstandighedenwaarondermensenmeteenbeperkinggoedkunnenfunctionerenopdewerkvloerDaarbijveelaandachtvoorpsychischeaandoeningenvolgensdeauteurspelenmentaleproblemeneenrolbij86vandemensenmetbeperkingenhttpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgkenniskennisbankitemthe-building-blocks-of-workplace-inclusion
Werkhervatting met CMDWatzijnbelemmerendeenbevorderendefactorenvoorterugkeernaarwerkbijwerknemersmetpsychischeproblemenDievraagstaatcentraalineenonderzoeknaarwerkhervattingvanziekewerknemersmetlichterepsychischeaandoeningen(CommonMentalDisordersCMD)zoalsstressangststoornissenendepressieDitonderzoekisuitgevoerddoordeTilburgUniversity(Tranzo)Aanbevelingenvoordepraktijkvanuitditonderzoek1 Verbeterkennisenvaardighedenvanleidinggevendenmbt
werknemersmetpsychischeproblemen
2 Steunwerknemersinhetvergrotenvanzelfreflectieencontrole3 Zorgvoorgepersonaliseerdebegeleidingterugnaarwerkop
basisvanbehoeftenenperspectiefvandewerknemer4 Zorgvoorgoedeafstemmingtussenprofessionalsdie
werkhervattingbegeleidenhttpswwwioshcoukrtwmentalhealth
HetonderzoekwerdgefinancierddoorhetBritseInstituteforOccupationalSafetyandHealth(IOSH)httpswwwioshcouk
Zieookditfilmpjeoverhetonderzoekenderesultatenhttpswwwyoutubecomwatchv=lfeuBjuugyQampsns=em
Generieke module Arbeid als medicijnHetNetwerkKwaliteitsontwikkelingGGZstreeftnaarkwalitatiefgoedegeestelijkegezondheidszorgtegenaanvaardbarekostenDaartoewordenoakwaliteitsstandaardenvoordeGGZgemaaktDegeneriekemodulelsquoArbeidalsmedicijnrsquoisontwikkeldomdezorgvoormensenmetpsychischeproblementeverbeterendoorhetonderwerplsquowerkrsquohierineenstructureleplaatstegevenDemodulehelptbijhetopgangbrengenvanhetgesprekoverwerktussenmensenmetpsychischeproblemenenhunbehandelaarenofanderebetrokkenprofessionalshttpwwwkwaliteitsontwikkelingggznlprojectgenerieke-module-arbeid-als-medicijn
InonderstaandinterviewgeventweeexpertsArdvanOosten(psychiaterenProgrammamanagerArbeidbinnendeParnassiaGroepvoorIndigo)enLexBurdorf(hoogleraardeterminantenvanvolksgezondheidbijhetErasmusMC)gevennaaraanleidingvande
8
generiekemodulehuninzichtenoverarbeidalsmedicijnKorteversieinterviewhttpwwwkwaliteitsontwikkelingggznl201704187-inzichten-arbeid-als-medicijnLangeversieinterviewhttpwwwkwaliteitsontwikkelingggznlwp-contentuploads2017047-Inzichten-Arbeid-als-medicijn-Kwaliteitsontwikkeling-GGzpdf
PhrenosKenniscentrumPhrenosheeftalsdoelhetpersoonlijkherstelendemaatschappelijkeparticipatievanmensenmetpsychotischeofandereernstigeenlangdurigeaandoeningentebevorderenDerelatiemetwerkkrijgtdaarbijveelaandachthttpswwwkenniscentrumphrenosnl
httpswwwkenniscentrumphrenosnlkennisthemaswerk
ZieookparagraafoverPhrenosinhoofdstuk4pagina28
Business casesOnderzoekvanhetErasmusMedischCentrumconcludeertdatdekostenvanre-integratievanmensenmetpsychischeaandoeningeneeninvesteringzijndiedoorzorgverzekeraarengemeente(alsuitkeringsverstrekker)wordenterugverdiendinmaximaal5tot7jaarhttpswwwmovisienlpublicatiesmonitoren-arbeidstoeleiding-mensen-grote-afstand-tot-arbeidsmarkt-gezondheidsproblemen
HetlsquoManifestbeteregeestelijkegezondheidrsquosteltdatelkegeiumlnvesteerdeeuroinviervoudwordtterugverdiendDaarbijgaathetomopbrengsteninhetbredeveldvanzorgennietalleeninre-integratiehttpwwwggznederlandnlactueelmanifest-betere-geestelijke-gezondheid
EenpilotvanGGZ-instellingReiniervanArkelenUWVmet15clieumlntenlaatziendatextraaandachtvoorre-integratievanafdestartvandebehandelingleidttoteenversnellingvanparticipatieinwerkVoorachtclieumlntenleiddeditaltijdenshetbehandeltrajecttoteenwerkervaringsplaatsenvoortweeclieumlntentoteenbetaaldebaanhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsextra-aandacht-voor-re-integratie-bij-behandeling-van-psychische-problemen-loont
DegemeenteNijmegenheefteenmaatschappelijkebusinesscaselatenopstellenmetbetrekkingtotIPS-trajectenenaangepastetrajectenvoormensenmeternstigepsychischeaandoeningenhttpblogsinzerorgnewslees-de-maatschappelijke-business-case-ips-trajecten-en-aangepaste-trajecten-voor-mensen-met-een-ernstig-psychische-aandoening
99
2InterventiesInhoudbull Overzicht interventies 10bull Databank Effectieve sociale interventies 10bull Supported Employment 10bull Jobcoaching 11bull Werk passend maken 11bull Individuele rehabilitatiebenadering 11bull ACT en FACT 12bull Empowerment 12bull Fit4Work 12bull E-mental health 12bull IPS 13bull IPS in de samenwerkingsplannen 14bull UWV-onderzoekssubsidie IPS 14bull Gemeenten en IPS 14bull Financiering IPS 15bull Zorgverzekeraars 16bull Werkzame elementen in interventies 16
10
2InterventiesOm mensen met een psychische aandoening aan het werk te helpen worden diverse aanpakken methodieken projecten en benaderingen toegepast We gebruiken hiervoor de verzamelterm interventies Een interventie is een handeling die wordt uitgevoerd om een probleem aan te pakken Het is een ingreep om een toestand te verbeteren
Overzicht interventiesEenaantalbelangrijkeinterventiesdiedirectgerichtzijnopmensenmeteenpsychischeaandoeningstaatkortbeschrevenindetweewerkwijzersvanDivosaeninhetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquohttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbelangrijkste-psychische-aandoeningen
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
Databank Effectieve sociale interventiesMovisieheeftzogenaamdelsquoWatwerkthellipdossiersrsquogemaaktZijbevatteninformatieoverwerkzamefactorenbijdeaanpakvansocialevraagstukkengebaseerdopdelaatstestandvanzakenindewetenschappelijkeliteratuurDedossiersbiedenhulpbijdereflectieopbestaandeaanpakkenendeontwikkelingvannieuwewerkwijzenErisgeenafzonderlijkdossieroverpsychischeaandoeningenmaardiekomenweltersprakeinhetdossierlsquosociaalengezondrsquo
httpswwwmovisienleffectieve-sociale-interventies
httpswwwmovisienlsitesdefaultfilesalfresco_filesWat-werkt-dossier-Sociaal-en-gezond20[MOV-11388262-12]pdf
httpswwwmovisienlsitesdefaultfilesalfresco_filesInfographic-Sociaal-en-gezond20[MOV-11388261-10]pdf
Supported EmploymentSupportedemploymentofbegeleidwerkeniseenstapsgewijzeondersteunings-enbegeleidingsmethodiekvoormensenmeteenblijvende(functionele)beperkingomeenbetaaldebaantekrijgenentehoudenUitgaandevanhetprofielvandekandidaatwordtnaargeschiktebanengezochteneenmatchgemaaktenwordtdewerknemerbegeleidengetraindopdewerkplekDiebegeleidingwordtgeleverddoorjobcoachesZievoormeerinformatieondermeerSamenwerkenaanwerkparagraaf32endemethodiek-beschrijvingvanMovisiehttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
DeNederlandseVerenigingvoorSupport(NVS)wwwnvssupportnlheefteenbeschrijvingvanSupportedEmpoymenthttpswwwnvssupportnlsupported-employment
DeNVSisonderdeelvandeEuropeanUnionofSupportedEmployment(EUSE)httpwwweuseorg
11
ZieooklsquoMethodebeschrijvingBegeleidWerken-eenindividuelevraaggerichtebenaderingrsquoMovisiedatabankEffectievesocialeinterventieshttpswwwmovisienlesibegeleid-werken-individuele-vraaggerichte-benadering
JobcoachingJobcoachingbiedtmensendienietzonderondersteuningeenbetaaldebaankunnenvindenenhoudensysteemgerichtebegeleidingDejobcoachgaatuitvanwerkdatpastbijdetalentenendeontwikkelingsmogelijkhedenvandewerknemerenvaneenwerkomgevingdiepastbijdewerknemerenkanookdewerkgeverencollegarsquosbegeleidenZievoormeerinformatieondermeerSamenwerkenaanwerkparagraaf33httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
HandreikingjobcoachingvandeProgrammaraadhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlageaan_de_slag_met_jobcoaching_0pdf
Zieverderhttpswwwarbeidsdeskundigennl
httpswwwarbeidsdeskundigennldossiersmensen-met-mogelijkhedenleidradendocumentakc224
NOLOCisdeberoepsverenigingvanloopbaanprofessionalswaaronderjobcoachesNolocbeheerteenberoepsregistervanprofessionalshttpswwwnolocnl
OVALisdebrancheorganisatievanarbodiensteninterventiebedrijvenadviesbureausophetterreinvanoutplacementenloopbaanbegeleidingenloopbaancoachingre-integratiebedrijvenenjobcoachorganisatieshttpwwwovalnl
Werk passend makenEenbelangrijkmiddelbijhetrealiserenvaneeninclusievearbeidsmarkteninclusievearbeidsorganisatiesishetaanpassenvanbestaandwerkenhetcreeumlrenvanpassendwerkbijvoorbeelddoorjobcarvingIndividueelHerontwerpvanWerk(IHW)ofjobcreationZievoormeerinformatieondermeerSamenwerkenaanwerkparagraaf34httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
Zievooreenuitgebreide(engelstalige)beschrijvingvandemethodeIHWZijlstraetallsquoDesigningworkforinclusivenessrsquo(2017)
Opdezesitekunnenwerkgeverskostelooseenbedrijfsanalyseaanvragenwwwinclusievearbeidsorganisatieorgmethoden-en-instrumenteninclusief-herontwerp-werkprocessen
Individuele rehabilitatiebenaderingDeindividuelerehabilitatiebenadering(IRB)iseenmethodeuitAmerikadieindeGGZwordtgebruiktommensenmetpsychischeaandoeningentehelpenbijhetrealiserenvantoekomstwensenviasocialeactiveringwerkenscholingInNederlandzijnspecialemodulesvoorallerleirehabilitatiegebiedenontwikkeld
12
IRB-begeleidersbesprekeninindividuelegesprekkenmetclieumlntenwatzegraagwillenveranderenenwelkestappenzedaarvoorkunnenzettenhttpwwwrehabilitatie92nlde-irb
MeerinformatieoverdeIRBisondermeertevindenindedatabankEffectievesocialeinterventiesenbijhetTrimbos-instituuthttpswwwmovisienldatabank-effectieve-sociale-interventiesgclid=EAIaIQobChMIyMf7kO641wIVCp4bCh39HQfbEAAYAiAAEgKCmPD_BwE
httpserkendeinterventiesggztrimbosnlerkende-interventiesindividuele-rehabilitatie-benadering
ACT en FACTAssertiveCommunityTreatment(ACT)iseenmodeluitdeGGZwaarbijeenmultidisciplinairteampatieumlntenhelptopmeerderelevensgebiedentegelijkpsychiatrischediagnostiekenbehandelingmedicatieverslavinghuisvestingwerkfinancieumlnenalgemenedagelijkseactiviteitenHetteamwerktmeteengedeeldecaseloadallehulpverlenerskennenallepatieumlntenenwerkensamenindebehandelinghttpserkendeinterventiesggztrimbosnlerkende-interventiesassertive-community-treatment
FlexibleAssertiveCommunityTreatment(FACT)richtzichopvolwassenenmeternstigepsychiatrischeaandoeningenFACTwerktoutreachendenassertiefhulpverlenersgaanafop(potentieumlle)patieumlntenviahuisbezoekophetdagcentrumofopstraatdaarwaardepatieumlntzichbevindtZijonderhoudenhetcontactdesnoodsmetdwang-ofdrangmiddelenhttpserkendeinterventiesggztrimbosnlerkende-interventiesflexible-assertive-community-treatment
EmpowermentEmpowermentbetekentkrachtigerendaardoorgelijkwaardigerwordenwaardoorjenietmeergediscrimineerdkuntwordenBijpsychischeaandoeningengaathetvooralomhetversterkenenvergrotenvandeeigenregieinmaatschappelijkeparticipatieenarbeidsparticipatiemeergevoelvancontroleoverdeeigensituatiehetgevoeldatjezelfderelevantebeslissingenvoorjeeigenlevenkuntnemenenmeervertrouwenindeeigencapaciteitenomietstebereikenhttpswwwmovisienlpublicatiesnaar-hart-empowerment-deel-2
Fit4WorkFit4Work(F4W)iseenaanpakdiewerkvooropsteltennietdeaandoeningDaaromheeftdere-integratieconsulentalscasemanagerderegieennietiemanduitdezorgNaeenintakelegtdecasemanagerverbindingtussenzorgwelzijnenwerkErwordtdirectingezetopeenwerkervaringsplaatsJuistdoorervaringopdewerkvloerteondergaanwordendepsychischebeperkingenduidelijkVoordeklantzelfdecasemanagerendezorgverlenerhttpwwwfit-4-worknlhome
E-mental healthVoormentaleproblemenzijndiverseinstrumenteneninterventiesontwikkelddieclieumlntenviainternetkunnengebruikensomsmetenigebegeleidingVoordergelijkeonlineinterventieswordtoverhetalgemeendeterme-mentalhealthgebruiktUitonderzoekisbekenddatdeeffectiviteitvaninternettherapieeumlngoedishttpwwwggznederlandnluploadsassetsFactsheet20e-mental20health20in20the20Netherlands20defpdf
wwwmirronl
13
httpwwwdepressieverenigingnlpreventie-en-terugvalpreventiee-health
httpwwwplatformggznllpggzproject_vraagsturingehealth
httpwwwplatformggznllpggzdownloade-healthaan-de-slag-met-digitale-zorgpdf
Een(engelstalig)overzichtvanappsvoordesmartphonemetonderdeknoplsquoMentalHealthrsquoveletientallenappsinverschillendecategorieeumlnhttpmyhealthappsnet
BureauZINZIZheeftmetsubsidievanUWVonderzoekgedaannaarkritischesuccesfactorenvanonlineinterventiesvoorwerklozenmetCommonMentalDisordersZiedeblauwdrukvooronlinebegeleidingvanwerklozenmetpsychischeklachtenhttpwwwonderzoekwerkeninkomennlrapportenc460gwqrkritische-succesfactoren-van-een-online-interventie-voor-werklozen-met-common-mental-disorderspdf
IPSIndividuelePlaatsingenSteun(IPS)iseenbewezeneffectievemethodeommensenmeteen(ernstige)psychischeaandoeningaanhetwerktehelpenIPSwordtuitgevoerddoorspeciaaldaartoeopgeleideIPStrajectbegeleidersvanuitdeGGZKenniscentrumPhrenosbewaaktdemodelgetrouweuitvoeringenbiedtveelinformatieoverIPSKenmerkendisdecombinatievanbehandelingenarbeidstoeleiding
IPSwordtverdergekenmerktdoor1 Iedereclieumlntdieeenregulierebaanwilkanmeedoen(zero
exclusion)2 Erwordtsnelgezochtnaareenechtebaanwerkenaan
werkvaardighedengebeurtlsquoonthejobrsquo(firstplacethentrain)3 Lukthetnietindeeerstebaandanisdatgeenmislukkingmaar
eenervaring4 Dearbeidswensenvandeclieumlntstaancentraal5 Erwordtlangdurigeondersteuninggebodenzowelaandeclieumlnt
alsaandewerkomgeving6 IPSisgeiumlntegreerdmetbehandelingdetrajectbegeleiderislid
vaneenambulantGGZ-team7 Doorlopendesystematischeinschattingvan
arbeidsmogelijkheden8 Systematischelsquojobdevelopmentrsquo9 Individuelebegeleidingbijuitkeringskwesties(lsquobenefit
counselingrsquo)wwwkenniscentrumphrenosnl
httpswwwwerkenmetipsnl
httpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingeninterventies--interventies
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
14
IPS in de samenwerkingsplannenIPSkomtin22plannenvande31voorVeelvuldigwordteendeelvandeimpulsgeldeningezetomIPS-trajectenintekopenSomsookinaanvullingoplopendeIPS-inzetVoorbeeldisRijkvanNijmegenwaar100IPS-trajectengaanlopenwaarvan10bekostigduitdeImpulsondersteuningIPSwordtinNijmeegseregiogezienalsvliegwielvoorsamenwerkingvanWampImetdeGGZErbestaatdaarbelangstellingvoordeinzetvanIPSvoordeCommonMentalDisorder-groepenvoormensenmeteenverstandelijkebeperkingInandereregiorsquoswordtIPSvoorheteerstingezet(bijvoorbeeldFoodValley4IPS-trajectenGooi-enVechtstreek2IPS-trajecten)Zuid-LimburggaatmogelijkeenIPS-pilotuitvoerenIntotaalwordenincofinancieringnaarschatting180IPS-trajectenextraingezetDaarnaastzijnerzesregiorsquosdiewelextraIPS-trajectenwillengaandoenmaarnoggeenaantallenbenoemenomdatzijditwillenlatenafhangenvandebehoefte
UWV-onderzoekssubsidie IPS UWVsubsidieertvanaf1januari2017jaarlijks500IPS-trajectenvoormensenmeteenarbeidsongeschiktheidsuitkeringvanUWVDezesubsidieduurtvijfjaarhetgaatintotaalomeenbedragvan20miljoeneuroGGZ-instellingenkunnenelkhalfjaarsubsidieaanvragenUWVgaattegelijkertijdonderzoekenwatdeeffectenzijnenopwelkewijzedezeaanpakstructureelkanwordengefinancierdInmiddelshebbenookenkelegemeentendieviaeenGGZ-instellingIPStoepasseneenverzoekingediendommeetedoenaanhetonderzoekhttpswwwuwvnlzakelijkleveranciersre-integratiedienstverleningik-wil-dienstverlening-voor-re-integratie-aanbiedendetailonderzoeksubsidieregeling-individuele-plaatsing-en-steun-ips
Gemeenten en IPSIPSiseeninterventievanuitdeGGZVoorgemeentenisIPSnogrelatiefonbekendEenaantalgemeentenzetinmiddelsIPSininsamenwerkingmetGGZ-instellingenEnkelenhebbenalwatmeerervaringdemeestenstaannogaanhetbeginZiehieroverparagraaf44enook45vanhetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquohttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
IPSkannietbuitendeGGZomwordentoegepastMaarnietallegemeentelijkeclieumlntenmetmentaleproblemenzijninbehandelingbijdeGGZSupportedemploymentkentongeveerdezelfdeuitgangspuntenalsIPSmaarniethetbehandelelementVoorgemeentendieietswillenmetclieumlntendienietinbehandelingzijnbijdeGGZissupportedemploymentduswellichteengoedalternatiefZiehieroverookdefactsheetArbeidenpsychischeaandoeningenvanhetTrimbosInstituuthttpswwwtrimbosnlactueelnieuwsberichtbericht=1797
Twee voorbeelden Den Haag en Amsterdam
Den HaagDenHaagismetGGZ-instellingParnassiabegonnenmeteenIPS-pilotmet60kandidatenUitdeeersteervaringenblijktdatditvoordegemeenteeenparadigmawisselingbetekentnamelijkinzettenopdegroepmoeilijkbemiddelbareninplaatsvanopmensenmeteenrelatiefkorteafstandtotdearbeidsmarktTotvoorkortwasergeentraditieinhetbemiddelenvanlsquomoeilijkersquogroepenenlagdefocusopdegroepdierelatiefmakkelijkaanhetwerkkonkomen
15
enzekernietopmensenmeteenernstigepsychischeaandoeningMededoordeParticipatiewetenhetfeitdatWajongerseenonbekendegroepvoordegemeentenaardegemeentekwamenisdeorieumlntatieveranderdDenHaagheeftnaeenjaarhetprojectgeeumlvalueerdHetdoelwas60kandidatenaanhetwerkineacuteeacutenjaarDatbleekteambitieuszowelvoordegemeentealsvoorParnassiaErisstevigmetelkaargesprokenmaardebeidepartijenwildenweldoorgaanDeleerpuntenzijnvooralbull FACT-teamsenIPS-jobcoachesmoestennoggroeienbull Delinkmethetwerkgeversservicepuntwastezwak(1persoon)bull ErwasookeenlsquohousingfirstrsquogroepDieisgestopthetbleekeen
tezwaredoelgroepbull TweevoorbereidendeIPS-gesprekkenisteweinig(de
zorgverzekeraarvergoedtnuachtgesprekken)httpswwwwerkenmetipsnlnieuwsuitkomsten-pilot-ips-gemeente-haag-positief
AmsterdamInAmsterdamwerkenGGZUWVengemeentenalenigetijdsamenrondIPSDebasisvoorsamenwerkinginAmsterdamiseenveranderendperspectiefbijGGZengemeenteDegemeentezetnuvooralinopmensenmeteengroteafstandtotdearbeidsmarktwaarvroegerhetgeldvooralgingnaarclieumlntenmetrelatiefveelkansenHetCollegeheeftbovendienextrageldterbeschikkinggesteldOokbijdeGGZiseenherorieumlntatiezichtbaarHetinzichtdatwerkhelptbijherstelbreektsteedsmeerdoorHetisduseenkwestievankeuzesmakenenookbovenjedirectebelanguitstijgenennaardelangeretermijnkijkenoverdegrensvanjeeigenstukjevanhetsociaaldomeinheenDeleerpuntenzijnbull LeerelkaaralsGGZengemeentegoedkennenenformuleer
gezamenlijkedoelenZorgdatdedirectbetrokkenenindeuitvoeringbijelkaaraantafelzitten
bull KijknaardelangeretermijnzieIPSalsinvesteringinmensenEnlaatdesnelleresuccessenzien
bull Betrekverzekeraarsbijdefinancieringbull Integreerhetwerkgeversservicepuntindesamenwerkinghttpswwwsamenvoordeklantnlpraktijkernstige-psychische-aandoening-en-werk-het-kan
DeAmsterdamseIPS-aanpakisonderdeelvanhetprogrammalsquoMeedoenWerktZievoordevoortgangsrapportageMeedoenWerkt2016enhetwerkplan2017httpsamsterdamnotudocnlcgi-binshowdoccgiaction=viewid=302454type=pdfMeedoen_Werkt_Voortgangsrapportage_2016_Werkplan_2017_versie_40pdf
InAmsterdamiseentaskforceEPAopgerichtmetveleverschillendepartijenZievoorhetstartdocumentvandetaskforceEPAhttpwwwclientenbelangamsterdamnlplaatjesuserfilesBijlage20120Vastgesteld20Startdocument20Herstel20en20Participatie203120mei202016pdf
5tipsvoorgemeentendieIPSwillentoepassenhttpswwwdivosanlbijeenkomsteneen-slag-verder-met-ipstips-van-gemeenten-het-uwv-en-het-ministerie-van-szw
Financiering IPSIPSwordttoegepastdoordeGGZMaartoeleidingnaarwerkmaaktintegraalonderdeeluitvandemethodiekDatroeptdevraagophoewordtIPSgefinancierdInaugustus2016gafhetZorginstituutNederland(ZIN)inhetrapportlsquoBevorderenvanparticipatievanclieumlntenmeteenpsychischestoornisrsquoduidelijkheidoverdeverantwoordelijkhedenvoorhetbevorderenvanparticipatievanclieumlntenindeGGZDeeerstegesprekkenvaneenIPS-trajectworden
16
viaZorgverzekeringswet(Zvw)gefinancierdDeeigenlijketoeleidingnaarwerkbehoorttothetparticipatiedomeinendientdaarookuitbetaaldtewordenDevergoedingvanuitdeZvwgaatgemiddeldgenomenomdeeersteachtgesprekkenvaneenIPS-trajectZieondermeerSamenwerkenaanwerkparagraaf42en46httpswwwzorginstituutnederlandnlpublicatiesrapport20160829bevorderen-van-participatie-van-clienten-met-een-psychische-stoornis
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
ZorgverzekeraarsDoordeintegratiesinhetsociaaldomeinendesamenwerkingmetdezorgsectorwordtdevraaginhoeverre(zorg)verzekeraarsenpubliekepartijendieverantwoordelijkzijnvoorparticipatieenre-integratiekunnensamenwerkenenwellichttotnieuwefinancieringsvormenkomenOplokaalniveaubetalenzorg-verzekeraarssomsmeeaantrajectenzoalsIPSinAmsterdamOverlegoversamenwerkingbijvoorbeeldoverdeinzetvanIPSkanonderdeeluitmakenvanregionalesamenwerkingvanverzekeraarsengemeentenZieondermeerSamenwerkenaanwerkparagraaf45httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
httpsvngnlonderwerpenindexwerk-en-inkomenarbeidsmarktbeleidpublicatiessamen-voor-re-integratie
httpwwwsociaalwebnlpublicatieshandreiking-een-integrale-blik-op-zorg-en-re-integratie
InderegioDrechtstedeniszorgverzekeraarsVGZeenactievepartnerinhetsamenwerkingsverbandHetgezamenlijkedoelisinbeeldtebrengendatwerkwerkelijkleidttotlagerezorguitgavenenmaatschappelijkekostenpluseenbeterekwaliteitvanlevenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsplan-van-aanpak-drechtsteden-samen-voor-maatwerk
Werkzame elementen in interventiesVeelinterventiesdeleneenaantaleffectieveelementenbull Aandachtvoordemensinrelatietothetwerkbull Veelpersoonlijkeaandachterzijnvaakmeergesprekken
nodigdangemiddeldomiemandsonderliggendemotivatienaarboventekrijgenzelfstigmatedoorbrekenofiemandszelfvertrouwenoppeiltekrijgen
bull RuimteomtemislukkenhetgaatomlerenenverderkomenDewegisdaarbijmisschienlangerdanbijanderen
bull Eenpositievebenaderingalseeneersteentweedeplaatsingnietlukkenisertochietsgewonnenzoalsenigewerkervaringeneensteedsbeterbeeldvandejuistebaan
bull UitgaanvaniemandsmogelijkhedenZoekvanuitdiemogelijkhedennaargeschiktwerkofpashetwerkdaaropaanDatbetekentduseenaanbodgerichtebenadering
17
bull Trainwerknemersvaardighedennietvoorafmaaropdewerkvloer
bull Benefitcounselingbenadrukdepositievekantenvanwerkenzoalsmeerinkomenenhetgevoeljenuttigtemaken
bull Goedecommunicatiemetwerkgeverenwerkomgevingookalsdeklantalenigetijdaanhetwerkis
bull VoerzorgenarbeidstoeleidingnietlosnaastelkaaruitmaarzorgopzrsquonminstvoorafstemmingencombineerzewaarnodigHetdriegesprektussendezorgprofessionalklantmanagerenklantisdaareenbelangrijkinstrumentvoorSomskandaarookeenervaringsdeskundigecoachbijaanschuiven
bull Terughoudendheidmetdwangensanctiesdatwerktnietgoedbijdezedoelgroepenkanparticipatiejuistbelemmeren
httpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingeninterventies--werkzame-elementen-in-interventies
18
3Integrale aanpak GGZen WampI
Inhoudbull Regionale werkateliers 19bull Vier voorbeeldregiorsquos 19bull 31 regionale plannen van aanpak 21bull Afstemming werkprocessen 22bull Integraal casemanagement 22bull Casebesprekingen en regievoering 23bull Gegevensuitwisseling 23bull Protocollen gegevensuitwisseling 24bull Tips gegevensuitwisseling en privacy 24bull Visie LCR op privacy en gegevensuitwisseling 24bull Algemene uitgangspunten begeleiding naar werk 24bull App Many ondersteunt samenwerking 25bull Ondersteuning door de Programmaraad 25
19
3IntegraleaanpakGGZenWerkampInkomenSamenwerken tussen GGZ en Werk amp Inkomen (WampI) is nodig maar lang nog niet altijd vanzelfsprekend Soms hebben GGZ gemeenten en UWV lokaal of regionaal al een goede samenwerking opgebouwd In 31 regiorsquos zijn plannen van aanpak gemaakt om de samenwerking te beginnen of versterken Door behandeling te combineren met werk of participatie worden betere resultaten bereikt Dat begint met het hebben van een gezamenlijk doel een gedeelde analyse en focus en een op elkaar afgestemde aanpak
Regionale werkateliersInderegionalewerkateliers(mei2016ndashapril2017)hebbenprofessionalsuitdewereldvanWerkampInkomenenGGZmetelkaarbesprokenhoebetersamentewerkenendaartalvanpraktischeinvullingenaangegevenVooreenoverzichtvandeuitkomstenenvervolgstappenziehoofdstuk2vanSamenwerkenaanwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
Vier voorbeeldregiorsquosBegin2016iseenonderzoekgestartnaarregionalesamenwerkinginvierarbeidsmarktregiorsquosgerichtopoptimalearbeidsparticipatievanmensenmeteenpsychischeaandoeningDevierarbeidsmarkt-regiorsquosdiedeelnemeninditonderzoekuitgevoerddoorbureauZINZIZzijn
1 RegioFriesland2 RegioHolland-Rijnland3 RegioRijkvanNijmegen4 RegioStedendriehoekenNoord-Veluwe
Hetonderzoekisinmiddelsafgerondeneriseeneindrapportagegepubliceerdhttpszinziznl20171113eindrapportage-samenwerking-in-vier-arbeidsmarktregios-gericht-op-optimale-arbeidsparticipatie-van-mensen-met-een-psychische-aandoening
Ookzijntweetussentijdserapportagesbeschikbaarhttpszinziznlprojectde-werkkamer
Opbasisdaarvanhebbendeonderzoekerstienlsquolessonslearnedrsquogeformuleerdhttpszinziznlwp-contentuploads20170310-Lessons-Learned-van-de-projectleiderspdf
Eenoverzichtvandebelangrijksteconstateringenuithetonderzoek1 Zet in op resultaat en niet alleen op inspanningbull Creeumlerhelderheidoverwelkerolentakenallebetrokkenen
hebbenenwelkeactieserzijngepland(meteenconcreteactiepuntenlijst)waarmeeookdevoortgangendeadlinesgemonitordkunnenworden
bull Maakmetelkaareenbalansopvandeinspanningenenresultaten(meteenkosten-batenanalyseofconcretebusinesscase)
bull Borgdatdecontactmomentendieerzijnookeffectiefenefficieumlntwordenbenut
20
2 Bepaal met elkaar op welke doelen je stuurtbull Eeneinddoelstellingdieverweglijktenblijftheeftalsrisico
dathetmindermotiverendkanwerkenenmindertotactiestimuleertBepaalconcretesubdoelstellingentussenresultatenofmaakresultaatafsprakenmetelkaar
3 Samenwerking als integraal onderdeel van je dagelijkse werk niet als iets lsquoerbijrsquo
bull Borgdeinvesteringeninbeddingvandesamenwerkingdooreenprojectleideraantestellendievoldoetaaneenconcreetuitgedachtprofielvoordezerolenstelperbetrokkenorganisatieeacuteeacutencentraalcontactpersoonaanalsaanspreekpunt
bull Bespreekmetelkaarwateenrealistischetijdsinvesteringisbull Legitimeerrichtinghetmanagementdirectiedatdeinvestering
insamenwerkingrendabelisMaaktcapaciteitvrijenborgdatdesamenwerkingorganisatorischingebedwordt
4 Denk na over opdrachtgeverschap amp eigenaarschapbull Gametelkaarhetgesprekaan(gedeeld)eigenaarschapen
verbindthierconcreteverantwoordelijkhedenenactiesaanbull Zorgvoorachterwachten5 Let op kwetsbaarheden in de opstart amp voortgang van de
regionale samenwerkingbull WeeszorgvuldigbijhetaanstellenvaneenprojectleiderLet
specifiekoppositieaanwezignetwerkenendaadkrachtbull Weestransparantenhoudtrekeningmetzakelijkeen
persoonlijkebelangendoormetelkaarstiltestaanbijWat(ver)bindtonsWatisiedersbijdrageAandachtvoordewhatrsquosinitforme
bull Concretiseermetelkaarwatsamenwerkenvooriedereenbetekentpelhetbegripechtaf
bull Toetsregelmatiginhetprocesofernogsteedswordtvoldaanaanverwachtingenaannamesenrealiteitvandeervarensamenwerking
6 Werken met casuiumlstiek kan op diverse wijzenbull Elkevormkentzijnvoor-ennadelenenisafhankelijkvan
contextenvoorkeurGedeeldesuccesfactorenzijncasusseninlatenbrengenvanuitverschillendeorganisatieshanterenvanhandleidingofprotocolbijinventarisatieprocesbegeleiderdiecasusbesprekingbegeleidt
bull Houdtrekeningmetselectiecriteriavandecasusprivacyvandeclieumlntruimetijdsmargevoorinventarisatieenfaciliteringvanuiteacuteeacutencentraalaanspreekpunt
7 Wanneer en hoe clieumlnten en werkgevers betrekkenbull Gametclieumlnten(raden)enwerkgeversingesprekwelkewensen
bestaanerindesamenwerkingBespreekmetelkaardelsquospelregelsrsquoinoverleggen
bull FaciliteeriniedergevaldathunperspectiefgeiumlntegreerdwordtbijvoorbeeldviaeenklankbordgroepofspecifiekefeedbackbijeenkomstenDenkooknawaaroverjeinputwilthebbenervaringenmetpsychischeklachtenofvisieopdienstverlening
8 Niet vanzelfsprekend zorgvuldige en tijdige communicatiebull Maakafsprakenoverdemaniervancommunicerentiming
mediuminitiatiefnemerbull Maakgebruikvandekrachtvanherhalingenbouw
checkmomenteninbull Attendeerallebetrokkenprofessionalsomzichtehoudenaan
dehaal-enbrengplichtalserietsnietduidelijkisneemdanzelfhetinitiatiefomdieduidelijkheidtekrijgen
21
Praktijkvoorbeeld van regionale samenwerkingPraktijkvoorbeeldvanregionalesamenwerkingtussengemeenteenGGZPresentatievanJannekeOudeAlink(gemeenteApeldoornregioStedendriehoekenNoordwestVeluwe)httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamenwerking_in_de_regio_stedendriehoek_en_noordwest_veluwepdfoverlay-context
Friese lessen rond samenwerkingldquoWedachtendatalsjebijelkaaraantafelgaatzittenermeteenefficiencywinstgeboektwordtNietsisminderwaarrdquoAldusKimReemerregiocooumlrdinatorParticipatiearbeidsmarktregioFryslanldquoJemoetelkaareerstlerenkennenenelkaargaanbegrijpenenvertrouwenDatkosttijdrdquoDelessenuitFrieslandbull LangeopstartwerptvruchtenafErisveeloverlegnodigbull Eacuteeacutenregievoerderperclieumlntbull Benoemdeverschilleninelkaarsbenaderingbull DekostengaanvoordebatenuitDusdoorgaanenbezig
blijvenanderszakthetbereikteweersnelwegbull Eentrekkerisessentieelenthousiasmeeveneensbull Communicatieisalleshttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
Echte winst door samenwerken zes gouden tips van Ferry KosterldquoZelfdoenisoptellenSamenwerkenisvermenigvuldigenrdquoDatzegtprofdrFerryKosterbijzonderhoogleraarInnovatievesamenwerkingaanTilburgUniversityZiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwssamenwerken-echte-winst-zes-gouden-tips-van-ferry-koster
31 regionale plannen van aanpakMaarliefst31arbeidsmarktregiorsquoshebbeneenplanvanaanpakgemaaktoverhunaanpakomderegionalesamenwerkingtussenUWVgemeentenenGGZteverbeterenzodatclieumlntenmetpsychischeaandoeningenbeteraanhetwerkkomenHetministerievanSZWheeftdeplannenbeoordeeldenuiteindelijkkomenzijallemaalinaanmerkingvoordefinancieumlleimpulsvanhetministerievanSZWToenmaligstaatssecretarisKlijnsmasteldeviahetkaderStimuleringregionalesamenwerkingGGZenWerkampInkomenintotaalmaximaal euro 35miljoenbeschikbaarInveelplannenisaandachtvoorcasuistiekbesprekingenenonderlingedeskundigheidsbevorderingenintervisieMeerdereregiorsquoshebbendeambitieomdewerkprocessenvanUWVgemeentenenGGZrondmensenmeteenpsychischeaandoeningopelkaaraftegaanstemmenofomtoteengezamenlijkwerkprocestekomenInzetenontwikkelingvanIPSkomtregelmatigindeplannenterughttpswwwsamenvoordeklantnlnieuws31-plannen-van-aanpak-ingediend
22
HetministerievanSZWlaatdekomendetweejaaronderzoekdoennaardeuitvoeringvandesamenwerkingsplannenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsonderzoek-naar-de-uitvoering-van-de-31-plannen
Afstemming werkprocessenInveelplannenvanaanpakwordtaandachtbesteedaanhetafstemmenvanwerkprocessentussenUWVgemeentenenGGZOpvallenddaarbijsommigenwerkenlsquovanbovennaarbenedenrsquoeerstbeleiddandewerkprocessenanderenvanbenedennaarboveneerstdepraktijkvandaaruitkomentotbeleidVoorbeeldbeleideersthttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwswerkgevers-centraal-plan-van-aanpak-drenthe
Voorbeeldpraktijkeersthttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsbouw-samenwerking-op-vanuit-de-praktijk-en-niet-vanaf-de-bestuurstafelshttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsplan-van-aanpak-zuid-limburg-sense-urgency
Integraal casemanagementVerschillendegezaghebbendepartijenbenadrukkenopbasisvanonderzoekhetbelangvaneenintegraleaanpakenintegraalcasemanagementvanuitWerkampInkomenendeGGZEengreepHetTrimbosInstituutpleitvoorsamenwerkingtussenFACT-teams(GGZ)ensocialewijkteamshttpsassetstrimbosnldocs97ad37ee-bffa-46e6-b55e-0a01c646ed51pdf
DeOrganisatievoorEconomischeSamenwerkingenOntwikkeling(OECD)beveeltNederlandaanompsychischeproblemenaltijdgeiumlntegreerdaantepakkenDedienstverleningaanclieumlntenmetpsychischeaandoeningenblijftachterdooreengebrekkigontwikkeldeondersteuningdoorcasemanagersaldusdeOECDOmdatmensenmeteenmentaleaandoeningvaakookandereproblemenhebbeniseenmultidisciplinaireondersteuningnodigwaarinzorgwerkeninkomenenanderesocialesectorenwordengecombineerd
OECDMentalHealthandWorkNetherlandsOECDPublishing2014DitrapportmaaktdeeluitvaneenseriepublicatiesoverdiverseOECD-landenOnlinetelezenviahttpwwwoecdorgnetherlandsmental-health-and-work-netherlands-9789264223301-enhtm
Tedownloadenviadezepaginahttpswwwrijksoverheidnldocumentenrapporten20141201oecd-rapport-mental-health-and-work-the-netherlands
OECDReportHealthataglanceEurope2016Onlinetelezenviahttpwwwoecdorghealthhealth-at-a-glance-europe-23056088htm
httpwwwoecd-ilibraryorgsocial-issues-migration-healthmental-health-and-work_9789264124523-en
23
HetZorginstituutNederlandheeftaangegevenwaardegrenzentussendedomeinenvanWerkampInkomenenGGZliggenTegelijkconstateerthetZorginstituutdaternogveelmisgaatindeafstemmingtussenbeidedomeinenzowelquabeleidalsuitvoeringhttpswwwzorginstituutnederlandnlpublicatiesrapport20160829bevorderen-van-participatie-van-clienten-met-een-psychische-stoornis
Casebesprekingen en regievoeringInsommigeregiorsquosisalervaringmetgemeenschappelijkeclieumlntbesprekingeninveelanderebestaathetvoornemendaartoeZieondermeerparagraaf27vanSamenwerkenaanwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
FrieslandheeftdriesubregionalecasusgroepenwaarinGGZgemeentenenUWVclieumlntenbesprekenDezecasusteamswordenndashzekerindebeginfasendashprofessioneelbegeleiddoortrainersendocentenvandeNoordelijkeHogeschoolLeeuwardenIndecasusgroepenwordtperclieumlnteacuteeacutenregievoerderbenoemdhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
CentraalindeaanpakvenderegioHollandRijnlandstaathetcasuiumlstiekoverlegDaarinoverleggenallebetrokkenpartijenovercasussendiezijzelfkunneninbrengenInhetoverlegwordtbepaaldwatermoetgebeurenwelkeafsprakennodigzijnenwiedaarbijbetrokkenzijnDaarbijwordtereacuteeacutenregiehouderbenoemdhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsbouw-samenwerking-op-vanuit-de-praktijk-en-niet-vanaf-de-bestuurstafels
GegevensuitwisselingEffectievesamenwerkingtussenWerkampInkomenenGGZkannietgoedplaatsvindenzonderdatgegevensoverdegemeenschappelijkeclieumlntuittewisselenDaarbijgaathetlangnietaltijdompuurmedischeinformatieOmherstelenparticipatiegoedtecombinerenishetvooralnodigominzichttedeleninwatiemandondanksdeaandoeningweacutelkanwatdeambitiesenwensenzijnenmetwelkeaanpassingenmogelijkrekeninggehoudenmoetenwordenHelaasbiedtdehuidigewet-enregelgevingrondgegevensuitwisselingenprivacygeenantwoordopallevragenvanprofessionalsHetbestedatzijdaaromkunnendoenishandelenindegeestvandewetgevingmaardaarbinnenopgewetensvollewijzewelzoekennaarpraktischeoplossingenInhetrapportSamenwerkenaanwerk(paragraaf47)wordtingegaanopgegevensuitwisselinghttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
httpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingensamenwerken-met-zorgprofessionals--gegevensuitwisseling-en-privacy
httpswwwdivosanlwerkwijzer-werk-en-inkomen-in-het-sociaal-wijkteamgegevensuitwisseling-beroepsgeheim-en-privacy
24
Protocollen gegevensuitwisselingInderegionalewerkateliersbleekdatinmeerdereregiorsquosafsprakenzijngemaakttussenGGZUWVengemeentenoverhoeomtegaanmetgegevensuitwisselingIndearbeidsmarktregioFrieslandiseenprotocolopgesteldvoordegegevensuitwisselingrondgezamenlijkeclieumlntenhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlageprivacyprotocol_frieslandpdfoverlay-context=nieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
Tips gegevensuitwisseling en privacybull Houdsteedsvoorogenwathetdoelisvande
gegevensuitwisselingDatwordtsnelvergetenGadusnawelkegegevensnoodzakelijkzijnvoorhetdoelkanhetookmetmindergaatdeuitvraagnietteverofisereenanderemanieromdegegevenstekrijgen(eisenvansubsidiariteitenproportionaliteit)
bull MedischeinformatieismeestalnietnodigalleeninformatieoverarbeidsmogelijkhedenenarbeidsbeperkingenMedischedossiersmogennietwordenuitgewisseldtenzijdeklantzezelfterbeschikkingstelt(enbeperkttotdevoorhetdoelrelevanteinformatie)
bull Vraagdeclieumlntaltijdtoestemmingvoorgegevensuitwisselingenlegdietoestemmingschriftelijkvast(datisoverigensgeenblancomachtiging)Legdeklantdaarbijzorgvuldiguitwaaromdegegevensnodigzijnenbeperkjetotgegevensdieechtnodigzijn
bull SomskunnencasusbesprekingentussenzorgverlenerenklantmanagersanoniemzijnBijniet-anoniemecasus-besprekingenisschriftelijketoestemmingvandeclieumlntvereist
bull Indriegesprekkenkomtinformatiesnelnaarboven
bronTekstinparagraaf47p3132Samenwerkenaanwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
Visie LCR op privacy en gegevensuitwisselinghttpswwwlandelijkeclientenraadnlContentDownloads141112-factsheet-privacypdf
Algemene uitgangspunten begeleiding naar werkbull Sluitaanbijdewensenendoelenvandeklant Werkenisvoormensenmeteenpsychischeaandoeningniet
altijdmakkelijkOmdemotivatietekunnenopbrengenishetdaaromextrabelangrijkdathetwerkzogoedmogelijkaansluitbijdekwaliteitenwensenendoelenvandepersoon
bull Werkvanuiteenintegralebenadering Wanneeriemandbehandelingnodigheeftishetbelangrijk
datdebehandelinggoedafgestemdisophettrajectnaarwerkDitgeldtookvoor(blijvende)ondersteuningdieiemandnodigheeftGoedeafstemmingvanbehandelingondersteuningenbegeleidingisessentieel
bull Denkinmogelijkheden IedereenkanietsDatishetaangrijpingspuntvoorbegeleiding
naarwerkWeescreatiefinhetbedenkenvanoplossingenvoorproblemenenvertaalmogelijkebeperkingenoppraktischemanierinmogelijkhedenFixeerjealsbegeleidernietopdeaandoeningBedenkdatfunctiesaanpasbaarzijn
25
bull Zorgvoorvoldoendeuitdaging IedereenkanzichontwikkelenWathiervoornodigisis
voldoendeuitdagingEenuitdagingis100maatwerkenvooriedereenverschillendMaarvooriedereengeldtalsietstemoeilijkoftemakkelijkisontwikkeljejezelfniet
bull Hetkanenmagmisgaan BijuitdagingenhoortdathetmiskangaanMaarhet
alternatiefnietsdoenofalleenmaarveiligekeuzesmakenisnietbeterTegenslagenenfaalervaringenzijneenonderdeelvaneenleerproces
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
App Many ondersteunt samenwerkingIndediverseregionalewerkateliersisnaarvorengekomendaterveelbehoefteisaanwisselwerkinghetuitwisselenvankennisencontactleggenmetelkaarDaarombiedenweuhetgebruikvandeappManyaanHetiseenbestaandeappwaarineencommunicatiekanaalisaangemaaktSAMENWERKINGGGZENWampImettoevoegingvan1 De35arbeidsmarktregiorsquos2 10categorieeumlnzoalsinterventiesfinancieumlnenGebruikdeappomeenvraagstellenofeenberichtophetprikbordachtertelateninhetcommunicatiekanaallsquoKennisnetwerkGGZenWampIrsquoDitkuntuzowelopregio-niveaudoenofineencategorieEencategorieisregio-overschrijdendBijeenregiokrijgenalleendiegenendevraagteziendieookdedesbetreffenderegiohebbengeselecteerdDeappistevindeninbull iTunesbull GooglePlaybull WindowsPhone
HoedeappteinstallerenentegebruikenDatisheeleenvoudigVolgdeinstructiesindehandleidingOfziedepaginahttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsapp-many-versterkt-het-kennisnetwerk-ggz-en-werk-inkomen
HetcommunicatiekanaallsquoKennisnetwerkGGZenWampIrsquoiseenbeslotenkanaalWiltuookandereprofessionalsuitnodigenomtekennisuittewisselenStuurdaneene-mailnaarhelpdeskimpulssamenvoordeklantnlovvappManyendegegevensvandeprofessional(naamorganisatiefunctieene-mailadres)
Ondersteuning door de ProgrammaraadDeProgrammaraadheefteenspecialepaginaopzijnsitelsquoSamenvoordeklantrsquooverwerkpsychischeaandoeningenensamenwerkingtussenprofessionalsuitGGZenWampIHieroponderanderdoorverwijzingennaarondersteunendeproductenhttpswwwsamenvoordeklantnlpsychische-aandoening-en-werk
MaandelijksverschijntdedigitaleNieuwsbriefSamenwerkingGGZenWampIHierinveelpraktischetipsenervaringenronddeuitvoeringvanderegionaleplannenvanaanpakOponderstaandepaginanadereinformatielinksnaardereedsverschenennieuwsbrievenendemogelijkheidomje(gratis)teabonnerenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsnieuwsbrief-samenwerking-ggz-en-wi
26
4Kennis enkennisdelenInhoudbull Regionale werkateliers en plannen van aanpak 27bull Divosa 27 bull SBCM 27bull ParticipatieCampus 28bull Phrenos 28bull Tranzo 28bull Samen Sterk Zonder Stigma 28 bull GGZ Nederland 28bull AKC 29bull MMM 29bull Centrum Inclusieve Arbeidsorganisatie 29bull MIND 29bull LPGGZ 29 bull App Many 29bull Trimbos-instituut 29bull Movisie 29
27
4KennisenkennisdelenOm beter en effectiever samen te werken is het delen van bestaande en opbouwen van nieuwe kennis onontbeerlijk Zowel binnen de domeinen GGZ en Werk amp Inkomen als daartussen In dit hoofdstuk van de routekaart onder meer links naar vindplaatsen van kennis zoals kenniscentra en organisaties alsmede hun opleidingen en trainingen We beperken ons daarbij tot non-profit organisaties Dat neemt niet weg dat er ook een relevant aanbod van trainingen en opleidingen is van commercieumlle partijen
Regionale werkateliers en plannen van aanpakKennisdelingwaseenbelangrijkonderwerpinderegionalewerkateliersInderegionaleplannenvanaanpakisdeweerslagdaarvanduidelijkterugtevindenininitiatievenrondthemabijeenkomstengezamenlijketrainingenenopleidingenoverzichtenvanproducteneninterventieskenniskringenopbouwvaneenregionalesocialekaartetcInhoofdstuk2vanhetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquozijnzebeschrevenmetnameinparagraaf26httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
KennisdeleniseenbelangrijkepijlervanhetplanvanaanpakinWest-BrabantDaarbijgaathetmetnameomeffectieveinterventiesenaanpakkenDesamenwerkendepartijengaantrainingenenworkshopsorganiserenbijvoorbeeldoverdevraaghoejeeenpsychischeaandoeningherkentOfwatgemeentenenUWVinhuishebbenaanbegeleidingsmogelijkhedenrichtingwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwssamen-werken-aan-werk-west-brabant
DivosaDivosaisdeverenigingvanleidinggevendeninhetsociaaldomeinOpdesitevanDivosazijnverschillendewerkwijzerstevindenoverdere-integratievanmensenmeteenpsychischeaandoeningalsmedeeendigitalekenniswijzereene-learningeentrainingvoorklantmanagersendiverseanderehulpmiddelenhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
SBCMSBCMishetKenniscentrumenAampO-fondsindesocialewerkgelegenheidHetdoelvanSBCMismiddelshaaractiviteitenbijdragenaanpassendbetaaldenduurzaamwerkvoormensenmeteenafstandtotdearbeidsmarktSBCMheeftmeerderetrainingenvoordiversedoelgroepeneene-learningenheeftdiverseandererelevanteproductenzoalshandreikingenvoorbegeleidingDeSBCM-productenzijndeelstevindenindeParticipatieCampuswwwsbcmnlproducten
28
ParticipatieCampusDeParticipatieCampusiseeninitiatiefvanDivosaenSBCMterbevorderingvanhetvakmanschapindeuitvoeringDeParticipatiecampusgeefttoegangtotverschillendee-learningsdigitalekenniswijzersenandereproductenRegistratie(gratis)isvereistwwwparticipatiecampusnl
httpsparticipatiecampusnlkenniswijzers
httpsparticipatiecampusnlelearningaanbod
PhrenosPhrenosishetkenniscentrumvoorernstigepsychischeaandoeningen(epa)OpdesitevanPhrenosstaatveelinformatieoverEPA(ernstigepsychischeaandoeningen)enwerkrichtlijnenbijeenkomstenkenniskringenaanpakkeneninterventiesPhrenosbeheertenontwikkeltdeinterventieIPS(IndividuelePlaatsingenSteun)enverzorgtdeopleidingtotIPS-jobcoachhttpswwwkenniscentrumphrenosnl
TranzoTranzoishetwetenschappelijkcentrumvoorzorgenwelzijnvanTilburgSchoolofSocialandBehavioralSciencesTilburgUniversityDemissieishetverbindenvanwetenschapenpraktijkophetgebiedvanzorgenwelzijnhttpswwwtilburguniversityedunlonderzoekinstituten-en-researchgroepentranzo
TranzokentverschillendeAcademischeWerkplaatsenwaarinderelatietussenpsychischeaandoeningenenwerkcentraalstaatmetnamedeAcademischeWerkplaatsArbeidenGezondheidhttpswwwtilburguniversityedunlonderzoekinstituten-en-researchgroepentranzoacademischewerkplaatsenarbeid-en-gezondheid
Samen Sterk Zonder StigmaDesitevanSamenSterkZonderStigma(SSZS)geeftondermeertoegangtoteentraininglsquoSelecterenzondervooroordelenrsquodee-learninglsquoOpenheidpsychischegezondheidwerktrsquoendeapplsquoSterkophetWerkrsquoBovendienpresentatiesvanwerkambassadeursenworkshopsamppresentatiesopmaatwwwsamensterkzonderstigmanl
ZieookparagraafoverSSZSinhoofdstuk6pagina38
GGZ NederlandGGZNederlandisdebrancheorganisatievoorinstellingenindegeestelijkegezondheidszorgenverslavingszorgSteedsmeerGGZ-instellingenzienwerkenparticipatiealsnuttigeennoodzakelijkeonderdelenvangenezingenrehabilitatieenintegrerendieinhunbehandelingBijvoorbeeldmetarbeidsmatigedagbehandelingofwerkonderbegeleidingvangespecialiseerdetrajectbegeleidersofjobcoachesvaakineenambulantbehandelteamOpdewebsitevanGGZNederlandisveelrelevanteinformatietevindenbijvoorbeeldoverdeontwikkelingvane-mentalhealthhttpwwwggznederlandnl
httpswwwzorgkaartnederlandnlggz
29
AKCHetArbeidsdeskundigKenniscentrum(AKC)heeftvelerelevantepublicatiesenorganiseertdaarnaastregelmatigbijeenkomstenhttpswwwarbeidsdeskundigennlakc
MensenMetMogelijkhedenInhetprojectMensenMetMogelijkheden(MMM)werken21beroepsgroepenenhunorganisatiessamenaanhetbevorderenvandeparticipatievanmensenmeteenpsychischekwetsbaarheidViadesitevanMMMisondermeereentrainingtoegankelijkdieindividueelmaarookgroepsgewijs(bijvoorbeeldinberoepsmatiggemengdegroepen)gevolgdkanwordenDaarnaastondermeereenInspiratieboekhttpwwwmmm-mensenmetmogelijkhedennl
Centrum Inclusieve ArbeidsorganisatieHetCentrumInclusieveArbeidsorganisatie(CIAO)kanhelpenmethetbetertoegankelijkmakenvaneenarbeidsorganisatievoormensenmeteenbeperkingondermeerdoorInclusiefHerontwerpvanWerk(IHW)HetCIAOiseengemeenschappelijkinitiatiefvandeUniversiteitMaastrichtenUWVhttpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgexpertisecentrum
ZieookparagraafoverCIAOinhoofdstuk5pagina35
MINDMINDwilpsychischeproblemenvoorkomenenmensendiehiermeetemakenhebbenondersteunendoorinformatietebiedenonderzoektedoenprojectenuittevoerenenactietevoerenMINDiseeninitiatiefvanFondsPsychischeGezondheidKorrelatieenhetLandelijkPlatformGGZhttpswijzijnmindnl
Landelijk Platform GGZHetLandelijkPlatformGGZ(LPGGZ)iseenkoepelvanclieumlnten-enfamilieorganisatiesindeGGZHetLPGGZstreefternaardepositievanmensenmeteenpsychischeaandoeningstructureelteverbeterenondermeerviaallerhandeprojectenwaaronderlsquoopenvoorwerkrsquohttpwwwplatformggznllpggz
httpwwwplatformggznllpggzopen_voor_werk
App ManyViadeappManykunnenprofessionalsenanderebetrokkeneninderegioinformatieenvragenuitwisselenZieparagraafAppManyondersteuntsamenwerkinginhoofdstuk3Zieparagraafoverappmanyinhoofdstuk3paginanummer25
Trimbos-instituutHetTrimbos-instituutwildegeestelijkegezondheidverbeterendoorhetdelenvankennisHetTrimbosInstituutontwikkeltinterventiesenbeheerteenwebsitemeterkendeinterventiesindelangdurigeGGZhttpswwwtrimbosnl
httpserkendeinterventiesggztrimbosnl
MovisieMovisieishetlandelijkkennisinstituutenadviesbureauvoorhetsociaaldomeinMovisiebeheertondermeerdedatabankeffectievesocialeinterventieshttpswwwmovisienl
httpswwwmovisienleffectieve-sociale-interventies
30
5Werkgevers
en banenInhoudbull Psychosociale arbeidsbelasting 31bull Werkgeversbenadering en -dienstverlening 31bull Tips van professionals 32bull Instrumentarium Participatiewet 32bull Banenafspraak 33bull Doelgroepregister 33bull Samen Sterk Zonder Stigma 33 bull Werkambassadeurs 33bull Locus 33bull De Normaalste Zaak 34bull Onbeperkt Ondernemen 34bull Begeleidingskaarten psychische beperking 34bull Handreikingen 34bull Harrie en Werkmaat 34bull Centrum Inclusieve Arbeidsorganisatie 35bull Tips van Samen Sterk Zonder Stigma voor de advisering van werkgevers 35
31
5WerkgeversenbanenEr is - terecht - veel aandacht voor het (terug)leiden van mensen met een psychische aandoening naar de arbeidsmarkt Maar preventie van uitval is stap eacuteeacuten Dat moet gestalte krijgen in de werksituatie bij de werkgever
Bij re-integratie zijn werkgeverscontacten onontbeerlijk Dit is vanouds iets van het domein Werk amp Inkomen en loopt met name via de zogenaamde werkgeversservicepunten van UWV en gemeenten Naarmate de GGZ meer belang hecht aan werk vindt ook daar werkgeversbenadering plaats bijvoorbeeld in het kader van IPS Het is van belang dat op elkaar af te stemmen de werkgever zo min mogelijk te belasten met allerlei verschillende contacten en arrangementen en de werkgever zoveel mogelijk te ontzorgen De Participatiewet heeft daar een aantal moge-lijkheden voor gecreeumlerd Daarnaast kunnen herontwerp van werk en specifieke ondersteuning helpen bij een goede integratie van werknemers met een psychische aandoening in een bedrijf
Psychosociale arbeidsbelasting Psychosocialearbeidsbelasting(PSA)iseenbelangrijkerisicofactorvooruitvalenpsychischekwetsbaarheidHetterugdringenofvoorkomenvanPSAisdanookeenhoeksteenvangoedARBO-beleidIndeHandreikingPsychosocialearbeidsbelastingstaantalvanaanknopingspuntendaarvoorhttpwwwdearbocatalogusnlsitesdefaultfilesstvdahandreikingenhandreiking_psapdf
httpswwwarboportaalnlexterne-bronneninstrumentenhandreiking-psychosociale-arbeidsbelasting-psa
Werkgeversbenadering en -dienstverleningLeesoverwerkgeversbenaderingenwerkgeverscontacteninlsquoSamenwerkenaanwerkrsquoparagraaf3738en41alsmedeindewerkwijzersvanDivosahttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
httpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--werk-samen-met-werkgevers
InhetDrentseplanvanaanpakstaateengezamenlijkewerkgeversbenaderingcentraalDeGGZ-trajectbegeleidersnaarwerksluitenaanbijdeaccountmanagersvangemeentenenUWVinhetWerkgeversservicepunthttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwswerkgevers-centraal-plan-van-aanpak-drenthe
Dewerkgeversservicepuntenspeleneenbelangrijkerolindeondersteuningvanwerkgeversbijhetindienstnemenvanwerknemersmet(psychischeenandere)beperkingenhttpswwwwerknlwerk_nlwerkgeverwervingsadvieswerkgeversservicepunt
32
OpdesitelsquoSamenvoordeklantrsquovandeProgrammaraadisveelrelevanteinformatietevindenoverwerkgeversbenaderingenwerkgeversdienstverleninghttpswwwsamenvoordeklantnlwerkgeversdienstverlening
httpswwwsamenvoordeklantnlwerkgeversdienstverleningwerkgeversservicepunten
Werkgeversservicepuntenperarbeidsmarktregiohttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagewerkgeversservicepunten_22_08_2017pdfoverlay-context=arbeidsmarktregios
Tips van professionalsbull Netwerkontwikkelingmetwerkgeversisvangrootbelang
Geefindecontacteneenduidelijkenreeumlelbeeldvanwateenwerkgeverkanverwachten
bull OntzorgdewerkgeverZijvrezenextrabelastinglsquogedoersquoeneenvergrotekansopuitvalErvaringenvanuitbijvoorbeeldIPSlatenziendatditzekernietaltijdterechtisEengoed
middelomwerkgeverstehelpenisdeno-riskpoliswaarmeewerkgeverszijningedekttegenmogelijkeuitvaldoorziektevandenieuwewerknemer
bull Benutdemogelijkhedenvanbegeleidingvanwerkgeversendecollegarsquosopdewerkvloervandenieuwewerknemer
bull Neembezwarenserieusmaarprobeerzeteontzenuwenofbeheersbaartemakenbijvoorbeelddoordeinzetvaneenjobcoach
bull Alshetluktomeenklantmeteenpsychischprobleemsuccesvolteplaatsenopentdatdewegvooranderenzoisdeervaringvanbegeleiders
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
GGZ-instellingRoadsenuitzendketenAdeccogaansamenwerkenommeermensenmeteenpsychischeaandoeningaaneenbaantehelpenenhengoedtebegeleidenDebasisvandezepubliek-privatesamenwerkingisdatiederdoetwaarhijgoedinisbullAdeccoheefteenwerkgeversnetwerkenvacaturesbullRoadsheeftdecapaciteitenervaringommensenmetpsychischeaandoeningentebegeleidenookinhetwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsgoed-op-weg-met-publieke-private-samenwerking
Instrumentarium ParticipatiewetDeParticipatiewetbiedtmeerderemogelijkhedenomeenwerkgeverteontzorgenenomhethaalbaartemakeniemandmeteenbeperkingindiensttenemenzoalseenloonkostensubsidieofno-riskpolisZievooreenhandzaamoverzichtvandeinstrumentenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwskennisdocumenten-geactualiseerdhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagekennisdocumentondersteuningmensenpwet-versiefeb17pdfoverlay-context=userspearl-hartgers
33
BanenafspraakInhetSociaalAkkoordisvastgelegddatwerkgevers125000extrabanenvoormensenmeteenarbeidsbeperkingmoetencreeumlrenwaarvan25000bijdeoverheiden100000inhetbedrijfslevenDeafsprakentussensocialepartnersenkabinetzijnookvastgelegdindeWetbanenafspraakenquotumarbeidsbeperkten(WetBQA)httpswwwsamenvoordeklantnlwettenbanenafspraak
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlageofficiele_versie_kennisdocument_wet_banenafspraak_en_quotum_arbeidsbeperkten_-_zomer_2017pdfoverlay-context=
httpswwwsamenvoordeklantnlwetten
DoelgroepregisterHetdoelgroepregisterbevatkandidatendieinaanmerkingkomenvoordebanenafspraakofdiemetanderewoordenmeetellenvoorhetbehalenvandeafgesprokenaantallenVoorwerkgeverskanhetvanbelangzijnomiemandvanuithetdoelgroepregisterteplaatsenomzoaanbijtedragenaanhetrealiserenvandeverplichtingenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwskennisdocumenten-geactualiseerd
Samen Sterk Zonder StigmaSamenSterkZonderStigmazetzichinvoorzichinvooreensamenlevingwaariniedereenopenkanzijnoverpsychischeaandoeningenBespreekbaarheidvanpsychischeaandoeningenophetwerkleidttoteerderhulpzoekenminderziekteverzuimgrotereproductiviteitenminderpresenteiumlsme(menisaanwezigmaar
doetnietsnuttigsmeer)watookveelvoordelenvoordewerkgeveropleverthttpswwwsamensterkzonderstigmanlgclid=CIzNpJLFjdMCFQaVGwod-1oMdA
DorienVerhoevenvandeStichtingSamenSterkZonderStigmahieldop12april2017eenpresentatieoverstigmaendebenaderingvanwerkgevershttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagestigma_en_de_benadering_van_werkgeverspdfoverlay-context
ZieookparagraafoverSSZSinhoofdstuk6pagina38
WerkambassadeursDewerkambassadeurszijneeninitiatiefvanSamenSterkZonderStigmawerknemersmeteenpsychischeaandoeningdiewerkenbinnengewonebedrijvenenzichdaarinzettenvoordebevorderingvanbespreekbaarheideneenveiligecultuurhttpswwwsamensterkzonderstigmanlover-onsambassadeurs
LocusLocusiseenin2011opgerichtpubliek-privaatnetwerkvanbedrijvengemeentenenSW-bedrijvendathelptmensenmeteenafstandtotdearbeidsmarktopeenduurzamemanierintezettenhttpwwwlocusnetwerknl
34
De Normaalste ZaakDeNormaalsteZaakiseennetwerkvankleinereengroterewerkgeversdiestrevennaarlsquoinclusiefondernemenrsquoOpwwwdenormaalstezaaknlzijnondermeeroverzichtentevindenvanregelingenvoorwerkgeversdiewerknemersmeteenarbeidsbeperkingindienstnemenwwwdenormaalstezaaknl
Onbeperkt OndernemenDewebsitewwwonbeperktondernemencombevatvoorbeeldentipsenhandreikingenvoorwerkgeversdiearbeidsgehandicaptenindienstwillennemenOokdebegeleidingdaarvankomtnadrukkelijkaanbodwwwonbeperktondernemencom
Begeleidingskaarten psychische beperkingDeBegeleidingskaartengevensnelinzichtindegedragskenmerkenvandemedewerkermeteenpsychischebeperking(watzieik)enhoedaarhetbestmeeomgegaankanworden(watdoeik)EriseenversievoordewerkgevereneenversievoordebegeleidervanSocialeWerkvoorzieningofWerkbedrijfDekaartenzijnontwikkelddoorSBCMhttpswwwsbcmnlfileadminsbcm_datasectorenduurzame_banenbegeleidingskaarten_interactief_defpdf
HandreikingenSBCMheefthandreikingenontwikkeldomdeongeschrevenregelsineenbedrijfinzichtelijktemakenDoorvoorafinformatietekrijgenkandenieuwecollegazichgedragenzoalsdatbijdewerkgevergebruikelijkisHetisteoverwegenomwerkgeversopdezedocumententewijzenalszekandidatenmeteenpsychischebeperkingindienstnemen
httpswwwsbcmnlfileadminsbcm_dataproductenduurzaam_werkverbandproductendownloadsHandreiking_aan_het_werk_met_nieuwe_collegas_interactief_defpdf
httpswwwsbcmnlfileadminsbcm_dataproductenduurzaam_werkverbandproductendownloadsSBCM_Checklist_Spelregels_werkgeverpdf
httpswwwsbcmnlfileadminsbcm_dataproductenduurzaam_werkverbandproductendownloadshandreiking_begeleiding_op_de_werkvloerpdf
Harrie en WerkmaatHarrieisbedachtdoorCNVJongerenEenlsquoHarriersquoiseendirectecollegavaneenwerknemermeteenbeperkingdieoptreedtalsbegeleiderHarriestaatvoorHulpvaardigAlertRealistischRustigInstruerendenEerlijkhttpwwwikbenharrienl
SBCMenFNVhebbeneenvergelijkbaaraanbodontwikkeldalsdeHarrienamelijkdeWerkmaatZiehttpswwwsbcmnlproductenduurzaam-werkverbandproductenmaatjes-voor-medewerkers-met-arbeidsbeperkinghtmlL=0
35
Centrum Inclusieve ArbeidsorganisatieHetCentrumInclusieveArbeidsorganisatie(CIAO)eeninitiatiefvandeUniversiteitMaastrichtenUWVzetzichinomarbeidsplaatsenteontwerpenbijreguliereorganisatiesvoormensenmeteenafstandtotdearbeidsmarktookvoormensenmetpsychischeaandoeningenDaarbijwordtdemethodiekInclusiefHerontwerpvanWerk(IHW)toegepasthttpwwwinclusievearbeidsorganisatieorg
httpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgmethoden-instrumenteninclusief-herontwerp-van-werk
VanuitdieinvalshoekisdeMaastrichtseWerkcapaciteitMonitor(MWcopyM)aangepastvoorgebruikdoorGGZ-trajectbegeleidersDeMWcopyMiseenhulpmiddelvoorhetschattenenmonitorenvandewerkcapaciteitvanmensenmeteenernstigepsychischeaandoening(EPA)ensteltbegeleidersinstaathetfunctionerenophetwerktebesprekenhttpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgmethoden-instrumentenmaastrichtse-werkcapaciteit-monitor
HetartikellsquoLendingaHelpingHandatWorkAMultilevelInvestigationofProsocialMotivationInclusiveClimateandInclusiveBehaviorrsquogaatinopdenoodzaakvanlsquoinclusiefgedragrsquovanindividuelewerknemersmaarookteamsendegehelearbeidsorganisatievooreensoepeleintegratievanwerknemersmet(psychischeofandere)beperkingenhttpslinkspringercomarticle101007s10926-016-9680-z
Tips van Samen Sterk Zonder Stigma voor de advisering van werkgeversbull Praatmetinplaatsvanoverbull Leerdesignalenherkennenbull Focusopwatjekuntbeiumlnvloedenbull Creeumlereenveiligewerksfeerbull Pakdeoorzakenvanstressaanbull Blijfingesprekingevalvanziektenbull Helpcollegarsquosermeeomgaanbull Weesalertopnegatiefgedraghttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagestigma_en_de_benadering_van_werkgeverspdfoverlay-context
36
6Stigma
Inhoudbull Stigma en zelfstigma 37bull Stigma bestrijden 37 bull Handboek destigmatisering bij psychische aandoeningen 38 bull Destigmatiseringsinterventies 38bull Empowerment en doorbreken zelfstigma 38bull Samen Sterk Zonder Stigma 38 bull Werkambassadeurs 39bull Kennisthema stigma van Kenniscentrum Phrenos 39bull Vertellen of verzwijgen 39bull Tips 40
37
6StigmaEen van de grootste obstakels op weg naar werk is het stigma dat rust op psychische aandoeningen Stigma in de samenleving bij werkgevers en toekomstige collegarsquos Maar soms ook bij professionals en begeleiders En niet in het minst bij de persoon zelf zelfstigma Wat weten we over stigma en hoe daarmee om te gaan
Destigmatisering Drie gouden regels voor professionalsbullNeemeenopenhoudingaantegenoverdeclieumlntbullZorgdatjeenigekennishebtoverstigmaendestigmatiseringbullPleegreflectieopjeeigenaannames
Stigma en zelfstigmaZorsquon40vandeNederlanderskrijgtzelftemakenmeteenpsychischeaandoeningenTochbrengtheteenstigmametzichmeeDatleidttoteenkleinerekansopwerk90vandemensenmeteenpsychischeaandoeningzegtlasttehebbenvandegevolgenvanhetstigmazoblijktuitonderzoekDiegevolgenzijnminderkansopwerkminderzelfvertrouweneennegatiefzelfbeeldenzelfssociaalisolementEenderdetoteenkwartvandebetrokkenenvoeltzichgediscrimineerdofoneerlijkbehandeldDatleidterbij20toeervanaftezienwerktezoekenofeenopleidingtegaandoenHetstigmadatdebuitenwereldoplegtwordtvaakeigengemaaktdoordebetrokkeneHetstigmawordtgeiumlnternaliseerdenerontstaateenzelfstigmaDitisextraschadelijkEenstigmazouiemandnogkunnenmotiverenomhettegendeeltebewijzenMaarbijeenzelfstigmaverzetiemandzichnietmeertegenhetstigmahttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsstigma
HetartikellsquoHowandwhenstereotypesrelatetoinclusivebehaviortowardpeoplewithdisabilitiesrsquogaatinopdegevolgenvannegatievestereotypenenhoudingenvanwerkgeversenwerknemerstenopzichtevanwerknemersmetbeperkingen(waarondepsychischeaandoeningen)httpwwwtandfonlinecomdoiabs1010800958519220151072105
Stigma bestrijdenInparagraaf36vanhetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquoeencompactoverzichtvanhoestigmakanwordentegengegaanhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
IndelsquoWerkwijzerPsychischeaandoeningenenlichteverstandelijkebeperkingenHandboekvoormaatwerkbijhetbegeleidennaarwerkrsquogaatparagraaf23overhetwakenvoorstigmatiseringDaarinondermeertipshoetehandelenalsbegeleiderOokbegeleiderskunnenzichnietaltijdonttrekkenaanhetdenkeninstereotypenalshetgaatompsychischeaandoeningenBijvoorbeelddoorerautomatischvanuittegaandatwerknietaandeordeisofandershooguitsimpelwerkofonbetaaldwerkZiebijvoorbeeldhoofdstuk1enparagraaf22vandeWerkwijzerRe-integratievanklantenmetpsychischeaandoeningenhttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--waak-voor-stigmatisering
38
Hoe kun je als begeleider destigmatisering bevorderen Tips van Dorien Verhoeven van Samen Sterk Zonder Stigmabull Weetdaterzoietsalsstigmaenzelfstigmaisendathet
heelvaakvoorkomtbull Zorgdatjeenigekennishebtoverstigmaendewerking
ervanbull Weesjebewustvanjeeigenideeeumlnen(voor)oordelenKijk
daareerlijknaarbull WeethoejeeengesprekaangaatmetdeclieumlntBiedt
openingenlaatmerkendatjeopenstaatbegriphebtetcbull Probeersamenmetdeclieumlnttoteenoplossingtekomen
bijvoorbeeldoverdevraagopenheidtegevenaaneen(potentieumlle)werkgeverofniet
bull GebruikwaarmogelijkmethodiekenzoalsCORAL(zieeldersindezenieuwsbrief)
bull Nodigeenvanonzewerkambassadeursuitomtevertellenoverzijnofhaarervaringenmetstigmaophetwerkenhoedaarmeeomtegaan
httpswwwsamenvoordeklantnlnieuwssamen-sterk-zonder-stigma
Handboek destigmatisering bij psychische aandoeningenDithandboekbiedtveeloverzichteninzichtoverhoestigmatebestrijdenHethandboekisalleenindrukofalse-boektekoopbijdeuitgeverennietopinternetbeschikbaarWeeghelJvanPijnenborgMVanlsquotVeerJampKienhorstG(red)(2016)HandboekdestigmatiseringbijpsychischeaandoeningenPrincipesperspectievenenpraktijkenBussumCoutinhohttpsshopcoutinhonlstore_nlhandboek-destigmatisering-bij-psychische-aandoeningen-2027html
DestigmatiseringsinterventiesIndegeneriekemoduledestigmatiseringontwikkelddoorhetNetwerkKwaliteitsontwikkelingGGZondermeerinformatieoverdestigmatiseringsinterventiesenhandvattenvoorprofessionalsmaarookvoorclieumlntenzelfhttpwwwkwaliteitsontwikkelingggznlnetwerk
httpwwwkwaliteitsontwikkelingggznlprojectgenerieke-module-destigmatisering
Empowerment en doorbreken zelfstigmaEmpowermentvandeclieumlntkanhelpenhetzelfstigmatedoorbrekenDaarbijhelpenervaringsdeskundigenvanuiteengelijkwaardigepositie(ex-)clieumlntenomkeuzestemakenweerbijhunmotivatietekomenenteontdekkenwathunkwaliteitenenvaardighedenzijnenwatbijhenpasthttpswwwmovisienlpublicatiesnaar-hart-empowerment-deel-2
Samen Sterk Zonder StigmaDemissievanSamenSterkZonderStigma(SSZS)iseensamenlevingwaarinpsychischeproblematiekbespreekbaarisDatdoetSSZSondermeermethetprojectStigmaenWerkSSZSbiedtvoorlichtinghelptbijhetmakenvaneenplanvanaanpakorganiseertnetwerkenvanwerknemersmeteenpsychischeaandoeninginventariseertbestpracticesenontwikkeltinterventieshttpswwwsamensterkzonderstigmanl
39
VakbondenenondernemingsradenkunneneenbijdrageleverenaanhetbespreekbaarmakenvanpsychischeaandoeningenopdewerkvloerMogelijkhedendaartoewordenechterweinigbenutDitblijktuithetonderzoeklsquoPsychischeDiversiteitWerktvanSamenSterkzonderStigmaOmvakbondenenondernemingsradentehelpenmethetleverenvaneenbijdragezijnverschillendehulpmiddelenontwikkeldbull OnderzoekORampVakbondenPsychischeDiversiteitWerktbull ChecklistvoorOndernemingsradenbull FactsheetvoorOndernemingsradenbull Factsheetvoorvakbonden
WerkambassadeursDewerkambassadeurszijneeninitiatiefvanSamenSterkZonderStigmawerknemersmeteenpsychischeaandoeningdiewerkenbinnengewonebedrijvenenzichdaarinzettenvoordebevorderingvanbespreekbaarheideneenveiligecultuurhttpswwwsamensterkzonderstigmanlover-onsambassadeurs
httpswwwsamensterkzonderstigmanlverhalen
VeelvandeSSZS-ambassadeursverzorgenlezingenofpresentatiesZiehttpswwwsamensterkzonderstigmanlboek-een-ambassadeurverhalen_id=7442
Tips van ervaringsdeskundige Marieke van Keeken voor het aanpakken van stigmabull GanietvooronsdenkenmaarvraagengaingesprekEr
zijnallerleistereotypeninomloopdiedoorbreekjevooraldoorpersoonlijkcontact
bull PersoonlijkeervaringenmakenindrukindestrijdtegenstigmaVraagmensendiezelfkwetsbaarheidhebbenervarenomhunverhaaltedoenDatkaniemandzijnuitdeeigenorganisatiemaardewerkambassadeursvanSSZSkunnendatookdoen
bull ZorgvoorgoedeinformatieoverpsychischeaandoeningenenwerkHetisvaakeeneyeopenerdatbijnadehelftvandemenseninonslandooitzelfwordtgeconfronteerdmeteenpsychischprobleemEndateenaandoeninghelemaalnietalsvanzelfsprekendbetekentdatjenietkanwerken
LeeshaarverhaallsquoHoeikmijnzelfstigmadoorbrakrsquohttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwshoe-ik-mijn-zelfstigma-doorbrak
Kennisthema stigma van Kenniscentrum PhrenosFeitencijfersenontwikkelingenrondstigmaendestigmatiseringhttpwwwkenniscentrumphrenosnlkennisthemasstigma
Vertellen of verzwijgenIsopenheidovereenaandoeningverstandigofnietBijvoorbeeldineensollicitatieprocedureofophetwerkOpenheidishetideaalmaarindepraktijknietaltijdverstandigKenniscentrumPhrenosheefteenbrochureeninterventieomeengefundeerdeafwegingtemakenonderdetitelCORAL(concealorreveal)httpswwwkenniscentrumphrenosnlwp-contentuploads201506CORAL-NL_defpdf
40
SamenSterkzonderStigmaKenniscentrumPhrenosenTranzoTilburgUniversityontwikkelendezeaanpakverderwaarbijhetmeerwordttoegespitstopdeNederlandsesituatiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsverzwijgen-vertellen-coralnl-helpt
httpwwwkenniscentrumphrenosnldienstenprojecten-2doorontwikkeling-coral
TIPS bull Leg contactAngstenonbekendheidspeleneengroterolbijhetinstandhoudenvanstigmatiseringDaaromhelptcontactleggenmetmensenmeteenpsychischeaandoeninghetbesteomdestigmarsquosteverminderenDemanierwaaropjealsklantmanagercontactmaaktbepaaltofjestigmarsquosversterktofjuistvermindert(lsquoJamaarmetborderlinekunjetochnietmetkinderenwerkenrsquo)AlleenbegripvoleerlijkengelijkwaardigcontactvermindertstigmarsquosEnhetcreeumlerteenopenenveiligesfeerwaarindoorvragenstellenmeerbegripontstaat
bull Voorlichting en informatie over psychische aandoeningenErzijnveelverkeerdedenkbeeldenenmythes(lsquoautistenhebbengeengevoelrsquo)DoorjeteverdiepenindeverschillendepsychischeaandoeningenkrijgjeeenrealistischerbeeldOokklantenzelfbaserenzichvaakoponjuistedenkbeeldenenleggenzichzelfdaarmeeonnodigebeperkingenop
bull Zie psychische aandoeningen als deel van een continuuumlmWanneerjemensenmeteenpsychischeaandoeningzwart-wittegenovergezondemensenzetlijkenzevervanjeaftestaanMaariedereenheeftwelpsychischekwetsbaarheden
alsspreekangstofeenaanlegvoorsomberheidWanneerjepsychischeklachtenenkwetsbaarhedenzietalssymptomenopeenspectrumwaarjehogerenlagerkuntscorenisdatminderstigmatiserend
bull Maak vooroordelen en stigmarsquos bespreekbaar ook als begeleidersonderling
bull Gebruik het ICF-raamwerk om de gehele persoon in beeld te krijgen en niet alleen zijn of haar aandoeninghttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--waak-voor-stigmatisering
41
7Ervarings-deskundigen en clieumlnten
Inhoudbull Betrokkenheid clieumlnten en ervarings- deskundigen bij regionale plannen 42bull Landelijke Clieumlntenraad 43bull MIND 43bull Landelijk Platform GGZ 43bull Routewijzer naar werk 43bull Evaluatietool re-integratie 43bull Ervaringsdeskundigen 43bull Verhalen van ervaringsdeskundigen 44bull WerkWeb-Autisme 44bull Howie the Harp 44bull Tips van LPGGZ 44
42
7Ervarings-deskundigenenclieumlntenDoor clieumlntenraden clieumlntenorganisaties en ervarings-deskundigen te betrekken en met hen samen te werken kunnen professionals vanuit de GGZ en Werk amp Inkomen effectiever werken aan herstel en re-integratie Clieumlntenraden hebben een wettelijke basis in het kader van clieumlntenparticipatie Clieumlntenorganisaties zijn er op landelijk regionaal en lokaal niveau Zij ontplooien meerdere activiteiten zoals informeren lotgenotencontacten belangenbehartiging hersteltrajecten en het opbouwen van ervaringsdeskundigheid onder meer via opleidingen
Betrokkenheid clieumlnten en ervaringsdeskundigen bij regionale plannenInderegionalewerkateliersisveelgesprokenovermeerenbeterbetrekkenvanclieumlntenenervaringsdeskundigenZiehetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquometnameparagraaf26en28httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
IndeFrieseprojectgroepziteenclieumlntvertegenwoordigerdiezelfervaringsdeskundigeisverbondenaanhetHerstelcentrumFrieslandHijgeeftooktrainingenaandeprofessionalsBovendien
gaatderegioookeenreeksoverleggentebeleggenvoorclieumlntenDezezullenbegeleidwordendooreenervaringsdeskundigevanuithetHerstelcentrumhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
InhetprojectplanvanHollandRijnlandisveelaandachtvoorervaringsdeskundigheidendebetrokkenheidvanclieumlntenInLeidenbestaatallangeretijdStichtingZonwaarinervaringsdeskundigenzijnvertegenwoordigdErvaringsdeskundigenadviserenwaarnodigdegemeenteenuitvoerderszoalsklantmanagersOokverzorgenzijregelmatigtrainingenDaarnaastisStichtingPlatformSamenwerkenbetrokkenbijderegionalesamenwerkingZijorganiserenonderanderedialoogtafelsHierwordtdoorgepraatoverdebetekenisvanwerkvoorduurzaamherstelBeideorganisatieszullenookindearbeidsmarktregioHollandRijnlandactiefwordenzoalsopgenomeninhetplanvanaanpakvanderegioClieumlntenenclieumlntenorganisatieshebbeneenbelangrijkeplekgekregeninhetregionaleplanvanaanpakZoiservoorzieninmaatjesvoorclieumlntenWethouderMarleenDamenvanLeidenldquoZorsquonmaatjeziettochweeranderedingendaneenprofessionalHijofzijheeftookeenandererolendatkanelkaargoedaanvullenrdquohttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsbouw-samenwerking-op-vanuit-de-praktijk-en-niet-vanaf-de-bestuurstafels
43
Landelijke ClieumlntenraadDeLandelijkeClieumlntenraad(LCR)isingesteldbijwet(SUWI)omdeclieumlntenparticipatieinhetveldvanWerkampInkomenvormtegevenDeLCRisdekoepelvanlokaleenregionaleclieumlntenradenbijgemeentenenUWVhttpwwwlandelijkeclientenraadnl
MINDMINDisin2016ontstaanenwilpsychischeproblemenvoorkomenenmensendiehiermeetemakenhebbenondersteunenDitdoetMinddoorinformatietebiedenonderzoektedoenprojectenuittevoerenenactietevoerenSamenmetclieumlnten-enfamilieorganisatiesmaatschappelijkeorganisatiesonderzoekersambassadeursendonateursMINDiseeninitiatiefvanFondsPsychischeGezondheidKorrelatieenhetLandelijkPlatformGGZhttpswijzijnmindnl
Landelijk Platform GGZMINDLandelijkPlatformPsychischeGezondheid(voorheenLandelijkPlatformGGZLPGGZ)isdekoepelvanenvoorongeveertwintigclieumlnten-enfamilieorganisatiesindeGGZOpdesiteiseenoverzichttevindenvanregionaleclieumlntenorganisaties(RCOrsquos)clieumlntinitiatievenenprojectenViaRCOrsquoszijnervaringsdeskundigentevindenhttpwwwplatformggznllpggz
Routewijzer naar werkDeRoutewijzeriseenwebsitevanhetLandelijkPlatformGGZendeLandelijkeClieumlntenraad(LCR)Opdezesitekunnenclieumlntenallerhanderelevanteinformatievindenhttpwwwroutewijzernaarwerknl
Evaluatietool re-integratieDeEvaluatietoolre-integratieiseeninstrument(vragenlijst)datisgemaaktdoorhetVerwey-JonkerInstituutinopdrachtvandeLandelijkeClieumlntenraadenMINDHetgeeftdeclieumlntenraadinzichtinhoeUWVengemeentendebegeleidingvanpsychischkwetsbaremensenvormgevenwwwevaluatieggzenwerknl
ErvaringsdeskundigenErvaringsdeskundigenzijnalshetwarebovenhuneigenproblematiekuitgestegenZijkunnennuttigeadviezengevenaanprofessionalsSommigeervaringsdeskundigenzijnopgeleiddoordeGGZomeencoachenderoltespelenErvaringsdeskundigenzijntevindenviahetLPGGZmaarookviaregionaleclieumlntenorganisaties(RCOrsquos)enfamilieorganisatiesdeNederlandseVerenigingvoorAutisme(NVA)GGZ-instellingenofdehulplijnPandorahttpwwwplatformggznllpggz
lsquoErbestaateeneendimensionaalenstereotiepbeeldvanmensenmeteenpsychischeaandoeningMaarinwerkelijkheidisiedereenandersenzijndezeklantenerinallerleisoortenenmatenmetallerleiredenenenachtergrondenengevolgenvanhunaandoeningEengoedemanieromklantmanagersmeergripopdematerietegevenisdoorervaringsdeskundigeninteschakelenDeregionaleclieumlntenorganisatie(RCO)mobiliseertentraintervaringsdeskundigevrijwilligersomvoorlichtingtegevenaanklantmanagersZijvragennuvakeradviesEencursusvoormanagerswasookzeernuttigrsquoEen gemeentelijke beleidsmedewerker en ervaringsdeskundig
44
lsquoVeelklantmanagersvullenhetvoordeklantinindeluwtehoudenTerwijlerheelwatclieumlntenmetpsychischeproblematiekzijnvoorwiehetgoedisomtewerkenendiegraagwillenwerkenDepsychischeaandoeningislangnietaltijdoverdegehelelinieinvaliderendWerkhelptomeigenkrachtteontwikkelenenkanbijdragenaanhersteldoorweergeloofteontwikkelenindeeigencompetentiesensociaalenmaatschappelijkbetrokkentezijnErvaringsdeskundigheidhelptbijhetzoekennaardejuistewerk(ervarings)plekrsquoEen projectcooumlrdinator van ZONactief en ervaringsdeskundige
Verhalen van ervaringsdeskundigenDesiteUWVperspectiefiseenplatformvoorendoormensenmeteenarbeidsongeschiktheidsuitkeringHieropverhalenvlogsenvideorsquosonderandereditverhaaloverwerkenmetautismehttpsperspectiefuwvnlartikelendroom-wordt-waarheid
WerkWeb-AutismeHetprojectlsquoWerkWeb-AutismersquodateeninitiatiefisvanmeerdereorganisatieswaaronderdeNederlandseVerenigingvoorAutismebeoogteenzelfmanagementmethodiekteontwikkelenomnormaal-tothoogbegaafdemensenmetautismesamenmetbetrokkenprofessionalsteondersteunenbijhetvindenenbehoudenvanwerkdatgoedbijhenpastDemethodiekgeeftinzichtindeeigeneffectiviteiteigenregietalentenenvoorkeurenDitzijnbelangrijkevoorwaardenvoorduurzamearbeidsparticipatiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsnieuwsbrief-samenwerking-ggz-en-wi-november-verschenen
Howie the HarpHowietheHarpiseengoedvoorbeeldvaneenopleidingtotervaringsdeskundigeDenaamisgebaseerdopdebijnaamvandeAmerikaanHowardGelddienaeenverblijfinpsychiatrischeinstellingenhetpeer-to-peer-conceptbedachtmensenmeteenpsychiatrischegeschiedeniszettenhunlevenservaringentalenteninomelkaarteondersteuneninhunherstelPameijereeninstellingvoormensenmeteenverstandelijkeofpsychiatrischebeperkinghaaldehetconceptnaarNederlandwwwhowietheharpnl
TIPS VAN LPGGZHetLPGGZdoetdevolgendeaanbevelingenaangemeentenbullKijkgoedwateenklantkanGebruikdebeschikbareondersteuningMaakgebruikvaninterventieszoalsjobcarvingbullWeesalertopeenstigmaookbijjezelfalsklantmanagerbullOnderschathetzelfstigmavanveelklantennietbullPasaanpakkengerichtopempowermenttoebullMaakgebruikvanervaringsdeskundigendiezijnopgeleiddoordeGGZomeencoachenderoltespelenZetheninalsadviseurbijdeteamsMaakhuninbrengstructureel
Colofon
DeroutekaartpsychischeaandoeningenenwerkVersie2november2017
DezeroutekaartiseenproductvandeProgrammaraadHetisonderdeelvanhetKennisnetwerkSamenwerking
GGZenWerkampInkomen
Deroutekaartgeefteenstandvanzakeneind2017weerNieuweontwikkelingeneninformatiewillenwegraag
opnemenUwsuggestiesvooraanvullingenkuntumailennaar
helpdeskimpulssamenvoordeklantnl
Samen vernieuwen we de dienstverlening aan werkgevers en werkzoekenden
RoutekaartWelkom bij de routekaart psychische aandoeningen en werk Deze routekaart is gemaakt om GGZ- en Werk amp Inkomen-professionals te helpen beter samen te werken Want werk draagt in de meeste gevallen werk bij aan het herstel en is dus goed voor mensen met een psychische aandoening De routekaart levert een bijdrage aan kennisdeling en -opbouw door de bestaande kennis en ervaringen toegankelijk te maken En door tips te geven vanuit de praktijk De routekaart is een verwijssysteem Het geeft via links naar achterliggende bronnen toegang tot belangrijke informatie
DesamenwerkingtussenGGZenWerkampInkomenisvolopinontwikkelingIndearbeidsmarktregiorsquoswordtgewerktaandeuitvoeringvanplannenomdiesamenwerkingteversterkenenlopeninitiatievenprojectenenprogrammarsquosOmvanelkaartelerenenteprofiterenvanelkaarservaringenishetbelangrijkomrelevanteinformatiegoedtoegankelijktemakenDatisdemissievanderoutekaart
Kennisnetwerk Samenwerking GGZ en Werk amp InkomenDeroutekaartiseengroeidocumentInjuni2017verscheendeeersteversiedehuidigetweedeversieisgeactualiseerdenaangevuldDeroutekaartzalookindetoekomstperiodiekupdatesondergaanzodateenKennisnetwerkSamenwerkingGGZenWerkampInkomenontstaateendynamischelsquobodyofknowledgersquo
Deuitwisselingvankennisenervaringenoverwerkenpsychischeaandoeningentussenprofessionalswordtookgevoeddoorbull DeappManymetnamedepaginaKennisnetwerkGGZenWampI
waaropiedereenkennisenervaringenkanuitwisselenvragenstellenenberichtenachterlaten
bull DehelpdeskvandeProgrammaraadwaarallevragenopmerkingenensuggestieswelkomzijnhelpdeskimpulssamenvoordeklantnl
bull ThematischeleerbijeenkomstenenintervisiesessiesdiedeProgrammaraadzalgaanorganiserenin2018
bull HetonderzoekdatZINZIZenhetVerwey-JonkerInstituutzullengaanuitvoerennaardeuitvoeringvanderegionaleplannenvanaanpak
Aanvullingen routekaartDeroutekaartondergaatvantijdtottijdeenupdateDaaromdeoproepaaniedereendiesuggestiesaanvullingenofandereopmerkingenheeftneemcontactopmetdehelpdeskvandeProgrammaraadviahelpdeskimpulssamenvoordeklantnl
1Arbeid alsmedicijn
7Ervarings-deskundigen en clieumlnten
2Interventies 3 Integraleaanpak GGZen WampI
4Kennis enkennisdelen
5Werkgevers
en banen6Stigma
3
4
1Arbeid alsmedicijn
Inhoudbull Aandoeningen 5 bull DSM-5 5bull ICF 5bull ICF-gesprekskaart 6bull Psychische aandoeningen en werk 6bull Arbeid als medicijn 6bull Werkhervatting met CMD 7bull Generieke module Arbeid als medicijn 7bull Phrenos 8bull Cases 8
5
1ArbeidalsmedicijnOver het algemeen geldt dat werk een goed medicijn is bij psychische aandoeningen Door behandeling te combineren met werk of participatie worden op beide vlakken betere resultaten bereikt Wat weten we over de relatie tussen psychische aan-doeningen en werk Er is veel informatie beschikbaar over psychische aandoeningen hoe vaak ze voorkomen wat de invloed is op het werkvermogen en hoe werk en herstel elkaar positief beiumlnvloeden
AandoeningenInformatieoverpsychischeaandoeningenisondermeertevindeninhoofdstuk6vandeWerkwijzerPsychischeaandoeningenenlichteverstandelijkebeperkingenHetgaatomeenglobaleinleidingeniszekergeenvervangingvoordekennisvanbehandelaarsenexpertsAlleenzijkunneneendiagnosestellenLetopdeaandoeningalleenbepaaltnietiemandsvermogenomteparticiperenentewerkenOokpersoonlijkefactorenenexternefactorenzoalsstigmatiseringspelendaarbijeenrol(zieookhetICF-raamwerk)Defocusvandeprofessionaldientteliggenbijwatiemandkanenwilennietprimairbijdebeperkinghttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbelangrijkste-psychische-aandoeningen
DSM-5VoorhetinkaartbrengenvandesymptomenvanpsychischeziektebeeldengeldtdeDSM-5(DiagnosticandStatisticalManualofMentalDisorders)alseenstandaardwerkDeDSMbiedteenuitgebreideclassificatieenbeschrijvingvanpsychische
aandoeningenDehuidigevijfdeversiestamtuit2013enisnietvrijvankritiekSommigeprofessionalsvindendaterinDSM-5onnodigveeldiagnosesbijzijnkomenendaterdaardoorteveelnadrukligtopziekteninplaatsvanmogelijkhedenhttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbelangrijkste-psychische-aandoeningenNBDSM-5isalleentegenbetalingverkrijgbaaralsboekonlineishetnietbeschikbaar
ICFDeWereldgezondheidsorganisatieheefteenraamwerkontwikkeldomhetalgeheelfunctionerenvanmensenbetertebeschrijvendeICF(InternationalClassificationofFunctioningDisabilityandHealth)HetiseenbiopsychosociaalraamwerkwaarinnaastdeaandoeningfactorenalsomgevingpersoonlijkheidenachtergrondwordenmeegewogenDeICFbiedthiervooreengemeenschappelijketaalhetgeenbelangrijkisbijsamenwerkingtussenprofessionalsuitverschillendedomeinenICFisdaarnaastvooralvanwaardedoordemaniervankijkennietalleennaardeaandoeningmaarnaardepersoonzijnofhaaromgevingsocialenetwerkenenoverigerelevanteomstandighedenDeICFisookgoedbruikbaaromiemandsparticipatietebevorderenHetbrengtinkaartwelkefactorendaaropvaninvloedzijnhttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenvan-aandoening-naar-participatievermogen--icf-een-holistische-kijk-op-functioneren
6
ICF-gesprekskaartDezegesprekskaartisgebaseerdophetICF-raamwerkdateenholistischebenaderingvanklantenbeschrijftwaardoorjemeerzietdanaandoeningensymptomenDeICF-gesprekskaartkanjealsbegeleiderofondersteunerhelpenomtijdensofnaeengesprekdesituatievanjeklantgoedinbeeldtekrijgenSomskaneenklantookdeeigensituatieaandehandvandezekaartweergevenhttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenicf-gesprekskaart
Psychische aandoeningen en werkMensenmeteenuitkeringontvangenruimdriekeervakerpsychischehulp(GGZ-behandelingenofgebruikvanmedicijnenwegenspsychischeklachten)danwerkendenofschoolgaanden31tegenover10procentHetCBSdeedhiersamenmetHarvardUniversityonderzoeknaarUitkeringsgerechtigdennemenruim58procentvandetotalekostenvandegeestelijkezorgvoorhunrekeninghttpswwwrijksoverheidnlactueelnieuws20170906derde-van-mensen-met-uitkering-krijgt-psychische-zorg
fileCUsersPeterDownloadsESB+artikel+Psychische+klachten+en+de+arbeidsmarktpdf
HethebbenvaneenpsychischeaandoeningbetekentgeenszinsdatwerkenonmogelijkisVeelmensenmeteenpsychischeaandoeningkunnenenwillenwerkenEenoverzichtvanrelevanteinformatiehieroverondermeerinhoofdstuk1vanhetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquohttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
InhetpaperlsquoDisabilityandemploymentndashoverviewandhighlightsrsquoeenuitgebreideliteratuuranalyse(inclusiefverwijzingen)overdebarriegraveresdiemensenmetpsychischeaandoeningentegenkomenopdearbeidsmarktplusaanbevelingenvoorverderonderzoekhttpwwwtandfonlinecomdoifull1010801359432X20171387536
Arbeid als medicijnInveelgevallenhelptwerkbijherstelvanpsychischeaandoeningenDatisdeervaringvanveelprofessionalsenhetisookdeconclusievanmeerdereonderzoeksrapportenZievooreenoverzichthiervanhoofdstuk1vanhetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquohttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
DevolgendepowerpointpresentatievanprofdrJaapvanWeeghelgeefteengoedoverzichtvanonderzoekenoverderelatiepsychischeaandoeningenenwerkengeeftdaarnaastveelfeitelijkeinformatieencijfersZijnconclusieisdatgoedwerkindemeestegevallenenvoordemeestemensengoedisvoordepsychischegezondheidhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagefeiten_en_cijfers_door_jaap_van_weeghel_0pdfoverlay-context
7
WerkisvolgensVanWeeghelindemeestegevallengoedMaarwelhetjuistewerkonderdejuisteomstandighedenenwaarnodigmetbegeleidingMartinedenOudendirecteurvolwassenenzorgbijGGZ-instellingYuliussignaleertdatGGZ-clieumlntenaltijdeenontheffingkrijgenvandearbeidsplichtDitisvanuiteenzorggedachtegoedbedoeldmaarkanaverechtswerkeninhetherstelprocesGGZ-clieumlntenmoetenvaakgestimuleerdwordenomaanhetwerktegaanmaarnetzovaakookafgeremdEenstandaardaanpakpastnieterzalsteedsopindividueelniveaumoetenwordengekeken
InhetproefschriftldquoThebuildingblocksofworkplaceinclusionrdquovanPhilippeNelissenwordtingegaanopdeomstandighedenwaarondermensenmeteenbeperkinggoedkunnenfunctionerenopdewerkvloerDaarbijveelaandachtvoorpsychischeaandoeningenvolgensdeauteurspelenmentaleproblemeneenrolbij86vandemensenmetbeperkingenhttpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgkenniskennisbankitemthe-building-blocks-of-workplace-inclusion
Werkhervatting met CMDWatzijnbelemmerendeenbevorderendefactorenvoorterugkeernaarwerkbijwerknemersmetpsychischeproblemenDievraagstaatcentraalineenonderzoeknaarwerkhervattingvanziekewerknemersmetlichterepsychischeaandoeningen(CommonMentalDisordersCMD)zoalsstressangststoornissenendepressieDitonderzoekisuitgevoerddoordeTilburgUniversity(Tranzo)Aanbevelingenvoordepraktijkvanuitditonderzoek1 Verbeterkennisenvaardighedenvanleidinggevendenmbt
werknemersmetpsychischeproblemen
2 Steunwerknemersinhetvergrotenvanzelfreflectieencontrole3 Zorgvoorgepersonaliseerdebegeleidingterugnaarwerkop
basisvanbehoeftenenperspectiefvandewerknemer4 Zorgvoorgoedeafstemmingtussenprofessionalsdie
werkhervattingbegeleidenhttpswwwioshcoukrtwmentalhealth
HetonderzoekwerdgefinancierddoorhetBritseInstituteforOccupationalSafetyandHealth(IOSH)httpswwwioshcouk
Zieookditfilmpjeoverhetonderzoekenderesultatenhttpswwwyoutubecomwatchv=lfeuBjuugyQampsns=em
Generieke module Arbeid als medicijnHetNetwerkKwaliteitsontwikkelingGGZstreeftnaarkwalitatiefgoedegeestelijkegezondheidszorgtegenaanvaardbarekostenDaartoewordenoakwaliteitsstandaardenvoordeGGZgemaaktDegeneriekemodulelsquoArbeidalsmedicijnrsquoisontwikkeldomdezorgvoormensenmetpsychischeproblementeverbeterendoorhetonderwerplsquowerkrsquohierineenstructureleplaatstegevenDemodulehelptbijhetopgangbrengenvanhetgesprekoverwerktussenmensenmetpsychischeproblemenenhunbehandelaarenofanderebetrokkenprofessionalshttpwwwkwaliteitsontwikkelingggznlprojectgenerieke-module-arbeid-als-medicijn
InonderstaandinterviewgeventweeexpertsArdvanOosten(psychiaterenProgrammamanagerArbeidbinnendeParnassiaGroepvoorIndigo)enLexBurdorf(hoogleraardeterminantenvanvolksgezondheidbijhetErasmusMC)gevennaaraanleidingvande
8
generiekemodulehuninzichtenoverarbeidalsmedicijnKorteversieinterviewhttpwwwkwaliteitsontwikkelingggznl201704187-inzichten-arbeid-als-medicijnLangeversieinterviewhttpwwwkwaliteitsontwikkelingggznlwp-contentuploads2017047-Inzichten-Arbeid-als-medicijn-Kwaliteitsontwikkeling-GGzpdf
PhrenosKenniscentrumPhrenosheeftalsdoelhetpersoonlijkherstelendemaatschappelijkeparticipatievanmensenmetpsychotischeofandereernstigeenlangdurigeaandoeningentebevorderenDerelatiemetwerkkrijgtdaarbijveelaandachthttpswwwkenniscentrumphrenosnl
httpswwwkenniscentrumphrenosnlkennisthemaswerk
ZieookparagraafoverPhrenosinhoofdstuk4pagina28
Business casesOnderzoekvanhetErasmusMedischCentrumconcludeertdatdekostenvanre-integratievanmensenmetpsychischeaandoeningeneeninvesteringzijndiedoorzorgverzekeraarengemeente(alsuitkeringsverstrekker)wordenterugverdiendinmaximaal5tot7jaarhttpswwwmovisienlpublicatiesmonitoren-arbeidstoeleiding-mensen-grote-afstand-tot-arbeidsmarkt-gezondheidsproblemen
HetlsquoManifestbeteregeestelijkegezondheidrsquosteltdatelkegeiumlnvesteerdeeuroinviervoudwordtterugverdiendDaarbijgaathetomopbrengsteninhetbredeveldvanzorgennietalleeninre-integratiehttpwwwggznederlandnlactueelmanifest-betere-geestelijke-gezondheid
EenpilotvanGGZ-instellingReiniervanArkelenUWVmet15clieumlntenlaatziendatextraaandachtvoorre-integratievanafdestartvandebehandelingleidttoteenversnellingvanparticipatieinwerkVoorachtclieumlntenleiddeditaltijdenshetbehandeltrajecttoteenwerkervaringsplaatsenvoortweeclieumlntentoteenbetaaldebaanhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsextra-aandacht-voor-re-integratie-bij-behandeling-van-psychische-problemen-loont
DegemeenteNijmegenheefteenmaatschappelijkebusinesscaselatenopstellenmetbetrekkingtotIPS-trajectenenaangepastetrajectenvoormensenmeternstigepsychischeaandoeningenhttpblogsinzerorgnewslees-de-maatschappelijke-business-case-ips-trajecten-en-aangepaste-trajecten-voor-mensen-met-een-ernstig-psychische-aandoening
99
2InterventiesInhoudbull Overzicht interventies 10bull Databank Effectieve sociale interventies 10bull Supported Employment 10bull Jobcoaching 11bull Werk passend maken 11bull Individuele rehabilitatiebenadering 11bull ACT en FACT 12bull Empowerment 12bull Fit4Work 12bull E-mental health 12bull IPS 13bull IPS in de samenwerkingsplannen 14bull UWV-onderzoekssubsidie IPS 14bull Gemeenten en IPS 14bull Financiering IPS 15bull Zorgverzekeraars 16bull Werkzame elementen in interventies 16
10
2InterventiesOm mensen met een psychische aandoening aan het werk te helpen worden diverse aanpakken methodieken projecten en benaderingen toegepast We gebruiken hiervoor de verzamelterm interventies Een interventie is een handeling die wordt uitgevoerd om een probleem aan te pakken Het is een ingreep om een toestand te verbeteren
Overzicht interventiesEenaantalbelangrijkeinterventiesdiedirectgerichtzijnopmensenmeteenpsychischeaandoeningstaatkortbeschrevenindetweewerkwijzersvanDivosaeninhetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquohttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbelangrijkste-psychische-aandoeningen
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
Databank Effectieve sociale interventiesMovisieheeftzogenaamdelsquoWatwerkthellipdossiersrsquogemaaktZijbevatteninformatieoverwerkzamefactorenbijdeaanpakvansocialevraagstukkengebaseerdopdelaatstestandvanzakenindewetenschappelijkeliteratuurDedossiersbiedenhulpbijdereflectieopbestaandeaanpakkenendeontwikkelingvannieuwewerkwijzenErisgeenafzonderlijkdossieroverpsychischeaandoeningenmaardiekomenweltersprakeinhetdossierlsquosociaalengezondrsquo
httpswwwmovisienleffectieve-sociale-interventies
httpswwwmovisienlsitesdefaultfilesalfresco_filesWat-werkt-dossier-Sociaal-en-gezond20[MOV-11388262-12]pdf
httpswwwmovisienlsitesdefaultfilesalfresco_filesInfographic-Sociaal-en-gezond20[MOV-11388261-10]pdf
Supported EmploymentSupportedemploymentofbegeleidwerkeniseenstapsgewijzeondersteunings-enbegeleidingsmethodiekvoormensenmeteenblijvende(functionele)beperkingomeenbetaaldebaantekrijgenentehoudenUitgaandevanhetprofielvandekandidaatwordtnaargeschiktebanengezochteneenmatchgemaaktenwordtdewerknemerbegeleidengetraindopdewerkplekDiebegeleidingwordtgeleverddoorjobcoachesZievoormeerinformatieondermeerSamenwerkenaanwerkparagraaf32endemethodiek-beschrijvingvanMovisiehttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
DeNederlandseVerenigingvoorSupport(NVS)wwwnvssupportnlheefteenbeschrijvingvanSupportedEmpoymenthttpswwwnvssupportnlsupported-employment
DeNVSisonderdeelvandeEuropeanUnionofSupportedEmployment(EUSE)httpwwweuseorg
11
ZieooklsquoMethodebeschrijvingBegeleidWerken-eenindividuelevraaggerichtebenaderingrsquoMovisiedatabankEffectievesocialeinterventieshttpswwwmovisienlesibegeleid-werken-individuele-vraaggerichte-benadering
JobcoachingJobcoachingbiedtmensendienietzonderondersteuningeenbetaaldebaankunnenvindenenhoudensysteemgerichtebegeleidingDejobcoachgaatuitvanwerkdatpastbijdetalentenendeontwikkelingsmogelijkhedenvandewerknemerenvaneenwerkomgevingdiepastbijdewerknemerenkanookdewerkgeverencollegarsquosbegeleidenZievoormeerinformatieondermeerSamenwerkenaanwerkparagraaf33httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
HandreikingjobcoachingvandeProgrammaraadhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlageaan_de_slag_met_jobcoaching_0pdf
Zieverderhttpswwwarbeidsdeskundigennl
httpswwwarbeidsdeskundigennldossiersmensen-met-mogelijkhedenleidradendocumentakc224
NOLOCisdeberoepsverenigingvanloopbaanprofessionalswaaronderjobcoachesNolocbeheerteenberoepsregistervanprofessionalshttpswwwnolocnl
OVALisdebrancheorganisatievanarbodiensteninterventiebedrijvenadviesbureausophetterreinvanoutplacementenloopbaanbegeleidingenloopbaancoachingre-integratiebedrijvenenjobcoachorganisatieshttpwwwovalnl
Werk passend makenEenbelangrijkmiddelbijhetrealiserenvaneeninclusievearbeidsmarkteninclusievearbeidsorganisatiesishetaanpassenvanbestaandwerkenhetcreeumlrenvanpassendwerkbijvoorbeelddoorjobcarvingIndividueelHerontwerpvanWerk(IHW)ofjobcreationZievoormeerinformatieondermeerSamenwerkenaanwerkparagraaf34httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
Zievooreenuitgebreide(engelstalige)beschrijvingvandemethodeIHWZijlstraetallsquoDesigningworkforinclusivenessrsquo(2017)
Opdezesitekunnenwerkgeverskostelooseenbedrijfsanalyseaanvragenwwwinclusievearbeidsorganisatieorgmethoden-en-instrumenteninclusief-herontwerp-werkprocessen
Individuele rehabilitatiebenaderingDeindividuelerehabilitatiebenadering(IRB)iseenmethodeuitAmerikadieindeGGZwordtgebruiktommensenmetpsychischeaandoeningentehelpenbijhetrealiserenvantoekomstwensenviasocialeactiveringwerkenscholingInNederlandzijnspecialemodulesvoorallerleirehabilitatiegebiedenontwikkeld
12
IRB-begeleidersbesprekeninindividuelegesprekkenmetclieumlntenwatzegraagwillenveranderenenwelkestappenzedaarvoorkunnenzettenhttpwwwrehabilitatie92nlde-irb
MeerinformatieoverdeIRBisondermeertevindenindedatabankEffectievesocialeinterventiesenbijhetTrimbos-instituuthttpswwwmovisienldatabank-effectieve-sociale-interventiesgclid=EAIaIQobChMIyMf7kO641wIVCp4bCh39HQfbEAAYAiAAEgKCmPD_BwE
httpserkendeinterventiesggztrimbosnlerkende-interventiesindividuele-rehabilitatie-benadering
ACT en FACTAssertiveCommunityTreatment(ACT)iseenmodeluitdeGGZwaarbijeenmultidisciplinairteampatieumlntenhelptopmeerderelevensgebiedentegelijkpsychiatrischediagnostiekenbehandelingmedicatieverslavinghuisvestingwerkfinancieumlnenalgemenedagelijkseactiviteitenHetteamwerktmeteengedeeldecaseloadallehulpverlenerskennenallepatieumlntenenwerkensamenindebehandelinghttpserkendeinterventiesggztrimbosnlerkende-interventiesassertive-community-treatment
FlexibleAssertiveCommunityTreatment(FACT)richtzichopvolwassenenmeternstigepsychiatrischeaandoeningenFACTwerktoutreachendenassertiefhulpverlenersgaanafop(potentieumlle)patieumlntenviahuisbezoekophetdagcentrumofopstraatdaarwaardepatieumlntzichbevindtZijonderhoudenhetcontactdesnoodsmetdwang-ofdrangmiddelenhttpserkendeinterventiesggztrimbosnlerkende-interventiesflexible-assertive-community-treatment
EmpowermentEmpowermentbetekentkrachtigerendaardoorgelijkwaardigerwordenwaardoorjenietmeergediscrimineerdkuntwordenBijpsychischeaandoeningengaathetvooralomhetversterkenenvergrotenvandeeigenregieinmaatschappelijkeparticipatieenarbeidsparticipatiemeergevoelvancontroleoverdeeigensituatiehetgevoeldatjezelfderelevantebeslissingenvoorjeeigenlevenkuntnemenenmeervertrouwenindeeigencapaciteitenomietstebereikenhttpswwwmovisienlpublicatiesnaar-hart-empowerment-deel-2
Fit4WorkFit4Work(F4W)iseenaanpakdiewerkvooropsteltennietdeaandoeningDaaromheeftdere-integratieconsulentalscasemanagerderegieennietiemanduitdezorgNaeenintakelegtdecasemanagerverbindingtussenzorgwelzijnenwerkErwordtdirectingezetopeenwerkervaringsplaatsJuistdoorervaringopdewerkvloerteondergaanwordendepsychischebeperkingenduidelijkVoordeklantzelfdecasemanagerendezorgverlenerhttpwwwfit-4-worknlhome
E-mental healthVoormentaleproblemenzijndiverseinstrumenteneninterventiesontwikkelddieclieumlntenviainternetkunnengebruikensomsmetenigebegeleidingVoordergelijkeonlineinterventieswordtoverhetalgemeendeterme-mentalhealthgebruiktUitonderzoekisbekenddatdeeffectiviteitvaninternettherapieeumlngoedishttpwwwggznederlandnluploadsassetsFactsheet20e-mental20health20in20the20Netherlands20defpdf
wwwmirronl
13
httpwwwdepressieverenigingnlpreventie-en-terugvalpreventiee-health
httpwwwplatformggznllpggzproject_vraagsturingehealth
httpwwwplatformggznllpggzdownloade-healthaan-de-slag-met-digitale-zorgpdf
Een(engelstalig)overzichtvanappsvoordesmartphonemetonderdeknoplsquoMentalHealthrsquoveletientallenappsinverschillendecategorieeumlnhttpmyhealthappsnet
BureauZINZIZheeftmetsubsidievanUWVonderzoekgedaannaarkritischesuccesfactorenvanonlineinterventiesvoorwerklozenmetCommonMentalDisordersZiedeblauwdrukvooronlinebegeleidingvanwerklozenmetpsychischeklachtenhttpwwwonderzoekwerkeninkomennlrapportenc460gwqrkritische-succesfactoren-van-een-online-interventie-voor-werklozen-met-common-mental-disorderspdf
IPSIndividuelePlaatsingenSteun(IPS)iseenbewezeneffectievemethodeommensenmeteen(ernstige)psychischeaandoeningaanhetwerktehelpenIPSwordtuitgevoerddoorspeciaaldaartoeopgeleideIPStrajectbegeleidersvanuitdeGGZKenniscentrumPhrenosbewaaktdemodelgetrouweuitvoeringenbiedtveelinformatieoverIPSKenmerkendisdecombinatievanbehandelingenarbeidstoeleiding
IPSwordtverdergekenmerktdoor1 Iedereclieumlntdieeenregulierebaanwilkanmeedoen(zero
exclusion)2 Erwordtsnelgezochtnaareenechtebaanwerkenaan
werkvaardighedengebeurtlsquoonthejobrsquo(firstplacethentrain)3 Lukthetnietindeeerstebaandanisdatgeenmislukkingmaar
eenervaring4 Dearbeidswensenvandeclieumlntstaancentraal5 Erwordtlangdurigeondersteuninggebodenzowelaandeclieumlnt
alsaandewerkomgeving6 IPSisgeiumlntegreerdmetbehandelingdetrajectbegeleiderislid
vaneenambulantGGZ-team7 Doorlopendesystematischeinschattingvan
arbeidsmogelijkheden8 Systematischelsquojobdevelopmentrsquo9 Individuelebegeleidingbijuitkeringskwesties(lsquobenefit
counselingrsquo)wwwkenniscentrumphrenosnl
httpswwwwerkenmetipsnl
httpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingeninterventies--interventies
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
14
IPS in de samenwerkingsplannenIPSkomtin22plannenvande31voorVeelvuldigwordteendeelvandeimpulsgeldeningezetomIPS-trajectenintekopenSomsookinaanvullingoplopendeIPS-inzetVoorbeeldisRijkvanNijmegenwaar100IPS-trajectengaanlopenwaarvan10bekostigduitdeImpulsondersteuningIPSwordtinNijmeegseregiogezienalsvliegwielvoorsamenwerkingvanWampImetdeGGZErbestaatdaarbelangstellingvoordeinzetvanIPSvoordeCommonMentalDisorder-groepenvoormensenmeteenverstandelijkebeperkingInandereregiorsquoswordtIPSvoorheteerstingezet(bijvoorbeeldFoodValley4IPS-trajectenGooi-enVechtstreek2IPS-trajecten)Zuid-LimburggaatmogelijkeenIPS-pilotuitvoerenIntotaalwordenincofinancieringnaarschatting180IPS-trajectenextraingezetDaarnaastzijnerzesregiorsquosdiewelextraIPS-trajectenwillengaandoenmaarnoggeenaantallenbenoemenomdatzijditwillenlatenafhangenvandebehoefte
UWV-onderzoekssubsidie IPS UWVsubsidieertvanaf1januari2017jaarlijks500IPS-trajectenvoormensenmeteenarbeidsongeschiktheidsuitkeringvanUWVDezesubsidieduurtvijfjaarhetgaatintotaalomeenbedragvan20miljoeneuroGGZ-instellingenkunnenelkhalfjaarsubsidieaanvragenUWVgaattegelijkertijdonderzoekenwatdeeffectenzijnenopwelkewijzedezeaanpakstructureelkanwordengefinancierdInmiddelshebbenookenkelegemeentendieviaeenGGZ-instellingIPStoepasseneenverzoekingediendommeetedoenaanhetonderzoekhttpswwwuwvnlzakelijkleveranciersre-integratiedienstverleningik-wil-dienstverlening-voor-re-integratie-aanbiedendetailonderzoeksubsidieregeling-individuele-plaatsing-en-steun-ips
Gemeenten en IPSIPSiseeninterventievanuitdeGGZVoorgemeentenisIPSnogrelatiefonbekendEenaantalgemeentenzetinmiddelsIPSininsamenwerkingmetGGZ-instellingenEnkelenhebbenalwatmeerervaringdemeestenstaannogaanhetbeginZiehieroverparagraaf44enook45vanhetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquohttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
IPSkannietbuitendeGGZomwordentoegepastMaarnietallegemeentelijkeclieumlntenmetmentaleproblemenzijninbehandelingbijdeGGZSupportedemploymentkentongeveerdezelfdeuitgangspuntenalsIPSmaarniethetbehandelelementVoorgemeentendieietswillenmetclieumlntendienietinbehandelingzijnbijdeGGZissupportedemploymentduswellichteengoedalternatiefZiehieroverookdefactsheetArbeidenpsychischeaandoeningenvanhetTrimbosInstituuthttpswwwtrimbosnlactueelnieuwsberichtbericht=1797
Twee voorbeelden Den Haag en Amsterdam
Den HaagDenHaagismetGGZ-instellingParnassiabegonnenmeteenIPS-pilotmet60kandidatenUitdeeersteervaringenblijktdatditvoordegemeenteeenparadigmawisselingbetekentnamelijkinzettenopdegroepmoeilijkbemiddelbareninplaatsvanopmensenmeteenrelatiefkorteafstandtotdearbeidsmarktTotvoorkortwasergeentraditieinhetbemiddelenvanlsquomoeilijkersquogroepenenlagdefocusopdegroepdierelatiefmakkelijkaanhetwerkkonkomen
15
enzekernietopmensenmeteenernstigepsychischeaandoeningMededoordeParticipatiewetenhetfeitdatWajongerseenonbekendegroepvoordegemeentenaardegemeentekwamenisdeorieumlntatieveranderdDenHaagheeftnaeenjaarhetprojectgeeumlvalueerdHetdoelwas60kandidatenaanhetwerkineacuteeacutenjaarDatbleekteambitieuszowelvoordegemeentealsvoorParnassiaErisstevigmetelkaargesprokenmaardebeidepartijenwildenweldoorgaanDeleerpuntenzijnvooralbull FACT-teamsenIPS-jobcoachesmoestennoggroeienbull Delinkmethetwerkgeversservicepuntwastezwak(1persoon)bull ErwasookeenlsquohousingfirstrsquogroepDieisgestopthetbleekeen
tezwaredoelgroepbull TweevoorbereidendeIPS-gesprekkenisteweinig(de
zorgverzekeraarvergoedtnuachtgesprekken)httpswwwwerkenmetipsnlnieuwsuitkomsten-pilot-ips-gemeente-haag-positief
AmsterdamInAmsterdamwerkenGGZUWVengemeentenalenigetijdsamenrondIPSDebasisvoorsamenwerkinginAmsterdamiseenveranderendperspectiefbijGGZengemeenteDegemeentezetnuvooralinopmensenmeteengroteafstandtotdearbeidsmarktwaarvroegerhetgeldvooralgingnaarclieumlntenmetrelatiefveelkansenHetCollegeheeftbovendienextrageldterbeschikkinggesteldOokbijdeGGZiseenherorieumlntatiezichtbaarHetinzichtdatwerkhelptbijherstelbreektsteedsmeerdoorHetisduseenkwestievankeuzesmakenenookbovenjedirectebelanguitstijgenennaardelangeretermijnkijkenoverdegrensvanjeeigenstukjevanhetsociaaldomeinheenDeleerpuntenzijnbull LeerelkaaralsGGZengemeentegoedkennenenformuleer
gezamenlijkedoelenZorgdatdedirectbetrokkenenindeuitvoeringbijelkaaraantafelzitten
bull KijknaardelangeretermijnzieIPSalsinvesteringinmensenEnlaatdesnelleresuccessenzien
bull Betrekverzekeraarsbijdefinancieringbull Integreerhetwerkgeversservicepuntindesamenwerkinghttpswwwsamenvoordeklantnlpraktijkernstige-psychische-aandoening-en-werk-het-kan
DeAmsterdamseIPS-aanpakisonderdeelvanhetprogrammalsquoMeedoenWerktZievoordevoortgangsrapportageMeedoenWerkt2016enhetwerkplan2017httpsamsterdamnotudocnlcgi-binshowdoccgiaction=viewid=302454type=pdfMeedoen_Werkt_Voortgangsrapportage_2016_Werkplan_2017_versie_40pdf
InAmsterdamiseentaskforceEPAopgerichtmetveleverschillendepartijenZievoorhetstartdocumentvandetaskforceEPAhttpwwwclientenbelangamsterdamnlplaatjesuserfilesBijlage20120Vastgesteld20Startdocument20Herstel20en20Participatie203120mei202016pdf
5tipsvoorgemeentendieIPSwillentoepassenhttpswwwdivosanlbijeenkomsteneen-slag-verder-met-ipstips-van-gemeenten-het-uwv-en-het-ministerie-van-szw
Financiering IPSIPSwordttoegepastdoordeGGZMaartoeleidingnaarwerkmaaktintegraalonderdeeluitvandemethodiekDatroeptdevraagophoewordtIPSgefinancierdInaugustus2016gafhetZorginstituutNederland(ZIN)inhetrapportlsquoBevorderenvanparticipatievanclieumlntenmeteenpsychischestoornisrsquoduidelijkheidoverdeverantwoordelijkhedenvoorhetbevorderenvanparticipatievanclieumlntenindeGGZDeeerstegesprekkenvaneenIPS-trajectworden
16
viaZorgverzekeringswet(Zvw)gefinancierdDeeigenlijketoeleidingnaarwerkbehoorttothetparticipatiedomeinendientdaarookuitbetaaldtewordenDevergoedingvanuitdeZvwgaatgemiddeldgenomenomdeeersteachtgesprekkenvaneenIPS-trajectZieondermeerSamenwerkenaanwerkparagraaf42en46httpswwwzorginstituutnederlandnlpublicatiesrapport20160829bevorderen-van-participatie-van-clienten-met-een-psychische-stoornis
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
ZorgverzekeraarsDoordeintegratiesinhetsociaaldomeinendesamenwerkingmetdezorgsectorwordtdevraaginhoeverre(zorg)verzekeraarsenpubliekepartijendieverantwoordelijkzijnvoorparticipatieenre-integratiekunnensamenwerkenenwellichttotnieuwefinancieringsvormenkomenOplokaalniveaubetalenzorg-verzekeraarssomsmeeaantrajectenzoalsIPSinAmsterdamOverlegoversamenwerkingbijvoorbeeldoverdeinzetvanIPSkanonderdeeluitmakenvanregionalesamenwerkingvanverzekeraarsengemeentenZieondermeerSamenwerkenaanwerkparagraaf45httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
httpsvngnlonderwerpenindexwerk-en-inkomenarbeidsmarktbeleidpublicatiessamen-voor-re-integratie
httpwwwsociaalwebnlpublicatieshandreiking-een-integrale-blik-op-zorg-en-re-integratie
InderegioDrechtstedeniszorgverzekeraarsVGZeenactievepartnerinhetsamenwerkingsverbandHetgezamenlijkedoelisinbeeldtebrengendatwerkwerkelijkleidttotlagerezorguitgavenenmaatschappelijkekostenpluseenbeterekwaliteitvanlevenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsplan-van-aanpak-drechtsteden-samen-voor-maatwerk
Werkzame elementen in interventiesVeelinterventiesdeleneenaantaleffectieveelementenbull Aandachtvoordemensinrelatietothetwerkbull Veelpersoonlijkeaandachterzijnvaakmeergesprekken
nodigdangemiddeldomiemandsonderliggendemotivatienaarboventekrijgenzelfstigmatedoorbrekenofiemandszelfvertrouwenoppeiltekrijgen
bull RuimteomtemislukkenhetgaatomlerenenverderkomenDewegisdaarbijmisschienlangerdanbijanderen
bull Eenpositievebenaderingalseeneersteentweedeplaatsingnietlukkenisertochietsgewonnenzoalsenigewerkervaringeneensteedsbeterbeeldvandejuistebaan
bull UitgaanvaniemandsmogelijkhedenZoekvanuitdiemogelijkhedennaargeschiktwerkofpashetwerkdaaropaanDatbetekentduseenaanbodgerichtebenadering
17
bull Trainwerknemersvaardighedennietvoorafmaaropdewerkvloer
bull Benefitcounselingbenadrukdepositievekantenvanwerkenzoalsmeerinkomenenhetgevoeljenuttigtemaken
bull Goedecommunicatiemetwerkgeverenwerkomgevingookalsdeklantalenigetijdaanhetwerkis
bull VoerzorgenarbeidstoeleidingnietlosnaastelkaaruitmaarzorgopzrsquonminstvoorafstemmingencombineerzewaarnodigHetdriegesprektussendezorgprofessionalklantmanagerenklantisdaareenbelangrijkinstrumentvoorSomskandaarookeenervaringsdeskundigecoachbijaanschuiven
bull Terughoudendheidmetdwangensanctiesdatwerktnietgoedbijdezedoelgroepenkanparticipatiejuistbelemmeren
httpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingeninterventies--werkzame-elementen-in-interventies
18
3Integrale aanpak GGZen WampI
Inhoudbull Regionale werkateliers 19bull Vier voorbeeldregiorsquos 19bull 31 regionale plannen van aanpak 21bull Afstemming werkprocessen 22bull Integraal casemanagement 22bull Casebesprekingen en regievoering 23bull Gegevensuitwisseling 23bull Protocollen gegevensuitwisseling 24bull Tips gegevensuitwisseling en privacy 24bull Visie LCR op privacy en gegevensuitwisseling 24bull Algemene uitgangspunten begeleiding naar werk 24bull App Many ondersteunt samenwerking 25bull Ondersteuning door de Programmaraad 25
19
3IntegraleaanpakGGZenWerkampInkomenSamenwerken tussen GGZ en Werk amp Inkomen (WampI) is nodig maar lang nog niet altijd vanzelfsprekend Soms hebben GGZ gemeenten en UWV lokaal of regionaal al een goede samenwerking opgebouwd In 31 regiorsquos zijn plannen van aanpak gemaakt om de samenwerking te beginnen of versterken Door behandeling te combineren met werk of participatie worden betere resultaten bereikt Dat begint met het hebben van een gezamenlijk doel een gedeelde analyse en focus en een op elkaar afgestemde aanpak
Regionale werkateliersInderegionalewerkateliers(mei2016ndashapril2017)hebbenprofessionalsuitdewereldvanWerkampInkomenenGGZmetelkaarbesprokenhoebetersamentewerkenendaartalvanpraktischeinvullingenaangegevenVooreenoverzichtvandeuitkomstenenvervolgstappenziehoofdstuk2vanSamenwerkenaanwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
Vier voorbeeldregiorsquosBegin2016iseenonderzoekgestartnaarregionalesamenwerkinginvierarbeidsmarktregiorsquosgerichtopoptimalearbeidsparticipatievanmensenmeteenpsychischeaandoeningDevierarbeidsmarkt-regiorsquosdiedeelnemeninditonderzoekuitgevoerddoorbureauZINZIZzijn
1 RegioFriesland2 RegioHolland-Rijnland3 RegioRijkvanNijmegen4 RegioStedendriehoekenNoord-Veluwe
Hetonderzoekisinmiddelsafgerondeneriseeneindrapportagegepubliceerdhttpszinziznl20171113eindrapportage-samenwerking-in-vier-arbeidsmarktregios-gericht-op-optimale-arbeidsparticipatie-van-mensen-met-een-psychische-aandoening
Ookzijntweetussentijdserapportagesbeschikbaarhttpszinziznlprojectde-werkkamer
Opbasisdaarvanhebbendeonderzoekerstienlsquolessonslearnedrsquogeformuleerdhttpszinziznlwp-contentuploads20170310-Lessons-Learned-van-de-projectleiderspdf
Eenoverzichtvandebelangrijksteconstateringenuithetonderzoek1 Zet in op resultaat en niet alleen op inspanningbull Creeumlerhelderheidoverwelkerolentakenallebetrokkenen
hebbenenwelkeactieserzijngepland(meteenconcreteactiepuntenlijst)waarmeeookdevoortgangendeadlinesgemonitordkunnenworden
bull Maakmetelkaareenbalansopvandeinspanningenenresultaten(meteenkosten-batenanalyseofconcretebusinesscase)
bull Borgdatdecontactmomentendieerzijnookeffectiefenefficieumlntwordenbenut
20
2 Bepaal met elkaar op welke doelen je stuurtbull Eeneinddoelstellingdieverweglijktenblijftheeftalsrisico
dathetmindermotiverendkanwerkenenmindertotactiestimuleertBepaalconcretesubdoelstellingentussenresultatenofmaakresultaatafsprakenmetelkaar
3 Samenwerking als integraal onderdeel van je dagelijkse werk niet als iets lsquoerbijrsquo
bull Borgdeinvesteringeninbeddingvandesamenwerkingdooreenprojectleideraantestellendievoldoetaaneenconcreetuitgedachtprofielvoordezerolenstelperbetrokkenorganisatieeacuteeacutencentraalcontactpersoonaanalsaanspreekpunt
bull Bespreekmetelkaarwateenrealistischetijdsinvesteringisbull Legitimeerrichtinghetmanagementdirectiedatdeinvestering
insamenwerkingrendabelisMaaktcapaciteitvrijenborgdatdesamenwerkingorganisatorischingebedwordt
4 Denk na over opdrachtgeverschap amp eigenaarschapbull Gametelkaarhetgesprekaan(gedeeld)eigenaarschapen
verbindthierconcreteverantwoordelijkhedenenactiesaanbull Zorgvoorachterwachten5 Let op kwetsbaarheden in de opstart amp voortgang van de
regionale samenwerkingbull WeeszorgvuldigbijhetaanstellenvaneenprojectleiderLet
specifiekoppositieaanwezignetwerkenendaadkrachtbull Weestransparantenhoudtrekeningmetzakelijkeen
persoonlijkebelangendoormetelkaarstiltestaanbijWat(ver)bindtonsWatisiedersbijdrageAandachtvoordewhatrsquosinitforme
bull Concretiseermetelkaarwatsamenwerkenvooriedereenbetekentpelhetbegripechtaf
bull Toetsregelmatiginhetprocesofernogsteedswordtvoldaanaanverwachtingenaannamesenrealiteitvandeervarensamenwerking
6 Werken met casuiumlstiek kan op diverse wijzenbull Elkevormkentzijnvoor-ennadelenenisafhankelijkvan
contextenvoorkeurGedeeldesuccesfactorenzijncasusseninlatenbrengenvanuitverschillendeorganisatieshanterenvanhandleidingofprotocolbijinventarisatieprocesbegeleiderdiecasusbesprekingbegeleidt
bull Houdtrekeningmetselectiecriteriavandecasusprivacyvandeclieumlntruimetijdsmargevoorinventarisatieenfaciliteringvanuiteacuteeacutencentraalaanspreekpunt
7 Wanneer en hoe clieumlnten en werkgevers betrekkenbull Gametclieumlnten(raden)enwerkgeversingesprekwelkewensen
bestaanerindesamenwerkingBespreekmetelkaardelsquospelregelsrsquoinoverleggen
bull FaciliteeriniedergevaldathunperspectiefgeiumlntegreerdwordtbijvoorbeeldviaeenklankbordgroepofspecifiekefeedbackbijeenkomstenDenkooknawaaroverjeinputwilthebbenervaringenmetpsychischeklachtenofvisieopdienstverlening
8 Niet vanzelfsprekend zorgvuldige en tijdige communicatiebull Maakafsprakenoverdemaniervancommunicerentiming
mediuminitiatiefnemerbull Maakgebruikvandekrachtvanherhalingenbouw
checkmomenteninbull Attendeerallebetrokkenprofessionalsomzichtehoudenaan
dehaal-enbrengplichtalserietsnietduidelijkisneemdanzelfhetinitiatiefomdieduidelijkheidtekrijgen
21
Praktijkvoorbeeld van regionale samenwerkingPraktijkvoorbeeldvanregionalesamenwerkingtussengemeenteenGGZPresentatievanJannekeOudeAlink(gemeenteApeldoornregioStedendriehoekenNoordwestVeluwe)httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamenwerking_in_de_regio_stedendriehoek_en_noordwest_veluwepdfoverlay-context
Friese lessen rond samenwerkingldquoWedachtendatalsjebijelkaaraantafelgaatzittenermeteenefficiencywinstgeboektwordtNietsisminderwaarrdquoAldusKimReemerregiocooumlrdinatorParticipatiearbeidsmarktregioFryslanldquoJemoetelkaareerstlerenkennenenelkaargaanbegrijpenenvertrouwenDatkosttijdrdquoDelessenuitFrieslandbull LangeopstartwerptvruchtenafErisveeloverlegnodigbull Eacuteeacutenregievoerderperclieumlntbull Benoemdeverschilleninelkaarsbenaderingbull DekostengaanvoordebatenuitDusdoorgaanenbezig
blijvenanderszakthetbereikteweersnelwegbull Eentrekkerisessentieelenthousiasmeeveneensbull Communicatieisalleshttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
Echte winst door samenwerken zes gouden tips van Ferry KosterldquoZelfdoenisoptellenSamenwerkenisvermenigvuldigenrdquoDatzegtprofdrFerryKosterbijzonderhoogleraarInnovatievesamenwerkingaanTilburgUniversityZiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwssamenwerken-echte-winst-zes-gouden-tips-van-ferry-koster
31 regionale plannen van aanpakMaarliefst31arbeidsmarktregiorsquoshebbeneenplanvanaanpakgemaaktoverhunaanpakomderegionalesamenwerkingtussenUWVgemeentenenGGZteverbeterenzodatclieumlntenmetpsychischeaandoeningenbeteraanhetwerkkomenHetministerievanSZWheeftdeplannenbeoordeeldenuiteindelijkkomenzijallemaalinaanmerkingvoordefinancieumlleimpulsvanhetministerievanSZWToenmaligstaatssecretarisKlijnsmasteldeviahetkaderStimuleringregionalesamenwerkingGGZenWerkampInkomenintotaalmaximaal euro 35miljoenbeschikbaarInveelplannenisaandachtvoorcasuistiekbesprekingenenonderlingedeskundigheidsbevorderingenintervisieMeerdereregiorsquoshebbendeambitieomdewerkprocessenvanUWVgemeentenenGGZrondmensenmeteenpsychischeaandoeningopelkaaraftegaanstemmenofomtoteengezamenlijkwerkprocestekomenInzetenontwikkelingvanIPSkomtregelmatigindeplannenterughttpswwwsamenvoordeklantnlnieuws31-plannen-van-aanpak-ingediend
22
HetministerievanSZWlaatdekomendetweejaaronderzoekdoennaardeuitvoeringvandesamenwerkingsplannenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsonderzoek-naar-de-uitvoering-van-de-31-plannen
Afstemming werkprocessenInveelplannenvanaanpakwordtaandachtbesteedaanhetafstemmenvanwerkprocessentussenUWVgemeentenenGGZOpvallenddaarbijsommigenwerkenlsquovanbovennaarbenedenrsquoeerstbeleiddandewerkprocessenanderenvanbenedennaarboveneerstdepraktijkvandaaruitkomentotbeleidVoorbeeldbeleideersthttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwswerkgevers-centraal-plan-van-aanpak-drenthe
Voorbeeldpraktijkeersthttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsbouw-samenwerking-op-vanuit-de-praktijk-en-niet-vanaf-de-bestuurstafelshttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsplan-van-aanpak-zuid-limburg-sense-urgency
Integraal casemanagementVerschillendegezaghebbendepartijenbenadrukkenopbasisvanonderzoekhetbelangvaneenintegraleaanpakenintegraalcasemanagementvanuitWerkampInkomenendeGGZEengreepHetTrimbosInstituutpleitvoorsamenwerkingtussenFACT-teams(GGZ)ensocialewijkteamshttpsassetstrimbosnldocs97ad37ee-bffa-46e6-b55e-0a01c646ed51pdf
DeOrganisatievoorEconomischeSamenwerkingenOntwikkeling(OECD)beveeltNederlandaanompsychischeproblemenaltijdgeiumlntegreerdaantepakkenDedienstverleningaanclieumlntenmetpsychischeaandoeningenblijftachterdooreengebrekkigontwikkeldeondersteuningdoorcasemanagersaldusdeOECDOmdatmensenmeteenmentaleaandoeningvaakookandereproblemenhebbeniseenmultidisciplinaireondersteuningnodigwaarinzorgwerkeninkomenenanderesocialesectorenwordengecombineerd
OECDMentalHealthandWorkNetherlandsOECDPublishing2014DitrapportmaaktdeeluitvaneenseriepublicatiesoverdiverseOECD-landenOnlinetelezenviahttpwwwoecdorgnetherlandsmental-health-and-work-netherlands-9789264223301-enhtm
Tedownloadenviadezepaginahttpswwwrijksoverheidnldocumentenrapporten20141201oecd-rapport-mental-health-and-work-the-netherlands
OECDReportHealthataglanceEurope2016Onlinetelezenviahttpwwwoecdorghealthhealth-at-a-glance-europe-23056088htm
httpwwwoecd-ilibraryorgsocial-issues-migration-healthmental-health-and-work_9789264124523-en
23
HetZorginstituutNederlandheeftaangegevenwaardegrenzentussendedomeinenvanWerkampInkomenenGGZliggenTegelijkconstateerthetZorginstituutdaternogveelmisgaatindeafstemmingtussenbeidedomeinenzowelquabeleidalsuitvoeringhttpswwwzorginstituutnederlandnlpublicatiesrapport20160829bevorderen-van-participatie-van-clienten-met-een-psychische-stoornis
Casebesprekingen en regievoeringInsommigeregiorsquosisalervaringmetgemeenschappelijkeclieumlntbesprekingeninveelanderebestaathetvoornemendaartoeZieondermeerparagraaf27vanSamenwerkenaanwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
FrieslandheeftdriesubregionalecasusgroepenwaarinGGZgemeentenenUWVclieumlntenbesprekenDezecasusteamswordenndashzekerindebeginfasendashprofessioneelbegeleiddoortrainersendocentenvandeNoordelijkeHogeschoolLeeuwardenIndecasusgroepenwordtperclieumlnteacuteeacutenregievoerderbenoemdhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
CentraalindeaanpakvenderegioHollandRijnlandstaathetcasuiumlstiekoverlegDaarinoverleggenallebetrokkenpartijenovercasussendiezijzelfkunneninbrengenInhetoverlegwordtbepaaldwatermoetgebeurenwelkeafsprakennodigzijnenwiedaarbijbetrokkenzijnDaarbijwordtereacuteeacutenregiehouderbenoemdhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsbouw-samenwerking-op-vanuit-de-praktijk-en-niet-vanaf-de-bestuurstafels
GegevensuitwisselingEffectievesamenwerkingtussenWerkampInkomenenGGZkannietgoedplaatsvindenzonderdatgegevensoverdegemeenschappelijkeclieumlntuittewisselenDaarbijgaathetlangnietaltijdompuurmedischeinformatieOmherstelenparticipatiegoedtecombinerenishetvooralnodigominzichttedeleninwatiemandondanksdeaandoeningweacutelkanwatdeambitiesenwensenzijnenmetwelkeaanpassingenmogelijkrekeninggehoudenmoetenwordenHelaasbiedtdehuidigewet-enregelgevingrondgegevensuitwisselingenprivacygeenantwoordopallevragenvanprofessionalsHetbestedatzijdaaromkunnendoenishandelenindegeestvandewetgevingmaardaarbinnenopgewetensvollewijzewelzoekennaarpraktischeoplossingenInhetrapportSamenwerkenaanwerk(paragraaf47)wordtingegaanopgegevensuitwisselinghttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
httpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingensamenwerken-met-zorgprofessionals--gegevensuitwisseling-en-privacy
httpswwwdivosanlwerkwijzer-werk-en-inkomen-in-het-sociaal-wijkteamgegevensuitwisseling-beroepsgeheim-en-privacy
24
Protocollen gegevensuitwisselingInderegionalewerkateliersbleekdatinmeerdereregiorsquosafsprakenzijngemaakttussenGGZUWVengemeentenoverhoeomtegaanmetgegevensuitwisselingIndearbeidsmarktregioFrieslandiseenprotocolopgesteldvoordegegevensuitwisselingrondgezamenlijkeclieumlntenhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlageprivacyprotocol_frieslandpdfoverlay-context=nieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
Tips gegevensuitwisseling en privacybull Houdsteedsvoorogenwathetdoelisvande
gegevensuitwisselingDatwordtsnelvergetenGadusnawelkegegevensnoodzakelijkzijnvoorhetdoelkanhetookmetmindergaatdeuitvraagnietteverofisereenanderemanieromdegegevenstekrijgen(eisenvansubsidiariteitenproportionaliteit)
bull MedischeinformatieismeestalnietnodigalleeninformatieoverarbeidsmogelijkhedenenarbeidsbeperkingenMedischedossiersmogennietwordenuitgewisseldtenzijdeklantzezelfterbeschikkingstelt(enbeperkttotdevoorhetdoelrelevanteinformatie)
bull Vraagdeclieumlntaltijdtoestemmingvoorgegevensuitwisselingenlegdietoestemmingschriftelijkvast(datisoverigensgeenblancomachtiging)Legdeklantdaarbijzorgvuldiguitwaaromdegegevensnodigzijnenbeperkjetotgegevensdieechtnodigzijn
bull SomskunnencasusbesprekingentussenzorgverlenerenklantmanagersanoniemzijnBijniet-anoniemecasus-besprekingenisschriftelijketoestemmingvandeclieumlntvereist
bull Indriegesprekkenkomtinformatiesnelnaarboven
bronTekstinparagraaf47p3132Samenwerkenaanwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
Visie LCR op privacy en gegevensuitwisselinghttpswwwlandelijkeclientenraadnlContentDownloads141112-factsheet-privacypdf
Algemene uitgangspunten begeleiding naar werkbull Sluitaanbijdewensenendoelenvandeklant Werkenisvoormensenmeteenpsychischeaandoeningniet
altijdmakkelijkOmdemotivatietekunnenopbrengenishetdaaromextrabelangrijkdathetwerkzogoedmogelijkaansluitbijdekwaliteitenwensenendoelenvandepersoon
bull Werkvanuiteenintegralebenadering Wanneeriemandbehandelingnodigheeftishetbelangrijk
datdebehandelinggoedafgestemdisophettrajectnaarwerkDitgeldtookvoor(blijvende)ondersteuningdieiemandnodigheeftGoedeafstemmingvanbehandelingondersteuningenbegeleidingisessentieel
bull Denkinmogelijkheden IedereenkanietsDatishetaangrijpingspuntvoorbegeleiding
naarwerkWeescreatiefinhetbedenkenvanoplossingenvoorproblemenenvertaalmogelijkebeperkingenoppraktischemanierinmogelijkhedenFixeerjealsbegeleidernietopdeaandoeningBedenkdatfunctiesaanpasbaarzijn
25
bull Zorgvoorvoldoendeuitdaging IedereenkanzichontwikkelenWathiervoornodigisis
voldoendeuitdagingEenuitdagingis100maatwerkenvooriedereenverschillendMaarvooriedereengeldtalsietstemoeilijkoftemakkelijkisontwikkeljejezelfniet
bull Hetkanenmagmisgaan BijuitdagingenhoortdathetmiskangaanMaarhet
alternatiefnietsdoenofalleenmaarveiligekeuzesmakenisnietbeterTegenslagenenfaalervaringenzijneenonderdeelvaneenleerproces
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
App Many ondersteunt samenwerkingIndediverseregionalewerkateliersisnaarvorengekomendaterveelbehoefteisaanwisselwerkinghetuitwisselenvankennisencontactleggenmetelkaarDaarombiedenweuhetgebruikvandeappManyaanHetiseenbestaandeappwaarineencommunicatiekanaalisaangemaaktSAMENWERKINGGGZENWampImettoevoegingvan1 De35arbeidsmarktregiorsquos2 10categorieeumlnzoalsinterventiesfinancieumlnenGebruikdeappomeenvraagstellenofeenberichtophetprikbordachtertelateninhetcommunicatiekanaallsquoKennisnetwerkGGZenWampIrsquoDitkuntuzowelopregio-niveaudoenofineencategorieEencategorieisregio-overschrijdendBijeenregiokrijgenalleendiegenendevraagteziendieookdedesbetreffenderegiohebbengeselecteerdDeappistevindeninbull iTunesbull GooglePlaybull WindowsPhone
HoedeappteinstallerenentegebruikenDatisheeleenvoudigVolgdeinstructiesindehandleidingOfziedepaginahttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsapp-many-versterkt-het-kennisnetwerk-ggz-en-werk-inkomen
HetcommunicatiekanaallsquoKennisnetwerkGGZenWampIrsquoiseenbeslotenkanaalWiltuookandereprofessionalsuitnodigenomtekennisuittewisselenStuurdaneene-mailnaarhelpdeskimpulssamenvoordeklantnlovvappManyendegegevensvandeprofessional(naamorganisatiefunctieene-mailadres)
Ondersteuning door de ProgrammaraadDeProgrammaraadheefteenspecialepaginaopzijnsitelsquoSamenvoordeklantrsquooverwerkpsychischeaandoeningenensamenwerkingtussenprofessionalsuitGGZenWampIHieroponderanderdoorverwijzingennaarondersteunendeproductenhttpswwwsamenvoordeklantnlpsychische-aandoening-en-werk
MaandelijksverschijntdedigitaleNieuwsbriefSamenwerkingGGZenWampIHierinveelpraktischetipsenervaringenronddeuitvoeringvanderegionaleplannenvanaanpakOponderstaandepaginanadereinformatielinksnaardereedsverschenennieuwsbrievenendemogelijkheidomje(gratis)teabonnerenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsnieuwsbrief-samenwerking-ggz-en-wi
26
4Kennis enkennisdelenInhoudbull Regionale werkateliers en plannen van aanpak 27bull Divosa 27 bull SBCM 27bull ParticipatieCampus 28bull Phrenos 28bull Tranzo 28bull Samen Sterk Zonder Stigma 28 bull GGZ Nederland 28bull AKC 29bull MMM 29bull Centrum Inclusieve Arbeidsorganisatie 29bull MIND 29bull LPGGZ 29 bull App Many 29bull Trimbos-instituut 29bull Movisie 29
27
4KennisenkennisdelenOm beter en effectiever samen te werken is het delen van bestaande en opbouwen van nieuwe kennis onontbeerlijk Zowel binnen de domeinen GGZ en Werk amp Inkomen als daartussen In dit hoofdstuk van de routekaart onder meer links naar vindplaatsen van kennis zoals kenniscentra en organisaties alsmede hun opleidingen en trainingen We beperken ons daarbij tot non-profit organisaties Dat neemt niet weg dat er ook een relevant aanbod van trainingen en opleidingen is van commercieumlle partijen
Regionale werkateliers en plannen van aanpakKennisdelingwaseenbelangrijkonderwerpinderegionalewerkateliersInderegionaleplannenvanaanpakisdeweerslagdaarvanduidelijkterugtevindenininitiatievenrondthemabijeenkomstengezamenlijketrainingenenopleidingenoverzichtenvanproducteneninterventieskenniskringenopbouwvaneenregionalesocialekaartetcInhoofdstuk2vanhetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquozijnzebeschrevenmetnameinparagraaf26httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
KennisdeleniseenbelangrijkepijlervanhetplanvanaanpakinWest-BrabantDaarbijgaathetmetnameomeffectieveinterventiesenaanpakkenDesamenwerkendepartijengaantrainingenenworkshopsorganiserenbijvoorbeeldoverdevraaghoejeeenpsychischeaandoeningherkentOfwatgemeentenenUWVinhuishebbenaanbegeleidingsmogelijkhedenrichtingwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwssamen-werken-aan-werk-west-brabant
DivosaDivosaisdeverenigingvanleidinggevendeninhetsociaaldomeinOpdesitevanDivosazijnverschillendewerkwijzerstevindenoverdere-integratievanmensenmeteenpsychischeaandoeningalsmedeeendigitalekenniswijzereene-learningeentrainingvoorklantmanagersendiverseanderehulpmiddelenhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
SBCMSBCMishetKenniscentrumenAampO-fondsindesocialewerkgelegenheidHetdoelvanSBCMismiddelshaaractiviteitenbijdragenaanpassendbetaaldenduurzaamwerkvoormensenmeteenafstandtotdearbeidsmarktSBCMheeftmeerderetrainingenvoordiversedoelgroepeneene-learningenheeftdiverseandererelevanteproductenzoalshandreikingenvoorbegeleidingDeSBCM-productenzijndeelstevindenindeParticipatieCampuswwwsbcmnlproducten
28
ParticipatieCampusDeParticipatieCampusiseeninitiatiefvanDivosaenSBCMterbevorderingvanhetvakmanschapindeuitvoeringDeParticipatiecampusgeefttoegangtotverschillendee-learningsdigitalekenniswijzersenandereproductenRegistratie(gratis)isvereistwwwparticipatiecampusnl
httpsparticipatiecampusnlkenniswijzers
httpsparticipatiecampusnlelearningaanbod
PhrenosPhrenosishetkenniscentrumvoorernstigepsychischeaandoeningen(epa)OpdesitevanPhrenosstaatveelinformatieoverEPA(ernstigepsychischeaandoeningen)enwerkrichtlijnenbijeenkomstenkenniskringenaanpakkeneninterventiesPhrenosbeheertenontwikkeltdeinterventieIPS(IndividuelePlaatsingenSteun)enverzorgtdeopleidingtotIPS-jobcoachhttpswwwkenniscentrumphrenosnl
TranzoTranzoishetwetenschappelijkcentrumvoorzorgenwelzijnvanTilburgSchoolofSocialandBehavioralSciencesTilburgUniversityDemissieishetverbindenvanwetenschapenpraktijkophetgebiedvanzorgenwelzijnhttpswwwtilburguniversityedunlonderzoekinstituten-en-researchgroepentranzo
TranzokentverschillendeAcademischeWerkplaatsenwaarinderelatietussenpsychischeaandoeningenenwerkcentraalstaatmetnamedeAcademischeWerkplaatsArbeidenGezondheidhttpswwwtilburguniversityedunlonderzoekinstituten-en-researchgroepentranzoacademischewerkplaatsenarbeid-en-gezondheid
Samen Sterk Zonder StigmaDesitevanSamenSterkZonderStigma(SSZS)geeftondermeertoegangtoteentraininglsquoSelecterenzondervooroordelenrsquodee-learninglsquoOpenheidpsychischegezondheidwerktrsquoendeapplsquoSterkophetWerkrsquoBovendienpresentatiesvanwerkambassadeursenworkshopsamppresentatiesopmaatwwwsamensterkzonderstigmanl
ZieookparagraafoverSSZSinhoofdstuk6pagina38
GGZ NederlandGGZNederlandisdebrancheorganisatievoorinstellingenindegeestelijkegezondheidszorgenverslavingszorgSteedsmeerGGZ-instellingenzienwerkenparticipatiealsnuttigeennoodzakelijkeonderdelenvangenezingenrehabilitatieenintegrerendieinhunbehandelingBijvoorbeeldmetarbeidsmatigedagbehandelingofwerkonderbegeleidingvangespecialiseerdetrajectbegeleidersofjobcoachesvaakineenambulantbehandelteamOpdewebsitevanGGZNederlandisveelrelevanteinformatietevindenbijvoorbeeldoverdeontwikkelingvane-mentalhealthhttpwwwggznederlandnl
httpswwwzorgkaartnederlandnlggz
29
AKCHetArbeidsdeskundigKenniscentrum(AKC)heeftvelerelevantepublicatiesenorganiseertdaarnaastregelmatigbijeenkomstenhttpswwwarbeidsdeskundigennlakc
MensenMetMogelijkhedenInhetprojectMensenMetMogelijkheden(MMM)werken21beroepsgroepenenhunorganisatiessamenaanhetbevorderenvandeparticipatievanmensenmeteenpsychischekwetsbaarheidViadesitevanMMMisondermeereentrainingtoegankelijkdieindividueelmaarookgroepsgewijs(bijvoorbeeldinberoepsmatiggemengdegroepen)gevolgdkanwordenDaarnaastondermeereenInspiratieboekhttpwwwmmm-mensenmetmogelijkhedennl
Centrum Inclusieve ArbeidsorganisatieHetCentrumInclusieveArbeidsorganisatie(CIAO)kanhelpenmethetbetertoegankelijkmakenvaneenarbeidsorganisatievoormensenmeteenbeperkingondermeerdoorInclusiefHerontwerpvanWerk(IHW)HetCIAOiseengemeenschappelijkinitiatiefvandeUniversiteitMaastrichtenUWVhttpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgexpertisecentrum
ZieookparagraafoverCIAOinhoofdstuk5pagina35
MINDMINDwilpsychischeproblemenvoorkomenenmensendiehiermeetemakenhebbenondersteunendoorinformatietebiedenonderzoektedoenprojectenuittevoerenenactietevoerenMINDiseeninitiatiefvanFondsPsychischeGezondheidKorrelatieenhetLandelijkPlatformGGZhttpswijzijnmindnl
Landelijk Platform GGZHetLandelijkPlatformGGZ(LPGGZ)iseenkoepelvanclieumlnten-enfamilieorganisatiesindeGGZHetLPGGZstreefternaardepositievanmensenmeteenpsychischeaandoeningstructureelteverbeterenondermeerviaallerhandeprojectenwaaronderlsquoopenvoorwerkrsquohttpwwwplatformggznllpggz
httpwwwplatformggznllpggzopen_voor_werk
App ManyViadeappManykunnenprofessionalsenanderebetrokkeneninderegioinformatieenvragenuitwisselenZieparagraafAppManyondersteuntsamenwerkinginhoofdstuk3Zieparagraafoverappmanyinhoofdstuk3paginanummer25
Trimbos-instituutHetTrimbos-instituutwildegeestelijkegezondheidverbeterendoorhetdelenvankennisHetTrimbosInstituutontwikkeltinterventiesenbeheerteenwebsitemeterkendeinterventiesindelangdurigeGGZhttpswwwtrimbosnl
httpserkendeinterventiesggztrimbosnl
MovisieMovisieishetlandelijkkennisinstituutenadviesbureauvoorhetsociaaldomeinMovisiebeheertondermeerdedatabankeffectievesocialeinterventieshttpswwwmovisienl
httpswwwmovisienleffectieve-sociale-interventies
30
5Werkgevers
en banenInhoudbull Psychosociale arbeidsbelasting 31bull Werkgeversbenadering en -dienstverlening 31bull Tips van professionals 32bull Instrumentarium Participatiewet 32bull Banenafspraak 33bull Doelgroepregister 33bull Samen Sterk Zonder Stigma 33 bull Werkambassadeurs 33bull Locus 33bull De Normaalste Zaak 34bull Onbeperkt Ondernemen 34bull Begeleidingskaarten psychische beperking 34bull Handreikingen 34bull Harrie en Werkmaat 34bull Centrum Inclusieve Arbeidsorganisatie 35bull Tips van Samen Sterk Zonder Stigma voor de advisering van werkgevers 35
31
5WerkgeversenbanenEr is - terecht - veel aandacht voor het (terug)leiden van mensen met een psychische aandoening naar de arbeidsmarkt Maar preventie van uitval is stap eacuteeacuten Dat moet gestalte krijgen in de werksituatie bij de werkgever
Bij re-integratie zijn werkgeverscontacten onontbeerlijk Dit is vanouds iets van het domein Werk amp Inkomen en loopt met name via de zogenaamde werkgeversservicepunten van UWV en gemeenten Naarmate de GGZ meer belang hecht aan werk vindt ook daar werkgeversbenadering plaats bijvoorbeeld in het kader van IPS Het is van belang dat op elkaar af te stemmen de werkgever zo min mogelijk te belasten met allerlei verschillende contacten en arrangementen en de werkgever zoveel mogelijk te ontzorgen De Participatiewet heeft daar een aantal moge-lijkheden voor gecreeumlerd Daarnaast kunnen herontwerp van werk en specifieke ondersteuning helpen bij een goede integratie van werknemers met een psychische aandoening in een bedrijf
Psychosociale arbeidsbelasting Psychosocialearbeidsbelasting(PSA)iseenbelangrijkerisicofactorvooruitvalenpsychischekwetsbaarheidHetterugdringenofvoorkomenvanPSAisdanookeenhoeksteenvangoedARBO-beleidIndeHandreikingPsychosocialearbeidsbelastingstaantalvanaanknopingspuntendaarvoorhttpwwwdearbocatalogusnlsitesdefaultfilesstvdahandreikingenhandreiking_psapdf
httpswwwarboportaalnlexterne-bronneninstrumentenhandreiking-psychosociale-arbeidsbelasting-psa
Werkgeversbenadering en -dienstverleningLeesoverwerkgeversbenaderingenwerkgeverscontacteninlsquoSamenwerkenaanwerkrsquoparagraaf3738en41alsmedeindewerkwijzersvanDivosahttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
httpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--werk-samen-met-werkgevers
InhetDrentseplanvanaanpakstaateengezamenlijkewerkgeversbenaderingcentraalDeGGZ-trajectbegeleidersnaarwerksluitenaanbijdeaccountmanagersvangemeentenenUWVinhetWerkgeversservicepunthttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwswerkgevers-centraal-plan-van-aanpak-drenthe
Dewerkgeversservicepuntenspeleneenbelangrijkerolindeondersteuningvanwerkgeversbijhetindienstnemenvanwerknemersmet(psychischeenandere)beperkingenhttpswwwwerknlwerk_nlwerkgeverwervingsadvieswerkgeversservicepunt
32
OpdesitelsquoSamenvoordeklantrsquovandeProgrammaraadisveelrelevanteinformatietevindenoverwerkgeversbenaderingenwerkgeversdienstverleninghttpswwwsamenvoordeklantnlwerkgeversdienstverlening
httpswwwsamenvoordeklantnlwerkgeversdienstverleningwerkgeversservicepunten
Werkgeversservicepuntenperarbeidsmarktregiohttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagewerkgeversservicepunten_22_08_2017pdfoverlay-context=arbeidsmarktregios
Tips van professionalsbull Netwerkontwikkelingmetwerkgeversisvangrootbelang
Geefindecontacteneenduidelijkenreeumlelbeeldvanwateenwerkgeverkanverwachten
bull OntzorgdewerkgeverZijvrezenextrabelastinglsquogedoersquoeneenvergrotekansopuitvalErvaringenvanuitbijvoorbeeldIPSlatenziendatditzekernietaltijdterechtisEengoed
middelomwerkgeverstehelpenisdeno-riskpoliswaarmeewerkgeverszijningedekttegenmogelijkeuitvaldoorziektevandenieuwewerknemer
bull Benutdemogelijkhedenvanbegeleidingvanwerkgeversendecollegarsquosopdewerkvloervandenieuwewerknemer
bull Neembezwarenserieusmaarprobeerzeteontzenuwenofbeheersbaartemakenbijvoorbeelddoordeinzetvaneenjobcoach
bull Alshetluktomeenklantmeteenpsychischprobleemsuccesvolteplaatsenopentdatdewegvooranderenzoisdeervaringvanbegeleiders
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
GGZ-instellingRoadsenuitzendketenAdeccogaansamenwerkenommeermensenmeteenpsychischeaandoeningaaneenbaantehelpenenhengoedtebegeleidenDebasisvandezepubliek-privatesamenwerkingisdatiederdoetwaarhijgoedinisbullAdeccoheefteenwerkgeversnetwerkenvacaturesbullRoadsheeftdecapaciteitenervaringommensenmetpsychischeaandoeningentebegeleidenookinhetwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsgoed-op-weg-met-publieke-private-samenwerking
Instrumentarium ParticipatiewetDeParticipatiewetbiedtmeerderemogelijkhedenomeenwerkgeverteontzorgenenomhethaalbaartemakeniemandmeteenbeperkingindiensttenemenzoalseenloonkostensubsidieofno-riskpolisZievooreenhandzaamoverzichtvandeinstrumentenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwskennisdocumenten-geactualiseerdhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagekennisdocumentondersteuningmensenpwet-versiefeb17pdfoverlay-context=userspearl-hartgers
33
BanenafspraakInhetSociaalAkkoordisvastgelegddatwerkgevers125000extrabanenvoormensenmeteenarbeidsbeperkingmoetencreeumlrenwaarvan25000bijdeoverheiden100000inhetbedrijfslevenDeafsprakentussensocialepartnersenkabinetzijnookvastgelegdindeWetbanenafspraakenquotumarbeidsbeperkten(WetBQA)httpswwwsamenvoordeklantnlwettenbanenafspraak
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlageofficiele_versie_kennisdocument_wet_banenafspraak_en_quotum_arbeidsbeperkten_-_zomer_2017pdfoverlay-context=
httpswwwsamenvoordeklantnlwetten
DoelgroepregisterHetdoelgroepregisterbevatkandidatendieinaanmerkingkomenvoordebanenafspraakofdiemetanderewoordenmeetellenvoorhetbehalenvandeafgesprokenaantallenVoorwerkgeverskanhetvanbelangzijnomiemandvanuithetdoelgroepregisterteplaatsenomzoaanbijtedragenaanhetrealiserenvandeverplichtingenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwskennisdocumenten-geactualiseerd
Samen Sterk Zonder StigmaSamenSterkZonderStigmazetzichinvoorzichinvooreensamenlevingwaariniedereenopenkanzijnoverpsychischeaandoeningenBespreekbaarheidvanpsychischeaandoeningenophetwerkleidttoteerderhulpzoekenminderziekteverzuimgrotereproductiviteitenminderpresenteiumlsme(menisaanwezigmaar
doetnietsnuttigsmeer)watookveelvoordelenvoordewerkgeveropleverthttpswwwsamensterkzonderstigmanlgclid=CIzNpJLFjdMCFQaVGwod-1oMdA
DorienVerhoevenvandeStichtingSamenSterkZonderStigmahieldop12april2017eenpresentatieoverstigmaendebenaderingvanwerkgevershttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagestigma_en_de_benadering_van_werkgeverspdfoverlay-context
ZieookparagraafoverSSZSinhoofdstuk6pagina38
WerkambassadeursDewerkambassadeurszijneeninitiatiefvanSamenSterkZonderStigmawerknemersmeteenpsychischeaandoeningdiewerkenbinnengewonebedrijvenenzichdaarinzettenvoordebevorderingvanbespreekbaarheideneenveiligecultuurhttpswwwsamensterkzonderstigmanlover-onsambassadeurs
LocusLocusiseenin2011opgerichtpubliek-privaatnetwerkvanbedrijvengemeentenenSW-bedrijvendathelptmensenmeteenafstandtotdearbeidsmarktopeenduurzamemanierintezettenhttpwwwlocusnetwerknl
34
De Normaalste ZaakDeNormaalsteZaakiseennetwerkvankleinereengroterewerkgeversdiestrevennaarlsquoinclusiefondernemenrsquoOpwwwdenormaalstezaaknlzijnondermeeroverzichtentevindenvanregelingenvoorwerkgeversdiewerknemersmeteenarbeidsbeperkingindienstnemenwwwdenormaalstezaaknl
Onbeperkt OndernemenDewebsitewwwonbeperktondernemencombevatvoorbeeldentipsenhandreikingenvoorwerkgeversdiearbeidsgehandicaptenindienstwillennemenOokdebegeleidingdaarvankomtnadrukkelijkaanbodwwwonbeperktondernemencom
Begeleidingskaarten psychische beperkingDeBegeleidingskaartengevensnelinzichtindegedragskenmerkenvandemedewerkermeteenpsychischebeperking(watzieik)enhoedaarhetbestmeeomgegaankanworden(watdoeik)EriseenversievoordewerkgevereneenversievoordebegeleidervanSocialeWerkvoorzieningofWerkbedrijfDekaartenzijnontwikkelddoorSBCMhttpswwwsbcmnlfileadminsbcm_datasectorenduurzame_banenbegeleidingskaarten_interactief_defpdf
HandreikingenSBCMheefthandreikingenontwikkeldomdeongeschrevenregelsineenbedrijfinzichtelijktemakenDoorvoorafinformatietekrijgenkandenieuwecollegazichgedragenzoalsdatbijdewerkgevergebruikelijkisHetisteoverwegenomwerkgeversopdezedocumententewijzenalszekandidatenmeteenpsychischebeperkingindienstnemen
httpswwwsbcmnlfileadminsbcm_dataproductenduurzaam_werkverbandproductendownloadsHandreiking_aan_het_werk_met_nieuwe_collegas_interactief_defpdf
httpswwwsbcmnlfileadminsbcm_dataproductenduurzaam_werkverbandproductendownloadsSBCM_Checklist_Spelregels_werkgeverpdf
httpswwwsbcmnlfileadminsbcm_dataproductenduurzaam_werkverbandproductendownloadshandreiking_begeleiding_op_de_werkvloerpdf
Harrie en WerkmaatHarrieisbedachtdoorCNVJongerenEenlsquoHarriersquoiseendirectecollegavaneenwerknemermeteenbeperkingdieoptreedtalsbegeleiderHarriestaatvoorHulpvaardigAlertRealistischRustigInstruerendenEerlijkhttpwwwikbenharrienl
SBCMenFNVhebbeneenvergelijkbaaraanbodontwikkeldalsdeHarrienamelijkdeWerkmaatZiehttpswwwsbcmnlproductenduurzaam-werkverbandproductenmaatjes-voor-medewerkers-met-arbeidsbeperkinghtmlL=0
35
Centrum Inclusieve ArbeidsorganisatieHetCentrumInclusieveArbeidsorganisatie(CIAO)eeninitiatiefvandeUniversiteitMaastrichtenUWVzetzichinomarbeidsplaatsenteontwerpenbijreguliereorganisatiesvoormensenmeteenafstandtotdearbeidsmarktookvoormensenmetpsychischeaandoeningenDaarbijwordtdemethodiekInclusiefHerontwerpvanWerk(IHW)toegepasthttpwwwinclusievearbeidsorganisatieorg
httpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgmethoden-instrumenteninclusief-herontwerp-van-werk
VanuitdieinvalshoekisdeMaastrichtseWerkcapaciteitMonitor(MWcopyM)aangepastvoorgebruikdoorGGZ-trajectbegeleidersDeMWcopyMiseenhulpmiddelvoorhetschattenenmonitorenvandewerkcapaciteitvanmensenmeteenernstigepsychischeaandoening(EPA)ensteltbegeleidersinstaathetfunctionerenophetwerktebesprekenhttpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgmethoden-instrumentenmaastrichtse-werkcapaciteit-monitor
HetartikellsquoLendingaHelpingHandatWorkAMultilevelInvestigationofProsocialMotivationInclusiveClimateandInclusiveBehaviorrsquogaatinopdenoodzaakvanlsquoinclusiefgedragrsquovanindividuelewerknemersmaarookteamsendegehelearbeidsorganisatievooreensoepeleintegratievanwerknemersmet(psychischeofandere)beperkingenhttpslinkspringercomarticle101007s10926-016-9680-z
Tips van Samen Sterk Zonder Stigma voor de advisering van werkgeversbull Praatmetinplaatsvanoverbull Leerdesignalenherkennenbull Focusopwatjekuntbeiumlnvloedenbull Creeumlereenveiligewerksfeerbull Pakdeoorzakenvanstressaanbull Blijfingesprekingevalvanziektenbull Helpcollegarsquosermeeomgaanbull Weesalertopnegatiefgedraghttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagestigma_en_de_benadering_van_werkgeverspdfoverlay-context
36
6Stigma
Inhoudbull Stigma en zelfstigma 37bull Stigma bestrijden 37 bull Handboek destigmatisering bij psychische aandoeningen 38 bull Destigmatiseringsinterventies 38bull Empowerment en doorbreken zelfstigma 38bull Samen Sterk Zonder Stigma 38 bull Werkambassadeurs 39bull Kennisthema stigma van Kenniscentrum Phrenos 39bull Vertellen of verzwijgen 39bull Tips 40
37
6StigmaEen van de grootste obstakels op weg naar werk is het stigma dat rust op psychische aandoeningen Stigma in de samenleving bij werkgevers en toekomstige collegarsquos Maar soms ook bij professionals en begeleiders En niet in het minst bij de persoon zelf zelfstigma Wat weten we over stigma en hoe daarmee om te gaan
Destigmatisering Drie gouden regels voor professionalsbullNeemeenopenhoudingaantegenoverdeclieumlntbullZorgdatjeenigekennishebtoverstigmaendestigmatiseringbullPleegreflectieopjeeigenaannames
Stigma en zelfstigmaZorsquon40vandeNederlanderskrijgtzelftemakenmeteenpsychischeaandoeningenTochbrengtheteenstigmametzichmeeDatleidttoteenkleinerekansopwerk90vandemensenmeteenpsychischeaandoeningzegtlasttehebbenvandegevolgenvanhetstigmazoblijktuitonderzoekDiegevolgenzijnminderkansopwerkminderzelfvertrouweneennegatiefzelfbeeldenzelfssociaalisolementEenderdetoteenkwartvandebetrokkenenvoeltzichgediscrimineerdofoneerlijkbehandeldDatleidterbij20toeervanaftezienwerktezoekenofeenopleidingtegaandoenHetstigmadatdebuitenwereldoplegtwordtvaakeigengemaaktdoordebetrokkeneHetstigmawordtgeiumlnternaliseerdenerontstaateenzelfstigmaDitisextraschadelijkEenstigmazouiemandnogkunnenmotiverenomhettegendeeltebewijzenMaarbijeenzelfstigmaverzetiemandzichnietmeertegenhetstigmahttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsstigma
HetartikellsquoHowandwhenstereotypesrelatetoinclusivebehaviortowardpeoplewithdisabilitiesrsquogaatinopdegevolgenvannegatievestereotypenenhoudingenvanwerkgeversenwerknemerstenopzichtevanwerknemersmetbeperkingen(waarondepsychischeaandoeningen)httpwwwtandfonlinecomdoiabs1010800958519220151072105
Stigma bestrijdenInparagraaf36vanhetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquoeencompactoverzichtvanhoestigmakanwordentegengegaanhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
IndelsquoWerkwijzerPsychischeaandoeningenenlichteverstandelijkebeperkingenHandboekvoormaatwerkbijhetbegeleidennaarwerkrsquogaatparagraaf23overhetwakenvoorstigmatiseringDaarinondermeertipshoetehandelenalsbegeleiderOokbegeleiderskunnenzichnietaltijdonttrekkenaanhetdenkeninstereotypenalshetgaatompsychischeaandoeningenBijvoorbeelddoorerautomatischvanuittegaandatwerknietaandeordeisofandershooguitsimpelwerkofonbetaaldwerkZiebijvoorbeeldhoofdstuk1enparagraaf22vandeWerkwijzerRe-integratievanklantenmetpsychischeaandoeningenhttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--waak-voor-stigmatisering
38
Hoe kun je als begeleider destigmatisering bevorderen Tips van Dorien Verhoeven van Samen Sterk Zonder Stigmabull Weetdaterzoietsalsstigmaenzelfstigmaisendathet
heelvaakvoorkomtbull Zorgdatjeenigekennishebtoverstigmaendewerking
ervanbull Weesjebewustvanjeeigenideeeumlnen(voor)oordelenKijk
daareerlijknaarbull WeethoejeeengesprekaangaatmetdeclieumlntBiedt
openingenlaatmerkendatjeopenstaatbegriphebtetcbull Probeersamenmetdeclieumlnttoteenoplossingtekomen
bijvoorbeeldoverdevraagopenheidtegevenaaneen(potentieumlle)werkgeverofniet
bull GebruikwaarmogelijkmethodiekenzoalsCORAL(zieeldersindezenieuwsbrief)
bull Nodigeenvanonzewerkambassadeursuitomtevertellenoverzijnofhaarervaringenmetstigmaophetwerkenhoedaarmeeomtegaan
httpswwwsamenvoordeklantnlnieuwssamen-sterk-zonder-stigma
Handboek destigmatisering bij psychische aandoeningenDithandboekbiedtveeloverzichteninzichtoverhoestigmatebestrijdenHethandboekisalleenindrukofalse-boektekoopbijdeuitgeverennietopinternetbeschikbaarWeeghelJvanPijnenborgMVanlsquotVeerJampKienhorstG(red)(2016)HandboekdestigmatiseringbijpsychischeaandoeningenPrincipesperspectievenenpraktijkenBussumCoutinhohttpsshopcoutinhonlstore_nlhandboek-destigmatisering-bij-psychische-aandoeningen-2027html
DestigmatiseringsinterventiesIndegeneriekemoduledestigmatiseringontwikkelddoorhetNetwerkKwaliteitsontwikkelingGGZondermeerinformatieoverdestigmatiseringsinterventiesenhandvattenvoorprofessionalsmaarookvoorclieumlntenzelfhttpwwwkwaliteitsontwikkelingggznlnetwerk
httpwwwkwaliteitsontwikkelingggznlprojectgenerieke-module-destigmatisering
Empowerment en doorbreken zelfstigmaEmpowermentvandeclieumlntkanhelpenhetzelfstigmatedoorbrekenDaarbijhelpenervaringsdeskundigenvanuiteengelijkwaardigepositie(ex-)clieumlntenomkeuzestemakenweerbijhunmotivatietekomenenteontdekkenwathunkwaliteitenenvaardighedenzijnenwatbijhenpasthttpswwwmovisienlpublicatiesnaar-hart-empowerment-deel-2
Samen Sterk Zonder StigmaDemissievanSamenSterkZonderStigma(SSZS)iseensamenlevingwaarinpsychischeproblematiekbespreekbaarisDatdoetSSZSondermeermethetprojectStigmaenWerkSSZSbiedtvoorlichtinghelptbijhetmakenvaneenplanvanaanpakorganiseertnetwerkenvanwerknemersmeteenpsychischeaandoeninginventariseertbestpracticesenontwikkeltinterventieshttpswwwsamensterkzonderstigmanl
39
VakbondenenondernemingsradenkunneneenbijdrageleverenaanhetbespreekbaarmakenvanpsychischeaandoeningenopdewerkvloerMogelijkhedendaartoewordenechterweinigbenutDitblijktuithetonderzoeklsquoPsychischeDiversiteitWerktvanSamenSterkzonderStigmaOmvakbondenenondernemingsradentehelpenmethetleverenvaneenbijdragezijnverschillendehulpmiddelenontwikkeldbull OnderzoekORampVakbondenPsychischeDiversiteitWerktbull ChecklistvoorOndernemingsradenbull FactsheetvoorOndernemingsradenbull Factsheetvoorvakbonden
WerkambassadeursDewerkambassadeurszijneeninitiatiefvanSamenSterkZonderStigmawerknemersmeteenpsychischeaandoeningdiewerkenbinnengewonebedrijvenenzichdaarinzettenvoordebevorderingvanbespreekbaarheideneenveiligecultuurhttpswwwsamensterkzonderstigmanlover-onsambassadeurs
httpswwwsamensterkzonderstigmanlverhalen
VeelvandeSSZS-ambassadeursverzorgenlezingenofpresentatiesZiehttpswwwsamensterkzonderstigmanlboek-een-ambassadeurverhalen_id=7442
Tips van ervaringsdeskundige Marieke van Keeken voor het aanpakken van stigmabull GanietvooronsdenkenmaarvraagengaingesprekEr
zijnallerleistereotypeninomloopdiedoorbreekjevooraldoorpersoonlijkcontact
bull PersoonlijkeervaringenmakenindrukindestrijdtegenstigmaVraagmensendiezelfkwetsbaarheidhebbenervarenomhunverhaaltedoenDatkaniemandzijnuitdeeigenorganisatiemaardewerkambassadeursvanSSZSkunnendatookdoen
bull ZorgvoorgoedeinformatieoverpsychischeaandoeningenenwerkHetisvaakeeneyeopenerdatbijnadehelftvandemenseninonslandooitzelfwordtgeconfronteerdmeteenpsychischprobleemEndateenaandoeninghelemaalnietalsvanzelfsprekendbetekentdatjenietkanwerken
LeeshaarverhaallsquoHoeikmijnzelfstigmadoorbrakrsquohttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwshoe-ik-mijn-zelfstigma-doorbrak
Kennisthema stigma van Kenniscentrum PhrenosFeitencijfersenontwikkelingenrondstigmaendestigmatiseringhttpwwwkenniscentrumphrenosnlkennisthemasstigma
Vertellen of verzwijgenIsopenheidovereenaandoeningverstandigofnietBijvoorbeeldineensollicitatieprocedureofophetwerkOpenheidishetideaalmaarindepraktijknietaltijdverstandigKenniscentrumPhrenosheefteenbrochureeninterventieomeengefundeerdeafwegingtemakenonderdetitelCORAL(concealorreveal)httpswwwkenniscentrumphrenosnlwp-contentuploads201506CORAL-NL_defpdf
40
SamenSterkzonderStigmaKenniscentrumPhrenosenTranzoTilburgUniversityontwikkelendezeaanpakverderwaarbijhetmeerwordttoegespitstopdeNederlandsesituatiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsverzwijgen-vertellen-coralnl-helpt
httpwwwkenniscentrumphrenosnldienstenprojecten-2doorontwikkeling-coral
TIPS bull Leg contactAngstenonbekendheidspeleneengroterolbijhetinstandhoudenvanstigmatiseringDaaromhelptcontactleggenmetmensenmeteenpsychischeaandoeninghetbesteomdestigmarsquosteverminderenDemanierwaaropjealsklantmanagercontactmaaktbepaaltofjestigmarsquosversterktofjuistvermindert(lsquoJamaarmetborderlinekunjetochnietmetkinderenwerkenrsquo)AlleenbegripvoleerlijkengelijkwaardigcontactvermindertstigmarsquosEnhetcreeumlerteenopenenveiligesfeerwaarindoorvragenstellenmeerbegripontstaat
bull Voorlichting en informatie over psychische aandoeningenErzijnveelverkeerdedenkbeeldenenmythes(lsquoautistenhebbengeengevoelrsquo)DoorjeteverdiepenindeverschillendepsychischeaandoeningenkrijgjeeenrealistischerbeeldOokklantenzelfbaserenzichvaakoponjuistedenkbeeldenenleggenzichzelfdaarmeeonnodigebeperkingenop
bull Zie psychische aandoeningen als deel van een continuuumlmWanneerjemensenmeteenpsychischeaandoeningzwart-wittegenovergezondemensenzetlijkenzevervanjeaftestaanMaariedereenheeftwelpsychischekwetsbaarheden
alsspreekangstofeenaanlegvoorsomberheidWanneerjepsychischeklachtenenkwetsbaarhedenzietalssymptomenopeenspectrumwaarjehogerenlagerkuntscorenisdatminderstigmatiserend
bull Maak vooroordelen en stigmarsquos bespreekbaar ook als begeleidersonderling
bull Gebruik het ICF-raamwerk om de gehele persoon in beeld te krijgen en niet alleen zijn of haar aandoeninghttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--waak-voor-stigmatisering
41
7Ervarings-deskundigen en clieumlnten
Inhoudbull Betrokkenheid clieumlnten en ervarings- deskundigen bij regionale plannen 42bull Landelijke Clieumlntenraad 43bull MIND 43bull Landelijk Platform GGZ 43bull Routewijzer naar werk 43bull Evaluatietool re-integratie 43bull Ervaringsdeskundigen 43bull Verhalen van ervaringsdeskundigen 44bull WerkWeb-Autisme 44bull Howie the Harp 44bull Tips van LPGGZ 44
42
7Ervarings-deskundigenenclieumlntenDoor clieumlntenraden clieumlntenorganisaties en ervarings-deskundigen te betrekken en met hen samen te werken kunnen professionals vanuit de GGZ en Werk amp Inkomen effectiever werken aan herstel en re-integratie Clieumlntenraden hebben een wettelijke basis in het kader van clieumlntenparticipatie Clieumlntenorganisaties zijn er op landelijk regionaal en lokaal niveau Zij ontplooien meerdere activiteiten zoals informeren lotgenotencontacten belangenbehartiging hersteltrajecten en het opbouwen van ervaringsdeskundigheid onder meer via opleidingen
Betrokkenheid clieumlnten en ervaringsdeskundigen bij regionale plannenInderegionalewerkateliersisveelgesprokenovermeerenbeterbetrekkenvanclieumlntenenervaringsdeskundigenZiehetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquometnameparagraaf26en28httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
IndeFrieseprojectgroepziteenclieumlntvertegenwoordigerdiezelfervaringsdeskundigeisverbondenaanhetHerstelcentrumFrieslandHijgeeftooktrainingenaandeprofessionalsBovendien
gaatderegioookeenreeksoverleggentebeleggenvoorclieumlntenDezezullenbegeleidwordendooreenervaringsdeskundigevanuithetHerstelcentrumhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
InhetprojectplanvanHollandRijnlandisveelaandachtvoorervaringsdeskundigheidendebetrokkenheidvanclieumlntenInLeidenbestaatallangeretijdStichtingZonwaarinervaringsdeskundigenzijnvertegenwoordigdErvaringsdeskundigenadviserenwaarnodigdegemeenteenuitvoerderszoalsklantmanagersOokverzorgenzijregelmatigtrainingenDaarnaastisStichtingPlatformSamenwerkenbetrokkenbijderegionalesamenwerkingZijorganiserenonderanderedialoogtafelsHierwordtdoorgepraatoverdebetekenisvanwerkvoorduurzaamherstelBeideorganisatieszullenookindearbeidsmarktregioHollandRijnlandactiefwordenzoalsopgenomeninhetplanvanaanpakvanderegioClieumlntenenclieumlntenorganisatieshebbeneenbelangrijkeplekgekregeninhetregionaleplanvanaanpakZoiservoorzieninmaatjesvoorclieumlntenWethouderMarleenDamenvanLeidenldquoZorsquonmaatjeziettochweeranderedingendaneenprofessionalHijofzijheeftookeenandererolendatkanelkaargoedaanvullenrdquohttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsbouw-samenwerking-op-vanuit-de-praktijk-en-niet-vanaf-de-bestuurstafels
43
Landelijke ClieumlntenraadDeLandelijkeClieumlntenraad(LCR)isingesteldbijwet(SUWI)omdeclieumlntenparticipatieinhetveldvanWerkampInkomenvormtegevenDeLCRisdekoepelvanlokaleenregionaleclieumlntenradenbijgemeentenenUWVhttpwwwlandelijkeclientenraadnl
MINDMINDisin2016ontstaanenwilpsychischeproblemenvoorkomenenmensendiehiermeetemakenhebbenondersteunenDitdoetMinddoorinformatietebiedenonderzoektedoenprojectenuittevoerenenactietevoerenSamenmetclieumlnten-enfamilieorganisatiesmaatschappelijkeorganisatiesonderzoekersambassadeursendonateursMINDiseeninitiatiefvanFondsPsychischeGezondheidKorrelatieenhetLandelijkPlatformGGZhttpswijzijnmindnl
Landelijk Platform GGZMINDLandelijkPlatformPsychischeGezondheid(voorheenLandelijkPlatformGGZLPGGZ)isdekoepelvanenvoorongeveertwintigclieumlnten-enfamilieorganisatiesindeGGZOpdesiteiseenoverzichttevindenvanregionaleclieumlntenorganisaties(RCOrsquos)clieumlntinitiatievenenprojectenViaRCOrsquoszijnervaringsdeskundigentevindenhttpwwwplatformggznllpggz
Routewijzer naar werkDeRoutewijzeriseenwebsitevanhetLandelijkPlatformGGZendeLandelijkeClieumlntenraad(LCR)Opdezesitekunnenclieumlntenallerhanderelevanteinformatievindenhttpwwwroutewijzernaarwerknl
Evaluatietool re-integratieDeEvaluatietoolre-integratieiseeninstrument(vragenlijst)datisgemaaktdoorhetVerwey-JonkerInstituutinopdrachtvandeLandelijkeClieumlntenraadenMINDHetgeeftdeclieumlntenraadinzichtinhoeUWVengemeentendebegeleidingvanpsychischkwetsbaremensenvormgevenwwwevaluatieggzenwerknl
ErvaringsdeskundigenErvaringsdeskundigenzijnalshetwarebovenhuneigenproblematiekuitgestegenZijkunnennuttigeadviezengevenaanprofessionalsSommigeervaringsdeskundigenzijnopgeleiddoordeGGZomeencoachenderoltespelenErvaringsdeskundigenzijntevindenviahetLPGGZmaarookviaregionaleclieumlntenorganisaties(RCOrsquos)enfamilieorganisatiesdeNederlandseVerenigingvoorAutisme(NVA)GGZ-instellingenofdehulplijnPandorahttpwwwplatformggznllpggz
lsquoErbestaateeneendimensionaalenstereotiepbeeldvanmensenmeteenpsychischeaandoeningMaarinwerkelijkheidisiedereenandersenzijndezeklantenerinallerleisoortenenmatenmetallerleiredenenenachtergrondenengevolgenvanhunaandoeningEengoedemanieromklantmanagersmeergripopdematerietegevenisdoorervaringsdeskundigeninteschakelenDeregionaleclieumlntenorganisatie(RCO)mobiliseertentraintervaringsdeskundigevrijwilligersomvoorlichtingtegevenaanklantmanagersZijvragennuvakeradviesEencursusvoormanagerswasookzeernuttigrsquoEen gemeentelijke beleidsmedewerker en ervaringsdeskundig
44
lsquoVeelklantmanagersvullenhetvoordeklantinindeluwtehoudenTerwijlerheelwatclieumlntenmetpsychischeproblematiekzijnvoorwiehetgoedisomtewerkenendiegraagwillenwerkenDepsychischeaandoeningislangnietaltijdoverdegehelelinieinvaliderendWerkhelptomeigenkrachtteontwikkelenenkanbijdragenaanhersteldoorweergeloofteontwikkelenindeeigencompetentiesensociaalenmaatschappelijkbetrokkentezijnErvaringsdeskundigheidhelptbijhetzoekennaardejuistewerk(ervarings)plekrsquoEen projectcooumlrdinator van ZONactief en ervaringsdeskundige
Verhalen van ervaringsdeskundigenDesiteUWVperspectiefiseenplatformvoorendoormensenmeteenarbeidsongeschiktheidsuitkeringHieropverhalenvlogsenvideorsquosonderandereditverhaaloverwerkenmetautismehttpsperspectiefuwvnlartikelendroom-wordt-waarheid
WerkWeb-AutismeHetprojectlsquoWerkWeb-AutismersquodateeninitiatiefisvanmeerdereorganisatieswaaronderdeNederlandseVerenigingvoorAutismebeoogteenzelfmanagementmethodiekteontwikkelenomnormaal-tothoogbegaafdemensenmetautismesamenmetbetrokkenprofessionalsteondersteunenbijhetvindenenbehoudenvanwerkdatgoedbijhenpastDemethodiekgeeftinzichtindeeigeneffectiviteiteigenregietalentenenvoorkeurenDitzijnbelangrijkevoorwaardenvoorduurzamearbeidsparticipatiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsnieuwsbrief-samenwerking-ggz-en-wi-november-verschenen
Howie the HarpHowietheHarpiseengoedvoorbeeldvaneenopleidingtotervaringsdeskundigeDenaamisgebaseerdopdebijnaamvandeAmerikaanHowardGelddienaeenverblijfinpsychiatrischeinstellingenhetpeer-to-peer-conceptbedachtmensenmeteenpsychiatrischegeschiedeniszettenhunlevenservaringentalenteninomelkaarteondersteuneninhunherstelPameijereeninstellingvoormensenmeteenverstandelijkeofpsychiatrischebeperkinghaaldehetconceptnaarNederlandwwwhowietheharpnl
TIPS VAN LPGGZHetLPGGZdoetdevolgendeaanbevelingenaangemeentenbullKijkgoedwateenklantkanGebruikdebeschikbareondersteuningMaakgebruikvaninterventieszoalsjobcarvingbullWeesalertopeenstigmaookbijjezelfalsklantmanagerbullOnderschathetzelfstigmavanveelklantennietbullPasaanpakkengerichtopempowermenttoebullMaakgebruikvanervaringsdeskundigendiezijnopgeleiddoordeGGZomeencoachenderoltespelenZetheninalsadviseurbijdeteamsMaakhuninbrengstructureel
Colofon
DeroutekaartpsychischeaandoeningenenwerkVersie2november2017
DezeroutekaartiseenproductvandeProgrammaraadHetisonderdeelvanhetKennisnetwerkSamenwerking
GGZenWerkampInkomen
Deroutekaartgeefteenstandvanzakeneind2017weerNieuweontwikkelingeneninformatiewillenwegraag
opnemenUwsuggestiesvooraanvullingenkuntumailennaar
helpdeskimpulssamenvoordeklantnl
Samen vernieuwen we de dienstverlening aan werkgevers en werkzoekenden
1Arbeid alsmedicijn
7Ervarings-deskundigen en clieumlnten
2Interventies 3 Integraleaanpak GGZen WampI
4Kennis enkennisdelen
5Werkgevers
en banen6Stigma
3
4
1Arbeid alsmedicijn
Inhoudbull Aandoeningen 5 bull DSM-5 5bull ICF 5bull ICF-gesprekskaart 6bull Psychische aandoeningen en werk 6bull Arbeid als medicijn 6bull Werkhervatting met CMD 7bull Generieke module Arbeid als medicijn 7bull Phrenos 8bull Cases 8
5
1ArbeidalsmedicijnOver het algemeen geldt dat werk een goed medicijn is bij psychische aandoeningen Door behandeling te combineren met werk of participatie worden op beide vlakken betere resultaten bereikt Wat weten we over de relatie tussen psychische aan-doeningen en werk Er is veel informatie beschikbaar over psychische aandoeningen hoe vaak ze voorkomen wat de invloed is op het werkvermogen en hoe werk en herstel elkaar positief beiumlnvloeden
AandoeningenInformatieoverpsychischeaandoeningenisondermeertevindeninhoofdstuk6vandeWerkwijzerPsychischeaandoeningenenlichteverstandelijkebeperkingenHetgaatomeenglobaleinleidingeniszekergeenvervangingvoordekennisvanbehandelaarsenexpertsAlleenzijkunneneendiagnosestellenLetopdeaandoeningalleenbepaaltnietiemandsvermogenomteparticiperenentewerkenOokpersoonlijkefactorenenexternefactorenzoalsstigmatiseringspelendaarbijeenrol(zieookhetICF-raamwerk)Defocusvandeprofessionaldientteliggenbijwatiemandkanenwilennietprimairbijdebeperkinghttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbelangrijkste-psychische-aandoeningen
DSM-5VoorhetinkaartbrengenvandesymptomenvanpsychischeziektebeeldengeldtdeDSM-5(DiagnosticandStatisticalManualofMentalDisorders)alseenstandaardwerkDeDSMbiedteenuitgebreideclassificatieenbeschrijvingvanpsychische
aandoeningenDehuidigevijfdeversiestamtuit2013enisnietvrijvankritiekSommigeprofessionalsvindendaterinDSM-5onnodigveeldiagnosesbijzijnkomenendaterdaardoorteveelnadrukligtopziekteninplaatsvanmogelijkhedenhttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbelangrijkste-psychische-aandoeningenNBDSM-5isalleentegenbetalingverkrijgbaaralsboekonlineishetnietbeschikbaar
ICFDeWereldgezondheidsorganisatieheefteenraamwerkontwikkeldomhetalgeheelfunctionerenvanmensenbetertebeschrijvendeICF(InternationalClassificationofFunctioningDisabilityandHealth)HetiseenbiopsychosociaalraamwerkwaarinnaastdeaandoeningfactorenalsomgevingpersoonlijkheidenachtergrondwordenmeegewogenDeICFbiedthiervooreengemeenschappelijketaalhetgeenbelangrijkisbijsamenwerkingtussenprofessionalsuitverschillendedomeinenICFisdaarnaastvooralvanwaardedoordemaniervankijkennietalleennaardeaandoeningmaarnaardepersoonzijnofhaaromgevingsocialenetwerkenenoverigerelevanteomstandighedenDeICFisookgoedbruikbaaromiemandsparticipatietebevorderenHetbrengtinkaartwelkefactorendaaropvaninvloedzijnhttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenvan-aandoening-naar-participatievermogen--icf-een-holistische-kijk-op-functioneren
6
ICF-gesprekskaartDezegesprekskaartisgebaseerdophetICF-raamwerkdateenholistischebenaderingvanklantenbeschrijftwaardoorjemeerzietdanaandoeningensymptomenDeICF-gesprekskaartkanjealsbegeleiderofondersteunerhelpenomtijdensofnaeengesprekdesituatievanjeklantgoedinbeeldtekrijgenSomskaneenklantookdeeigensituatieaandehandvandezekaartweergevenhttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenicf-gesprekskaart
Psychische aandoeningen en werkMensenmeteenuitkeringontvangenruimdriekeervakerpsychischehulp(GGZ-behandelingenofgebruikvanmedicijnenwegenspsychischeklachten)danwerkendenofschoolgaanden31tegenover10procentHetCBSdeedhiersamenmetHarvardUniversityonderzoeknaarUitkeringsgerechtigdennemenruim58procentvandetotalekostenvandegeestelijkezorgvoorhunrekeninghttpswwwrijksoverheidnlactueelnieuws20170906derde-van-mensen-met-uitkering-krijgt-psychische-zorg
fileCUsersPeterDownloadsESB+artikel+Psychische+klachten+en+de+arbeidsmarktpdf
HethebbenvaneenpsychischeaandoeningbetekentgeenszinsdatwerkenonmogelijkisVeelmensenmeteenpsychischeaandoeningkunnenenwillenwerkenEenoverzichtvanrelevanteinformatiehieroverondermeerinhoofdstuk1vanhetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquohttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
InhetpaperlsquoDisabilityandemploymentndashoverviewandhighlightsrsquoeenuitgebreideliteratuuranalyse(inclusiefverwijzingen)overdebarriegraveresdiemensenmetpsychischeaandoeningentegenkomenopdearbeidsmarktplusaanbevelingenvoorverderonderzoekhttpwwwtandfonlinecomdoifull1010801359432X20171387536
Arbeid als medicijnInveelgevallenhelptwerkbijherstelvanpsychischeaandoeningenDatisdeervaringvanveelprofessionalsenhetisookdeconclusievanmeerdereonderzoeksrapportenZievooreenoverzichthiervanhoofdstuk1vanhetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquohttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
DevolgendepowerpointpresentatievanprofdrJaapvanWeeghelgeefteengoedoverzichtvanonderzoekenoverderelatiepsychischeaandoeningenenwerkengeeftdaarnaastveelfeitelijkeinformatieencijfersZijnconclusieisdatgoedwerkindemeestegevallenenvoordemeestemensengoedisvoordepsychischegezondheidhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagefeiten_en_cijfers_door_jaap_van_weeghel_0pdfoverlay-context
7
WerkisvolgensVanWeeghelindemeestegevallengoedMaarwelhetjuistewerkonderdejuisteomstandighedenenwaarnodigmetbegeleidingMartinedenOudendirecteurvolwassenenzorgbijGGZ-instellingYuliussignaleertdatGGZ-clieumlntenaltijdeenontheffingkrijgenvandearbeidsplichtDitisvanuiteenzorggedachtegoedbedoeldmaarkanaverechtswerkeninhetherstelprocesGGZ-clieumlntenmoetenvaakgestimuleerdwordenomaanhetwerktegaanmaarnetzovaakookafgeremdEenstandaardaanpakpastnieterzalsteedsopindividueelniveaumoetenwordengekeken
InhetproefschriftldquoThebuildingblocksofworkplaceinclusionrdquovanPhilippeNelissenwordtingegaanopdeomstandighedenwaarondermensenmeteenbeperkinggoedkunnenfunctionerenopdewerkvloerDaarbijveelaandachtvoorpsychischeaandoeningenvolgensdeauteurspelenmentaleproblemeneenrolbij86vandemensenmetbeperkingenhttpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgkenniskennisbankitemthe-building-blocks-of-workplace-inclusion
Werkhervatting met CMDWatzijnbelemmerendeenbevorderendefactorenvoorterugkeernaarwerkbijwerknemersmetpsychischeproblemenDievraagstaatcentraalineenonderzoeknaarwerkhervattingvanziekewerknemersmetlichterepsychischeaandoeningen(CommonMentalDisordersCMD)zoalsstressangststoornissenendepressieDitonderzoekisuitgevoerddoordeTilburgUniversity(Tranzo)Aanbevelingenvoordepraktijkvanuitditonderzoek1 Verbeterkennisenvaardighedenvanleidinggevendenmbt
werknemersmetpsychischeproblemen
2 Steunwerknemersinhetvergrotenvanzelfreflectieencontrole3 Zorgvoorgepersonaliseerdebegeleidingterugnaarwerkop
basisvanbehoeftenenperspectiefvandewerknemer4 Zorgvoorgoedeafstemmingtussenprofessionalsdie
werkhervattingbegeleidenhttpswwwioshcoukrtwmentalhealth
HetonderzoekwerdgefinancierddoorhetBritseInstituteforOccupationalSafetyandHealth(IOSH)httpswwwioshcouk
Zieookditfilmpjeoverhetonderzoekenderesultatenhttpswwwyoutubecomwatchv=lfeuBjuugyQampsns=em
Generieke module Arbeid als medicijnHetNetwerkKwaliteitsontwikkelingGGZstreeftnaarkwalitatiefgoedegeestelijkegezondheidszorgtegenaanvaardbarekostenDaartoewordenoakwaliteitsstandaardenvoordeGGZgemaaktDegeneriekemodulelsquoArbeidalsmedicijnrsquoisontwikkeldomdezorgvoormensenmetpsychischeproblementeverbeterendoorhetonderwerplsquowerkrsquohierineenstructureleplaatstegevenDemodulehelptbijhetopgangbrengenvanhetgesprekoverwerktussenmensenmetpsychischeproblemenenhunbehandelaarenofanderebetrokkenprofessionalshttpwwwkwaliteitsontwikkelingggznlprojectgenerieke-module-arbeid-als-medicijn
InonderstaandinterviewgeventweeexpertsArdvanOosten(psychiaterenProgrammamanagerArbeidbinnendeParnassiaGroepvoorIndigo)enLexBurdorf(hoogleraardeterminantenvanvolksgezondheidbijhetErasmusMC)gevennaaraanleidingvande
8
generiekemodulehuninzichtenoverarbeidalsmedicijnKorteversieinterviewhttpwwwkwaliteitsontwikkelingggznl201704187-inzichten-arbeid-als-medicijnLangeversieinterviewhttpwwwkwaliteitsontwikkelingggznlwp-contentuploads2017047-Inzichten-Arbeid-als-medicijn-Kwaliteitsontwikkeling-GGzpdf
PhrenosKenniscentrumPhrenosheeftalsdoelhetpersoonlijkherstelendemaatschappelijkeparticipatievanmensenmetpsychotischeofandereernstigeenlangdurigeaandoeningentebevorderenDerelatiemetwerkkrijgtdaarbijveelaandachthttpswwwkenniscentrumphrenosnl
httpswwwkenniscentrumphrenosnlkennisthemaswerk
ZieookparagraafoverPhrenosinhoofdstuk4pagina28
Business casesOnderzoekvanhetErasmusMedischCentrumconcludeertdatdekostenvanre-integratievanmensenmetpsychischeaandoeningeneeninvesteringzijndiedoorzorgverzekeraarengemeente(alsuitkeringsverstrekker)wordenterugverdiendinmaximaal5tot7jaarhttpswwwmovisienlpublicatiesmonitoren-arbeidstoeleiding-mensen-grote-afstand-tot-arbeidsmarkt-gezondheidsproblemen
HetlsquoManifestbeteregeestelijkegezondheidrsquosteltdatelkegeiumlnvesteerdeeuroinviervoudwordtterugverdiendDaarbijgaathetomopbrengsteninhetbredeveldvanzorgennietalleeninre-integratiehttpwwwggznederlandnlactueelmanifest-betere-geestelijke-gezondheid
EenpilotvanGGZ-instellingReiniervanArkelenUWVmet15clieumlntenlaatziendatextraaandachtvoorre-integratievanafdestartvandebehandelingleidttoteenversnellingvanparticipatieinwerkVoorachtclieumlntenleiddeditaltijdenshetbehandeltrajecttoteenwerkervaringsplaatsenvoortweeclieumlntentoteenbetaaldebaanhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsextra-aandacht-voor-re-integratie-bij-behandeling-van-psychische-problemen-loont
DegemeenteNijmegenheefteenmaatschappelijkebusinesscaselatenopstellenmetbetrekkingtotIPS-trajectenenaangepastetrajectenvoormensenmeternstigepsychischeaandoeningenhttpblogsinzerorgnewslees-de-maatschappelijke-business-case-ips-trajecten-en-aangepaste-trajecten-voor-mensen-met-een-ernstig-psychische-aandoening
99
2InterventiesInhoudbull Overzicht interventies 10bull Databank Effectieve sociale interventies 10bull Supported Employment 10bull Jobcoaching 11bull Werk passend maken 11bull Individuele rehabilitatiebenadering 11bull ACT en FACT 12bull Empowerment 12bull Fit4Work 12bull E-mental health 12bull IPS 13bull IPS in de samenwerkingsplannen 14bull UWV-onderzoekssubsidie IPS 14bull Gemeenten en IPS 14bull Financiering IPS 15bull Zorgverzekeraars 16bull Werkzame elementen in interventies 16
10
2InterventiesOm mensen met een psychische aandoening aan het werk te helpen worden diverse aanpakken methodieken projecten en benaderingen toegepast We gebruiken hiervoor de verzamelterm interventies Een interventie is een handeling die wordt uitgevoerd om een probleem aan te pakken Het is een ingreep om een toestand te verbeteren
Overzicht interventiesEenaantalbelangrijkeinterventiesdiedirectgerichtzijnopmensenmeteenpsychischeaandoeningstaatkortbeschrevenindetweewerkwijzersvanDivosaeninhetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquohttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbelangrijkste-psychische-aandoeningen
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
Databank Effectieve sociale interventiesMovisieheeftzogenaamdelsquoWatwerkthellipdossiersrsquogemaaktZijbevatteninformatieoverwerkzamefactorenbijdeaanpakvansocialevraagstukkengebaseerdopdelaatstestandvanzakenindewetenschappelijkeliteratuurDedossiersbiedenhulpbijdereflectieopbestaandeaanpakkenendeontwikkelingvannieuwewerkwijzenErisgeenafzonderlijkdossieroverpsychischeaandoeningenmaardiekomenweltersprakeinhetdossierlsquosociaalengezondrsquo
httpswwwmovisienleffectieve-sociale-interventies
httpswwwmovisienlsitesdefaultfilesalfresco_filesWat-werkt-dossier-Sociaal-en-gezond20[MOV-11388262-12]pdf
httpswwwmovisienlsitesdefaultfilesalfresco_filesInfographic-Sociaal-en-gezond20[MOV-11388261-10]pdf
Supported EmploymentSupportedemploymentofbegeleidwerkeniseenstapsgewijzeondersteunings-enbegeleidingsmethodiekvoormensenmeteenblijvende(functionele)beperkingomeenbetaaldebaantekrijgenentehoudenUitgaandevanhetprofielvandekandidaatwordtnaargeschiktebanengezochteneenmatchgemaaktenwordtdewerknemerbegeleidengetraindopdewerkplekDiebegeleidingwordtgeleverddoorjobcoachesZievoormeerinformatieondermeerSamenwerkenaanwerkparagraaf32endemethodiek-beschrijvingvanMovisiehttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
DeNederlandseVerenigingvoorSupport(NVS)wwwnvssupportnlheefteenbeschrijvingvanSupportedEmpoymenthttpswwwnvssupportnlsupported-employment
DeNVSisonderdeelvandeEuropeanUnionofSupportedEmployment(EUSE)httpwwweuseorg
11
ZieooklsquoMethodebeschrijvingBegeleidWerken-eenindividuelevraaggerichtebenaderingrsquoMovisiedatabankEffectievesocialeinterventieshttpswwwmovisienlesibegeleid-werken-individuele-vraaggerichte-benadering
JobcoachingJobcoachingbiedtmensendienietzonderondersteuningeenbetaaldebaankunnenvindenenhoudensysteemgerichtebegeleidingDejobcoachgaatuitvanwerkdatpastbijdetalentenendeontwikkelingsmogelijkhedenvandewerknemerenvaneenwerkomgevingdiepastbijdewerknemerenkanookdewerkgeverencollegarsquosbegeleidenZievoormeerinformatieondermeerSamenwerkenaanwerkparagraaf33httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
HandreikingjobcoachingvandeProgrammaraadhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlageaan_de_slag_met_jobcoaching_0pdf
Zieverderhttpswwwarbeidsdeskundigennl
httpswwwarbeidsdeskundigennldossiersmensen-met-mogelijkhedenleidradendocumentakc224
NOLOCisdeberoepsverenigingvanloopbaanprofessionalswaaronderjobcoachesNolocbeheerteenberoepsregistervanprofessionalshttpswwwnolocnl
OVALisdebrancheorganisatievanarbodiensteninterventiebedrijvenadviesbureausophetterreinvanoutplacementenloopbaanbegeleidingenloopbaancoachingre-integratiebedrijvenenjobcoachorganisatieshttpwwwovalnl
Werk passend makenEenbelangrijkmiddelbijhetrealiserenvaneeninclusievearbeidsmarkteninclusievearbeidsorganisatiesishetaanpassenvanbestaandwerkenhetcreeumlrenvanpassendwerkbijvoorbeelddoorjobcarvingIndividueelHerontwerpvanWerk(IHW)ofjobcreationZievoormeerinformatieondermeerSamenwerkenaanwerkparagraaf34httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
Zievooreenuitgebreide(engelstalige)beschrijvingvandemethodeIHWZijlstraetallsquoDesigningworkforinclusivenessrsquo(2017)
Opdezesitekunnenwerkgeverskostelooseenbedrijfsanalyseaanvragenwwwinclusievearbeidsorganisatieorgmethoden-en-instrumenteninclusief-herontwerp-werkprocessen
Individuele rehabilitatiebenaderingDeindividuelerehabilitatiebenadering(IRB)iseenmethodeuitAmerikadieindeGGZwordtgebruiktommensenmetpsychischeaandoeningentehelpenbijhetrealiserenvantoekomstwensenviasocialeactiveringwerkenscholingInNederlandzijnspecialemodulesvoorallerleirehabilitatiegebiedenontwikkeld
12
IRB-begeleidersbesprekeninindividuelegesprekkenmetclieumlntenwatzegraagwillenveranderenenwelkestappenzedaarvoorkunnenzettenhttpwwwrehabilitatie92nlde-irb
MeerinformatieoverdeIRBisondermeertevindenindedatabankEffectievesocialeinterventiesenbijhetTrimbos-instituuthttpswwwmovisienldatabank-effectieve-sociale-interventiesgclid=EAIaIQobChMIyMf7kO641wIVCp4bCh39HQfbEAAYAiAAEgKCmPD_BwE
httpserkendeinterventiesggztrimbosnlerkende-interventiesindividuele-rehabilitatie-benadering
ACT en FACTAssertiveCommunityTreatment(ACT)iseenmodeluitdeGGZwaarbijeenmultidisciplinairteampatieumlntenhelptopmeerderelevensgebiedentegelijkpsychiatrischediagnostiekenbehandelingmedicatieverslavinghuisvestingwerkfinancieumlnenalgemenedagelijkseactiviteitenHetteamwerktmeteengedeeldecaseloadallehulpverlenerskennenallepatieumlntenenwerkensamenindebehandelinghttpserkendeinterventiesggztrimbosnlerkende-interventiesassertive-community-treatment
FlexibleAssertiveCommunityTreatment(FACT)richtzichopvolwassenenmeternstigepsychiatrischeaandoeningenFACTwerktoutreachendenassertiefhulpverlenersgaanafop(potentieumlle)patieumlntenviahuisbezoekophetdagcentrumofopstraatdaarwaardepatieumlntzichbevindtZijonderhoudenhetcontactdesnoodsmetdwang-ofdrangmiddelenhttpserkendeinterventiesggztrimbosnlerkende-interventiesflexible-assertive-community-treatment
EmpowermentEmpowermentbetekentkrachtigerendaardoorgelijkwaardigerwordenwaardoorjenietmeergediscrimineerdkuntwordenBijpsychischeaandoeningengaathetvooralomhetversterkenenvergrotenvandeeigenregieinmaatschappelijkeparticipatieenarbeidsparticipatiemeergevoelvancontroleoverdeeigensituatiehetgevoeldatjezelfderelevantebeslissingenvoorjeeigenlevenkuntnemenenmeervertrouwenindeeigencapaciteitenomietstebereikenhttpswwwmovisienlpublicatiesnaar-hart-empowerment-deel-2
Fit4WorkFit4Work(F4W)iseenaanpakdiewerkvooropsteltennietdeaandoeningDaaromheeftdere-integratieconsulentalscasemanagerderegieennietiemanduitdezorgNaeenintakelegtdecasemanagerverbindingtussenzorgwelzijnenwerkErwordtdirectingezetopeenwerkervaringsplaatsJuistdoorervaringopdewerkvloerteondergaanwordendepsychischebeperkingenduidelijkVoordeklantzelfdecasemanagerendezorgverlenerhttpwwwfit-4-worknlhome
E-mental healthVoormentaleproblemenzijndiverseinstrumenteneninterventiesontwikkelddieclieumlntenviainternetkunnengebruikensomsmetenigebegeleidingVoordergelijkeonlineinterventieswordtoverhetalgemeendeterme-mentalhealthgebruiktUitonderzoekisbekenddatdeeffectiviteitvaninternettherapieeumlngoedishttpwwwggznederlandnluploadsassetsFactsheet20e-mental20health20in20the20Netherlands20defpdf
wwwmirronl
13
httpwwwdepressieverenigingnlpreventie-en-terugvalpreventiee-health
httpwwwplatformggznllpggzproject_vraagsturingehealth
httpwwwplatformggznllpggzdownloade-healthaan-de-slag-met-digitale-zorgpdf
Een(engelstalig)overzichtvanappsvoordesmartphonemetonderdeknoplsquoMentalHealthrsquoveletientallenappsinverschillendecategorieeumlnhttpmyhealthappsnet
BureauZINZIZheeftmetsubsidievanUWVonderzoekgedaannaarkritischesuccesfactorenvanonlineinterventiesvoorwerklozenmetCommonMentalDisordersZiedeblauwdrukvooronlinebegeleidingvanwerklozenmetpsychischeklachtenhttpwwwonderzoekwerkeninkomennlrapportenc460gwqrkritische-succesfactoren-van-een-online-interventie-voor-werklozen-met-common-mental-disorderspdf
IPSIndividuelePlaatsingenSteun(IPS)iseenbewezeneffectievemethodeommensenmeteen(ernstige)psychischeaandoeningaanhetwerktehelpenIPSwordtuitgevoerddoorspeciaaldaartoeopgeleideIPStrajectbegeleidersvanuitdeGGZKenniscentrumPhrenosbewaaktdemodelgetrouweuitvoeringenbiedtveelinformatieoverIPSKenmerkendisdecombinatievanbehandelingenarbeidstoeleiding
IPSwordtverdergekenmerktdoor1 Iedereclieumlntdieeenregulierebaanwilkanmeedoen(zero
exclusion)2 Erwordtsnelgezochtnaareenechtebaanwerkenaan
werkvaardighedengebeurtlsquoonthejobrsquo(firstplacethentrain)3 Lukthetnietindeeerstebaandanisdatgeenmislukkingmaar
eenervaring4 Dearbeidswensenvandeclieumlntstaancentraal5 Erwordtlangdurigeondersteuninggebodenzowelaandeclieumlnt
alsaandewerkomgeving6 IPSisgeiumlntegreerdmetbehandelingdetrajectbegeleiderislid
vaneenambulantGGZ-team7 Doorlopendesystematischeinschattingvan
arbeidsmogelijkheden8 Systematischelsquojobdevelopmentrsquo9 Individuelebegeleidingbijuitkeringskwesties(lsquobenefit
counselingrsquo)wwwkenniscentrumphrenosnl
httpswwwwerkenmetipsnl
httpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingeninterventies--interventies
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
14
IPS in de samenwerkingsplannenIPSkomtin22plannenvande31voorVeelvuldigwordteendeelvandeimpulsgeldeningezetomIPS-trajectenintekopenSomsookinaanvullingoplopendeIPS-inzetVoorbeeldisRijkvanNijmegenwaar100IPS-trajectengaanlopenwaarvan10bekostigduitdeImpulsondersteuningIPSwordtinNijmeegseregiogezienalsvliegwielvoorsamenwerkingvanWampImetdeGGZErbestaatdaarbelangstellingvoordeinzetvanIPSvoordeCommonMentalDisorder-groepenvoormensenmeteenverstandelijkebeperkingInandereregiorsquoswordtIPSvoorheteerstingezet(bijvoorbeeldFoodValley4IPS-trajectenGooi-enVechtstreek2IPS-trajecten)Zuid-LimburggaatmogelijkeenIPS-pilotuitvoerenIntotaalwordenincofinancieringnaarschatting180IPS-trajectenextraingezetDaarnaastzijnerzesregiorsquosdiewelextraIPS-trajectenwillengaandoenmaarnoggeenaantallenbenoemenomdatzijditwillenlatenafhangenvandebehoefte
UWV-onderzoekssubsidie IPS UWVsubsidieertvanaf1januari2017jaarlijks500IPS-trajectenvoormensenmeteenarbeidsongeschiktheidsuitkeringvanUWVDezesubsidieduurtvijfjaarhetgaatintotaalomeenbedragvan20miljoeneuroGGZ-instellingenkunnenelkhalfjaarsubsidieaanvragenUWVgaattegelijkertijdonderzoekenwatdeeffectenzijnenopwelkewijzedezeaanpakstructureelkanwordengefinancierdInmiddelshebbenookenkelegemeentendieviaeenGGZ-instellingIPStoepasseneenverzoekingediendommeetedoenaanhetonderzoekhttpswwwuwvnlzakelijkleveranciersre-integratiedienstverleningik-wil-dienstverlening-voor-re-integratie-aanbiedendetailonderzoeksubsidieregeling-individuele-plaatsing-en-steun-ips
Gemeenten en IPSIPSiseeninterventievanuitdeGGZVoorgemeentenisIPSnogrelatiefonbekendEenaantalgemeentenzetinmiddelsIPSininsamenwerkingmetGGZ-instellingenEnkelenhebbenalwatmeerervaringdemeestenstaannogaanhetbeginZiehieroverparagraaf44enook45vanhetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquohttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
IPSkannietbuitendeGGZomwordentoegepastMaarnietallegemeentelijkeclieumlntenmetmentaleproblemenzijninbehandelingbijdeGGZSupportedemploymentkentongeveerdezelfdeuitgangspuntenalsIPSmaarniethetbehandelelementVoorgemeentendieietswillenmetclieumlntendienietinbehandelingzijnbijdeGGZissupportedemploymentduswellichteengoedalternatiefZiehieroverookdefactsheetArbeidenpsychischeaandoeningenvanhetTrimbosInstituuthttpswwwtrimbosnlactueelnieuwsberichtbericht=1797
Twee voorbeelden Den Haag en Amsterdam
Den HaagDenHaagismetGGZ-instellingParnassiabegonnenmeteenIPS-pilotmet60kandidatenUitdeeersteervaringenblijktdatditvoordegemeenteeenparadigmawisselingbetekentnamelijkinzettenopdegroepmoeilijkbemiddelbareninplaatsvanopmensenmeteenrelatiefkorteafstandtotdearbeidsmarktTotvoorkortwasergeentraditieinhetbemiddelenvanlsquomoeilijkersquogroepenenlagdefocusopdegroepdierelatiefmakkelijkaanhetwerkkonkomen
15
enzekernietopmensenmeteenernstigepsychischeaandoeningMededoordeParticipatiewetenhetfeitdatWajongerseenonbekendegroepvoordegemeentenaardegemeentekwamenisdeorieumlntatieveranderdDenHaagheeftnaeenjaarhetprojectgeeumlvalueerdHetdoelwas60kandidatenaanhetwerkineacuteeacutenjaarDatbleekteambitieuszowelvoordegemeentealsvoorParnassiaErisstevigmetelkaargesprokenmaardebeidepartijenwildenweldoorgaanDeleerpuntenzijnvooralbull FACT-teamsenIPS-jobcoachesmoestennoggroeienbull Delinkmethetwerkgeversservicepuntwastezwak(1persoon)bull ErwasookeenlsquohousingfirstrsquogroepDieisgestopthetbleekeen
tezwaredoelgroepbull TweevoorbereidendeIPS-gesprekkenisteweinig(de
zorgverzekeraarvergoedtnuachtgesprekken)httpswwwwerkenmetipsnlnieuwsuitkomsten-pilot-ips-gemeente-haag-positief
AmsterdamInAmsterdamwerkenGGZUWVengemeentenalenigetijdsamenrondIPSDebasisvoorsamenwerkinginAmsterdamiseenveranderendperspectiefbijGGZengemeenteDegemeentezetnuvooralinopmensenmeteengroteafstandtotdearbeidsmarktwaarvroegerhetgeldvooralgingnaarclieumlntenmetrelatiefveelkansenHetCollegeheeftbovendienextrageldterbeschikkinggesteldOokbijdeGGZiseenherorieumlntatiezichtbaarHetinzichtdatwerkhelptbijherstelbreektsteedsmeerdoorHetisduseenkwestievankeuzesmakenenookbovenjedirectebelanguitstijgenennaardelangeretermijnkijkenoverdegrensvanjeeigenstukjevanhetsociaaldomeinheenDeleerpuntenzijnbull LeerelkaaralsGGZengemeentegoedkennenenformuleer
gezamenlijkedoelenZorgdatdedirectbetrokkenenindeuitvoeringbijelkaaraantafelzitten
bull KijknaardelangeretermijnzieIPSalsinvesteringinmensenEnlaatdesnelleresuccessenzien
bull Betrekverzekeraarsbijdefinancieringbull Integreerhetwerkgeversservicepuntindesamenwerkinghttpswwwsamenvoordeklantnlpraktijkernstige-psychische-aandoening-en-werk-het-kan
DeAmsterdamseIPS-aanpakisonderdeelvanhetprogrammalsquoMeedoenWerktZievoordevoortgangsrapportageMeedoenWerkt2016enhetwerkplan2017httpsamsterdamnotudocnlcgi-binshowdoccgiaction=viewid=302454type=pdfMeedoen_Werkt_Voortgangsrapportage_2016_Werkplan_2017_versie_40pdf
InAmsterdamiseentaskforceEPAopgerichtmetveleverschillendepartijenZievoorhetstartdocumentvandetaskforceEPAhttpwwwclientenbelangamsterdamnlplaatjesuserfilesBijlage20120Vastgesteld20Startdocument20Herstel20en20Participatie203120mei202016pdf
5tipsvoorgemeentendieIPSwillentoepassenhttpswwwdivosanlbijeenkomsteneen-slag-verder-met-ipstips-van-gemeenten-het-uwv-en-het-ministerie-van-szw
Financiering IPSIPSwordttoegepastdoordeGGZMaartoeleidingnaarwerkmaaktintegraalonderdeeluitvandemethodiekDatroeptdevraagophoewordtIPSgefinancierdInaugustus2016gafhetZorginstituutNederland(ZIN)inhetrapportlsquoBevorderenvanparticipatievanclieumlntenmeteenpsychischestoornisrsquoduidelijkheidoverdeverantwoordelijkhedenvoorhetbevorderenvanparticipatievanclieumlntenindeGGZDeeerstegesprekkenvaneenIPS-trajectworden
16
viaZorgverzekeringswet(Zvw)gefinancierdDeeigenlijketoeleidingnaarwerkbehoorttothetparticipatiedomeinendientdaarookuitbetaaldtewordenDevergoedingvanuitdeZvwgaatgemiddeldgenomenomdeeersteachtgesprekkenvaneenIPS-trajectZieondermeerSamenwerkenaanwerkparagraaf42en46httpswwwzorginstituutnederlandnlpublicatiesrapport20160829bevorderen-van-participatie-van-clienten-met-een-psychische-stoornis
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
ZorgverzekeraarsDoordeintegratiesinhetsociaaldomeinendesamenwerkingmetdezorgsectorwordtdevraaginhoeverre(zorg)verzekeraarsenpubliekepartijendieverantwoordelijkzijnvoorparticipatieenre-integratiekunnensamenwerkenenwellichttotnieuwefinancieringsvormenkomenOplokaalniveaubetalenzorg-verzekeraarssomsmeeaantrajectenzoalsIPSinAmsterdamOverlegoversamenwerkingbijvoorbeeldoverdeinzetvanIPSkanonderdeeluitmakenvanregionalesamenwerkingvanverzekeraarsengemeentenZieondermeerSamenwerkenaanwerkparagraaf45httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
httpsvngnlonderwerpenindexwerk-en-inkomenarbeidsmarktbeleidpublicatiessamen-voor-re-integratie
httpwwwsociaalwebnlpublicatieshandreiking-een-integrale-blik-op-zorg-en-re-integratie
InderegioDrechtstedeniszorgverzekeraarsVGZeenactievepartnerinhetsamenwerkingsverbandHetgezamenlijkedoelisinbeeldtebrengendatwerkwerkelijkleidttotlagerezorguitgavenenmaatschappelijkekostenpluseenbeterekwaliteitvanlevenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsplan-van-aanpak-drechtsteden-samen-voor-maatwerk
Werkzame elementen in interventiesVeelinterventiesdeleneenaantaleffectieveelementenbull Aandachtvoordemensinrelatietothetwerkbull Veelpersoonlijkeaandachterzijnvaakmeergesprekken
nodigdangemiddeldomiemandsonderliggendemotivatienaarboventekrijgenzelfstigmatedoorbrekenofiemandszelfvertrouwenoppeiltekrijgen
bull RuimteomtemislukkenhetgaatomlerenenverderkomenDewegisdaarbijmisschienlangerdanbijanderen
bull Eenpositievebenaderingalseeneersteentweedeplaatsingnietlukkenisertochietsgewonnenzoalsenigewerkervaringeneensteedsbeterbeeldvandejuistebaan
bull UitgaanvaniemandsmogelijkhedenZoekvanuitdiemogelijkhedennaargeschiktwerkofpashetwerkdaaropaanDatbetekentduseenaanbodgerichtebenadering
17
bull Trainwerknemersvaardighedennietvoorafmaaropdewerkvloer
bull Benefitcounselingbenadrukdepositievekantenvanwerkenzoalsmeerinkomenenhetgevoeljenuttigtemaken
bull Goedecommunicatiemetwerkgeverenwerkomgevingookalsdeklantalenigetijdaanhetwerkis
bull VoerzorgenarbeidstoeleidingnietlosnaastelkaaruitmaarzorgopzrsquonminstvoorafstemmingencombineerzewaarnodigHetdriegesprektussendezorgprofessionalklantmanagerenklantisdaareenbelangrijkinstrumentvoorSomskandaarookeenervaringsdeskundigecoachbijaanschuiven
bull Terughoudendheidmetdwangensanctiesdatwerktnietgoedbijdezedoelgroepenkanparticipatiejuistbelemmeren
httpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingeninterventies--werkzame-elementen-in-interventies
18
3Integrale aanpak GGZen WampI
Inhoudbull Regionale werkateliers 19bull Vier voorbeeldregiorsquos 19bull 31 regionale plannen van aanpak 21bull Afstemming werkprocessen 22bull Integraal casemanagement 22bull Casebesprekingen en regievoering 23bull Gegevensuitwisseling 23bull Protocollen gegevensuitwisseling 24bull Tips gegevensuitwisseling en privacy 24bull Visie LCR op privacy en gegevensuitwisseling 24bull Algemene uitgangspunten begeleiding naar werk 24bull App Many ondersteunt samenwerking 25bull Ondersteuning door de Programmaraad 25
19
3IntegraleaanpakGGZenWerkampInkomenSamenwerken tussen GGZ en Werk amp Inkomen (WampI) is nodig maar lang nog niet altijd vanzelfsprekend Soms hebben GGZ gemeenten en UWV lokaal of regionaal al een goede samenwerking opgebouwd In 31 regiorsquos zijn plannen van aanpak gemaakt om de samenwerking te beginnen of versterken Door behandeling te combineren met werk of participatie worden betere resultaten bereikt Dat begint met het hebben van een gezamenlijk doel een gedeelde analyse en focus en een op elkaar afgestemde aanpak
Regionale werkateliersInderegionalewerkateliers(mei2016ndashapril2017)hebbenprofessionalsuitdewereldvanWerkampInkomenenGGZmetelkaarbesprokenhoebetersamentewerkenendaartalvanpraktischeinvullingenaangegevenVooreenoverzichtvandeuitkomstenenvervolgstappenziehoofdstuk2vanSamenwerkenaanwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
Vier voorbeeldregiorsquosBegin2016iseenonderzoekgestartnaarregionalesamenwerkinginvierarbeidsmarktregiorsquosgerichtopoptimalearbeidsparticipatievanmensenmeteenpsychischeaandoeningDevierarbeidsmarkt-regiorsquosdiedeelnemeninditonderzoekuitgevoerddoorbureauZINZIZzijn
1 RegioFriesland2 RegioHolland-Rijnland3 RegioRijkvanNijmegen4 RegioStedendriehoekenNoord-Veluwe
Hetonderzoekisinmiddelsafgerondeneriseeneindrapportagegepubliceerdhttpszinziznl20171113eindrapportage-samenwerking-in-vier-arbeidsmarktregios-gericht-op-optimale-arbeidsparticipatie-van-mensen-met-een-psychische-aandoening
Ookzijntweetussentijdserapportagesbeschikbaarhttpszinziznlprojectde-werkkamer
Opbasisdaarvanhebbendeonderzoekerstienlsquolessonslearnedrsquogeformuleerdhttpszinziznlwp-contentuploads20170310-Lessons-Learned-van-de-projectleiderspdf
Eenoverzichtvandebelangrijksteconstateringenuithetonderzoek1 Zet in op resultaat en niet alleen op inspanningbull Creeumlerhelderheidoverwelkerolentakenallebetrokkenen
hebbenenwelkeactieserzijngepland(meteenconcreteactiepuntenlijst)waarmeeookdevoortgangendeadlinesgemonitordkunnenworden
bull Maakmetelkaareenbalansopvandeinspanningenenresultaten(meteenkosten-batenanalyseofconcretebusinesscase)
bull Borgdatdecontactmomentendieerzijnookeffectiefenefficieumlntwordenbenut
20
2 Bepaal met elkaar op welke doelen je stuurtbull Eeneinddoelstellingdieverweglijktenblijftheeftalsrisico
dathetmindermotiverendkanwerkenenmindertotactiestimuleertBepaalconcretesubdoelstellingentussenresultatenofmaakresultaatafsprakenmetelkaar
3 Samenwerking als integraal onderdeel van je dagelijkse werk niet als iets lsquoerbijrsquo
bull Borgdeinvesteringeninbeddingvandesamenwerkingdooreenprojectleideraantestellendievoldoetaaneenconcreetuitgedachtprofielvoordezerolenstelperbetrokkenorganisatieeacuteeacutencentraalcontactpersoonaanalsaanspreekpunt
bull Bespreekmetelkaarwateenrealistischetijdsinvesteringisbull Legitimeerrichtinghetmanagementdirectiedatdeinvestering
insamenwerkingrendabelisMaaktcapaciteitvrijenborgdatdesamenwerkingorganisatorischingebedwordt
4 Denk na over opdrachtgeverschap amp eigenaarschapbull Gametelkaarhetgesprekaan(gedeeld)eigenaarschapen
verbindthierconcreteverantwoordelijkhedenenactiesaanbull Zorgvoorachterwachten5 Let op kwetsbaarheden in de opstart amp voortgang van de
regionale samenwerkingbull WeeszorgvuldigbijhetaanstellenvaneenprojectleiderLet
specifiekoppositieaanwezignetwerkenendaadkrachtbull Weestransparantenhoudtrekeningmetzakelijkeen
persoonlijkebelangendoormetelkaarstiltestaanbijWat(ver)bindtonsWatisiedersbijdrageAandachtvoordewhatrsquosinitforme
bull Concretiseermetelkaarwatsamenwerkenvooriedereenbetekentpelhetbegripechtaf
bull Toetsregelmatiginhetprocesofernogsteedswordtvoldaanaanverwachtingenaannamesenrealiteitvandeervarensamenwerking
6 Werken met casuiumlstiek kan op diverse wijzenbull Elkevormkentzijnvoor-ennadelenenisafhankelijkvan
contextenvoorkeurGedeeldesuccesfactorenzijncasusseninlatenbrengenvanuitverschillendeorganisatieshanterenvanhandleidingofprotocolbijinventarisatieprocesbegeleiderdiecasusbesprekingbegeleidt
bull Houdtrekeningmetselectiecriteriavandecasusprivacyvandeclieumlntruimetijdsmargevoorinventarisatieenfaciliteringvanuiteacuteeacutencentraalaanspreekpunt
7 Wanneer en hoe clieumlnten en werkgevers betrekkenbull Gametclieumlnten(raden)enwerkgeversingesprekwelkewensen
bestaanerindesamenwerkingBespreekmetelkaardelsquospelregelsrsquoinoverleggen
bull FaciliteeriniedergevaldathunperspectiefgeiumlntegreerdwordtbijvoorbeeldviaeenklankbordgroepofspecifiekefeedbackbijeenkomstenDenkooknawaaroverjeinputwilthebbenervaringenmetpsychischeklachtenofvisieopdienstverlening
8 Niet vanzelfsprekend zorgvuldige en tijdige communicatiebull Maakafsprakenoverdemaniervancommunicerentiming
mediuminitiatiefnemerbull Maakgebruikvandekrachtvanherhalingenbouw
checkmomenteninbull Attendeerallebetrokkenprofessionalsomzichtehoudenaan
dehaal-enbrengplichtalserietsnietduidelijkisneemdanzelfhetinitiatiefomdieduidelijkheidtekrijgen
21
Praktijkvoorbeeld van regionale samenwerkingPraktijkvoorbeeldvanregionalesamenwerkingtussengemeenteenGGZPresentatievanJannekeOudeAlink(gemeenteApeldoornregioStedendriehoekenNoordwestVeluwe)httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamenwerking_in_de_regio_stedendriehoek_en_noordwest_veluwepdfoverlay-context
Friese lessen rond samenwerkingldquoWedachtendatalsjebijelkaaraantafelgaatzittenermeteenefficiencywinstgeboektwordtNietsisminderwaarrdquoAldusKimReemerregiocooumlrdinatorParticipatiearbeidsmarktregioFryslanldquoJemoetelkaareerstlerenkennenenelkaargaanbegrijpenenvertrouwenDatkosttijdrdquoDelessenuitFrieslandbull LangeopstartwerptvruchtenafErisveeloverlegnodigbull Eacuteeacutenregievoerderperclieumlntbull Benoemdeverschilleninelkaarsbenaderingbull DekostengaanvoordebatenuitDusdoorgaanenbezig
blijvenanderszakthetbereikteweersnelwegbull Eentrekkerisessentieelenthousiasmeeveneensbull Communicatieisalleshttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
Echte winst door samenwerken zes gouden tips van Ferry KosterldquoZelfdoenisoptellenSamenwerkenisvermenigvuldigenrdquoDatzegtprofdrFerryKosterbijzonderhoogleraarInnovatievesamenwerkingaanTilburgUniversityZiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwssamenwerken-echte-winst-zes-gouden-tips-van-ferry-koster
31 regionale plannen van aanpakMaarliefst31arbeidsmarktregiorsquoshebbeneenplanvanaanpakgemaaktoverhunaanpakomderegionalesamenwerkingtussenUWVgemeentenenGGZteverbeterenzodatclieumlntenmetpsychischeaandoeningenbeteraanhetwerkkomenHetministerievanSZWheeftdeplannenbeoordeeldenuiteindelijkkomenzijallemaalinaanmerkingvoordefinancieumlleimpulsvanhetministerievanSZWToenmaligstaatssecretarisKlijnsmasteldeviahetkaderStimuleringregionalesamenwerkingGGZenWerkampInkomenintotaalmaximaal euro 35miljoenbeschikbaarInveelplannenisaandachtvoorcasuistiekbesprekingenenonderlingedeskundigheidsbevorderingenintervisieMeerdereregiorsquoshebbendeambitieomdewerkprocessenvanUWVgemeentenenGGZrondmensenmeteenpsychischeaandoeningopelkaaraftegaanstemmenofomtoteengezamenlijkwerkprocestekomenInzetenontwikkelingvanIPSkomtregelmatigindeplannenterughttpswwwsamenvoordeklantnlnieuws31-plannen-van-aanpak-ingediend
22
HetministerievanSZWlaatdekomendetweejaaronderzoekdoennaardeuitvoeringvandesamenwerkingsplannenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsonderzoek-naar-de-uitvoering-van-de-31-plannen
Afstemming werkprocessenInveelplannenvanaanpakwordtaandachtbesteedaanhetafstemmenvanwerkprocessentussenUWVgemeentenenGGZOpvallenddaarbijsommigenwerkenlsquovanbovennaarbenedenrsquoeerstbeleiddandewerkprocessenanderenvanbenedennaarboveneerstdepraktijkvandaaruitkomentotbeleidVoorbeeldbeleideersthttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwswerkgevers-centraal-plan-van-aanpak-drenthe
Voorbeeldpraktijkeersthttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsbouw-samenwerking-op-vanuit-de-praktijk-en-niet-vanaf-de-bestuurstafelshttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsplan-van-aanpak-zuid-limburg-sense-urgency
Integraal casemanagementVerschillendegezaghebbendepartijenbenadrukkenopbasisvanonderzoekhetbelangvaneenintegraleaanpakenintegraalcasemanagementvanuitWerkampInkomenendeGGZEengreepHetTrimbosInstituutpleitvoorsamenwerkingtussenFACT-teams(GGZ)ensocialewijkteamshttpsassetstrimbosnldocs97ad37ee-bffa-46e6-b55e-0a01c646ed51pdf
DeOrganisatievoorEconomischeSamenwerkingenOntwikkeling(OECD)beveeltNederlandaanompsychischeproblemenaltijdgeiumlntegreerdaantepakkenDedienstverleningaanclieumlntenmetpsychischeaandoeningenblijftachterdooreengebrekkigontwikkeldeondersteuningdoorcasemanagersaldusdeOECDOmdatmensenmeteenmentaleaandoeningvaakookandereproblemenhebbeniseenmultidisciplinaireondersteuningnodigwaarinzorgwerkeninkomenenanderesocialesectorenwordengecombineerd
OECDMentalHealthandWorkNetherlandsOECDPublishing2014DitrapportmaaktdeeluitvaneenseriepublicatiesoverdiverseOECD-landenOnlinetelezenviahttpwwwoecdorgnetherlandsmental-health-and-work-netherlands-9789264223301-enhtm
Tedownloadenviadezepaginahttpswwwrijksoverheidnldocumentenrapporten20141201oecd-rapport-mental-health-and-work-the-netherlands
OECDReportHealthataglanceEurope2016Onlinetelezenviahttpwwwoecdorghealthhealth-at-a-glance-europe-23056088htm
httpwwwoecd-ilibraryorgsocial-issues-migration-healthmental-health-and-work_9789264124523-en
23
HetZorginstituutNederlandheeftaangegevenwaardegrenzentussendedomeinenvanWerkampInkomenenGGZliggenTegelijkconstateerthetZorginstituutdaternogveelmisgaatindeafstemmingtussenbeidedomeinenzowelquabeleidalsuitvoeringhttpswwwzorginstituutnederlandnlpublicatiesrapport20160829bevorderen-van-participatie-van-clienten-met-een-psychische-stoornis
Casebesprekingen en regievoeringInsommigeregiorsquosisalervaringmetgemeenschappelijkeclieumlntbesprekingeninveelanderebestaathetvoornemendaartoeZieondermeerparagraaf27vanSamenwerkenaanwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
FrieslandheeftdriesubregionalecasusgroepenwaarinGGZgemeentenenUWVclieumlntenbesprekenDezecasusteamswordenndashzekerindebeginfasendashprofessioneelbegeleiddoortrainersendocentenvandeNoordelijkeHogeschoolLeeuwardenIndecasusgroepenwordtperclieumlnteacuteeacutenregievoerderbenoemdhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
CentraalindeaanpakvenderegioHollandRijnlandstaathetcasuiumlstiekoverlegDaarinoverleggenallebetrokkenpartijenovercasussendiezijzelfkunneninbrengenInhetoverlegwordtbepaaldwatermoetgebeurenwelkeafsprakennodigzijnenwiedaarbijbetrokkenzijnDaarbijwordtereacuteeacutenregiehouderbenoemdhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsbouw-samenwerking-op-vanuit-de-praktijk-en-niet-vanaf-de-bestuurstafels
GegevensuitwisselingEffectievesamenwerkingtussenWerkampInkomenenGGZkannietgoedplaatsvindenzonderdatgegevensoverdegemeenschappelijkeclieumlntuittewisselenDaarbijgaathetlangnietaltijdompuurmedischeinformatieOmherstelenparticipatiegoedtecombinerenishetvooralnodigominzichttedeleninwatiemandondanksdeaandoeningweacutelkanwatdeambitiesenwensenzijnenmetwelkeaanpassingenmogelijkrekeninggehoudenmoetenwordenHelaasbiedtdehuidigewet-enregelgevingrondgegevensuitwisselingenprivacygeenantwoordopallevragenvanprofessionalsHetbestedatzijdaaromkunnendoenishandelenindegeestvandewetgevingmaardaarbinnenopgewetensvollewijzewelzoekennaarpraktischeoplossingenInhetrapportSamenwerkenaanwerk(paragraaf47)wordtingegaanopgegevensuitwisselinghttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
httpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingensamenwerken-met-zorgprofessionals--gegevensuitwisseling-en-privacy
httpswwwdivosanlwerkwijzer-werk-en-inkomen-in-het-sociaal-wijkteamgegevensuitwisseling-beroepsgeheim-en-privacy
24
Protocollen gegevensuitwisselingInderegionalewerkateliersbleekdatinmeerdereregiorsquosafsprakenzijngemaakttussenGGZUWVengemeentenoverhoeomtegaanmetgegevensuitwisselingIndearbeidsmarktregioFrieslandiseenprotocolopgesteldvoordegegevensuitwisselingrondgezamenlijkeclieumlntenhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlageprivacyprotocol_frieslandpdfoverlay-context=nieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
Tips gegevensuitwisseling en privacybull Houdsteedsvoorogenwathetdoelisvande
gegevensuitwisselingDatwordtsnelvergetenGadusnawelkegegevensnoodzakelijkzijnvoorhetdoelkanhetookmetmindergaatdeuitvraagnietteverofisereenanderemanieromdegegevenstekrijgen(eisenvansubsidiariteitenproportionaliteit)
bull MedischeinformatieismeestalnietnodigalleeninformatieoverarbeidsmogelijkhedenenarbeidsbeperkingenMedischedossiersmogennietwordenuitgewisseldtenzijdeklantzezelfterbeschikkingstelt(enbeperkttotdevoorhetdoelrelevanteinformatie)
bull Vraagdeclieumlntaltijdtoestemmingvoorgegevensuitwisselingenlegdietoestemmingschriftelijkvast(datisoverigensgeenblancomachtiging)Legdeklantdaarbijzorgvuldiguitwaaromdegegevensnodigzijnenbeperkjetotgegevensdieechtnodigzijn
bull SomskunnencasusbesprekingentussenzorgverlenerenklantmanagersanoniemzijnBijniet-anoniemecasus-besprekingenisschriftelijketoestemmingvandeclieumlntvereist
bull Indriegesprekkenkomtinformatiesnelnaarboven
bronTekstinparagraaf47p3132Samenwerkenaanwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
Visie LCR op privacy en gegevensuitwisselinghttpswwwlandelijkeclientenraadnlContentDownloads141112-factsheet-privacypdf
Algemene uitgangspunten begeleiding naar werkbull Sluitaanbijdewensenendoelenvandeklant Werkenisvoormensenmeteenpsychischeaandoeningniet
altijdmakkelijkOmdemotivatietekunnenopbrengenishetdaaromextrabelangrijkdathetwerkzogoedmogelijkaansluitbijdekwaliteitenwensenendoelenvandepersoon
bull Werkvanuiteenintegralebenadering Wanneeriemandbehandelingnodigheeftishetbelangrijk
datdebehandelinggoedafgestemdisophettrajectnaarwerkDitgeldtookvoor(blijvende)ondersteuningdieiemandnodigheeftGoedeafstemmingvanbehandelingondersteuningenbegeleidingisessentieel
bull Denkinmogelijkheden IedereenkanietsDatishetaangrijpingspuntvoorbegeleiding
naarwerkWeescreatiefinhetbedenkenvanoplossingenvoorproblemenenvertaalmogelijkebeperkingenoppraktischemanierinmogelijkhedenFixeerjealsbegeleidernietopdeaandoeningBedenkdatfunctiesaanpasbaarzijn
25
bull Zorgvoorvoldoendeuitdaging IedereenkanzichontwikkelenWathiervoornodigisis
voldoendeuitdagingEenuitdagingis100maatwerkenvooriedereenverschillendMaarvooriedereengeldtalsietstemoeilijkoftemakkelijkisontwikkeljejezelfniet
bull Hetkanenmagmisgaan BijuitdagingenhoortdathetmiskangaanMaarhet
alternatiefnietsdoenofalleenmaarveiligekeuzesmakenisnietbeterTegenslagenenfaalervaringenzijneenonderdeelvaneenleerproces
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
App Many ondersteunt samenwerkingIndediverseregionalewerkateliersisnaarvorengekomendaterveelbehoefteisaanwisselwerkinghetuitwisselenvankennisencontactleggenmetelkaarDaarombiedenweuhetgebruikvandeappManyaanHetiseenbestaandeappwaarineencommunicatiekanaalisaangemaaktSAMENWERKINGGGZENWampImettoevoegingvan1 De35arbeidsmarktregiorsquos2 10categorieeumlnzoalsinterventiesfinancieumlnenGebruikdeappomeenvraagstellenofeenberichtophetprikbordachtertelateninhetcommunicatiekanaallsquoKennisnetwerkGGZenWampIrsquoDitkuntuzowelopregio-niveaudoenofineencategorieEencategorieisregio-overschrijdendBijeenregiokrijgenalleendiegenendevraagteziendieookdedesbetreffenderegiohebbengeselecteerdDeappistevindeninbull iTunesbull GooglePlaybull WindowsPhone
HoedeappteinstallerenentegebruikenDatisheeleenvoudigVolgdeinstructiesindehandleidingOfziedepaginahttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsapp-many-versterkt-het-kennisnetwerk-ggz-en-werk-inkomen
HetcommunicatiekanaallsquoKennisnetwerkGGZenWampIrsquoiseenbeslotenkanaalWiltuookandereprofessionalsuitnodigenomtekennisuittewisselenStuurdaneene-mailnaarhelpdeskimpulssamenvoordeklantnlovvappManyendegegevensvandeprofessional(naamorganisatiefunctieene-mailadres)
Ondersteuning door de ProgrammaraadDeProgrammaraadheefteenspecialepaginaopzijnsitelsquoSamenvoordeklantrsquooverwerkpsychischeaandoeningenensamenwerkingtussenprofessionalsuitGGZenWampIHieroponderanderdoorverwijzingennaarondersteunendeproductenhttpswwwsamenvoordeklantnlpsychische-aandoening-en-werk
MaandelijksverschijntdedigitaleNieuwsbriefSamenwerkingGGZenWampIHierinveelpraktischetipsenervaringenronddeuitvoeringvanderegionaleplannenvanaanpakOponderstaandepaginanadereinformatielinksnaardereedsverschenennieuwsbrievenendemogelijkheidomje(gratis)teabonnerenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsnieuwsbrief-samenwerking-ggz-en-wi
26
4Kennis enkennisdelenInhoudbull Regionale werkateliers en plannen van aanpak 27bull Divosa 27 bull SBCM 27bull ParticipatieCampus 28bull Phrenos 28bull Tranzo 28bull Samen Sterk Zonder Stigma 28 bull GGZ Nederland 28bull AKC 29bull MMM 29bull Centrum Inclusieve Arbeidsorganisatie 29bull MIND 29bull LPGGZ 29 bull App Many 29bull Trimbos-instituut 29bull Movisie 29
27
4KennisenkennisdelenOm beter en effectiever samen te werken is het delen van bestaande en opbouwen van nieuwe kennis onontbeerlijk Zowel binnen de domeinen GGZ en Werk amp Inkomen als daartussen In dit hoofdstuk van de routekaart onder meer links naar vindplaatsen van kennis zoals kenniscentra en organisaties alsmede hun opleidingen en trainingen We beperken ons daarbij tot non-profit organisaties Dat neemt niet weg dat er ook een relevant aanbod van trainingen en opleidingen is van commercieumlle partijen
Regionale werkateliers en plannen van aanpakKennisdelingwaseenbelangrijkonderwerpinderegionalewerkateliersInderegionaleplannenvanaanpakisdeweerslagdaarvanduidelijkterugtevindenininitiatievenrondthemabijeenkomstengezamenlijketrainingenenopleidingenoverzichtenvanproducteneninterventieskenniskringenopbouwvaneenregionalesocialekaartetcInhoofdstuk2vanhetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquozijnzebeschrevenmetnameinparagraaf26httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
KennisdeleniseenbelangrijkepijlervanhetplanvanaanpakinWest-BrabantDaarbijgaathetmetnameomeffectieveinterventiesenaanpakkenDesamenwerkendepartijengaantrainingenenworkshopsorganiserenbijvoorbeeldoverdevraaghoejeeenpsychischeaandoeningherkentOfwatgemeentenenUWVinhuishebbenaanbegeleidingsmogelijkhedenrichtingwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwssamen-werken-aan-werk-west-brabant
DivosaDivosaisdeverenigingvanleidinggevendeninhetsociaaldomeinOpdesitevanDivosazijnverschillendewerkwijzerstevindenoverdere-integratievanmensenmeteenpsychischeaandoeningalsmedeeendigitalekenniswijzereene-learningeentrainingvoorklantmanagersendiverseanderehulpmiddelenhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
SBCMSBCMishetKenniscentrumenAampO-fondsindesocialewerkgelegenheidHetdoelvanSBCMismiddelshaaractiviteitenbijdragenaanpassendbetaaldenduurzaamwerkvoormensenmeteenafstandtotdearbeidsmarktSBCMheeftmeerderetrainingenvoordiversedoelgroepeneene-learningenheeftdiverseandererelevanteproductenzoalshandreikingenvoorbegeleidingDeSBCM-productenzijndeelstevindenindeParticipatieCampuswwwsbcmnlproducten
28
ParticipatieCampusDeParticipatieCampusiseeninitiatiefvanDivosaenSBCMterbevorderingvanhetvakmanschapindeuitvoeringDeParticipatiecampusgeefttoegangtotverschillendee-learningsdigitalekenniswijzersenandereproductenRegistratie(gratis)isvereistwwwparticipatiecampusnl
httpsparticipatiecampusnlkenniswijzers
httpsparticipatiecampusnlelearningaanbod
PhrenosPhrenosishetkenniscentrumvoorernstigepsychischeaandoeningen(epa)OpdesitevanPhrenosstaatveelinformatieoverEPA(ernstigepsychischeaandoeningen)enwerkrichtlijnenbijeenkomstenkenniskringenaanpakkeneninterventiesPhrenosbeheertenontwikkeltdeinterventieIPS(IndividuelePlaatsingenSteun)enverzorgtdeopleidingtotIPS-jobcoachhttpswwwkenniscentrumphrenosnl
TranzoTranzoishetwetenschappelijkcentrumvoorzorgenwelzijnvanTilburgSchoolofSocialandBehavioralSciencesTilburgUniversityDemissieishetverbindenvanwetenschapenpraktijkophetgebiedvanzorgenwelzijnhttpswwwtilburguniversityedunlonderzoekinstituten-en-researchgroepentranzo
TranzokentverschillendeAcademischeWerkplaatsenwaarinderelatietussenpsychischeaandoeningenenwerkcentraalstaatmetnamedeAcademischeWerkplaatsArbeidenGezondheidhttpswwwtilburguniversityedunlonderzoekinstituten-en-researchgroepentranzoacademischewerkplaatsenarbeid-en-gezondheid
Samen Sterk Zonder StigmaDesitevanSamenSterkZonderStigma(SSZS)geeftondermeertoegangtoteentraininglsquoSelecterenzondervooroordelenrsquodee-learninglsquoOpenheidpsychischegezondheidwerktrsquoendeapplsquoSterkophetWerkrsquoBovendienpresentatiesvanwerkambassadeursenworkshopsamppresentatiesopmaatwwwsamensterkzonderstigmanl
ZieookparagraafoverSSZSinhoofdstuk6pagina38
GGZ NederlandGGZNederlandisdebrancheorganisatievoorinstellingenindegeestelijkegezondheidszorgenverslavingszorgSteedsmeerGGZ-instellingenzienwerkenparticipatiealsnuttigeennoodzakelijkeonderdelenvangenezingenrehabilitatieenintegrerendieinhunbehandelingBijvoorbeeldmetarbeidsmatigedagbehandelingofwerkonderbegeleidingvangespecialiseerdetrajectbegeleidersofjobcoachesvaakineenambulantbehandelteamOpdewebsitevanGGZNederlandisveelrelevanteinformatietevindenbijvoorbeeldoverdeontwikkelingvane-mentalhealthhttpwwwggznederlandnl
httpswwwzorgkaartnederlandnlggz
29
AKCHetArbeidsdeskundigKenniscentrum(AKC)heeftvelerelevantepublicatiesenorganiseertdaarnaastregelmatigbijeenkomstenhttpswwwarbeidsdeskundigennlakc
MensenMetMogelijkhedenInhetprojectMensenMetMogelijkheden(MMM)werken21beroepsgroepenenhunorganisatiessamenaanhetbevorderenvandeparticipatievanmensenmeteenpsychischekwetsbaarheidViadesitevanMMMisondermeereentrainingtoegankelijkdieindividueelmaarookgroepsgewijs(bijvoorbeeldinberoepsmatiggemengdegroepen)gevolgdkanwordenDaarnaastondermeereenInspiratieboekhttpwwwmmm-mensenmetmogelijkhedennl
Centrum Inclusieve ArbeidsorganisatieHetCentrumInclusieveArbeidsorganisatie(CIAO)kanhelpenmethetbetertoegankelijkmakenvaneenarbeidsorganisatievoormensenmeteenbeperkingondermeerdoorInclusiefHerontwerpvanWerk(IHW)HetCIAOiseengemeenschappelijkinitiatiefvandeUniversiteitMaastrichtenUWVhttpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgexpertisecentrum
ZieookparagraafoverCIAOinhoofdstuk5pagina35
MINDMINDwilpsychischeproblemenvoorkomenenmensendiehiermeetemakenhebbenondersteunendoorinformatietebiedenonderzoektedoenprojectenuittevoerenenactietevoerenMINDiseeninitiatiefvanFondsPsychischeGezondheidKorrelatieenhetLandelijkPlatformGGZhttpswijzijnmindnl
Landelijk Platform GGZHetLandelijkPlatformGGZ(LPGGZ)iseenkoepelvanclieumlnten-enfamilieorganisatiesindeGGZHetLPGGZstreefternaardepositievanmensenmeteenpsychischeaandoeningstructureelteverbeterenondermeerviaallerhandeprojectenwaaronderlsquoopenvoorwerkrsquohttpwwwplatformggznllpggz
httpwwwplatformggznllpggzopen_voor_werk
App ManyViadeappManykunnenprofessionalsenanderebetrokkeneninderegioinformatieenvragenuitwisselenZieparagraafAppManyondersteuntsamenwerkinginhoofdstuk3Zieparagraafoverappmanyinhoofdstuk3paginanummer25
Trimbos-instituutHetTrimbos-instituutwildegeestelijkegezondheidverbeterendoorhetdelenvankennisHetTrimbosInstituutontwikkeltinterventiesenbeheerteenwebsitemeterkendeinterventiesindelangdurigeGGZhttpswwwtrimbosnl
httpserkendeinterventiesggztrimbosnl
MovisieMovisieishetlandelijkkennisinstituutenadviesbureauvoorhetsociaaldomeinMovisiebeheertondermeerdedatabankeffectievesocialeinterventieshttpswwwmovisienl
httpswwwmovisienleffectieve-sociale-interventies
30
5Werkgevers
en banenInhoudbull Psychosociale arbeidsbelasting 31bull Werkgeversbenadering en -dienstverlening 31bull Tips van professionals 32bull Instrumentarium Participatiewet 32bull Banenafspraak 33bull Doelgroepregister 33bull Samen Sterk Zonder Stigma 33 bull Werkambassadeurs 33bull Locus 33bull De Normaalste Zaak 34bull Onbeperkt Ondernemen 34bull Begeleidingskaarten psychische beperking 34bull Handreikingen 34bull Harrie en Werkmaat 34bull Centrum Inclusieve Arbeidsorganisatie 35bull Tips van Samen Sterk Zonder Stigma voor de advisering van werkgevers 35
31
5WerkgeversenbanenEr is - terecht - veel aandacht voor het (terug)leiden van mensen met een psychische aandoening naar de arbeidsmarkt Maar preventie van uitval is stap eacuteeacuten Dat moet gestalte krijgen in de werksituatie bij de werkgever
Bij re-integratie zijn werkgeverscontacten onontbeerlijk Dit is vanouds iets van het domein Werk amp Inkomen en loopt met name via de zogenaamde werkgeversservicepunten van UWV en gemeenten Naarmate de GGZ meer belang hecht aan werk vindt ook daar werkgeversbenadering plaats bijvoorbeeld in het kader van IPS Het is van belang dat op elkaar af te stemmen de werkgever zo min mogelijk te belasten met allerlei verschillende contacten en arrangementen en de werkgever zoveel mogelijk te ontzorgen De Participatiewet heeft daar een aantal moge-lijkheden voor gecreeumlerd Daarnaast kunnen herontwerp van werk en specifieke ondersteuning helpen bij een goede integratie van werknemers met een psychische aandoening in een bedrijf
Psychosociale arbeidsbelasting Psychosocialearbeidsbelasting(PSA)iseenbelangrijkerisicofactorvooruitvalenpsychischekwetsbaarheidHetterugdringenofvoorkomenvanPSAisdanookeenhoeksteenvangoedARBO-beleidIndeHandreikingPsychosocialearbeidsbelastingstaantalvanaanknopingspuntendaarvoorhttpwwwdearbocatalogusnlsitesdefaultfilesstvdahandreikingenhandreiking_psapdf
httpswwwarboportaalnlexterne-bronneninstrumentenhandreiking-psychosociale-arbeidsbelasting-psa
Werkgeversbenadering en -dienstverleningLeesoverwerkgeversbenaderingenwerkgeverscontacteninlsquoSamenwerkenaanwerkrsquoparagraaf3738en41alsmedeindewerkwijzersvanDivosahttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
httpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--werk-samen-met-werkgevers
InhetDrentseplanvanaanpakstaateengezamenlijkewerkgeversbenaderingcentraalDeGGZ-trajectbegeleidersnaarwerksluitenaanbijdeaccountmanagersvangemeentenenUWVinhetWerkgeversservicepunthttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwswerkgevers-centraal-plan-van-aanpak-drenthe
Dewerkgeversservicepuntenspeleneenbelangrijkerolindeondersteuningvanwerkgeversbijhetindienstnemenvanwerknemersmet(psychischeenandere)beperkingenhttpswwwwerknlwerk_nlwerkgeverwervingsadvieswerkgeversservicepunt
32
OpdesitelsquoSamenvoordeklantrsquovandeProgrammaraadisveelrelevanteinformatietevindenoverwerkgeversbenaderingenwerkgeversdienstverleninghttpswwwsamenvoordeklantnlwerkgeversdienstverlening
httpswwwsamenvoordeklantnlwerkgeversdienstverleningwerkgeversservicepunten
Werkgeversservicepuntenperarbeidsmarktregiohttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagewerkgeversservicepunten_22_08_2017pdfoverlay-context=arbeidsmarktregios
Tips van professionalsbull Netwerkontwikkelingmetwerkgeversisvangrootbelang
Geefindecontacteneenduidelijkenreeumlelbeeldvanwateenwerkgeverkanverwachten
bull OntzorgdewerkgeverZijvrezenextrabelastinglsquogedoersquoeneenvergrotekansopuitvalErvaringenvanuitbijvoorbeeldIPSlatenziendatditzekernietaltijdterechtisEengoed
middelomwerkgeverstehelpenisdeno-riskpoliswaarmeewerkgeverszijningedekttegenmogelijkeuitvaldoorziektevandenieuwewerknemer
bull Benutdemogelijkhedenvanbegeleidingvanwerkgeversendecollegarsquosopdewerkvloervandenieuwewerknemer
bull Neembezwarenserieusmaarprobeerzeteontzenuwenofbeheersbaartemakenbijvoorbeelddoordeinzetvaneenjobcoach
bull Alshetluktomeenklantmeteenpsychischprobleemsuccesvolteplaatsenopentdatdewegvooranderenzoisdeervaringvanbegeleiders
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
GGZ-instellingRoadsenuitzendketenAdeccogaansamenwerkenommeermensenmeteenpsychischeaandoeningaaneenbaantehelpenenhengoedtebegeleidenDebasisvandezepubliek-privatesamenwerkingisdatiederdoetwaarhijgoedinisbullAdeccoheefteenwerkgeversnetwerkenvacaturesbullRoadsheeftdecapaciteitenervaringommensenmetpsychischeaandoeningentebegeleidenookinhetwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsgoed-op-weg-met-publieke-private-samenwerking
Instrumentarium ParticipatiewetDeParticipatiewetbiedtmeerderemogelijkhedenomeenwerkgeverteontzorgenenomhethaalbaartemakeniemandmeteenbeperkingindiensttenemenzoalseenloonkostensubsidieofno-riskpolisZievooreenhandzaamoverzichtvandeinstrumentenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwskennisdocumenten-geactualiseerdhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagekennisdocumentondersteuningmensenpwet-versiefeb17pdfoverlay-context=userspearl-hartgers
33
BanenafspraakInhetSociaalAkkoordisvastgelegddatwerkgevers125000extrabanenvoormensenmeteenarbeidsbeperkingmoetencreeumlrenwaarvan25000bijdeoverheiden100000inhetbedrijfslevenDeafsprakentussensocialepartnersenkabinetzijnookvastgelegdindeWetbanenafspraakenquotumarbeidsbeperkten(WetBQA)httpswwwsamenvoordeklantnlwettenbanenafspraak
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlageofficiele_versie_kennisdocument_wet_banenafspraak_en_quotum_arbeidsbeperkten_-_zomer_2017pdfoverlay-context=
httpswwwsamenvoordeklantnlwetten
DoelgroepregisterHetdoelgroepregisterbevatkandidatendieinaanmerkingkomenvoordebanenafspraakofdiemetanderewoordenmeetellenvoorhetbehalenvandeafgesprokenaantallenVoorwerkgeverskanhetvanbelangzijnomiemandvanuithetdoelgroepregisterteplaatsenomzoaanbijtedragenaanhetrealiserenvandeverplichtingenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwskennisdocumenten-geactualiseerd
Samen Sterk Zonder StigmaSamenSterkZonderStigmazetzichinvoorzichinvooreensamenlevingwaariniedereenopenkanzijnoverpsychischeaandoeningenBespreekbaarheidvanpsychischeaandoeningenophetwerkleidttoteerderhulpzoekenminderziekteverzuimgrotereproductiviteitenminderpresenteiumlsme(menisaanwezigmaar
doetnietsnuttigsmeer)watookveelvoordelenvoordewerkgeveropleverthttpswwwsamensterkzonderstigmanlgclid=CIzNpJLFjdMCFQaVGwod-1oMdA
DorienVerhoevenvandeStichtingSamenSterkZonderStigmahieldop12april2017eenpresentatieoverstigmaendebenaderingvanwerkgevershttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagestigma_en_de_benadering_van_werkgeverspdfoverlay-context
ZieookparagraafoverSSZSinhoofdstuk6pagina38
WerkambassadeursDewerkambassadeurszijneeninitiatiefvanSamenSterkZonderStigmawerknemersmeteenpsychischeaandoeningdiewerkenbinnengewonebedrijvenenzichdaarinzettenvoordebevorderingvanbespreekbaarheideneenveiligecultuurhttpswwwsamensterkzonderstigmanlover-onsambassadeurs
LocusLocusiseenin2011opgerichtpubliek-privaatnetwerkvanbedrijvengemeentenenSW-bedrijvendathelptmensenmeteenafstandtotdearbeidsmarktopeenduurzamemanierintezettenhttpwwwlocusnetwerknl
34
De Normaalste ZaakDeNormaalsteZaakiseennetwerkvankleinereengroterewerkgeversdiestrevennaarlsquoinclusiefondernemenrsquoOpwwwdenormaalstezaaknlzijnondermeeroverzichtentevindenvanregelingenvoorwerkgeversdiewerknemersmeteenarbeidsbeperkingindienstnemenwwwdenormaalstezaaknl
Onbeperkt OndernemenDewebsitewwwonbeperktondernemencombevatvoorbeeldentipsenhandreikingenvoorwerkgeversdiearbeidsgehandicaptenindienstwillennemenOokdebegeleidingdaarvankomtnadrukkelijkaanbodwwwonbeperktondernemencom
Begeleidingskaarten psychische beperkingDeBegeleidingskaartengevensnelinzichtindegedragskenmerkenvandemedewerkermeteenpsychischebeperking(watzieik)enhoedaarhetbestmeeomgegaankanworden(watdoeik)EriseenversievoordewerkgevereneenversievoordebegeleidervanSocialeWerkvoorzieningofWerkbedrijfDekaartenzijnontwikkelddoorSBCMhttpswwwsbcmnlfileadminsbcm_datasectorenduurzame_banenbegeleidingskaarten_interactief_defpdf
HandreikingenSBCMheefthandreikingenontwikkeldomdeongeschrevenregelsineenbedrijfinzichtelijktemakenDoorvoorafinformatietekrijgenkandenieuwecollegazichgedragenzoalsdatbijdewerkgevergebruikelijkisHetisteoverwegenomwerkgeversopdezedocumententewijzenalszekandidatenmeteenpsychischebeperkingindienstnemen
httpswwwsbcmnlfileadminsbcm_dataproductenduurzaam_werkverbandproductendownloadsHandreiking_aan_het_werk_met_nieuwe_collegas_interactief_defpdf
httpswwwsbcmnlfileadminsbcm_dataproductenduurzaam_werkverbandproductendownloadsSBCM_Checklist_Spelregels_werkgeverpdf
httpswwwsbcmnlfileadminsbcm_dataproductenduurzaam_werkverbandproductendownloadshandreiking_begeleiding_op_de_werkvloerpdf
Harrie en WerkmaatHarrieisbedachtdoorCNVJongerenEenlsquoHarriersquoiseendirectecollegavaneenwerknemermeteenbeperkingdieoptreedtalsbegeleiderHarriestaatvoorHulpvaardigAlertRealistischRustigInstruerendenEerlijkhttpwwwikbenharrienl
SBCMenFNVhebbeneenvergelijkbaaraanbodontwikkeldalsdeHarrienamelijkdeWerkmaatZiehttpswwwsbcmnlproductenduurzaam-werkverbandproductenmaatjes-voor-medewerkers-met-arbeidsbeperkinghtmlL=0
35
Centrum Inclusieve ArbeidsorganisatieHetCentrumInclusieveArbeidsorganisatie(CIAO)eeninitiatiefvandeUniversiteitMaastrichtenUWVzetzichinomarbeidsplaatsenteontwerpenbijreguliereorganisatiesvoormensenmeteenafstandtotdearbeidsmarktookvoormensenmetpsychischeaandoeningenDaarbijwordtdemethodiekInclusiefHerontwerpvanWerk(IHW)toegepasthttpwwwinclusievearbeidsorganisatieorg
httpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgmethoden-instrumenteninclusief-herontwerp-van-werk
VanuitdieinvalshoekisdeMaastrichtseWerkcapaciteitMonitor(MWcopyM)aangepastvoorgebruikdoorGGZ-trajectbegeleidersDeMWcopyMiseenhulpmiddelvoorhetschattenenmonitorenvandewerkcapaciteitvanmensenmeteenernstigepsychischeaandoening(EPA)ensteltbegeleidersinstaathetfunctionerenophetwerktebesprekenhttpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgmethoden-instrumentenmaastrichtse-werkcapaciteit-monitor
HetartikellsquoLendingaHelpingHandatWorkAMultilevelInvestigationofProsocialMotivationInclusiveClimateandInclusiveBehaviorrsquogaatinopdenoodzaakvanlsquoinclusiefgedragrsquovanindividuelewerknemersmaarookteamsendegehelearbeidsorganisatievooreensoepeleintegratievanwerknemersmet(psychischeofandere)beperkingenhttpslinkspringercomarticle101007s10926-016-9680-z
Tips van Samen Sterk Zonder Stigma voor de advisering van werkgeversbull Praatmetinplaatsvanoverbull Leerdesignalenherkennenbull Focusopwatjekuntbeiumlnvloedenbull Creeumlereenveiligewerksfeerbull Pakdeoorzakenvanstressaanbull Blijfingesprekingevalvanziektenbull Helpcollegarsquosermeeomgaanbull Weesalertopnegatiefgedraghttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagestigma_en_de_benadering_van_werkgeverspdfoverlay-context
36
6Stigma
Inhoudbull Stigma en zelfstigma 37bull Stigma bestrijden 37 bull Handboek destigmatisering bij psychische aandoeningen 38 bull Destigmatiseringsinterventies 38bull Empowerment en doorbreken zelfstigma 38bull Samen Sterk Zonder Stigma 38 bull Werkambassadeurs 39bull Kennisthema stigma van Kenniscentrum Phrenos 39bull Vertellen of verzwijgen 39bull Tips 40
37
6StigmaEen van de grootste obstakels op weg naar werk is het stigma dat rust op psychische aandoeningen Stigma in de samenleving bij werkgevers en toekomstige collegarsquos Maar soms ook bij professionals en begeleiders En niet in het minst bij de persoon zelf zelfstigma Wat weten we over stigma en hoe daarmee om te gaan
Destigmatisering Drie gouden regels voor professionalsbullNeemeenopenhoudingaantegenoverdeclieumlntbullZorgdatjeenigekennishebtoverstigmaendestigmatiseringbullPleegreflectieopjeeigenaannames
Stigma en zelfstigmaZorsquon40vandeNederlanderskrijgtzelftemakenmeteenpsychischeaandoeningenTochbrengtheteenstigmametzichmeeDatleidttoteenkleinerekansopwerk90vandemensenmeteenpsychischeaandoeningzegtlasttehebbenvandegevolgenvanhetstigmazoblijktuitonderzoekDiegevolgenzijnminderkansopwerkminderzelfvertrouweneennegatiefzelfbeeldenzelfssociaalisolementEenderdetoteenkwartvandebetrokkenenvoeltzichgediscrimineerdofoneerlijkbehandeldDatleidterbij20toeervanaftezienwerktezoekenofeenopleidingtegaandoenHetstigmadatdebuitenwereldoplegtwordtvaakeigengemaaktdoordebetrokkeneHetstigmawordtgeiumlnternaliseerdenerontstaateenzelfstigmaDitisextraschadelijkEenstigmazouiemandnogkunnenmotiverenomhettegendeeltebewijzenMaarbijeenzelfstigmaverzetiemandzichnietmeertegenhetstigmahttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsstigma
HetartikellsquoHowandwhenstereotypesrelatetoinclusivebehaviortowardpeoplewithdisabilitiesrsquogaatinopdegevolgenvannegatievestereotypenenhoudingenvanwerkgeversenwerknemerstenopzichtevanwerknemersmetbeperkingen(waarondepsychischeaandoeningen)httpwwwtandfonlinecomdoiabs1010800958519220151072105
Stigma bestrijdenInparagraaf36vanhetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquoeencompactoverzichtvanhoestigmakanwordentegengegaanhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
IndelsquoWerkwijzerPsychischeaandoeningenenlichteverstandelijkebeperkingenHandboekvoormaatwerkbijhetbegeleidennaarwerkrsquogaatparagraaf23overhetwakenvoorstigmatiseringDaarinondermeertipshoetehandelenalsbegeleiderOokbegeleiderskunnenzichnietaltijdonttrekkenaanhetdenkeninstereotypenalshetgaatompsychischeaandoeningenBijvoorbeelddoorerautomatischvanuittegaandatwerknietaandeordeisofandershooguitsimpelwerkofonbetaaldwerkZiebijvoorbeeldhoofdstuk1enparagraaf22vandeWerkwijzerRe-integratievanklantenmetpsychischeaandoeningenhttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--waak-voor-stigmatisering
38
Hoe kun je als begeleider destigmatisering bevorderen Tips van Dorien Verhoeven van Samen Sterk Zonder Stigmabull Weetdaterzoietsalsstigmaenzelfstigmaisendathet
heelvaakvoorkomtbull Zorgdatjeenigekennishebtoverstigmaendewerking
ervanbull Weesjebewustvanjeeigenideeeumlnen(voor)oordelenKijk
daareerlijknaarbull WeethoejeeengesprekaangaatmetdeclieumlntBiedt
openingenlaatmerkendatjeopenstaatbegriphebtetcbull Probeersamenmetdeclieumlnttoteenoplossingtekomen
bijvoorbeeldoverdevraagopenheidtegevenaaneen(potentieumlle)werkgeverofniet
bull GebruikwaarmogelijkmethodiekenzoalsCORAL(zieeldersindezenieuwsbrief)
bull Nodigeenvanonzewerkambassadeursuitomtevertellenoverzijnofhaarervaringenmetstigmaophetwerkenhoedaarmeeomtegaan
httpswwwsamenvoordeklantnlnieuwssamen-sterk-zonder-stigma
Handboek destigmatisering bij psychische aandoeningenDithandboekbiedtveeloverzichteninzichtoverhoestigmatebestrijdenHethandboekisalleenindrukofalse-boektekoopbijdeuitgeverennietopinternetbeschikbaarWeeghelJvanPijnenborgMVanlsquotVeerJampKienhorstG(red)(2016)HandboekdestigmatiseringbijpsychischeaandoeningenPrincipesperspectievenenpraktijkenBussumCoutinhohttpsshopcoutinhonlstore_nlhandboek-destigmatisering-bij-psychische-aandoeningen-2027html
DestigmatiseringsinterventiesIndegeneriekemoduledestigmatiseringontwikkelddoorhetNetwerkKwaliteitsontwikkelingGGZondermeerinformatieoverdestigmatiseringsinterventiesenhandvattenvoorprofessionalsmaarookvoorclieumlntenzelfhttpwwwkwaliteitsontwikkelingggznlnetwerk
httpwwwkwaliteitsontwikkelingggznlprojectgenerieke-module-destigmatisering
Empowerment en doorbreken zelfstigmaEmpowermentvandeclieumlntkanhelpenhetzelfstigmatedoorbrekenDaarbijhelpenervaringsdeskundigenvanuiteengelijkwaardigepositie(ex-)clieumlntenomkeuzestemakenweerbijhunmotivatietekomenenteontdekkenwathunkwaliteitenenvaardighedenzijnenwatbijhenpasthttpswwwmovisienlpublicatiesnaar-hart-empowerment-deel-2
Samen Sterk Zonder StigmaDemissievanSamenSterkZonderStigma(SSZS)iseensamenlevingwaarinpsychischeproblematiekbespreekbaarisDatdoetSSZSondermeermethetprojectStigmaenWerkSSZSbiedtvoorlichtinghelptbijhetmakenvaneenplanvanaanpakorganiseertnetwerkenvanwerknemersmeteenpsychischeaandoeninginventariseertbestpracticesenontwikkeltinterventieshttpswwwsamensterkzonderstigmanl
39
VakbondenenondernemingsradenkunneneenbijdrageleverenaanhetbespreekbaarmakenvanpsychischeaandoeningenopdewerkvloerMogelijkhedendaartoewordenechterweinigbenutDitblijktuithetonderzoeklsquoPsychischeDiversiteitWerktvanSamenSterkzonderStigmaOmvakbondenenondernemingsradentehelpenmethetleverenvaneenbijdragezijnverschillendehulpmiddelenontwikkeldbull OnderzoekORampVakbondenPsychischeDiversiteitWerktbull ChecklistvoorOndernemingsradenbull FactsheetvoorOndernemingsradenbull Factsheetvoorvakbonden
WerkambassadeursDewerkambassadeurszijneeninitiatiefvanSamenSterkZonderStigmawerknemersmeteenpsychischeaandoeningdiewerkenbinnengewonebedrijvenenzichdaarinzettenvoordebevorderingvanbespreekbaarheideneenveiligecultuurhttpswwwsamensterkzonderstigmanlover-onsambassadeurs
httpswwwsamensterkzonderstigmanlverhalen
VeelvandeSSZS-ambassadeursverzorgenlezingenofpresentatiesZiehttpswwwsamensterkzonderstigmanlboek-een-ambassadeurverhalen_id=7442
Tips van ervaringsdeskundige Marieke van Keeken voor het aanpakken van stigmabull GanietvooronsdenkenmaarvraagengaingesprekEr
zijnallerleistereotypeninomloopdiedoorbreekjevooraldoorpersoonlijkcontact
bull PersoonlijkeervaringenmakenindrukindestrijdtegenstigmaVraagmensendiezelfkwetsbaarheidhebbenervarenomhunverhaaltedoenDatkaniemandzijnuitdeeigenorganisatiemaardewerkambassadeursvanSSZSkunnendatookdoen
bull ZorgvoorgoedeinformatieoverpsychischeaandoeningenenwerkHetisvaakeeneyeopenerdatbijnadehelftvandemenseninonslandooitzelfwordtgeconfronteerdmeteenpsychischprobleemEndateenaandoeninghelemaalnietalsvanzelfsprekendbetekentdatjenietkanwerken
LeeshaarverhaallsquoHoeikmijnzelfstigmadoorbrakrsquohttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwshoe-ik-mijn-zelfstigma-doorbrak
Kennisthema stigma van Kenniscentrum PhrenosFeitencijfersenontwikkelingenrondstigmaendestigmatiseringhttpwwwkenniscentrumphrenosnlkennisthemasstigma
Vertellen of verzwijgenIsopenheidovereenaandoeningverstandigofnietBijvoorbeeldineensollicitatieprocedureofophetwerkOpenheidishetideaalmaarindepraktijknietaltijdverstandigKenniscentrumPhrenosheefteenbrochureeninterventieomeengefundeerdeafwegingtemakenonderdetitelCORAL(concealorreveal)httpswwwkenniscentrumphrenosnlwp-contentuploads201506CORAL-NL_defpdf
40
SamenSterkzonderStigmaKenniscentrumPhrenosenTranzoTilburgUniversityontwikkelendezeaanpakverderwaarbijhetmeerwordttoegespitstopdeNederlandsesituatiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsverzwijgen-vertellen-coralnl-helpt
httpwwwkenniscentrumphrenosnldienstenprojecten-2doorontwikkeling-coral
TIPS bull Leg contactAngstenonbekendheidspeleneengroterolbijhetinstandhoudenvanstigmatiseringDaaromhelptcontactleggenmetmensenmeteenpsychischeaandoeninghetbesteomdestigmarsquosteverminderenDemanierwaaropjealsklantmanagercontactmaaktbepaaltofjestigmarsquosversterktofjuistvermindert(lsquoJamaarmetborderlinekunjetochnietmetkinderenwerkenrsquo)AlleenbegripvoleerlijkengelijkwaardigcontactvermindertstigmarsquosEnhetcreeumlerteenopenenveiligesfeerwaarindoorvragenstellenmeerbegripontstaat
bull Voorlichting en informatie over psychische aandoeningenErzijnveelverkeerdedenkbeeldenenmythes(lsquoautistenhebbengeengevoelrsquo)DoorjeteverdiepenindeverschillendepsychischeaandoeningenkrijgjeeenrealistischerbeeldOokklantenzelfbaserenzichvaakoponjuistedenkbeeldenenleggenzichzelfdaarmeeonnodigebeperkingenop
bull Zie psychische aandoeningen als deel van een continuuumlmWanneerjemensenmeteenpsychischeaandoeningzwart-wittegenovergezondemensenzetlijkenzevervanjeaftestaanMaariedereenheeftwelpsychischekwetsbaarheden
alsspreekangstofeenaanlegvoorsomberheidWanneerjepsychischeklachtenenkwetsbaarhedenzietalssymptomenopeenspectrumwaarjehogerenlagerkuntscorenisdatminderstigmatiserend
bull Maak vooroordelen en stigmarsquos bespreekbaar ook als begeleidersonderling
bull Gebruik het ICF-raamwerk om de gehele persoon in beeld te krijgen en niet alleen zijn of haar aandoeninghttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--waak-voor-stigmatisering
41
7Ervarings-deskundigen en clieumlnten
Inhoudbull Betrokkenheid clieumlnten en ervarings- deskundigen bij regionale plannen 42bull Landelijke Clieumlntenraad 43bull MIND 43bull Landelijk Platform GGZ 43bull Routewijzer naar werk 43bull Evaluatietool re-integratie 43bull Ervaringsdeskundigen 43bull Verhalen van ervaringsdeskundigen 44bull WerkWeb-Autisme 44bull Howie the Harp 44bull Tips van LPGGZ 44
42
7Ervarings-deskundigenenclieumlntenDoor clieumlntenraden clieumlntenorganisaties en ervarings-deskundigen te betrekken en met hen samen te werken kunnen professionals vanuit de GGZ en Werk amp Inkomen effectiever werken aan herstel en re-integratie Clieumlntenraden hebben een wettelijke basis in het kader van clieumlntenparticipatie Clieumlntenorganisaties zijn er op landelijk regionaal en lokaal niveau Zij ontplooien meerdere activiteiten zoals informeren lotgenotencontacten belangenbehartiging hersteltrajecten en het opbouwen van ervaringsdeskundigheid onder meer via opleidingen
Betrokkenheid clieumlnten en ervaringsdeskundigen bij regionale plannenInderegionalewerkateliersisveelgesprokenovermeerenbeterbetrekkenvanclieumlntenenervaringsdeskundigenZiehetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquometnameparagraaf26en28httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
IndeFrieseprojectgroepziteenclieumlntvertegenwoordigerdiezelfervaringsdeskundigeisverbondenaanhetHerstelcentrumFrieslandHijgeeftooktrainingenaandeprofessionalsBovendien
gaatderegioookeenreeksoverleggentebeleggenvoorclieumlntenDezezullenbegeleidwordendooreenervaringsdeskundigevanuithetHerstelcentrumhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
InhetprojectplanvanHollandRijnlandisveelaandachtvoorervaringsdeskundigheidendebetrokkenheidvanclieumlntenInLeidenbestaatallangeretijdStichtingZonwaarinervaringsdeskundigenzijnvertegenwoordigdErvaringsdeskundigenadviserenwaarnodigdegemeenteenuitvoerderszoalsklantmanagersOokverzorgenzijregelmatigtrainingenDaarnaastisStichtingPlatformSamenwerkenbetrokkenbijderegionalesamenwerkingZijorganiserenonderanderedialoogtafelsHierwordtdoorgepraatoverdebetekenisvanwerkvoorduurzaamherstelBeideorganisatieszullenookindearbeidsmarktregioHollandRijnlandactiefwordenzoalsopgenomeninhetplanvanaanpakvanderegioClieumlntenenclieumlntenorganisatieshebbeneenbelangrijkeplekgekregeninhetregionaleplanvanaanpakZoiservoorzieninmaatjesvoorclieumlntenWethouderMarleenDamenvanLeidenldquoZorsquonmaatjeziettochweeranderedingendaneenprofessionalHijofzijheeftookeenandererolendatkanelkaargoedaanvullenrdquohttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsbouw-samenwerking-op-vanuit-de-praktijk-en-niet-vanaf-de-bestuurstafels
43
Landelijke ClieumlntenraadDeLandelijkeClieumlntenraad(LCR)isingesteldbijwet(SUWI)omdeclieumlntenparticipatieinhetveldvanWerkampInkomenvormtegevenDeLCRisdekoepelvanlokaleenregionaleclieumlntenradenbijgemeentenenUWVhttpwwwlandelijkeclientenraadnl
MINDMINDisin2016ontstaanenwilpsychischeproblemenvoorkomenenmensendiehiermeetemakenhebbenondersteunenDitdoetMinddoorinformatietebiedenonderzoektedoenprojectenuittevoerenenactietevoerenSamenmetclieumlnten-enfamilieorganisatiesmaatschappelijkeorganisatiesonderzoekersambassadeursendonateursMINDiseeninitiatiefvanFondsPsychischeGezondheidKorrelatieenhetLandelijkPlatformGGZhttpswijzijnmindnl
Landelijk Platform GGZMINDLandelijkPlatformPsychischeGezondheid(voorheenLandelijkPlatformGGZLPGGZ)isdekoepelvanenvoorongeveertwintigclieumlnten-enfamilieorganisatiesindeGGZOpdesiteiseenoverzichttevindenvanregionaleclieumlntenorganisaties(RCOrsquos)clieumlntinitiatievenenprojectenViaRCOrsquoszijnervaringsdeskundigentevindenhttpwwwplatformggznllpggz
Routewijzer naar werkDeRoutewijzeriseenwebsitevanhetLandelijkPlatformGGZendeLandelijkeClieumlntenraad(LCR)Opdezesitekunnenclieumlntenallerhanderelevanteinformatievindenhttpwwwroutewijzernaarwerknl
Evaluatietool re-integratieDeEvaluatietoolre-integratieiseeninstrument(vragenlijst)datisgemaaktdoorhetVerwey-JonkerInstituutinopdrachtvandeLandelijkeClieumlntenraadenMINDHetgeeftdeclieumlntenraadinzichtinhoeUWVengemeentendebegeleidingvanpsychischkwetsbaremensenvormgevenwwwevaluatieggzenwerknl
ErvaringsdeskundigenErvaringsdeskundigenzijnalshetwarebovenhuneigenproblematiekuitgestegenZijkunnennuttigeadviezengevenaanprofessionalsSommigeervaringsdeskundigenzijnopgeleiddoordeGGZomeencoachenderoltespelenErvaringsdeskundigenzijntevindenviahetLPGGZmaarookviaregionaleclieumlntenorganisaties(RCOrsquos)enfamilieorganisatiesdeNederlandseVerenigingvoorAutisme(NVA)GGZ-instellingenofdehulplijnPandorahttpwwwplatformggznllpggz
lsquoErbestaateeneendimensionaalenstereotiepbeeldvanmensenmeteenpsychischeaandoeningMaarinwerkelijkheidisiedereenandersenzijndezeklantenerinallerleisoortenenmatenmetallerleiredenenenachtergrondenengevolgenvanhunaandoeningEengoedemanieromklantmanagersmeergripopdematerietegevenisdoorervaringsdeskundigeninteschakelenDeregionaleclieumlntenorganisatie(RCO)mobiliseertentraintervaringsdeskundigevrijwilligersomvoorlichtingtegevenaanklantmanagersZijvragennuvakeradviesEencursusvoormanagerswasookzeernuttigrsquoEen gemeentelijke beleidsmedewerker en ervaringsdeskundig
44
lsquoVeelklantmanagersvullenhetvoordeklantinindeluwtehoudenTerwijlerheelwatclieumlntenmetpsychischeproblematiekzijnvoorwiehetgoedisomtewerkenendiegraagwillenwerkenDepsychischeaandoeningislangnietaltijdoverdegehelelinieinvaliderendWerkhelptomeigenkrachtteontwikkelenenkanbijdragenaanhersteldoorweergeloofteontwikkelenindeeigencompetentiesensociaalenmaatschappelijkbetrokkentezijnErvaringsdeskundigheidhelptbijhetzoekennaardejuistewerk(ervarings)plekrsquoEen projectcooumlrdinator van ZONactief en ervaringsdeskundige
Verhalen van ervaringsdeskundigenDesiteUWVperspectiefiseenplatformvoorendoormensenmeteenarbeidsongeschiktheidsuitkeringHieropverhalenvlogsenvideorsquosonderandereditverhaaloverwerkenmetautismehttpsperspectiefuwvnlartikelendroom-wordt-waarheid
WerkWeb-AutismeHetprojectlsquoWerkWeb-AutismersquodateeninitiatiefisvanmeerdereorganisatieswaaronderdeNederlandseVerenigingvoorAutismebeoogteenzelfmanagementmethodiekteontwikkelenomnormaal-tothoogbegaafdemensenmetautismesamenmetbetrokkenprofessionalsteondersteunenbijhetvindenenbehoudenvanwerkdatgoedbijhenpastDemethodiekgeeftinzichtindeeigeneffectiviteiteigenregietalentenenvoorkeurenDitzijnbelangrijkevoorwaardenvoorduurzamearbeidsparticipatiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsnieuwsbrief-samenwerking-ggz-en-wi-november-verschenen
Howie the HarpHowietheHarpiseengoedvoorbeeldvaneenopleidingtotervaringsdeskundigeDenaamisgebaseerdopdebijnaamvandeAmerikaanHowardGelddienaeenverblijfinpsychiatrischeinstellingenhetpeer-to-peer-conceptbedachtmensenmeteenpsychiatrischegeschiedeniszettenhunlevenservaringentalenteninomelkaarteondersteuneninhunherstelPameijereeninstellingvoormensenmeteenverstandelijkeofpsychiatrischebeperkinghaaldehetconceptnaarNederlandwwwhowietheharpnl
TIPS VAN LPGGZHetLPGGZdoetdevolgendeaanbevelingenaangemeentenbullKijkgoedwateenklantkanGebruikdebeschikbareondersteuningMaakgebruikvaninterventieszoalsjobcarvingbullWeesalertopeenstigmaookbijjezelfalsklantmanagerbullOnderschathetzelfstigmavanveelklantennietbullPasaanpakkengerichtopempowermenttoebullMaakgebruikvanervaringsdeskundigendiezijnopgeleiddoordeGGZomeencoachenderoltespelenZetheninalsadviseurbijdeteamsMaakhuninbrengstructureel
Colofon
DeroutekaartpsychischeaandoeningenenwerkVersie2november2017
DezeroutekaartiseenproductvandeProgrammaraadHetisonderdeelvanhetKennisnetwerkSamenwerking
GGZenWerkampInkomen
Deroutekaartgeefteenstandvanzakeneind2017weerNieuweontwikkelingeneninformatiewillenwegraag
opnemenUwsuggestiesvooraanvullingenkuntumailennaar
helpdeskimpulssamenvoordeklantnl
Samen vernieuwen we de dienstverlening aan werkgevers en werkzoekenden
4
1Arbeid alsmedicijn
Inhoudbull Aandoeningen 5 bull DSM-5 5bull ICF 5bull ICF-gesprekskaart 6bull Psychische aandoeningen en werk 6bull Arbeid als medicijn 6bull Werkhervatting met CMD 7bull Generieke module Arbeid als medicijn 7bull Phrenos 8bull Cases 8
5
1ArbeidalsmedicijnOver het algemeen geldt dat werk een goed medicijn is bij psychische aandoeningen Door behandeling te combineren met werk of participatie worden op beide vlakken betere resultaten bereikt Wat weten we over de relatie tussen psychische aan-doeningen en werk Er is veel informatie beschikbaar over psychische aandoeningen hoe vaak ze voorkomen wat de invloed is op het werkvermogen en hoe werk en herstel elkaar positief beiumlnvloeden
AandoeningenInformatieoverpsychischeaandoeningenisondermeertevindeninhoofdstuk6vandeWerkwijzerPsychischeaandoeningenenlichteverstandelijkebeperkingenHetgaatomeenglobaleinleidingeniszekergeenvervangingvoordekennisvanbehandelaarsenexpertsAlleenzijkunneneendiagnosestellenLetopdeaandoeningalleenbepaaltnietiemandsvermogenomteparticiperenentewerkenOokpersoonlijkefactorenenexternefactorenzoalsstigmatiseringspelendaarbijeenrol(zieookhetICF-raamwerk)Defocusvandeprofessionaldientteliggenbijwatiemandkanenwilennietprimairbijdebeperkinghttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbelangrijkste-psychische-aandoeningen
DSM-5VoorhetinkaartbrengenvandesymptomenvanpsychischeziektebeeldengeldtdeDSM-5(DiagnosticandStatisticalManualofMentalDisorders)alseenstandaardwerkDeDSMbiedteenuitgebreideclassificatieenbeschrijvingvanpsychische
aandoeningenDehuidigevijfdeversiestamtuit2013enisnietvrijvankritiekSommigeprofessionalsvindendaterinDSM-5onnodigveeldiagnosesbijzijnkomenendaterdaardoorteveelnadrukligtopziekteninplaatsvanmogelijkhedenhttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbelangrijkste-psychische-aandoeningenNBDSM-5isalleentegenbetalingverkrijgbaaralsboekonlineishetnietbeschikbaar
ICFDeWereldgezondheidsorganisatieheefteenraamwerkontwikkeldomhetalgeheelfunctionerenvanmensenbetertebeschrijvendeICF(InternationalClassificationofFunctioningDisabilityandHealth)HetiseenbiopsychosociaalraamwerkwaarinnaastdeaandoeningfactorenalsomgevingpersoonlijkheidenachtergrondwordenmeegewogenDeICFbiedthiervooreengemeenschappelijketaalhetgeenbelangrijkisbijsamenwerkingtussenprofessionalsuitverschillendedomeinenICFisdaarnaastvooralvanwaardedoordemaniervankijkennietalleennaardeaandoeningmaarnaardepersoonzijnofhaaromgevingsocialenetwerkenenoverigerelevanteomstandighedenDeICFisookgoedbruikbaaromiemandsparticipatietebevorderenHetbrengtinkaartwelkefactorendaaropvaninvloedzijnhttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenvan-aandoening-naar-participatievermogen--icf-een-holistische-kijk-op-functioneren
6
ICF-gesprekskaartDezegesprekskaartisgebaseerdophetICF-raamwerkdateenholistischebenaderingvanklantenbeschrijftwaardoorjemeerzietdanaandoeningensymptomenDeICF-gesprekskaartkanjealsbegeleiderofondersteunerhelpenomtijdensofnaeengesprekdesituatievanjeklantgoedinbeeldtekrijgenSomskaneenklantookdeeigensituatieaandehandvandezekaartweergevenhttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenicf-gesprekskaart
Psychische aandoeningen en werkMensenmeteenuitkeringontvangenruimdriekeervakerpsychischehulp(GGZ-behandelingenofgebruikvanmedicijnenwegenspsychischeklachten)danwerkendenofschoolgaanden31tegenover10procentHetCBSdeedhiersamenmetHarvardUniversityonderzoeknaarUitkeringsgerechtigdennemenruim58procentvandetotalekostenvandegeestelijkezorgvoorhunrekeninghttpswwwrijksoverheidnlactueelnieuws20170906derde-van-mensen-met-uitkering-krijgt-psychische-zorg
fileCUsersPeterDownloadsESB+artikel+Psychische+klachten+en+de+arbeidsmarktpdf
HethebbenvaneenpsychischeaandoeningbetekentgeenszinsdatwerkenonmogelijkisVeelmensenmeteenpsychischeaandoeningkunnenenwillenwerkenEenoverzichtvanrelevanteinformatiehieroverondermeerinhoofdstuk1vanhetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquohttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
InhetpaperlsquoDisabilityandemploymentndashoverviewandhighlightsrsquoeenuitgebreideliteratuuranalyse(inclusiefverwijzingen)overdebarriegraveresdiemensenmetpsychischeaandoeningentegenkomenopdearbeidsmarktplusaanbevelingenvoorverderonderzoekhttpwwwtandfonlinecomdoifull1010801359432X20171387536
Arbeid als medicijnInveelgevallenhelptwerkbijherstelvanpsychischeaandoeningenDatisdeervaringvanveelprofessionalsenhetisookdeconclusievanmeerdereonderzoeksrapportenZievooreenoverzichthiervanhoofdstuk1vanhetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquohttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
DevolgendepowerpointpresentatievanprofdrJaapvanWeeghelgeefteengoedoverzichtvanonderzoekenoverderelatiepsychischeaandoeningenenwerkengeeftdaarnaastveelfeitelijkeinformatieencijfersZijnconclusieisdatgoedwerkindemeestegevallenenvoordemeestemensengoedisvoordepsychischegezondheidhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagefeiten_en_cijfers_door_jaap_van_weeghel_0pdfoverlay-context
7
WerkisvolgensVanWeeghelindemeestegevallengoedMaarwelhetjuistewerkonderdejuisteomstandighedenenwaarnodigmetbegeleidingMartinedenOudendirecteurvolwassenenzorgbijGGZ-instellingYuliussignaleertdatGGZ-clieumlntenaltijdeenontheffingkrijgenvandearbeidsplichtDitisvanuiteenzorggedachtegoedbedoeldmaarkanaverechtswerkeninhetherstelprocesGGZ-clieumlntenmoetenvaakgestimuleerdwordenomaanhetwerktegaanmaarnetzovaakookafgeremdEenstandaardaanpakpastnieterzalsteedsopindividueelniveaumoetenwordengekeken
InhetproefschriftldquoThebuildingblocksofworkplaceinclusionrdquovanPhilippeNelissenwordtingegaanopdeomstandighedenwaarondermensenmeteenbeperkinggoedkunnenfunctionerenopdewerkvloerDaarbijveelaandachtvoorpsychischeaandoeningenvolgensdeauteurspelenmentaleproblemeneenrolbij86vandemensenmetbeperkingenhttpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgkenniskennisbankitemthe-building-blocks-of-workplace-inclusion
Werkhervatting met CMDWatzijnbelemmerendeenbevorderendefactorenvoorterugkeernaarwerkbijwerknemersmetpsychischeproblemenDievraagstaatcentraalineenonderzoeknaarwerkhervattingvanziekewerknemersmetlichterepsychischeaandoeningen(CommonMentalDisordersCMD)zoalsstressangststoornissenendepressieDitonderzoekisuitgevoerddoordeTilburgUniversity(Tranzo)Aanbevelingenvoordepraktijkvanuitditonderzoek1 Verbeterkennisenvaardighedenvanleidinggevendenmbt
werknemersmetpsychischeproblemen
2 Steunwerknemersinhetvergrotenvanzelfreflectieencontrole3 Zorgvoorgepersonaliseerdebegeleidingterugnaarwerkop
basisvanbehoeftenenperspectiefvandewerknemer4 Zorgvoorgoedeafstemmingtussenprofessionalsdie
werkhervattingbegeleidenhttpswwwioshcoukrtwmentalhealth
HetonderzoekwerdgefinancierddoorhetBritseInstituteforOccupationalSafetyandHealth(IOSH)httpswwwioshcouk
Zieookditfilmpjeoverhetonderzoekenderesultatenhttpswwwyoutubecomwatchv=lfeuBjuugyQampsns=em
Generieke module Arbeid als medicijnHetNetwerkKwaliteitsontwikkelingGGZstreeftnaarkwalitatiefgoedegeestelijkegezondheidszorgtegenaanvaardbarekostenDaartoewordenoakwaliteitsstandaardenvoordeGGZgemaaktDegeneriekemodulelsquoArbeidalsmedicijnrsquoisontwikkeldomdezorgvoormensenmetpsychischeproblementeverbeterendoorhetonderwerplsquowerkrsquohierineenstructureleplaatstegevenDemodulehelptbijhetopgangbrengenvanhetgesprekoverwerktussenmensenmetpsychischeproblemenenhunbehandelaarenofanderebetrokkenprofessionalshttpwwwkwaliteitsontwikkelingggznlprojectgenerieke-module-arbeid-als-medicijn
InonderstaandinterviewgeventweeexpertsArdvanOosten(psychiaterenProgrammamanagerArbeidbinnendeParnassiaGroepvoorIndigo)enLexBurdorf(hoogleraardeterminantenvanvolksgezondheidbijhetErasmusMC)gevennaaraanleidingvande
8
generiekemodulehuninzichtenoverarbeidalsmedicijnKorteversieinterviewhttpwwwkwaliteitsontwikkelingggznl201704187-inzichten-arbeid-als-medicijnLangeversieinterviewhttpwwwkwaliteitsontwikkelingggznlwp-contentuploads2017047-Inzichten-Arbeid-als-medicijn-Kwaliteitsontwikkeling-GGzpdf
PhrenosKenniscentrumPhrenosheeftalsdoelhetpersoonlijkherstelendemaatschappelijkeparticipatievanmensenmetpsychotischeofandereernstigeenlangdurigeaandoeningentebevorderenDerelatiemetwerkkrijgtdaarbijveelaandachthttpswwwkenniscentrumphrenosnl
httpswwwkenniscentrumphrenosnlkennisthemaswerk
ZieookparagraafoverPhrenosinhoofdstuk4pagina28
Business casesOnderzoekvanhetErasmusMedischCentrumconcludeertdatdekostenvanre-integratievanmensenmetpsychischeaandoeningeneeninvesteringzijndiedoorzorgverzekeraarengemeente(alsuitkeringsverstrekker)wordenterugverdiendinmaximaal5tot7jaarhttpswwwmovisienlpublicatiesmonitoren-arbeidstoeleiding-mensen-grote-afstand-tot-arbeidsmarkt-gezondheidsproblemen
HetlsquoManifestbeteregeestelijkegezondheidrsquosteltdatelkegeiumlnvesteerdeeuroinviervoudwordtterugverdiendDaarbijgaathetomopbrengsteninhetbredeveldvanzorgennietalleeninre-integratiehttpwwwggznederlandnlactueelmanifest-betere-geestelijke-gezondheid
EenpilotvanGGZ-instellingReiniervanArkelenUWVmet15clieumlntenlaatziendatextraaandachtvoorre-integratievanafdestartvandebehandelingleidttoteenversnellingvanparticipatieinwerkVoorachtclieumlntenleiddeditaltijdenshetbehandeltrajecttoteenwerkervaringsplaatsenvoortweeclieumlntentoteenbetaaldebaanhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsextra-aandacht-voor-re-integratie-bij-behandeling-van-psychische-problemen-loont
DegemeenteNijmegenheefteenmaatschappelijkebusinesscaselatenopstellenmetbetrekkingtotIPS-trajectenenaangepastetrajectenvoormensenmeternstigepsychischeaandoeningenhttpblogsinzerorgnewslees-de-maatschappelijke-business-case-ips-trajecten-en-aangepaste-trajecten-voor-mensen-met-een-ernstig-psychische-aandoening
99
2InterventiesInhoudbull Overzicht interventies 10bull Databank Effectieve sociale interventies 10bull Supported Employment 10bull Jobcoaching 11bull Werk passend maken 11bull Individuele rehabilitatiebenadering 11bull ACT en FACT 12bull Empowerment 12bull Fit4Work 12bull E-mental health 12bull IPS 13bull IPS in de samenwerkingsplannen 14bull UWV-onderzoekssubsidie IPS 14bull Gemeenten en IPS 14bull Financiering IPS 15bull Zorgverzekeraars 16bull Werkzame elementen in interventies 16
10
2InterventiesOm mensen met een psychische aandoening aan het werk te helpen worden diverse aanpakken methodieken projecten en benaderingen toegepast We gebruiken hiervoor de verzamelterm interventies Een interventie is een handeling die wordt uitgevoerd om een probleem aan te pakken Het is een ingreep om een toestand te verbeteren
Overzicht interventiesEenaantalbelangrijkeinterventiesdiedirectgerichtzijnopmensenmeteenpsychischeaandoeningstaatkortbeschrevenindetweewerkwijzersvanDivosaeninhetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquohttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbelangrijkste-psychische-aandoeningen
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
Databank Effectieve sociale interventiesMovisieheeftzogenaamdelsquoWatwerkthellipdossiersrsquogemaaktZijbevatteninformatieoverwerkzamefactorenbijdeaanpakvansocialevraagstukkengebaseerdopdelaatstestandvanzakenindewetenschappelijkeliteratuurDedossiersbiedenhulpbijdereflectieopbestaandeaanpakkenendeontwikkelingvannieuwewerkwijzenErisgeenafzonderlijkdossieroverpsychischeaandoeningenmaardiekomenweltersprakeinhetdossierlsquosociaalengezondrsquo
httpswwwmovisienleffectieve-sociale-interventies
httpswwwmovisienlsitesdefaultfilesalfresco_filesWat-werkt-dossier-Sociaal-en-gezond20[MOV-11388262-12]pdf
httpswwwmovisienlsitesdefaultfilesalfresco_filesInfographic-Sociaal-en-gezond20[MOV-11388261-10]pdf
Supported EmploymentSupportedemploymentofbegeleidwerkeniseenstapsgewijzeondersteunings-enbegeleidingsmethodiekvoormensenmeteenblijvende(functionele)beperkingomeenbetaaldebaantekrijgenentehoudenUitgaandevanhetprofielvandekandidaatwordtnaargeschiktebanengezochteneenmatchgemaaktenwordtdewerknemerbegeleidengetraindopdewerkplekDiebegeleidingwordtgeleverddoorjobcoachesZievoormeerinformatieondermeerSamenwerkenaanwerkparagraaf32endemethodiek-beschrijvingvanMovisiehttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
DeNederlandseVerenigingvoorSupport(NVS)wwwnvssupportnlheefteenbeschrijvingvanSupportedEmpoymenthttpswwwnvssupportnlsupported-employment
DeNVSisonderdeelvandeEuropeanUnionofSupportedEmployment(EUSE)httpwwweuseorg
11
ZieooklsquoMethodebeschrijvingBegeleidWerken-eenindividuelevraaggerichtebenaderingrsquoMovisiedatabankEffectievesocialeinterventieshttpswwwmovisienlesibegeleid-werken-individuele-vraaggerichte-benadering
JobcoachingJobcoachingbiedtmensendienietzonderondersteuningeenbetaaldebaankunnenvindenenhoudensysteemgerichtebegeleidingDejobcoachgaatuitvanwerkdatpastbijdetalentenendeontwikkelingsmogelijkhedenvandewerknemerenvaneenwerkomgevingdiepastbijdewerknemerenkanookdewerkgeverencollegarsquosbegeleidenZievoormeerinformatieondermeerSamenwerkenaanwerkparagraaf33httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
HandreikingjobcoachingvandeProgrammaraadhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlageaan_de_slag_met_jobcoaching_0pdf
Zieverderhttpswwwarbeidsdeskundigennl
httpswwwarbeidsdeskundigennldossiersmensen-met-mogelijkhedenleidradendocumentakc224
NOLOCisdeberoepsverenigingvanloopbaanprofessionalswaaronderjobcoachesNolocbeheerteenberoepsregistervanprofessionalshttpswwwnolocnl
OVALisdebrancheorganisatievanarbodiensteninterventiebedrijvenadviesbureausophetterreinvanoutplacementenloopbaanbegeleidingenloopbaancoachingre-integratiebedrijvenenjobcoachorganisatieshttpwwwovalnl
Werk passend makenEenbelangrijkmiddelbijhetrealiserenvaneeninclusievearbeidsmarkteninclusievearbeidsorganisatiesishetaanpassenvanbestaandwerkenhetcreeumlrenvanpassendwerkbijvoorbeelddoorjobcarvingIndividueelHerontwerpvanWerk(IHW)ofjobcreationZievoormeerinformatieondermeerSamenwerkenaanwerkparagraaf34httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
Zievooreenuitgebreide(engelstalige)beschrijvingvandemethodeIHWZijlstraetallsquoDesigningworkforinclusivenessrsquo(2017)
Opdezesitekunnenwerkgeverskostelooseenbedrijfsanalyseaanvragenwwwinclusievearbeidsorganisatieorgmethoden-en-instrumenteninclusief-herontwerp-werkprocessen
Individuele rehabilitatiebenaderingDeindividuelerehabilitatiebenadering(IRB)iseenmethodeuitAmerikadieindeGGZwordtgebruiktommensenmetpsychischeaandoeningentehelpenbijhetrealiserenvantoekomstwensenviasocialeactiveringwerkenscholingInNederlandzijnspecialemodulesvoorallerleirehabilitatiegebiedenontwikkeld
12
IRB-begeleidersbesprekeninindividuelegesprekkenmetclieumlntenwatzegraagwillenveranderenenwelkestappenzedaarvoorkunnenzettenhttpwwwrehabilitatie92nlde-irb
MeerinformatieoverdeIRBisondermeertevindenindedatabankEffectievesocialeinterventiesenbijhetTrimbos-instituuthttpswwwmovisienldatabank-effectieve-sociale-interventiesgclid=EAIaIQobChMIyMf7kO641wIVCp4bCh39HQfbEAAYAiAAEgKCmPD_BwE
httpserkendeinterventiesggztrimbosnlerkende-interventiesindividuele-rehabilitatie-benadering
ACT en FACTAssertiveCommunityTreatment(ACT)iseenmodeluitdeGGZwaarbijeenmultidisciplinairteampatieumlntenhelptopmeerderelevensgebiedentegelijkpsychiatrischediagnostiekenbehandelingmedicatieverslavinghuisvestingwerkfinancieumlnenalgemenedagelijkseactiviteitenHetteamwerktmeteengedeeldecaseloadallehulpverlenerskennenallepatieumlntenenwerkensamenindebehandelinghttpserkendeinterventiesggztrimbosnlerkende-interventiesassertive-community-treatment
FlexibleAssertiveCommunityTreatment(FACT)richtzichopvolwassenenmeternstigepsychiatrischeaandoeningenFACTwerktoutreachendenassertiefhulpverlenersgaanafop(potentieumlle)patieumlntenviahuisbezoekophetdagcentrumofopstraatdaarwaardepatieumlntzichbevindtZijonderhoudenhetcontactdesnoodsmetdwang-ofdrangmiddelenhttpserkendeinterventiesggztrimbosnlerkende-interventiesflexible-assertive-community-treatment
EmpowermentEmpowermentbetekentkrachtigerendaardoorgelijkwaardigerwordenwaardoorjenietmeergediscrimineerdkuntwordenBijpsychischeaandoeningengaathetvooralomhetversterkenenvergrotenvandeeigenregieinmaatschappelijkeparticipatieenarbeidsparticipatiemeergevoelvancontroleoverdeeigensituatiehetgevoeldatjezelfderelevantebeslissingenvoorjeeigenlevenkuntnemenenmeervertrouwenindeeigencapaciteitenomietstebereikenhttpswwwmovisienlpublicatiesnaar-hart-empowerment-deel-2
Fit4WorkFit4Work(F4W)iseenaanpakdiewerkvooropsteltennietdeaandoeningDaaromheeftdere-integratieconsulentalscasemanagerderegieennietiemanduitdezorgNaeenintakelegtdecasemanagerverbindingtussenzorgwelzijnenwerkErwordtdirectingezetopeenwerkervaringsplaatsJuistdoorervaringopdewerkvloerteondergaanwordendepsychischebeperkingenduidelijkVoordeklantzelfdecasemanagerendezorgverlenerhttpwwwfit-4-worknlhome
E-mental healthVoormentaleproblemenzijndiverseinstrumenteneninterventiesontwikkelddieclieumlntenviainternetkunnengebruikensomsmetenigebegeleidingVoordergelijkeonlineinterventieswordtoverhetalgemeendeterme-mentalhealthgebruiktUitonderzoekisbekenddatdeeffectiviteitvaninternettherapieeumlngoedishttpwwwggznederlandnluploadsassetsFactsheet20e-mental20health20in20the20Netherlands20defpdf
wwwmirronl
13
httpwwwdepressieverenigingnlpreventie-en-terugvalpreventiee-health
httpwwwplatformggznllpggzproject_vraagsturingehealth
httpwwwplatformggznllpggzdownloade-healthaan-de-slag-met-digitale-zorgpdf
Een(engelstalig)overzichtvanappsvoordesmartphonemetonderdeknoplsquoMentalHealthrsquoveletientallenappsinverschillendecategorieeumlnhttpmyhealthappsnet
BureauZINZIZheeftmetsubsidievanUWVonderzoekgedaannaarkritischesuccesfactorenvanonlineinterventiesvoorwerklozenmetCommonMentalDisordersZiedeblauwdrukvooronlinebegeleidingvanwerklozenmetpsychischeklachtenhttpwwwonderzoekwerkeninkomennlrapportenc460gwqrkritische-succesfactoren-van-een-online-interventie-voor-werklozen-met-common-mental-disorderspdf
IPSIndividuelePlaatsingenSteun(IPS)iseenbewezeneffectievemethodeommensenmeteen(ernstige)psychischeaandoeningaanhetwerktehelpenIPSwordtuitgevoerddoorspeciaaldaartoeopgeleideIPStrajectbegeleidersvanuitdeGGZKenniscentrumPhrenosbewaaktdemodelgetrouweuitvoeringenbiedtveelinformatieoverIPSKenmerkendisdecombinatievanbehandelingenarbeidstoeleiding
IPSwordtverdergekenmerktdoor1 Iedereclieumlntdieeenregulierebaanwilkanmeedoen(zero
exclusion)2 Erwordtsnelgezochtnaareenechtebaanwerkenaan
werkvaardighedengebeurtlsquoonthejobrsquo(firstplacethentrain)3 Lukthetnietindeeerstebaandanisdatgeenmislukkingmaar
eenervaring4 Dearbeidswensenvandeclieumlntstaancentraal5 Erwordtlangdurigeondersteuninggebodenzowelaandeclieumlnt
alsaandewerkomgeving6 IPSisgeiumlntegreerdmetbehandelingdetrajectbegeleiderislid
vaneenambulantGGZ-team7 Doorlopendesystematischeinschattingvan
arbeidsmogelijkheden8 Systematischelsquojobdevelopmentrsquo9 Individuelebegeleidingbijuitkeringskwesties(lsquobenefit
counselingrsquo)wwwkenniscentrumphrenosnl
httpswwwwerkenmetipsnl
httpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingeninterventies--interventies
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
14
IPS in de samenwerkingsplannenIPSkomtin22plannenvande31voorVeelvuldigwordteendeelvandeimpulsgeldeningezetomIPS-trajectenintekopenSomsookinaanvullingoplopendeIPS-inzetVoorbeeldisRijkvanNijmegenwaar100IPS-trajectengaanlopenwaarvan10bekostigduitdeImpulsondersteuningIPSwordtinNijmeegseregiogezienalsvliegwielvoorsamenwerkingvanWampImetdeGGZErbestaatdaarbelangstellingvoordeinzetvanIPSvoordeCommonMentalDisorder-groepenvoormensenmeteenverstandelijkebeperkingInandereregiorsquoswordtIPSvoorheteerstingezet(bijvoorbeeldFoodValley4IPS-trajectenGooi-enVechtstreek2IPS-trajecten)Zuid-LimburggaatmogelijkeenIPS-pilotuitvoerenIntotaalwordenincofinancieringnaarschatting180IPS-trajectenextraingezetDaarnaastzijnerzesregiorsquosdiewelextraIPS-trajectenwillengaandoenmaarnoggeenaantallenbenoemenomdatzijditwillenlatenafhangenvandebehoefte
UWV-onderzoekssubsidie IPS UWVsubsidieertvanaf1januari2017jaarlijks500IPS-trajectenvoormensenmeteenarbeidsongeschiktheidsuitkeringvanUWVDezesubsidieduurtvijfjaarhetgaatintotaalomeenbedragvan20miljoeneuroGGZ-instellingenkunnenelkhalfjaarsubsidieaanvragenUWVgaattegelijkertijdonderzoekenwatdeeffectenzijnenopwelkewijzedezeaanpakstructureelkanwordengefinancierdInmiddelshebbenookenkelegemeentendieviaeenGGZ-instellingIPStoepasseneenverzoekingediendommeetedoenaanhetonderzoekhttpswwwuwvnlzakelijkleveranciersre-integratiedienstverleningik-wil-dienstverlening-voor-re-integratie-aanbiedendetailonderzoeksubsidieregeling-individuele-plaatsing-en-steun-ips
Gemeenten en IPSIPSiseeninterventievanuitdeGGZVoorgemeentenisIPSnogrelatiefonbekendEenaantalgemeentenzetinmiddelsIPSininsamenwerkingmetGGZ-instellingenEnkelenhebbenalwatmeerervaringdemeestenstaannogaanhetbeginZiehieroverparagraaf44enook45vanhetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquohttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
IPSkannietbuitendeGGZomwordentoegepastMaarnietallegemeentelijkeclieumlntenmetmentaleproblemenzijninbehandelingbijdeGGZSupportedemploymentkentongeveerdezelfdeuitgangspuntenalsIPSmaarniethetbehandelelementVoorgemeentendieietswillenmetclieumlntendienietinbehandelingzijnbijdeGGZissupportedemploymentduswellichteengoedalternatiefZiehieroverookdefactsheetArbeidenpsychischeaandoeningenvanhetTrimbosInstituuthttpswwwtrimbosnlactueelnieuwsberichtbericht=1797
Twee voorbeelden Den Haag en Amsterdam
Den HaagDenHaagismetGGZ-instellingParnassiabegonnenmeteenIPS-pilotmet60kandidatenUitdeeersteervaringenblijktdatditvoordegemeenteeenparadigmawisselingbetekentnamelijkinzettenopdegroepmoeilijkbemiddelbareninplaatsvanopmensenmeteenrelatiefkorteafstandtotdearbeidsmarktTotvoorkortwasergeentraditieinhetbemiddelenvanlsquomoeilijkersquogroepenenlagdefocusopdegroepdierelatiefmakkelijkaanhetwerkkonkomen
15
enzekernietopmensenmeteenernstigepsychischeaandoeningMededoordeParticipatiewetenhetfeitdatWajongerseenonbekendegroepvoordegemeentenaardegemeentekwamenisdeorieumlntatieveranderdDenHaagheeftnaeenjaarhetprojectgeeumlvalueerdHetdoelwas60kandidatenaanhetwerkineacuteeacutenjaarDatbleekteambitieuszowelvoordegemeentealsvoorParnassiaErisstevigmetelkaargesprokenmaardebeidepartijenwildenweldoorgaanDeleerpuntenzijnvooralbull FACT-teamsenIPS-jobcoachesmoestennoggroeienbull Delinkmethetwerkgeversservicepuntwastezwak(1persoon)bull ErwasookeenlsquohousingfirstrsquogroepDieisgestopthetbleekeen
tezwaredoelgroepbull TweevoorbereidendeIPS-gesprekkenisteweinig(de
zorgverzekeraarvergoedtnuachtgesprekken)httpswwwwerkenmetipsnlnieuwsuitkomsten-pilot-ips-gemeente-haag-positief
AmsterdamInAmsterdamwerkenGGZUWVengemeentenalenigetijdsamenrondIPSDebasisvoorsamenwerkinginAmsterdamiseenveranderendperspectiefbijGGZengemeenteDegemeentezetnuvooralinopmensenmeteengroteafstandtotdearbeidsmarktwaarvroegerhetgeldvooralgingnaarclieumlntenmetrelatiefveelkansenHetCollegeheeftbovendienextrageldterbeschikkinggesteldOokbijdeGGZiseenherorieumlntatiezichtbaarHetinzichtdatwerkhelptbijherstelbreektsteedsmeerdoorHetisduseenkwestievankeuzesmakenenookbovenjedirectebelanguitstijgenennaardelangeretermijnkijkenoverdegrensvanjeeigenstukjevanhetsociaaldomeinheenDeleerpuntenzijnbull LeerelkaaralsGGZengemeentegoedkennenenformuleer
gezamenlijkedoelenZorgdatdedirectbetrokkenenindeuitvoeringbijelkaaraantafelzitten
bull KijknaardelangeretermijnzieIPSalsinvesteringinmensenEnlaatdesnelleresuccessenzien
bull Betrekverzekeraarsbijdefinancieringbull Integreerhetwerkgeversservicepuntindesamenwerkinghttpswwwsamenvoordeklantnlpraktijkernstige-psychische-aandoening-en-werk-het-kan
DeAmsterdamseIPS-aanpakisonderdeelvanhetprogrammalsquoMeedoenWerktZievoordevoortgangsrapportageMeedoenWerkt2016enhetwerkplan2017httpsamsterdamnotudocnlcgi-binshowdoccgiaction=viewid=302454type=pdfMeedoen_Werkt_Voortgangsrapportage_2016_Werkplan_2017_versie_40pdf
InAmsterdamiseentaskforceEPAopgerichtmetveleverschillendepartijenZievoorhetstartdocumentvandetaskforceEPAhttpwwwclientenbelangamsterdamnlplaatjesuserfilesBijlage20120Vastgesteld20Startdocument20Herstel20en20Participatie203120mei202016pdf
5tipsvoorgemeentendieIPSwillentoepassenhttpswwwdivosanlbijeenkomsteneen-slag-verder-met-ipstips-van-gemeenten-het-uwv-en-het-ministerie-van-szw
Financiering IPSIPSwordttoegepastdoordeGGZMaartoeleidingnaarwerkmaaktintegraalonderdeeluitvandemethodiekDatroeptdevraagophoewordtIPSgefinancierdInaugustus2016gafhetZorginstituutNederland(ZIN)inhetrapportlsquoBevorderenvanparticipatievanclieumlntenmeteenpsychischestoornisrsquoduidelijkheidoverdeverantwoordelijkhedenvoorhetbevorderenvanparticipatievanclieumlntenindeGGZDeeerstegesprekkenvaneenIPS-trajectworden
16
viaZorgverzekeringswet(Zvw)gefinancierdDeeigenlijketoeleidingnaarwerkbehoorttothetparticipatiedomeinendientdaarookuitbetaaldtewordenDevergoedingvanuitdeZvwgaatgemiddeldgenomenomdeeersteachtgesprekkenvaneenIPS-trajectZieondermeerSamenwerkenaanwerkparagraaf42en46httpswwwzorginstituutnederlandnlpublicatiesrapport20160829bevorderen-van-participatie-van-clienten-met-een-psychische-stoornis
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
ZorgverzekeraarsDoordeintegratiesinhetsociaaldomeinendesamenwerkingmetdezorgsectorwordtdevraaginhoeverre(zorg)verzekeraarsenpubliekepartijendieverantwoordelijkzijnvoorparticipatieenre-integratiekunnensamenwerkenenwellichttotnieuwefinancieringsvormenkomenOplokaalniveaubetalenzorg-verzekeraarssomsmeeaantrajectenzoalsIPSinAmsterdamOverlegoversamenwerkingbijvoorbeeldoverdeinzetvanIPSkanonderdeeluitmakenvanregionalesamenwerkingvanverzekeraarsengemeentenZieondermeerSamenwerkenaanwerkparagraaf45httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
httpsvngnlonderwerpenindexwerk-en-inkomenarbeidsmarktbeleidpublicatiessamen-voor-re-integratie
httpwwwsociaalwebnlpublicatieshandreiking-een-integrale-blik-op-zorg-en-re-integratie
InderegioDrechtstedeniszorgverzekeraarsVGZeenactievepartnerinhetsamenwerkingsverbandHetgezamenlijkedoelisinbeeldtebrengendatwerkwerkelijkleidttotlagerezorguitgavenenmaatschappelijkekostenpluseenbeterekwaliteitvanlevenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsplan-van-aanpak-drechtsteden-samen-voor-maatwerk
Werkzame elementen in interventiesVeelinterventiesdeleneenaantaleffectieveelementenbull Aandachtvoordemensinrelatietothetwerkbull Veelpersoonlijkeaandachterzijnvaakmeergesprekken
nodigdangemiddeldomiemandsonderliggendemotivatienaarboventekrijgenzelfstigmatedoorbrekenofiemandszelfvertrouwenoppeiltekrijgen
bull RuimteomtemislukkenhetgaatomlerenenverderkomenDewegisdaarbijmisschienlangerdanbijanderen
bull Eenpositievebenaderingalseeneersteentweedeplaatsingnietlukkenisertochietsgewonnenzoalsenigewerkervaringeneensteedsbeterbeeldvandejuistebaan
bull UitgaanvaniemandsmogelijkhedenZoekvanuitdiemogelijkhedennaargeschiktwerkofpashetwerkdaaropaanDatbetekentduseenaanbodgerichtebenadering
17
bull Trainwerknemersvaardighedennietvoorafmaaropdewerkvloer
bull Benefitcounselingbenadrukdepositievekantenvanwerkenzoalsmeerinkomenenhetgevoeljenuttigtemaken
bull Goedecommunicatiemetwerkgeverenwerkomgevingookalsdeklantalenigetijdaanhetwerkis
bull VoerzorgenarbeidstoeleidingnietlosnaastelkaaruitmaarzorgopzrsquonminstvoorafstemmingencombineerzewaarnodigHetdriegesprektussendezorgprofessionalklantmanagerenklantisdaareenbelangrijkinstrumentvoorSomskandaarookeenervaringsdeskundigecoachbijaanschuiven
bull Terughoudendheidmetdwangensanctiesdatwerktnietgoedbijdezedoelgroepenkanparticipatiejuistbelemmeren
httpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingeninterventies--werkzame-elementen-in-interventies
18
3Integrale aanpak GGZen WampI
Inhoudbull Regionale werkateliers 19bull Vier voorbeeldregiorsquos 19bull 31 regionale plannen van aanpak 21bull Afstemming werkprocessen 22bull Integraal casemanagement 22bull Casebesprekingen en regievoering 23bull Gegevensuitwisseling 23bull Protocollen gegevensuitwisseling 24bull Tips gegevensuitwisseling en privacy 24bull Visie LCR op privacy en gegevensuitwisseling 24bull Algemene uitgangspunten begeleiding naar werk 24bull App Many ondersteunt samenwerking 25bull Ondersteuning door de Programmaraad 25
19
3IntegraleaanpakGGZenWerkampInkomenSamenwerken tussen GGZ en Werk amp Inkomen (WampI) is nodig maar lang nog niet altijd vanzelfsprekend Soms hebben GGZ gemeenten en UWV lokaal of regionaal al een goede samenwerking opgebouwd In 31 regiorsquos zijn plannen van aanpak gemaakt om de samenwerking te beginnen of versterken Door behandeling te combineren met werk of participatie worden betere resultaten bereikt Dat begint met het hebben van een gezamenlijk doel een gedeelde analyse en focus en een op elkaar afgestemde aanpak
Regionale werkateliersInderegionalewerkateliers(mei2016ndashapril2017)hebbenprofessionalsuitdewereldvanWerkampInkomenenGGZmetelkaarbesprokenhoebetersamentewerkenendaartalvanpraktischeinvullingenaangegevenVooreenoverzichtvandeuitkomstenenvervolgstappenziehoofdstuk2vanSamenwerkenaanwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
Vier voorbeeldregiorsquosBegin2016iseenonderzoekgestartnaarregionalesamenwerkinginvierarbeidsmarktregiorsquosgerichtopoptimalearbeidsparticipatievanmensenmeteenpsychischeaandoeningDevierarbeidsmarkt-regiorsquosdiedeelnemeninditonderzoekuitgevoerddoorbureauZINZIZzijn
1 RegioFriesland2 RegioHolland-Rijnland3 RegioRijkvanNijmegen4 RegioStedendriehoekenNoord-Veluwe
Hetonderzoekisinmiddelsafgerondeneriseeneindrapportagegepubliceerdhttpszinziznl20171113eindrapportage-samenwerking-in-vier-arbeidsmarktregios-gericht-op-optimale-arbeidsparticipatie-van-mensen-met-een-psychische-aandoening
Ookzijntweetussentijdserapportagesbeschikbaarhttpszinziznlprojectde-werkkamer
Opbasisdaarvanhebbendeonderzoekerstienlsquolessonslearnedrsquogeformuleerdhttpszinziznlwp-contentuploads20170310-Lessons-Learned-van-de-projectleiderspdf
Eenoverzichtvandebelangrijksteconstateringenuithetonderzoek1 Zet in op resultaat en niet alleen op inspanningbull Creeumlerhelderheidoverwelkerolentakenallebetrokkenen
hebbenenwelkeactieserzijngepland(meteenconcreteactiepuntenlijst)waarmeeookdevoortgangendeadlinesgemonitordkunnenworden
bull Maakmetelkaareenbalansopvandeinspanningenenresultaten(meteenkosten-batenanalyseofconcretebusinesscase)
bull Borgdatdecontactmomentendieerzijnookeffectiefenefficieumlntwordenbenut
20
2 Bepaal met elkaar op welke doelen je stuurtbull Eeneinddoelstellingdieverweglijktenblijftheeftalsrisico
dathetmindermotiverendkanwerkenenmindertotactiestimuleertBepaalconcretesubdoelstellingentussenresultatenofmaakresultaatafsprakenmetelkaar
3 Samenwerking als integraal onderdeel van je dagelijkse werk niet als iets lsquoerbijrsquo
bull Borgdeinvesteringeninbeddingvandesamenwerkingdooreenprojectleideraantestellendievoldoetaaneenconcreetuitgedachtprofielvoordezerolenstelperbetrokkenorganisatieeacuteeacutencentraalcontactpersoonaanalsaanspreekpunt
bull Bespreekmetelkaarwateenrealistischetijdsinvesteringisbull Legitimeerrichtinghetmanagementdirectiedatdeinvestering
insamenwerkingrendabelisMaaktcapaciteitvrijenborgdatdesamenwerkingorganisatorischingebedwordt
4 Denk na over opdrachtgeverschap amp eigenaarschapbull Gametelkaarhetgesprekaan(gedeeld)eigenaarschapen
verbindthierconcreteverantwoordelijkhedenenactiesaanbull Zorgvoorachterwachten5 Let op kwetsbaarheden in de opstart amp voortgang van de
regionale samenwerkingbull WeeszorgvuldigbijhetaanstellenvaneenprojectleiderLet
specifiekoppositieaanwezignetwerkenendaadkrachtbull Weestransparantenhoudtrekeningmetzakelijkeen
persoonlijkebelangendoormetelkaarstiltestaanbijWat(ver)bindtonsWatisiedersbijdrageAandachtvoordewhatrsquosinitforme
bull Concretiseermetelkaarwatsamenwerkenvooriedereenbetekentpelhetbegripechtaf
bull Toetsregelmatiginhetprocesofernogsteedswordtvoldaanaanverwachtingenaannamesenrealiteitvandeervarensamenwerking
6 Werken met casuiumlstiek kan op diverse wijzenbull Elkevormkentzijnvoor-ennadelenenisafhankelijkvan
contextenvoorkeurGedeeldesuccesfactorenzijncasusseninlatenbrengenvanuitverschillendeorganisatieshanterenvanhandleidingofprotocolbijinventarisatieprocesbegeleiderdiecasusbesprekingbegeleidt
bull Houdtrekeningmetselectiecriteriavandecasusprivacyvandeclieumlntruimetijdsmargevoorinventarisatieenfaciliteringvanuiteacuteeacutencentraalaanspreekpunt
7 Wanneer en hoe clieumlnten en werkgevers betrekkenbull Gametclieumlnten(raden)enwerkgeversingesprekwelkewensen
bestaanerindesamenwerkingBespreekmetelkaardelsquospelregelsrsquoinoverleggen
bull FaciliteeriniedergevaldathunperspectiefgeiumlntegreerdwordtbijvoorbeeldviaeenklankbordgroepofspecifiekefeedbackbijeenkomstenDenkooknawaaroverjeinputwilthebbenervaringenmetpsychischeklachtenofvisieopdienstverlening
8 Niet vanzelfsprekend zorgvuldige en tijdige communicatiebull Maakafsprakenoverdemaniervancommunicerentiming
mediuminitiatiefnemerbull Maakgebruikvandekrachtvanherhalingenbouw
checkmomenteninbull Attendeerallebetrokkenprofessionalsomzichtehoudenaan
dehaal-enbrengplichtalserietsnietduidelijkisneemdanzelfhetinitiatiefomdieduidelijkheidtekrijgen
21
Praktijkvoorbeeld van regionale samenwerkingPraktijkvoorbeeldvanregionalesamenwerkingtussengemeenteenGGZPresentatievanJannekeOudeAlink(gemeenteApeldoornregioStedendriehoekenNoordwestVeluwe)httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamenwerking_in_de_regio_stedendriehoek_en_noordwest_veluwepdfoverlay-context
Friese lessen rond samenwerkingldquoWedachtendatalsjebijelkaaraantafelgaatzittenermeteenefficiencywinstgeboektwordtNietsisminderwaarrdquoAldusKimReemerregiocooumlrdinatorParticipatiearbeidsmarktregioFryslanldquoJemoetelkaareerstlerenkennenenelkaargaanbegrijpenenvertrouwenDatkosttijdrdquoDelessenuitFrieslandbull LangeopstartwerptvruchtenafErisveeloverlegnodigbull Eacuteeacutenregievoerderperclieumlntbull Benoemdeverschilleninelkaarsbenaderingbull DekostengaanvoordebatenuitDusdoorgaanenbezig
blijvenanderszakthetbereikteweersnelwegbull Eentrekkerisessentieelenthousiasmeeveneensbull Communicatieisalleshttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
Echte winst door samenwerken zes gouden tips van Ferry KosterldquoZelfdoenisoptellenSamenwerkenisvermenigvuldigenrdquoDatzegtprofdrFerryKosterbijzonderhoogleraarInnovatievesamenwerkingaanTilburgUniversityZiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwssamenwerken-echte-winst-zes-gouden-tips-van-ferry-koster
31 regionale plannen van aanpakMaarliefst31arbeidsmarktregiorsquoshebbeneenplanvanaanpakgemaaktoverhunaanpakomderegionalesamenwerkingtussenUWVgemeentenenGGZteverbeterenzodatclieumlntenmetpsychischeaandoeningenbeteraanhetwerkkomenHetministerievanSZWheeftdeplannenbeoordeeldenuiteindelijkkomenzijallemaalinaanmerkingvoordefinancieumlleimpulsvanhetministerievanSZWToenmaligstaatssecretarisKlijnsmasteldeviahetkaderStimuleringregionalesamenwerkingGGZenWerkampInkomenintotaalmaximaal euro 35miljoenbeschikbaarInveelplannenisaandachtvoorcasuistiekbesprekingenenonderlingedeskundigheidsbevorderingenintervisieMeerdereregiorsquoshebbendeambitieomdewerkprocessenvanUWVgemeentenenGGZrondmensenmeteenpsychischeaandoeningopelkaaraftegaanstemmenofomtoteengezamenlijkwerkprocestekomenInzetenontwikkelingvanIPSkomtregelmatigindeplannenterughttpswwwsamenvoordeklantnlnieuws31-plannen-van-aanpak-ingediend
22
HetministerievanSZWlaatdekomendetweejaaronderzoekdoennaardeuitvoeringvandesamenwerkingsplannenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsonderzoek-naar-de-uitvoering-van-de-31-plannen
Afstemming werkprocessenInveelplannenvanaanpakwordtaandachtbesteedaanhetafstemmenvanwerkprocessentussenUWVgemeentenenGGZOpvallenddaarbijsommigenwerkenlsquovanbovennaarbenedenrsquoeerstbeleiddandewerkprocessenanderenvanbenedennaarboveneerstdepraktijkvandaaruitkomentotbeleidVoorbeeldbeleideersthttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwswerkgevers-centraal-plan-van-aanpak-drenthe
Voorbeeldpraktijkeersthttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsbouw-samenwerking-op-vanuit-de-praktijk-en-niet-vanaf-de-bestuurstafelshttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsplan-van-aanpak-zuid-limburg-sense-urgency
Integraal casemanagementVerschillendegezaghebbendepartijenbenadrukkenopbasisvanonderzoekhetbelangvaneenintegraleaanpakenintegraalcasemanagementvanuitWerkampInkomenendeGGZEengreepHetTrimbosInstituutpleitvoorsamenwerkingtussenFACT-teams(GGZ)ensocialewijkteamshttpsassetstrimbosnldocs97ad37ee-bffa-46e6-b55e-0a01c646ed51pdf
DeOrganisatievoorEconomischeSamenwerkingenOntwikkeling(OECD)beveeltNederlandaanompsychischeproblemenaltijdgeiumlntegreerdaantepakkenDedienstverleningaanclieumlntenmetpsychischeaandoeningenblijftachterdooreengebrekkigontwikkeldeondersteuningdoorcasemanagersaldusdeOECDOmdatmensenmeteenmentaleaandoeningvaakookandereproblemenhebbeniseenmultidisciplinaireondersteuningnodigwaarinzorgwerkeninkomenenanderesocialesectorenwordengecombineerd
OECDMentalHealthandWorkNetherlandsOECDPublishing2014DitrapportmaaktdeeluitvaneenseriepublicatiesoverdiverseOECD-landenOnlinetelezenviahttpwwwoecdorgnetherlandsmental-health-and-work-netherlands-9789264223301-enhtm
Tedownloadenviadezepaginahttpswwwrijksoverheidnldocumentenrapporten20141201oecd-rapport-mental-health-and-work-the-netherlands
OECDReportHealthataglanceEurope2016Onlinetelezenviahttpwwwoecdorghealthhealth-at-a-glance-europe-23056088htm
httpwwwoecd-ilibraryorgsocial-issues-migration-healthmental-health-and-work_9789264124523-en
23
HetZorginstituutNederlandheeftaangegevenwaardegrenzentussendedomeinenvanWerkampInkomenenGGZliggenTegelijkconstateerthetZorginstituutdaternogveelmisgaatindeafstemmingtussenbeidedomeinenzowelquabeleidalsuitvoeringhttpswwwzorginstituutnederlandnlpublicatiesrapport20160829bevorderen-van-participatie-van-clienten-met-een-psychische-stoornis
Casebesprekingen en regievoeringInsommigeregiorsquosisalervaringmetgemeenschappelijkeclieumlntbesprekingeninveelanderebestaathetvoornemendaartoeZieondermeerparagraaf27vanSamenwerkenaanwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
FrieslandheeftdriesubregionalecasusgroepenwaarinGGZgemeentenenUWVclieumlntenbesprekenDezecasusteamswordenndashzekerindebeginfasendashprofessioneelbegeleiddoortrainersendocentenvandeNoordelijkeHogeschoolLeeuwardenIndecasusgroepenwordtperclieumlnteacuteeacutenregievoerderbenoemdhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
CentraalindeaanpakvenderegioHollandRijnlandstaathetcasuiumlstiekoverlegDaarinoverleggenallebetrokkenpartijenovercasussendiezijzelfkunneninbrengenInhetoverlegwordtbepaaldwatermoetgebeurenwelkeafsprakennodigzijnenwiedaarbijbetrokkenzijnDaarbijwordtereacuteeacutenregiehouderbenoemdhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsbouw-samenwerking-op-vanuit-de-praktijk-en-niet-vanaf-de-bestuurstafels
GegevensuitwisselingEffectievesamenwerkingtussenWerkampInkomenenGGZkannietgoedplaatsvindenzonderdatgegevensoverdegemeenschappelijkeclieumlntuittewisselenDaarbijgaathetlangnietaltijdompuurmedischeinformatieOmherstelenparticipatiegoedtecombinerenishetvooralnodigominzichttedeleninwatiemandondanksdeaandoeningweacutelkanwatdeambitiesenwensenzijnenmetwelkeaanpassingenmogelijkrekeninggehoudenmoetenwordenHelaasbiedtdehuidigewet-enregelgevingrondgegevensuitwisselingenprivacygeenantwoordopallevragenvanprofessionalsHetbestedatzijdaaromkunnendoenishandelenindegeestvandewetgevingmaardaarbinnenopgewetensvollewijzewelzoekennaarpraktischeoplossingenInhetrapportSamenwerkenaanwerk(paragraaf47)wordtingegaanopgegevensuitwisselinghttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
httpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingensamenwerken-met-zorgprofessionals--gegevensuitwisseling-en-privacy
httpswwwdivosanlwerkwijzer-werk-en-inkomen-in-het-sociaal-wijkteamgegevensuitwisseling-beroepsgeheim-en-privacy
24
Protocollen gegevensuitwisselingInderegionalewerkateliersbleekdatinmeerdereregiorsquosafsprakenzijngemaakttussenGGZUWVengemeentenoverhoeomtegaanmetgegevensuitwisselingIndearbeidsmarktregioFrieslandiseenprotocolopgesteldvoordegegevensuitwisselingrondgezamenlijkeclieumlntenhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlageprivacyprotocol_frieslandpdfoverlay-context=nieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
Tips gegevensuitwisseling en privacybull Houdsteedsvoorogenwathetdoelisvande
gegevensuitwisselingDatwordtsnelvergetenGadusnawelkegegevensnoodzakelijkzijnvoorhetdoelkanhetookmetmindergaatdeuitvraagnietteverofisereenanderemanieromdegegevenstekrijgen(eisenvansubsidiariteitenproportionaliteit)
bull MedischeinformatieismeestalnietnodigalleeninformatieoverarbeidsmogelijkhedenenarbeidsbeperkingenMedischedossiersmogennietwordenuitgewisseldtenzijdeklantzezelfterbeschikkingstelt(enbeperkttotdevoorhetdoelrelevanteinformatie)
bull Vraagdeclieumlntaltijdtoestemmingvoorgegevensuitwisselingenlegdietoestemmingschriftelijkvast(datisoverigensgeenblancomachtiging)Legdeklantdaarbijzorgvuldiguitwaaromdegegevensnodigzijnenbeperkjetotgegevensdieechtnodigzijn
bull SomskunnencasusbesprekingentussenzorgverlenerenklantmanagersanoniemzijnBijniet-anoniemecasus-besprekingenisschriftelijketoestemmingvandeclieumlntvereist
bull Indriegesprekkenkomtinformatiesnelnaarboven
bronTekstinparagraaf47p3132Samenwerkenaanwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
Visie LCR op privacy en gegevensuitwisselinghttpswwwlandelijkeclientenraadnlContentDownloads141112-factsheet-privacypdf
Algemene uitgangspunten begeleiding naar werkbull Sluitaanbijdewensenendoelenvandeklant Werkenisvoormensenmeteenpsychischeaandoeningniet
altijdmakkelijkOmdemotivatietekunnenopbrengenishetdaaromextrabelangrijkdathetwerkzogoedmogelijkaansluitbijdekwaliteitenwensenendoelenvandepersoon
bull Werkvanuiteenintegralebenadering Wanneeriemandbehandelingnodigheeftishetbelangrijk
datdebehandelinggoedafgestemdisophettrajectnaarwerkDitgeldtookvoor(blijvende)ondersteuningdieiemandnodigheeftGoedeafstemmingvanbehandelingondersteuningenbegeleidingisessentieel
bull Denkinmogelijkheden IedereenkanietsDatishetaangrijpingspuntvoorbegeleiding
naarwerkWeescreatiefinhetbedenkenvanoplossingenvoorproblemenenvertaalmogelijkebeperkingenoppraktischemanierinmogelijkhedenFixeerjealsbegeleidernietopdeaandoeningBedenkdatfunctiesaanpasbaarzijn
25
bull Zorgvoorvoldoendeuitdaging IedereenkanzichontwikkelenWathiervoornodigisis
voldoendeuitdagingEenuitdagingis100maatwerkenvooriedereenverschillendMaarvooriedereengeldtalsietstemoeilijkoftemakkelijkisontwikkeljejezelfniet
bull Hetkanenmagmisgaan BijuitdagingenhoortdathetmiskangaanMaarhet
alternatiefnietsdoenofalleenmaarveiligekeuzesmakenisnietbeterTegenslagenenfaalervaringenzijneenonderdeelvaneenleerproces
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
App Many ondersteunt samenwerkingIndediverseregionalewerkateliersisnaarvorengekomendaterveelbehoefteisaanwisselwerkinghetuitwisselenvankennisencontactleggenmetelkaarDaarombiedenweuhetgebruikvandeappManyaanHetiseenbestaandeappwaarineencommunicatiekanaalisaangemaaktSAMENWERKINGGGZENWampImettoevoegingvan1 De35arbeidsmarktregiorsquos2 10categorieeumlnzoalsinterventiesfinancieumlnenGebruikdeappomeenvraagstellenofeenberichtophetprikbordachtertelateninhetcommunicatiekanaallsquoKennisnetwerkGGZenWampIrsquoDitkuntuzowelopregio-niveaudoenofineencategorieEencategorieisregio-overschrijdendBijeenregiokrijgenalleendiegenendevraagteziendieookdedesbetreffenderegiohebbengeselecteerdDeappistevindeninbull iTunesbull GooglePlaybull WindowsPhone
HoedeappteinstallerenentegebruikenDatisheeleenvoudigVolgdeinstructiesindehandleidingOfziedepaginahttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsapp-many-versterkt-het-kennisnetwerk-ggz-en-werk-inkomen
HetcommunicatiekanaallsquoKennisnetwerkGGZenWampIrsquoiseenbeslotenkanaalWiltuookandereprofessionalsuitnodigenomtekennisuittewisselenStuurdaneene-mailnaarhelpdeskimpulssamenvoordeklantnlovvappManyendegegevensvandeprofessional(naamorganisatiefunctieene-mailadres)
Ondersteuning door de ProgrammaraadDeProgrammaraadheefteenspecialepaginaopzijnsitelsquoSamenvoordeklantrsquooverwerkpsychischeaandoeningenensamenwerkingtussenprofessionalsuitGGZenWampIHieroponderanderdoorverwijzingennaarondersteunendeproductenhttpswwwsamenvoordeklantnlpsychische-aandoening-en-werk
MaandelijksverschijntdedigitaleNieuwsbriefSamenwerkingGGZenWampIHierinveelpraktischetipsenervaringenronddeuitvoeringvanderegionaleplannenvanaanpakOponderstaandepaginanadereinformatielinksnaardereedsverschenennieuwsbrievenendemogelijkheidomje(gratis)teabonnerenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsnieuwsbrief-samenwerking-ggz-en-wi
26
4Kennis enkennisdelenInhoudbull Regionale werkateliers en plannen van aanpak 27bull Divosa 27 bull SBCM 27bull ParticipatieCampus 28bull Phrenos 28bull Tranzo 28bull Samen Sterk Zonder Stigma 28 bull GGZ Nederland 28bull AKC 29bull MMM 29bull Centrum Inclusieve Arbeidsorganisatie 29bull MIND 29bull LPGGZ 29 bull App Many 29bull Trimbos-instituut 29bull Movisie 29
27
4KennisenkennisdelenOm beter en effectiever samen te werken is het delen van bestaande en opbouwen van nieuwe kennis onontbeerlijk Zowel binnen de domeinen GGZ en Werk amp Inkomen als daartussen In dit hoofdstuk van de routekaart onder meer links naar vindplaatsen van kennis zoals kenniscentra en organisaties alsmede hun opleidingen en trainingen We beperken ons daarbij tot non-profit organisaties Dat neemt niet weg dat er ook een relevant aanbod van trainingen en opleidingen is van commercieumlle partijen
Regionale werkateliers en plannen van aanpakKennisdelingwaseenbelangrijkonderwerpinderegionalewerkateliersInderegionaleplannenvanaanpakisdeweerslagdaarvanduidelijkterugtevindenininitiatievenrondthemabijeenkomstengezamenlijketrainingenenopleidingenoverzichtenvanproducteneninterventieskenniskringenopbouwvaneenregionalesocialekaartetcInhoofdstuk2vanhetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquozijnzebeschrevenmetnameinparagraaf26httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
KennisdeleniseenbelangrijkepijlervanhetplanvanaanpakinWest-BrabantDaarbijgaathetmetnameomeffectieveinterventiesenaanpakkenDesamenwerkendepartijengaantrainingenenworkshopsorganiserenbijvoorbeeldoverdevraaghoejeeenpsychischeaandoeningherkentOfwatgemeentenenUWVinhuishebbenaanbegeleidingsmogelijkhedenrichtingwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwssamen-werken-aan-werk-west-brabant
DivosaDivosaisdeverenigingvanleidinggevendeninhetsociaaldomeinOpdesitevanDivosazijnverschillendewerkwijzerstevindenoverdere-integratievanmensenmeteenpsychischeaandoeningalsmedeeendigitalekenniswijzereene-learningeentrainingvoorklantmanagersendiverseanderehulpmiddelenhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
SBCMSBCMishetKenniscentrumenAampO-fondsindesocialewerkgelegenheidHetdoelvanSBCMismiddelshaaractiviteitenbijdragenaanpassendbetaaldenduurzaamwerkvoormensenmeteenafstandtotdearbeidsmarktSBCMheeftmeerderetrainingenvoordiversedoelgroepeneene-learningenheeftdiverseandererelevanteproductenzoalshandreikingenvoorbegeleidingDeSBCM-productenzijndeelstevindenindeParticipatieCampuswwwsbcmnlproducten
28
ParticipatieCampusDeParticipatieCampusiseeninitiatiefvanDivosaenSBCMterbevorderingvanhetvakmanschapindeuitvoeringDeParticipatiecampusgeefttoegangtotverschillendee-learningsdigitalekenniswijzersenandereproductenRegistratie(gratis)isvereistwwwparticipatiecampusnl
httpsparticipatiecampusnlkenniswijzers
httpsparticipatiecampusnlelearningaanbod
PhrenosPhrenosishetkenniscentrumvoorernstigepsychischeaandoeningen(epa)OpdesitevanPhrenosstaatveelinformatieoverEPA(ernstigepsychischeaandoeningen)enwerkrichtlijnenbijeenkomstenkenniskringenaanpakkeneninterventiesPhrenosbeheertenontwikkeltdeinterventieIPS(IndividuelePlaatsingenSteun)enverzorgtdeopleidingtotIPS-jobcoachhttpswwwkenniscentrumphrenosnl
TranzoTranzoishetwetenschappelijkcentrumvoorzorgenwelzijnvanTilburgSchoolofSocialandBehavioralSciencesTilburgUniversityDemissieishetverbindenvanwetenschapenpraktijkophetgebiedvanzorgenwelzijnhttpswwwtilburguniversityedunlonderzoekinstituten-en-researchgroepentranzo
TranzokentverschillendeAcademischeWerkplaatsenwaarinderelatietussenpsychischeaandoeningenenwerkcentraalstaatmetnamedeAcademischeWerkplaatsArbeidenGezondheidhttpswwwtilburguniversityedunlonderzoekinstituten-en-researchgroepentranzoacademischewerkplaatsenarbeid-en-gezondheid
Samen Sterk Zonder StigmaDesitevanSamenSterkZonderStigma(SSZS)geeftondermeertoegangtoteentraininglsquoSelecterenzondervooroordelenrsquodee-learninglsquoOpenheidpsychischegezondheidwerktrsquoendeapplsquoSterkophetWerkrsquoBovendienpresentatiesvanwerkambassadeursenworkshopsamppresentatiesopmaatwwwsamensterkzonderstigmanl
ZieookparagraafoverSSZSinhoofdstuk6pagina38
GGZ NederlandGGZNederlandisdebrancheorganisatievoorinstellingenindegeestelijkegezondheidszorgenverslavingszorgSteedsmeerGGZ-instellingenzienwerkenparticipatiealsnuttigeennoodzakelijkeonderdelenvangenezingenrehabilitatieenintegrerendieinhunbehandelingBijvoorbeeldmetarbeidsmatigedagbehandelingofwerkonderbegeleidingvangespecialiseerdetrajectbegeleidersofjobcoachesvaakineenambulantbehandelteamOpdewebsitevanGGZNederlandisveelrelevanteinformatietevindenbijvoorbeeldoverdeontwikkelingvane-mentalhealthhttpwwwggznederlandnl
httpswwwzorgkaartnederlandnlggz
29
AKCHetArbeidsdeskundigKenniscentrum(AKC)heeftvelerelevantepublicatiesenorganiseertdaarnaastregelmatigbijeenkomstenhttpswwwarbeidsdeskundigennlakc
MensenMetMogelijkhedenInhetprojectMensenMetMogelijkheden(MMM)werken21beroepsgroepenenhunorganisatiessamenaanhetbevorderenvandeparticipatievanmensenmeteenpsychischekwetsbaarheidViadesitevanMMMisondermeereentrainingtoegankelijkdieindividueelmaarookgroepsgewijs(bijvoorbeeldinberoepsmatiggemengdegroepen)gevolgdkanwordenDaarnaastondermeereenInspiratieboekhttpwwwmmm-mensenmetmogelijkhedennl
Centrum Inclusieve ArbeidsorganisatieHetCentrumInclusieveArbeidsorganisatie(CIAO)kanhelpenmethetbetertoegankelijkmakenvaneenarbeidsorganisatievoormensenmeteenbeperkingondermeerdoorInclusiefHerontwerpvanWerk(IHW)HetCIAOiseengemeenschappelijkinitiatiefvandeUniversiteitMaastrichtenUWVhttpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgexpertisecentrum
ZieookparagraafoverCIAOinhoofdstuk5pagina35
MINDMINDwilpsychischeproblemenvoorkomenenmensendiehiermeetemakenhebbenondersteunendoorinformatietebiedenonderzoektedoenprojectenuittevoerenenactietevoerenMINDiseeninitiatiefvanFondsPsychischeGezondheidKorrelatieenhetLandelijkPlatformGGZhttpswijzijnmindnl
Landelijk Platform GGZHetLandelijkPlatformGGZ(LPGGZ)iseenkoepelvanclieumlnten-enfamilieorganisatiesindeGGZHetLPGGZstreefternaardepositievanmensenmeteenpsychischeaandoeningstructureelteverbeterenondermeerviaallerhandeprojectenwaaronderlsquoopenvoorwerkrsquohttpwwwplatformggznllpggz
httpwwwplatformggznllpggzopen_voor_werk
App ManyViadeappManykunnenprofessionalsenanderebetrokkeneninderegioinformatieenvragenuitwisselenZieparagraafAppManyondersteuntsamenwerkinginhoofdstuk3Zieparagraafoverappmanyinhoofdstuk3paginanummer25
Trimbos-instituutHetTrimbos-instituutwildegeestelijkegezondheidverbeterendoorhetdelenvankennisHetTrimbosInstituutontwikkeltinterventiesenbeheerteenwebsitemeterkendeinterventiesindelangdurigeGGZhttpswwwtrimbosnl
httpserkendeinterventiesggztrimbosnl
MovisieMovisieishetlandelijkkennisinstituutenadviesbureauvoorhetsociaaldomeinMovisiebeheertondermeerdedatabankeffectievesocialeinterventieshttpswwwmovisienl
httpswwwmovisienleffectieve-sociale-interventies
30
5Werkgevers
en banenInhoudbull Psychosociale arbeidsbelasting 31bull Werkgeversbenadering en -dienstverlening 31bull Tips van professionals 32bull Instrumentarium Participatiewet 32bull Banenafspraak 33bull Doelgroepregister 33bull Samen Sterk Zonder Stigma 33 bull Werkambassadeurs 33bull Locus 33bull De Normaalste Zaak 34bull Onbeperkt Ondernemen 34bull Begeleidingskaarten psychische beperking 34bull Handreikingen 34bull Harrie en Werkmaat 34bull Centrum Inclusieve Arbeidsorganisatie 35bull Tips van Samen Sterk Zonder Stigma voor de advisering van werkgevers 35
31
5WerkgeversenbanenEr is - terecht - veel aandacht voor het (terug)leiden van mensen met een psychische aandoening naar de arbeidsmarkt Maar preventie van uitval is stap eacuteeacuten Dat moet gestalte krijgen in de werksituatie bij de werkgever
Bij re-integratie zijn werkgeverscontacten onontbeerlijk Dit is vanouds iets van het domein Werk amp Inkomen en loopt met name via de zogenaamde werkgeversservicepunten van UWV en gemeenten Naarmate de GGZ meer belang hecht aan werk vindt ook daar werkgeversbenadering plaats bijvoorbeeld in het kader van IPS Het is van belang dat op elkaar af te stemmen de werkgever zo min mogelijk te belasten met allerlei verschillende contacten en arrangementen en de werkgever zoveel mogelijk te ontzorgen De Participatiewet heeft daar een aantal moge-lijkheden voor gecreeumlerd Daarnaast kunnen herontwerp van werk en specifieke ondersteuning helpen bij een goede integratie van werknemers met een psychische aandoening in een bedrijf
Psychosociale arbeidsbelasting Psychosocialearbeidsbelasting(PSA)iseenbelangrijkerisicofactorvooruitvalenpsychischekwetsbaarheidHetterugdringenofvoorkomenvanPSAisdanookeenhoeksteenvangoedARBO-beleidIndeHandreikingPsychosocialearbeidsbelastingstaantalvanaanknopingspuntendaarvoorhttpwwwdearbocatalogusnlsitesdefaultfilesstvdahandreikingenhandreiking_psapdf
httpswwwarboportaalnlexterne-bronneninstrumentenhandreiking-psychosociale-arbeidsbelasting-psa
Werkgeversbenadering en -dienstverleningLeesoverwerkgeversbenaderingenwerkgeverscontacteninlsquoSamenwerkenaanwerkrsquoparagraaf3738en41alsmedeindewerkwijzersvanDivosahttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
httpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--werk-samen-met-werkgevers
InhetDrentseplanvanaanpakstaateengezamenlijkewerkgeversbenaderingcentraalDeGGZ-trajectbegeleidersnaarwerksluitenaanbijdeaccountmanagersvangemeentenenUWVinhetWerkgeversservicepunthttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwswerkgevers-centraal-plan-van-aanpak-drenthe
Dewerkgeversservicepuntenspeleneenbelangrijkerolindeondersteuningvanwerkgeversbijhetindienstnemenvanwerknemersmet(psychischeenandere)beperkingenhttpswwwwerknlwerk_nlwerkgeverwervingsadvieswerkgeversservicepunt
32
OpdesitelsquoSamenvoordeklantrsquovandeProgrammaraadisveelrelevanteinformatietevindenoverwerkgeversbenaderingenwerkgeversdienstverleninghttpswwwsamenvoordeklantnlwerkgeversdienstverlening
httpswwwsamenvoordeklantnlwerkgeversdienstverleningwerkgeversservicepunten
Werkgeversservicepuntenperarbeidsmarktregiohttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagewerkgeversservicepunten_22_08_2017pdfoverlay-context=arbeidsmarktregios
Tips van professionalsbull Netwerkontwikkelingmetwerkgeversisvangrootbelang
Geefindecontacteneenduidelijkenreeumlelbeeldvanwateenwerkgeverkanverwachten
bull OntzorgdewerkgeverZijvrezenextrabelastinglsquogedoersquoeneenvergrotekansopuitvalErvaringenvanuitbijvoorbeeldIPSlatenziendatditzekernietaltijdterechtisEengoed
middelomwerkgeverstehelpenisdeno-riskpoliswaarmeewerkgeverszijningedekttegenmogelijkeuitvaldoorziektevandenieuwewerknemer
bull Benutdemogelijkhedenvanbegeleidingvanwerkgeversendecollegarsquosopdewerkvloervandenieuwewerknemer
bull Neembezwarenserieusmaarprobeerzeteontzenuwenofbeheersbaartemakenbijvoorbeelddoordeinzetvaneenjobcoach
bull Alshetluktomeenklantmeteenpsychischprobleemsuccesvolteplaatsenopentdatdewegvooranderenzoisdeervaringvanbegeleiders
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
GGZ-instellingRoadsenuitzendketenAdeccogaansamenwerkenommeermensenmeteenpsychischeaandoeningaaneenbaantehelpenenhengoedtebegeleidenDebasisvandezepubliek-privatesamenwerkingisdatiederdoetwaarhijgoedinisbullAdeccoheefteenwerkgeversnetwerkenvacaturesbullRoadsheeftdecapaciteitenervaringommensenmetpsychischeaandoeningentebegeleidenookinhetwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsgoed-op-weg-met-publieke-private-samenwerking
Instrumentarium ParticipatiewetDeParticipatiewetbiedtmeerderemogelijkhedenomeenwerkgeverteontzorgenenomhethaalbaartemakeniemandmeteenbeperkingindiensttenemenzoalseenloonkostensubsidieofno-riskpolisZievooreenhandzaamoverzichtvandeinstrumentenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwskennisdocumenten-geactualiseerdhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagekennisdocumentondersteuningmensenpwet-versiefeb17pdfoverlay-context=userspearl-hartgers
33
BanenafspraakInhetSociaalAkkoordisvastgelegddatwerkgevers125000extrabanenvoormensenmeteenarbeidsbeperkingmoetencreeumlrenwaarvan25000bijdeoverheiden100000inhetbedrijfslevenDeafsprakentussensocialepartnersenkabinetzijnookvastgelegdindeWetbanenafspraakenquotumarbeidsbeperkten(WetBQA)httpswwwsamenvoordeklantnlwettenbanenafspraak
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlageofficiele_versie_kennisdocument_wet_banenafspraak_en_quotum_arbeidsbeperkten_-_zomer_2017pdfoverlay-context=
httpswwwsamenvoordeklantnlwetten
DoelgroepregisterHetdoelgroepregisterbevatkandidatendieinaanmerkingkomenvoordebanenafspraakofdiemetanderewoordenmeetellenvoorhetbehalenvandeafgesprokenaantallenVoorwerkgeverskanhetvanbelangzijnomiemandvanuithetdoelgroepregisterteplaatsenomzoaanbijtedragenaanhetrealiserenvandeverplichtingenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwskennisdocumenten-geactualiseerd
Samen Sterk Zonder StigmaSamenSterkZonderStigmazetzichinvoorzichinvooreensamenlevingwaariniedereenopenkanzijnoverpsychischeaandoeningenBespreekbaarheidvanpsychischeaandoeningenophetwerkleidttoteerderhulpzoekenminderziekteverzuimgrotereproductiviteitenminderpresenteiumlsme(menisaanwezigmaar
doetnietsnuttigsmeer)watookveelvoordelenvoordewerkgeveropleverthttpswwwsamensterkzonderstigmanlgclid=CIzNpJLFjdMCFQaVGwod-1oMdA
DorienVerhoevenvandeStichtingSamenSterkZonderStigmahieldop12april2017eenpresentatieoverstigmaendebenaderingvanwerkgevershttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagestigma_en_de_benadering_van_werkgeverspdfoverlay-context
ZieookparagraafoverSSZSinhoofdstuk6pagina38
WerkambassadeursDewerkambassadeurszijneeninitiatiefvanSamenSterkZonderStigmawerknemersmeteenpsychischeaandoeningdiewerkenbinnengewonebedrijvenenzichdaarinzettenvoordebevorderingvanbespreekbaarheideneenveiligecultuurhttpswwwsamensterkzonderstigmanlover-onsambassadeurs
LocusLocusiseenin2011opgerichtpubliek-privaatnetwerkvanbedrijvengemeentenenSW-bedrijvendathelptmensenmeteenafstandtotdearbeidsmarktopeenduurzamemanierintezettenhttpwwwlocusnetwerknl
34
De Normaalste ZaakDeNormaalsteZaakiseennetwerkvankleinereengroterewerkgeversdiestrevennaarlsquoinclusiefondernemenrsquoOpwwwdenormaalstezaaknlzijnondermeeroverzichtentevindenvanregelingenvoorwerkgeversdiewerknemersmeteenarbeidsbeperkingindienstnemenwwwdenormaalstezaaknl
Onbeperkt OndernemenDewebsitewwwonbeperktondernemencombevatvoorbeeldentipsenhandreikingenvoorwerkgeversdiearbeidsgehandicaptenindienstwillennemenOokdebegeleidingdaarvankomtnadrukkelijkaanbodwwwonbeperktondernemencom
Begeleidingskaarten psychische beperkingDeBegeleidingskaartengevensnelinzichtindegedragskenmerkenvandemedewerkermeteenpsychischebeperking(watzieik)enhoedaarhetbestmeeomgegaankanworden(watdoeik)EriseenversievoordewerkgevereneenversievoordebegeleidervanSocialeWerkvoorzieningofWerkbedrijfDekaartenzijnontwikkelddoorSBCMhttpswwwsbcmnlfileadminsbcm_datasectorenduurzame_banenbegeleidingskaarten_interactief_defpdf
HandreikingenSBCMheefthandreikingenontwikkeldomdeongeschrevenregelsineenbedrijfinzichtelijktemakenDoorvoorafinformatietekrijgenkandenieuwecollegazichgedragenzoalsdatbijdewerkgevergebruikelijkisHetisteoverwegenomwerkgeversopdezedocumententewijzenalszekandidatenmeteenpsychischebeperkingindienstnemen
httpswwwsbcmnlfileadminsbcm_dataproductenduurzaam_werkverbandproductendownloadsHandreiking_aan_het_werk_met_nieuwe_collegas_interactief_defpdf
httpswwwsbcmnlfileadminsbcm_dataproductenduurzaam_werkverbandproductendownloadsSBCM_Checklist_Spelregels_werkgeverpdf
httpswwwsbcmnlfileadminsbcm_dataproductenduurzaam_werkverbandproductendownloadshandreiking_begeleiding_op_de_werkvloerpdf
Harrie en WerkmaatHarrieisbedachtdoorCNVJongerenEenlsquoHarriersquoiseendirectecollegavaneenwerknemermeteenbeperkingdieoptreedtalsbegeleiderHarriestaatvoorHulpvaardigAlertRealistischRustigInstruerendenEerlijkhttpwwwikbenharrienl
SBCMenFNVhebbeneenvergelijkbaaraanbodontwikkeldalsdeHarrienamelijkdeWerkmaatZiehttpswwwsbcmnlproductenduurzaam-werkverbandproductenmaatjes-voor-medewerkers-met-arbeidsbeperkinghtmlL=0
35
Centrum Inclusieve ArbeidsorganisatieHetCentrumInclusieveArbeidsorganisatie(CIAO)eeninitiatiefvandeUniversiteitMaastrichtenUWVzetzichinomarbeidsplaatsenteontwerpenbijreguliereorganisatiesvoormensenmeteenafstandtotdearbeidsmarktookvoormensenmetpsychischeaandoeningenDaarbijwordtdemethodiekInclusiefHerontwerpvanWerk(IHW)toegepasthttpwwwinclusievearbeidsorganisatieorg
httpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgmethoden-instrumenteninclusief-herontwerp-van-werk
VanuitdieinvalshoekisdeMaastrichtseWerkcapaciteitMonitor(MWcopyM)aangepastvoorgebruikdoorGGZ-trajectbegeleidersDeMWcopyMiseenhulpmiddelvoorhetschattenenmonitorenvandewerkcapaciteitvanmensenmeteenernstigepsychischeaandoening(EPA)ensteltbegeleidersinstaathetfunctionerenophetwerktebesprekenhttpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgmethoden-instrumentenmaastrichtse-werkcapaciteit-monitor
HetartikellsquoLendingaHelpingHandatWorkAMultilevelInvestigationofProsocialMotivationInclusiveClimateandInclusiveBehaviorrsquogaatinopdenoodzaakvanlsquoinclusiefgedragrsquovanindividuelewerknemersmaarookteamsendegehelearbeidsorganisatievooreensoepeleintegratievanwerknemersmet(psychischeofandere)beperkingenhttpslinkspringercomarticle101007s10926-016-9680-z
Tips van Samen Sterk Zonder Stigma voor de advisering van werkgeversbull Praatmetinplaatsvanoverbull Leerdesignalenherkennenbull Focusopwatjekuntbeiumlnvloedenbull Creeumlereenveiligewerksfeerbull Pakdeoorzakenvanstressaanbull Blijfingesprekingevalvanziektenbull Helpcollegarsquosermeeomgaanbull Weesalertopnegatiefgedraghttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagestigma_en_de_benadering_van_werkgeverspdfoverlay-context
36
6Stigma
Inhoudbull Stigma en zelfstigma 37bull Stigma bestrijden 37 bull Handboek destigmatisering bij psychische aandoeningen 38 bull Destigmatiseringsinterventies 38bull Empowerment en doorbreken zelfstigma 38bull Samen Sterk Zonder Stigma 38 bull Werkambassadeurs 39bull Kennisthema stigma van Kenniscentrum Phrenos 39bull Vertellen of verzwijgen 39bull Tips 40
37
6StigmaEen van de grootste obstakels op weg naar werk is het stigma dat rust op psychische aandoeningen Stigma in de samenleving bij werkgevers en toekomstige collegarsquos Maar soms ook bij professionals en begeleiders En niet in het minst bij de persoon zelf zelfstigma Wat weten we over stigma en hoe daarmee om te gaan
Destigmatisering Drie gouden regels voor professionalsbullNeemeenopenhoudingaantegenoverdeclieumlntbullZorgdatjeenigekennishebtoverstigmaendestigmatiseringbullPleegreflectieopjeeigenaannames
Stigma en zelfstigmaZorsquon40vandeNederlanderskrijgtzelftemakenmeteenpsychischeaandoeningenTochbrengtheteenstigmametzichmeeDatleidttoteenkleinerekansopwerk90vandemensenmeteenpsychischeaandoeningzegtlasttehebbenvandegevolgenvanhetstigmazoblijktuitonderzoekDiegevolgenzijnminderkansopwerkminderzelfvertrouweneennegatiefzelfbeeldenzelfssociaalisolementEenderdetoteenkwartvandebetrokkenenvoeltzichgediscrimineerdofoneerlijkbehandeldDatleidterbij20toeervanaftezienwerktezoekenofeenopleidingtegaandoenHetstigmadatdebuitenwereldoplegtwordtvaakeigengemaaktdoordebetrokkeneHetstigmawordtgeiumlnternaliseerdenerontstaateenzelfstigmaDitisextraschadelijkEenstigmazouiemandnogkunnenmotiverenomhettegendeeltebewijzenMaarbijeenzelfstigmaverzetiemandzichnietmeertegenhetstigmahttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsstigma
HetartikellsquoHowandwhenstereotypesrelatetoinclusivebehaviortowardpeoplewithdisabilitiesrsquogaatinopdegevolgenvannegatievestereotypenenhoudingenvanwerkgeversenwerknemerstenopzichtevanwerknemersmetbeperkingen(waarondepsychischeaandoeningen)httpwwwtandfonlinecomdoiabs1010800958519220151072105
Stigma bestrijdenInparagraaf36vanhetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquoeencompactoverzichtvanhoestigmakanwordentegengegaanhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
IndelsquoWerkwijzerPsychischeaandoeningenenlichteverstandelijkebeperkingenHandboekvoormaatwerkbijhetbegeleidennaarwerkrsquogaatparagraaf23overhetwakenvoorstigmatiseringDaarinondermeertipshoetehandelenalsbegeleiderOokbegeleiderskunnenzichnietaltijdonttrekkenaanhetdenkeninstereotypenalshetgaatompsychischeaandoeningenBijvoorbeelddoorerautomatischvanuittegaandatwerknietaandeordeisofandershooguitsimpelwerkofonbetaaldwerkZiebijvoorbeeldhoofdstuk1enparagraaf22vandeWerkwijzerRe-integratievanklantenmetpsychischeaandoeningenhttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--waak-voor-stigmatisering
38
Hoe kun je als begeleider destigmatisering bevorderen Tips van Dorien Verhoeven van Samen Sterk Zonder Stigmabull Weetdaterzoietsalsstigmaenzelfstigmaisendathet
heelvaakvoorkomtbull Zorgdatjeenigekennishebtoverstigmaendewerking
ervanbull Weesjebewustvanjeeigenideeeumlnen(voor)oordelenKijk
daareerlijknaarbull WeethoejeeengesprekaangaatmetdeclieumlntBiedt
openingenlaatmerkendatjeopenstaatbegriphebtetcbull Probeersamenmetdeclieumlnttoteenoplossingtekomen
bijvoorbeeldoverdevraagopenheidtegevenaaneen(potentieumlle)werkgeverofniet
bull GebruikwaarmogelijkmethodiekenzoalsCORAL(zieeldersindezenieuwsbrief)
bull Nodigeenvanonzewerkambassadeursuitomtevertellenoverzijnofhaarervaringenmetstigmaophetwerkenhoedaarmeeomtegaan
httpswwwsamenvoordeklantnlnieuwssamen-sterk-zonder-stigma
Handboek destigmatisering bij psychische aandoeningenDithandboekbiedtveeloverzichteninzichtoverhoestigmatebestrijdenHethandboekisalleenindrukofalse-boektekoopbijdeuitgeverennietopinternetbeschikbaarWeeghelJvanPijnenborgMVanlsquotVeerJampKienhorstG(red)(2016)HandboekdestigmatiseringbijpsychischeaandoeningenPrincipesperspectievenenpraktijkenBussumCoutinhohttpsshopcoutinhonlstore_nlhandboek-destigmatisering-bij-psychische-aandoeningen-2027html
DestigmatiseringsinterventiesIndegeneriekemoduledestigmatiseringontwikkelddoorhetNetwerkKwaliteitsontwikkelingGGZondermeerinformatieoverdestigmatiseringsinterventiesenhandvattenvoorprofessionalsmaarookvoorclieumlntenzelfhttpwwwkwaliteitsontwikkelingggznlnetwerk
httpwwwkwaliteitsontwikkelingggznlprojectgenerieke-module-destigmatisering
Empowerment en doorbreken zelfstigmaEmpowermentvandeclieumlntkanhelpenhetzelfstigmatedoorbrekenDaarbijhelpenervaringsdeskundigenvanuiteengelijkwaardigepositie(ex-)clieumlntenomkeuzestemakenweerbijhunmotivatietekomenenteontdekkenwathunkwaliteitenenvaardighedenzijnenwatbijhenpasthttpswwwmovisienlpublicatiesnaar-hart-empowerment-deel-2
Samen Sterk Zonder StigmaDemissievanSamenSterkZonderStigma(SSZS)iseensamenlevingwaarinpsychischeproblematiekbespreekbaarisDatdoetSSZSondermeermethetprojectStigmaenWerkSSZSbiedtvoorlichtinghelptbijhetmakenvaneenplanvanaanpakorganiseertnetwerkenvanwerknemersmeteenpsychischeaandoeninginventariseertbestpracticesenontwikkeltinterventieshttpswwwsamensterkzonderstigmanl
39
VakbondenenondernemingsradenkunneneenbijdrageleverenaanhetbespreekbaarmakenvanpsychischeaandoeningenopdewerkvloerMogelijkhedendaartoewordenechterweinigbenutDitblijktuithetonderzoeklsquoPsychischeDiversiteitWerktvanSamenSterkzonderStigmaOmvakbondenenondernemingsradentehelpenmethetleverenvaneenbijdragezijnverschillendehulpmiddelenontwikkeldbull OnderzoekORampVakbondenPsychischeDiversiteitWerktbull ChecklistvoorOndernemingsradenbull FactsheetvoorOndernemingsradenbull Factsheetvoorvakbonden
WerkambassadeursDewerkambassadeurszijneeninitiatiefvanSamenSterkZonderStigmawerknemersmeteenpsychischeaandoeningdiewerkenbinnengewonebedrijvenenzichdaarinzettenvoordebevorderingvanbespreekbaarheideneenveiligecultuurhttpswwwsamensterkzonderstigmanlover-onsambassadeurs
httpswwwsamensterkzonderstigmanlverhalen
VeelvandeSSZS-ambassadeursverzorgenlezingenofpresentatiesZiehttpswwwsamensterkzonderstigmanlboek-een-ambassadeurverhalen_id=7442
Tips van ervaringsdeskundige Marieke van Keeken voor het aanpakken van stigmabull GanietvooronsdenkenmaarvraagengaingesprekEr
zijnallerleistereotypeninomloopdiedoorbreekjevooraldoorpersoonlijkcontact
bull PersoonlijkeervaringenmakenindrukindestrijdtegenstigmaVraagmensendiezelfkwetsbaarheidhebbenervarenomhunverhaaltedoenDatkaniemandzijnuitdeeigenorganisatiemaardewerkambassadeursvanSSZSkunnendatookdoen
bull ZorgvoorgoedeinformatieoverpsychischeaandoeningenenwerkHetisvaakeeneyeopenerdatbijnadehelftvandemenseninonslandooitzelfwordtgeconfronteerdmeteenpsychischprobleemEndateenaandoeninghelemaalnietalsvanzelfsprekendbetekentdatjenietkanwerken
LeeshaarverhaallsquoHoeikmijnzelfstigmadoorbrakrsquohttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwshoe-ik-mijn-zelfstigma-doorbrak
Kennisthema stigma van Kenniscentrum PhrenosFeitencijfersenontwikkelingenrondstigmaendestigmatiseringhttpwwwkenniscentrumphrenosnlkennisthemasstigma
Vertellen of verzwijgenIsopenheidovereenaandoeningverstandigofnietBijvoorbeeldineensollicitatieprocedureofophetwerkOpenheidishetideaalmaarindepraktijknietaltijdverstandigKenniscentrumPhrenosheefteenbrochureeninterventieomeengefundeerdeafwegingtemakenonderdetitelCORAL(concealorreveal)httpswwwkenniscentrumphrenosnlwp-contentuploads201506CORAL-NL_defpdf
40
SamenSterkzonderStigmaKenniscentrumPhrenosenTranzoTilburgUniversityontwikkelendezeaanpakverderwaarbijhetmeerwordttoegespitstopdeNederlandsesituatiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsverzwijgen-vertellen-coralnl-helpt
httpwwwkenniscentrumphrenosnldienstenprojecten-2doorontwikkeling-coral
TIPS bull Leg contactAngstenonbekendheidspeleneengroterolbijhetinstandhoudenvanstigmatiseringDaaromhelptcontactleggenmetmensenmeteenpsychischeaandoeninghetbesteomdestigmarsquosteverminderenDemanierwaaropjealsklantmanagercontactmaaktbepaaltofjestigmarsquosversterktofjuistvermindert(lsquoJamaarmetborderlinekunjetochnietmetkinderenwerkenrsquo)AlleenbegripvoleerlijkengelijkwaardigcontactvermindertstigmarsquosEnhetcreeumlerteenopenenveiligesfeerwaarindoorvragenstellenmeerbegripontstaat
bull Voorlichting en informatie over psychische aandoeningenErzijnveelverkeerdedenkbeeldenenmythes(lsquoautistenhebbengeengevoelrsquo)DoorjeteverdiepenindeverschillendepsychischeaandoeningenkrijgjeeenrealistischerbeeldOokklantenzelfbaserenzichvaakoponjuistedenkbeeldenenleggenzichzelfdaarmeeonnodigebeperkingenop
bull Zie psychische aandoeningen als deel van een continuuumlmWanneerjemensenmeteenpsychischeaandoeningzwart-wittegenovergezondemensenzetlijkenzevervanjeaftestaanMaariedereenheeftwelpsychischekwetsbaarheden
alsspreekangstofeenaanlegvoorsomberheidWanneerjepsychischeklachtenenkwetsbaarhedenzietalssymptomenopeenspectrumwaarjehogerenlagerkuntscorenisdatminderstigmatiserend
bull Maak vooroordelen en stigmarsquos bespreekbaar ook als begeleidersonderling
bull Gebruik het ICF-raamwerk om de gehele persoon in beeld te krijgen en niet alleen zijn of haar aandoeninghttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--waak-voor-stigmatisering
41
7Ervarings-deskundigen en clieumlnten
Inhoudbull Betrokkenheid clieumlnten en ervarings- deskundigen bij regionale plannen 42bull Landelijke Clieumlntenraad 43bull MIND 43bull Landelijk Platform GGZ 43bull Routewijzer naar werk 43bull Evaluatietool re-integratie 43bull Ervaringsdeskundigen 43bull Verhalen van ervaringsdeskundigen 44bull WerkWeb-Autisme 44bull Howie the Harp 44bull Tips van LPGGZ 44
42
7Ervarings-deskundigenenclieumlntenDoor clieumlntenraden clieumlntenorganisaties en ervarings-deskundigen te betrekken en met hen samen te werken kunnen professionals vanuit de GGZ en Werk amp Inkomen effectiever werken aan herstel en re-integratie Clieumlntenraden hebben een wettelijke basis in het kader van clieumlntenparticipatie Clieumlntenorganisaties zijn er op landelijk regionaal en lokaal niveau Zij ontplooien meerdere activiteiten zoals informeren lotgenotencontacten belangenbehartiging hersteltrajecten en het opbouwen van ervaringsdeskundigheid onder meer via opleidingen
Betrokkenheid clieumlnten en ervaringsdeskundigen bij regionale plannenInderegionalewerkateliersisveelgesprokenovermeerenbeterbetrekkenvanclieumlntenenervaringsdeskundigenZiehetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquometnameparagraaf26en28httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
IndeFrieseprojectgroepziteenclieumlntvertegenwoordigerdiezelfervaringsdeskundigeisverbondenaanhetHerstelcentrumFrieslandHijgeeftooktrainingenaandeprofessionalsBovendien
gaatderegioookeenreeksoverleggentebeleggenvoorclieumlntenDezezullenbegeleidwordendooreenervaringsdeskundigevanuithetHerstelcentrumhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
InhetprojectplanvanHollandRijnlandisveelaandachtvoorervaringsdeskundigheidendebetrokkenheidvanclieumlntenInLeidenbestaatallangeretijdStichtingZonwaarinervaringsdeskundigenzijnvertegenwoordigdErvaringsdeskundigenadviserenwaarnodigdegemeenteenuitvoerderszoalsklantmanagersOokverzorgenzijregelmatigtrainingenDaarnaastisStichtingPlatformSamenwerkenbetrokkenbijderegionalesamenwerkingZijorganiserenonderanderedialoogtafelsHierwordtdoorgepraatoverdebetekenisvanwerkvoorduurzaamherstelBeideorganisatieszullenookindearbeidsmarktregioHollandRijnlandactiefwordenzoalsopgenomeninhetplanvanaanpakvanderegioClieumlntenenclieumlntenorganisatieshebbeneenbelangrijkeplekgekregeninhetregionaleplanvanaanpakZoiservoorzieninmaatjesvoorclieumlntenWethouderMarleenDamenvanLeidenldquoZorsquonmaatjeziettochweeranderedingendaneenprofessionalHijofzijheeftookeenandererolendatkanelkaargoedaanvullenrdquohttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsbouw-samenwerking-op-vanuit-de-praktijk-en-niet-vanaf-de-bestuurstafels
43
Landelijke ClieumlntenraadDeLandelijkeClieumlntenraad(LCR)isingesteldbijwet(SUWI)omdeclieumlntenparticipatieinhetveldvanWerkampInkomenvormtegevenDeLCRisdekoepelvanlokaleenregionaleclieumlntenradenbijgemeentenenUWVhttpwwwlandelijkeclientenraadnl
MINDMINDisin2016ontstaanenwilpsychischeproblemenvoorkomenenmensendiehiermeetemakenhebbenondersteunenDitdoetMinddoorinformatietebiedenonderzoektedoenprojectenuittevoerenenactietevoerenSamenmetclieumlnten-enfamilieorganisatiesmaatschappelijkeorganisatiesonderzoekersambassadeursendonateursMINDiseeninitiatiefvanFondsPsychischeGezondheidKorrelatieenhetLandelijkPlatformGGZhttpswijzijnmindnl
Landelijk Platform GGZMINDLandelijkPlatformPsychischeGezondheid(voorheenLandelijkPlatformGGZLPGGZ)isdekoepelvanenvoorongeveertwintigclieumlnten-enfamilieorganisatiesindeGGZOpdesiteiseenoverzichttevindenvanregionaleclieumlntenorganisaties(RCOrsquos)clieumlntinitiatievenenprojectenViaRCOrsquoszijnervaringsdeskundigentevindenhttpwwwplatformggznllpggz
Routewijzer naar werkDeRoutewijzeriseenwebsitevanhetLandelijkPlatformGGZendeLandelijkeClieumlntenraad(LCR)Opdezesitekunnenclieumlntenallerhanderelevanteinformatievindenhttpwwwroutewijzernaarwerknl
Evaluatietool re-integratieDeEvaluatietoolre-integratieiseeninstrument(vragenlijst)datisgemaaktdoorhetVerwey-JonkerInstituutinopdrachtvandeLandelijkeClieumlntenraadenMINDHetgeeftdeclieumlntenraadinzichtinhoeUWVengemeentendebegeleidingvanpsychischkwetsbaremensenvormgevenwwwevaluatieggzenwerknl
ErvaringsdeskundigenErvaringsdeskundigenzijnalshetwarebovenhuneigenproblematiekuitgestegenZijkunnennuttigeadviezengevenaanprofessionalsSommigeervaringsdeskundigenzijnopgeleiddoordeGGZomeencoachenderoltespelenErvaringsdeskundigenzijntevindenviahetLPGGZmaarookviaregionaleclieumlntenorganisaties(RCOrsquos)enfamilieorganisatiesdeNederlandseVerenigingvoorAutisme(NVA)GGZ-instellingenofdehulplijnPandorahttpwwwplatformggznllpggz
lsquoErbestaateeneendimensionaalenstereotiepbeeldvanmensenmeteenpsychischeaandoeningMaarinwerkelijkheidisiedereenandersenzijndezeklantenerinallerleisoortenenmatenmetallerleiredenenenachtergrondenengevolgenvanhunaandoeningEengoedemanieromklantmanagersmeergripopdematerietegevenisdoorervaringsdeskundigeninteschakelenDeregionaleclieumlntenorganisatie(RCO)mobiliseertentraintervaringsdeskundigevrijwilligersomvoorlichtingtegevenaanklantmanagersZijvragennuvakeradviesEencursusvoormanagerswasookzeernuttigrsquoEen gemeentelijke beleidsmedewerker en ervaringsdeskundig
44
lsquoVeelklantmanagersvullenhetvoordeklantinindeluwtehoudenTerwijlerheelwatclieumlntenmetpsychischeproblematiekzijnvoorwiehetgoedisomtewerkenendiegraagwillenwerkenDepsychischeaandoeningislangnietaltijdoverdegehelelinieinvaliderendWerkhelptomeigenkrachtteontwikkelenenkanbijdragenaanhersteldoorweergeloofteontwikkelenindeeigencompetentiesensociaalenmaatschappelijkbetrokkentezijnErvaringsdeskundigheidhelptbijhetzoekennaardejuistewerk(ervarings)plekrsquoEen projectcooumlrdinator van ZONactief en ervaringsdeskundige
Verhalen van ervaringsdeskundigenDesiteUWVperspectiefiseenplatformvoorendoormensenmeteenarbeidsongeschiktheidsuitkeringHieropverhalenvlogsenvideorsquosonderandereditverhaaloverwerkenmetautismehttpsperspectiefuwvnlartikelendroom-wordt-waarheid
WerkWeb-AutismeHetprojectlsquoWerkWeb-AutismersquodateeninitiatiefisvanmeerdereorganisatieswaaronderdeNederlandseVerenigingvoorAutismebeoogteenzelfmanagementmethodiekteontwikkelenomnormaal-tothoogbegaafdemensenmetautismesamenmetbetrokkenprofessionalsteondersteunenbijhetvindenenbehoudenvanwerkdatgoedbijhenpastDemethodiekgeeftinzichtindeeigeneffectiviteiteigenregietalentenenvoorkeurenDitzijnbelangrijkevoorwaardenvoorduurzamearbeidsparticipatiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsnieuwsbrief-samenwerking-ggz-en-wi-november-verschenen
Howie the HarpHowietheHarpiseengoedvoorbeeldvaneenopleidingtotervaringsdeskundigeDenaamisgebaseerdopdebijnaamvandeAmerikaanHowardGelddienaeenverblijfinpsychiatrischeinstellingenhetpeer-to-peer-conceptbedachtmensenmeteenpsychiatrischegeschiedeniszettenhunlevenservaringentalenteninomelkaarteondersteuneninhunherstelPameijereeninstellingvoormensenmeteenverstandelijkeofpsychiatrischebeperkinghaaldehetconceptnaarNederlandwwwhowietheharpnl
TIPS VAN LPGGZHetLPGGZdoetdevolgendeaanbevelingenaangemeentenbullKijkgoedwateenklantkanGebruikdebeschikbareondersteuningMaakgebruikvaninterventieszoalsjobcarvingbullWeesalertopeenstigmaookbijjezelfalsklantmanagerbullOnderschathetzelfstigmavanveelklantennietbullPasaanpakkengerichtopempowermenttoebullMaakgebruikvanervaringsdeskundigendiezijnopgeleiddoordeGGZomeencoachenderoltespelenZetheninalsadviseurbijdeteamsMaakhuninbrengstructureel
Colofon
DeroutekaartpsychischeaandoeningenenwerkVersie2november2017
DezeroutekaartiseenproductvandeProgrammaraadHetisonderdeelvanhetKennisnetwerkSamenwerking
GGZenWerkampInkomen
Deroutekaartgeefteenstandvanzakeneind2017weerNieuweontwikkelingeneninformatiewillenwegraag
opnemenUwsuggestiesvooraanvullingenkuntumailennaar
helpdeskimpulssamenvoordeklantnl
Samen vernieuwen we de dienstverlening aan werkgevers en werkzoekenden
5
1ArbeidalsmedicijnOver het algemeen geldt dat werk een goed medicijn is bij psychische aandoeningen Door behandeling te combineren met werk of participatie worden op beide vlakken betere resultaten bereikt Wat weten we over de relatie tussen psychische aan-doeningen en werk Er is veel informatie beschikbaar over psychische aandoeningen hoe vaak ze voorkomen wat de invloed is op het werkvermogen en hoe werk en herstel elkaar positief beiumlnvloeden
AandoeningenInformatieoverpsychischeaandoeningenisondermeertevindeninhoofdstuk6vandeWerkwijzerPsychischeaandoeningenenlichteverstandelijkebeperkingenHetgaatomeenglobaleinleidingeniszekergeenvervangingvoordekennisvanbehandelaarsenexpertsAlleenzijkunneneendiagnosestellenLetopdeaandoeningalleenbepaaltnietiemandsvermogenomteparticiperenentewerkenOokpersoonlijkefactorenenexternefactorenzoalsstigmatiseringspelendaarbijeenrol(zieookhetICF-raamwerk)Defocusvandeprofessionaldientteliggenbijwatiemandkanenwilennietprimairbijdebeperkinghttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbelangrijkste-psychische-aandoeningen
DSM-5VoorhetinkaartbrengenvandesymptomenvanpsychischeziektebeeldengeldtdeDSM-5(DiagnosticandStatisticalManualofMentalDisorders)alseenstandaardwerkDeDSMbiedteenuitgebreideclassificatieenbeschrijvingvanpsychische
aandoeningenDehuidigevijfdeversiestamtuit2013enisnietvrijvankritiekSommigeprofessionalsvindendaterinDSM-5onnodigveeldiagnosesbijzijnkomenendaterdaardoorteveelnadrukligtopziekteninplaatsvanmogelijkhedenhttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbelangrijkste-psychische-aandoeningenNBDSM-5isalleentegenbetalingverkrijgbaaralsboekonlineishetnietbeschikbaar
ICFDeWereldgezondheidsorganisatieheefteenraamwerkontwikkeldomhetalgeheelfunctionerenvanmensenbetertebeschrijvendeICF(InternationalClassificationofFunctioningDisabilityandHealth)HetiseenbiopsychosociaalraamwerkwaarinnaastdeaandoeningfactorenalsomgevingpersoonlijkheidenachtergrondwordenmeegewogenDeICFbiedthiervooreengemeenschappelijketaalhetgeenbelangrijkisbijsamenwerkingtussenprofessionalsuitverschillendedomeinenICFisdaarnaastvooralvanwaardedoordemaniervankijkennietalleennaardeaandoeningmaarnaardepersoonzijnofhaaromgevingsocialenetwerkenenoverigerelevanteomstandighedenDeICFisookgoedbruikbaaromiemandsparticipatietebevorderenHetbrengtinkaartwelkefactorendaaropvaninvloedzijnhttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenvan-aandoening-naar-participatievermogen--icf-een-holistische-kijk-op-functioneren
6
ICF-gesprekskaartDezegesprekskaartisgebaseerdophetICF-raamwerkdateenholistischebenaderingvanklantenbeschrijftwaardoorjemeerzietdanaandoeningensymptomenDeICF-gesprekskaartkanjealsbegeleiderofondersteunerhelpenomtijdensofnaeengesprekdesituatievanjeklantgoedinbeeldtekrijgenSomskaneenklantookdeeigensituatieaandehandvandezekaartweergevenhttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenicf-gesprekskaart
Psychische aandoeningen en werkMensenmeteenuitkeringontvangenruimdriekeervakerpsychischehulp(GGZ-behandelingenofgebruikvanmedicijnenwegenspsychischeklachten)danwerkendenofschoolgaanden31tegenover10procentHetCBSdeedhiersamenmetHarvardUniversityonderzoeknaarUitkeringsgerechtigdennemenruim58procentvandetotalekostenvandegeestelijkezorgvoorhunrekeninghttpswwwrijksoverheidnlactueelnieuws20170906derde-van-mensen-met-uitkering-krijgt-psychische-zorg
fileCUsersPeterDownloadsESB+artikel+Psychische+klachten+en+de+arbeidsmarktpdf
HethebbenvaneenpsychischeaandoeningbetekentgeenszinsdatwerkenonmogelijkisVeelmensenmeteenpsychischeaandoeningkunnenenwillenwerkenEenoverzichtvanrelevanteinformatiehieroverondermeerinhoofdstuk1vanhetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquohttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
InhetpaperlsquoDisabilityandemploymentndashoverviewandhighlightsrsquoeenuitgebreideliteratuuranalyse(inclusiefverwijzingen)overdebarriegraveresdiemensenmetpsychischeaandoeningentegenkomenopdearbeidsmarktplusaanbevelingenvoorverderonderzoekhttpwwwtandfonlinecomdoifull1010801359432X20171387536
Arbeid als medicijnInveelgevallenhelptwerkbijherstelvanpsychischeaandoeningenDatisdeervaringvanveelprofessionalsenhetisookdeconclusievanmeerdereonderzoeksrapportenZievooreenoverzichthiervanhoofdstuk1vanhetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquohttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
DevolgendepowerpointpresentatievanprofdrJaapvanWeeghelgeefteengoedoverzichtvanonderzoekenoverderelatiepsychischeaandoeningenenwerkengeeftdaarnaastveelfeitelijkeinformatieencijfersZijnconclusieisdatgoedwerkindemeestegevallenenvoordemeestemensengoedisvoordepsychischegezondheidhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagefeiten_en_cijfers_door_jaap_van_weeghel_0pdfoverlay-context
7
WerkisvolgensVanWeeghelindemeestegevallengoedMaarwelhetjuistewerkonderdejuisteomstandighedenenwaarnodigmetbegeleidingMartinedenOudendirecteurvolwassenenzorgbijGGZ-instellingYuliussignaleertdatGGZ-clieumlntenaltijdeenontheffingkrijgenvandearbeidsplichtDitisvanuiteenzorggedachtegoedbedoeldmaarkanaverechtswerkeninhetherstelprocesGGZ-clieumlntenmoetenvaakgestimuleerdwordenomaanhetwerktegaanmaarnetzovaakookafgeremdEenstandaardaanpakpastnieterzalsteedsopindividueelniveaumoetenwordengekeken
InhetproefschriftldquoThebuildingblocksofworkplaceinclusionrdquovanPhilippeNelissenwordtingegaanopdeomstandighedenwaarondermensenmeteenbeperkinggoedkunnenfunctionerenopdewerkvloerDaarbijveelaandachtvoorpsychischeaandoeningenvolgensdeauteurspelenmentaleproblemeneenrolbij86vandemensenmetbeperkingenhttpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgkenniskennisbankitemthe-building-blocks-of-workplace-inclusion
Werkhervatting met CMDWatzijnbelemmerendeenbevorderendefactorenvoorterugkeernaarwerkbijwerknemersmetpsychischeproblemenDievraagstaatcentraalineenonderzoeknaarwerkhervattingvanziekewerknemersmetlichterepsychischeaandoeningen(CommonMentalDisordersCMD)zoalsstressangststoornissenendepressieDitonderzoekisuitgevoerddoordeTilburgUniversity(Tranzo)Aanbevelingenvoordepraktijkvanuitditonderzoek1 Verbeterkennisenvaardighedenvanleidinggevendenmbt
werknemersmetpsychischeproblemen
2 Steunwerknemersinhetvergrotenvanzelfreflectieencontrole3 Zorgvoorgepersonaliseerdebegeleidingterugnaarwerkop
basisvanbehoeftenenperspectiefvandewerknemer4 Zorgvoorgoedeafstemmingtussenprofessionalsdie
werkhervattingbegeleidenhttpswwwioshcoukrtwmentalhealth
HetonderzoekwerdgefinancierddoorhetBritseInstituteforOccupationalSafetyandHealth(IOSH)httpswwwioshcouk
Zieookditfilmpjeoverhetonderzoekenderesultatenhttpswwwyoutubecomwatchv=lfeuBjuugyQampsns=em
Generieke module Arbeid als medicijnHetNetwerkKwaliteitsontwikkelingGGZstreeftnaarkwalitatiefgoedegeestelijkegezondheidszorgtegenaanvaardbarekostenDaartoewordenoakwaliteitsstandaardenvoordeGGZgemaaktDegeneriekemodulelsquoArbeidalsmedicijnrsquoisontwikkeldomdezorgvoormensenmetpsychischeproblementeverbeterendoorhetonderwerplsquowerkrsquohierineenstructureleplaatstegevenDemodulehelptbijhetopgangbrengenvanhetgesprekoverwerktussenmensenmetpsychischeproblemenenhunbehandelaarenofanderebetrokkenprofessionalshttpwwwkwaliteitsontwikkelingggznlprojectgenerieke-module-arbeid-als-medicijn
InonderstaandinterviewgeventweeexpertsArdvanOosten(psychiaterenProgrammamanagerArbeidbinnendeParnassiaGroepvoorIndigo)enLexBurdorf(hoogleraardeterminantenvanvolksgezondheidbijhetErasmusMC)gevennaaraanleidingvande
8
generiekemodulehuninzichtenoverarbeidalsmedicijnKorteversieinterviewhttpwwwkwaliteitsontwikkelingggznl201704187-inzichten-arbeid-als-medicijnLangeversieinterviewhttpwwwkwaliteitsontwikkelingggznlwp-contentuploads2017047-Inzichten-Arbeid-als-medicijn-Kwaliteitsontwikkeling-GGzpdf
PhrenosKenniscentrumPhrenosheeftalsdoelhetpersoonlijkherstelendemaatschappelijkeparticipatievanmensenmetpsychotischeofandereernstigeenlangdurigeaandoeningentebevorderenDerelatiemetwerkkrijgtdaarbijveelaandachthttpswwwkenniscentrumphrenosnl
httpswwwkenniscentrumphrenosnlkennisthemaswerk
ZieookparagraafoverPhrenosinhoofdstuk4pagina28
Business casesOnderzoekvanhetErasmusMedischCentrumconcludeertdatdekostenvanre-integratievanmensenmetpsychischeaandoeningeneeninvesteringzijndiedoorzorgverzekeraarengemeente(alsuitkeringsverstrekker)wordenterugverdiendinmaximaal5tot7jaarhttpswwwmovisienlpublicatiesmonitoren-arbeidstoeleiding-mensen-grote-afstand-tot-arbeidsmarkt-gezondheidsproblemen
HetlsquoManifestbeteregeestelijkegezondheidrsquosteltdatelkegeiumlnvesteerdeeuroinviervoudwordtterugverdiendDaarbijgaathetomopbrengsteninhetbredeveldvanzorgennietalleeninre-integratiehttpwwwggznederlandnlactueelmanifest-betere-geestelijke-gezondheid
EenpilotvanGGZ-instellingReiniervanArkelenUWVmet15clieumlntenlaatziendatextraaandachtvoorre-integratievanafdestartvandebehandelingleidttoteenversnellingvanparticipatieinwerkVoorachtclieumlntenleiddeditaltijdenshetbehandeltrajecttoteenwerkervaringsplaatsenvoortweeclieumlntentoteenbetaaldebaanhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsextra-aandacht-voor-re-integratie-bij-behandeling-van-psychische-problemen-loont
DegemeenteNijmegenheefteenmaatschappelijkebusinesscaselatenopstellenmetbetrekkingtotIPS-trajectenenaangepastetrajectenvoormensenmeternstigepsychischeaandoeningenhttpblogsinzerorgnewslees-de-maatschappelijke-business-case-ips-trajecten-en-aangepaste-trajecten-voor-mensen-met-een-ernstig-psychische-aandoening
99
2InterventiesInhoudbull Overzicht interventies 10bull Databank Effectieve sociale interventies 10bull Supported Employment 10bull Jobcoaching 11bull Werk passend maken 11bull Individuele rehabilitatiebenadering 11bull ACT en FACT 12bull Empowerment 12bull Fit4Work 12bull E-mental health 12bull IPS 13bull IPS in de samenwerkingsplannen 14bull UWV-onderzoekssubsidie IPS 14bull Gemeenten en IPS 14bull Financiering IPS 15bull Zorgverzekeraars 16bull Werkzame elementen in interventies 16
10
2InterventiesOm mensen met een psychische aandoening aan het werk te helpen worden diverse aanpakken methodieken projecten en benaderingen toegepast We gebruiken hiervoor de verzamelterm interventies Een interventie is een handeling die wordt uitgevoerd om een probleem aan te pakken Het is een ingreep om een toestand te verbeteren
Overzicht interventiesEenaantalbelangrijkeinterventiesdiedirectgerichtzijnopmensenmeteenpsychischeaandoeningstaatkortbeschrevenindetweewerkwijzersvanDivosaeninhetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquohttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbelangrijkste-psychische-aandoeningen
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
Databank Effectieve sociale interventiesMovisieheeftzogenaamdelsquoWatwerkthellipdossiersrsquogemaaktZijbevatteninformatieoverwerkzamefactorenbijdeaanpakvansocialevraagstukkengebaseerdopdelaatstestandvanzakenindewetenschappelijkeliteratuurDedossiersbiedenhulpbijdereflectieopbestaandeaanpakkenendeontwikkelingvannieuwewerkwijzenErisgeenafzonderlijkdossieroverpsychischeaandoeningenmaardiekomenweltersprakeinhetdossierlsquosociaalengezondrsquo
httpswwwmovisienleffectieve-sociale-interventies
httpswwwmovisienlsitesdefaultfilesalfresco_filesWat-werkt-dossier-Sociaal-en-gezond20[MOV-11388262-12]pdf
httpswwwmovisienlsitesdefaultfilesalfresco_filesInfographic-Sociaal-en-gezond20[MOV-11388261-10]pdf
Supported EmploymentSupportedemploymentofbegeleidwerkeniseenstapsgewijzeondersteunings-enbegeleidingsmethodiekvoormensenmeteenblijvende(functionele)beperkingomeenbetaaldebaantekrijgenentehoudenUitgaandevanhetprofielvandekandidaatwordtnaargeschiktebanengezochteneenmatchgemaaktenwordtdewerknemerbegeleidengetraindopdewerkplekDiebegeleidingwordtgeleverddoorjobcoachesZievoormeerinformatieondermeerSamenwerkenaanwerkparagraaf32endemethodiek-beschrijvingvanMovisiehttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
DeNederlandseVerenigingvoorSupport(NVS)wwwnvssupportnlheefteenbeschrijvingvanSupportedEmpoymenthttpswwwnvssupportnlsupported-employment
DeNVSisonderdeelvandeEuropeanUnionofSupportedEmployment(EUSE)httpwwweuseorg
11
ZieooklsquoMethodebeschrijvingBegeleidWerken-eenindividuelevraaggerichtebenaderingrsquoMovisiedatabankEffectievesocialeinterventieshttpswwwmovisienlesibegeleid-werken-individuele-vraaggerichte-benadering
JobcoachingJobcoachingbiedtmensendienietzonderondersteuningeenbetaaldebaankunnenvindenenhoudensysteemgerichtebegeleidingDejobcoachgaatuitvanwerkdatpastbijdetalentenendeontwikkelingsmogelijkhedenvandewerknemerenvaneenwerkomgevingdiepastbijdewerknemerenkanookdewerkgeverencollegarsquosbegeleidenZievoormeerinformatieondermeerSamenwerkenaanwerkparagraaf33httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
HandreikingjobcoachingvandeProgrammaraadhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlageaan_de_slag_met_jobcoaching_0pdf
Zieverderhttpswwwarbeidsdeskundigennl
httpswwwarbeidsdeskundigennldossiersmensen-met-mogelijkhedenleidradendocumentakc224
NOLOCisdeberoepsverenigingvanloopbaanprofessionalswaaronderjobcoachesNolocbeheerteenberoepsregistervanprofessionalshttpswwwnolocnl
OVALisdebrancheorganisatievanarbodiensteninterventiebedrijvenadviesbureausophetterreinvanoutplacementenloopbaanbegeleidingenloopbaancoachingre-integratiebedrijvenenjobcoachorganisatieshttpwwwovalnl
Werk passend makenEenbelangrijkmiddelbijhetrealiserenvaneeninclusievearbeidsmarkteninclusievearbeidsorganisatiesishetaanpassenvanbestaandwerkenhetcreeumlrenvanpassendwerkbijvoorbeelddoorjobcarvingIndividueelHerontwerpvanWerk(IHW)ofjobcreationZievoormeerinformatieondermeerSamenwerkenaanwerkparagraaf34httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
Zievooreenuitgebreide(engelstalige)beschrijvingvandemethodeIHWZijlstraetallsquoDesigningworkforinclusivenessrsquo(2017)
Opdezesitekunnenwerkgeverskostelooseenbedrijfsanalyseaanvragenwwwinclusievearbeidsorganisatieorgmethoden-en-instrumenteninclusief-herontwerp-werkprocessen
Individuele rehabilitatiebenaderingDeindividuelerehabilitatiebenadering(IRB)iseenmethodeuitAmerikadieindeGGZwordtgebruiktommensenmetpsychischeaandoeningentehelpenbijhetrealiserenvantoekomstwensenviasocialeactiveringwerkenscholingInNederlandzijnspecialemodulesvoorallerleirehabilitatiegebiedenontwikkeld
12
IRB-begeleidersbesprekeninindividuelegesprekkenmetclieumlntenwatzegraagwillenveranderenenwelkestappenzedaarvoorkunnenzettenhttpwwwrehabilitatie92nlde-irb
MeerinformatieoverdeIRBisondermeertevindenindedatabankEffectievesocialeinterventiesenbijhetTrimbos-instituuthttpswwwmovisienldatabank-effectieve-sociale-interventiesgclid=EAIaIQobChMIyMf7kO641wIVCp4bCh39HQfbEAAYAiAAEgKCmPD_BwE
httpserkendeinterventiesggztrimbosnlerkende-interventiesindividuele-rehabilitatie-benadering
ACT en FACTAssertiveCommunityTreatment(ACT)iseenmodeluitdeGGZwaarbijeenmultidisciplinairteampatieumlntenhelptopmeerderelevensgebiedentegelijkpsychiatrischediagnostiekenbehandelingmedicatieverslavinghuisvestingwerkfinancieumlnenalgemenedagelijkseactiviteitenHetteamwerktmeteengedeeldecaseloadallehulpverlenerskennenallepatieumlntenenwerkensamenindebehandelinghttpserkendeinterventiesggztrimbosnlerkende-interventiesassertive-community-treatment
FlexibleAssertiveCommunityTreatment(FACT)richtzichopvolwassenenmeternstigepsychiatrischeaandoeningenFACTwerktoutreachendenassertiefhulpverlenersgaanafop(potentieumlle)patieumlntenviahuisbezoekophetdagcentrumofopstraatdaarwaardepatieumlntzichbevindtZijonderhoudenhetcontactdesnoodsmetdwang-ofdrangmiddelenhttpserkendeinterventiesggztrimbosnlerkende-interventiesflexible-assertive-community-treatment
EmpowermentEmpowermentbetekentkrachtigerendaardoorgelijkwaardigerwordenwaardoorjenietmeergediscrimineerdkuntwordenBijpsychischeaandoeningengaathetvooralomhetversterkenenvergrotenvandeeigenregieinmaatschappelijkeparticipatieenarbeidsparticipatiemeergevoelvancontroleoverdeeigensituatiehetgevoeldatjezelfderelevantebeslissingenvoorjeeigenlevenkuntnemenenmeervertrouwenindeeigencapaciteitenomietstebereikenhttpswwwmovisienlpublicatiesnaar-hart-empowerment-deel-2
Fit4WorkFit4Work(F4W)iseenaanpakdiewerkvooropsteltennietdeaandoeningDaaromheeftdere-integratieconsulentalscasemanagerderegieennietiemanduitdezorgNaeenintakelegtdecasemanagerverbindingtussenzorgwelzijnenwerkErwordtdirectingezetopeenwerkervaringsplaatsJuistdoorervaringopdewerkvloerteondergaanwordendepsychischebeperkingenduidelijkVoordeklantzelfdecasemanagerendezorgverlenerhttpwwwfit-4-worknlhome
E-mental healthVoormentaleproblemenzijndiverseinstrumenteneninterventiesontwikkelddieclieumlntenviainternetkunnengebruikensomsmetenigebegeleidingVoordergelijkeonlineinterventieswordtoverhetalgemeendeterme-mentalhealthgebruiktUitonderzoekisbekenddatdeeffectiviteitvaninternettherapieeumlngoedishttpwwwggznederlandnluploadsassetsFactsheet20e-mental20health20in20the20Netherlands20defpdf
wwwmirronl
13
httpwwwdepressieverenigingnlpreventie-en-terugvalpreventiee-health
httpwwwplatformggznllpggzproject_vraagsturingehealth
httpwwwplatformggznllpggzdownloade-healthaan-de-slag-met-digitale-zorgpdf
Een(engelstalig)overzichtvanappsvoordesmartphonemetonderdeknoplsquoMentalHealthrsquoveletientallenappsinverschillendecategorieeumlnhttpmyhealthappsnet
BureauZINZIZheeftmetsubsidievanUWVonderzoekgedaannaarkritischesuccesfactorenvanonlineinterventiesvoorwerklozenmetCommonMentalDisordersZiedeblauwdrukvooronlinebegeleidingvanwerklozenmetpsychischeklachtenhttpwwwonderzoekwerkeninkomennlrapportenc460gwqrkritische-succesfactoren-van-een-online-interventie-voor-werklozen-met-common-mental-disorderspdf
IPSIndividuelePlaatsingenSteun(IPS)iseenbewezeneffectievemethodeommensenmeteen(ernstige)psychischeaandoeningaanhetwerktehelpenIPSwordtuitgevoerddoorspeciaaldaartoeopgeleideIPStrajectbegeleidersvanuitdeGGZKenniscentrumPhrenosbewaaktdemodelgetrouweuitvoeringenbiedtveelinformatieoverIPSKenmerkendisdecombinatievanbehandelingenarbeidstoeleiding
IPSwordtverdergekenmerktdoor1 Iedereclieumlntdieeenregulierebaanwilkanmeedoen(zero
exclusion)2 Erwordtsnelgezochtnaareenechtebaanwerkenaan
werkvaardighedengebeurtlsquoonthejobrsquo(firstplacethentrain)3 Lukthetnietindeeerstebaandanisdatgeenmislukkingmaar
eenervaring4 Dearbeidswensenvandeclieumlntstaancentraal5 Erwordtlangdurigeondersteuninggebodenzowelaandeclieumlnt
alsaandewerkomgeving6 IPSisgeiumlntegreerdmetbehandelingdetrajectbegeleiderislid
vaneenambulantGGZ-team7 Doorlopendesystematischeinschattingvan
arbeidsmogelijkheden8 Systematischelsquojobdevelopmentrsquo9 Individuelebegeleidingbijuitkeringskwesties(lsquobenefit
counselingrsquo)wwwkenniscentrumphrenosnl
httpswwwwerkenmetipsnl
httpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingeninterventies--interventies
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
14
IPS in de samenwerkingsplannenIPSkomtin22plannenvande31voorVeelvuldigwordteendeelvandeimpulsgeldeningezetomIPS-trajectenintekopenSomsookinaanvullingoplopendeIPS-inzetVoorbeeldisRijkvanNijmegenwaar100IPS-trajectengaanlopenwaarvan10bekostigduitdeImpulsondersteuningIPSwordtinNijmeegseregiogezienalsvliegwielvoorsamenwerkingvanWampImetdeGGZErbestaatdaarbelangstellingvoordeinzetvanIPSvoordeCommonMentalDisorder-groepenvoormensenmeteenverstandelijkebeperkingInandereregiorsquoswordtIPSvoorheteerstingezet(bijvoorbeeldFoodValley4IPS-trajectenGooi-enVechtstreek2IPS-trajecten)Zuid-LimburggaatmogelijkeenIPS-pilotuitvoerenIntotaalwordenincofinancieringnaarschatting180IPS-trajectenextraingezetDaarnaastzijnerzesregiorsquosdiewelextraIPS-trajectenwillengaandoenmaarnoggeenaantallenbenoemenomdatzijditwillenlatenafhangenvandebehoefte
UWV-onderzoekssubsidie IPS UWVsubsidieertvanaf1januari2017jaarlijks500IPS-trajectenvoormensenmeteenarbeidsongeschiktheidsuitkeringvanUWVDezesubsidieduurtvijfjaarhetgaatintotaalomeenbedragvan20miljoeneuroGGZ-instellingenkunnenelkhalfjaarsubsidieaanvragenUWVgaattegelijkertijdonderzoekenwatdeeffectenzijnenopwelkewijzedezeaanpakstructureelkanwordengefinancierdInmiddelshebbenookenkelegemeentendieviaeenGGZ-instellingIPStoepasseneenverzoekingediendommeetedoenaanhetonderzoekhttpswwwuwvnlzakelijkleveranciersre-integratiedienstverleningik-wil-dienstverlening-voor-re-integratie-aanbiedendetailonderzoeksubsidieregeling-individuele-plaatsing-en-steun-ips
Gemeenten en IPSIPSiseeninterventievanuitdeGGZVoorgemeentenisIPSnogrelatiefonbekendEenaantalgemeentenzetinmiddelsIPSininsamenwerkingmetGGZ-instellingenEnkelenhebbenalwatmeerervaringdemeestenstaannogaanhetbeginZiehieroverparagraaf44enook45vanhetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquohttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
IPSkannietbuitendeGGZomwordentoegepastMaarnietallegemeentelijkeclieumlntenmetmentaleproblemenzijninbehandelingbijdeGGZSupportedemploymentkentongeveerdezelfdeuitgangspuntenalsIPSmaarniethetbehandelelementVoorgemeentendieietswillenmetclieumlntendienietinbehandelingzijnbijdeGGZissupportedemploymentduswellichteengoedalternatiefZiehieroverookdefactsheetArbeidenpsychischeaandoeningenvanhetTrimbosInstituuthttpswwwtrimbosnlactueelnieuwsberichtbericht=1797
Twee voorbeelden Den Haag en Amsterdam
Den HaagDenHaagismetGGZ-instellingParnassiabegonnenmeteenIPS-pilotmet60kandidatenUitdeeersteervaringenblijktdatditvoordegemeenteeenparadigmawisselingbetekentnamelijkinzettenopdegroepmoeilijkbemiddelbareninplaatsvanopmensenmeteenrelatiefkorteafstandtotdearbeidsmarktTotvoorkortwasergeentraditieinhetbemiddelenvanlsquomoeilijkersquogroepenenlagdefocusopdegroepdierelatiefmakkelijkaanhetwerkkonkomen
15
enzekernietopmensenmeteenernstigepsychischeaandoeningMededoordeParticipatiewetenhetfeitdatWajongerseenonbekendegroepvoordegemeentenaardegemeentekwamenisdeorieumlntatieveranderdDenHaagheeftnaeenjaarhetprojectgeeumlvalueerdHetdoelwas60kandidatenaanhetwerkineacuteeacutenjaarDatbleekteambitieuszowelvoordegemeentealsvoorParnassiaErisstevigmetelkaargesprokenmaardebeidepartijenwildenweldoorgaanDeleerpuntenzijnvooralbull FACT-teamsenIPS-jobcoachesmoestennoggroeienbull Delinkmethetwerkgeversservicepuntwastezwak(1persoon)bull ErwasookeenlsquohousingfirstrsquogroepDieisgestopthetbleekeen
tezwaredoelgroepbull TweevoorbereidendeIPS-gesprekkenisteweinig(de
zorgverzekeraarvergoedtnuachtgesprekken)httpswwwwerkenmetipsnlnieuwsuitkomsten-pilot-ips-gemeente-haag-positief
AmsterdamInAmsterdamwerkenGGZUWVengemeentenalenigetijdsamenrondIPSDebasisvoorsamenwerkinginAmsterdamiseenveranderendperspectiefbijGGZengemeenteDegemeentezetnuvooralinopmensenmeteengroteafstandtotdearbeidsmarktwaarvroegerhetgeldvooralgingnaarclieumlntenmetrelatiefveelkansenHetCollegeheeftbovendienextrageldterbeschikkinggesteldOokbijdeGGZiseenherorieumlntatiezichtbaarHetinzichtdatwerkhelptbijherstelbreektsteedsmeerdoorHetisduseenkwestievankeuzesmakenenookbovenjedirectebelanguitstijgenennaardelangeretermijnkijkenoverdegrensvanjeeigenstukjevanhetsociaaldomeinheenDeleerpuntenzijnbull LeerelkaaralsGGZengemeentegoedkennenenformuleer
gezamenlijkedoelenZorgdatdedirectbetrokkenenindeuitvoeringbijelkaaraantafelzitten
bull KijknaardelangeretermijnzieIPSalsinvesteringinmensenEnlaatdesnelleresuccessenzien
bull Betrekverzekeraarsbijdefinancieringbull Integreerhetwerkgeversservicepuntindesamenwerkinghttpswwwsamenvoordeklantnlpraktijkernstige-psychische-aandoening-en-werk-het-kan
DeAmsterdamseIPS-aanpakisonderdeelvanhetprogrammalsquoMeedoenWerktZievoordevoortgangsrapportageMeedoenWerkt2016enhetwerkplan2017httpsamsterdamnotudocnlcgi-binshowdoccgiaction=viewid=302454type=pdfMeedoen_Werkt_Voortgangsrapportage_2016_Werkplan_2017_versie_40pdf
InAmsterdamiseentaskforceEPAopgerichtmetveleverschillendepartijenZievoorhetstartdocumentvandetaskforceEPAhttpwwwclientenbelangamsterdamnlplaatjesuserfilesBijlage20120Vastgesteld20Startdocument20Herstel20en20Participatie203120mei202016pdf
5tipsvoorgemeentendieIPSwillentoepassenhttpswwwdivosanlbijeenkomsteneen-slag-verder-met-ipstips-van-gemeenten-het-uwv-en-het-ministerie-van-szw
Financiering IPSIPSwordttoegepastdoordeGGZMaartoeleidingnaarwerkmaaktintegraalonderdeeluitvandemethodiekDatroeptdevraagophoewordtIPSgefinancierdInaugustus2016gafhetZorginstituutNederland(ZIN)inhetrapportlsquoBevorderenvanparticipatievanclieumlntenmeteenpsychischestoornisrsquoduidelijkheidoverdeverantwoordelijkhedenvoorhetbevorderenvanparticipatievanclieumlntenindeGGZDeeerstegesprekkenvaneenIPS-trajectworden
16
viaZorgverzekeringswet(Zvw)gefinancierdDeeigenlijketoeleidingnaarwerkbehoorttothetparticipatiedomeinendientdaarookuitbetaaldtewordenDevergoedingvanuitdeZvwgaatgemiddeldgenomenomdeeersteachtgesprekkenvaneenIPS-trajectZieondermeerSamenwerkenaanwerkparagraaf42en46httpswwwzorginstituutnederlandnlpublicatiesrapport20160829bevorderen-van-participatie-van-clienten-met-een-psychische-stoornis
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
ZorgverzekeraarsDoordeintegratiesinhetsociaaldomeinendesamenwerkingmetdezorgsectorwordtdevraaginhoeverre(zorg)verzekeraarsenpubliekepartijendieverantwoordelijkzijnvoorparticipatieenre-integratiekunnensamenwerkenenwellichttotnieuwefinancieringsvormenkomenOplokaalniveaubetalenzorg-verzekeraarssomsmeeaantrajectenzoalsIPSinAmsterdamOverlegoversamenwerkingbijvoorbeeldoverdeinzetvanIPSkanonderdeeluitmakenvanregionalesamenwerkingvanverzekeraarsengemeentenZieondermeerSamenwerkenaanwerkparagraaf45httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
httpsvngnlonderwerpenindexwerk-en-inkomenarbeidsmarktbeleidpublicatiessamen-voor-re-integratie
httpwwwsociaalwebnlpublicatieshandreiking-een-integrale-blik-op-zorg-en-re-integratie
InderegioDrechtstedeniszorgverzekeraarsVGZeenactievepartnerinhetsamenwerkingsverbandHetgezamenlijkedoelisinbeeldtebrengendatwerkwerkelijkleidttotlagerezorguitgavenenmaatschappelijkekostenpluseenbeterekwaliteitvanlevenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsplan-van-aanpak-drechtsteden-samen-voor-maatwerk
Werkzame elementen in interventiesVeelinterventiesdeleneenaantaleffectieveelementenbull Aandachtvoordemensinrelatietothetwerkbull Veelpersoonlijkeaandachterzijnvaakmeergesprekken
nodigdangemiddeldomiemandsonderliggendemotivatienaarboventekrijgenzelfstigmatedoorbrekenofiemandszelfvertrouwenoppeiltekrijgen
bull RuimteomtemislukkenhetgaatomlerenenverderkomenDewegisdaarbijmisschienlangerdanbijanderen
bull Eenpositievebenaderingalseeneersteentweedeplaatsingnietlukkenisertochietsgewonnenzoalsenigewerkervaringeneensteedsbeterbeeldvandejuistebaan
bull UitgaanvaniemandsmogelijkhedenZoekvanuitdiemogelijkhedennaargeschiktwerkofpashetwerkdaaropaanDatbetekentduseenaanbodgerichtebenadering
17
bull Trainwerknemersvaardighedennietvoorafmaaropdewerkvloer
bull Benefitcounselingbenadrukdepositievekantenvanwerkenzoalsmeerinkomenenhetgevoeljenuttigtemaken
bull Goedecommunicatiemetwerkgeverenwerkomgevingookalsdeklantalenigetijdaanhetwerkis
bull VoerzorgenarbeidstoeleidingnietlosnaastelkaaruitmaarzorgopzrsquonminstvoorafstemmingencombineerzewaarnodigHetdriegesprektussendezorgprofessionalklantmanagerenklantisdaareenbelangrijkinstrumentvoorSomskandaarookeenervaringsdeskundigecoachbijaanschuiven
bull Terughoudendheidmetdwangensanctiesdatwerktnietgoedbijdezedoelgroepenkanparticipatiejuistbelemmeren
httpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingeninterventies--werkzame-elementen-in-interventies
18
3Integrale aanpak GGZen WampI
Inhoudbull Regionale werkateliers 19bull Vier voorbeeldregiorsquos 19bull 31 regionale plannen van aanpak 21bull Afstemming werkprocessen 22bull Integraal casemanagement 22bull Casebesprekingen en regievoering 23bull Gegevensuitwisseling 23bull Protocollen gegevensuitwisseling 24bull Tips gegevensuitwisseling en privacy 24bull Visie LCR op privacy en gegevensuitwisseling 24bull Algemene uitgangspunten begeleiding naar werk 24bull App Many ondersteunt samenwerking 25bull Ondersteuning door de Programmaraad 25
19
3IntegraleaanpakGGZenWerkampInkomenSamenwerken tussen GGZ en Werk amp Inkomen (WampI) is nodig maar lang nog niet altijd vanzelfsprekend Soms hebben GGZ gemeenten en UWV lokaal of regionaal al een goede samenwerking opgebouwd In 31 regiorsquos zijn plannen van aanpak gemaakt om de samenwerking te beginnen of versterken Door behandeling te combineren met werk of participatie worden betere resultaten bereikt Dat begint met het hebben van een gezamenlijk doel een gedeelde analyse en focus en een op elkaar afgestemde aanpak
Regionale werkateliersInderegionalewerkateliers(mei2016ndashapril2017)hebbenprofessionalsuitdewereldvanWerkampInkomenenGGZmetelkaarbesprokenhoebetersamentewerkenendaartalvanpraktischeinvullingenaangegevenVooreenoverzichtvandeuitkomstenenvervolgstappenziehoofdstuk2vanSamenwerkenaanwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
Vier voorbeeldregiorsquosBegin2016iseenonderzoekgestartnaarregionalesamenwerkinginvierarbeidsmarktregiorsquosgerichtopoptimalearbeidsparticipatievanmensenmeteenpsychischeaandoeningDevierarbeidsmarkt-regiorsquosdiedeelnemeninditonderzoekuitgevoerddoorbureauZINZIZzijn
1 RegioFriesland2 RegioHolland-Rijnland3 RegioRijkvanNijmegen4 RegioStedendriehoekenNoord-Veluwe
Hetonderzoekisinmiddelsafgerondeneriseeneindrapportagegepubliceerdhttpszinziznl20171113eindrapportage-samenwerking-in-vier-arbeidsmarktregios-gericht-op-optimale-arbeidsparticipatie-van-mensen-met-een-psychische-aandoening
Ookzijntweetussentijdserapportagesbeschikbaarhttpszinziznlprojectde-werkkamer
Opbasisdaarvanhebbendeonderzoekerstienlsquolessonslearnedrsquogeformuleerdhttpszinziznlwp-contentuploads20170310-Lessons-Learned-van-de-projectleiderspdf
Eenoverzichtvandebelangrijksteconstateringenuithetonderzoek1 Zet in op resultaat en niet alleen op inspanningbull Creeumlerhelderheidoverwelkerolentakenallebetrokkenen
hebbenenwelkeactieserzijngepland(meteenconcreteactiepuntenlijst)waarmeeookdevoortgangendeadlinesgemonitordkunnenworden
bull Maakmetelkaareenbalansopvandeinspanningenenresultaten(meteenkosten-batenanalyseofconcretebusinesscase)
bull Borgdatdecontactmomentendieerzijnookeffectiefenefficieumlntwordenbenut
20
2 Bepaal met elkaar op welke doelen je stuurtbull Eeneinddoelstellingdieverweglijktenblijftheeftalsrisico
dathetmindermotiverendkanwerkenenmindertotactiestimuleertBepaalconcretesubdoelstellingentussenresultatenofmaakresultaatafsprakenmetelkaar
3 Samenwerking als integraal onderdeel van je dagelijkse werk niet als iets lsquoerbijrsquo
bull Borgdeinvesteringeninbeddingvandesamenwerkingdooreenprojectleideraantestellendievoldoetaaneenconcreetuitgedachtprofielvoordezerolenstelperbetrokkenorganisatieeacuteeacutencentraalcontactpersoonaanalsaanspreekpunt
bull Bespreekmetelkaarwateenrealistischetijdsinvesteringisbull Legitimeerrichtinghetmanagementdirectiedatdeinvestering
insamenwerkingrendabelisMaaktcapaciteitvrijenborgdatdesamenwerkingorganisatorischingebedwordt
4 Denk na over opdrachtgeverschap amp eigenaarschapbull Gametelkaarhetgesprekaan(gedeeld)eigenaarschapen
verbindthierconcreteverantwoordelijkhedenenactiesaanbull Zorgvoorachterwachten5 Let op kwetsbaarheden in de opstart amp voortgang van de
regionale samenwerkingbull WeeszorgvuldigbijhetaanstellenvaneenprojectleiderLet
specifiekoppositieaanwezignetwerkenendaadkrachtbull Weestransparantenhoudtrekeningmetzakelijkeen
persoonlijkebelangendoormetelkaarstiltestaanbijWat(ver)bindtonsWatisiedersbijdrageAandachtvoordewhatrsquosinitforme
bull Concretiseermetelkaarwatsamenwerkenvooriedereenbetekentpelhetbegripechtaf
bull Toetsregelmatiginhetprocesofernogsteedswordtvoldaanaanverwachtingenaannamesenrealiteitvandeervarensamenwerking
6 Werken met casuiumlstiek kan op diverse wijzenbull Elkevormkentzijnvoor-ennadelenenisafhankelijkvan
contextenvoorkeurGedeeldesuccesfactorenzijncasusseninlatenbrengenvanuitverschillendeorganisatieshanterenvanhandleidingofprotocolbijinventarisatieprocesbegeleiderdiecasusbesprekingbegeleidt
bull Houdtrekeningmetselectiecriteriavandecasusprivacyvandeclieumlntruimetijdsmargevoorinventarisatieenfaciliteringvanuiteacuteeacutencentraalaanspreekpunt
7 Wanneer en hoe clieumlnten en werkgevers betrekkenbull Gametclieumlnten(raden)enwerkgeversingesprekwelkewensen
bestaanerindesamenwerkingBespreekmetelkaardelsquospelregelsrsquoinoverleggen
bull FaciliteeriniedergevaldathunperspectiefgeiumlntegreerdwordtbijvoorbeeldviaeenklankbordgroepofspecifiekefeedbackbijeenkomstenDenkooknawaaroverjeinputwilthebbenervaringenmetpsychischeklachtenofvisieopdienstverlening
8 Niet vanzelfsprekend zorgvuldige en tijdige communicatiebull Maakafsprakenoverdemaniervancommunicerentiming
mediuminitiatiefnemerbull Maakgebruikvandekrachtvanherhalingenbouw
checkmomenteninbull Attendeerallebetrokkenprofessionalsomzichtehoudenaan
dehaal-enbrengplichtalserietsnietduidelijkisneemdanzelfhetinitiatiefomdieduidelijkheidtekrijgen
21
Praktijkvoorbeeld van regionale samenwerkingPraktijkvoorbeeldvanregionalesamenwerkingtussengemeenteenGGZPresentatievanJannekeOudeAlink(gemeenteApeldoornregioStedendriehoekenNoordwestVeluwe)httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamenwerking_in_de_regio_stedendriehoek_en_noordwest_veluwepdfoverlay-context
Friese lessen rond samenwerkingldquoWedachtendatalsjebijelkaaraantafelgaatzittenermeteenefficiencywinstgeboektwordtNietsisminderwaarrdquoAldusKimReemerregiocooumlrdinatorParticipatiearbeidsmarktregioFryslanldquoJemoetelkaareerstlerenkennenenelkaargaanbegrijpenenvertrouwenDatkosttijdrdquoDelessenuitFrieslandbull LangeopstartwerptvruchtenafErisveeloverlegnodigbull Eacuteeacutenregievoerderperclieumlntbull Benoemdeverschilleninelkaarsbenaderingbull DekostengaanvoordebatenuitDusdoorgaanenbezig
blijvenanderszakthetbereikteweersnelwegbull Eentrekkerisessentieelenthousiasmeeveneensbull Communicatieisalleshttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
Echte winst door samenwerken zes gouden tips van Ferry KosterldquoZelfdoenisoptellenSamenwerkenisvermenigvuldigenrdquoDatzegtprofdrFerryKosterbijzonderhoogleraarInnovatievesamenwerkingaanTilburgUniversityZiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwssamenwerken-echte-winst-zes-gouden-tips-van-ferry-koster
31 regionale plannen van aanpakMaarliefst31arbeidsmarktregiorsquoshebbeneenplanvanaanpakgemaaktoverhunaanpakomderegionalesamenwerkingtussenUWVgemeentenenGGZteverbeterenzodatclieumlntenmetpsychischeaandoeningenbeteraanhetwerkkomenHetministerievanSZWheeftdeplannenbeoordeeldenuiteindelijkkomenzijallemaalinaanmerkingvoordefinancieumlleimpulsvanhetministerievanSZWToenmaligstaatssecretarisKlijnsmasteldeviahetkaderStimuleringregionalesamenwerkingGGZenWerkampInkomenintotaalmaximaal euro 35miljoenbeschikbaarInveelplannenisaandachtvoorcasuistiekbesprekingenenonderlingedeskundigheidsbevorderingenintervisieMeerdereregiorsquoshebbendeambitieomdewerkprocessenvanUWVgemeentenenGGZrondmensenmeteenpsychischeaandoeningopelkaaraftegaanstemmenofomtoteengezamenlijkwerkprocestekomenInzetenontwikkelingvanIPSkomtregelmatigindeplannenterughttpswwwsamenvoordeklantnlnieuws31-plannen-van-aanpak-ingediend
22
HetministerievanSZWlaatdekomendetweejaaronderzoekdoennaardeuitvoeringvandesamenwerkingsplannenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsonderzoek-naar-de-uitvoering-van-de-31-plannen
Afstemming werkprocessenInveelplannenvanaanpakwordtaandachtbesteedaanhetafstemmenvanwerkprocessentussenUWVgemeentenenGGZOpvallenddaarbijsommigenwerkenlsquovanbovennaarbenedenrsquoeerstbeleiddandewerkprocessenanderenvanbenedennaarboveneerstdepraktijkvandaaruitkomentotbeleidVoorbeeldbeleideersthttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwswerkgevers-centraal-plan-van-aanpak-drenthe
Voorbeeldpraktijkeersthttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsbouw-samenwerking-op-vanuit-de-praktijk-en-niet-vanaf-de-bestuurstafelshttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsplan-van-aanpak-zuid-limburg-sense-urgency
Integraal casemanagementVerschillendegezaghebbendepartijenbenadrukkenopbasisvanonderzoekhetbelangvaneenintegraleaanpakenintegraalcasemanagementvanuitWerkampInkomenendeGGZEengreepHetTrimbosInstituutpleitvoorsamenwerkingtussenFACT-teams(GGZ)ensocialewijkteamshttpsassetstrimbosnldocs97ad37ee-bffa-46e6-b55e-0a01c646ed51pdf
DeOrganisatievoorEconomischeSamenwerkingenOntwikkeling(OECD)beveeltNederlandaanompsychischeproblemenaltijdgeiumlntegreerdaantepakkenDedienstverleningaanclieumlntenmetpsychischeaandoeningenblijftachterdooreengebrekkigontwikkeldeondersteuningdoorcasemanagersaldusdeOECDOmdatmensenmeteenmentaleaandoeningvaakookandereproblemenhebbeniseenmultidisciplinaireondersteuningnodigwaarinzorgwerkeninkomenenanderesocialesectorenwordengecombineerd
OECDMentalHealthandWorkNetherlandsOECDPublishing2014DitrapportmaaktdeeluitvaneenseriepublicatiesoverdiverseOECD-landenOnlinetelezenviahttpwwwoecdorgnetherlandsmental-health-and-work-netherlands-9789264223301-enhtm
Tedownloadenviadezepaginahttpswwwrijksoverheidnldocumentenrapporten20141201oecd-rapport-mental-health-and-work-the-netherlands
OECDReportHealthataglanceEurope2016Onlinetelezenviahttpwwwoecdorghealthhealth-at-a-glance-europe-23056088htm
httpwwwoecd-ilibraryorgsocial-issues-migration-healthmental-health-and-work_9789264124523-en
23
HetZorginstituutNederlandheeftaangegevenwaardegrenzentussendedomeinenvanWerkampInkomenenGGZliggenTegelijkconstateerthetZorginstituutdaternogveelmisgaatindeafstemmingtussenbeidedomeinenzowelquabeleidalsuitvoeringhttpswwwzorginstituutnederlandnlpublicatiesrapport20160829bevorderen-van-participatie-van-clienten-met-een-psychische-stoornis
Casebesprekingen en regievoeringInsommigeregiorsquosisalervaringmetgemeenschappelijkeclieumlntbesprekingeninveelanderebestaathetvoornemendaartoeZieondermeerparagraaf27vanSamenwerkenaanwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
FrieslandheeftdriesubregionalecasusgroepenwaarinGGZgemeentenenUWVclieumlntenbesprekenDezecasusteamswordenndashzekerindebeginfasendashprofessioneelbegeleiddoortrainersendocentenvandeNoordelijkeHogeschoolLeeuwardenIndecasusgroepenwordtperclieumlnteacuteeacutenregievoerderbenoemdhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
CentraalindeaanpakvenderegioHollandRijnlandstaathetcasuiumlstiekoverlegDaarinoverleggenallebetrokkenpartijenovercasussendiezijzelfkunneninbrengenInhetoverlegwordtbepaaldwatermoetgebeurenwelkeafsprakennodigzijnenwiedaarbijbetrokkenzijnDaarbijwordtereacuteeacutenregiehouderbenoemdhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsbouw-samenwerking-op-vanuit-de-praktijk-en-niet-vanaf-de-bestuurstafels
GegevensuitwisselingEffectievesamenwerkingtussenWerkampInkomenenGGZkannietgoedplaatsvindenzonderdatgegevensoverdegemeenschappelijkeclieumlntuittewisselenDaarbijgaathetlangnietaltijdompuurmedischeinformatieOmherstelenparticipatiegoedtecombinerenishetvooralnodigominzichttedeleninwatiemandondanksdeaandoeningweacutelkanwatdeambitiesenwensenzijnenmetwelkeaanpassingenmogelijkrekeninggehoudenmoetenwordenHelaasbiedtdehuidigewet-enregelgevingrondgegevensuitwisselingenprivacygeenantwoordopallevragenvanprofessionalsHetbestedatzijdaaromkunnendoenishandelenindegeestvandewetgevingmaardaarbinnenopgewetensvollewijzewelzoekennaarpraktischeoplossingenInhetrapportSamenwerkenaanwerk(paragraaf47)wordtingegaanopgegevensuitwisselinghttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
httpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingensamenwerken-met-zorgprofessionals--gegevensuitwisseling-en-privacy
httpswwwdivosanlwerkwijzer-werk-en-inkomen-in-het-sociaal-wijkteamgegevensuitwisseling-beroepsgeheim-en-privacy
24
Protocollen gegevensuitwisselingInderegionalewerkateliersbleekdatinmeerdereregiorsquosafsprakenzijngemaakttussenGGZUWVengemeentenoverhoeomtegaanmetgegevensuitwisselingIndearbeidsmarktregioFrieslandiseenprotocolopgesteldvoordegegevensuitwisselingrondgezamenlijkeclieumlntenhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlageprivacyprotocol_frieslandpdfoverlay-context=nieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
Tips gegevensuitwisseling en privacybull Houdsteedsvoorogenwathetdoelisvande
gegevensuitwisselingDatwordtsnelvergetenGadusnawelkegegevensnoodzakelijkzijnvoorhetdoelkanhetookmetmindergaatdeuitvraagnietteverofisereenanderemanieromdegegevenstekrijgen(eisenvansubsidiariteitenproportionaliteit)
bull MedischeinformatieismeestalnietnodigalleeninformatieoverarbeidsmogelijkhedenenarbeidsbeperkingenMedischedossiersmogennietwordenuitgewisseldtenzijdeklantzezelfterbeschikkingstelt(enbeperkttotdevoorhetdoelrelevanteinformatie)
bull Vraagdeclieumlntaltijdtoestemmingvoorgegevensuitwisselingenlegdietoestemmingschriftelijkvast(datisoverigensgeenblancomachtiging)Legdeklantdaarbijzorgvuldiguitwaaromdegegevensnodigzijnenbeperkjetotgegevensdieechtnodigzijn
bull SomskunnencasusbesprekingentussenzorgverlenerenklantmanagersanoniemzijnBijniet-anoniemecasus-besprekingenisschriftelijketoestemmingvandeclieumlntvereist
bull Indriegesprekkenkomtinformatiesnelnaarboven
bronTekstinparagraaf47p3132Samenwerkenaanwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
Visie LCR op privacy en gegevensuitwisselinghttpswwwlandelijkeclientenraadnlContentDownloads141112-factsheet-privacypdf
Algemene uitgangspunten begeleiding naar werkbull Sluitaanbijdewensenendoelenvandeklant Werkenisvoormensenmeteenpsychischeaandoeningniet
altijdmakkelijkOmdemotivatietekunnenopbrengenishetdaaromextrabelangrijkdathetwerkzogoedmogelijkaansluitbijdekwaliteitenwensenendoelenvandepersoon
bull Werkvanuiteenintegralebenadering Wanneeriemandbehandelingnodigheeftishetbelangrijk
datdebehandelinggoedafgestemdisophettrajectnaarwerkDitgeldtookvoor(blijvende)ondersteuningdieiemandnodigheeftGoedeafstemmingvanbehandelingondersteuningenbegeleidingisessentieel
bull Denkinmogelijkheden IedereenkanietsDatishetaangrijpingspuntvoorbegeleiding
naarwerkWeescreatiefinhetbedenkenvanoplossingenvoorproblemenenvertaalmogelijkebeperkingenoppraktischemanierinmogelijkhedenFixeerjealsbegeleidernietopdeaandoeningBedenkdatfunctiesaanpasbaarzijn
25
bull Zorgvoorvoldoendeuitdaging IedereenkanzichontwikkelenWathiervoornodigisis
voldoendeuitdagingEenuitdagingis100maatwerkenvooriedereenverschillendMaarvooriedereengeldtalsietstemoeilijkoftemakkelijkisontwikkeljejezelfniet
bull Hetkanenmagmisgaan BijuitdagingenhoortdathetmiskangaanMaarhet
alternatiefnietsdoenofalleenmaarveiligekeuzesmakenisnietbeterTegenslagenenfaalervaringenzijneenonderdeelvaneenleerproces
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
App Many ondersteunt samenwerkingIndediverseregionalewerkateliersisnaarvorengekomendaterveelbehoefteisaanwisselwerkinghetuitwisselenvankennisencontactleggenmetelkaarDaarombiedenweuhetgebruikvandeappManyaanHetiseenbestaandeappwaarineencommunicatiekanaalisaangemaaktSAMENWERKINGGGZENWampImettoevoegingvan1 De35arbeidsmarktregiorsquos2 10categorieeumlnzoalsinterventiesfinancieumlnenGebruikdeappomeenvraagstellenofeenberichtophetprikbordachtertelateninhetcommunicatiekanaallsquoKennisnetwerkGGZenWampIrsquoDitkuntuzowelopregio-niveaudoenofineencategorieEencategorieisregio-overschrijdendBijeenregiokrijgenalleendiegenendevraagteziendieookdedesbetreffenderegiohebbengeselecteerdDeappistevindeninbull iTunesbull GooglePlaybull WindowsPhone
HoedeappteinstallerenentegebruikenDatisheeleenvoudigVolgdeinstructiesindehandleidingOfziedepaginahttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsapp-many-versterkt-het-kennisnetwerk-ggz-en-werk-inkomen
HetcommunicatiekanaallsquoKennisnetwerkGGZenWampIrsquoiseenbeslotenkanaalWiltuookandereprofessionalsuitnodigenomtekennisuittewisselenStuurdaneene-mailnaarhelpdeskimpulssamenvoordeklantnlovvappManyendegegevensvandeprofessional(naamorganisatiefunctieene-mailadres)
Ondersteuning door de ProgrammaraadDeProgrammaraadheefteenspecialepaginaopzijnsitelsquoSamenvoordeklantrsquooverwerkpsychischeaandoeningenensamenwerkingtussenprofessionalsuitGGZenWampIHieroponderanderdoorverwijzingennaarondersteunendeproductenhttpswwwsamenvoordeklantnlpsychische-aandoening-en-werk
MaandelijksverschijntdedigitaleNieuwsbriefSamenwerkingGGZenWampIHierinveelpraktischetipsenervaringenronddeuitvoeringvanderegionaleplannenvanaanpakOponderstaandepaginanadereinformatielinksnaardereedsverschenennieuwsbrievenendemogelijkheidomje(gratis)teabonnerenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsnieuwsbrief-samenwerking-ggz-en-wi
26
4Kennis enkennisdelenInhoudbull Regionale werkateliers en plannen van aanpak 27bull Divosa 27 bull SBCM 27bull ParticipatieCampus 28bull Phrenos 28bull Tranzo 28bull Samen Sterk Zonder Stigma 28 bull GGZ Nederland 28bull AKC 29bull MMM 29bull Centrum Inclusieve Arbeidsorganisatie 29bull MIND 29bull LPGGZ 29 bull App Many 29bull Trimbos-instituut 29bull Movisie 29
27
4KennisenkennisdelenOm beter en effectiever samen te werken is het delen van bestaande en opbouwen van nieuwe kennis onontbeerlijk Zowel binnen de domeinen GGZ en Werk amp Inkomen als daartussen In dit hoofdstuk van de routekaart onder meer links naar vindplaatsen van kennis zoals kenniscentra en organisaties alsmede hun opleidingen en trainingen We beperken ons daarbij tot non-profit organisaties Dat neemt niet weg dat er ook een relevant aanbod van trainingen en opleidingen is van commercieumlle partijen
Regionale werkateliers en plannen van aanpakKennisdelingwaseenbelangrijkonderwerpinderegionalewerkateliersInderegionaleplannenvanaanpakisdeweerslagdaarvanduidelijkterugtevindenininitiatievenrondthemabijeenkomstengezamenlijketrainingenenopleidingenoverzichtenvanproducteneninterventieskenniskringenopbouwvaneenregionalesocialekaartetcInhoofdstuk2vanhetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquozijnzebeschrevenmetnameinparagraaf26httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
KennisdeleniseenbelangrijkepijlervanhetplanvanaanpakinWest-BrabantDaarbijgaathetmetnameomeffectieveinterventiesenaanpakkenDesamenwerkendepartijengaantrainingenenworkshopsorganiserenbijvoorbeeldoverdevraaghoejeeenpsychischeaandoeningherkentOfwatgemeentenenUWVinhuishebbenaanbegeleidingsmogelijkhedenrichtingwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwssamen-werken-aan-werk-west-brabant
DivosaDivosaisdeverenigingvanleidinggevendeninhetsociaaldomeinOpdesitevanDivosazijnverschillendewerkwijzerstevindenoverdere-integratievanmensenmeteenpsychischeaandoeningalsmedeeendigitalekenniswijzereene-learningeentrainingvoorklantmanagersendiverseanderehulpmiddelenhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
SBCMSBCMishetKenniscentrumenAampO-fondsindesocialewerkgelegenheidHetdoelvanSBCMismiddelshaaractiviteitenbijdragenaanpassendbetaaldenduurzaamwerkvoormensenmeteenafstandtotdearbeidsmarktSBCMheeftmeerderetrainingenvoordiversedoelgroepeneene-learningenheeftdiverseandererelevanteproductenzoalshandreikingenvoorbegeleidingDeSBCM-productenzijndeelstevindenindeParticipatieCampuswwwsbcmnlproducten
28
ParticipatieCampusDeParticipatieCampusiseeninitiatiefvanDivosaenSBCMterbevorderingvanhetvakmanschapindeuitvoeringDeParticipatiecampusgeefttoegangtotverschillendee-learningsdigitalekenniswijzersenandereproductenRegistratie(gratis)isvereistwwwparticipatiecampusnl
httpsparticipatiecampusnlkenniswijzers
httpsparticipatiecampusnlelearningaanbod
PhrenosPhrenosishetkenniscentrumvoorernstigepsychischeaandoeningen(epa)OpdesitevanPhrenosstaatveelinformatieoverEPA(ernstigepsychischeaandoeningen)enwerkrichtlijnenbijeenkomstenkenniskringenaanpakkeneninterventiesPhrenosbeheertenontwikkeltdeinterventieIPS(IndividuelePlaatsingenSteun)enverzorgtdeopleidingtotIPS-jobcoachhttpswwwkenniscentrumphrenosnl
TranzoTranzoishetwetenschappelijkcentrumvoorzorgenwelzijnvanTilburgSchoolofSocialandBehavioralSciencesTilburgUniversityDemissieishetverbindenvanwetenschapenpraktijkophetgebiedvanzorgenwelzijnhttpswwwtilburguniversityedunlonderzoekinstituten-en-researchgroepentranzo
TranzokentverschillendeAcademischeWerkplaatsenwaarinderelatietussenpsychischeaandoeningenenwerkcentraalstaatmetnamedeAcademischeWerkplaatsArbeidenGezondheidhttpswwwtilburguniversityedunlonderzoekinstituten-en-researchgroepentranzoacademischewerkplaatsenarbeid-en-gezondheid
Samen Sterk Zonder StigmaDesitevanSamenSterkZonderStigma(SSZS)geeftondermeertoegangtoteentraininglsquoSelecterenzondervooroordelenrsquodee-learninglsquoOpenheidpsychischegezondheidwerktrsquoendeapplsquoSterkophetWerkrsquoBovendienpresentatiesvanwerkambassadeursenworkshopsamppresentatiesopmaatwwwsamensterkzonderstigmanl
ZieookparagraafoverSSZSinhoofdstuk6pagina38
GGZ NederlandGGZNederlandisdebrancheorganisatievoorinstellingenindegeestelijkegezondheidszorgenverslavingszorgSteedsmeerGGZ-instellingenzienwerkenparticipatiealsnuttigeennoodzakelijkeonderdelenvangenezingenrehabilitatieenintegrerendieinhunbehandelingBijvoorbeeldmetarbeidsmatigedagbehandelingofwerkonderbegeleidingvangespecialiseerdetrajectbegeleidersofjobcoachesvaakineenambulantbehandelteamOpdewebsitevanGGZNederlandisveelrelevanteinformatietevindenbijvoorbeeldoverdeontwikkelingvane-mentalhealthhttpwwwggznederlandnl
httpswwwzorgkaartnederlandnlggz
29
AKCHetArbeidsdeskundigKenniscentrum(AKC)heeftvelerelevantepublicatiesenorganiseertdaarnaastregelmatigbijeenkomstenhttpswwwarbeidsdeskundigennlakc
MensenMetMogelijkhedenInhetprojectMensenMetMogelijkheden(MMM)werken21beroepsgroepenenhunorganisatiessamenaanhetbevorderenvandeparticipatievanmensenmeteenpsychischekwetsbaarheidViadesitevanMMMisondermeereentrainingtoegankelijkdieindividueelmaarookgroepsgewijs(bijvoorbeeldinberoepsmatiggemengdegroepen)gevolgdkanwordenDaarnaastondermeereenInspiratieboekhttpwwwmmm-mensenmetmogelijkhedennl
Centrum Inclusieve ArbeidsorganisatieHetCentrumInclusieveArbeidsorganisatie(CIAO)kanhelpenmethetbetertoegankelijkmakenvaneenarbeidsorganisatievoormensenmeteenbeperkingondermeerdoorInclusiefHerontwerpvanWerk(IHW)HetCIAOiseengemeenschappelijkinitiatiefvandeUniversiteitMaastrichtenUWVhttpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgexpertisecentrum
ZieookparagraafoverCIAOinhoofdstuk5pagina35
MINDMINDwilpsychischeproblemenvoorkomenenmensendiehiermeetemakenhebbenondersteunendoorinformatietebiedenonderzoektedoenprojectenuittevoerenenactietevoerenMINDiseeninitiatiefvanFondsPsychischeGezondheidKorrelatieenhetLandelijkPlatformGGZhttpswijzijnmindnl
Landelijk Platform GGZHetLandelijkPlatformGGZ(LPGGZ)iseenkoepelvanclieumlnten-enfamilieorganisatiesindeGGZHetLPGGZstreefternaardepositievanmensenmeteenpsychischeaandoeningstructureelteverbeterenondermeerviaallerhandeprojectenwaaronderlsquoopenvoorwerkrsquohttpwwwplatformggznllpggz
httpwwwplatformggznllpggzopen_voor_werk
App ManyViadeappManykunnenprofessionalsenanderebetrokkeneninderegioinformatieenvragenuitwisselenZieparagraafAppManyondersteuntsamenwerkinginhoofdstuk3Zieparagraafoverappmanyinhoofdstuk3paginanummer25
Trimbos-instituutHetTrimbos-instituutwildegeestelijkegezondheidverbeterendoorhetdelenvankennisHetTrimbosInstituutontwikkeltinterventiesenbeheerteenwebsitemeterkendeinterventiesindelangdurigeGGZhttpswwwtrimbosnl
httpserkendeinterventiesggztrimbosnl
MovisieMovisieishetlandelijkkennisinstituutenadviesbureauvoorhetsociaaldomeinMovisiebeheertondermeerdedatabankeffectievesocialeinterventieshttpswwwmovisienl
httpswwwmovisienleffectieve-sociale-interventies
30
5Werkgevers
en banenInhoudbull Psychosociale arbeidsbelasting 31bull Werkgeversbenadering en -dienstverlening 31bull Tips van professionals 32bull Instrumentarium Participatiewet 32bull Banenafspraak 33bull Doelgroepregister 33bull Samen Sterk Zonder Stigma 33 bull Werkambassadeurs 33bull Locus 33bull De Normaalste Zaak 34bull Onbeperkt Ondernemen 34bull Begeleidingskaarten psychische beperking 34bull Handreikingen 34bull Harrie en Werkmaat 34bull Centrum Inclusieve Arbeidsorganisatie 35bull Tips van Samen Sterk Zonder Stigma voor de advisering van werkgevers 35
31
5WerkgeversenbanenEr is - terecht - veel aandacht voor het (terug)leiden van mensen met een psychische aandoening naar de arbeidsmarkt Maar preventie van uitval is stap eacuteeacuten Dat moet gestalte krijgen in de werksituatie bij de werkgever
Bij re-integratie zijn werkgeverscontacten onontbeerlijk Dit is vanouds iets van het domein Werk amp Inkomen en loopt met name via de zogenaamde werkgeversservicepunten van UWV en gemeenten Naarmate de GGZ meer belang hecht aan werk vindt ook daar werkgeversbenadering plaats bijvoorbeeld in het kader van IPS Het is van belang dat op elkaar af te stemmen de werkgever zo min mogelijk te belasten met allerlei verschillende contacten en arrangementen en de werkgever zoveel mogelijk te ontzorgen De Participatiewet heeft daar een aantal moge-lijkheden voor gecreeumlerd Daarnaast kunnen herontwerp van werk en specifieke ondersteuning helpen bij een goede integratie van werknemers met een psychische aandoening in een bedrijf
Psychosociale arbeidsbelasting Psychosocialearbeidsbelasting(PSA)iseenbelangrijkerisicofactorvooruitvalenpsychischekwetsbaarheidHetterugdringenofvoorkomenvanPSAisdanookeenhoeksteenvangoedARBO-beleidIndeHandreikingPsychosocialearbeidsbelastingstaantalvanaanknopingspuntendaarvoorhttpwwwdearbocatalogusnlsitesdefaultfilesstvdahandreikingenhandreiking_psapdf
httpswwwarboportaalnlexterne-bronneninstrumentenhandreiking-psychosociale-arbeidsbelasting-psa
Werkgeversbenadering en -dienstverleningLeesoverwerkgeversbenaderingenwerkgeverscontacteninlsquoSamenwerkenaanwerkrsquoparagraaf3738en41alsmedeindewerkwijzersvanDivosahttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
httpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--werk-samen-met-werkgevers
InhetDrentseplanvanaanpakstaateengezamenlijkewerkgeversbenaderingcentraalDeGGZ-trajectbegeleidersnaarwerksluitenaanbijdeaccountmanagersvangemeentenenUWVinhetWerkgeversservicepunthttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwswerkgevers-centraal-plan-van-aanpak-drenthe
Dewerkgeversservicepuntenspeleneenbelangrijkerolindeondersteuningvanwerkgeversbijhetindienstnemenvanwerknemersmet(psychischeenandere)beperkingenhttpswwwwerknlwerk_nlwerkgeverwervingsadvieswerkgeversservicepunt
32
OpdesitelsquoSamenvoordeklantrsquovandeProgrammaraadisveelrelevanteinformatietevindenoverwerkgeversbenaderingenwerkgeversdienstverleninghttpswwwsamenvoordeklantnlwerkgeversdienstverlening
httpswwwsamenvoordeklantnlwerkgeversdienstverleningwerkgeversservicepunten
Werkgeversservicepuntenperarbeidsmarktregiohttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagewerkgeversservicepunten_22_08_2017pdfoverlay-context=arbeidsmarktregios
Tips van professionalsbull Netwerkontwikkelingmetwerkgeversisvangrootbelang
Geefindecontacteneenduidelijkenreeumlelbeeldvanwateenwerkgeverkanverwachten
bull OntzorgdewerkgeverZijvrezenextrabelastinglsquogedoersquoeneenvergrotekansopuitvalErvaringenvanuitbijvoorbeeldIPSlatenziendatditzekernietaltijdterechtisEengoed
middelomwerkgeverstehelpenisdeno-riskpoliswaarmeewerkgeverszijningedekttegenmogelijkeuitvaldoorziektevandenieuwewerknemer
bull Benutdemogelijkhedenvanbegeleidingvanwerkgeversendecollegarsquosopdewerkvloervandenieuwewerknemer
bull Neembezwarenserieusmaarprobeerzeteontzenuwenofbeheersbaartemakenbijvoorbeelddoordeinzetvaneenjobcoach
bull Alshetluktomeenklantmeteenpsychischprobleemsuccesvolteplaatsenopentdatdewegvooranderenzoisdeervaringvanbegeleiders
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
GGZ-instellingRoadsenuitzendketenAdeccogaansamenwerkenommeermensenmeteenpsychischeaandoeningaaneenbaantehelpenenhengoedtebegeleidenDebasisvandezepubliek-privatesamenwerkingisdatiederdoetwaarhijgoedinisbullAdeccoheefteenwerkgeversnetwerkenvacaturesbullRoadsheeftdecapaciteitenervaringommensenmetpsychischeaandoeningentebegeleidenookinhetwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsgoed-op-weg-met-publieke-private-samenwerking
Instrumentarium ParticipatiewetDeParticipatiewetbiedtmeerderemogelijkhedenomeenwerkgeverteontzorgenenomhethaalbaartemakeniemandmeteenbeperkingindiensttenemenzoalseenloonkostensubsidieofno-riskpolisZievooreenhandzaamoverzichtvandeinstrumentenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwskennisdocumenten-geactualiseerdhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagekennisdocumentondersteuningmensenpwet-versiefeb17pdfoverlay-context=userspearl-hartgers
33
BanenafspraakInhetSociaalAkkoordisvastgelegddatwerkgevers125000extrabanenvoormensenmeteenarbeidsbeperkingmoetencreeumlrenwaarvan25000bijdeoverheiden100000inhetbedrijfslevenDeafsprakentussensocialepartnersenkabinetzijnookvastgelegdindeWetbanenafspraakenquotumarbeidsbeperkten(WetBQA)httpswwwsamenvoordeklantnlwettenbanenafspraak
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlageofficiele_versie_kennisdocument_wet_banenafspraak_en_quotum_arbeidsbeperkten_-_zomer_2017pdfoverlay-context=
httpswwwsamenvoordeklantnlwetten
DoelgroepregisterHetdoelgroepregisterbevatkandidatendieinaanmerkingkomenvoordebanenafspraakofdiemetanderewoordenmeetellenvoorhetbehalenvandeafgesprokenaantallenVoorwerkgeverskanhetvanbelangzijnomiemandvanuithetdoelgroepregisterteplaatsenomzoaanbijtedragenaanhetrealiserenvandeverplichtingenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwskennisdocumenten-geactualiseerd
Samen Sterk Zonder StigmaSamenSterkZonderStigmazetzichinvoorzichinvooreensamenlevingwaariniedereenopenkanzijnoverpsychischeaandoeningenBespreekbaarheidvanpsychischeaandoeningenophetwerkleidttoteerderhulpzoekenminderziekteverzuimgrotereproductiviteitenminderpresenteiumlsme(menisaanwezigmaar
doetnietsnuttigsmeer)watookveelvoordelenvoordewerkgeveropleverthttpswwwsamensterkzonderstigmanlgclid=CIzNpJLFjdMCFQaVGwod-1oMdA
DorienVerhoevenvandeStichtingSamenSterkZonderStigmahieldop12april2017eenpresentatieoverstigmaendebenaderingvanwerkgevershttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagestigma_en_de_benadering_van_werkgeverspdfoverlay-context
ZieookparagraafoverSSZSinhoofdstuk6pagina38
WerkambassadeursDewerkambassadeurszijneeninitiatiefvanSamenSterkZonderStigmawerknemersmeteenpsychischeaandoeningdiewerkenbinnengewonebedrijvenenzichdaarinzettenvoordebevorderingvanbespreekbaarheideneenveiligecultuurhttpswwwsamensterkzonderstigmanlover-onsambassadeurs
LocusLocusiseenin2011opgerichtpubliek-privaatnetwerkvanbedrijvengemeentenenSW-bedrijvendathelptmensenmeteenafstandtotdearbeidsmarktopeenduurzamemanierintezettenhttpwwwlocusnetwerknl
34
De Normaalste ZaakDeNormaalsteZaakiseennetwerkvankleinereengroterewerkgeversdiestrevennaarlsquoinclusiefondernemenrsquoOpwwwdenormaalstezaaknlzijnondermeeroverzichtentevindenvanregelingenvoorwerkgeversdiewerknemersmeteenarbeidsbeperkingindienstnemenwwwdenormaalstezaaknl
Onbeperkt OndernemenDewebsitewwwonbeperktondernemencombevatvoorbeeldentipsenhandreikingenvoorwerkgeversdiearbeidsgehandicaptenindienstwillennemenOokdebegeleidingdaarvankomtnadrukkelijkaanbodwwwonbeperktondernemencom
Begeleidingskaarten psychische beperkingDeBegeleidingskaartengevensnelinzichtindegedragskenmerkenvandemedewerkermeteenpsychischebeperking(watzieik)enhoedaarhetbestmeeomgegaankanworden(watdoeik)EriseenversievoordewerkgevereneenversievoordebegeleidervanSocialeWerkvoorzieningofWerkbedrijfDekaartenzijnontwikkelddoorSBCMhttpswwwsbcmnlfileadminsbcm_datasectorenduurzame_banenbegeleidingskaarten_interactief_defpdf
HandreikingenSBCMheefthandreikingenontwikkeldomdeongeschrevenregelsineenbedrijfinzichtelijktemakenDoorvoorafinformatietekrijgenkandenieuwecollegazichgedragenzoalsdatbijdewerkgevergebruikelijkisHetisteoverwegenomwerkgeversopdezedocumententewijzenalszekandidatenmeteenpsychischebeperkingindienstnemen
httpswwwsbcmnlfileadminsbcm_dataproductenduurzaam_werkverbandproductendownloadsHandreiking_aan_het_werk_met_nieuwe_collegas_interactief_defpdf
httpswwwsbcmnlfileadminsbcm_dataproductenduurzaam_werkverbandproductendownloadsSBCM_Checklist_Spelregels_werkgeverpdf
httpswwwsbcmnlfileadminsbcm_dataproductenduurzaam_werkverbandproductendownloadshandreiking_begeleiding_op_de_werkvloerpdf
Harrie en WerkmaatHarrieisbedachtdoorCNVJongerenEenlsquoHarriersquoiseendirectecollegavaneenwerknemermeteenbeperkingdieoptreedtalsbegeleiderHarriestaatvoorHulpvaardigAlertRealistischRustigInstruerendenEerlijkhttpwwwikbenharrienl
SBCMenFNVhebbeneenvergelijkbaaraanbodontwikkeldalsdeHarrienamelijkdeWerkmaatZiehttpswwwsbcmnlproductenduurzaam-werkverbandproductenmaatjes-voor-medewerkers-met-arbeidsbeperkinghtmlL=0
35
Centrum Inclusieve ArbeidsorganisatieHetCentrumInclusieveArbeidsorganisatie(CIAO)eeninitiatiefvandeUniversiteitMaastrichtenUWVzetzichinomarbeidsplaatsenteontwerpenbijreguliereorganisatiesvoormensenmeteenafstandtotdearbeidsmarktookvoormensenmetpsychischeaandoeningenDaarbijwordtdemethodiekInclusiefHerontwerpvanWerk(IHW)toegepasthttpwwwinclusievearbeidsorganisatieorg
httpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgmethoden-instrumenteninclusief-herontwerp-van-werk
VanuitdieinvalshoekisdeMaastrichtseWerkcapaciteitMonitor(MWcopyM)aangepastvoorgebruikdoorGGZ-trajectbegeleidersDeMWcopyMiseenhulpmiddelvoorhetschattenenmonitorenvandewerkcapaciteitvanmensenmeteenernstigepsychischeaandoening(EPA)ensteltbegeleidersinstaathetfunctionerenophetwerktebesprekenhttpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgmethoden-instrumentenmaastrichtse-werkcapaciteit-monitor
HetartikellsquoLendingaHelpingHandatWorkAMultilevelInvestigationofProsocialMotivationInclusiveClimateandInclusiveBehaviorrsquogaatinopdenoodzaakvanlsquoinclusiefgedragrsquovanindividuelewerknemersmaarookteamsendegehelearbeidsorganisatievooreensoepeleintegratievanwerknemersmet(psychischeofandere)beperkingenhttpslinkspringercomarticle101007s10926-016-9680-z
Tips van Samen Sterk Zonder Stigma voor de advisering van werkgeversbull Praatmetinplaatsvanoverbull Leerdesignalenherkennenbull Focusopwatjekuntbeiumlnvloedenbull Creeumlereenveiligewerksfeerbull Pakdeoorzakenvanstressaanbull Blijfingesprekingevalvanziektenbull Helpcollegarsquosermeeomgaanbull Weesalertopnegatiefgedraghttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagestigma_en_de_benadering_van_werkgeverspdfoverlay-context
36
6Stigma
Inhoudbull Stigma en zelfstigma 37bull Stigma bestrijden 37 bull Handboek destigmatisering bij psychische aandoeningen 38 bull Destigmatiseringsinterventies 38bull Empowerment en doorbreken zelfstigma 38bull Samen Sterk Zonder Stigma 38 bull Werkambassadeurs 39bull Kennisthema stigma van Kenniscentrum Phrenos 39bull Vertellen of verzwijgen 39bull Tips 40
37
6StigmaEen van de grootste obstakels op weg naar werk is het stigma dat rust op psychische aandoeningen Stigma in de samenleving bij werkgevers en toekomstige collegarsquos Maar soms ook bij professionals en begeleiders En niet in het minst bij de persoon zelf zelfstigma Wat weten we over stigma en hoe daarmee om te gaan
Destigmatisering Drie gouden regels voor professionalsbullNeemeenopenhoudingaantegenoverdeclieumlntbullZorgdatjeenigekennishebtoverstigmaendestigmatiseringbullPleegreflectieopjeeigenaannames
Stigma en zelfstigmaZorsquon40vandeNederlanderskrijgtzelftemakenmeteenpsychischeaandoeningenTochbrengtheteenstigmametzichmeeDatleidttoteenkleinerekansopwerk90vandemensenmeteenpsychischeaandoeningzegtlasttehebbenvandegevolgenvanhetstigmazoblijktuitonderzoekDiegevolgenzijnminderkansopwerkminderzelfvertrouweneennegatiefzelfbeeldenzelfssociaalisolementEenderdetoteenkwartvandebetrokkenenvoeltzichgediscrimineerdofoneerlijkbehandeldDatleidterbij20toeervanaftezienwerktezoekenofeenopleidingtegaandoenHetstigmadatdebuitenwereldoplegtwordtvaakeigengemaaktdoordebetrokkeneHetstigmawordtgeiumlnternaliseerdenerontstaateenzelfstigmaDitisextraschadelijkEenstigmazouiemandnogkunnenmotiverenomhettegendeeltebewijzenMaarbijeenzelfstigmaverzetiemandzichnietmeertegenhetstigmahttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsstigma
HetartikellsquoHowandwhenstereotypesrelatetoinclusivebehaviortowardpeoplewithdisabilitiesrsquogaatinopdegevolgenvannegatievestereotypenenhoudingenvanwerkgeversenwerknemerstenopzichtevanwerknemersmetbeperkingen(waarondepsychischeaandoeningen)httpwwwtandfonlinecomdoiabs1010800958519220151072105
Stigma bestrijdenInparagraaf36vanhetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquoeencompactoverzichtvanhoestigmakanwordentegengegaanhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
IndelsquoWerkwijzerPsychischeaandoeningenenlichteverstandelijkebeperkingenHandboekvoormaatwerkbijhetbegeleidennaarwerkrsquogaatparagraaf23overhetwakenvoorstigmatiseringDaarinondermeertipshoetehandelenalsbegeleiderOokbegeleiderskunnenzichnietaltijdonttrekkenaanhetdenkeninstereotypenalshetgaatompsychischeaandoeningenBijvoorbeelddoorerautomatischvanuittegaandatwerknietaandeordeisofandershooguitsimpelwerkofonbetaaldwerkZiebijvoorbeeldhoofdstuk1enparagraaf22vandeWerkwijzerRe-integratievanklantenmetpsychischeaandoeningenhttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--waak-voor-stigmatisering
38
Hoe kun je als begeleider destigmatisering bevorderen Tips van Dorien Verhoeven van Samen Sterk Zonder Stigmabull Weetdaterzoietsalsstigmaenzelfstigmaisendathet
heelvaakvoorkomtbull Zorgdatjeenigekennishebtoverstigmaendewerking
ervanbull Weesjebewustvanjeeigenideeeumlnen(voor)oordelenKijk
daareerlijknaarbull WeethoejeeengesprekaangaatmetdeclieumlntBiedt
openingenlaatmerkendatjeopenstaatbegriphebtetcbull Probeersamenmetdeclieumlnttoteenoplossingtekomen
bijvoorbeeldoverdevraagopenheidtegevenaaneen(potentieumlle)werkgeverofniet
bull GebruikwaarmogelijkmethodiekenzoalsCORAL(zieeldersindezenieuwsbrief)
bull Nodigeenvanonzewerkambassadeursuitomtevertellenoverzijnofhaarervaringenmetstigmaophetwerkenhoedaarmeeomtegaan
httpswwwsamenvoordeklantnlnieuwssamen-sterk-zonder-stigma
Handboek destigmatisering bij psychische aandoeningenDithandboekbiedtveeloverzichteninzichtoverhoestigmatebestrijdenHethandboekisalleenindrukofalse-boektekoopbijdeuitgeverennietopinternetbeschikbaarWeeghelJvanPijnenborgMVanlsquotVeerJampKienhorstG(red)(2016)HandboekdestigmatiseringbijpsychischeaandoeningenPrincipesperspectievenenpraktijkenBussumCoutinhohttpsshopcoutinhonlstore_nlhandboek-destigmatisering-bij-psychische-aandoeningen-2027html
DestigmatiseringsinterventiesIndegeneriekemoduledestigmatiseringontwikkelddoorhetNetwerkKwaliteitsontwikkelingGGZondermeerinformatieoverdestigmatiseringsinterventiesenhandvattenvoorprofessionalsmaarookvoorclieumlntenzelfhttpwwwkwaliteitsontwikkelingggznlnetwerk
httpwwwkwaliteitsontwikkelingggznlprojectgenerieke-module-destigmatisering
Empowerment en doorbreken zelfstigmaEmpowermentvandeclieumlntkanhelpenhetzelfstigmatedoorbrekenDaarbijhelpenervaringsdeskundigenvanuiteengelijkwaardigepositie(ex-)clieumlntenomkeuzestemakenweerbijhunmotivatietekomenenteontdekkenwathunkwaliteitenenvaardighedenzijnenwatbijhenpasthttpswwwmovisienlpublicatiesnaar-hart-empowerment-deel-2
Samen Sterk Zonder StigmaDemissievanSamenSterkZonderStigma(SSZS)iseensamenlevingwaarinpsychischeproblematiekbespreekbaarisDatdoetSSZSondermeermethetprojectStigmaenWerkSSZSbiedtvoorlichtinghelptbijhetmakenvaneenplanvanaanpakorganiseertnetwerkenvanwerknemersmeteenpsychischeaandoeninginventariseertbestpracticesenontwikkeltinterventieshttpswwwsamensterkzonderstigmanl
39
VakbondenenondernemingsradenkunneneenbijdrageleverenaanhetbespreekbaarmakenvanpsychischeaandoeningenopdewerkvloerMogelijkhedendaartoewordenechterweinigbenutDitblijktuithetonderzoeklsquoPsychischeDiversiteitWerktvanSamenSterkzonderStigmaOmvakbondenenondernemingsradentehelpenmethetleverenvaneenbijdragezijnverschillendehulpmiddelenontwikkeldbull OnderzoekORampVakbondenPsychischeDiversiteitWerktbull ChecklistvoorOndernemingsradenbull FactsheetvoorOndernemingsradenbull Factsheetvoorvakbonden
WerkambassadeursDewerkambassadeurszijneeninitiatiefvanSamenSterkZonderStigmawerknemersmeteenpsychischeaandoeningdiewerkenbinnengewonebedrijvenenzichdaarinzettenvoordebevorderingvanbespreekbaarheideneenveiligecultuurhttpswwwsamensterkzonderstigmanlover-onsambassadeurs
httpswwwsamensterkzonderstigmanlverhalen
VeelvandeSSZS-ambassadeursverzorgenlezingenofpresentatiesZiehttpswwwsamensterkzonderstigmanlboek-een-ambassadeurverhalen_id=7442
Tips van ervaringsdeskundige Marieke van Keeken voor het aanpakken van stigmabull GanietvooronsdenkenmaarvraagengaingesprekEr
zijnallerleistereotypeninomloopdiedoorbreekjevooraldoorpersoonlijkcontact
bull PersoonlijkeervaringenmakenindrukindestrijdtegenstigmaVraagmensendiezelfkwetsbaarheidhebbenervarenomhunverhaaltedoenDatkaniemandzijnuitdeeigenorganisatiemaardewerkambassadeursvanSSZSkunnendatookdoen
bull ZorgvoorgoedeinformatieoverpsychischeaandoeningenenwerkHetisvaakeeneyeopenerdatbijnadehelftvandemenseninonslandooitzelfwordtgeconfronteerdmeteenpsychischprobleemEndateenaandoeninghelemaalnietalsvanzelfsprekendbetekentdatjenietkanwerken
LeeshaarverhaallsquoHoeikmijnzelfstigmadoorbrakrsquohttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwshoe-ik-mijn-zelfstigma-doorbrak
Kennisthema stigma van Kenniscentrum PhrenosFeitencijfersenontwikkelingenrondstigmaendestigmatiseringhttpwwwkenniscentrumphrenosnlkennisthemasstigma
Vertellen of verzwijgenIsopenheidovereenaandoeningverstandigofnietBijvoorbeeldineensollicitatieprocedureofophetwerkOpenheidishetideaalmaarindepraktijknietaltijdverstandigKenniscentrumPhrenosheefteenbrochureeninterventieomeengefundeerdeafwegingtemakenonderdetitelCORAL(concealorreveal)httpswwwkenniscentrumphrenosnlwp-contentuploads201506CORAL-NL_defpdf
40
SamenSterkzonderStigmaKenniscentrumPhrenosenTranzoTilburgUniversityontwikkelendezeaanpakverderwaarbijhetmeerwordttoegespitstopdeNederlandsesituatiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsverzwijgen-vertellen-coralnl-helpt
httpwwwkenniscentrumphrenosnldienstenprojecten-2doorontwikkeling-coral
TIPS bull Leg contactAngstenonbekendheidspeleneengroterolbijhetinstandhoudenvanstigmatiseringDaaromhelptcontactleggenmetmensenmeteenpsychischeaandoeninghetbesteomdestigmarsquosteverminderenDemanierwaaropjealsklantmanagercontactmaaktbepaaltofjestigmarsquosversterktofjuistvermindert(lsquoJamaarmetborderlinekunjetochnietmetkinderenwerkenrsquo)AlleenbegripvoleerlijkengelijkwaardigcontactvermindertstigmarsquosEnhetcreeumlerteenopenenveiligesfeerwaarindoorvragenstellenmeerbegripontstaat
bull Voorlichting en informatie over psychische aandoeningenErzijnveelverkeerdedenkbeeldenenmythes(lsquoautistenhebbengeengevoelrsquo)DoorjeteverdiepenindeverschillendepsychischeaandoeningenkrijgjeeenrealistischerbeeldOokklantenzelfbaserenzichvaakoponjuistedenkbeeldenenleggenzichzelfdaarmeeonnodigebeperkingenop
bull Zie psychische aandoeningen als deel van een continuuumlmWanneerjemensenmeteenpsychischeaandoeningzwart-wittegenovergezondemensenzetlijkenzevervanjeaftestaanMaariedereenheeftwelpsychischekwetsbaarheden
alsspreekangstofeenaanlegvoorsomberheidWanneerjepsychischeklachtenenkwetsbaarhedenzietalssymptomenopeenspectrumwaarjehogerenlagerkuntscorenisdatminderstigmatiserend
bull Maak vooroordelen en stigmarsquos bespreekbaar ook als begeleidersonderling
bull Gebruik het ICF-raamwerk om de gehele persoon in beeld te krijgen en niet alleen zijn of haar aandoeninghttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--waak-voor-stigmatisering
41
7Ervarings-deskundigen en clieumlnten
Inhoudbull Betrokkenheid clieumlnten en ervarings- deskundigen bij regionale plannen 42bull Landelijke Clieumlntenraad 43bull MIND 43bull Landelijk Platform GGZ 43bull Routewijzer naar werk 43bull Evaluatietool re-integratie 43bull Ervaringsdeskundigen 43bull Verhalen van ervaringsdeskundigen 44bull WerkWeb-Autisme 44bull Howie the Harp 44bull Tips van LPGGZ 44
42
7Ervarings-deskundigenenclieumlntenDoor clieumlntenraden clieumlntenorganisaties en ervarings-deskundigen te betrekken en met hen samen te werken kunnen professionals vanuit de GGZ en Werk amp Inkomen effectiever werken aan herstel en re-integratie Clieumlntenraden hebben een wettelijke basis in het kader van clieumlntenparticipatie Clieumlntenorganisaties zijn er op landelijk regionaal en lokaal niveau Zij ontplooien meerdere activiteiten zoals informeren lotgenotencontacten belangenbehartiging hersteltrajecten en het opbouwen van ervaringsdeskundigheid onder meer via opleidingen
Betrokkenheid clieumlnten en ervaringsdeskundigen bij regionale plannenInderegionalewerkateliersisveelgesprokenovermeerenbeterbetrekkenvanclieumlntenenervaringsdeskundigenZiehetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquometnameparagraaf26en28httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
IndeFrieseprojectgroepziteenclieumlntvertegenwoordigerdiezelfervaringsdeskundigeisverbondenaanhetHerstelcentrumFrieslandHijgeeftooktrainingenaandeprofessionalsBovendien
gaatderegioookeenreeksoverleggentebeleggenvoorclieumlntenDezezullenbegeleidwordendooreenervaringsdeskundigevanuithetHerstelcentrumhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
InhetprojectplanvanHollandRijnlandisveelaandachtvoorervaringsdeskundigheidendebetrokkenheidvanclieumlntenInLeidenbestaatallangeretijdStichtingZonwaarinervaringsdeskundigenzijnvertegenwoordigdErvaringsdeskundigenadviserenwaarnodigdegemeenteenuitvoerderszoalsklantmanagersOokverzorgenzijregelmatigtrainingenDaarnaastisStichtingPlatformSamenwerkenbetrokkenbijderegionalesamenwerkingZijorganiserenonderanderedialoogtafelsHierwordtdoorgepraatoverdebetekenisvanwerkvoorduurzaamherstelBeideorganisatieszullenookindearbeidsmarktregioHollandRijnlandactiefwordenzoalsopgenomeninhetplanvanaanpakvanderegioClieumlntenenclieumlntenorganisatieshebbeneenbelangrijkeplekgekregeninhetregionaleplanvanaanpakZoiservoorzieninmaatjesvoorclieumlntenWethouderMarleenDamenvanLeidenldquoZorsquonmaatjeziettochweeranderedingendaneenprofessionalHijofzijheeftookeenandererolendatkanelkaargoedaanvullenrdquohttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsbouw-samenwerking-op-vanuit-de-praktijk-en-niet-vanaf-de-bestuurstafels
43
Landelijke ClieumlntenraadDeLandelijkeClieumlntenraad(LCR)isingesteldbijwet(SUWI)omdeclieumlntenparticipatieinhetveldvanWerkampInkomenvormtegevenDeLCRisdekoepelvanlokaleenregionaleclieumlntenradenbijgemeentenenUWVhttpwwwlandelijkeclientenraadnl
MINDMINDisin2016ontstaanenwilpsychischeproblemenvoorkomenenmensendiehiermeetemakenhebbenondersteunenDitdoetMinddoorinformatietebiedenonderzoektedoenprojectenuittevoerenenactietevoerenSamenmetclieumlnten-enfamilieorganisatiesmaatschappelijkeorganisatiesonderzoekersambassadeursendonateursMINDiseeninitiatiefvanFondsPsychischeGezondheidKorrelatieenhetLandelijkPlatformGGZhttpswijzijnmindnl
Landelijk Platform GGZMINDLandelijkPlatformPsychischeGezondheid(voorheenLandelijkPlatformGGZLPGGZ)isdekoepelvanenvoorongeveertwintigclieumlnten-enfamilieorganisatiesindeGGZOpdesiteiseenoverzichttevindenvanregionaleclieumlntenorganisaties(RCOrsquos)clieumlntinitiatievenenprojectenViaRCOrsquoszijnervaringsdeskundigentevindenhttpwwwplatformggznllpggz
Routewijzer naar werkDeRoutewijzeriseenwebsitevanhetLandelijkPlatformGGZendeLandelijkeClieumlntenraad(LCR)Opdezesitekunnenclieumlntenallerhanderelevanteinformatievindenhttpwwwroutewijzernaarwerknl
Evaluatietool re-integratieDeEvaluatietoolre-integratieiseeninstrument(vragenlijst)datisgemaaktdoorhetVerwey-JonkerInstituutinopdrachtvandeLandelijkeClieumlntenraadenMINDHetgeeftdeclieumlntenraadinzichtinhoeUWVengemeentendebegeleidingvanpsychischkwetsbaremensenvormgevenwwwevaluatieggzenwerknl
ErvaringsdeskundigenErvaringsdeskundigenzijnalshetwarebovenhuneigenproblematiekuitgestegenZijkunnennuttigeadviezengevenaanprofessionalsSommigeervaringsdeskundigenzijnopgeleiddoordeGGZomeencoachenderoltespelenErvaringsdeskundigenzijntevindenviahetLPGGZmaarookviaregionaleclieumlntenorganisaties(RCOrsquos)enfamilieorganisatiesdeNederlandseVerenigingvoorAutisme(NVA)GGZ-instellingenofdehulplijnPandorahttpwwwplatformggznllpggz
lsquoErbestaateeneendimensionaalenstereotiepbeeldvanmensenmeteenpsychischeaandoeningMaarinwerkelijkheidisiedereenandersenzijndezeklantenerinallerleisoortenenmatenmetallerleiredenenenachtergrondenengevolgenvanhunaandoeningEengoedemanieromklantmanagersmeergripopdematerietegevenisdoorervaringsdeskundigeninteschakelenDeregionaleclieumlntenorganisatie(RCO)mobiliseertentraintervaringsdeskundigevrijwilligersomvoorlichtingtegevenaanklantmanagersZijvragennuvakeradviesEencursusvoormanagerswasookzeernuttigrsquoEen gemeentelijke beleidsmedewerker en ervaringsdeskundig
44
lsquoVeelklantmanagersvullenhetvoordeklantinindeluwtehoudenTerwijlerheelwatclieumlntenmetpsychischeproblematiekzijnvoorwiehetgoedisomtewerkenendiegraagwillenwerkenDepsychischeaandoeningislangnietaltijdoverdegehelelinieinvaliderendWerkhelptomeigenkrachtteontwikkelenenkanbijdragenaanhersteldoorweergeloofteontwikkelenindeeigencompetentiesensociaalenmaatschappelijkbetrokkentezijnErvaringsdeskundigheidhelptbijhetzoekennaardejuistewerk(ervarings)plekrsquoEen projectcooumlrdinator van ZONactief en ervaringsdeskundige
Verhalen van ervaringsdeskundigenDesiteUWVperspectiefiseenplatformvoorendoormensenmeteenarbeidsongeschiktheidsuitkeringHieropverhalenvlogsenvideorsquosonderandereditverhaaloverwerkenmetautismehttpsperspectiefuwvnlartikelendroom-wordt-waarheid
WerkWeb-AutismeHetprojectlsquoWerkWeb-AutismersquodateeninitiatiefisvanmeerdereorganisatieswaaronderdeNederlandseVerenigingvoorAutismebeoogteenzelfmanagementmethodiekteontwikkelenomnormaal-tothoogbegaafdemensenmetautismesamenmetbetrokkenprofessionalsteondersteunenbijhetvindenenbehoudenvanwerkdatgoedbijhenpastDemethodiekgeeftinzichtindeeigeneffectiviteiteigenregietalentenenvoorkeurenDitzijnbelangrijkevoorwaardenvoorduurzamearbeidsparticipatiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsnieuwsbrief-samenwerking-ggz-en-wi-november-verschenen
Howie the HarpHowietheHarpiseengoedvoorbeeldvaneenopleidingtotervaringsdeskundigeDenaamisgebaseerdopdebijnaamvandeAmerikaanHowardGelddienaeenverblijfinpsychiatrischeinstellingenhetpeer-to-peer-conceptbedachtmensenmeteenpsychiatrischegeschiedeniszettenhunlevenservaringentalenteninomelkaarteondersteuneninhunherstelPameijereeninstellingvoormensenmeteenverstandelijkeofpsychiatrischebeperkinghaaldehetconceptnaarNederlandwwwhowietheharpnl
TIPS VAN LPGGZHetLPGGZdoetdevolgendeaanbevelingenaangemeentenbullKijkgoedwateenklantkanGebruikdebeschikbareondersteuningMaakgebruikvaninterventieszoalsjobcarvingbullWeesalertopeenstigmaookbijjezelfalsklantmanagerbullOnderschathetzelfstigmavanveelklantennietbullPasaanpakkengerichtopempowermenttoebullMaakgebruikvanervaringsdeskundigendiezijnopgeleiddoordeGGZomeencoachenderoltespelenZetheninalsadviseurbijdeteamsMaakhuninbrengstructureel
Colofon
DeroutekaartpsychischeaandoeningenenwerkVersie2november2017
DezeroutekaartiseenproductvandeProgrammaraadHetisonderdeelvanhetKennisnetwerkSamenwerking
GGZenWerkampInkomen
Deroutekaartgeefteenstandvanzakeneind2017weerNieuweontwikkelingeneninformatiewillenwegraag
opnemenUwsuggestiesvooraanvullingenkuntumailennaar
helpdeskimpulssamenvoordeklantnl
Samen vernieuwen we de dienstverlening aan werkgevers en werkzoekenden
6
ICF-gesprekskaartDezegesprekskaartisgebaseerdophetICF-raamwerkdateenholistischebenaderingvanklantenbeschrijftwaardoorjemeerzietdanaandoeningensymptomenDeICF-gesprekskaartkanjealsbegeleiderofondersteunerhelpenomtijdensofnaeengesprekdesituatievanjeklantgoedinbeeldtekrijgenSomskaneenklantookdeeigensituatieaandehandvandezekaartweergevenhttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenicf-gesprekskaart
Psychische aandoeningen en werkMensenmeteenuitkeringontvangenruimdriekeervakerpsychischehulp(GGZ-behandelingenofgebruikvanmedicijnenwegenspsychischeklachten)danwerkendenofschoolgaanden31tegenover10procentHetCBSdeedhiersamenmetHarvardUniversityonderzoeknaarUitkeringsgerechtigdennemenruim58procentvandetotalekostenvandegeestelijkezorgvoorhunrekeninghttpswwwrijksoverheidnlactueelnieuws20170906derde-van-mensen-met-uitkering-krijgt-psychische-zorg
fileCUsersPeterDownloadsESB+artikel+Psychische+klachten+en+de+arbeidsmarktpdf
HethebbenvaneenpsychischeaandoeningbetekentgeenszinsdatwerkenonmogelijkisVeelmensenmeteenpsychischeaandoeningkunnenenwillenwerkenEenoverzichtvanrelevanteinformatiehieroverondermeerinhoofdstuk1vanhetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquohttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
InhetpaperlsquoDisabilityandemploymentndashoverviewandhighlightsrsquoeenuitgebreideliteratuuranalyse(inclusiefverwijzingen)overdebarriegraveresdiemensenmetpsychischeaandoeningentegenkomenopdearbeidsmarktplusaanbevelingenvoorverderonderzoekhttpwwwtandfonlinecomdoifull1010801359432X20171387536
Arbeid als medicijnInveelgevallenhelptwerkbijherstelvanpsychischeaandoeningenDatisdeervaringvanveelprofessionalsenhetisookdeconclusievanmeerdereonderzoeksrapportenZievooreenoverzichthiervanhoofdstuk1vanhetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquohttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
DevolgendepowerpointpresentatievanprofdrJaapvanWeeghelgeefteengoedoverzichtvanonderzoekenoverderelatiepsychischeaandoeningenenwerkengeeftdaarnaastveelfeitelijkeinformatieencijfersZijnconclusieisdatgoedwerkindemeestegevallenenvoordemeestemensengoedisvoordepsychischegezondheidhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagefeiten_en_cijfers_door_jaap_van_weeghel_0pdfoverlay-context
7
WerkisvolgensVanWeeghelindemeestegevallengoedMaarwelhetjuistewerkonderdejuisteomstandighedenenwaarnodigmetbegeleidingMartinedenOudendirecteurvolwassenenzorgbijGGZ-instellingYuliussignaleertdatGGZ-clieumlntenaltijdeenontheffingkrijgenvandearbeidsplichtDitisvanuiteenzorggedachtegoedbedoeldmaarkanaverechtswerkeninhetherstelprocesGGZ-clieumlntenmoetenvaakgestimuleerdwordenomaanhetwerktegaanmaarnetzovaakookafgeremdEenstandaardaanpakpastnieterzalsteedsopindividueelniveaumoetenwordengekeken
InhetproefschriftldquoThebuildingblocksofworkplaceinclusionrdquovanPhilippeNelissenwordtingegaanopdeomstandighedenwaarondermensenmeteenbeperkinggoedkunnenfunctionerenopdewerkvloerDaarbijveelaandachtvoorpsychischeaandoeningenvolgensdeauteurspelenmentaleproblemeneenrolbij86vandemensenmetbeperkingenhttpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgkenniskennisbankitemthe-building-blocks-of-workplace-inclusion
Werkhervatting met CMDWatzijnbelemmerendeenbevorderendefactorenvoorterugkeernaarwerkbijwerknemersmetpsychischeproblemenDievraagstaatcentraalineenonderzoeknaarwerkhervattingvanziekewerknemersmetlichterepsychischeaandoeningen(CommonMentalDisordersCMD)zoalsstressangststoornissenendepressieDitonderzoekisuitgevoerddoordeTilburgUniversity(Tranzo)Aanbevelingenvoordepraktijkvanuitditonderzoek1 Verbeterkennisenvaardighedenvanleidinggevendenmbt
werknemersmetpsychischeproblemen
2 Steunwerknemersinhetvergrotenvanzelfreflectieencontrole3 Zorgvoorgepersonaliseerdebegeleidingterugnaarwerkop
basisvanbehoeftenenperspectiefvandewerknemer4 Zorgvoorgoedeafstemmingtussenprofessionalsdie
werkhervattingbegeleidenhttpswwwioshcoukrtwmentalhealth
HetonderzoekwerdgefinancierddoorhetBritseInstituteforOccupationalSafetyandHealth(IOSH)httpswwwioshcouk
Zieookditfilmpjeoverhetonderzoekenderesultatenhttpswwwyoutubecomwatchv=lfeuBjuugyQampsns=em
Generieke module Arbeid als medicijnHetNetwerkKwaliteitsontwikkelingGGZstreeftnaarkwalitatiefgoedegeestelijkegezondheidszorgtegenaanvaardbarekostenDaartoewordenoakwaliteitsstandaardenvoordeGGZgemaaktDegeneriekemodulelsquoArbeidalsmedicijnrsquoisontwikkeldomdezorgvoormensenmetpsychischeproblementeverbeterendoorhetonderwerplsquowerkrsquohierineenstructureleplaatstegevenDemodulehelptbijhetopgangbrengenvanhetgesprekoverwerktussenmensenmetpsychischeproblemenenhunbehandelaarenofanderebetrokkenprofessionalshttpwwwkwaliteitsontwikkelingggznlprojectgenerieke-module-arbeid-als-medicijn
InonderstaandinterviewgeventweeexpertsArdvanOosten(psychiaterenProgrammamanagerArbeidbinnendeParnassiaGroepvoorIndigo)enLexBurdorf(hoogleraardeterminantenvanvolksgezondheidbijhetErasmusMC)gevennaaraanleidingvande
8
generiekemodulehuninzichtenoverarbeidalsmedicijnKorteversieinterviewhttpwwwkwaliteitsontwikkelingggznl201704187-inzichten-arbeid-als-medicijnLangeversieinterviewhttpwwwkwaliteitsontwikkelingggznlwp-contentuploads2017047-Inzichten-Arbeid-als-medicijn-Kwaliteitsontwikkeling-GGzpdf
PhrenosKenniscentrumPhrenosheeftalsdoelhetpersoonlijkherstelendemaatschappelijkeparticipatievanmensenmetpsychotischeofandereernstigeenlangdurigeaandoeningentebevorderenDerelatiemetwerkkrijgtdaarbijveelaandachthttpswwwkenniscentrumphrenosnl
httpswwwkenniscentrumphrenosnlkennisthemaswerk
ZieookparagraafoverPhrenosinhoofdstuk4pagina28
Business casesOnderzoekvanhetErasmusMedischCentrumconcludeertdatdekostenvanre-integratievanmensenmetpsychischeaandoeningeneeninvesteringzijndiedoorzorgverzekeraarengemeente(alsuitkeringsverstrekker)wordenterugverdiendinmaximaal5tot7jaarhttpswwwmovisienlpublicatiesmonitoren-arbeidstoeleiding-mensen-grote-afstand-tot-arbeidsmarkt-gezondheidsproblemen
HetlsquoManifestbeteregeestelijkegezondheidrsquosteltdatelkegeiumlnvesteerdeeuroinviervoudwordtterugverdiendDaarbijgaathetomopbrengsteninhetbredeveldvanzorgennietalleeninre-integratiehttpwwwggznederlandnlactueelmanifest-betere-geestelijke-gezondheid
EenpilotvanGGZ-instellingReiniervanArkelenUWVmet15clieumlntenlaatziendatextraaandachtvoorre-integratievanafdestartvandebehandelingleidttoteenversnellingvanparticipatieinwerkVoorachtclieumlntenleiddeditaltijdenshetbehandeltrajecttoteenwerkervaringsplaatsenvoortweeclieumlntentoteenbetaaldebaanhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsextra-aandacht-voor-re-integratie-bij-behandeling-van-psychische-problemen-loont
DegemeenteNijmegenheefteenmaatschappelijkebusinesscaselatenopstellenmetbetrekkingtotIPS-trajectenenaangepastetrajectenvoormensenmeternstigepsychischeaandoeningenhttpblogsinzerorgnewslees-de-maatschappelijke-business-case-ips-trajecten-en-aangepaste-trajecten-voor-mensen-met-een-ernstig-psychische-aandoening
99
2InterventiesInhoudbull Overzicht interventies 10bull Databank Effectieve sociale interventies 10bull Supported Employment 10bull Jobcoaching 11bull Werk passend maken 11bull Individuele rehabilitatiebenadering 11bull ACT en FACT 12bull Empowerment 12bull Fit4Work 12bull E-mental health 12bull IPS 13bull IPS in de samenwerkingsplannen 14bull UWV-onderzoekssubsidie IPS 14bull Gemeenten en IPS 14bull Financiering IPS 15bull Zorgverzekeraars 16bull Werkzame elementen in interventies 16
10
2InterventiesOm mensen met een psychische aandoening aan het werk te helpen worden diverse aanpakken methodieken projecten en benaderingen toegepast We gebruiken hiervoor de verzamelterm interventies Een interventie is een handeling die wordt uitgevoerd om een probleem aan te pakken Het is een ingreep om een toestand te verbeteren
Overzicht interventiesEenaantalbelangrijkeinterventiesdiedirectgerichtzijnopmensenmeteenpsychischeaandoeningstaatkortbeschrevenindetweewerkwijzersvanDivosaeninhetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquohttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbelangrijkste-psychische-aandoeningen
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
Databank Effectieve sociale interventiesMovisieheeftzogenaamdelsquoWatwerkthellipdossiersrsquogemaaktZijbevatteninformatieoverwerkzamefactorenbijdeaanpakvansocialevraagstukkengebaseerdopdelaatstestandvanzakenindewetenschappelijkeliteratuurDedossiersbiedenhulpbijdereflectieopbestaandeaanpakkenendeontwikkelingvannieuwewerkwijzenErisgeenafzonderlijkdossieroverpsychischeaandoeningenmaardiekomenweltersprakeinhetdossierlsquosociaalengezondrsquo
httpswwwmovisienleffectieve-sociale-interventies
httpswwwmovisienlsitesdefaultfilesalfresco_filesWat-werkt-dossier-Sociaal-en-gezond20[MOV-11388262-12]pdf
httpswwwmovisienlsitesdefaultfilesalfresco_filesInfographic-Sociaal-en-gezond20[MOV-11388261-10]pdf
Supported EmploymentSupportedemploymentofbegeleidwerkeniseenstapsgewijzeondersteunings-enbegeleidingsmethodiekvoormensenmeteenblijvende(functionele)beperkingomeenbetaaldebaantekrijgenentehoudenUitgaandevanhetprofielvandekandidaatwordtnaargeschiktebanengezochteneenmatchgemaaktenwordtdewerknemerbegeleidengetraindopdewerkplekDiebegeleidingwordtgeleverddoorjobcoachesZievoormeerinformatieondermeerSamenwerkenaanwerkparagraaf32endemethodiek-beschrijvingvanMovisiehttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
DeNederlandseVerenigingvoorSupport(NVS)wwwnvssupportnlheefteenbeschrijvingvanSupportedEmpoymenthttpswwwnvssupportnlsupported-employment
DeNVSisonderdeelvandeEuropeanUnionofSupportedEmployment(EUSE)httpwwweuseorg
11
ZieooklsquoMethodebeschrijvingBegeleidWerken-eenindividuelevraaggerichtebenaderingrsquoMovisiedatabankEffectievesocialeinterventieshttpswwwmovisienlesibegeleid-werken-individuele-vraaggerichte-benadering
JobcoachingJobcoachingbiedtmensendienietzonderondersteuningeenbetaaldebaankunnenvindenenhoudensysteemgerichtebegeleidingDejobcoachgaatuitvanwerkdatpastbijdetalentenendeontwikkelingsmogelijkhedenvandewerknemerenvaneenwerkomgevingdiepastbijdewerknemerenkanookdewerkgeverencollegarsquosbegeleidenZievoormeerinformatieondermeerSamenwerkenaanwerkparagraaf33httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
HandreikingjobcoachingvandeProgrammaraadhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlageaan_de_slag_met_jobcoaching_0pdf
Zieverderhttpswwwarbeidsdeskundigennl
httpswwwarbeidsdeskundigennldossiersmensen-met-mogelijkhedenleidradendocumentakc224
NOLOCisdeberoepsverenigingvanloopbaanprofessionalswaaronderjobcoachesNolocbeheerteenberoepsregistervanprofessionalshttpswwwnolocnl
OVALisdebrancheorganisatievanarbodiensteninterventiebedrijvenadviesbureausophetterreinvanoutplacementenloopbaanbegeleidingenloopbaancoachingre-integratiebedrijvenenjobcoachorganisatieshttpwwwovalnl
Werk passend makenEenbelangrijkmiddelbijhetrealiserenvaneeninclusievearbeidsmarkteninclusievearbeidsorganisatiesishetaanpassenvanbestaandwerkenhetcreeumlrenvanpassendwerkbijvoorbeelddoorjobcarvingIndividueelHerontwerpvanWerk(IHW)ofjobcreationZievoormeerinformatieondermeerSamenwerkenaanwerkparagraaf34httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
Zievooreenuitgebreide(engelstalige)beschrijvingvandemethodeIHWZijlstraetallsquoDesigningworkforinclusivenessrsquo(2017)
Opdezesitekunnenwerkgeverskostelooseenbedrijfsanalyseaanvragenwwwinclusievearbeidsorganisatieorgmethoden-en-instrumenteninclusief-herontwerp-werkprocessen
Individuele rehabilitatiebenaderingDeindividuelerehabilitatiebenadering(IRB)iseenmethodeuitAmerikadieindeGGZwordtgebruiktommensenmetpsychischeaandoeningentehelpenbijhetrealiserenvantoekomstwensenviasocialeactiveringwerkenscholingInNederlandzijnspecialemodulesvoorallerleirehabilitatiegebiedenontwikkeld
12
IRB-begeleidersbesprekeninindividuelegesprekkenmetclieumlntenwatzegraagwillenveranderenenwelkestappenzedaarvoorkunnenzettenhttpwwwrehabilitatie92nlde-irb
MeerinformatieoverdeIRBisondermeertevindenindedatabankEffectievesocialeinterventiesenbijhetTrimbos-instituuthttpswwwmovisienldatabank-effectieve-sociale-interventiesgclid=EAIaIQobChMIyMf7kO641wIVCp4bCh39HQfbEAAYAiAAEgKCmPD_BwE
httpserkendeinterventiesggztrimbosnlerkende-interventiesindividuele-rehabilitatie-benadering
ACT en FACTAssertiveCommunityTreatment(ACT)iseenmodeluitdeGGZwaarbijeenmultidisciplinairteampatieumlntenhelptopmeerderelevensgebiedentegelijkpsychiatrischediagnostiekenbehandelingmedicatieverslavinghuisvestingwerkfinancieumlnenalgemenedagelijkseactiviteitenHetteamwerktmeteengedeeldecaseloadallehulpverlenerskennenallepatieumlntenenwerkensamenindebehandelinghttpserkendeinterventiesggztrimbosnlerkende-interventiesassertive-community-treatment
FlexibleAssertiveCommunityTreatment(FACT)richtzichopvolwassenenmeternstigepsychiatrischeaandoeningenFACTwerktoutreachendenassertiefhulpverlenersgaanafop(potentieumlle)patieumlntenviahuisbezoekophetdagcentrumofopstraatdaarwaardepatieumlntzichbevindtZijonderhoudenhetcontactdesnoodsmetdwang-ofdrangmiddelenhttpserkendeinterventiesggztrimbosnlerkende-interventiesflexible-assertive-community-treatment
EmpowermentEmpowermentbetekentkrachtigerendaardoorgelijkwaardigerwordenwaardoorjenietmeergediscrimineerdkuntwordenBijpsychischeaandoeningengaathetvooralomhetversterkenenvergrotenvandeeigenregieinmaatschappelijkeparticipatieenarbeidsparticipatiemeergevoelvancontroleoverdeeigensituatiehetgevoeldatjezelfderelevantebeslissingenvoorjeeigenlevenkuntnemenenmeervertrouwenindeeigencapaciteitenomietstebereikenhttpswwwmovisienlpublicatiesnaar-hart-empowerment-deel-2
Fit4WorkFit4Work(F4W)iseenaanpakdiewerkvooropsteltennietdeaandoeningDaaromheeftdere-integratieconsulentalscasemanagerderegieennietiemanduitdezorgNaeenintakelegtdecasemanagerverbindingtussenzorgwelzijnenwerkErwordtdirectingezetopeenwerkervaringsplaatsJuistdoorervaringopdewerkvloerteondergaanwordendepsychischebeperkingenduidelijkVoordeklantzelfdecasemanagerendezorgverlenerhttpwwwfit-4-worknlhome
E-mental healthVoormentaleproblemenzijndiverseinstrumenteneninterventiesontwikkelddieclieumlntenviainternetkunnengebruikensomsmetenigebegeleidingVoordergelijkeonlineinterventieswordtoverhetalgemeendeterme-mentalhealthgebruiktUitonderzoekisbekenddatdeeffectiviteitvaninternettherapieeumlngoedishttpwwwggznederlandnluploadsassetsFactsheet20e-mental20health20in20the20Netherlands20defpdf
wwwmirronl
13
httpwwwdepressieverenigingnlpreventie-en-terugvalpreventiee-health
httpwwwplatformggznllpggzproject_vraagsturingehealth
httpwwwplatformggznllpggzdownloade-healthaan-de-slag-met-digitale-zorgpdf
Een(engelstalig)overzichtvanappsvoordesmartphonemetonderdeknoplsquoMentalHealthrsquoveletientallenappsinverschillendecategorieeumlnhttpmyhealthappsnet
BureauZINZIZheeftmetsubsidievanUWVonderzoekgedaannaarkritischesuccesfactorenvanonlineinterventiesvoorwerklozenmetCommonMentalDisordersZiedeblauwdrukvooronlinebegeleidingvanwerklozenmetpsychischeklachtenhttpwwwonderzoekwerkeninkomennlrapportenc460gwqrkritische-succesfactoren-van-een-online-interventie-voor-werklozen-met-common-mental-disorderspdf
IPSIndividuelePlaatsingenSteun(IPS)iseenbewezeneffectievemethodeommensenmeteen(ernstige)psychischeaandoeningaanhetwerktehelpenIPSwordtuitgevoerddoorspeciaaldaartoeopgeleideIPStrajectbegeleidersvanuitdeGGZKenniscentrumPhrenosbewaaktdemodelgetrouweuitvoeringenbiedtveelinformatieoverIPSKenmerkendisdecombinatievanbehandelingenarbeidstoeleiding
IPSwordtverdergekenmerktdoor1 Iedereclieumlntdieeenregulierebaanwilkanmeedoen(zero
exclusion)2 Erwordtsnelgezochtnaareenechtebaanwerkenaan
werkvaardighedengebeurtlsquoonthejobrsquo(firstplacethentrain)3 Lukthetnietindeeerstebaandanisdatgeenmislukkingmaar
eenervaring4 Dearbeidswensenvandeclieumlntstaancentraal5 Erwordtlangdurigeondersteuninggebodenzowelaandeclieumlnt
alsaandewerkomgeving6 IPSisgeiumlntegreerdmetbehandelingdetrajectbegeleiderislid
vaneenambulantGGZ-team7 Doorlopendesystematischeinschattingvan
arbeidsmogelijkheden8 Systematischelsquojobdevelopmentrsquo9 Individuelebegeleidingbijuitkeringskwesties(lsquobenefit
counselingrsquo)wwwkenniscentrumphrenosnl
httpswwwwerkenmetipsnl
httpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingeninterventies--interventies
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
14
IPS in de samenwerkingsplannenIPSkomtin22plannenvande31voorVeelvuldigwordteendeelvandeimpulsgeldeningezetomIPS-trajectenintekopenSomsookinaanvullingoplopendeIPS-inzetVoorbeeldisRijkvanNijmegenwaar100IPS-trajectengaanlopenwaarvan10bekostigduitdeImpulsondersteuningIPSwordtinNijmeegseregiogezienalsvliegwielvoorsamenwerkingvanWampImetdeGGZErbestaatdaarbelangstellingvoordeinzetvanIPSvoordeCommonMentalDisorder-groepenvoormensenmeteenverstandelijkebeperkingInandereregiorsquoswordtIPSvoorheteerstingezet(bijvoorbeeldFoodValley4IPS-trajectenGooi-enVechtstreek2IPS-trajecten)Zuid-LimburggaatmogelijkeenIPS-pilotuitvoerenIntotaalwordenincofinancieringnaarschatting180IPS-trajectenextraingezetDaarnaastzijnerzesregiorsquosdiewelextraIPS-trajectenwillengaandoenmaarnoggeenaantallenbenoemenomdatzijditwillenlatenafhangenvandebehoefte
UWV-onderzoekssubsidie IPS UWVsubsidieertvanaf1januari2017jaarlijks500IPS-trajectenvoormensenmeteenarbeidsongeschiktheidsuitkeringvanUWVDezesubsidieduurtvijfjaarhetgaatintotaalomeenbedragvan20miljoeneuroGGZ-instellingenkunnenelkhalfjaarsubsidieaanvragenUWVgaattegelijkertijdonderzoekenwatdeeffectenzijnenopwelkewijzedezeaanpakstructureelkanwordengefinancierdInmiddelshebbenookenkelegemeentendieviaeenGGZ-instellingIPStoepasseneenverzoekingediendommeetedoenaanhetonderzoekhttpswwwuwvnlzakelijkleveranciersre-integratiedienstverleningik-wil-dienstverlening-voor-re-integratie-aanbiedendetailonderzoeksubsidieregeling-individuele-plaatsing-en-steun-ips
Gemeenten en IPSIPSiseeninterventievanuitdeGGZVoorgemeentenisIPSnogrelatiefonbekendEenaantalgemeentenzetinmiddelsIPSininsamenwerkingmetGGZ-instellingenEnkelenhebbenalwatmeerervaringdemeestenstaannogaanhetbeginZiehieroverparagraaf44enook45vanhetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquohttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
IPSkannietbuitendeGGZomwordentoegepastMaarnietallegemeentelijkeclieumlntenmetmentaleproblemenzijninbehandelingbijdeGGZSupportedemploymentkentongeveerdezelfdeuitgangspuntenalsIPSmaarniethetbehandelelementVoorgemeentendieietswillenmetclieumlntendienietinbehandelingzijnbijdeGGZissupportedemploymentduswellichteengoedalternatiefZiehieroverookdefactsheetArbeidenpsychischeaandoeningenvanhetTrimbosInstituuthttpswwwtrimbosnlactueelnieuwsberichtbericht=1797
Twee voorbeelden Den Haag en Amsterdam
Den HaagDenHaagismetGGZ-instellingParnassiabegonnenmeteenIPS-pilotmet60kandidatenUitdeeersteervaringenblijktdatditvoordegemeenteeenparadigmawisselingbetekentnamelijkinzettenopdegroepmoeilijkbemiddelbareninplaatsvanopmensenmeteenrelatiefkorteafstandtotdearbeidsmarktTotvoorkortwasergeentraditieinhetbemiddelenvanlsquomoeilijkersquogroepenenlagdefocusopdegroepdierelatiefmakkelijkaanhetwerkkonkomen
15
enzekernietopmensenmeteenernstigepsychischeaandoeningMededoordeParticipatiewetenhetfeitdatWajongerseenonbekendegroepvoordegemeentenaardegemeentekwamenisdeorieumlntatieveranderdDenHaagheeftnaeenjaarhetprojectgeeumlvalueerdHetdoelwas60kandidatenaanhetwerkineacuteeacutenjaarDatbleekteambitieuszowelvoordegemeentealsvoorParnassiaErisstevigmetelkaargesprokenmaardebeidepartijenwildenweldoorgaanDeleerpuntenzijnvooralbull FACT-teamsenIPS-jobcoachesmoestennoggroeienbull Delinkmethetwerkgeversservicepuntwastezwak(1persoon)bull ErwasookeenlsquohousingfirstrsquogroepDieisgestopthetbleekeen
tezwaredoelgroepbull TweevoorbereidendeIPS-gesprekkenisteweinig(de
zorgverzekeraarvergoedtnuachtgesprekken)httpswwwwerkenmetipsnlnieuwsuitkomsten-pilot-ips-gemeente-haag-positief
AmsterdamInAmsterdamwerkenGGZUWVengemeentenalenigetijdsamenrondIPSDebasisvoorsamenwerkinginAmsterdamiseenveranderendperspectiefbijGGZengemeenteDegemeentezetnuvooralinopmensenmeteengroteafstandtotdearbeidsmarktwaarvroegerhetgeldvooralgingnaarclieumlntenmetrelatiefveelkansenHetCollegeheeftbovendienextrageldterbeschikkinggesteldOokbijdeGGZiseenherorieumlntatiezichtbaarHetinzichtdatwerkhelptbijherstelbreektsteedsmeerdoorHetisduseenkwestievankeuzesmakenenookbovenjedirectebelanguitstijgenennaardelangeretermijnkijkenoverdegrensvanjeeigenstukjevanhetsociaaldomeinheenDeleerpuntenzijnbull LeerelkaaralsGGZengemeentegoedkennenenformuleer
gezamenlijkedoelenZorgdatdedirectbetrokkenenindeuitvoeringbijelkaaraantafelzitten
bull KijknaardelangeretermijnzieIPSalsinvesteringinmensenEnlaatdesnelleresuccessenzien
bull Betrekverzekeraarsbijdefinancieringbull Integreerhetwerkgeversservicepuntindesamenwerkinghttpswwwsamenvoordeklantnlpraktijkernstige-psychische-aandoening-en-werk-het-kan
DeAmsterdamseIPS-aanpakisonderdeelvanhetprogrammalsquoMeedoenWerktZievoordevoortgangsrapportageMeedoenWerkt2016enhetwerkplan2017httpsamsterdamnotudocnlcgi-binshowdoccgiaction=viewid=302454type=pdfMeedoen_Werkt_Voortgangsrapportage_2016_Werkplan_2017_versie_40pdf
InAmsterdamiseentaskforceEPAopgerichtmetveleverschillendepartijenZievoorhetstartdocumentvandetaskforceEPAhttpwwwclientenbelangamsterdamnlplaatjesuserfilesBijlage20120Vastgesteld20Startdocument20Herstel20en20Participatie203120mei202016pdf
5tipsvoorgemeentendieIPSwillentoepassenhttpswwwdivosanlbijeenkomsteneen-slag-verder-met-ipstips-van-gemeenten-het-uwv-en-het-ministerie-van-szw
Financiering IPSIPSwordttoegepastdoordeGGZMaartoeleidingnaarwerkmaaktintegraalonderdeeluitvandemethodiekDatroeptdevraagophoewordtIPSgefinancierdInaugustus2016gafhetZorginstituutNederland(ZIN)inhetrapportlsquoBevorderenvanparticipatievanclieumlntenmeteenpsychischestoornisrsquoduidelijkheidoverdeverantwoordelijkhedenvoorhetbevorderenvanparticipatievanclieumlntenindeGGZDeeerstegesprekkenvaneenIPS-trajectworden
16
viaZorgverzekeringswet(Zvw)gefinancierdDeeigenlijketoeleidingnaarwerkbehoorttothetparticipatiedomeinendientdaarookuitbetaaldtewordenDevergoedingvanuitdeZvwgaatgemiddeldgenomenomdeeersteachtgesprekkenvaneenIPS-trajectZieondermeerSamenwerkenaanwerkparagraaf42en46httpswwwzorginstituutnederlandnlpublicatiesrapport20160829bevorderen-van-participatie-van-clienten-met-een-psychische-stoornis
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
ZorgverzekeraarsDoordeintegratiesinhetsociaaldomeinendesamenwerkingmetdezorgsectorwordtdevraaginhoeverre(zorg)verzekeraarsenpubliekepartijendieverantwoordelijkzijnvoorparticipatieenre-integratiekunnensamenwerkenenwellichttotnieuwefinancieringsvormenkomenOplokaalniveaubetalenzorg-verzekeraarssomsmeeaantrajectenzoalsIPSinAmsterdamOverlegoversamenwerkingbijvoorbeeldoverdeinzetvanIPSkanonderdeeluitmakenvanregionalesamenwerkingvanverzekeraarsengemeentenZieondermeerSamenwerkenaanwerkparagraaf45httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
httpsvngnlonderwerpenindexwerk-en-inkomenarbeidsmarktbeleidpublicatiessamen-voor-re-integratie
httpwwwsociaalwebnlpublicatieshandreiking-een-integrale-blik-op-zorg-en-re-integratie
InderegioDrechtstedeniszorgverzekeraarsVGZeenactievepartnerinhetsamenwerkingsverbandHetgezamenlijkedoelisinbeeldtebrengendatwerkwerkelijkleidttotlagerezorguitgavenenmaatschappelijkekostenpluseenbeterekwaliteitvanlevenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsplan-van-aanpak-drechtsteden-samen-voor-maatwerk
Werkzame elementen in interventiesVeelinterventiesdeleneenaantaleffectieveelementenbull Aandachtvoordemensinrelatietothetwerkbull Veelpersoonlijkeaandachterzijnvaakmeergesprekken
nodigdangemiddeldomiemandsonderliggendemotivatienaarboventekrijgenzelfstigmatedoorbrekenofiemandszelfvertrouwenoppeiltekrijgen
bull RuimteomtemislukkenhetgaatomlerenenverderkomenDewegisdaarbijmisschienlangerdanbijanderen
bull Eenpositievebenaderingalseeneersteentweedeplaatsingnietlukkenisertochietsgewonnenzoalsenigewerkervaringeneensteedsbeterbeeldvandejuistebaan
bull UitgaanvaniemandsmogelijkhedenZoekvanuitdiemogelijkhedennaargeschiktwerkofpashetwerkdaaropaanDatbetekentduseenaanbodgerichtebenadering
17
bull Trainwerknemersvaardighedennietvoorafmaaropdewerkvloer
bull Benefitcounselingbenadrukdepositievekantenvanwerkenzoalsmeerinkomenenhetgevoeljenuttigtemaken
bull Goedecommunicatiemetwerkgeverenwerkomgevingookalsdeklantalenigetijdaanhetwerkis
bull VoerzorgenarbeidstoeleidingnietlosnaastelkaaruitmaarzorgopzrsquonminstvoorafstemmingencombineerzewaarnodigHetdriegesprektussendezorgprofessionalklantmanagerenklantisdaareenbelangrijkinstrumentvoorSomskandaarookeenervaringsdeskundigecoachbijaanschuiven
bull Terughoudendheidmetdwangensanctiesdatwerktnietgoedbijdezedoelgroepenkanparticipatiejuistbelemmeren
httpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingeninterventies--werkzame-elementen-in-interventies
18
3Integrale aanpak GGZen WampI
Inhoudbull Regionale werkateliers 19bull Vier voorbeeldregiorsquos 19bull 31 regionale plannen van aanpak 21bull Afstemming werkprocessen 22bull Integraal casemanagement 22bull Casebesprekingen en regievoering 23bull Gegevensuitwisseling 23bull Protocollen gegevensuitwisseling 24bull Tips gegevensuitwisseling en privacy 24bull Visie LCR op privacy en gegevensuitwisseling 24bull Algemene uitgangspunten begeleiding naar werk 24bull App Many ondersteunt samenwerking 25bull Ondersteuning door de Programmaraad 25
19
3IntegraleaanpakGGZenWerkampInkomenSamenwerken tussen GGZ en Werk amp Inkomen (WampI) is nodig maar lang nog niet altijd vanzelfsprekend Soms hebben GGZ gemeenten en UWV lokaal of regionaal al een goede samenwerking opgebouwd In 31 regiorsquos zijn plannen van aanpak gemaakt om de samenwerking te beginnen of versterken Door behandeling te combineren met werk of participatie worden betere resultaten bereikt Dat begint met het hebben van een gezamenlijk doel een gedeelde analyse en focus en een op elkaar afgestemde aanpak
Regionale werkateliersInderegionalewerkateliers(mei2016ndashapril2017)hebbenprofessionalsuitdewereldvanWerkampInkomenenGGZmetelkaarbesprokenhoebetersamentewerkenendaartalvanpraktischeinvullingenaangegevenVooreenoverzichtvandeuitkomstenenvervolgstappenziehoofdstuk2vanSamenwerkenaanwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
Vier voorbeeldregiorsquosBegin2016iseenonderzoekgestartnaarregionalesamenwerkinginvierarbeidsmarktregiorsquosgerichtopoptimalearbeidsparticipatievanmensenmeteenpsychischeaandoeningDevierarbeidsmarkt-regiorsquosdiedeelnemeninditonderzoekuitgevoerddoorbureauZINZIZzijn
1 RegioFriesland2 RegioHolland-Rijnland3 RegioRijkvanNijmegen4 RegioStedendriehoekenNoord-Veluwe
Hetonderzoekisinmiddelsafgerondeneriseeneindrapportagegepubliceerdhttpszinziznl20171113eindrapportage-samenwerking-in-vier-arbeidsmarktregios-gericht-op-optimale-arbeidsparticipatie-van-mensen-met-een-psychische-aandoening
Ookzijntweetussentijdserapportagesbeschikbaarhttpszinziznlprojectde-werkkamer
Opbasisdaarvanhebbendeonderzoekerstienlsquolessonslearnedrsquogeformuleerdhttpszinziznlwp-contentuploads20170310-Lessons-Learned-van-de-projectleiderspdf
Eenoverzichtvandebelangrijksteconstateringenuithetonderzoek1 Zet in op resultaat en niet alleen op inspanningbull Creeumlerhelderheidoverwelkerolentakenallebetrokkenen
hebbenenwelkeactieserzijngepland(meteenconcreteactiepuntenlijst)waarmeeookdevoortgangendeadlinesgemonitordkunnenworden
bull Maakmetelkaareenbalansopvandeinspanningenenresultaten(meteenkosten-batenanalyseofconcretebusinesscase)
bull Borgdatdecontactmomentendieerzijnookeffectiefenefficieumlntwordenbenut
20
2 Bepaal met elkaar op welke doelen je stuurtbull Eeneinddoelstellingdieverweglijktenblijftheeftalsrisico
dathetmindermotiverendkanwerkenenmindertotactiestimuleertBepaalconcretesubdoelstellingentussenresultatenofmaakresultaatafsprakenmetelkaar
3 Samenwerking als integraal onderdeel van je dagelijkse werk niet als iets lsquoerbijrsquo
bull Borgdeinvesteringeninbeddingvandesamenwerkingdooreenprojectleideraantestellendievoldoetaaneenconcreetuitgedachtprofielvoordezerolenstelperbetrokkenorganisatieeacuteeacutencentraalcontactpersoonaanalsaanspreekpunt
bull Bespreekmetelkaarwateenrealistischetijdsinvesteringisbull Legitimeerrichtinghetmanagementdirectiedatdeinvestering
insamenwerkingrendabelisMaaktcapaciteitvrijenborgdatdesamenwerkingorganisatorischingebedwordt
4 Denk na over opdrachtgeverschap amp eigenaarschapbull Gametelkaarhetgesprekaan(gedeeld)eigenaarschapen
verbindthierconcreteverantwoordelijkhedenenactiesaanbull Zorgvoorachterwachten5 Let op kwetsbaarheden in de opstart amp voortgang van de
regionale samenwerkingbull WeeszorgvuldigbijhetaanstellenvaneenprojectleiderLet
specifiekoppositieaanwezignetwerkenendaadkrachtbull Weestransparantenhoudtrekeningmetzakelijkeen
persoonlijkebelangendoormetelkaarstiltestaanbijWat(ver)bindtonsWatisiedersbijdrageAandachtvoordewhatrsquosinitforme
bull Concretiseermetelkaarwatsamenwerkenvooriedereenbetekentpelhetbegripechtaf
bull Toetsregelmatiginhetprocesofernogsteedswordtvoldaanaanverwachtingenaannamesenrealiteitvandeervarensamenwerking
6 Werken met casuiumlstiek kan op diverse wijzenbull Elkevormkentzijnvoor-ennadelenenisafhankelijkvan
contextenvoorkeurGedeeldesuccesfactorenzijncasusseninlatenbrengenvanuitverschillendeorganisatieshanterenvanhandleidingofprotocolbijinventarisatieprocesbegeleiderdiecasusbesprekingbegeleidt
bull Houdtrekeningmetselectiecriteriavandecasusprivacyvandeclieumlntruimetijdsmargevoorinventarisatieenfaciliteringvanuiteacuteeacutencentraalaanspreekpunt
7 Wanneer en hoe clieumlnten en werkgevers betrekkenbull Gametclieumlnten(raden)enwerkgeversingesprekwelkewensen
bestaanerindesamenwerkingBespreekmetelkaardelsquospelregelsrsquoinoverleggen
bull FaciliteeriniedergevaldathunperspectiefgeiumlntegreerdwordtbijvoorbeeldviaeenklankbordgroepofspecifiekefeedbackbijeenkomstenDenkooknawaaroverjeinputwilthebbenervaringenmetpsychischeklachtenofvisieopdienstverlening
8 Niet vanzelfsprekend zorgvuldige en tijdige communicatiebull Maakafsprakenoverdemaniervancommunicerentiming
mediuminitiatiefnemerbull Maakgebruikvandekrachtvanherhalingenbouw
checkmomenteninbull Attendeerallebetrokkenprofessionalsomzichtehoudenaan
dehaal-enbrengplichtalserietsnietduidelijkisneemdanzelfhetinitiatiefomdieduidelijkheidtekrijgen
21
Praktijkvoorbeeld van regionale samenwerkingPraktijkvoorbeeldvanregionalesamenwerkingtussengemeenteenGGZPresentatievanJannekeOudeAlink(gemeenteApeldoornregioStedendriehoekenNoordwestVeluwe)httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamenwerking_in_de_regio_stedendriehoek_en_noordwest_veluwepdfoverlay-context
Friese lessen rond samenwerkingldquoWedachtendatalsjebijelkaaraantafelgaatzittenermeteenefficiencywinstgeboektwordtNietsisminderwaarrdquoAldusKimReemerregiocooumlrdinatorParticipatiearbeidsmarktregioFryslanldquoJemoetelkaareerstlerenkennenenelkaargaanbegrijpenenvertrouwenDatkosttijdrdquoDelessenuitFrieslandbull LangeopstartwerptvruchtenafErisveeloverlegnodigbull Eacuteeacutenregievoerderperclieumlntbull Benoemdeverschilleninelkaarsbenaderingbull DekostengaanvoordebatenuitDusdoorgaanenbezig
blijvenanderszakthetbereikteweersnelwegbull Eentrekkerisessentieelenthousiasmeeveneensbull Communicatieisalleshttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
Echte winst door samenwerken zes gouden tips van Ferry KosterldquoZelfdoenisoptellenSamenwerkenisvermenigvuldigenrdquoDatzegtprofdrFerryKosterbijzonderhoogleraarInnovatievesamenwerkingaanTilburgUniversityZiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwssamenwerken-echte-winst-zes-gouden-tips-van-ferry-koster
31 regionale plannen van aanpakMaarliefst31arbeidsmarktregiorsquoshebbeneenplanvanaanpakgemaaktoverhunaanpakomderegionalesamenwerkingtussenUWVgemeentenenGGZteverbeterenzodatclieumlntenmetpsychischeaandoeningenbeteraanhetwerkkomenHetministerievanSZWheeftdeplannenbeoordeeldenuiteindelijkkomenzijallemaalinaanmerkingvoordefinancieumlleimpulsvanhetministerievanSZWToenmaligstaatssecretarisKlijnsmasteldeviahetkaderStimuleringregionalesamenwerkingGGZenWerkampInkomenintotaalmaximaal euro 35miljoenbeschikbaarInveelplannenisaandachtvoorcasuistiekbesprekingenenonderlingedeskundigheidsbevorderingenintervisieMeerdereregiorsquoshebbendeambitieomdewerkprocessenvanUWVgemeentenenGGZrondmensenmeteenpsychischeaandoeningopelkaaraftegaanstemmenofomtoteengezamenlijkwerkprocestekomenInzetenontwikkelingvanIPSkomtregelmatigindeplannenterughttpswwwsamenvoordeklantnlnieuws31-plannen-van-aanpak-ingediend
22
HetministerievanSZWlaatdekomendetweejaaronderzoekdoennaardeuitvoeringvandesamenwerkingsplannenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsonderzoek-naar-de-uitvoering-van-de-31-plannen
Afstemming werkprocessenInveelplannenvanaanpakwordtaandachtbesteedaanhetafstemmenvanwerkprocessentussenUWVgemeentenenGGZOpvallenddaarbijsommigenwerkenlsquovanbovennaarbenedenrsquoeerstbeleiddandewerkprocessenanderenvanbenedennaarboveneerstdepraktijkvandaaruitkomentotbeleidVoorbeeldbeleideersthttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwswerkgevers-centraal-plan-van-aanpak-drenthe
Voorbeeldpraktijkeersthttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsbouw-samenwerking-op-vanuit-de-praktijk-en-niet-vanaf-de-bestuurstafelshttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsplan-van-aanpak-zuid-limburg-sense-urgency
Integraal casemanagementVerschillendegezaghebbendepartijenbenadrukkenopbasisvanonderzoekhetbelangvaneenintegraleaanpakenintegraalcasemanagementvanuitWerkampInkomenendeGGZEengreepHetTrimbosInstituutpleitvoorsamenwerkingtussenFACT-teams(GGZ)ensocialewijkteamshttpsassetstrimbosnldocs97ad37ee-bffa-46e6-b55e-0a01c646ed51pdf
DeOrganisatievoorEconomischeSamenwerkingenOntwikkeling(OECD)beveeltNederlandaanompsychischeproblemenaltijdgeiumlntegreerdaantepakkenDedienstverleningaanclieumlntenmetpsychischeaandoeningenblijftachterdooreengebrekkigontwikkeldeondersteuningdoorcasemanagersaldusdeOECDOmdatmensenmeteenmentaleaandoeningvaakookandereproblemenhebbeniseenmultidisciplinaireondersteuningnodigwaarinzorgwerkeninkomenenanderesocialesectorenwordengecombineerd
OECDMentalHealthandWorkNetherlandsOECDPublishing2014DitrapportmaaktdeeluitvaneenseriepublicatiesoverdiverseOECD-landenOnlinetelezenviahttpwwwoecdorgnetherlandsmental-health-and-work-netherlands-9789264223301-enhtm
Tedownloadenviadezepaginahttpswwwrijksoverheidnldocumentenrapporten20141201oecd-rapport-mental-health-and-work-the-netherlands
OECDReportHealthataglanceEurope2016Onlinetelezenviahttpwwwoecdorghealthhealth-at-a-glance-europe-23056088htm
httpwwwoecd-ilibraryorgsocial-issues-migration-healthmental-health-and-work_9789264124523-en
23
HetZorginstituutNederlandheeftaangegevenwaardegrenzentussendedomeinenvanWerkampInkomenenGGZliggenTegelijkconstateerthetZorginstituutdaternogveelmisgaatindeafstemmingtussenbeidedomeinenzowelquabeleidalsuitvoeringhttpswwwzorginstituutnederlandnlpublicatiesrapport20160829bevorderen-van-participatie-van-clienten-met-een-psychische-stoornis
Casebesprekingen en regievoeringInsommigeregiorsquosisalervaringmetgemeenschappelijkeclieumlntbesprekingeninveelanderebestaathetvoornemendaartoeZieondermeerparagraaf27vanSamenwerkenaanwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
FrieslandheeftdriesubregionalecasusgroepenwaarinGGZgemeentenenUWVclieumlntenbesprekenDezecasusteamswordenndashzekerindebeginfasendashprofessioneelbegeleiddoortrainersendocentenvandeNoordelijkeHogeschoolLeeuwardenIndecasusgroepenwordtperclieumlnteacuteeacutenregievoerderbenoemdhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
CentraalindeaanpakvenderegioHollandRijnlandstaathetcasuiumlstiekoverlegDaarinoverleggenallebetrokkenpartijenovercasussendiezijzelfkunneninbrengenInhetoverlegwordtbepaaldwatermoetgebeurenwelkeafsprakennodigzijnenwiedaarbijbetrokkenzijnDaarbijwordtereacuteeacutenregiehouderbenoemdhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsbouw-samenwerking-op-vanuit-de-praktijk-en-niet-vanaf-de-bestuurstafels
GegevensuitwisselingEffectievesamenwerkingtussenWerkampInkomenenGGZkannietgoedplaatsvindenzonderdatgegevensoverdegemeenschappelijkeclieumlntuittewisselenDaarbijgaathetlangnietaltijdompuurmedischeinformatieOmherstelenparticipatiegoedtecombinerenishetvooralnodigominzichttedeleninwatiemandondanksdeaandoeningweacutelkanwatdeambitiesenwensenzijnenmetwelkeaanpassingenmogelijkrekeninggehoudenmoetenwordenHelaasbiedtdehuidigewet-enregelgevingrondgegevensuitwisselingenprivacygeenantwoordopallevragenvanprofessionalsHetbestedatzijdaaromkunnendoenishandelenindegeestvandewetgevingmaardaarbinnenopgewetensvollewijzewelzoekennaarpraktischeoplossingenInhetrapportSamenwerkenaanwerk(paragraaf47)wordtingegaanopgegevensuitwisselinghttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
httpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingensamenwerken-met-zorgprofessionals--gegevensuitwisseling-en-privacy
httpswwwdivosanlwerkwijzer-werk-en-inkomen-in-het-sociaal-wijkteamgegevensuitwisseling-beroepsgeheim-en-privacy
24
Protocollen gegevensuitwisselingInderegionalewerkateliersbleekdatinmeerdereregiorsquosafsprakenzijngemaakttussenGGZUWVengemeentenoverhoeomtegaanmetgegevensuitwisselingIndearbeidsmarktregioFrieslandiseenprotocolopgesteldvoordegegevensuitwisselingrondgezamenlijkeclieumlntenhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlageprivacyprotocol_frieslandpdfoverlay-context=nieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
Tips gegevensuitwisseling en privacybull Houdsteedsvoorogenwathetdoelisvande
gegevensuitwisselingDatwordtsnelvergetenGadusnawelkegegevensnoodzakelijkzijnvoorhetdoelkanhetookmetmindergaatdeuitvraagnietteverofisereenanderemanieromdegegevenstekrijgen(eisenvansubsidiariteitenproportionaliteit)
bull MedischeinformatieismeestalnietnodigalleeninformatieoverarbeidsmogelijkhedenenarbeidsbeperkingenMedischedossiersmogennietwordenuitgewisseldtenzijdeklantzezelfterbeschikkingstelt(enbeperkttotdevoorhetdoelrelevanteinformatie)
bull Vraagdeclieumlntaltijdtoestemmingvoorgegevensuitwisselingenlegdietoestemmingschriftelijkvast(datisoverigensgeenblancomachtiging)Legdeklantdaarbijzorgvuldiguitwaaromdegegevensnodigzijnenbeperkjetotgegevensdieechtnodigzijn
bull SomskunnencasusbesprekingentussenzorgverlenerenklantmanagersanoniemzijnBijniet-anoniemecasus-besprekingenisschriftelijketoestemmingvandeclieumlntvereist
bull Indriegesprekkenkomtinformatiesnelnaarboven
bronTekstinparagraaf47p3132Samenwerkenaanwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
Visie LCR op privacy en gegevensuitwisselinghttpswwwlandelijkeclientenraadnlContentDownloads141112-factsheet-privacypdf
Algemene uitgangspunten begeleiding naar werkbull Sluitaanbijdewensenendoelenvandeklant Werkenisvoormensenmeteenpsychischeaandoeningniet
altijdmakkelijkOmdemotivatietekunnenopbrengenishetdaaromextrabelangrijkdathetwerkzogoedmogelijkaansluitbijdekwaliteitenwensenendoelenvandepersoon
bull Werkvanuiteenintegralebenadering Wanneeriemandbehandelingnodigheeftishetbelangrijk
datdebehandelinggoedafgestemdisophettrajectnaarwerkDitgeldtookvoor(blijvende)ondersteuningdieiemandnodigheeftGoedeafstemmingvanbehandelingondersteuningenbegeleidingisessentieel
bull Denkinmogelijkheden IedereenkanietsDatishetaangrijpingspuntvoorbegeleiding
naarwerkWeescreatiefinhetbedenkenvanoplossingenvoorproblemenenvertaalmogelijkebeperkingenoppraktischemanierinmogelijkhedenFixeerjealsbegeleidernietopdeaandoeningBedenkdatfunctiesaanpasbaarzijn
25
bull Zorgvoorvoldoendeuitdaging IedereenkanzichontwikkelenWathiervoornodigisis
voldoendeuitdagingEenuitdagingis100maatwerkenvooriedereenverschillendMaarvooriedereengeldtalsietstemoeilijkoftemakkelijkisontwikkeljejezelfniet
bull Hetkanenmagmisgaan BijuitdagingenhoortdathetmiskangaanMaarhet
alternatiefnietsdoenofalleenmaarveiligekeuzesmakenisnietbeterTegenslagenenfaalervaringenzijneenonderdeelvaneenleerproces
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
App Many ondersteunt samenwerkingIndediverseregionalewerkateliersisnaarvorengekomendaterveelbehoefteisaanwisselwerkinghetuitwisselenvankennisencontactleggenmetelkaarDaarombiedenweuhetgebruikvandeappManyaanHetiseenbestaandeappwaarineencommunicatiekanaalisaangemaaktSAMENWERKINGGGZENWampImettoevoegingvan1 De35arbeidsmarktregiorsquos2 10categorieeumlnzoalsinterventiesfinancieumlnenGebruikdeappomeenvraagstellenofeenberichtophetprikbordachtertelateninhetcommunicatiekanaallsquoKennisnetwerkGGZenWampIrsquoDitkuntuzowelopregio-niveaudoenofineencategorieEencategorieisregio-overschrijdendBijeenregiokrijgenalleendiegenendevraagteziendieookdedesbetreffenderegiohebbengeselecteerdDeappistevindeninbull iTunesbull GooglePlaybull WindowsPhone
HoedeappteinstallerenentegebruikenDatisheeleenvoudigVolgdeinstructiesindehandleidingOfziedepaginahttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsapp-many-versterkt-het-kennisnetwerk-ggz-en-werk-inkomen
HetcommunicatiekanaallsquoKennisnetwerkGGZenWampIrsquoiseenbeslotenkanaalWiltuookandereprofessionalsuitnodigenomtekennisuittewisselenStuurdaneene-mailnaarhelpdeskimpulssamenvoordeklantnlovvappManyendegegevensvandeprofessional(naamorganisatiefunctieene-mailadres)
Ondersteuning door de ProgrammaraadDeProgrammaraadheefteenspecialepaginaopzijnsitelsquoSamenvoordeklantrsquooverwerkpsychischeaandoeningenensamenwerkingtussenprofessionalsuitGGZenWampIHieroponderanderdoorverwijzingennaarondersteunendeproductenhttpswwwsamenvoordeklantnlpsychische-aandoening-en-werk
MaandelijksverschijntdedigitaleNieuwsbriefSamenwerkingGGZenWampIHierinveelpraktischetipsenervaringenronddeuitvoeringvanderegionaleplannenvanaanpakOponderstaandepaginanadereinformatielinksnaardereedsverschenennieuwsbrievenendemogelijkheidomje(gratis)teabonnerenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsnieuwsbrief-samenwerking-ggz-en-wi
26
4Kennis enkennisdelenInhoudbull Regionale werkateliers en plannen van aanpak 27bull Divosa 27 bull SBCM 27bull ParticipatieCampus 28bull Phrenos 28bull Tranzo 28bull Samen Sterk Zonder Stigma 28 bull GGZ Nederland 28bull AKC 29bull MMM 29bull Centrum Inclusieve Arbeidsorganisatie 29bull MIND 29bull LPGGZ 29 bull App Many 29bull Trimbos-instituut 29bull Movisie 29
27
4KennisenkennisdelenOm beter en effectiever samen te werken is het delen van bestaande en opbouwen van nieuwe kennis onontbeerlijk Zowel binnen de domeinen GGZ en Werk amp Inkomen als daartussen In dit hoofdstuk van de routekaart onder meer links naar vindplaatsen van kennis zoals kenniscentra en organisaties alsmede hun opleidingen en trainingen We beperken ons daarbij tot non-profit organisaties Dat neemt niet weg dat er ook een relevant aanbod van trainingen en opleidingen is van commercieumlle partijen
Regionale werkateliers en plannen van aanpakKennisdelingwaseenbelangrijkonderwerpinderegionalewerkateliersInderegionaleplannenvanaanpakisdeweerslagdaarvanduidelijkterugtevindenininitiatievenrondthemabijeenkomstengezamenlijketrainingenenopleidingenoverzichtenvanproducteneninterventieskenniskringenopbouwvaneenregionalesocialekaartetcInhoofdstuk2vanhetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquozijnzebeschrevenmetnameinparagraaf26httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
KennisdeleniseenbelangrijkepijlervanhetplanvanaanpakinWest-BrabantDaarbijgaathetmetnameomeffectieveinterventiesenaanpakkenDesamenwerkendepartijengaantrainingenenworkshopsorganiserenbijvoorbeeldoverdevraaghoejeeenpsychischeaandoeningherkentOfwatgemeentenenUWVinhuishebbenaanbegeleidingsmogelijkhedenrichtingwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwssamen-werken-aan-werk-west-brabant
DivosaDivosaisdeverenigingvanleidinggevendeninhetsociaaldomeinOpdesitevanDivosazijnverschillendewerkwijzerstevindenoverdere-integratievanmensenmeteenpsychischeaandoeningalsmedeeendigitalekenniswijzereene-learningeentrainingvoorklantmanagersendiverseanderehulpmiddelenhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
SBCMSBCMishetKenniscentrumenAampO-fondsindesocialewerkgelegenheidHetdoelvanSBCMismiddelshaaractiviteitenbijdragenaanpassendbetaaldenduurzaamwerkvoormensenmeteenafstandtotdearbeidsmarktSBCMheeftmeerderetrainingenvoordiversedoelgroepeneene-learningenheeftdiverseandererelevanteproductenzoalshandreikingenvoorbegeleidingDeSBCM-productenzijndeelstevindenindeParticipatieCampuswwwsbcmnlproducten
28
ParticipatieCampusDeParticipatieCampusiseeninitiatiefvanDivosaenSBCMterbevorderingvanhetvakmanschapindeuitvoeringDeParticipatiecampusgeefttoegangtotverschillendee-learningsdigitalekenniswijzersenandereproductenRegistratie(gratis)isvereistwwwparticipatiecampusnl
httpsparticipatiecampusnlkenniswijzers
httpsparticipatiecampusnlelearningaanbod
PhrenosPhrenosishetkenniscentrumvoorernstigepsychischeaandoeningen(epa)OpdesitevanPhrenosstaatveelinformatieoverEPA(ernstigepsychischeaandoeningen)enwerkrichtlijnenbijeenkomstenkenniskringenaanpakkeneninterventiesPhrenosbeheertenontwikkeltdeinterventieIPS(IndividuelePlaatsingenSteun)enverzorgtdeopleidingtotIPS-jobcoachhttpswwwkenniscentrumphrenosnl
TranzoTranzoishetwetenschappelijkcentrumvoorzorgenwelzijnvanTilburgSchoolofSocialandBehavioralSciencesTilburgUniversityDemissieishetverbindenvanwetenschapenpraktijkophetgebiedvanzorgenwelzijnhttpswwwtilburguniversityedunlonderzoekinstituten-en-researchgroepentranzo
TranzokentverschillendeAcademischeWerkplaatsenwaarinderelatietussenpsychischeaandoeningenenwerkcentraalstaatmetnamedeAcademischeWerkplaatsArbeidenGezondheidhttpswwwtilburguniversityedunlonderzoekinstituten-en-researchgroepentranzoacademischewerkplaatsenarbeid-en-gezondheid
Samen Sterk Zonder StigmaDesitevanSamenSterkZonderStigma(SSZS)geeftondermeertoegangtoteentraininglsquoSelecterenzondervooroordelenrsquodee-learninglsquoOpenheidpsychischegezondheidwerktrsquoendeapplsquoSterkophetWerkrsquoBovendienpresentatiesvanwerkambassadeursenworkshopsamppresentatiesopmaatwwwsamensterkzonderstigmanl
ZieookparagraafoverSSZSinhoofdstuk6pagina38
GGZ NederlandGGZNederlandisdebrancheorganisatievoorinstellingenindegeestelijkegezondheidszorgenverslavingszorgSteedsmeerGGZ-instellingenzienwerkenparticipatiealsnuttigeennoodzakelijkeonderdelenvangenezingenrehabilitatieenintegrerendieinhunbehandelingBijvoorbeeldmetarbeidsmatigedagbehandelingofwerkonderbegeleidingvangespecialiseerdetrajectbegeleidersofjobcoachesvaakineenambulantbehandelteamOpdewebsitevanGGZNederlandisveelrelevanteinformatietevindenbijvoorbeeldoverdeontwikkelingvane-mentalhealthhttpwwwggznederlandnl
httpswwwzorgkaartnederlandnlggz
29
AKCHetArbeidsdeskundigKenniscentrum(AKC)heeftvelerelevantepublicatiesenorganiseertdaarnaastregelmatigbijeenkomstenhttpswwwarbeidsdeskundigennlakc
MensenMetMogelijkhedenInhetprojectMensenMetMogelijkheden(MMM)werken21beroepsgroepenenhunorganisatiessamenaanhetbevorderenvandeparticipatievanmensenmeteenpsychischekwetsbaarheidViadesitevanMMMisondermeereentrainingtoegankelijkdieindividueelmaarookgroepsgewijs(bijvoorbeeldinberoepsmatiggemengdegroepen)gevolgdkanwordenDaarnaastondermeereenInspiratieboekhttpwwwmmm-mensenmetmogelijkhedennl
Centrum Inclusieve ArbeidsorganisatieHetCentrumInclusieveArbeidsorganisatie(CIAO)kanhelpenmethetbetertoegankelijkmakenvaneenarbeidsorganisatievoormensenmeteenbeperkingondermeerdoorInclusiefHerontwerpvanWerk(IHW)HetCIAOiseengemeenschappelijkinitiatiefvandeUniversiteitMaastrichtenUWVhttpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgexpertisecentrum
ZieookparagraafoverCIAOinhoofdstuk5pagina35
MINDMINDwilpsychischeproblemenvoorkomenenmensendiehiermeetemakenhebbenondersteunendoorinformatietebiedenonderzoektedoenprojectenuittevoerenenactietevoerenMINDiseeninitiatiefvanFondsPsychischeGezondheidKorrelatieenhetLandelijkPlatformGGZhttpswijzijnmindnl
Landelijk Platform GGZHetLandelijkPlatformGGZ(LPGGZ)iseenkoepelvanclieumlnten-enfamilieorganisatiesindeGGZHetLPGGZstreefternaardepositievanmensenmeteenpsychischeaandoeningstructureelteverbeterenondermeerviaallerhandeprojectenwaaronderlsquoopenvoorwerkrsquohttpwwwplatformggznllpggz
httpwwwplatformggznllpggzopen_voor_werk
App ManyViadeappManykunnenprofessionalsenanderebetrokkeneninderegioinformatieenvragenuitwisselenZieparagraafAppManyondersteuntsamenwerkinginhoofdstuk3Zieparagraafoverappmanyinhoofdstuk3paginanummer25
Trimbos-instituutHetTrimbos-instituutwildegeestelijkegezondheidverbeterendoorhetdelenvankennisHetTrimbosInstituutontwikkeltinterventiesenbeheerteenwebsitemeterkendeinterventiesindelangdurigeGGZhttpswwwtrimbosnl
httpserkendeinterventiesggztrimbosnl
MovisieMovisieishetlandelijkkennisinstituutenadviesbureauvoorhetsociaaldomeinMovisiebeheertondermeerdedatabankeffectievesocialeinterventieshttpswwwmovisienl
httpswwwmovisienleffectieve-sociale-interventies
30
5Werkgevers
en banenInhoudbull Psychosociale arbeidsbelasting 31bull Werkgeversbenadering en -dienstverlening 31bull Tips van professionals 32bull Instrumentarium Participatiewet 32bull Banenafspraak 33bull Doelgroepregister 33bull Samen Sterk Zonder Stigma 33 bull Werkambassadeurs 33bull Locus 33bull De Normaalste Zaak 34bull Onbeperkt Ondernemen 34bull Begeleidingskaarten psychische beperking 34bull Handreikingen 34bull Harrie en Werkmaat 34bull Centrum Inclusieve Arbeidsorganisatie 35bull Tips van Samen Sterk Zonder Stigma voor de advisering van werkgevers 35
31
5WerkgeversenbanenEr is - terecht - veel aandacht voor het (terug)leiden van mensen met een psychische aandoening naar de arbeidsmarkt Maar preventie van uitval is stap eacuteeacuten Dat moet gestalte krijgen in de werksituatie bij de werkgever
Bij re-integratie zijn werkgeverscontacten onontbeerlijk Dit is vanouds iets van het domein Werk amp Inkomen en loopt met name via de zogenaamde werkgeversservicepunten van UWV en gemeenten Naarmate de GGZ meer belang hecht aan werk vindt ook daar werkgeversbenadering plaats bijvoorbeeld in het kader van IPS Het is van belang dat op elkaar af te stemmen de werkgever zo min mogelijk te belasten met allerlei verschillende contacten en arrangementen en de werkgever zoveel mogelijk te ontzorgen De Participatiewet heeft daar een aantal moge-lijkheden voor gecreeumlerd Daarnaast kunnen herontwerp van werk en specifieke ondersteuning helpen bij een goede integratie van werknemers met een psychische aandoening in een bedrijf
Psychosociale arbeidsbelasting Psychosocialearbeidsbelasting(PSA)iseenbelangrijkerisicofactorvooruitvalenpsychischekwetsbaarheidHetterugdringenofvoorkomenvanPSAisdanookeenhoeksteenvangoedARBO-beleidIndeHandreikingPsychosocialearbeidsbelastingstaantalvanaanknopingspuntendaarvoorhttpwwwdearbocatalogusnlsitesdefaultfilesstvdahandreikingenhandreiking_psapdf
httpswwwarboportaalnlexterne-bronneninstrumentenhandreiking-psychosociale-arbeidsbelasting-psa
Werkgeversbenadering en -dienstverleningLeesoverwerkgeversbenaderingenwerkgeverscontacteninlsquoSamenwerkenaanwerkrsquoparagraaf3738en41alsmedeindewerkwijzersvanDivosahttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
httpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--werk-samen-met-werkgevers
InhetDrentseplanvanaanpakstaateengezamenlijkewerkgeversbenaderingcentraalDeGGZ-trajectbegeleidersnaarwerksluitenaanbijdeaccountmanagersvangemeentenenUWVinhetWerkgeversservicepunthttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwswerkgevers-centraal-plan-van-aanpak-drenthe
Dewerkgeversservicepuntenspeleneenbelangrijkerolindeondersteuningvanwerkgeversbijhetindienstnemenvanwerknemersmet(psychischeenandere)beperkingenhttpswwwwerknlwerk_nlwerkgeverwervingsadvieswerkgeversservicepunt
32
OpdesitelsquoSamenvoordeklantrsquovandeProgrammaraadisveelrelevanteinformatietevindenoverwerkgeversbenaderingenwerkgeversdienstverleninghttpswwwsamenvoordeklantnlwerkgeversdienstverlening
httpswwwsamenvoordeklantnlwerkgeversdienstverleningwerkgeversservicepunten
Werkgeversservicepuntenperarbeidsmarktregiohttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagewerkgeversservicepunten_22_08_2017pdfoverlay-context=arbeidsmarktregios
Tips van professionalsbull Netwerkontwikkelingmetwerkgeversisvangrootbelang
Geefindecontacteneenduidelijkenreeumlelbeeldvanwateenwerkgeverkanverwachten
bull OntzorgdewerkgeverZijvrezenextrabelastinglsquogedoersquoeneenvergrotekansopuitvalErvaringenvanuitbijvoorbeeldIPSlatenziendatditzekernietaltijdterechtisEengoed
middelomwerkgeverstehelpenisdeno-riskpoliswaarmeewerkgeverszijningedekttegenmogelijkeuitvaldoorziektevandenieuwewerknemer
bull Benutdemogelijkhedenvanbegeleidingvanwerkgeversendecollegarsquosopdewerkvloervandenieuwewerknemer
bull Neembezwarenserieusmaarprobeerzeteontzenuwenofbeheersbaartemakenbijvoorbeelddoordeinzetvaneenjobcoach
bull Alshetluktomeenklantmeteenpsychischprobleemsuccesvolteplaatsenopentdatdewegvooranderenzoisdeervaringvanbegeleiders
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
GGZ-instellingRoadsenuitzendketenAdeccogaansamenwerkenommeermensenmeteenpsychischeaandoeningaaneenbaantehelpenenhengoedtebegeleidenDebasisvandezepubliek-privatesamenwerkingisdatiederdoetwaarhijgoedinisbullAdeccoheefteenwerkgeversnetwerkenvacaturesbullRoadsheeftdecapaciteitenervaringommensenmetpsychischeaandoeningentebegeleidenookinhetwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsgoed-op-weg-met-publieke-private-samenwerking
Instrumentarium ParticipatiewetDeParticipatiewetbiedtmeerderemogelijkhedenomeenwerkgeverteontzorgenenomhethaalbaartemakeniemandmeteenbeperkingindiensttenemenzoalseenloonkostensubsidieofno-riskpolisZievooreenhandzaamoverzichtvandeinstrumentenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwskennisdocumenten-geactualiseerdhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagekennisdocumentondersteuningmensenpwet-versiefeb17pdfoverlay-context=userspearl-hartgers
33
BanenafspraakInhetSociaalAkkoordisvastgelegddatwerkgevers125000extrabanenvoormensenmeteenarbeidsbeperkingmoetencreeumlrenwaarvan25000bijdeoverheiden100000inhetbedrijfslevenDeafsprakentussensocialepartnersenkabinetzijnookvastgelegdindeWetbanenafspraakenquotumarbeidsbeperkten(WetBQA)httpswwwsamenvoordeklantnlwettenbanenafspraak
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlageofficiele_versie_kennisdocument_wet_banenafspraak_en_quotum_arbeidsbeperkten_-_zomer_2017pdfoverlay-context=
httpswwwsamenvoordeklantnlwetten
DoelgroepregisterHetdoelgroepregisterbevatkandidatendieinaanmerkingkomenvoordebanenafspraakofdiemetanderewoordenmeetellenvoorhetbehalenvandeafgesprokenaantallenVoorwerkgeverskanhetvanbelangzijnomiemandvanuithetdoelgroepregisterteplaatsenomzoaanbijtedragenaanhetrealiserenvandeverplichtingenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwskennisdocumenten-geactualiseerd
Samen Sterk Zonder StigmaSamenSterkZonderStigmazetzichinvoorzichinvooreensamenlevingwaariniedereenopenkanzijnoverpsychischeaandoeningenBespreekbaarheidvanpsychischeaandoeningenophetwerkleidttoteerderhulpzoekenminderziekteverzuimgrotereproductiviteitenminderpresenteiumlsme(menisaanwezigmaar
doetnietsnuttigsmeer)watookveelvoordelenvoordewerkgeveropleverthttpswwwsamensterkzonderstigmanlgclid=CIzNpJLFjdMCFQaVGwod-1oMdA
DorienVerhoevenvandeStichtingSamenSterkZonderStigmahieldop12april2017eenpresentatieoverstigmaendebenaderingvanwerkgevershttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagestigma_en_de_benadering_van_werkgeverspdfoverlay-context
ZieookparagraafoverSSZSinhoofdstuk6pagina38
WerkambassadeursDewerkambassadeurszijneeninitiatiefvanSamenSterkZonderStigmawerknemersmeteenpsychischeaandoeningdiewerkenbinnengewonebedrijvenenzichdaarinzettenvoordebevorderingvanbespreekbaarheideneenveiligecultuurhttpswwwsamensterkzonderstigmanlover-onsambassadeurs
LocusLocusiseenin2011opgerichtpubliek-privaatnetwerkvanbedrijvengemeentenenSW-bedrijvendathelptmensenmeteenafstandtotdearbeidsmarktopeenduurzamemanierintezettenhttpwwwlocusnetwerknl
34
De Normaalste ZaakDeNormaalsteZaakiseennetwerkvankleinereengroterewerkgeversdiestrevennaarlsquoinclusiefondernemenrsquoOpwwwdenormaalstezaaknlzijnondermeeroverzichtentevindenvanregelingenvoorwerkgeversdiewerknemersmeteenarbeidsbeperkingindienstnemenwwwdenormaalstezaaknl
Onbeperkt OndernemenDewebsitewwwonbeperktondernemencombevatvoorbeeldentipsenhandreikingenvoorwerkgeversdiearbeidsgehandicaptenindienstwillennemenOokdebegeleidingdaarvankomtnadrukkelijkaanbodwwwonbeperktondernemencom
Begeleidingskaarten psychische beperkingDeBegeleidingskaartengevensnelinzichtindegedragskenmerkenvandemedewerkermeteenpsychischebeperking(watzieik)enhoedaarhetbestmeeomgegaankanworden(watdoeik)EriseenversievoordewerkgevereneenversievoordebegeleidervanSocialeWerkvoorzieningofWerkbedrijfDekaartenzijnontwikkelddoorSBCMhttpswwwsbcmnlfileadminsbcm_datasectorenduurzame_banenbegeleidingskaarten_interactief_defpdf
HandreikingenSBCMheefthandreikingenontwikkeldomdeongeschrevenregelsineenbedrijfinzichtelijktemakenDoorvoorafinformatietekrijgenkandenieuwecollegazichgedragenzoalsdatbijdewerkgevergebruikelijkisHetisteoverwegenomwerkgeversopdezedocumententewijzenalszekandidatenmeteenpsychischebeperkingindienstnemen
httpswwwsbcmnlfileadminsbcm_dataproductenduurzaam_werkverbandproductendownloadsHandreiking_aan_het_werk_met_nieuwe_collegas_interactief_defpdf
httpswwwsbcmnlfileadminsbcm_dataproductenduurzaam_werkverbandproductendownloadsSBCM_Checklist_Spelregels_werkgeverpdf
httpswwwsbcmnlfileadminsbcm_dataproductenduurzaam_werkverbandproductendownloadshandreiking_begeleiding_op_de_werkvloerpdf
Harrie en WerkmaatHarrieisbedachtdoorCNVJongerenEenlsquoHarriersquoiseendirectecollegavaneenwerknemermeteenbeperkingdieoptreedtalsbegeleiderHarriestaatvoorHulpvaardigAlertRealistischRustigInstruerendenEerlijkhttpwwwikbenharrienl
SBCMenFNVhebbeneenvergelijkbaaraanbodontwikkeldalsdeHarrienamelijkdeWerkmaatZiehttpswwwsbcmnlproductenduurzaam-werkverbandproductenmaatjes-voor-medewerkers-met-arbeidsbeperkinghtmlL=0
35
Centrum Inclusieve ArbeidsorganisatieHetCentrumInclusieveArbeidsorganisatie(CIAO)eeninitiatiefvandeUniversiteitMaastrichtenUWVzetzichinomarbeidsplaatsenteontwerpenbijreguliereorganisatiesvoormensenmeteenafstandtotdearbeidsmarktookvoormensenmetpsychischeaandoeningenDaarbijwordtdemethodiekInclusiefHerontwerpvanWerk(IHW)toegepasthttpwwwinclusievearbeidsorganisatieorg
httpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgmethoden-instrumenteninclusief-herontwerp-van-werk
VanuitdieinvalshoekisdeMaastrichtseWerkcapaciteitMonitor(MWcopyM)aangepastvoorgebruikdoorGGZ-trajectbegeleidersDeMWcopyMiseenhulpmiddelvoorhetschattenenmonitorenvandewerkcapaciteitvanmensenmeteenernstigepsychischeaandoening(EPA)ensteltbegeleidersinstaathetfunctionerenophetwerktebesprekenhttpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgmethoden-instrumentenmaastrichtse-werkcapaciteit-monitor
HetartikellsquoLendingaHelpingHandatWorkAMultilevelInvestigationofProsocialMotivationInclusiveClimateandInclusiveBehaviorrsquogaatinopdenoodzaakvanlsquoinclusiefgedragrsquovanindividuelewerknemersmaarookteamsendegehelearbeidsorganisatievooreensoepeleintegratievanwerknemersmet(psychischeofandere)beperkingenhttpslinkspringercomarticle101007s10926-016-9680-z
Tips van Samen Sterk Zonder Stigma voor de advisering van werkgeversbull Praatmetinplaatsvanoverbull Leerdesignalenherkennenbull Focusopwatjekuntbeiumlnvloedenbull Creeumlereenveiligewerksfeerbull Pakdeoorzakenvanstressaanbull Blijfingesprekingevalvanziektenbull Helpcollegarsquosermeeomgaanbull Weesalertopnegatiefgedraghttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagestigma_en_de_benadering_van_werkgeverspdfoverlay-context
36
6Stigma
Inhoudbull Stigma en zelfstigma 37bull Stigma bestrijden 37 bull Handboek destigmatisering bij psychische aandoeningen 38 bull Destigmatiseringsinterventies 38bull Empowerment en doorbreken zelfstigma 38bull Samen Sterk Zonder Stigma 38 bull Werkambassadeurs 39bull Kennisthema stigma van Kenniscentrum Phrenos 39bull Vertellen of verzwijgen 39bull Tips 40
37
6StigmaEen van de grootste obstakels op weg naar werk is het stigma dat rust op psychische aandoeningen Stigma in de samenleving bij werkgevers en toekomstige collegarsquos Maar soms ook bij professionals en begeleiders En niet in het minst bij de persoon zelf zelfstigma Wat weten we over stigma en hoe daarmee om te gaan
Destigmatisering Drie gouden regels voor professionalsbullNeemeenopenhoudingaantegenoverdeclieumlntbullZorgdatjeenigekennishebtoverstigmaendestigmatiseringbullPleegreflectieopjeeigenaannames
Stigma en zelfstigmaZorsquon40vandeNederlanderskrijgtzelftemakenmeteenpsychischeaandoeningenTochbrengtheteenstigmametzichmeeDatleidttoteenkleinerekansopwerk90vandemensenmeteenpsychischeaandoeningzegtlasttehebbenvandegevolgenvanhetstigmazoblijktuitonderzoekDiegevolgenzijnminderkansopwerkminderzelfvertrouweneennegatiefzelfbeeldenzelfssociaalisolementEenderdetoteenkwartvandebetrokkenenvoeltzichgediscrimineerdofoneerlijkbehandeldDatleidterbij20toeervanaftezienwerktezoekenofeenopleidingtegaandoenHetstigmadatdebuitenwereldoplegtwordtvaakeigengemaaktdoordebetrokkeneHetstigmawordtgeiumlnternaliseerdenerontstaateenzelfstigmaDitisextraschadelijkEenstigmazouiemandnogkunnenmotiverenomhettegendeeltebewijzenMaarbijeenzelfstigmaverzetiemandzichnietmeertegenhetstigmahttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsstigma
HetartikellsquoHowandwhenstereotypesrelatetoinclusivebehaviortowardpeoplewithdisabilitiesrsquogaatinopdegevolgenvannegatievestereotypenenhoudingenvanwerkgeversenwerknemerstenopzichtevanwerknemersmetbeperkingen(waarondepsychischeaandoeningen)httpwwwtandfonlinecomdoiabs1010800958519220151072105
Stigma bestrijdenInparagraaf36vanhetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquoeencompactoverzichtvanhoestigmakanwordentegengegaanhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
IndelsquoWerkwijzerPsychischeaandoeningenenlichteverstandelijkebeperkingenHandboekvoormaatwerkbijhetbegeleidennaarwerkrsquogaatparagraaf23overhetwakenvoorstigmatiseringDaarinondermeertipshoetehandelenalsbegeleiderOokbegeleiderskunnenzichnietaltijdonttrekkenaanhetdenkeninstereotypenalshetgaatompsychischeaandoeningenBijvoorbeelddoorerautomatischvanuittegaandatwerknietaandeordeisofandershooguitsimpelwerkofonbetaaldwerkZiebijvoorbeeldhoofdstuk1enparagraaf22vandeWerkwijzerRe-integratievanklantenmetpsychischeaandoeningenhttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--waak-voor-stigmatisering
38
Hoe kun je als begeleider destigmatisering bevorderen Tips van Dorien Verhoeven van Samen Sterk Zonder Stigmabull Weetdaterzoietsalsstigmaenzelfstigmaisendathet
heelvaakvoorkomtbull Zorgdatjeenigekennishebtoverstigmaendewerking
ervanbull Weesjebewustvanjeeigenideeeumlnen(voor)oordelenKijk
daareerlijknaarbull WeethoejeeengesprekaangaatmetdeclieumlntBiedt
openingenlaatmerkendatjeopenstaatbegriphebtetcbull Probeersamenmetdeclieumlnttoteenoplossingtekomen
bijvoorbeeldoverdevraagopenheidtegevenaaneen(potentieumlle)werkgeverofniet
bull GebruikwaarmogelijkmethodiekenzoalsCORAL(zieeldersindezenieuwsbrief)
bull Nodigeenvanonzewerkambassadeursuitomtevertellenoverzijnofhaarervaringenmetstigmaophetwerkenhoedaarmeeomtegaan
httpswwwsamenvoordeklantnlnieuwssamen-sterk-zonder-stigma
Handboek destigmatisering bij psychische aandoeningenDithandboekbiedtveeloverzichteninzichtoverhoestigmatebestrijdenHethandboekisalleenindrukofalse-boektekoopbijdeuitgeverennietopinternetbeschikbaarWeeghelJvanPijnenborgMVanlsquotVeerJampKienhorstG(red)(2016)HandboekdestigmatiseringbijpsychischeaandoeningenPrincipesperspectievenenpraktijkenBussumCoutinhohttpsshopcoutinhonlstore_nlhandboek-destigmatisering-bij-psychische-aandoeningen-2027html
DestigmatiseringsinterventiesIndegeneriekemoduledestigmatiseringontwikkelddoorhetNetwerkKwaliteitsontwikkelingGGZondermeerinformatieoverdestigmatiseringsinterventiesenhandvattenvoorprofessionalsmaarookvoorclieumlntenzelfhttpwwwkwaliteitsontwikkelingggznlnetwerk
httpwwwkwaliteitsontwikkelingggznlprojectgenerieke-module-destigmatisering
Empowerment en doorbreken zelfstigmaEmpowermentvandeclieumlntkanhelpenhetzelfstigmatedoorbrekenDaarbijhelpenervaringsdeskundigenvanuiteengelijkwaardigepositie(ex-)clieumlntenomkeuzestemakenweerbijhunmotivatietekomenenteontdekkenwathunkwaliteitenenvaardighedenzijnenwatbijhenpasthttpswwwmovisienlpublicatiesnaar-hart-empowerment-deel-2
Samen Sterk Zonder StigmaDemissievanSamenSterkZonderStigma(SSZS)iseensamenlevingwaarinpsychischeproblematiekbespreekbaarisDatdoetSSZSondermeermethetprojectStigmaenWerkSSZSbiedtvoorlichtinghelptbijhetmakenvaneenplanvanaanpakorganiseertnetwerkenvanwerknemersmeteenpsychischeaandoeninginventariseertbestpracticesenontwikkeltinterventieshttpswwwsamensterkzonderstigmanl
39
VakbondenenondernemingsradenkunneneenbijdrageleverenaanhetbespreekbaarmakenvanpsychischeaandoeningenopdewerkvloerMogelijkhedendaartoewordenechterweinigbenutDitblijktuithetonderzoeklsquoPsychischeDiversiteitWerktvanSamenSterkzonderStigmaOmvakbondenenondernemingsradentehelpenmethetleverenvaneenbijdragezijnverschillendehulpmiddelenontwikkeldbull OnderzoekORampVakbondenPsychischeDiversiteitWerktbull ChecklistvoorOndernemingsradenbull FactsheetvoorOndernemingsradenbull Factsheetvoorvakbonden
WerkambassadeursDewerkambassadeurszijneeninitiatiefvanSamenSterkZonderStigmawerknemersmeteenpsychischeaandoeningdiewerkenbinnengewonebedrijvenenzichdaarinzettenvoordebevorderingvanbespreekbaarheideneenveiligecultuurhttpswwwsamensterkzonderstigmanlover-onsambassadeurs
httpswwwsamensterkzonderstigmanlverhalen
VeelvandeSSZS-ambassadeursverzorgenlezingenofpresentatiesZiehttpswwwsamensterkzonderstigmanlboek-een-ambassadeurverhalen_id=7442
Tips van ervaringsdeskundige Marieke van Keeken voor het aanpakken van stigmabull GanietvooronsdenkenmaarvraagengaingesprekEr
zijnallerleistereotypeninomloopdiedoorbreekjevooraldoorpersoonlijkcontact
bull PersoonlijkeervaringenmakenindrukindestrijdtegenstigmaVraagmensendiezelfkwetsbaarheidhebbenervarenomhunverhaaltedoenDatkaniemandzijnuitdeeigenorganisatiemaardewerkambassadeursvanSSZSkunnendatookdoen
bull ZorgvoorgoedeinformatieoverpsychischeaandoeningenenwerkHetisvaakeeneyeopenerdatbijnadehelftvandemenseninonslandooitzelfwordtgeconfronteerdmeteenpsychischprobleemEndateenaandoeninghelemaalnietalsvanzelfsprekendbetekentdatjenietkanwerken
LeeshaarverhaallsquoHoeikmijnzelfstigmadoorbrakrsquohttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwshoe-ik-mijn-zelfstigma-doorbrak
Kennisthema stigma van Kenniscentrum PhrenosFeitencijfersenontwikkelingenrondstigmaendestigmatiseringhttpwwwkenniscentrumphrenosnlkennisthemasstigma
Vertellen of verzwijgenIsopenheidovereenaandoeningverstandigofnietBijvoorbeeldineensollicitatieprocedureofophetwerkOpenheidishetideaalmaarindepraktijknietaltijdverstandigKenniscentrumPhrenosheefteenbrochureeninterventieomeengefundeerdeafwegingtemakenonderdetitelCORAL(concealorreveal)httpswwwkenniscentrumphrenosnlwp-contentuploads201506CORAL-NL_defpdf
40
SamenSterkzonderStigmaKenniscentrumPhrenosenTranzoTilburgUniversityontwikkelendezeaanpakverderwaarbijhetmeerwordttoegespitstopdeNederlandsesituatiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsverzwijgen-vertellen-coralnl-helpt
httpwwwkenniscentrumphrenosnldienstenprojecten-2doorontwikkeling-coral
TIPS bull Leg contactAngstenonbekendheidspeleneengroterolbijhetinstandhoudenvanstigmatiseringDaaromhelptcontactleggenmetmensenmeteenpsychischeaandoeninghetbesteomdestigmarsquosteverminderenDemanierwaaropjealsklantmanagercontactmaaktbepaaltofjestigmarsquosversterktofjuistvermindert(lsquoJamaarmetborderlinekunjetochnietmetkinderenwerkenrsquo)AlleenbegripvoleerlijkengelijkwaardigcontactvermindertstigmarsquosEnhetcreeumlerteenopenenveiligesfeerwaarindoorvragenstellenmeerbegripontstaat
bull Voorlichting en informatie over psychische aandoeningenErzijnveelverkeerdedenkbeeldenenmythes(lsquoautistenhebbengeengevoelrsquo)DoorjeteverdiepenindeverschillendepsychischeaandoeningenkrijgjeeenrealistischerbeeldOokklantenzelfbaserenzichvaakoponjuistedenkbeeldenenleggenzichzelfdaarmeeonnodigebeperkingenop
bull Zie psychische aandoeningen als deel van een continuuumlmWanneerjemensenmeteenpsychischeaandoeningzwart-wittegenovergezondemensenzetlijkenzevervanjeaftestaanMaariedereenheeftwelpsychischekwetsbaarheden
alsspreekangstofeenaanlegvoorsomberheidWanneerjepsychischeklachtenenkwetsbaarhedenzietalssymptomenopeenspectrumwaarjehogerenlagerkuntscorenisdatminderstigmatiserend
bull Maak vooroordelen en stigmarsquos bespreekbaar ook als begeleidersonderling
bull Gebruik het ICF-raamwerk om de gehele persoon in beeld te krijgen en niet alleen zijn of haar aandoeninghttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--waak-voor-stigmatisering
41
7Ervarings-deskundigen en clieumlnten
Inhoudbull Betrokkenheid clieumlnten en ervarings- deskundigen bij regionale plannen 42bull Landelijke Clieumlntenraad 43bull MIND 43bull Landelijk Platform GGZ 43bull Routewijzer naar werk 43bull Evaluatietool re-integratie 43bull Ervaringsdeskundigen 43bull Verhalen van ervaringsdeskundigen 44bull WerkWeb-Autisme 44bull Howie the Harp 44bull Tips van LPGGZ 44
42
7Ervarings-deskundigenenclieumlntenDoor clieumlntenraden clieumlntenorganisaties en ervarings-deskundigen te betrekken en met hen samen te werken kunnen professionals vanuit de GGZ en Werk amp Inkomen effectiever werken aan herstel en re-integratie Clieumlntenraden hebben een wettelijke basis in het kader van clieumlntenparticipatie Clieumlntenorganisaties zijn er op landelijk regionaal en lokaal niveau Zij ontplooien meerdere activiteiten zoals informeren lotgenotencontacten belangenbehartiging hersteltrajecten en het opbouwen van ervaringsdeskundigheid onder meer via opleidingen
Betrokkenheid clieumlnten en ervaringsdeskundigen bij regionale plannenInderegionalewerkateliersisveelgesprokenovermeerenbeterbetrekkenvanclieumlntenenervaringsdeskundigenZiehetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquometnameparagraaf26en28httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
IndeFrieseprojectgroepziteenclieumlntvertegenwoordigerdiezelfervaringsdeskundigeisverbondenaanhetHerstelcentrumFrieslandHijgeeftooktrainingenaandeprofessionalsBovendien
gaatderegioookeenreeksoverleggentebeleggenvoorclieumlntenDezezullenbegeleidwordendooreenervaringsdeskundigevanuithetHerstelcentrumhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
InhetprojectplanvanHollandRijnlandisveelaandachtvoorervaringsdeskundigheidendebetrokkenheidvanclieumlntenInLeidenbestaatallangeretijdStichtingZonwaarinervaringsdeskundigenzijnvertegenwoordigdErvaringsdeskundigenadviserenwaarnodigdegemeenteenuitvoerderszoalsklantmanagersOokverzorgenzijregelmatigtrainingenDaarnaastisStichtingPlatformSamenwerkenbetrokkenbijderegionalesamenwerkingZijorganiserenonderanderedialoogtafelsHierwordtdoorgepraatoverdebetekenisvanwerkvoorduurzaamherstelBeideorganisatieszullenookindearbeidsmarktregioHollandRijnlandactiefwordenzoalsopgenomeninhetplanvanaanpakvanderegioClieumlntenenclieumlntenorganisatieshebbeneenbelangrijkeplekgekregeninhetregionaleplanvanaanpakZoiservoorzieninmaatjesvoorclieumlntenWethouderMarleenDamenvanLeidenldquoZorsquonmaatjeziettochweeranderedingendaneenprofessionalHijofzijheeftookeenandererolendatkanelkaargoedaanvullenrdquohttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsbouw-samenwerking-op-vanuit-de-praktijk-en-niet-vanaf-de-bestuurstafels
43
Landelijke ClieumlntenraadDeLandelijkeClieumlntenraad(LCR)isingesteldbijwet(SUWI)omdeclieumlntenparticipatieinhetveldvanWerkampInkomenvormtegevenDeLCRisdekoepelvanlokaleenregionaleclieumlntenradenbijgemeentenenUWVhttpwwwlandelijkeclientenraadnl
MINDMINDisin2016ontstaanenwilpsychischeproblemenvoorkomenenmensendiehiermeetemakenhebbenondersteunenDitdoetMinddoorinformatietebiedenonderzoektedoenprojectenuittevoerenenactietevoerenSamenmetclieumlnten-enfamilieorganisatiesmaatschappelijkeorganisatiesonderzoekersambassadeursendonateursMINDiseeninitiatiefvanFondsPsychischeGezondheidKorrelatieenhetLandelijkPlatformGGZhttpswijzijnmindnl
Landelijk Platform GGZMINDLandelijkPlatformPsychischeGezondheid(voorheenLandelijkPlatformGGZLPGGZ)isdekoepelvanenvoorongeveertwintigclieumlnten-enfamilieorganisatiesindeGGZOpdesiteiseenoverzichttevindenvanregionaleclieumlntenorganisaties(RCOrsquos)clieumlntinitiatievenenprojectenViaRCOrsquoszijnervaringsdeskundigentevindenhttpwwwplatformggznllpggz
Routewijzer naar werkDeRoutewijzeriseenwebsitevanhetLandelijkPlatformGGZendeLandelijkeClieumlntenraad(LCR)Opdezesitekunnenclieumlntenallerhanderelevanteinformatievindenhttpwwwroutewijzernaarwerknl
Evaluatietool re-integratieDeEvaluatietoolre-integratieiseeninstrument(vragenlijst)datisgemaaktdoorhetVerwey-JonkerInstituutinopdrachtvandeLandelijkeClieumlntenraadenMINDHetgeeftdeclieumlntenraadinzichtinhoeUWVengemeentendebegeleidingvanpsychischkwetsbaremensenvormgevenwwwevaluatieggzenwerknl
ErvaringsdeskundigenErvaringsdeskundigenzijnalshetwarebovenhuneigenproblematiekuitgestegenZijkunnennuttigeadviezengevenaanprofessionalsSommigeervaringsdeskundigenzijnopgeleiddoordeGGZomeencoachenderoltespelenErvaringsdeskundigenzijntevindenviahetLPGGZmaarookviaregionaleclieumlntenorganisaties(RCOrsquos)enfamilieorganisatiesdeNederlandseVerenigingvoorAutisme(NVA)GGZ-instellingenofdehulplijnPandorahttpwwwplatformggznllpggz
lsquoErbestaateeneendimensionaalenstereotiepbeeldvanmensenmeteenpsychischeaandoeningMaarinwerkelijkheidisiedereenandersenzijndezeklantenerinallerleisoortenenmatenmetallerleiredenenenachtergrondenengevolgenvanhunaandoeningEengoedemanieromklantmanagersmeergripopdematerietegevenisdoorervaringsdeskundigeninteschakelenDeregionaleclieumlntenorganisatie(RCO)mobiliseertentraintervaringsdeskundigevrijwilligersomvoorlichtingtegevenaanklantmanagersZijvragennuvakeradviesEencursusvoormanagerswasookzeernuttigrsquoEen gemeentelijke beleidsmedewerker en ervaringsdeskundig
44
lsquoVeelklantmanagersvullenhetvoordeklantinindeluwtehoudenTerwijlerheelwatclieumlntenmetpsychischeproblematiekzijnvoorwiehetgoedisomtewerkenendiegraagwillenwerkenDepsychischeaandoeningislangnietaltijdoverdegehelelinieinvaliderendWerkhelptomeigenkrachtteontwikkelenenkanbijdragenaanhersteldoorweergeloofteontwikkelenindeeigencompetentiesensociaalenmaatschappelijkbetrokkentezijnErvaringsdeskundigheidhelptbijhetzoekennaardejuistewerk(ervarings)plekrsquoEen projectcooumlrdinator van ZONactief en ervaringsdeskundige
Verhalen van ervaringsdeskundigenDesiteUWVperspectiefiseenplatformvoorendoormensenmeteenarbeidsongeschiktheidsuitkeringHieropverhalenvlogsenvideorsquosonderandereditverhaaloverwerkenmetautismehttpsperspectiefuwvnlartikelendroom-wordt-waarheid
WerkWeb-AutismeHetprojectlsquoWerkWeb-AutismersquodateeninitiatiefisvanmeerdereorganisatieswaaronderdeNederlandseVerenigingvoorAutismebeoogteenzelfmanagementmethodiekteontwikkelenomnormaal-tothoogbegaafdemensenmetautismesamenmetbetrokkenprofessionalsteondersteunenbijhetvindenenbehoudenvanwerkdatgoedbijhenpastDemethodiekgeeftinzichtindeeigeneffectiviteiteigenregietalentenenvoorkeurenDitzijnbelangrijkevoorwaardenvoorduurzamearbeidsparticipatiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsnieuwsbrief-samenwerking-ggz-en-wi-november-verschenen
Howie the HarpHowietheHarpiseengoedvoorbeeldvaneenopleidingtotervaringsdeskundigeDenaamisgebaseerdopdebijnaamvandeAmerikaanHowardGelddienaeenverblijfinpsychiatrischeinstellingenhetpeer-to-peer-conceptbedachtmensenmeteenpsychiatrischegeschiedeniszettenhunlevenservaringentalenteninomelkaarteondersteuneninhunherstelPameijereeninstellingvoormensenmeteenverstandelijkeofpsychiatrischebeperkinghaaldehetconceptnaarNederlandwwwhowietheharpnl
TIPS VAN LPGGZHetLPGGZdoetdevolgendeaanbevelingenaangemeentenbullKijkgoedwateenklantkanGebruikdebeschikbareondersteuningMaakgebruikvaninterventieszoalsjobcarvingbullWeesalertopeenstigmaookbijjezelfalsklantmanagerbullOnderschathetzelfstigmavanveelklantennietbullPasaanpakkengerichtopempowermenttoebullMaakgebruikvanervaringsdeskundigendiezijnopgeleiddoordeGGZomeencoachenderoltespelenZetheninalsadviseurbijdeteamsMaakhuninbrengstructureel
Colofon
DeroutekaartpsychischeaandoeningenenwerkVersie2november2017
DezeroutekaartiseenproductvandeProgrammaraadHetisonderdeelvanhetKennisnetwerkSamenwerking
GGZenWerkampInkomen
Deroutekaartgeefteenstandvanzakeneind2017weerNieuweontwikkelingeneninformatiewillenwegraag
opnemenUwsuggestiesvooraanvullingenkuntumailennaar
helpdeskimpulssamenvoordeklantnl
Samen vernieuwen we de dienstverlening aan werkgevers en werkzoekenden
7
WerkisvolgensVanWeeghelindemeestegevallengoedMaarwelhetjuistewerkonderdejuisteomstandighedenenwaarnodigmetbegeleidingMartinedenOudendirecteurvolwassenenzorgbijGGZ-instellingYuliussignaleertdatGGZ-clieumlntenaltijdeenontheffingkrijgenvandearbeidsplichtDitisvanuiteenzorggedachtegoedbedoeldmaarkanaverechtswerkeninhetherstelprocesGGZ-clieumlntenmoetenvaakgestimuleerdwordenomaanhetwerktegaanmaarnetzovaakookafgeremdEenstandaardaanpakpastnieterzalsteedsopindividueelniveaumoetenwordengekeken
InhetproefschriftldquoThebuildingblocksofworkplaceinclusionrdquovanPhilippeNelissenwordtingegaanopdeomstandighedenwaarondermensenmeteenbeperkinggoedkunnenfunctionerenopdewerkvloerDaarbijveelaandachtvoorpsychischeaandoeningenvolgensdeauteurspelenmentaleproblemeneenrolbij86vandemensenmetbeperkingenhttpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgkenniskennisbankitemthe-building-blocks-of-workplace-inclusion
Werkhervatting met CMDWatzijnbelemmerendeenbevorderendefactorenvoorterugkeernaarwerkbijwerknemersmetpsychischeproblemenDievraagstaatcentraalineenonderzoeknaarwerkhervattingvanziekewerknemersmetlichterepsychischeaandoeningen(CommonMentalDisordersCMD)zoalsstressangststoornissenendepressieDitonderzoekisuitgevoerddoordeTilburgUniversity(Tranzo)Aanbevelingenvoordepraktijkvanuitditonderzoek1 Verbeterkennisenvaardighedenvanleidinggevendenmbt
werknemersmetpsychischeproblemen
2 Steunwerknemersinhetvergrotenvanzelfreflectieencontrole3 Zorgvoorgepersonaliseerdebegeleidingterugnaarwerkop
basisvanbehoeftenenperspectiefvandewerknemer4 Zorgvoorgoedeafstemmingtussenprofessionalsdie
werkhervattingbegeleidenhttpswwwioshcoukrtwmentalhealth
HetonderzoekwerdgefinancierddoorhetBritseInstituteforOccupationalSafetyandHealth(IOSH)httpswwwioshcouk
Zieookditfilmpjeoverhetonderzoekenderesultatenhttpswwwyoutubecomwatchv=lfeuBjuugyQampsns=em
Generieke module Arbeid als medicijnHetNetwerkKwaliteitsontwikkelingGGZstreeftnaarkwalitatiefgoedegeestelijkegezondheidszorgtegenaanvaardbarekostenDaartoewordenoakwaliteitsstandaardenvoordeGGZgemaaktDegeneriekemodulelsquoArbeidalsmedicijnrsquoisontwikkeldomdezorgvoormensenmetpsychischeproblementeverbeterendoorhetonderwerplsquowerkrsquohierineenstructureleplaatstegevenDemodulehelptbijhetopgangbrengenvanhetgesprekoverwerktussenmensenmetpsychischeproblemenenhunbehandelaarenofanderebetrokkenprofessionalshttpwwwkwaliteitsontwikkelingggznlprojectgenerieke-module-arbeid-als-medicijn
InonderstaandinterviewgeventweeexpertsArdvanOosten(psychiaterenProgrammamanagerArbeidbinnendeParnassiaGroepvoorIndigo)enLexBurdorf(hoogleraardeterminantenvanvolksgezondheidbijhetErasmusMC)gevennaaraanleidingvande
8
generiekemodulehuninzichtenoverarbeidalsmedicijnKorteversieinterviewhttpwwwkwaliteitsontwikkelingggznl201704187-inzichten-arbeid-als-medicijnLangeversieinterviewhttpwwwkwaliteitsontwikkelingggznlwp-contentuploads2017047-Inzichten-Arbeid-als-medicijn-Kwaliteitsontwikkeling-GGzpdf
PhrenosKenniscentrumPhrenosheeftalsdoelhetpersoonlijkherstelendemaatschappelijkeparticipatievanmensenmetpsychotischeofandereernstigeenlangdurigeaandoeningentebevorderenDerelatiemetwerkkrijgtdaarbijveelaandachthttpswwwkenniscentrumphrenosnl
httpswwwkenniscentrumphrenosnlkennisthemaswerk
ZieookparagraafoverPhrenosinhoofdstuk4pagina28
Business casesOnderzoekvanhetErasmusMedischCentrumconcludeertdatdekostenvanre-integratievanmensenmetpsychischeaandoeningeneeninvesteringzijndiedoorzorgverzekeraarengemeente(alsuitkeringsverstrekker)wordenterugverdiendinmaximaal5tot7jaarhttpswwwmovisienlpublicatiesmonitoren-arbeidstoeleiding-mensen-grote-afstand-tot-arbeidsmarkt-gezondheidsproblemen
HetlsquoManifestbeteregeestelijkegezondheidrsquosteltdatelkegeiumlnvesteerdeeuroinviervoudwordtterugverdiendDaarbijgaathetomopbrengsteninhetbredeveldvanzorgennietalleeninre-integratiehttpwwwggznederlandnlactueelmanifest-betere-geestelijke-gezondheid
EenpilotvanGGZ-instellingReiniervanArkelenUWVmet15clieumlntenlaatziendatextraaandachtvoorre-integratievanafdestartvandebehandelingleidttoteenversnellingvanparticipatieinwerkVoorachtclieumlntenleiddeditaltijdenshetbehandeltrajecttoteenwerkervaringsplaatsenvoortweeclieumlntentoteenbetaaldebaanhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsextra-aandacht-voor-re-integratie-bij-behandeling-van-psychische-problemen-loont
DegemeenteNijmegenheefteenmaatschappelijkebusinesscaselatenopstellenmetbetrekkingtotIPS-trajectenenaangepastetrajectenvoormensenmeternstigepsychischeaandoeningenhttpblogsinzerorgnewslees-de-maatschappelijke-business-case-ips-trajecten-en-aangepaste-trajecten-voor-mensen-met-een-ernstig-psychische-aandoening
99
2InterventiesInhoudbull Overzicht interventies 10bull Databank Effectieve sociale interventies 10bull Supported Employment 10bull Jobcoaching 11bull Werk passend maken 11bull Individuele rehabilitatiebenadering 11bull ACT en FACT 12bull Empowerment 12bull Fit4Work 12bull E-mental health 12bull IPS 13bull IPS in de samenwerkingsplannen 14bull UWV-onderzoekssubsidie IPS 14bull Gemeenten en IPS 14bull Financiering IPS 15bull Zorgverzekeraars 16bull Werkzame elementen in interventies 16
10
2InterventiesOm mensen met een psychische aandoening aan het werk te helpen worden diverse aanpakken methodieken projecten en benaderingen toegepast We gebruiken hiervoor de verzamelterm interventies Een interventie is een handeling die wordt uitgevoerd om een probleem aan te pakken Het is een ingreep om een toestand te verbeteren
Overzicht interventiesEenaantalbelangrijkeinterventiesdiedirectgerichtzijnopmensenmeteenpsychischeaandoeningstaatkortbeschrevenindetweewerkwijzersvanDivosaeninhetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquohttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbelangrijkste-psychische-aandoeningen
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
Databank Effectieve sociale interventiesMovisieheeftzogenaamdelsquoWatwerkthellipdossiersrsquogemaaktZijbevatteninformatieoverwerkzamefactorenbijdeaanpakvansocialevraagstukkengebaseerdopdelaatstestandvanzakenindewetenschappelijkeliteratuurDedossiersbiedenhulpbijdereflectieopbestaandeaanpakkenendeontwikkelingvannieuwewerkwijzenErisgeenafzonderlijkdossieroverpsychischeaandoeningenmaardiekomenweltersprakeinhetdossierlsquosociaalengezondrsquo
httpswwwmovisienleffectieve-sociale-interventies
httpswwwmovisienlsitesdefaultfilesalfresco_filesWat-werkt-dossier-Sociaal-en-gezond20[MOV-11388262-12]pdf
httpswwwmovisienlsitesdefaultfilesalfresco_filesInfographic-Sociaal-en-gezond20[MOV-11388261-10]pdf
Supported EmploymentSupportedemploymentofbegeleidwerkeniseenstapsgewijzeondersteunings-enbegeleidingsmethodiekvoormensenmeteenblijvende(functionele)beperkingomeenbetaaldebaantekrijgenentehoudenUitgaandevanhetprofielvandekandidaatwordtnaargeschiktebanengezochteneenmatchgemaaktenwordtdewerknemerbegeleidengetraindopdewerkplekDiebegeleidingwordtgeleverddoorjobcoachesZievoormeerinformatieondermeerSamenwerkenaanwerkparagraaf32endemethodiek-beschrijvingvanMovisiehttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
DeNederlandseVerenigingvoorSupport(NVS)wwwnvssupportnlheefteenbeschrijvingvanSupportedEmpoymenthttpswwwnvssupportnlsupported-employment
DeNVSisonderdeelvandeEuropeanUnionofSupportedEmployment(EUSE)httpwwweuseorg
11
ZieooklsquoMethodebeschrijvingBegeleidWerken-eenindividuelevraaggerichtebenaderingrsquoMovisiedatabankEffectievesocialeinterventieshttpswwwmovisienlesibegeleid-werken-individuele-vraaggerichte-benadering
JobcoachingJobcoachingbiedtmensendienietzonderondersteuningeenbetaaldebaankunnenvindenenhoudensysteemgerichtebegeleidingDejobcoachgaatuitvanwerkdatpastbijdetalentenendeontwikkelingsmogelijkhedenvandewerknemerenvaneenwerkomgevingdiepastbijdewerknemerenkanookdewerkgeverencollegarsquosbegeleidenZievoormeerinformatieondermeerSamenwerkenaanwerkparagraaf33httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
HandreikingjobcoachingvandeProgrammaraadhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlageaan_de_slag_met_jobcoaching_0pdf
Zieverderhttpswwwarbeidsdeskundigennl
httpswwwarbeidsdeskundigennldossiersmensen-met-mogelijkhedenleidradendocumentakc224
NOLOCisdeberoepsverenigingvanloopbaanprofessionalswaaronderjobcoachesNolocbeheerteenberoepsregistervanprofessionalshttpswwwnolocnl
OVALisdebrancheorganisatievanarbodiensteninterventiebedrijvenadviesbureausophetterreinvanoutplacementenloopbaanbegeleidingenloopbaancoachingre-integratiebedrijvenenjobcoachorganisatieshttpwwwovalnl
Werk passend makenEenbelangrijkmiddelbijhetrealiserenvaneeninclusievearbeidsmarkteninclusievearbeidsorganisatiesishetaanpassenvanbestaandwerkenhetcreeumlrenvanpassendwerkbijvoorbeelddoorjobcarvingIndividueelHerontwerpvanWerk(IHW)ofjobcreationZievoormeerinformatieondermeerSamenwerkenaanwerkparagraaf34httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
Zievooreenuitgebreide(engelstalige)beschrijvingvandemethodeIHWZijlstraetallsquoDesigningworkforinclusivenessrsquo(2017)
Opdezesitekunnenwerkgeverskostelooseenbedrijfsanalyseaanvragenwwwinclusievearbeidsorganisatieorgmethoden-en-instrumenteninclusief-herontwerp-werkprocessen
Individuele rehabilitatiebenaderingDeindividuelerehabilitatiebenadering(IRB)iseenmethodeuitAmerikadieindeGGZwordtgebruiktommensenmetpsychischeaandoeningentehelpenbijhetrealiserenvantoekomstwensenviasocialeactiveringwerkenscholingInNederlandzijnspecialemodulesvoorallerleirehabilitatiegebiedenontwikkeld
12
IRB-begeleidersbesprekeninindividuelegesprekkenmetclieumlntenwatzegraagwillenveranderenenwelkestappenzedaarvoorkunnenzettenhttpwwwrehabilitatie92nlde-irb
MeerinformatieoverdeIRBisondermeertevindenindedatabankEffectievesocialeinterventiesenbijhetTrimbos-instituuthttpswwwmovisienldatabank-effectieve-sociale-interventiesgclid=EAIaIQobChMIyMf7kO641wIVCp4bCh39HQfbEAAYAiAAEgKCmPD_BwE
httpserkendeinterventiesggztrimbosnlerkende-interventiesindividuele-rehabilitatie-benadering
ACT en FACTAssertiveCommunityTreatment(ACT)iseenmodeluitdeGGZwaarbijeenmultidisciplinairteampatieumlntenhelptopmeerderelevensgebiedentegelijkpsychiatrischediagnostiekenbehandelingmedicatieverslavinghuisvestingwerkfinancieumlnenalgemenedagelijkseactiviteitenHetteamwerktmeteengedeeldecaseloadallehulpverlenerskennenallepatieumlntenenwerkensamenindebehandelinghttpserkendeinterventiesggztrimbosnlerkende-interventiesassertive-community-treatment
FlexibleAssertiveCommunityTreatment(FACT)richtzichopvolwassenenmeternstigepsychiatrischeaandoeningenFACTwerktoutreachendenassertiefhulpverlenersgaanafop(potentieumlle)patieumlntenviahuisbezoekophetdagcentrumofopstraatdaarwaardepatieumlntzichbevindtZijonderhoudenhetcontactdesnoodsmetdwang-ofdrangmiddelenhttpserkendeinterventiesggztrimbosnlerkende-interventiesflexible-assertive-community-treatment
EmpowermentEmpowermentbetekentkrachtigerendaardoorgelijkwaardigerwordenwaardoorjenietmeergediscrimineerdkuntwordenBijpsychischeaandoeningengaathetvooralomhetversterkenenvergrotenvandeeigenregieinmaatschappelijkeparticipatieenarbeidsparticipatiemeergevoelvancontroleoverdeeigensituatiehetgevoeldatjezelfderelevantebeslissingenvoorjeeigenlevenkuntnemenenmeervertrouwenindeeigencapaciteitenomietstebereikenhttpswwwmovisienlpublicatiesnaar-hart-empowerment-deel-2
Fit4WorkFit4Work(F4W)iseenaanpakdiewerkvooropsteltennietdeaandoeningDaaromheeftdere-integratieconsulentalscasemanagerderegieennietiemanduitdezorgNaeenintakelegtdecasemanagerverbindingtussenzorgwelzijnenwerkErwordtdirectingezetopeenwerkervaringsplaatsJuistdoorervaringopdewerkvloerteondergaanwordendepsychischebeperkingenduidelijkVoordeklantzelfdecasemanagerendezorgverlenerhttpwwwfit-4-worknlhome
E-mental healthVoormentaleproblemenzijndiverseinstrumenteneninterventiesontwikkelddieclieumlntenviainternetkunnengebruikensomsmetenigebegeleidingVoordergelijkeonlineinterventieswordtoverhetalgemeendeterme-mentalhealthgebruiktUitonderzoekisbekenddatdeeffectiviteitvaninternettherapieeumlngoedishttpwwwggznederlandnluploadsassetsFactsheet20e-mental20health20in20the20Netherlands20defpdf
wwwmirronl
13
httpwwwdepressieverenigingnlpreventie-en-terugvalpreventiee-health
httpwwwplatformggznllpggzproject_vraagsturingehealth
httpwwwplatformggznllpggzdownloade-healthaan-de-slag-met-digitale-zorgpdf
Een(engelstalig)overzichtvanappsvoordesmartphonemetonderdeknoplsquoMentalHealthrsquoveletientallenappsinverschillendecategorieeumlnhttpmyhealthappsnet
BureauZINZIZheeftmetsubsidievanUWVonderzoekgedaannaarkritischesuccesfactorenvanonlineinterventiesvoorwerklozenmetCommonMentalDisordersZiedeblauwdrukvooronlinebegeleidingvanwerklozenmetpsychischeklachtenhttpwwwonderzoekwerkeninkomennlrapportenc460gwqrkritische-succesfactoren-van-een-online-interventie-voor-werklozen-met-common-mental-disorderspdf
IPSIndividuelePlaatsingenSteun(IPS)iseenbewezeneffectievemethodeommensenmeteen(ernstige)psychischeaandoeningaanhetwerktehelpenIPSwordtuitgevoerddoorspeciaaldaartoeopgeleideIPStrajectbegeleidersvanuitdeGGZKenniscentrumPhrenosbewaaktdemodelgetrouweuitvoeringenbiedtveelinformatieoverIPSKenmerkendisdecombinatievanbehandelingenarbeidstoeleiding
IPSwordtverdergekenmerktdoor1 Iedereclieumlntdieeenregulierebaanwilkanmeedoen(zero
exclusion)2 Erwordtsnelgezochtnaareenechtebaanwerkenaan
werkvaardighedengebeurtlsquoonthejobrsquo(firstplacethentrain)3 Lukthetnietindeeerstebaandanisdatgeenmislukkingmaar
eenervaring4 Dearbeidswensenvandeclieumlntstaancentraal5 Erwordtlangdurigeondersteuninggebodenzowelaandeclieumlnt
alsaandewerkomgeving6 IPSisgeiumlntegreerdmetbehandelingdetrajectbegeleiderislid
vaneenambulantGGZ-team7 Doorlopendesystematischeinschattingvan
arbeidsmogelijkheden8 Systematischelsquojobdevelopmentrsquo9 Individuelebegeleidingbijuitkeringskwesties(lsquobenefit
counselingrsquo)wwwkenniscentrumphrenosnl
httpswwwwerkenmetipsnl
httpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingeninterventies--interventies
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
14
IPS in de samenwerkingsplannenIPSkomtin22plannenvande31voorVeelvuldigwordteendeelvandeimpulsgeldeningezetomIPS-trajectenintekopenSomsookinaanvullingoplopendeIPS-inzetVoorbeeldisRijkvanNijmegenwaar100IPS-trajectengaanlopenwaarvan10bekostigduitdeImpulsondersteuningIPSwordtinNijmeegseregiogezienalsvliegwielvoorsamenwerkingvanWampImetdeGGZErbestaatdaarbelangstellingvoordeinzetvanIPSvoordeCommonMentalDisorder-groepenvoormensenmeteenverstandelijkebeperkingInandereregiorsquoswordtIPSvoorheteerstingezet(bijvoorbeeldFoodValley4IPS-trajectenGooi-enVechtstreek2IPS-trajecten)Zuid-LimburggaatmogelijkeenIPS-pilotuitvoerenIntotaalwordenincofinancieringnaarschatting180IPS-trajectenextraingezetDaarnaastzijnerzesregiorsquosdiewelextraIPS-trajectenwillengaandoenmaarnoggeenaantallenbenoemenomdatzijditwillenlatenafhangenvandebehoefte
UWV-onderzoekssubsidie IPS UWVsubsidieertvanaf1januari2017jaarlijks500IPS-trajectenvoormensenmeteenarbeidsongeschiktheidsuitkeringvanUWVDezesubsidieduurtvijfjaarhetgaatintotaalomeenbedragvan20miljoeneuroGGZ-instellingenkunnenelkhalfjaarsubsidieaanvragenUWVgaattegelijkertijdonderzoekenwatdeeffectenzijnenopwelkewijzedezeaanpakstructureelkanwordengefinancierdInmiddelshebbenookenkelegemeentendieviaeenGGZ-instellingIPStoepasseneenverzoekingediendommeetedoenaanhetonderzoekhttpswwwuwvnlzakelijkleveranciersre-integratiedienstverleningik-wil-dienstverlening-voor-re-integratie-aanbiedendetailonderzoeksubsidieregeling-individuele-plaatsing-en-steun-ips
Gemeenten en IPSIPSiseeninterventievanuitdeGGZVoorgemeentenisIPSnogrelatiefonbekendEenaantalgemeentenzetinmiddelsIPSininsamenwerkingmetGGZ-instellingenEnkelenhebbenalwatmeerervaringdemeestenstaannogaanhetbeginZiehieroverparagraaf44enook45vanhetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquohttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
IPSkannietbuitendeGGZomwordentoegepastMaarnietallegemeentelijkeclieumlntenmetmentaleproblemenzijninbehandelingbijdeGGZSupportedemploymentkentongeveerdezelfdeuitgangspuntenalsIPSmaarniethetbehandelelementVoorgemeentendieietswillenmetclieumlntendienietinbehandelingzijnbijdeGGZissupportedemploymentduswellichteengoedalternatiefZiehieroverookdefactsheetArbeidenpsychischeaandoeningenvanhetTrimbosInstituuthttpswwwtrimbosnlactueelnieuwsberichtbericht=1797
Twee voorbeelden Den Haag en Amsterdam
Den HaagDenHaagismetGGZ-instellingParnassiabegonnenmeteenIPS-pilotmet60kandidatenUitdeeersteervaringenblijktdatditvoordegemeenteeenparadigmawisselingbetekentnamelijkinzettenopdegroepmoeilijkbemiddelbareninplaatsvanopmensenmeteenrelatiefkorteafstandtotdearbeidsmarktTotvoorkortwasergeentraditieinhetbemiddelenvanlsquomoeilijkersquogroepenenlagdefocusopdegroepdierelatiefmakkelijkaanhetwerkkonkomen
15
enzekernietopmensenmeteenernstigepsychischeaandoeningMededoordeParticipatiewetenhetfeitdatWajongerseenonbekendegroepvoordegemeentenaardegemeentekwamenisdeorieumlntatieveranderdDenHaagheeftnaeenjaarhetprojectgeeumlvalueerdHetdoelwas60kandidatenaanhetwerkineacuteeacutenjaarDatbleekteambitieuszowelvoordegemeentealsvoorParnassiaErisstevigmetelkaargesprokenmaardebeidepartijenwildenweldoorgaanDeleerpuntenzijnvooralbull FACT-teamsenIPS-jobcoachesmoestennoggroeienbull Delinkmethetwerkgeversservicepuntwastezwak(1persoon)bull ErwasookeenlsquohousingfirstrsquogroepDieisgestopthetbleekeen
tezwaredoelgroepbull TweevoorbereidendeIPS-gesprekkenisteweinig(de
zorgverzekeraarvergoedtnuachtgesprekken)httpswwwwerkenmetipsnlnieuwsuitkomsten-pilot-ips-gemeente-haag-positief
AmsterdamInAmsterdamwerkenGGZUWVengemeentenalenigetijdsamenrondIPSDebasisvoorsamenwerkinginAmsterdamiseenveranderendperspectiefbijGGZengemeenteDegemeentezetnuvooralinopmensenmeteengroteafstandtotdearbeidsmarktwaarvroegerhetgeldvooralgingnaarclieumlntenmetrelatiefveelkansenHetCollegeheeftbovendienextrageldterbeschikkinggesteldOokbijdeGGZiseenherorieumlntatiezichtbaarHetinzichtdatwerkhelptbijherstelbreektsteedsmeerdoorHetisduseenkwestievankeuzesmakenenookbovenjedirectebelanguitstijgenennaardelangeretermijnkijkenoverdegrensvanjeeigenstukjevanhetsociaaldomeinheenDeleerpuntenzijnbull LeerelkaaralsGGZengemeentegoedkennenenformuleer
gezamenlijkedoelenZorgdatdedirectbetrokkenenindeuitvoeringbijelkaaraantafelzitten
bull KijknaardelangeretermijnzieIPSalsinvesteringinmensenEnlaatdesnelleresuccessenzien
bull Betrekverzekeraarsbijdefinancieringbull Integreerhetwerkgeversservicepuntindesamenwerkinghttpswwwsamenvoordeklantnlpraktijkernstige-psychische-aandoening-en-werk-het-kan
DeAmsterdamseIPS-aanpakisonderdeelvanhetprogrammalsquoMeedoenWerktZievoordevoortgangsrapportageMeedoenWerkt2016enhetwerkplan2017httpsamsterdamnotudocnlcgi-binshowdoccgiaction=viewid=302454type=pdfMeedoen_Werkt_Voortgangsrapportage_2016_Werkplan_2017_versie_40pdf
InAmsterdamiseentaskforceEPAopgerichtmetveleverschillendepartijenZievoorhetstartdocumentvandetaskforceEPAhttpwwwclientenbelangamsterdamnlplaatjesuserfilesBijlage20120Vastgesteld20Startdocument20Herstel20en20Participatie203120mei202016pdf
5tipsvoorgemeentendieIPSwillentoepassenhttpswwwdivosanlbijeenkomsteneen-slag-verder-met-ipstips-van-gemeenten-het-uwv-en-het-ministerie-van-szw
Financiering IPSIPSwordttoegepastdoordeGGZMaartoeleidingnaarwerkmaaktintegraalonderdeeluitvandemethodiekDatroeptdevraagophoewordtIPSgefinancierdInaugustus2016gafhetZorginstituutNederland(ZIN)inhetrapportlsquoBevorderenvanparticipatievanclieumlntenmeteenpsychischestoornisrsquoduidelijkheidoverdeverantwoordelijkhedenvoorhetbevorderenvanparticipatievanclieumlntenindeGGZDeeerstegesprekkenvaneenIPS-trajectworden
16
viaZorgverzekeringswet(Zvw)gefinancierdDeeigenlijketoeleidingnaarwerkbehoorttothetparticipatiedomeinendientdaarookuitbetaaldtewordenDevergoedingvanuitdeZvwgaatgemiddeldgenomenomdeeersteachtgesprekkenvaneenIPS-trajectZieondermeerSamenwerkenaanwerkparagraaf42en46httpswwwzorginstituutnederlandnlpublicatiesrapport20160829bevorderen-van-participatie-van-clienten-met-een-psychische-stoornis
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
ZorgverzekeraarsDoordeintegratiesinhetsociaaldomeinendesamenwerkingmetdezorgsectorwordtdevraaginhoeverre(zorg)verzekeraarsenpubliekepartijendieverantwoordelijkzijnvoorparticipatieenre-integratiekunnensamenwerkenenwellichttotnieuwefinancieringsvormenkomenOplokaalniveaubetalenzorg-verzekeraarssomsmeeaantrajectenzoalsIPSinAmsterdamOverlegoversamenwerkingbijvoorbeeldoverdeinzetvanIPSkanonderdeeluitmakenvanregionalesamenwerkingvanverzekeraarsengemeentenZieondermeerSamenwerkenaanwerkparagraaf45httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
httpsvngnlonderwerpenindexwerk-en-inkomenarbeidsmarktbeleidpublicatiessamen-voor-re-integratie
httpwwwsociaalwebnlpublicatieshandreiking-een-integrale-blik-op-zorg-en-re-integratie
InderegioDrechtstedeniszorgverzekeraarsVGZeenactievepartnerinhetsamenwerkingsverbandHetgezamenlijkedoelisinbeeldtebrengendatwerkwerkelijkleidttotlagerezorguitgavenenmaatschappelijkekostenpluseenbeterekwaliteitvanlevenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsplan-van-aanpak-drechtsteden-samen-voor-maatwerk
Werkzame elementen in interventiesVeelinterventiesdeleneenaantaleffectieveelementenbull Aandachtvoordemensinrelatietothetwerkbull Veelpersoonlijkeaandachterzijnvaakmeergesprekken
nodigdangemiddeldomiemandsonderliggendemotivatienaarboventekrijgenzelfstigmatedoorbrekenofiemandszelfvertrouwenoppeiltekrijgen
bull RuimteomtemislukkenhetgaatomlerenenverderkomenDewegisdaarbijmisschienlangerdanbijanderen
bull Eenpositievebenaderingalseeneersteentweedeplaatsingnietlukkenisertochietsgewonnenzoalsenigewerkervaringeneensteedsbeterbeeldvandejuistebaan
bull UitgaanvaniemandsmogelijkhedenZoekvanuitdiemogelijkhedennaargeschiktwerkofpashetwerkdaaropaanDatbetekentduseenaanbodgerichtebenadering
17
bull Trainwerknemersvaardighedennietvoorafmaaropdewerkvloer
bull Benefitcounselingbenadrukdepositievekantenvanwerkenzoalsmeerinkomenenhetgevoeljenuttigtemaken
bull Goedecommunicatiemetwerkgeverenwerkomgevingookalsdeklantalenigetijdaanhetwerkis
bull VoerzorgenarbeidstoeleidingnietlosnaastelkaaruitmaarzorgopzrsquonminstvoorafstemmingencombineerzewaarnodigHetdriegesprektussendezorgprofessionalklantmanagerenklantisdaareenbelangrijkinstrumentvoorSomskandaarookeenervaringsdeskundigecoachbijaanschuiven
bull Terughoudendheidmetdwangensanctiesdatwerktnietgoedbijdezedoelgroepenkanparticipatiejuistbelemmeren
httpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingeninterventies--werkzame-elementen-in-interventies
18
3Integrale aanpak GGZen WampI
Inhoudbull Regionale werkateliers 19bull Vier voorbeeldregiorsquos 19bull 31 regionale plannen van aanpak 21bull Afstemming werkprocessen 22bull Integraal casemanagement 22bull Casebesprekingen en regievoering 23bull Gegevensuitwisseling 23bull Protocollen gegevensuitwisseling 24bull Tips gegevensuitwisseling en privacy 24bull Visie LCR op privacy en gegevensuitwisseling 24bull Algemene uitgangspunten begeleiding naar werk 24bull App Many ondersteunt samenwerking 25bull Ondersteuning door de Programmaraad 25
19
3IntegraleaanpakGGZenWerkampInkomenSamenwerken tussen GGZ en Werk amp Inkomen (WampI) is nodig maar lang nog niet altijd vanzelfsprekend Soms hebben GGZ gemeenten en UWV lokaal of regionaal al een goede samenwerking opgebouwd In 31 regiorsquos zijn plannen van aanpak gemaakt om de samenwerking te beginnen of versterken Door behandeling te combineren met werk of participatie worden betere resultaten bereikt Dat begint met het hebben van een gezamenlijk doel een gedeelde analyse en focus en een op elkaar afgestemde aanpak
Regionale werkateliersInderegionalewerkateliers(mei2016ndashapril2017)hebbenprofessionalsuitdewereldvanWerkampInkomenenGGZmetelkaarbesprokenhoebetersamentewerkenendaartalvanpraktischeinvullingenaangegevenVooreenoverzichtvandeuitkomstenenvervolgstappenziehoofdstuk2vanSamenwerkenaanwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
Vier voorbeeldregiorsquosBegin2016iseenonderzoekgestartnaarregionalesamenwerkinginvierarbeidsmarktregiorsquosgerichtopoptimalearbeidsparticipatievanmensenmeteenpsychischeaandoeningDevierarbeidsmarkt-regiorsquosdiedeelnemeninditonderzoekuitgevoerddoorbureauZINZIZzijn
1 RegioFriesland2 RegioHolland-Rijnland3 RegioRijkvanNijmegen4 RegioStedendriehoekenNoord-Veluwe
Hetonderzoekisinmiddelsafgerondeneriseeneindrapportagegepubliceerdhttpszinziznl20171113eindrapportage-samenwerking-in-vier-arbeidsmarktregios-gericht-op-optimale-arbeidsparticipatie-van-mensen-met-een-psychische-aandoening
Ookzijntweetussentijdserapportagesbeschikbaarhttpszinziznlprojectde-werkkamer
Opbasisdaarvanhebbendeonderzoekerstienlsquolessonslearnedrsquogeformuleerdhttpszinziznlwp-contentuploads20170310-Lessons-Learned-van-de-projectleiderspdf
Eenoverzichtvandebelangrijksteconstateringenuithetonderzoek1 Zet in op resultaat en niet alleen op inspanningbull Creeumlerhelderheidoverwelkerolentakenallebetrokkenen
hebbenenwelkeactieserzijngepland(meteenconcreteactiepuntenlijst)waarmeeookdevoortgangendeadlinesgemonitordkunnenworden
bull Maakmetelkaareenbalansopvandeinspanningenenresultaten(meteenkosten-batenanalyseofconcretebusinesscase)
bull Borgdatdecontactmomentendieerzijnookeffectiefenefficieumlntwordenbenut
20
2 Bepaal met elkaar op welke doelen je stuurtbull Eeneinddoelstellingdieverweglijktenblijftheeftalsrisico
dathetmindermotiverendkanwerkenenmindertotactiestimuleertBepaalconcretesubdoelstellingentussenresultatenofmaakresultaatafsprakenmetelkaar
3 Samenwerking als integraal onderdeel van je dagelijkse werk niet als iets lsquoerbijrsquo
bull Borgdeinvesteringeninbeddingvandesamenwerkingdooreenprojectleideraantestellendievoldoetaaneenconcreetuitgedachtprofielvoordezerolenstelperbetrokkenorganisatieeacuteeacutencentraalcontactpersoonaanalsaanspreekpunt
bull Bespreekmetelkaarwateenrealistischetijdsinvesteringisbull Legitimeerrichtinghetmanagementdirectiedatdeinvestering
insamenwerkingrendabelisMaaktcapaciteitvrijenborgdatdesamenwerkingorganisatorischingebedwordt
4 Denk na over opdrachtgeverschap amp eigenaarschapbull Gametelkaarhetgesprekaan(gedeeld)eigenaarschapen
verbindthierconcreteverantwoordelijkhedenenactiesaanbull Zorgvoorachterwachten5 Let op kwetsbaarheden in de opstart amp voortgang van de
regionale samenwerkingbull WeeszorgvuldigbijhetaanstellenvaneenprojectleiderLet
specifiekoppositieaanwezignetwerkenendaadkrachtbull Weestransparantenhoudtrekeningmetzakelijkeen
persoonlijkebelangendoormetelkaarstiltestaanbijWat(ver)bindtonsWatisiedersbijdrageAandachtvoordewhatrsquosinitforme
bull Concretiseermetelkaarwatsamenwerkenvooriedereenbetekentpelhetbegripechtaf
bull Toetsregelmatiginhetprocesofernogsteedswordtvoldaanaanverwachtingenaannamesenrealiteitvandeervarensamenwerking
6 Werken met casuiumlstiek kan op diverse wijzenbull Elkevormkentzijnvoor-ennadelenenisafhankelijkvan
contextenvoorkeurGedeeldesuccesfactorenzijncasusseninlatenbrengenvanuitverschillendeorganisatieshanterenvanhandleidingofprotocolbijinventarisatieprocesbegeleiderdiecasusbesprekingbegeleidt
bull Houdtrekeningmetselectiecriteriavandecasusprivacyvandeclieumlntruimetijdsmargevoorinventarisatieenfaciliteringvanuiteacuteeacutencentraalaanspreekpunt
7 Wanneer en hoe clieumlnten en werkgevers betrekkenbull Gametclieumlnten(raden)enwerkgeversingesprekwelkewensen
bestaanerindesamenwerkingBespreekmetelkaardelsquospelregelsrsquoinoverleggen
bull FaciliteeriniedergevaldathunperspectiefgeiumlntegreerdwordtbijvoorbeeldviaeenklankbordgroepofspecifiekefeedbackbijeenkomstenDenkooknawaaroverjeinputwilthebbenervaringenmetpsychischeklachtenofvisieopdienstverlening
8 Niet vanzelfsprekend zorgvuldige en tijdige communicatiebull Maakafsprakenoverdemaniervancommunicerentiming
mediuminitiatiefnemerbull Maakgebruikvandekrachtvanherhalingenbouw
checkmomenteninbull Attendeerallebetrokkenprofessionalsomzichtehoudenaan
dehaal-enbrengplichtalserietsnietduidelijkisneemdanzelfhetinitiatiefomdieduidelijkheidtekrijgen
21
Praktijkvoorbeeld van regionale samenwerkingPraktijkvoorbeeldvanregionalesamenwerkingtussengemeenteenGGZPresentatievanJannekeOudeAlink(gemeenteApeldoornregioStedendriehoekenNoordwestVeluwe)httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamenwerking_in_de_regio_stedendriehoek_en_noordwest_veluwepdfoverlay-context
Friese lessen rond samenwerkingldquoWedachtendatalsjebijelkaaraantafelgaatzittenermeteenefficiencywinstgeboektwordtNietsisminderwaarrdquoAldusKimReemerregiocooumlrdinatorParticipatiearbeidsmarktregioFryslanldquoJemoetelkaareerstlerenkennenenelkaargaanbegrijpenenvertrouwenDatkosttijdrdquoDelessenuitFrieslandbull LangeopstartwerptvruchtenafErisveeloverlegnodigbull Eacuteeacutenregievoerderperclieumlntbull Benoemdeverschilleninelkaarsbenaderingbull DekostengaanvoordebatenuitDusdoorgaanenbezig
blijvenanderszakthetbereikteweersnelwegbull Eentrekkerisessentieelenthousiasmeeveneensbull Communicatieisalleshttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
Echte winst door samenwerken zes gouden tips van Ferry KosterldquoZelfdoenisoptellenSamenwerkenisvermenigvuldigenrdquoDatzegtprofdrFerryKosterbijzonderhoogleraarInnovatievesamenwerkingaanTilburgUniversityZiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwssamenwerken-echte-winst-zes-gouden-tips-van-ferry-koster
31 regionale plannen van aanpakMaarliefst31arbeidsmarktregiorsquoshebbeneenplanvanaanpakgemaaktoverhunaanpakomderegionalesamenwerkingtussenUWVgemeentenenGGZteverbeterenzodatclieumlntenmetpsychischeaandoeningenbeteraanhetwerkkomenHetministerievanSZWheeftdeplannenbeoordeeldenuiteindelijkkomenzijallemaalinaanmerkingvoordefinancieumlleimpulsvanhetministerievanSZWToenmaligstaatssecretarisKlijnsmasteldeviahetkaderStimuleringregionalesamenwerkingGGZenWerkampInkomenintotaalmaximaal euro 35miljoenbeschikbaarInveelplannenisaandachtvoorcasuistiekbesprekingenenonderlingedeskundigheidsbevorderingenintervisieMeerdereregiorsquoshebbendeambitieomdewerkprocessenvanUWVgemeentenenGGZrondmensenmeteenpsychischeaandoeningopelkaaraftegaanstemmenofomtoteengezamenlijkwerkprocestekomenInzetenontwikkelingvanIPSkomtregelmatigindeplannenterughttpswwwsamenvoordeklantnlnieuws31-plannen-van-aanpak-ingediend
22
HetministerievanSZWlaatdekomendetweejaaronderzoekdoennaardeuitvoeringvandesamenwerkingsplannenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsonderzoek-naar-de-uitvoering-van-de-31-plannen
Afstemming werkprocessenInveelplannenvanaanpakwordtaandachtbesteedaanhetafstemmenvanwerkprocessentussenUWVgemeentenenGGZOpvallenddaarbijsommigenwerkenlsquovanbovennaarbenedenrsquoeerstbeleiddandewerkprocessenanderenvanbenedennaarboveneerstdepraktijkvandaaruitkomentotbeleidVoorbeeldbeleideersthttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwswerkgevers-centraal-plan-van-aanpak-drenthe
Voorbeeldpraktijkeersthttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsbouw-samenwerking-op-vanuit-de-praktijk-en-niet-vanaf-de-bestuurstafelshttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsplan-van-aanpak-zuid-limburg-sense-urgency
Integraal casemanagementVerschillendegezaghebbendepartijenbenadrukkenopbasisvanonderzoekhetbelangvaneenintegraleaanpakenintegraalcasemanagementvanuitWerkampInkomenendeGGZEengreepHetTrimbosInstituutpleitvoorsamenwerkingtussenFACT-teams(GGZ)ensocialewijkteamshttpsassetstrimbosnldocs97ad37ee-bffa-46e6-b55e-0a01c646ed51pdf
DeOrganisatievoorEconomischeSamenwerkingenOntwikkeling(OECD)beveeltNederlandaanompsychischeproblemenaltijdgeiumlntegreerdaantepakkenDedienstverleningaanclieumlntenmetpsychischeaandoeningenblijftachterdooreengebrekkigontwikkeldeondersteuningdoorcasemanagersaldusdeOECDOmdatmensenmeteenmentaleaandoeningvaakookandereproblemenhebbeniseenmultidisciplinaireondersteuningnodigwaarinzorgwerkeninkomenenanderesocialesectorenwordengecombineerd
OECDMentalHealthandWorkNetherlandsOECDPublishing2014DitrapportmaaktdeeluitvaneenseriepublicatiesoverdiverseOECD-landenOnlinetelezenviahttpwwwoecdorgnetherlandsmental-health-and-work-netherlands-9789264223301-enhtm
Tedownloadenviadezepaginahttpswwwrijksoverheidnldocumentenrapporten20141201oecd-rapport-mental-health-and-work-the-netherlands
OECDReportHealthataglanceEurope2016Onlinetelezenviahttpwwwoecdorghealthhealth-at-a-glance-europe-23056088htm
httpwwwoecd-ilibraryorgsocial-issues-migration-healthmental-health-and-work_9789264124523-en
23
HetZorginstituutNederlandheeftaangegevenwaardegrenzentussendedomeinenvanWerkampInkomenenGGZliggenTegelijkconstateerthetZorginstituutdaternogveelmisgaatindeafstemmingtussenbeidedomeinenzowelquabeleidalsuitvoeringhttpswwwzorginstituutnederlandnlpublicatiesrapport20160829bevorderen-van-participatie-van-clienten-met-een-psychische-stoornis
Casebesprekingen en regievoeringInsommigeregiorsquosisalervaringmetgemeenschappelijkeclieumlntbesprekingeninveelanderebestaathetvoornemendaartoeZieondermeerparagraaf27vanSamenwerkenaanwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
FrieslandheeftdriesubregionalecasusgroepenwaarinGGZgemeentenenUWVclieumlntenbesprekenDezecasusteamswordenndashzekerindebeginfasendashprofessioneelbegeleiddoortrainersendocentenvandeNoordelijkeHogeschoolLeeuwardenIndecasusgroepenwordtperclieumlnteacuteeacutenregievoerderbenoemdhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
CentraalindeaanpakvenderegioHollandRijnlandstaathetcasuiumlstiekoverlegDaarinoverleggenallebetrokkenpartijenovercasussendiezijzelfkunneninbrengenInhetoverlegwordtbepaaldwatermoetgebeurenwelkeafsprakennodigzijnenwiedaarbijbetrokkenzijnDaarbijwordtereacuteeacutenregiehouderbenoemdhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsbouw-samenwerking-op-vanuit-de-praktijk-en-niet-vanaf-de-bestuurstafels
GegevensuitwisselingEffectievesamenwerkingtussenWerkampInkomenenGGZkannietgoedplaatsvindenzonderdatgegevensoverdegemeenschappelijkeclieumlntuittewisselenDaarbijgaathetlangnietaltijdompuurmedischeinformatieOmherstelenparticipatiegoedtecombinerenishetvooralnodigominzichttedeleninwatiemandondanksdeaandoeningweacutelkanwatdeambitiesenwensenzijnenmetwelkeaanpassingenmogelijkrekeninggehoudenmoetenwordenHelaasbiedtdehuidigewet-enregelgevingrondgegevensuitwisselingenprivacygeenantwoordopallevragenvanprofessionalsHetbestedatzijdaaromkunnendoenishandelenindegeestvandewetgevingmaardaarbinnenopgewetensvollewijzewelzoekennaarpraktischeoplossingenInhetrapportSamenwerkenaanwerk(paragraaf47)wordtingegaanopgegevensuitwisselinghttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
httpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingensamenwerken-met-zorgprofessionals--gegevensuitwisseling-en-privacy
httpswwwdivosanlwerkwijzer-werk-en-inkomen-in-het-sociaal-wijkteamgegevensuitwisseling-beroepsgeheim-en-privacy
24
Protocollen gegevensuitwisselingInderegionalewerkateliersbleekdatinmeerdereregiorsquosafsprakenzijngemaakttussenGGZUWVengemeentenoverhoeomtegaanmetgegevensuitwisselingIndearbeidsmarktregioFrieslandiseenprotocolopgesteldvoordegegevensuitwisselingrondgezamenlijkeclieumlntenhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlageprivacyprotocol_frieslandpdfoverlay-context=nieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
Tips gegevensuitwisseling en privacybull Houdsteedsvoorogenwathetdoelisvande
gegevensuitwisselingDatwordtsnelvergetenGadusnawelkegegevensnoodzakelijkzijnvoorhetdoelkanhetookmetmindergaatdeuitvraagnietteverofisereenanderemanieromdegegevenstekrijgen(eisenvansubsidiariteitenproportionaliteit)
bull MedischeinformatieismeestalnietnodigalleeninformatieoverarbeidsmogelijkhedenenarbeidsbeperkingenMedischedossiersmogennietwordenuitgewisseldtenzijdeklantzezelfterbeschikkingstelt(enbeperkttotdevoorhetdoelrelevanteinformatie)
bull Vraagdeclieumlntaltijdtoestemmingvoorgegevensuitwisselingenlegdietoestemmingschriftelijkvast(datisoverigensgeenblancomachtiging)Legdeklantdaarbijzorgvuldiguitwaaromdegegevensnodigzijnenbeperkjetotgegevensdieechtnodigzijn
bull SomskunnencasusbesprekingentussenzorgverlenerenklantmanagersanoniemzijnBijniet-anoniemecasus-besprekingenisschriftelijketoestemmingvandeclieumlntvereist
bull Indriegesprekkenkomtinformatiesnelnaarboven
bronTekstinparagraaf47p3132Samenwerkenaanwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
Visie LCR op privacy en gegevensuitwisselinghttpswwwlandelijkeclientenraadnlContentDownloads141112-factsheet-privacypdf
Algemene uitgangspunten begeleiding naar werkbull Sluitaanbijdewensenendoelenvandeklant Werkenisvoormensenmeteenpsychischeaandoeningniet
altijdmakkelijkOmdemotivatietekunnenopbrengenishetdaaromextrabelangrijkdathetwerkzogoedmogelijkaansluitbijdekwaliteitenwensenendoelenvandepersoon
bull Werkvanuiteenintegralebenadering Wanneeriemandbehandelingnodigheeftishetbelangrijk
datdebehandelinggoedafgestemdisophettrajectnaarwerkDitgeldtookvoor(blijvende)ondersteuningdieiemandnodigheeftGoedeafstemmingvanbehandelingondersteuningenbegeleidingisessentieel
bull Denkinmogelijkheden IedereenkanietsDatishetaangrijpingspuntvoorbegeleiding
naarwerkWeescreatiefinhetbedenkenvanoplossingenvoorproblemenenvertaalmogelijkebeperkingenoppraktischemanierinmogelijkhedenFixeerjealsbegeleidernietopdeaandoeningBedenkdatfunctiesaanpasbaarzijn
25
bull Zorgvoorvoldoendeuitdaging IedereenkanzichontwikkelenWathiervoornodigisis
voldoendeuitdagingEenuitdagingis100maatwerkenvooriedereenverschillendMaarvooriedereengeldtalsietstemoeilijkoftemakkelijkisontwikkeljejezelfniet
bull Hetkanenmagmisgaan BijuitdagingenhoortdathetmiskangaanMaarhet
alternatiefnietsdoenofalleenmaarveiligekeuzesmakenisnietbeterTegenslagenenfaalervaringenzijneenonderdeelvaneenleerproces
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
App Many ondersteunt samenwerkingIndediverseregionalewerkateliersisnaarvorengekomendaterveelbehoefteisaanwisselwerkinghetuitwisselenvankennisencontactleggenmetelkaarDaarombiedenweuhetgebruikvandeappManyaanHetiseenbestaandeappwaarineencommunicatiekanaalisaangemaaktSAMENWERKINGGGZENWampImettoevoegingvan1 De35arbeidsmarktregiorsquos2 10categorieeumlnzoalsinterventiesfinancieumlnenGebruikdeappomeenvraagstellenofeenberichtophetprikbordachtertelateninhetcommunicatiekanaallsquoKennisnetwerkGGZenWampIrsquoDitkuntuzowelopregio-niveaudoenofineencategorieEencategorieisregio-overschrijdendBijeenregiokrijgenalleendiegenendevraagteziendieookdedesbetreffenderegiohebbengeselecteerdDeappistevindeninbull iTunesbull GooglePlaybull WindowsPhone
HoedeappteinstallerenentegebruikenDatisheeleenvoudigVolgdeinstructiesindehandleidingOfziedepaginahttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsapp-many-versterkt-het-kennisnetwerk-ggz-en-werk-inkomen
HetcommunicatiekanaallsquoKennisnetwerkGGZenWampIrsquoiseenbeslotenkanaalWiltuookandereprofessionalsuitnodigenomtekennisuittewisselenStuurdaneene-mailnaarhelpdeskimpulssamenvoordeklantnlovvappManyendegegevensvandeprofessional(naamorganisatiefunctieene-mailadres)
Ondersteuning door de ProgrammaraadDeProgrammaraadheefteenspecialepaginaopzijnsitelsquoSamenvoordeklantrsquooverwerkpsychischeaandoeningenensamenwerkingtussenprofessionalsuitGGZenWampIHieroponderanderdoorverwijzingennaarondersteunendeproductenhttpswwwsamenvoordeklantnlpsychische-aandoening-en-werk
MaandelijksverschijntdedigitaleNieuwsbriefSamenwerkingGGZenWampIHierinveelpraktischetipsenervaringenronddeuitvoeringvanderegionaleplannenvanaanpakOponderstaandepaginanadereinformatielinksnaardereedsverschenennieuwsbrievenendemogelijkheidomje(gratis)teabonnerenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsnieuwsbrief-samenwerking-ggz-en-wi
26
4Kennis enkennisdelenInhoudbull Regionale werkateliers en plannen van aanpak 27bull Divosa 27 bull SBCM 27bull ParticipatieCampus 28bull Phrenos 28bull Tranzo 28bull Samen Sterk Zonder Stigma 28 bull GGZ Nederland 28bull AKC 29bull MMM 29bull Centrum Inclusieve Arbeidsorganisatie 29bull MIND 29bull LPGGZ 29 bull App Many 29bull Trimbos-instituut 29bull Movisie 29
27
4KennisenkennisdelenOm beter en effectiever samen te werken is het delen van bestaande en opbouwen van nieuwe kennis onontbeerlijk Zowel binnen de domeinen GGZ en Werk amp Inkomen als daartussen In dit hoofdstuk van de routekaart onder meer links naar vindplaatsen van kennis zoals kenniscentra en organisaties alsmede hun opleidingen en trainingen We beperken ons daarbij tot non-profit organisaties Dat neemt niet weg dat er ook een relevant aanbod van trainingen en opleidingen is van commercieumlle partijen
Regionale werkateliers en plannen van aanpakKennisdelingwaseenbelangrijkonderwerpinderegionalewerkateliersInderegionaleplannenvanaanpakisdeweerslagdaarvanduidelijkterugtevindenininitiatievenrondthemabijeenkomstengezamenlijketrainingenenopleidingenoverzichtenvanproducteneninterventieskenniskringenopbouwvaneenregionalesocialekaartetcInhoofdstuk2vanhetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquozijnzebeschrevenmetnameinparagraaf26httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
KennisdeleniseenbelangrijkepijlervanhetplanvanaanpakinWest-BrabantDaarbijgaathetmetnameomeffectieveinterventiesenaanpakkenDesamenwerkendepartijengaantrainingenenworkshopsorganiserenbijvoorbeeldoverdevraaghoejeeenpsychischeaandoeningherkentOfwatgemeentenenUWVinhuishebbenaanbegeleidingsmogelijkhedenrichtingwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwssamen-werken-aan-werk-west-brabant
DivosaDivosaisdeverenigingvanleidinggevendeninhetsociaaldomeinOpdesitevanDivosazijnverschillendewerkwijzerstevindenoverdere-integratievanmensenmeteenpsychischeaandoeningalsmedeeendigitalekenniswijzereene-learningeentrainingvoorklantmanagersendiverseanderehulpmiddelenhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
SBCMSBCMishetKenniscentrumenAampO-fondsindesocialewerkgelegenheidHetdoelvanSBCMismiddelshaaractiviteitenbijdragenaanpassendbetaaldenduurzaamwerkvoormensenmeteenafstandtotdearbeidsmarktSBCMheeftmeerderetrainingenvoordiversedoelgroepeneene-learningenheeftdiverseandererelevanteproductenzoalshandreikingenvoorbegeleidingDeSBCM-productenzijndeelstevindenindeParticipatieCampuswwwsbcmnlproducten
28
ParticipatieCampusDeParticipatieCampusiseeninitiatiefvanDivosaenSBCMterbevorderingvanhetvakmanschapindeuitvoeringDeParticipatiecampusgeefttoegangtotverschillendee-learningsdigitalekenniswijzersenandereproductenRegistratie(gratis)isvereistwwwparticipatiecampusnl
httpsparticipatiecampusnlkenniswijzers
httpsparticipatiecampusnlelearningaanbod
PhrenosPhrenosishetkenniscentrumvoorernstigepsychischeaandoeningen(epa)OpdesitevanPhrenosstaatveelinformatieoverEPA(ernstigepsychischeaandoeningen)enwerkrichtlijnenbijeenkomstenkenniskringenaanpakkeneninterventiesPhrenosbeheertenontwikkeltdeinterventieIPS(IndividuelePlaatsingenSteun)enverzorgtdeopleidingtotIPS-jobcoachhttpswwwkenniscentrumphrenosnl
TranzoTranzoishetwetenschappelijkcentrumvoorzorgenwelzijnvanTilburgSchoolofSocialandBehavioralSciencesTilburgUniversityDemissieishetverbindenvanwetenschapenpraktijkophetgebiedvanzorgenwelzijnhttpswwwtilburguniversityedunlonderzoekinstituten-en-researchgroepentranzo
TranzokentverschillendeAcademischeWerkplaatsenwaarinderelatietussenpsychischeaandoeningenenwerkcentraalstaatmetnamedeAcademischeWerkplaatsArbeidenGezondheidhttpswwwtilburguniversityedunlonderzoekinstituten-en-researchgroepentranzoacademischewerkplaatsenarbeid-en-gezondheid
Samen Sterk Zonder StigmaDesitevanSamenSterkZonderStigma(SSZS)geeftondermeertoegangtoteentraininglsquoSelecterenzondervooroordelenrsquodee-learninglsquoOpenheidpsychischegezondheidwerktrsquoendeapplsquoSterkophetWerkrsquoBovendienpresentatiesvanwerkambassadeursenworkshopsamppresentatiesopmaatwwwsamensterkzonderstigmanl
ZieookparagraafoverSSZSinhoofdstuk6pagina38
GGZ NederlandGGZNederlandisdebrancheorganisatievoorinstellingenindegeestelijkegezondheidszorgenverslavingszorgSteedsmeerGGZ-instellingenzienwerkenparticipatiealsnuttigeennoodzakelijkeonderdelenvangenezingenrehabilitatieenintegrerendieinhunbehandelingBijvoorbeeldmetarbeidsmatigedagbehandelingofwerkonderbegeleidingvangespecialiseerdetrajectbegeleidersofjobcoachesvaakineenambulantbehandelteamOpdewebsitevanGGZNederlandisveelrelevanteinformatietevindenbijvoorbeeldoverdeontwikkelingvane-mentalhealthhttpwwwggznederlandnl
httpswwwzorgkaartnederlandnlggz
29
AKCHetArbeidsdeskundigKenniscentrum(AKC)heeftvelerelevantepublicatiesenorganiseertdaarnaastregelmatigbijeenkomstenhttpswwwarbeidsdeskundigennlakc
MensenMetMogelijkhedenInhetprojectMensenMetMogelijkheden(MMM)werken21beroepsgroepenenhunorganisatiessamenaanhetbevorderenvandeparticipatievanmensenmeteenpsychischekwetsbaarheidViadesitevanMMMisondermeereentrainingtoegankelijkdieindividueelmaarookgroepsgewijs(bijvoorbeeldinberoepsmatiggemengdegroepen)gevolgdkanwordenDaarnaastondermeereenInspiratieboekhttpwwwmmm-mensenmetmogelijkhedennl
Centrum Inclusieve ArbeidsorganisatieHetCentrumInclusieveArbeidsorganisatie(CIAO)kanhelpenmethetbetertoegankelijkmakenvaneenarbeidsorganisatievoormensenmeteenbeperkingondermeerdoorInclusiefHerontwerpvanWerk(IHW)HetCIAOiseengemeenschappelijkinitiatiefvandeUniversiteitMaastrichtenUWVhttpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgexpertisecentrum
ZieookparagraafoverCIAOinhoofdstuk5pagina35
MINDMINDwilpsychischeproblemenvoorkomenenmensendiehiermeetemakenhebbenondersteunendoorinformatietebiedenonderzoektedoenprojectenuittevoerenenactietevoerenMINDiseeninitiatiefvanFondsPsychischeGezondheidKorrelatieenhetLandelijkPlatformGGZhttpswijzijnmindnl
Landelijk Platform GGZHetLandelijkPlatformGGZ(LPGGZ)iseenkoepelvanclieumlnten-enfamilieorganisatiesindeGGZHetLPGGZstreefternaardepositievanmensenmeteenpsychischeaandoeningstructureelteverbeterenondermeerviaallerhandeprojectenwaaronderlsquoopenvoorwerkrsquohttpwwwplatformggznllpggz
httpwwwplatformggznllpggzopen_voor_werk
App ManyViadeappManykunnenprofessionalsenanderebetrokkeneninderegioinformatieenvragenuitwisselenZieparagraafAppManyondersteuntsamenwerkinginhoofdstuk3Zieparagraafoverappmanyinhoofdstuk3paginanummer25
Trimbos-instituutHetTrimbos-instituutwildegeestelijkegezondheidverbeterendoorhetdelenvankennisHetTrimbosInstituutontwikkeltinterventiesenbeheerteenwebsitemeterkendeinterventiesindelangdurigeGGZhttpswwwtrimbosnl
httpserkendeinterventiesggztrimbosnl
MovisieMovisieishetlandelijkkennisinstituutenadviesbureauvoorhetsociaaldomeinMovisiebeheertondermeerdedatabankeffectievesocialeinterventieshttpswwwmovisienl
httpswwwmovisienleffectieve-sociale-interventies
30
5Werkgevers
en banenInhoudbull Psychosociale arbeidsbelasting 31bull Werkgeversbenadering en -dienstverlening 31bull Tips van professionals 32bull Instrumentarium Participatiewet 32bull Banenafspraak 33bull Doelgroepregister 33bull Samen Sterk Zonder Stigma 33 bull Werkambassadeurs 33bull Locus 33bull De Normaalste Zaak 34bull Onbeperkt Ondernemen 34bull Begeleidingskaarten psychische beperking 34bull Handreikingen 34bull Harrie en Werkmaat 34bull Centrum Inclusieve Arbeidsorganisatie 35bull Tips van Samen Sterk Zonder Stigma voor de advisering van werkgevers 35
31
5WerkgeversenbanenEr is - terecht - veel aandacht voor het (terug)leiden van mensen met een psychische aandoening naar de arbeidsmarkt Maar preventie van uitval is stap eacuteeacuten Dat moet gestalte krijgen in de werksituatie bij de werkgever
Bij re-integratie zijn werkgeverscontacten onontbeerlijk Dit is vanouds iets van het domein Werk amp Inkomen en loopt met name via de zogenaamde werkgeversservicepunten van UWV en gemeenten Naarmate de GGZ meer belang hecht aan werk vindt ook daar werkgeversbenadering plaats bijvoorbeeld in het kader van IPS Het is van belang dat op elkaar af te stemmen de werkgever zo min mogelijk te belasten met allerlei verschillende contacten en arrangementen en de werkgever zoveel mogelijk te ontzorgen De Participatiewet heeft daar een aantal moge-lijkheden voor gecreeumlerd Daarnaast kunnen herontwerp van werk en specifieke ondersteuning helpen bij een goede integratie van werknemers met een psychische aandoening in een bedrijf
Psychosociale arbeidsbelasting Psychosocialearbeidsbelasting(PSA)iseenbelangrijkerisicofactorvooruitvalenpsychischekwetsbaarheidHetterugdringenofvoorkomenvanPSAisdanookeenhoeksteenvangoedARBO-beleidIndeHandreikingPsychosocialearbeidsbelastingstaantalvanaanknopingspuntendaarvoorhttpwwwdearbocatalogusnlsitesdefaultfilesstvdahandreikingenhandreiking_psapdf
httpswwwarboportaalnlexterne-bronneninstrumentenhandreiking-psychosociale-arbeidsbelasting-psa
Werkgeversbenadering en -dienstverleningLeesoverwerkgeversbenaderingenwerkgeverscontacteninlsquoSamenwerkenaanwerkrsquoparagraaf3738en41alsmedeindewerkwijzersvanDivosahttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
httpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--werk-samen-met-werkgevers
InhetDrentseplanvanaanpakstaateengezamenlijkewerkgeversbenaderingcentraalDeGGZ-trajectbegeleidersnaarwerksluitenaanbijdeaccountmanagersvangemeentenenUWVinhetWerkgeversservicepunthttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwswerkgevers-centraal-plan-van-aanpak-drenthe
Dewerkgeversservicepuntenspeleneenbelangrijkerolindeondersteuningvanwerkgeversbijhetindienstnemenvanwerknemersmet(psychischeenandere)beperkingenhttpswwwwerknlwerk_nlwerkgeverwervingsadvieswerkgeversservicepunt
32
OpdesitelsquoSamenvoordeklantrsquovandeProgrammaraadisveelrelevanteinformatietevindenoverwerkgeversbenaderingenwerkgeversdienstverleninghttpswwwsamenvoordeklantnlwerkgeversdienstverlening
httpswwwsamenvoordeklantnlwerkgeversdienstverleningwerkgeversservicepunten
Werkgeversservicepuntenperarbeidsmarktregiohttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagewerkgeversservicepunten_22_08_2017pdfoverlay-context=arbeidsmarktregios
Tips van professionalsbull Netwerkontwikkelingmetwerkgeversisvangrootbelang
Geefindecontacteneenduidelijkenreeumlelbeeldvanwateenwerkgeverkanverwachten
bull OntzorgdewerkgeverZijvrezenextrabelastinglsquogedoersquoeneenvergrotekansopuitvalErvaringenvanuitbijvoorbeeldIPSlatenziendatditzekernietaltijdterechtisEengoed
middelomwerkgeverstehelpenisdeno-riskpoliswaarmeewerkgeverszijningedekttegenmogelijkeuitvaldoorziektevandenieuwewerknemer
bull Benutdemogelijkhedenvanbegeleidingvanwerkgeversendecollegarsquosopdewerkvloervandenieuwewerknemer
bull Neembezwarenserieusmaarprobeerzeteontzenuwenofbeheersbaartemakenbijvoorbeelddoordeinzetvaneenjobcoach
bull Alshetluktomeenklantmeteenpsychischprobleemsuccesvolteplaatsenopentdatdewegvooranderenzoisdeervaringvanbegeleiders
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
GGZ-instellingRoadsenuitzendketenAdeccogaansamenwerkenommeermensenmeteenpsychischeaandoeningaaneenbaantehelpenenhengoedtebegeleidenDebasisvandezepubliek-privatesamenwerkingisdatiederdoetwaarhijgoedinisbullAdeccoheefteenwerkgeversnetwerkenvacaturesbullRoadsheeftdecapaciteitenervaringommensenmetpsychischeaandoeningentebegeleidenookinhetwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsgoed-op-weg-met-publieke-private-samenwerking
Instrumentarium ParticipatiewetDeParticipatiewetbiedtmeerderemogelijkhedenomeenwerkgeverteontzorgenenomhethaalbaartemakeniemandmeteenbeperkingindiensttenemenzoalseenloonkostensubsidieofno-riskpolisZievooreenhandzaamoverzichtvandeinstrumentenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwskennisdocumenten-geactualiseerdhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagekennisdocumentondersteuningmensenpwet-versiefeb17pdfoverlay-context=userspearl-hartgers
33
BanenafspraakInhetSociaalAkkoordisvastgelegddatwerkgevers125000extrabanenvoormensenmeteenarbeidsbeperkingmoetencreeumlrenwaarvan25000bijdeoverheiden100000inhetbedrijfslevenDeafsprakentussensocialepartnersenkabinetzijnookvastgelegdindeWetbanenafspraakenquotumarbeidsbeperkten(WetBQA)httpswwwsamenvoordeklantnlwettenbanenafspraak
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlageofficiele_versie_kennisdocument_wet_banenafspraak_en_quotum_arbeidsbeperkten_-_zomer_2017pdfoverlay-context=
httpswwwsamenvoordeklantnlwetten
DoelgroepregisterHetdoelgroepregisterbevatkandidatendieinaanmerkingkomenvoordebanenafspraakofdiemetanderewoordenmeetellenvoorhetbehalenvandeafgesprokenaantallenVoorwerkgeverskanhetvanbelangzijnomiemandvanuithetdoelgroepregisterteplaatsenomzoaanbijtedragenaanhetrealiserenvandeverplichtingenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwskennisdocumenten-geactualiseerd
Samen Sterk Zonder StigmaSamenSterkZonderStigmazetzichinvoorzichinvooreensamenlevingwaariniedereenopenkanzijnoverpsychischeaandoeningenBespreekbaarheidvanpsychischeaandoeningenophetwerkleidttoteerderhulpzoekenminderziekteverzuimgrotereproductiviteitenminderpresenteiumlsme(menisaanwezigmaar
doetnietsnuttigsmeer)watookveelvoordelenvoordewerkgeveropleverthttpswwwsamensterkzonderstigmanlgclid=CIzNpJLFjdMCFQaVGwod-1oMdA
DorienVerhoevenvandeStichtingSamenSterkZonderStigmahieldop12april2017eenpresentatieoverstigmaendebenaderingvanwerkgevershttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagestigma_en_de_benadering_van_werkgeverspdfoverlay-context
ZieookparagraafoverSSZSinhoofdstuk6pagina38
WerkambassadeursDewerkambassadeurszijneeninitiatiefvanSamenSterkZonderStigmawerknemersmeteenpsychischeaandoeningdiewerkenbinnengewonebedrijvenenzichdaarinzettenvoordebevorderingvanbespreekbaarheideneenveiligecultuurhttpswwwsamensterkzonderstigmanlover-onsambassadeurs
LocusLocusiseenin2011opgerichtpubliek-privaatnetwerkvanbedrijvengemeentenenSW-bedrijvendathelptmensenmeteenafstandtotdearbeidsmarktopeenduurzamemanierintezettenhttpwwwlocusnetwerknl
34
De Normaalste ZaakDeNormaalsteZaakiseennetwerkvankleinereengroterewerkgeversdiestrevennaarlsquoinclusiefondernemenrsquoOpwwwdenormaalstezaaknlzijnondermeeroverzichtentevindenvanregelingenvoorwerkgeversdiewerknemersmeteenarbeidsbeperkingindienstnemenwwwdenormaalstezaaknl
Onbeperkt OndernemenDewebsitewwwonbeperktondernemencombevatvoorbeeldentipsenhandreikingenvoorwerkgeversdiearbeidsgehandicaptenindienstwillennemenOokdebegeleidingdaarvankomtnadrukkelijkaanbodwwwonbeperktondernemencom
Begeleidingskaarten psychische beperkingDeBegeleidingskaartengevensnelinzichtindegedragskenmerkenvandemedewerkermeteenpsychischebeperking(watzieik)enhoedaarhetbestmeeomgegaankanworden(watdoeik)EriseenversievoordewerkgevereneenversievoordebegeleidervanSocialeWerkvoorzieningofWerkbedrijfDekaartenzijnontwikkelddoorSBCMhttpswwwsbcmnlfileadminsbcm_datasectorenduurzame_banenbegeleidingskaarten_interactief_defpdf
HandreikingenSBCMheefthandreikingenontwikkeldomdeongeschrevenregelsineenbedrijfinzichtelijktemakenDoorvoorafinformatietekrijgenkandenieuwecollegazichgedragenzoalsdatbijdewerkgevergebruikelijkisHetisteoverwegenomwerkgeversopdezedocumententewijzenalszekandidatenmeteenpsychischebeperkingindienstnemen
httpswwwsbcmnlfileadminsbcm_dataproductenduurzaam_werkverbandproductendownloadsHandreiking_aan_het_werk_met_nieuwe_collegas_interactief_defpdf
httpswwwsbcmnlfileadminsbcm_dataproductenduurzaam_werkverbandproductendownloadsSBCM_Checklist_Spelregels_werkgeverpdf
httpswwwsbcmnlfileadminsbcm_dataproductenduurzaam_werkverbandproductendownloadshandreiking_begeleiding_op_de_werkvloerpdf
Harrie en WerkmaatHarrieisbedachtdoorCNVJongerenEenlsquoHarriersquoiseendirectecollegavaneenwerknemermeteenbeperkingdieoptreedtalsbegeleiderHarriestaatvoorHulpvaardigAlertRealistischRustigInstruerendenEerlijkhttpwwwikbenharrienl
SBCMenFNVhebbeneenvergelijkbaaraanbodontwikkeldalsdeHarrienamelijkdeWerkmaatZiehttpswwwsbcmnlproductenduurzaam-werkverbandproductenmaatjes-voor-medewerkers-met-arbeidsbeperkinghtmlL=0
35
Centrum Inclusieve ArbeidsorganisatieHetCentrumInclusieveArbeidsorganisatie(CIAO)eeninitiatiefvandeUniversiteitMaastrichtenUWVzetzichinomarbeidsplaatsenteontwerpenbijreguliereorganisatiesvoormensenmeteenafstandtotdearbeidsmarktookvoormensenmetpsychischeaandoeningenDaarbijwordtdemethodiekInclusiefHerontwerpvanWerk(IHW)toegepasthttpwwwinclusievearbeidsorganisatieorg
httpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgmethoden-instrumenteninclusief-herontwerp-van-werk
VanuitdieinvalshoekisdeMaastrichtseWerkcapaciteitMonitor(MWcopyM)aangepastvoorgebruikdoorGGZ-trajectbegeleidersDeMWcopyMiseenhulpmiddelvoorhetschattenenmonitorenvandewerkcapaciteitvanmensenmeteenernstigepsychischeaandoening(EPA)ensteltbegeleidersinstaathetfunctionerenophetwerktebesprekenhttpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgmethoden-instrumentenmaastrichtse-werkcapaciteit-monitor
HetartikellsquoLendingaHelpingHandatWorkAMultilevelInvestigationofProsocialMotivationInclusiveClimateandInclusiveBehaviorrsquogaatinopdenoodzaakvanlsquoinclusiefgedragrsquovanindividuelewerknemersmaarookteamsendegehelearbeidsorganisatievooreensoepeleintegratievanwerknemersmet(psychischeofandere)beperkingenhttpslinkspringercomarticle101007s10926-016-9680-z
Tips van Samen Sterk Zonder Stigma voor de advisering van werkgeversbull Praatmetinplaatsvanoverbull Leerdesignalenherkennenbull Focusopwatjekuntbeiumlnvloedenbull Creeumlereenveiligewerksfeerbull Pakdeoorzakenvanstressaanbull Blijfingesprekingevalvanziektenbull Helpcollegarsquosermeeomgaanbull Weesalertopnegatiefgedraghttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagestigma_en_de_benadering_van_werkgeverspdfoverlay-context
36
6Stigma
Inhoudbull Stigma en zelfstigma 37bull Stigma bestrijden 37 bull Handboek destigmatisering bij psychische aandoeningen 38 bull Destigmatiseringsinterventies 38bull Empowerment en doorbreken zelfstigma 38bull Samen Sterk Zonder Stigma 38 bull Werkambassadeurs 39bull Kennisthema stigma van Kenniscentrum Phrenos 39bull Vertellen of verzwijgen 39bull Tips 40
37
6StigmaEen van de grootste obstakels op weg naar werk is het stigma dat rust op psychische aandoeningen Stigma in de samenleving bij werkgevers en toekomstige collegarsquos Maar soms ook bij professionals en begeleiders En niet in het minst bij de persoon zelf zelfstigma Wat weten we over stigma en hoe daarmee om te gaan
Destigmatisering Drie gouden regels voor professionalsbullNeemeenopenhoudingaantegenoverdeclieumlntbullZorgdatjeenigekennishebtoverstigmaendestigmatiseringbullPleegreflectieopjeeigenaannames
Stigma en zelfstigmaZorsquon40vandeNederlanderskrijgtzelftemakenmeteenpsychischeaandoeningenTochbrengtheteenstigmametzichmeeDatleidttoteenkleinerekansopwerk90vandemensenmeteenpsychischeaandoeningzegtlasttehebbenvandegevolgenvanhetstigmazoblijktuitonderzoekDiegevolgenzijnminderkansopwerkminderzelfvertrouweneennegatiefzelfbeeldenzelfssociaalisolementEenderdetoteenkwartvandebetrokkenenvoeltzichgediscrimineerdofoneerlijkbehandeldDatleidterbij20toeervanaftezienwerktezoekenofeenopleidingtegaandoenHetstigmadatdebuitenwereldoplegtwordtvaakeigengemaaktdoordebetrokkeneHetstigmawordtgeiumlnternaliseerdenerontstaateenzelfstigmaDitisextraschadelijkEenstigmazouiemandnogkunnenmotiverenomhettegendeeltebewijzenMaarbijeenzelfstigmaverzetiemandzichnietmeertegenhetstigmahttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsstigma
HetartikellsquoHowandwhenstereotypesrelatetoinclusivebehaviortowardpeoplewithdisabilitiesrsquogaatinopdegevolgenvannegatievestereotypenenhoudingenvanwerkgeversenwerknemerstenopzichtevanwerknemersmetbeperkingen(waarondepsychischeaandoeningen)httpwwwtandfonlinecomdoiabs1010800958519220151072105
Stigma bestrijdenInparagraaf36vanhetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquoeencompactoverzichtvanhoestigmakanwordentegengegaanhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
IndelsquoWerkwijzerPsychischeaandoeningenenlichteverstandelijkebeperkingenHandboekvoormaatwerkbijhetbegeleidennaarwerkrsquogaatparagraaf23overhetwakenvoorstigmatiseringDaarinondermeertipshoetehandelenalsbegeleiderOokbegeleiderskunnenzichnietaltijdonttrekkenaanhetdenkeninstereotypenalshetgaatompsychischeaandoeningenBijvoorbeelddoorerautomatischvanuittegaandatwerknietaandeordeisofandershooguitsimpelwerkofonbetaaldwerkZiebijvoorbeeldhoofdstuk1enparagraaf22vandeWerkwijzerRe-integratievanklantenmetpsychischeaandoeningenhttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--waak-voor-stigmatisering
38
Hoe kun je als begeleider destigmatisering bevorderen Tips van Dorien Verhoeven van Samen Sterk Zonder Stigmabull Weetdaterzoietsalsstigmaenzelfstigmaisendathet
heelvaakvoorkomtbull Zorgdatjeenigekennishebtoverstigmaendewerking
ervanbull Weesjebewustvanjeeigenideeeumlnen(voor)oordelenKijk
daareerlijknaarbull WeethoejeeengesprekaangaatmetdeclieumlntBiedt
openingenlaatmerkendatjeopenstaatbegriphebtetcbull Probeersamenmetdeclieumlnttoteenoplossingtekomen
bijvoorbeeldoverdevraagopenheidtegevenaaneen(potentieumlle)werkgeverofniet
bull GebruikwaarmogelijkmethodiekenzoalsCORAL(zieeldersindezenieuwsbrief)
bull Nodigeenvanonzewerkambassadeursuitomtevertellenoverzijnofhaarervaringenmetstigmaophetwerkenhoedaarmeeomtegaan
httpswwwsamenvoordeklantnlnieuwssamen-sterk-zonder-stigma
Handboek destigmatisering bij psychische aandoeningenDithandboekbiedtveeloverzichteninzichtoverhoestigmatebestrijdenHethandboekisalleenindrukofalse-boektekoopbijdeuitgeverennietopinternetbeschikbaarWeeghelJvanPijnenborgMVanlsquotVeerJampKienhorstG(red)(2016)HandboekdestigmatiseringbijpsychischeaandoeningenPrincipesperspectievenenpraktijkenBussumCoutinhohttpsshopcoutinhonlstore_nlhandboek-destigmatisering-bij-psychische-aandoeningen-2027html
DestigmatiseringsinterventiesIndegeneriekemoduledestigmatiseringontwikkelddoorhetNetwerkKwaliteitsontwikkelingGGZondermeerinformatieoverdestigmatiseringsinterventiesenhandvattenvoorprofessionalsmaarookvoorclieumlntenzelfhttpwwwkwaliteitsontwikkelingggznlnetwerk
httpwwwkwaliteitsontwikkelingggznlprojectgenerieke-module-destigmatisering
Empowerment en doorbreken zelfstigmaEmpowermentvandeclieumlntkanhelpenhetzelfstigmatedoorbrekenDaarbijhelpenervaringsdeskundigenvanuiteengelijkwaardigepositie(ex-)clieumlntenomkeuzestemakenweerbijhunmotivatietekomenenteontdekkenwathunkwaliteitenenvaardighedenzijnenwatbijhenpasthttpswwwmovisienlpublicatiesnaar-hart-empowerment-deel-2
Samen Sterk Zonder StigmaDemissievanSamenSterkZonderStigma(SSZS)iseensamenlevingwaarinpsychischeproblematiekbespreekbaarisDatdoetSSZSondermeermethetprojectStigmaenWerkSSZSbiedtvoorlichtinghelptbijhetmakenvaneenplanvanaanpakorganiseertnetwerkenvanwerknemersmeteenpsychischeaandoeninginventariseertbestpracticesenontwikkeltinterventieshttpswwwsamensterkzonderstigmanl
39
VakbondenenondernemingsradenkunneneenbijdrageleverenaanhetbespreekbaarmakenvanpsychischeaandoeningenopdewerkvloerMogelijkhedendaartoewordenechterweinigbenutDitblijktuithetonderzoeklsquoPsychischeDiversiteitWerktvanSamenSterkzonderStigmaOmvakbondenenondernemingsradentehelpenmethetleverenvaneenbijdragezijnverschillendehulpmiddelenontwikkeldbull OnderzoekORampVakbondenPsychischeDiversiteitWerktbull ChecklistvoorOndernemingsradenbull FactsheetvoorOndernemingsradenbull Factsheetvoorvakbonden
WerkambassadeursDewerkambassadeurszijneeninitiatiefvanSamenSterkZonderStigmawerknemersmeteenpsychischeaandoeningdiewerkenbinnengewonebedrijvenenzichdaarinzettenvoordebevorderingvanbespreekbaarheideneenveiligecultuurhttpswwwsamensterkzonderstigmanlover-onsambassadeurs
httpswwwsamensterkzonderstigmanlverhalen
VeelvandeSSZS-ambassadeursverzorgenlezingenofpresentatiesZiehttpswwwsamensterkzonderstigmanlboek-een-ambassadeurverhalen_id=7442
Tips van ervaringsdeskundige Marieke van Keeken voor het aanpakken van stigmabull GanietvooronsdenkenmaarvraagengaingesprekEr
zijnallerleistereotypeninomloopdiedoorbreekjevooraldoorpersoonlijkcontact
bull PersoonlijkeervaringenmakenindrukindestrijdtegenstigmaVraagmensendiezelfkwetsbaarheidhebbenervarenomhunverhaaltedoenDatkaniemandzijnuitdeeigenorganisatiemaardewerkambassadeursvanSSZSkunnendatookdoen
bull ZorgvoorgoedeinformatieoverpsychischeaandoeningenenwerkHetisvaakeeneyeopenerdatbijnadehelftvandemenseninonslandooitzelfwordtgeconfronteerdmeteenpsychischprobleemEndateenaandoeninghelemaalnietalsvanzelfsprekendbetekentdatjenietkanwerken
LeeshaarverhaallsquoHoeikmijnzelfstigmadoorbrakrsquohttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwshoe-ik-mijn-zelfstigma-doorbrak
Kennisthema stigma van Kenniscentrum PhrenosFeitencijfersenontwikkelingenrondstigmaendestigmatiseringhttpwwwkenniscentrumphrenosnlkennisthemasstigma
Vertellen of verzwijgenIsopenheidovereenaandoeningverstandigofnietBijvoorbeeldineensollicitatieprocedureofophetwerkOpenheidishetideaalmaarindepraktijknietaltijdverstandigKenniscentrumPhrenosheefteenbrochureeninterventieomeengefundeerdeafwegingtemakenonderdetitelCORAL(concealorreveal)httpswwwkenniscentrumphrenosnlwp-contentuploads201506CORAL-NL_defpdf
40
SamenSterkzonderStigmaKenniscentrumPhrenosenTranzoTilburgUniversityontwikkelendezeaanpakverderwaarbijhetmeerwordttoegespitstopdeNederlandsesituatiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsverzwijgen-vertellen-coralnl-helpt
httpwwwkenniscentrumphrenosnldienstenprojecten-2doorontwikkeling-coral
TIPS bull Leg contactAngstenonbekendheidspeleneengroterolbijhetinstandhoudenvanstigmatiseringDaaromhelptcontactleggenmetmensenmeteenpsychischeaandoeninghetbesteomdestigmarsquosteverminderenDemanierwaaropjealsklantmanagercontactmaaktbepaaltofjestigmarsquosversterktofjuistvermindert(lsquoJamaarmetborderlinekunjetochnietmetkinderenwerkenrsquo)AlleenbegripvoleerlijkengelijkwaardigcontactvermindertstigmarsquosEnhetcreeumlerteenopenenveiligesfeerwaarindoorvragenstellenmeerbegripontstaat
bull Voorlichting en informatie over psychische aandoeningenErzijnveelverkeerdedenkbeeldenenmythes(lsquoautistenhebbengeengevoelrsquo)DoorjeteverdiepenindeverschillendepsychischeaandoeningenkrijgjeeenrealistischerbeeldOokklantenzelfbaserenzichvaakoponjuistedenkbeeldenenleggenzichzelfdaarmeeonnodigebeperkingenop
bull Zie psychische aandoeningen als deel van een continuuumlmWanneerjemensenmeteenpsychischeaandoeningzwart-wittegenovergezondemensenzetlijkenzevervanjeaftestaanMaariedereenheeftwelpsychischekwetsbaarheden
alsspreekangstofeenaanlegvoorsomberheidWanneerjepsychischeklachtenenkwetsbaarhedenzietalssymptomenopeenspectrumwaarjehogerenlagerkuntscorenisdatminderstigmatiserend
bull Maak vooroordelen en stigmarsquos bespreekbaar ook als begeleidersonderling
bull Gebruik het ICF-raamwerk om de gehele persoon in beeld te krijgen en niet alleen zijn of haar aandoeninghttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--waak-voor-stigmatisering
41
7Ervarings-deskundigen en clieumlnten
Inhoudbull Betrokkenheid clieumlnten en ervarings- deskundigen bij regionale plannen 42bull Landelijke Clieumlntenraad 43bull MIND 43bull Landelijk Platform GGZ 43bull Routewijzer naar werk 43bull Evaluatietool re-integratie 43bull Ervaringsdeskundigen 43bull Verhalen van ervaringsdeskundigen 44bull WerkWeb-Autisme 44bull Howie the Harp 44bull Tips van LPGGZ 44
42
7Ervarings-deskundigenenclieumlntenDoor clieumlntenraden clieumlntenorganisaties en ervarings-deskundigen te betrekken en met hen samen te werken kunnen professionals vanuit de GGZ en Werk amp Inkomen effectiever werken aan herstel en re-integratie Clieumlntenraden hebben een wettelijke basis in het kader van clieumlntenparticipatie Clieumlntenorganisaties zijn er op landelijk regionaal en lokaal niveau Zij ontplooien meerdere activiteiten zoals informeren lotgenotencontacten belangenbehartiging hersteltrajecten en het opbouwen van ervaringsdeskundigheid onder meer via opleidingen
Betrokkenheid clieumlnten en ervaringsdeskundigen bij regionale plannenInderegionalewerkateliersisveelgesprokenovermeerenbeterbetrekkenvanclieumlntenenervaringsdeskundigenZiehetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquometnameparagraaf26en28httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
IndeFrieseprojectgroepziteenclieumlntvertegenwoordigerdiezelfervaringsdeskundigeisverbondenaanhetHerstelcentrumFrieslandHijgeeftooktrainingenaandeprofessionalsBovendien
gaatderegioookeenreeksoverleggentebeleggenvoorclieumlntenDezezullenbegeleidwordendooreenervaringsdeskundigevanuithetHerstelcentrumhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
InhetprojectplanvanHollandRijnlandisveelaandachtvoorervaringsdeskundigheidendebetrokkenheidvanclieumlntenInLeidenbestaatallangeretijdStichtingZonwaarinervaringsdeskundigenzijnvertegenwoordigdErvaringsdeskundigenadviserenwaarnodigdegemeenteenuitvoerderszoalsklantmanagersOokverzorgenzijregelmatigtrainingenDaarnaastisStichtingPlatformSamenwerkenbetrokkenbijderegionalesamenwerkingZijorganiserenonderanderedialoogtafelsHierwordtdoorgepraatoverdebetekenisvanwerkvoorduurzaamherstelBeideorganisatieszullenookindearbeidsmarktregioHollandRijnlandactiefwordenzoalsopgenomeninhetplanvanaanpakvanderegioClieumlntenenclieumlntenorganisatieshebbeneenbelangrijkeplekgekregeninhetregionaleplanvanaanpakZoiservoorzieninmaatjesvoorclieumlntenWethouderMarleenDamenvanLeidenldquoZorsquonmaatjeziettochweeranderedingendaneenprofessionalHijofzijheeftookeenandererolendatkanelkaargoedaanvullenrdquohttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsbouw-samenwerking-op-vanuit-de-praktijk-en-niet-vanaf-de-bestuurstafels
43
Landelijke ClieumlntenraadDeLandelijkeClieumlntenraad(LCR)isingesteldbijwet(SUWI)omdeclieumlntenparticipatieinhetveldvanWerkampInkomenvormtegevenDeLCRisdekoepelvanlokaleenregionaleclieumlntenradenbijgemeentenenUWVhttpwwwlandelijkeclientenraadnl
MINDMINDisin2016ontstaanenwilpsychischeproblemenvoorkomenenmensendiehiermeetemakenhebbenondersteunenDitdoetMinddoorinformatietebiedenonderzoektedoenprojectenuittevoerenenactietevoerenSamenmetclieumlnten-enfamilieorganisatiesmaatschappelijkeorganisatiesonderzoekersambassadeursendonateursMINDiseeninitiatiefvanFondsPsychischeGezondheidKorrelatieenhetLandelijkPlatformGGZhttpswijzijnmindnl
Landelijk Platform GGZMINDLandelijkPlatformPsychischeGezondheid(voorheenLandelijkPlatformGGZLPGGZ)isdekoepelvanenvoorongeveertwintigclieumlnten-enfamilieorganisatiesindeGGZOpdesiteiseenoverzichttevindenvanregionaleclieumlntenorganisaties(RCOrsquos)clieumlntinitiatievenenprojectenViaRCOrsquoszijnervaringsdeskundigentevindenhttpwwwplatformggznllpggz
Routewijzer naar werkDeRoutewijzeriseenwebsitevanhetLandelijkPlatformGGZendeLandelijkeClieumlntenraad(LCR)Opdezesitekunnenclieumlntenallerhanderelevanteinformatievindenhttpwwwroutewijzernaarwerknl
Evaluatietool re-integratieDeEvaluatietoolre-integratieiseeninstrument(vragenlijst)datisgemaaktdoorhetVerwey-JonkerInstituutinopdrachtvandeLandelijkeClieumlntenraadenMINDHetgeeftdeclieumlntenraadinzichtinhoeUWVengemeentendebegeleidingvanpsychischkwetsbaremensenvormgevenwwwevaluatieggzenwerknl
ErvaringsdeskundigenErvaringsdeskundigenzijnalshetwarebovenhuneigenproblematiekuitgestegenZijkunnennuttigeadviezengevenaanprofessionalsSommigeervaringsdeskundigenzijnopgeleiddoordeGGZomeencoachenderoltespelenErvaringsdeskundigenzijntevindenviahetLPGGZmaarookviaregionaleclieumlntenorganisaties(RCOrsquos)enfamilieorganisatiesdeNederlandseVerenigingvoorAutisme(NVA)GGZ-instellingenofdehulplijnPandorahttpwwwplatformggznllpggz
lsquoErbestaateeneendimensionaalenstereotiepbeeldvanmensenmeteenpsychischeaandoeningMaarinwerkelijkheidisiedereenandersenzijndezeklantenerinallerleisoortenenmatenmetallerleiredenenenachtergrondenengevolgenvanhunaandoeningEengoedemanieromklantmanagersmeergripopdematerietegevenisdoorervaringsdeskundigeninteschakelenDeregionaleclieumlntenorganisatie(RCO)mobiliseertentraintervaringsdeskundigevrijwilligersomvoorlichtingtegevenaanklantmanagersZijvragennuvakeradviesEencursusvoormanagerswasookzeernuttigrsquoEen gemeentelijke beleidsmedewerker en ervaringsdeskundig
44
lsquoVeelklantmanagersvullenhetvoordeklantinindeluwtehoudenTerwijlerheelwatclieumlntenmetpsychischeproblematiekzijnvoorwiehetgoedisomtewerkenendiegraagwillenwerkenDepsychischeaandoeningislangnietaltijdoverdegehelelinieinvaliderendWerkhelptomeigenkrachtteontwikkelenenkanbijdragenaanhersteldoorweergeloofteontwikkelenindeeigencompetentiesensociaalenmaatschappelijkbetrokkentezijnErvaringsdeskundigheidhelptbijhetzoekennaardejuistewerk(ervarings)plekrsquoEen projectcooumlrdinator van ZONactief en ervaringsdeskundige
Verhalen van ervaringsdeskundigenDesiteUWVperspectiefiseenplatformvoorendoormensenmeteenarbeidsongeschiktheidsuitkeringHieropverhalenvlogsenvideorsquosonderandereditverhaaloverwerkenmetautismehttpsperspectiefuwvnlartikelendroom-wordt-waarheid
WerkWeb-AutismeHetprojectlsquoWerkWeb-AutismersquodateeninitiatiefisvanmeerdereorganisatieswaaronderdeNederlandseVerenigingvoorAutismebeoogteenzelfmanagementmethodiekteontwikkelenomnormaal-tothoogbegaafdemensenmetautismesamenmetbetrokkenprofessionalsteondersteunenbijhetvindenenbehoudenvanwerkdatgoedbijhenpastDemethodiekgeeftinzichtindeeigeneffectiviteiteigenregietalentenenvoorkeurenDitzijnbelangrijkevoorwaardenvoorduurzamearbeidsparticipatiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsnieuwsbrief-samenwerking-ggz-en-wi-november-verschenen
Howie the HarpHowietheHarpiseengoedvoorbeeldvaneenopleidingtotervaringsdeskundigeDenaamisgebaseerdopdebijnaamvandeAmerikaanHowardGelddienaeenverblijfinpsychiatrischeinstellingenhetpeer-to-peer-conceptbedachtmensenmeteenpsychiatrischegeschiedeniszettenhunlevenservaringentalenteninomelkaarteondersteuneninhunherstelPameijereeninstellingvoormensenmeteenverstandelijkeofpsychiatrischebeperkinghaaldehetconceptnaarNederlandwwwhowietheharpnl
TIPS VAN LPGGZHetLPGGZdoetdevolgendeaanbevelingenaangemeentenbullKijkgoedwateenklantkanGebruikdebeschikbareondersteuningMaakgebruikvaninterventieszoalsjobcarvingbullWeesalertopeenstigmaookbijjezelfalsklantmanagerbullOnderschathetzelfstigmavanveelklantennietbullPasaanpakkengerichtopempowermenttoebullMaakgebruikvanervaringsdeskundigendiezijnopgeleiddoordeGGZomeencoachenderoltespelenZetheninalsadviseurbijdeteamsMaakhuninbrengstructureel
Colofon
DeroutekaartpsychischeaandoeningenenwerkVersie2november2017
DezeroutekaartiseenproductvandeProgrammaraadHetisonderdeelvanhetKennisnetwerkSamenwerking
GGZenWerkampInkomen
Deroutekaartgeefteenstandvanzakeneind2017weerNieuweontwikkelingeneninformatiewillenwegraag
opnemenUwsuggestiesvooraanvullingenkuntumailennaar
helpdeskimpulssamenvoordeklantnl
Samen vernieuwen we de dienstverlening aan werkgevers en werkzoekenden
8
generiekemodulehuninzichtenoverarbeidalsmedicijnKorteversieinterviewhttpwwwkwaliteitsontwikkelingggznl201704187-inzichten-arbeid-als-medicijnLangeversieinterviewhttpwwwkwaliteitsontwikkelingggznlwp-contentuploads2017047-Inzichten-Arbeid-als-medicijn-Kwaliteitsontwikkeling-GGzpdf
PhrenosKenniscentrumPhrenosheeftalsdoelhetpersoonlijkherstelendemaatschappelijkeparticipatievanmensenmetpsychotischeofandereernstigeenlangdurigeaandoeningentebevorderenDerelatiemetwerkkrijgtdaarbijveelaandachthttpswwwkenniscentrumphrenosnl
httpswwwkenniscentrumphrenosnlkennisthemaswerk
ZieookparagraafoverPhrenosinhoofdstuk4pagina28
Business casesOnderzoekvanhetErasmusMedischCentrumconcludeertdatdekostenvanre-integratievanmensenmetpsychischeaandoeningeneeninvesteringzijndiedoorzorgverzekeraarengemeente(alsuitkeringsverstrekker)wordenterugverdiendinmaximaal5tot7jaarhttpswwwmovisienlpublicatiesmonitoren-arbeidstoeleiding-mensen-grote-afstand-tot-arbeidsmarkt-gezondheidsproblemen
HetlsquoManifestbeteregeestelijkegezondheidrsquosteltdatelkegeiumlnvesteerdeeuroinviervoudwordtterugverdiendDaarbijgaathetomopbrengsteninhetbredeveldvanzorgennietalleeninre-integratiehttpwwwggznederlandnlactueelmanifest-betere-geestelijke-gezondheid
EenpilotvanGGZ-instellingReiniervanArkelenUWVmet15clieumlntenlaatziendatextraaandachtvoorre-integratievanafdestartvandebehandelingleidttoteenversnellingvanparticipatieinwerkVoorachtclieumlntenleiddeditaltijdenshetbehandeltrajecttoteenwerkervaringsplaatsenvoortweeclieumlntentoteenbetaaldebaanhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsextra-aandacht-voor-re-integratie-bij-behandeling-van-psychische-problemen-loont
DegemeenteNijmegenheefteenmaatschappelijkebusinesscaselatenopstellenmetbetrekkingtotIPS-trajectenenaangepastetrajectenvoormensenmeternstigepsychischeaandoeningenhttpblogsinzerorgnewslees-de-maatschappelijke-business-case-ips-trajecten-en-aangepaste-trajecten-voor-mensen-met-een-ernstig-psychische-aandoening
99
2InterventiesInhoudbull Overzicht interventies 10bull Databank Effectieve sociale interventies 10bull Supported Employment 10bull Jobcoaching 11bull Werk passend maken 11bull Individuele rehabilitatiebenadering 11bull ACT en FACT 12bull Empowerment 12bull Fit4Work 12bull E-mental health 12bull IPS 13bull IPS in de samenwerkingsplannen 14bull UWV-onderzoekssubsidie IPS 14bull Gemeenten en IPS 14bull Financiering IPS 15bull Zorgverzekeraars 16bull Werkzame elementen in interventies 16
10
2InterventiesOm mensen met een psychische aandoening aan het werk te helpen worden diverse aanpakken methodieken projecten en benaderingen toegepast We gebruiken hiervoor de verzamelterm interventies Een interventie is een handeling die wordt uitgevoerd om een probleem aan te pakken Het is een ingreep om een toestand te verbeteren
Overzicht interventiesEenaantalbelangrijkeinterventiesdiedirectgerichtzijnopmensenmeteenpsychischeaandoeningstaatkortbeschrevenindetweewerkwijzersvanDivosaeninhetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquohttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbelangrijkste-psychische-aandoeningen
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
Databank Effectieve sociale interventiesMovisieheeftzogenaamdelsquoWatwerkthellipdossiersrsquogemaaktZijbevatteninformatieoverwerkzamefactorenbijdeaanpakvansocialevraagstukkengebaseerdopdelaatstestandvanzakenindewetenschappelijkeliteratuurDedossiersbiedenhulpbijdereflectieopbestaandeaanpakkenendeontwikkelingvannieuwewerkwijzenErisgeenafzonderlijkdossieroverpsychischeaandoeningenmaardiekomenweltersprakeinhetdossierlsquosociaalengezondrsquo
httpswwwmovisienleffectieve-sociale-interventies
httpswwwmovisienlsitesdefaultfilesalfresco_filesWat-werkt-dossier-Sociaal-en-gezond20[MOV-11388262-12]pdf
httpswwwmovisienlsitesdefaultfilesalfresco_filesInfographic-Sociaal-en-gezond20[MOV-11388261-10]pdf
Supported EmploymentSupportedemploymentofbegeleidwerkeniseenstapsgewijzeondersteunings-enbegeleidingsmethodiekvoormensenmeteenblijvende(functionele)beperkingomeenbetaaldebaantekrijgenentehoudenUitgaandevanhetprofielvandekandidaatwordtnaargeschiktebanengezochteneenmatchgemaaktenwordtdewerknemerbegeleidengetraindopdewerkplekDiebegeleidingwordtgeleverddoorjobcoachesZievoormeerinformatieondermeerSamenwerkenaanwerkparagraaf32endemethodiek-beschrijvingvanMovisiehttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
DeNederlandseVerenigingvoorSupport(NVS)wwwnvssupportnlheefteenbeschrijvingvanSupportedEmpoymenthttpswwwnvssupportnlsupported-employment
DeNVSisonderdeelvandeEuropeanUnionofSupportedEmployment(EUSE)httpwwweuseorg
11
ZieooklsquoMethodebeschrijvingBegeleidWerken-eenindividuelevraaggerichtebenaderingrsquoMovisiedatabankEffectievesocialeinterventieshttpswwwmovisienlesibegeleid-werken-individuele-vraaggerichte-benadering
JobcoachingJobcoachingbiedtmensendienietzonderondersteuningeenbetaaldebaankunnenvindenenhoudensysteemgerichtebegeleidingDejobcoachgaatuitvanwerkdatpastbijdetalentenendeontwikkelingsmogelijkhedenvandewerknemerenvaneenwerkomgevingdiepastbijdewerknemerenkanookdewerkgeverencollegarsquosbegeleidenZievoormeerinformatieondermeerSamenwerkenaanwerkparagraaf33httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
HandreikingjobcoachingvandeProgrammaraadhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlageaan_de_slag_met_jobcoaching_0pdf
Zieverderhttpswwwarbeidsdeskundigennl
httpswwwarbeidsdeskundigennldossiersmensen-met-mogelijkhedenleidradendocumentakc224
NOLOCisdeberoepsverenigingvanloopbaanprofessionalswaaronderjobcoachesNolocbeheerteenberoepsregistervanprofessionalshttpswwwnolocnl
OVALisdebrancheorganisatievanarbodiensteninterventiebedrijvenadviesbureausophetterreinvanoutplacementenloopbaanbegeleidingenloopbaancoachingre-integratiebedrijvenenjobcoachorganisatieshttpwwwovalnl
Werk passend makenEenbelangrijkmiddelbijhetrealiserenvaneeninclusievearbeidsmarkteninclusievearbeidsorganisatiesishetaanpassenvanbestaandwerkenhetcreeumlrenvanpassendwerkbijvoorbeelddoorjobcarvingIndividueelHerontwerpvanWerk(IHW)ofjobcreationZievoormeerinformatieondermeerSamenwerkenaanwerkparagraaf34httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
Zievooreenuitgebreide(engelstalige)beschrijvingvandemethodeIHWZijlstraetallsquoDesigningworkforinclusivenessrsquo(2017)
Opdezesitekunnenwerkgeverskostelooseenbedrijfsanalyseaanvragenwwwinclusievearbeidsorganisatieorgmethoden-en-instrumenteninclusief-herontwerp-werkprocessen
Individuele rehabilitatiebenaderingDeindividuelerehabilitatiebenadering(IRB)iseenmethodeuitAmerikadieindeGGZwordtgebruiktommensenmetpsychischeaandoeningentehelpenbijhetrealiserenvantoekomstwensenviasocialeactiveringwerkenscholingInNederlandzijnspecialemodulesvoorallerleirehabilitatiegebiedenontwikkeld
12
IRB-begeleidersbesprekeninindividuelegesprekkenmetclieumlntenwatzegraagwillenveranderenenwelkestappenzedaarvoorkunnenzettenhttpwwwrehabilitatie92nlde-irb
MeerinformatieoverdeIRBisondermeertevindenindedatabankEffectievesocialeinterventiesenbijhetTrimbos-instituuthttpswwwmovisienldatabank-effectieve-sociale-interventiesgclid=EAIaIQobChMIyMf7kO641wIVCp4bCh39HQfbEAAYAiAAEgKCmPD_BwE
httpserkendeinterventiesggztrimbosnlerkende-interventiesindividuele-rehabilitatie-benadering
ACT en FACTAssertiveCommunityTreatment(ACT)iseenmodeluitdeGGZwaarbijeenmultidisciplinairteampatieumlntenhelptopmeerderelevensgebiedentegelijkpsychiatrischediagnostiekenbehandelingmedicatieverslavinghuisvestingwerkfinancieumlnenalgemenedagelijkseactiviteitenHetteamwerktmeteengedeeldecaseloadallehulpverlenerskennenallepatieumlntenenwerkensamenindebehandelinghttpserkendeinterventiesggztrimbosnlerkende-interventiesassertive-community-treatment
FlexibleAssertiveCommunityTreatment(FACT)richtzichopvolwassenenmeternstigepsychiatrischeaandoeningenFACTwerktoutreachendenassertiefhulpverlenersgaanafop(potentieumlle)patieumlntenviahuisbezoekophetdagcentrumofopstraatdaarwaardepatieumlntzichbevindtZijonderhoudenhetcontactdesnoodsmetdwang-ofdrangmiddelenhttpserkendeinterventiesggztrimbosnlerkende-interventiesflexible-assertive-community-treatment
EmpowermentEmpowermentbetekentkrachtigerendaardoorgelijkwaardigerwordenwaardoorjenietmeergediscrimineerdkuntwordenBijpsychischeaandoeningengaathetvooralomhetversterkenenvergrotenvandeeigenregieinmaatschappelijkeparticipatieenarbeidsparticipatiemeergevoelvancontroleoverdeeigensituatiehetgevoeldatjezelfderelevantebeslissingenvoorjeeigenlevenkuntnemenenmeervertrouwenindeeigencapaciteitenomietstebereikenhttpswwwmovisienlpublicatiesnaar-hart-empowerment-deel-2
Fit4WorkFit4Work(F4W)iseenaanpakdiewerkvooropsteltennietdeaandoeningDaaromheeftdere-integratieconsulentalscasemanagerderegieennietiemanduitdezorgNaeenintakelegtdecasemanagerverbindingtussenzorgwelzijnenwerkErwordtdirectingezetopeenwerkervaringsplaatsJuistdoorervaringopdewerkvloerteondergaanwordendepsychischebeperkingenduidelijkVoordeklantzelfdecasemanagerendezorgverlenerhttpwwwfit-4-worknlhome
E-mental healthVoormentaleproblemenzijndiverseinstrumenteneninterventiesontwikkelddieclieumlntenviainternetkunnengebruikensomsmetenigebegeleidingVoordergelijkeonlineinterventieswordtoverhetalgemeendeterme-mentalhealthgebruiktUitonderzoekisbekenddatdeeffectiviteitvaninternettherapieeumlngoedishttpwwwggznederlandnluploadsassetsFactsheet20e-mental20health20in20the20Netherlands20defpdf
wwwmirronl
13
httpwwwdepressieverenigingnlpreventie-en-terugvalpreventiee-health
httpwwwplatformggznllpggzproject_vraagsturingehealth
httpwwwplatformggznllpggzdownloade-healthaan-de-slag-met-digitale-zorgpdf
Een(engelstalig)overzichtvanappsvoordesmartphonemetonderdeknoplsquoMentalHealthrsquoveletientallenappsinverschillendecategorieeumlnhttpmyhealthappsnet
BureauZINZIZheeftmetsubsidievanUWVonderzoekgedaannaarkritischesuccesfactorenvanonlineinterventiesvoorwerklozenmetCommonMentalDisordersZiedeblauwdrukvooronlinebegeleidingvanwerklozenmetpsychischeklachtenhttpwwwonderzoekwerkeninkomennlrapportenc460gwqrkritische-succesfactoren-van-een-online-interventie-voor-werklozen-met-common-mental-disorderspdf
IPSIndividuelePlaatsingenSteun(IPS)iseenbewezeneffectievemethodeommensenmeteen(ernstige)psychischeaandoeningaanhetwerktehelpenIPSwordtuitgevoerddoorspeciaaldaartoeopgeleideIPStrajectbegeleidersvanuitdeGGZKenniscentrumPhrenosbewaaktdemodelgetrouweuitvoeringenbiedtveelinformatieoverIPSKenmerkendisdecombinatievanbehandelingenarbeidstoeleiding
IPSwordtverdergekenmerktdoor1 Iedereclieumlntdieeenregulierebaanwilkanmeedoen(zero
exclusion)2 Erwordtsnelgezochtnaareenechtebaanwerkenaan
werkvaardighedengebeurtlsquoonthejobrsquo(firstplacethentrain)3 Lukthetnietindeeerstebaandanisdatgeenmislukkingmaar
eenervaring4 Dearbeidswensenvandeclieumlntstaancentraal5 Erwordtlangdurigeondersteuninggebodenzowelaandeclieumlnt
alsaandewerkomgeving6 IPSisgeiumlntegreerdmetbehandelingdetrajectbegeleiderislid
vaneenambulantGGZ-team7 Doorlopendesystematischeinschattingvan
arbeidsmogelijkheden8 Systematischelsquojobdevelopmentrsquo9 Individuelebegeleidingbijuitkeringskwesties(lsquobenefit
counselingrsquo)wwwkenniscentrumphrenosnl
httpswwwwerkenmetipsnl
httpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingeninterventies--interventies
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
14
IPS in de samenwerkingsplannenIPSkomtin22plannenvande31voorVeelvuldigwordteendeelvandeimpulsgeldeningezetomIPS-trajectenintekopenSomsookinaanvullingoplopendeIPS-inzetVoorbeeldisRijkvanNijmegenwaar100IPS-trajectengaanlopenwaarvan10bekostigduitdeImpulsondersteuningIPSwordtinNijmeegseregiogezienalsvliegwielvoorsamenwerkingvanWampImetdeGGZErbestaatdaarbelangstellingvoordeinzetvanIPSvoordeCommonMentalDisorder-groepenvoormensenmeteenverstandelijkebeperkingInandereregiorsquoswordtIPSvoorheteerstingezet(bijvoorbeeldFoodValley4IPS-trajectenGooi-enVechtstreek2IPS-trajecten)Zuid-LimburggaatmogelijkeenIPS-pilotuitvoerenIntotaalwordenincofinancieringnaarschatting180IPS-trajectenextraingezetDaarnaastzijnerzesregiorsquosdiewelextraIPS-trajectenwillengaandoenmaarnoggeenaantallenbenoemenomdatzijditwillenlatenafhangenvandebehoefte
UWV-onderzoekssubsidie IPS UWVsubsidieertvanaf1januari2017jaarlijks500IPS-trajectenvoormensenmeteenarbeidsongeschiktheidsuitkeringvanUWVDezesubsidieduurtvijfjaarhetgaatintotaalomeenbedragvan20miljoeneuroGGZ-instellingenkunnenelkhalfjaarsubsidieaanvragenUWVgaattegelijkertijdonderzoekenwatdeeffectenzijnenopwelkewijzedezeaanpakstructureelkanwordengefinancierdInmiddelshebbenookenkelegemeentendieviaeenGGZ-instellingIPStoepasseneenverzoekingediendommeetedoenaanhetonderzoekhttpswwwuwvnlzakelijkleveranciersre-integratiedienstverleningik-wil-dienstverlening-voor-re-integratie-aanbiedendetailonderzoeksubsidieregeling-individuele-plaatsing-en-steun-ips
Gemeenten en IPSIPSiseeninterventievanuitdeGGZVoorgemeentenisIPSnogrelatiefonbekendEenaantalgemeentenzetinmiddelsIPSininsamenwerkingmetGGZ-instellingenEnkelenhebbenalwatmeerervaringdemeestenstaannogaanhetbeginZiehieroverparagraaf44enook45vanhetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquohttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
IPSkannietbuitendeGGZomwordentoegepastMaarnietallegemeentelijkeclieumlntenmetmentaleproblemenzijninbehandelingbijdeGGZSupportedemploymentkentongeveerdezelfdeuitgangspuntenalsIPSmaarniethetbehandelelementVoorgemeentendieietswillenmetclieumlntendienietinbehandelingzijnbijdeGGZissupportedemploymentduswellichteengoedalternatiefZiehieroverookdefactsheetArbeidenpsychischeaandoeningenvanhetTrimbosInstituuthttpswwwtrimbosnlactueelnieuwsberichtbericht=1797
Twee voorbeelden Den Haag en Amsterdam
Den HaagDenHaagismetGGZ-instellingParnassiabegonnenmeteenIPS-pilotmet60kandidatenUitdeeersteervaringenblijktdatditvoordegemeenteeenparadigmawisselingbetekentnamelijkinzettenopdegroepmoeilijkbemiddelbareninplaatsvanopmensenmeteenrelatiefkorteafstandtotdearbeidsmarktTotvoorkortwasergeentraditieinhetbemiddelenvanlsquomoeilijkersquogroepenenlagdefocusopdegroepdierelatiefmakkelijkaanhetwerkkonkomen
15
enzekernietopmensenmeteenernstigepsychischeaandoeningMededoordeParticipatiewetenhetfeitdatWajongerseenonbekendegroepvoordegemeentenaardegemeentekwamenisdeorieumlntatieveranderdDenHaagheeftnaeenjaarhetprojectgeeumlvalueerdHetdoelwas60kandidatenaanhetwerkineacuteeacutenjaarDatbleekteambitieuszowelvoordegemeentealsvoorParnassiaErisstevigmetelkaargesprokenmaardebeidepartijenwildenweldoorgaanDeleerpuntenzijnvooralbull FACT-teamsenIPS-jobcoachesmoestennoggroeienbull Delinkmethetwerkgeversservicepuntwastezwak(1persoon)bull ErwasookeenlsquohousingfirstrsquogroepDieisgestopthetbleekeen
tezwaredoelgroepbull TweevoorbereidendeIPS-gesprekkenisteweinig(de
zorgverzekeraarvergoedtnuachtgesprekken)httpswwwwerkenmetipsnlnieuwsuitkomsten-pilot-ips-gemeente-haag-positief
AmsterdamInAmsterdamwerkenGGZUWVengemeentenalenigetijdsamenrondIPSDebasisvoorsamenwerkinginAmsterdamiseenveranderendperspectiefbijGGZengemeenteDegemeentezetnuvooralinopmensenmeteengroteafstandtotdearbeidsmarktwaarvroegerhetgeldvooralgingnaarclieumlntenmetrelatiefveelkansenHetCollegeheeftbovendienextrageldterbeschikkinggesteldOokbijdeGGZiseenherorieumlntatiezichtbaarHetinzichtdatwerkhelptbijherstelbreektsteedsmeerdoorHetisduseenkwestievankeuzesmakenenookbovenjedirectebelanguitstijgenennaardelangeretermijnkijkenoverdegrensvanjeeigenstukjevanhetsociaaldomeinheenDeleerpuntenzijnbull LeerelkaaralsGGZengemeentegoedkennenenformuleer
gezamenlijkedoelenZorgdatdedirectbetrokkenenindeuitvoeringbijelkaaraantafelzitten
bull KijknaardelangeretermijnzieIPSalsinvesteringinmensenEnlaatdesnelleresuccessenzien
bull Betrekverzekeraarsbijdefinancieringbull Integreerhetwerkgeversservicepuntindesamenwerkinghttpswwwsamenvoordeklantnlpraktijkernstige-psychische-aandoening-en-werk-het-kan
DeAmsterdamseIPS-aanpakisonderdeelvanhetprogrammalsquoMeedoenWerktZievoordevoortgangsrapportageMeedoenWerkt2016enhetwerkplan2017httpsamsterdamnotudocnlcgi-binshowdoccgiaction=viewid=302454type=pdfMeedoen_Werkt_Voortgangsrapportage_2016_Werkplan_2017_versie_40pdf
InAmsterdamiseentaskforceEPAopgerichtmetveleverschillendepartijenZievoorhetstartdocumentvandetaskforceEPAhttpwwwclientenbelangamsterdamnlplaatjesuserfilesBijlage20120Vastgesteld20Startdocument20Herstel20en20Participatie203120mei202016pdf
5tipsvoorgemeentendieIPSwillentoepassenhttpswwwdivosanlbijeenkomsteneen-slag-verder-met-ipstips-van-gemeenten-het-uwv-en-het-ministerie-van-szw
Financiering IPSIPSwordttoegepastdoordeGGZMaartoeleidingnaarwerkmaaktintegraalonderdeeluitvandemethodiekDatroeptdevraagophoewordtIPSgefinancierdInaugustus2016gafhetZorginstituutNederland(ZIN)inhetrapportlsquoBevorderenvanparticipatievanclieumlntenmeteenpsychischestoornisrsquoduidelijkheidoverdeverantwoordelijkhedenvoorhetbevorderenvanparticipatievanclieumlntenindeGGZDeeerstegesprekkenvaneenIPS-trajectworden
16
viaZorgverzekeringswet(Zvw)gefinancierdDeeigenlijketoeleidingnaarwerkbehoorttothetparticipatiedomeinendientdaarookuitbetaaldtewordenDevergoedingvanuitdeZvwgaatgemiddeldgenomenomdeeersteachtgesprekkenvaneenIPS-trajectZieondermeerSamenwerkenaanwerkparagraaf42en46httpswwwzorginstituutnederlandnlpublicatiesrapport20160829bevorderen-van-participatie-van-clienten-met-een-psychische-stoornis
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
ZorgverzekeraarsDoordeintegratiesinhetsociaaldomeinendesamenwerkingmetdezorgsectorwordtdevraaginhoeverre(zorg)verzekeraarsenpubliekepartijendieverantwoordelijkzijnvoorparticipatieenre-integratiekunnensamenwerkenenwellichttotnieuwefinancieringsvormenkomenOplokaalniveaubetalenzorg-verzekeraarssomsmeeaantrajectenzoalsIPSinAmsterdamOverlegoversamenwerkingbijvoorbeeldoverdeinzetvanIPSkanonderdeeluitmakenvanregionalesamenwerkingvanverzekeraarsengemeentenZieondermeerSamenwerkenaanwerkparagraaf45httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
httpsvngnlonderwerpenindexwerk-en-inkomenarbeidsmarktbeleidpublicatiessamen-voor-re-integratie
httpwwwsociaalwebnlpublicatieshandreiking-een-integrale-blik-op-zorg-en-re-integratie
InderegioDrechtstedeniszorgverzekeraarsVGZeenactievepartnerinhetsamenwerkingsverbandHetgezamenlijkedoelisinbeeldtebrengendatwerkwerkelijkleidttotlagerezorguitgavenenmaatschappelijkekostenpluseenbeterekwaliteitvanlevenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsplan-van-aanpak-drechtsteden-samen-voor-maatwerk
Werkzame elementen in interventiesVeelinterventiesdeleneenaantaleffectieveelementenbull Aandachtvoordemensinrelatietothetwerkbull Veelpersoonlijkeaandachterzijnvaakmeergesprekken
nodigdangemiddeldomiemandsonderliggendemotivatienaarboventekrijgenzelfstigmatedoorbrekenofiemandszelfvertrouwenoppeiltekrijgen
bull RuimteomtemislukkenhetgaatomlerenenverderkomenDewegisdaarbijmisschienlangerdanbijanderen
bull Eenpositievebenaderingalseeneersteentweedeplaatsingnietlukkenisertochietsgewonnenzoalsenigewerkervaringeneensteedsbeterbeeldvandejuistebaan
bull UitgaanvaniemandsmogelijkhedenZoekvanuitdiemogelijkhedennaargeschiktwerkofpashetwerkdaaropaanDatbetekentduseenaanbodgerichtebenadering
17
bull Trainwerknemersvaardighedennietvoorafmaaropdewerkvloer
bull Benefitcounselingbenadrukdepositievekantenvanwerkenzoalsmeerinkomenenhetgevoeljenuttigtemaken
bull Goedecommunicatiemetwerkgeverenwerkomgevingookalsdeklantalenigetijdaanhetwerkis
bull VoerzorgenarbeidstoeleidingnietlosnaastelkaaruitmaarzorgopzrsquonminstvoorafstemmingencombineerzewaarnodigHetdriegesprektussendezorgprofessionalklantmanagerenklantisdaareenbelangrijkinstrumentvoorSomskandaarookeenervaringsdeskundigecoachbijaanschuiven
bull Terughoudendheidmetdwangensanctiesdatwerktnietgoedbijdezedoelgroepenkanparticipatiejuistbelemmeren
httpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingeninterventies--werkzame-elementen-in-interventies
18
3Integrale aanpak GGZen WampI
Inhoudbull Regionale werkateliers 19bull Vier voorbeeldregiorsquos 19bull 31 regionale plannen van aanpak 21bull Afstemming werkprocessen 22bull Integraal casemanagement 22bull Casebesprekingen en regievoering 23bull Gegevensuitwisseling 23bull Protocollen gegevensuitwisseling 24bull Tips gegevensuitwisseling en privacy 24bull Visie LCR op privacy en gegevensuitwisseling 24bull Algemene uitgangspunten begeleiding naar werk 24bull App Many ondersteunt samenwerking 25bull Ondersteuning door de Programmaraad 25
19
3IntegraleaanpakGGZenWerkampInkomenSamenwerken tussen GGZ en Werk amp Inkomen (WampI) is nodig maar lang nog niet altijd vanzelfsprekend Soms hebben GGZ gemeenten en UWV lokaal of regionaal al een goede samenwerking opgebouwd In 31 regiorsquos zijn plannen van aanpak gemaakt om de samenwerking te beginnen of versterken Door behandeling te combineren met werk of participatie worden betere resultaten bereikt Dat begint met het hebben van een gezamenlijk doel een gedeelde analyse en focus en een op elkaar afgestemde aanpak
Regionale werkateliersInderegionalewerkateliers(mei2016ndashapril2017)hebbenprofessionalsuitdewereldvanWerkampInkomenenGGZmetelkaarbesprokenhoebetersamentewerkenendaartalvanpraktischeinvullingenaangegevenVooreenoverzichtvandeuitkomstenenvervolgstappenziehoofdstuk2vanSamenwerkenaanwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
Vier voorbeeldregiorsquosBegin2016iseenonderzoekgestartnaarregionalesamenwerkinginvierarbeidsmarktregiorsquosgerichtopoptimalearbeidsparticipatievanmensenmeteenpsychischeaandoeningDevierarbeidsmarkt-regiorsquosdiedeelnemeninditonderzoekuitgevoerddoorbureauZINZIZzijn
1 RegioFriesland2 RegioHolland-Rijnland3 RegioRijkvanNijmegen4 RegioStedendriehoekenNoord-Veluwe
Hetonderzoekisinmiddelsafgerondeneriseeneindrapportagegepubliceerdhttpszinziznl20171113eindrapportage-samenwerking-in-vier-arbeidsmarktregios-gericht-op-optimale-arbeidsparticipatie-van-mensen-met-een-psychische-aandoening
Ookzijntweetussentijdserapportagesbeschikbaarhttpszinziznlprojectde-werkkamer
Opbasisdaarvanhebbendeonderzoekerstienlsquolessonslearnedrsquogeformuleerdhttpszinziznlwp-contentuploads20170310-Lessons-Learned-van-de-projectleiderspdf
Eenoverzichtvandebelangrijksteconstateringenuithetonderzoek1 Zet in op resultaat en niet alleen op inspanningbull Creeumlerhelderheidoverwelkerolentakenallebetrokkenen
hebbenenwelkeactieserzijngepland(meteenconcreteactiepuntenlijst)waarmeeookdevoortgangendeadlinesgemonitordkunnenworden
bull Maakmetelkaareenbalansopvandeinspanningenenresultaten(meteenkosten-batenanalyseofconcretebusinesscase)
bull Borgdatdecontactmomentendieerzijnookeffectiefenefficieumlntwordenbenut
20
2 Bepaal met elkaar op welke doelen je stuurtbull Eeneinddoelstellingdieverweglijktenblijftheeftalsrisico
dathetmindermotiverendkanwerkenenmindertotactiestimuleertBepaalconcretesubdoelstellingentussenresultatenofmaakresultaatafsprakenmetelkaar
3 Samenwerking als integraal onderdeel van je dagelijkse werk niet als iets lsquoerbijrsquo
bull Borgdeinvesteringeninbeddingvandesamenwerkingdooreenprojectleideraantestellendievoldoetaaneenconcreetuitgedachtprofielvoordezerolenstelperbetrokkenorganisatieeacuteeacutencentraalcontactpersoonaanalsaanspreekpunt
bull Bespreekmetelkaarwateenrealistischetijdsinvesteringisbull Legitimeerrichtinghetmanagementdirectiedatdeinvestering
insamenwerkingrendabelisMaaktcapaciteitvrijenborgdatdesamenwerkingorganisatorischingebedwordt
4 Denk na over opdrachtgeverschap amp eigenaarschapbull Gametelkaarhetgesprekaan(gedeeld)eigenaarschapen
verbindthierconcreteverantwoordelijkhedenenactiesaanbull Zorgvoorachterwachten5 Let op kwetsbaarheden in de opstart amp voortgang van de
regionale samenwerkingbull WeeszorgvuldigbijhetaanstellenvaneenprojectleiderLet
specifiekoppositieaanwezignetwerkenendaadkrachtbull Weestransparantenhoudtrekeningmetzakelijkeen
persoonlijkebelangendoormetelkaarstiltestaanbijWat(ver)bindtonsWatisiedersbijdrageAandachtvoordewhatrsquosinitforme
bull Concretiseermetelkaarwatsamenwerkenvooriedereenbetekentpelhetbegripechtaf
bull Toetsregelmatiginhetprocesofernogsteedswordtvoldaanaanverwachtingenaannamesenrealiteitvandeervarensamenwerking
6 Werken met casuiumlstiek kan op diverse wijzenbull Elkevormkentzijnvoor-ennadelenenisafhankelijkvan
contextenvoorkeurGedeeldesuccesfactorenzijncasusseninlatenbrengenvanuitverschillendeorganisatieshanterenvanhandleidingofprotocolbijinventarisatieprocesbegeleiderdiecasusbesprekingbegeleidt
bull Houdtrekeningmetselectiecriteriavandecasusprivacyvandeclieumlntruimetijdsmargevoorinventarisatieenfaciliteringvanuiteacuteeacutencentraalaanspreekpunt
7 Wanneer en hoe clieumlnten en werkgevers betrekkenbull Gametclieumlnten(raden)enwerkgeversingesprekwelkewensen
bestaanerindesamenwerkingBespreekmetelkaardelsquospelregelsrsquoinoverleggen
bull FaciliteeriniedergevaldathunperspectiefgeiumlntegreerdwordtbijvoorbeeldviaeenklankbordgroepofspecifiekefeedbackbijeenkomstenDenkooknawaaroverjeinputwilthebbenervaringenmetpsychischeklachtenofvisieopdienstverlening
8 Niet vanzelfsprekend zorgvuldige en tijdige communicatiebull Maakafsprakenoverdemaniervancommunicerentiming
mediuminitiatiefnemerbull Maakgebruikvandekrachtvanherhalingenbouw
checkmomenteninbull Attendeerallebetrokkenprofessionalsomzichtehoudenaan
dehaal-enbrengplichtalserietsnietduidelijkisneemdanzelfhetinitiatiefomdieduidelijkheidtekrijgen
21
Praktijkvoorbeeld van regionale samenwerkingPraktijkvoorbeeldvanregionalesamenwerkingtussengemeenteenGGZPresentatievanJannekeOudeAlink(gemeenteApeldoornregioStedendriehoekenNoordwestVeluwe)httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamenwerking_in_de_regio_stedendriehoek_en_noordwest_veluwepdfoverlay-context
Friese lessen rond samenwerkingldquoWedachtendatalsjebijelkaaraantafelgaatzittenermeteenefficiencywinstgeboektwordtNietsisminderwaarrdquoAldusKimReemerregiocooumlrdinatorParticipatiearbeidsmarktregioFryslanldquoJemoetelkaareerstlerenkennenenelkaargaanbegrijpenenvertrouwenDatkosttijdrdquoDelessenuitFrieslandbull LangeopstartwerptvruchtenafErisveeloverlegnodigbull Eacuteeacutenregievoerderperclieumlntbull Benoemdeverschilleninelkaarsbenaderingbull DekostengaanvoordebatenuitDusdoorgaanenbezig
blijvenanderszakthetbereikteweersnelwegbull Eentrekkerisessentieelenthousiasmeeveneensbull Communicatieisalleshttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
Echte winst door samenwerken zes gouden tips van Ferry KosterldquoZelfdoenisoptellenSamenwerkenisvermenigvuldigenrdquoDatzegtprofdrFerryKosterbijzonderhoogleraarInnovatievesamenwerkingaanTilburgUniversityZiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwssamenwerken-echte-winst-zes-gouden-tips-van-ferry-koster
31 regionale plannen van aanpakMaarliefst31arbeidsmarktregiorsquoshebbeneenplanvanaanpakgemaaktoverhunaanpakomderegionalesamenwerkingtussenUWVgemeentenenGGZteverbeterenzodatclieumlntenmetpsychischeaandoeningenbeteraanhetwerkkomenHetministerievanSZWheeftdeplannenbeoordeeldenuiteindelijkkomenzijallemaalinaanmerkingvoordefinancieumlleimpulsvanhetministerievanSZWToenmaligstaatssecretarisKlijnsmasteldeviahetkaderStimuleringregionalesamenwerkingGGZenWerkampInkomenintotaalmaximaal euro 35miljoenbeschikbaarInveelplannenisaandachtvoorcasuistiekbesprekingenenonderlingedeskundigheidsbevorderingenintervisieMeerdereregiorsquoshebbendeambitieomdewerkprocessenvanUWVgemeentenenGGZrondmensenmeteenpsychischeaandoeningopelkaaraftegaanstemmenofomtoteengezamenlijkwerkprocestekomenInzetenontwikkelingvanIPSkomtregelmatigindeplannenterughttpswwwsamenvoordeklantnlnieuws31-plannen-van-aanpak-ingediend
22
HetministerievanSZWlaatdekomendetweejaaronderzoekdoennaardeuitvoeringvandesamenwerkingsplannenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsonderzoek-naar-de-uitvoering-van-de-31-plannen
Afstemming werkprocessenInveelplannenvanaanpakwordtaandachtbesteedaanhetafstemmenvanwerkprocessentussenUWVgemeentenenGGZOpvallenddaarbijsommigenwerkenlsquovanbovennaarbenedenrsquoeerstbeleiddandewerkprocessenanderenvanbenedennaarboveneerstdepraktijkvandaaruitkomentotbeleidVoorbeeldbeleideersthttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwswerkgevers-centraal-plan-van-aanpak-drenthe
Voorbeeldpraktijkeersthttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsbouw-samenwerking-op-vanuit-de-praktijk-en-niet-vanaf-de-bestuurstafelshttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsplan-van-aanpak-zuid-limburg-sense-urgency
Integraal casemanagementVerschillendegezaghebbendepartijenbenadrukkenopbasisvanonderzoekhetbelangvaneenintegraleaanpakenintegraalcasemanagementvanuitWerkampInkomenendeGGZEengreepHetTrimbosInstituutpleitvoorsamenwerkingtussenFACT-teams(GGZ)ensocialewijkteamshttpsassetstrimbosnldocs97ad37ee-bffa-46e6-b55e-0a01c646ed51pdf
DeOrganisatievoorEconomischeSamenwerkingenOntwikkeling(OECD)beveeltNederlandaanompsychischeproblemenaltijdgeiumlntegreerdaantepakkenDedienstverleningaanclieumlntenmetpsychischeaandoeningenblijftachterdooreengebrekkigontwikkeldeondersteuningdoorcasemanagersaldusdeOECDOmdatmensenmeteenmentaleaandoeningvaakookandereproblemenhebbeniseenmultidisciplinaireondersteuningnodigwaarinzorgwerkeninkomenenanderesocialesectorenwordengecombineerd
OECDMentalHealthandWorkNetherlandsOECDPublishing2014DitrapportmaaktdeeluitvaneenseriepublicatiesoverdiverseOECD-landenOnlinetelezenviahttpwwwoecdorgnetherlandsmental-health-and-work-netherlands-9789264223301-enhtm
Tedownloadenviadezepaginahttpswwwrijksoverheidnldocumentenrapporten20141201oecd-rapport-mental-health-and-work-the-netherlands
OECDReportHealthataglanceEurope2016Onlinetelezenviahttpwwwoecdorghealthhealth-at-a-glance-europe-23056088htm
httpwwwoecd-ilibraryorgsocial-issues-migration-healthmental-health-and-work_9789264124523-en
23
HetZorginstituutNederlandheeftaangegevenwaardegrenzentussendedomeinenvanWerkampInkomenenGGZliggenTegelijkconstateerthetZorginstituutdaternogveelmisgaatindeafstemmingtussenbeidedomeinenzowelquabeleidalsuitvoeringhttpswwwzorginstituutnederlandnlpublicatiesrapport20160829bevorderen-van-participatie-van-clienten-met-een-psychische-stoornis
Casebesprekingen en regievoeringInsommigeregiorsquosisalervaringmetgemeenschappelijkeclieumlntbesprekingeninveelanderebestaathetvoornemendaartoeZieondermeerparagraaf27vanSamenwerkenaanwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
FrieslandheeftdriesubregionalecasusgroepenwaarinGGZgemeentenenUWVclieumlntenbesprekenDezecasusteamswordenndashzekerindebeginfasendashprofessioneelbegeleiddoortrainersendocentenvandeNoordelijkeHogeschoolLeeuwardenIndecasusgroepenwordtperclieumlnteacuteeacutenregievoerderbenoemdhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
CentraalindeaanpakvenderegioHollandRijnlandstaathetcasuiumlstiekoverlegDaarinoverleggenallebetrokkenpartijenovercasussendiezijzelfkunneninbrengenInhetoverlegwordtbepaaldwatermoetgebeurenwelkeafsprakennodigzijnenwiedaarbijbetrokkenzijnDaarbijwordtereacuteeacutenregiehouderbenoemdhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsbouw-samenwerking-op-vanuit-de-praktijk-en-niet-vanaf-de-bestuurstafels
GegevensuitwisselingEffectievesamenwerkingtussenWerkampInkomenenGGZkannietgoedplaatsvindenzonderdatgegevensoverdegemeenschappelijkeclieumlntuittewisselenDaarbijgaathetlangnietaltijdompuurmedischeinformatieOmherstelenparticipatiegoedtecombinerenishetvooralnodigominzichttedeleninwatiemandondanksdeaandoeningweacutelkanwatdeambitiesenwensenzijnenmetwelkeaanpassingenmogelijkrekeninggehoudenmoetenwordenHelaasbiedtdehuidigewet-enregelgevingrondgegevensuitwisselingenprivacygeenantwoordopallevragenvanprofessionalsHetbestedatzijdaaromkunnendoenishandelenindegeestvandewetgevingmaardaarbinnenopgewetensvollewijzewelzoekennaarpraktischeoplossingenInhetrapportSamenwerkenaanwerk(paragraaf47)wordtingegaanopgegevensuitwisselinghttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
httpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingensamenwerken-met-zorgprofessionals--gegevensuitwisseling-en-privacy
httpswwwdivosanlwerkwijzer-werk-en-inkomen-in-het-sociaal-wijkteamgegevensuitwisseling-beroepsgeheim-en-privacy
24
Protocollen gegevensuitwisselingInderegionalewerkateliersbleekdatinmeerdereregiorsquosafsprakenzijngemaakttussenGGZUWVengemeentenoverhoeomtegaanmetgegevensuitwisselingIndearbeidsmarktregioFrieslandiseenprotocolopgesteldvoordegegevensuitwisselingrondgezamenlijkeclieumlntenhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlageprivacyprotocol_frieslandpdfoverlay-context=nieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
Tips gegevensuitwisseling en privacybull Houdsteedsvoorogenwathetdoelisvande
gegevensuitwisselingDatwordtsnelvergetenGadusnawelkegegevensnoodzakelijkzijnvoorhetdoelkanhetookmetmindergaatdeuitvraagnietteverofisereenanderemanieromdegegevenstekrijgen(eisenvansubsidiariteitenproportionaliteit)
bull MedischeinformatieismeestalnietnodigalleeninformatieoverarbeidsmogelijkhedenenarbeidsbeperkingenMedischedossiersmogennietwordenuitgewisseldtenzijdeklantzezelfterbeschikkingstelt(enbeperkttotdevoorhetdoelrelevanteinformatie)
bull Vraagdeclieumlntaltijdtoestemmingvoorgegevensuitwisselingenlegdietoestemmingschriftelijkvast(datisoverigensgeenblancomachtiging)Legdeklantdaarbijzorgvuldiguitwaaromdegegevensnodigzijnenbeperkjetotgegevensdieechtnodigzijn
bull SomskunnencasusbesprekingentussenzorgverlenerenklantmanagersanoniemzijnBijniet-anoniemecasus-besprekingenisschriftelijketoestemmingvandeclieumlntvereist
bull Indriegesprekkenkomtinformatiesnelnaarboven
bronTekstinparagraaf47p3132Samenwerkenaanwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
Visie LCR op privacy en gegevensuitwisselinghttpswwwlandelijkeclientenraadnlContentDownloads141112-factsheet-privacypdf
Algemene uitgangspunten begeleiding naar werkbull Sluitaanbijdewensenendoelenvandeklant Werkenisvoormensenmeteenpsychischeaandoeningniet
altijdmakkelijkOmdemotivatietekunnenopbrengenishetdaaromextrabelangrijkdathetwerkzogoedmogelijkaansluitbijdekwaliteitenwensenendoelenvandepersoon
bull Werkvanuiteenintegralebenadering Wanneeriemandbehandelingnodigheeftishetbelangrijk
datdebehandelinggoedafgestemdisophettrajectnaarwerkDitgeldtookvoor(blijvende)ondersteuningdieiemandnodigheeftGoedeafstemmingvanbehandelingondersteuningenbegeleidingisessentieel
bull Denkinmogelijkheden IedereenkanietsDatishetaangrijpingspuntvoorbegeleiding
naarwerkWeescreatiefinhetbedenkenvanoplossingenvoorproblemenenvertaalmogelijkebeperkingenoppraktischemanierinmogelijkhedenFixeerjealsbegeleidernietopdeaandoeningBedenkdatfunctiesaanpasbaarzijn
25
bull Zorgvoorvoldoendeuitdaging IedereenkanzichontwikkelenWathiervoornodigisis
voldoendeuitdagingEenuitdagingis100maatwerkenvooriedereenverschillendMaarvooriedereengeldtalsietstemoeilijkoftemakkelijkisontwikkeljejezelfniet
bull Hetkanenmagmisgaan BijuitdagingenhoortdathetmiskangaanMaarhet
alternatiefnietsdoenofalleenmaarveiligekeuzesmakenisnietbeterTegenslagenenfaalervaringenzijneenonderdeelvaneenleerproces
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
App Many ondersteunt samenwerkingIndediverseregionalewerkateliersisnaarvorengekomendaterveelbehoefteisaanwisselwerkinghetuitwisselenvankennisencontactleggenmetelkaarDaarombiedenweuhetgebruikvandeappManyaanHetiseenbestaandeappwaarineencommunicatiekanaalisaangemaaktSAMENWERKINGGGZENWampImettoevoegingvan1 De35arbeidsmarktregiorsquos2 10categorieeumlnzoalsinterventiesfinancieumlnenGebruikdeappomeenvraagstellenofeenberichtophetprikbordachtertelateninhetcommunicatiekanaallsquoKennisnetwerkGGZenWampIrsquoDitkuntuzowelopregio-niveaudoenofineencategorieEencategorieisregio-overschrijdendBijeenregiokrijgenalleendiegenendevraagteziendieookdedesbetreffenderegiohebbengeselecteerdDeappistevindeninbull iTunesbull GooglePlaybull WindowsPhone
HoedeappteinstallerenentegebruikenDatisheeleenvoudigVolgdeinstructiesindehandleidingOfziedepaginahttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsapp-many-versterkt-het-kennisnetwerk-ggz-en-werk-inkomen
HetcommunicatiekanaallsquoKennisnetwerkGGZenWampIrsquoiseenbeslotenkanaalWiltuookandereprofessionalsuitnodigenomtekennisuittewisselenStuurdaneene-mailnaarhelpdeskimpulssamenvoordeklantnlovvappManyendegegevensvandeprofessional(naamorganisatiefunctieene-mailadres)
Ondersteuning door de ProgrammaraadDeProgrammaraadheefteenspecialepaginaopzijnsitelsquoSamenvoordeklantrsquooverwerkpsychischeaandoeningenensamenwerkingtussenprofessionalsuitGGZenWampIHieroponderanderdoorverwijzingennaarondersteunendeproductenhttpswwwsamenvoordeklantnlpsychische-aandoening-en-werk
MaandelijksverschijntdedigitaleNieuwsbriefSamenwerkingGGZenWampIHierinveelpraktischetipsenervaringenronddeuitvoeringvanderegionaleplannenvanaanpakOponderstaandepaginanadereinformatielinksnaardereedsverschenennieuwsbrievenendemogelijkheidomje(gratis)teabonnerenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsnieuwsbrief-samenwerking-ggz-en-wi
26
4Kennis enkennisdelenInhoudbull Regionale werkateliers en plannen van aanpak 27bull Divosa 27 bull SBCM 27bull ParticipatieCampus 28bull Phrenos 28bull Tranzo 28bull Samen Sterk Zonder Stigma 28 bull GGZ Nederland 28bull AKC 29bull MMM 29bull Centrum Inclusieve Arbeidsorganisatie 29bull MIND 29bull LPGGZ 29 bull App Many 29bull Trimbos-instituut 29bull Movisie 29
27
4KennisenkennisdelenOm beter en effectiever samen te werken is het delen van bestaande en opbouwen van nieuwe kennis onontbeerlijk Zowel binnen de domeinen GGZ en Werk amp Inkomen als daartussen In dit hoofdstuk van de routekaart onder meer links naar vindplaatsen van kennis zoals kenniscentra en organisaties alsmede hun opleidingen en trainingen We beperken ons daarbij tot non-profit organisaties Dat neemt niet weg dat er ook een relevant aanbod van trainingen en opleidingen is van commercieumlle partijen
Regionale werkateliers en plannen van aanpakKennisdelingwaseenbelangrijkonderwerpinderegionalewerkateliersInderegionaleplannenvanaanpakisdeweerslagdaarvanduidelijkterugtevindenininitiatievenrondthemabijeenkomstengezamenlijketrainingenenopleidingenoverzichtenvanproducteneninterventieskenniskringenopbouwvaneenregionalesocialekaartetcInhoofdstuk2vanhetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquozijnzebeschrevenmetnameinparagraaf26httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
KennisdeleniseenbelangrijkepijlervanhetplanvanaanpakinWest-BrabantDaarbijgaathetmetnameomeffectieveinterventiesenaanpakkenDesamenwerkendepartijengaantrainingenenworkshopsorganiserenbijvoorbeeldoverdevraaghoejeeenpsychischeaandoeningherkentOfwatgemeentenenUWVinhuishebbenaanbegeleidingsmogelijkhedenrichtingwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwssamen-werken-aan-werk-west-brabant
DivosaDivosaisdeverenigingvanleidinggevendeninhetsociaaldomeinOpdesitevanDivosazijnverschillendewerkwijzerstevindenoverdere-integratievanmensenmeteenpsychischeaandoeningalsmedeeendigitalekenniswijzereene-learningeentrainingvoorklantmanagersendiverseanderehulpmiddelenhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
SBCMSBCMishetKenniscentrumenAampO-fondsindesocialewerkgelegenheidHetdoelvanSBCMismiddelshaaractiviteitenbijdragenaanpassendbetaaldenduurzaamwerkvoormensenmeteenafstandtotdearbeidsmarktSBCMheeftmeerderetrainingenvoordiversedoelgroepeneene-learningenheeftdiverseandererelevanteproductenzoalshandreikingenvoorbegeleidingDeSBCM-productenzijndeelstevindenindeParticipatieCampuswwwsbcmnlproducten
28
ParticipatieCampusDeParticipatieCampusiseeninitiatiefvanDivosaenSBCMterbevorderingvanhetvakmanschapindeuitvoeringDeParticipatiecampusgeefttoegangtotverschillendee-learningsdigitalekenniswijzersenandereproductenRegistratie(gratis)isvereistwwwparticipatiecampusnl
httpsparticipatiecampusnlkenniswijzers
httpsparticipatiecampusnlelearningaanbod
PhrenosPhrenosishetkenniscentrumvoorernstigepsychischeaandoeningen(epa)OpdesitevanPhrenosstaatveelinformatieoverEPA(ernstigepsychischeaandoeningen)enwerkrichtlijnenbijeenkomstenkenniskringenaanpakkeneninterventiesPhrenosbeheertenontwikkeltdeinterventieIPS(IndividuelePlaatsingenSteun)enverzorgtdeopleidingtotIPS-jobcoachhttpswwwkenniscentrumphrenosnl
TranzoTranzoishetwetenschappelijkcentrumvoorzorgenwelzijnvanTilburgSchoolofSocialandBehavioralSciencesTilburgUniversityDemissieishetverbindenvanwetenschapenpraktijkophetgebiedvanzorgenwelzijnhttpswwwtilburguniversityedunlonderzoekinstituten-en-researchgroepentranzo
TranzokentverschillendeAcademischeWerkplaatsenwaarinderelatietussenpsychischeaandoeningenenwerkcentraalstaatmetnamedeAcademischeWerkplaatsArbeidenGezondheidhttpswwwtilburguniversityedunlonderzoekinstituten-en-researchgroepentranzoacademischewerkplaatsenarbeid-en-gezondheid
Samen Sterk Zonder StigmaDesitevanSamenSterkZonderStigma(SSZS)geeftondermeertoegangtoteentraininglsquoSelecterenzondervooroordelenrsquodee-learninglsquoOpenheidpsychischegezondheidwerktrsquoendeapplsquoSterkophetWerkrsquoBovendienpresentatiesvanwerkambassadeursenworkshopsamppresentatiesopmaatwwwsamensterkzonderstigmanl
ZieookparagraafoverSSZSinhoofdstuk6pagina38
GGZ NederlandGGZNederlandisdebrancheorganisatievoorinstellingenindegeestelijkegezondheidszorgenverslavingszorgSteedsmeerGGZ-instellingenzienwerkenparticipatiealsnuttigeennoodzakelijkeonderdelenvangenezingenrehabilitatieenintegrerendieinhunbehandelingBijvoorbeeldmetarbeidsmatigedagbehandelingofwerkonderbegeleidingvangespecialiseerdetrajectbegeleidersofjobcoachesvaakineenambulantbehandelteamOpdewebsitevanGGZNederlandisveelrelevanteinformatietevindenbijvoorbeeldoverdeontwikkelingvane-mentalhealthhttpwwwggznederlandnl
httpswwwzorgkaartnederlandnlggz
29
AKCHetArbeidsdeskundigKenniscentrum(AKC)heeftvelerelevantepublicatiesenorganiseertdaarnaastregelmatigbijeenkomstenhttpswwwarbeidsdeskundigennlakc
MensenMetMogelijkhedenInhetprojectMensenMetMogelijkheden(MMM)werken21beroepsgroepenenhunorganisatiessamenaanhetbevorderenvandeparticipatievanmensenmeteenpsychischekwetsbaarheidViadesitevanMMMisondermeereentrainingtoegankelijkdieindividueelmaarookgroepsgewijs(bijvoorbeeldinberoepsmatiggemengdegroepen)gevolgdkanwordenDaarnaastondermeereenInspiratieboekhttpwwwmmm-mensenmetmogelijkhedennl
Centrum Inclusieve ArbeidsorganisatieHetCentrumInclusieveArbeidsorganisatie(CIAO)kanhelpenmethetbetertoegankelijkmakenvaneenarbeidsorganisatievoormensenmeteenbeperkingondermeerdoorInclusiefHerontwerpvanWerk(IHW)HetCIAOiseengemeenschappelijkinitiatiefvandeUniversiteitMaastrichtenUWVhttpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgexpertisecentrum
ZieookparagraafoverCIAOinhoofdstuk5pagina35
MINDMINDwilpsychischeproblemenvoorkomenenmensendiehiermeetemakenhebbenondersteunendoorinformatietebiedenonderzoektedoenprojectenuittevoerenenactietevoerenMINDiseeninitiatiefvanFondsPsychischeGezondheidKorrelatieenhetLandelijkPlatformGGZhttpswijzijnmindnl
Landelijk Platform GGZHetLandelijkPlatformGGZ(LPGGZ)iseenkoepelvanclieumlnten-enfamilieorganisatiesindeGGZHetLPGGZstreefternaardepositievanmensenmeteenpsychischeaandoeningstructureelteverbeterenondermeerviaallerhandeprojectenwaaronderlsquoopenvoorwerkrsquohttpwwwplatformggznllpggz
httpwwwplatformggznllpggzopen_voor_werk
App ManyViadeappManykunnenprofessionalsenanderebetrokkeneninderegioinformatieenvragenuitwisselenZieparagraafAppManyondersteuntsamenwerkinginhoofdstuk3Zieparagraafoverappmanyinhoofdstuk3paginanummer25
Trimbos-instituutHetTrimbos-instituutwildegeestelijkegezondheidverbeterendoorhetdelenvankennisHetTrimbosInstituutontwikkeltinterventiesenbeheerteenwebsitemeterkendeinterventiesindelangdurigeGGZhttpswwwtrimbosnl
httpserkendeinterventiesggztrimbosnl
MovisieMovisieishetlandelijkkennisinstituutenadviesbureauvoorhetsociaaldomeinMovisiebeheertondermeerdedatabankeffectievesocialeinterventieshttpswwwmovisienl
httpswwwmovisienleffectieve-sociale-interventies
30
5Werkgevers
en banenInhoudbull Psychosociale arbeidsbelasting 31bull Werkgeversbenadering en -dienstverlening 31bull Tips van professionals 32bull Instrumentarium Participatiewet 32bull Banenafspraak 33bull Doelgroepregister 33bull Samen Sterk Zonder Stigma 33 bull Werkambassadeurs 33bull Locus 33bull De Normaalste Zaak 34bull Onbeperkt Ondernemen 34bull Begeleidingskaarten psychische beperking 34bull Handreikingen 34bull Harrie en Werkmaat 34bull Centrum Inclusieve Arbeidsorganisatie 35bull Tips van Samen Sterk Zonder Stigma voor de advisering van werkgevers 35
31
5WerkgeversenbanenEr is - terecht - veel aandacht voor het (terug)leiden van mensen met een psychische aandoening naar de arbeidsmarkt Maar preventie van uitval is stap eacuteeacuten Dat moet gestalte krijgen in de werksituatie bij de werkgever
Bij re-integratie zijn werkgeverscontacten onontbeerlijk Dit is vanouds iets van het domein Werk amp Inkomen en loopt met name via de zogenaamde werkgeversservicepunten van UWV en gemeenten Naarmate de GGZ meer belang hecht aan werk vindt ook daar werkgeversbenadering plaats bijvoorbeeld in het kader van IPS Het is van belang dat op elkaar af te stemmen de werkgever zo min mogelijk te belasten met allerlei verschillende contacten en arrangementen en de werkgever zoveel mogelijk te ontzorgen De Participatiewet heeft daar een aantal moge-lijkheden voor gecreeumlerd Daarnaast kunnen herontwerp van werk en specifieke ondersteuning helpen bij een goede integratie van werknemers met een psychische aandoening in een bedrijf
Psychosociale arbeidsbelasting Psychosocialearbeidsbelasting(PSA)iseenbelangrijkerisicofactorvooruitvalenpsychischekwetsbaarheidHetterugdringenofvoorkomenvanPSAisdanookeenhoeksteenvangoedARBO-beleidIndeHandreikingPsychosocialearbeidsbelastingstaantalvanaanknopingspuntendaarvoorhttpwwwdearbocatalogusnlsitesdefaultfilesstvdahandreikingenhandreiking_psapdf
httpswwwarboportaalnlexterne-bronneninstrumentenhandreiking-psychosociale-arbeidsbelasting-psa
Werkgeversbenadering en -dienstverleningLeesoverwerkgeversbenaderingenwerkgeverscontacteninlsquoSamenwerkenaanwerkrsquoparagraaf3738en41alsmedeindewerkwijzersvanDivosahttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
httpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--werk-samen-met-werkgevers
InhetDrentseplanvanaanpakstaateengezamenlijkewerkgeversbenaderingcentraalDeGGZ-trajectbegeleidersnaarwerksluitenaanbijdeaccountmanagersvangemeentenenUWVinhetWerkgeversservicepunthttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwswerkgevers-centraal-plan-van-aanpak-drenthe
Dewerkgeversservicepuntenspeleneenbelangrijkerolindeondersteuningvanwerkgeversbijhetindienstnemenvanwerknemersmet(psychischeenandere)beperkingenhttpswwwwerknlwerk_nlwerkgeverwervingsadvieswerkgeversservicepunt
32
OpdesitelsquoSamenvoordeklantrsquovandeProgrammaraadisveelrelevanteinformatietevindenoverwerkgeversbenaderingenwerkgeversdienstverleninghttpswwwsamenvoordeklantnlwerkgeversdienstverlening
httpswwwsamenvoordeklantnlwerkgeversdienstverleningwerkgeversservicepunten
Werkgeversservicepuntenperarbeidsmarktregiohttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagewerkgeversservicepunten_22_08_2017pdfoverlay-context=arbeidsmarktregios
Tips van professionalsbull Netwerkontwikkelingmetwerkgeversisvangrootbelang
Geefindecontacteneenduidelijkenreeumlelbeeldvanwateenwerkgeverkanverwachten
bull OntzorgdewerkgeverZijvrezenextrabelastinglsquogedoersquoeneenvergrotekansopuitvalErvaringenvanuitbijvoorbeeldIPSlatenziendatditzekernietaltijdterechtisEengoed
middelomwerkgeverstehelpenisdeno-riskpoliswaarmeewerkgeverszijningedekttegenmogelijkeuitvaldoorziektevandenieuwewerknemer
bull Benutdemogelijkhedenvanbegeleidingvanwerkgeversendecollegarsquosopdewerkvloervandenieuwewerknemer
bull Neembezwarenserieusmaarprobeerzeteontzenuwenofbeheersbaartemakenbijvoorbeelddoordeinzetvaneenjobcoach
bull Alshetluktomeenklantmeteenpsychischprobleemsuccesvolteplaatsenopentdatdewegvooranderenzoisdeervaringvanbegeleiders
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
GGZ-instellingRoadsenuitzendketenAdeccogaansamenwerkenommeermensenmeteenpsychischeaandoeningaaneenbaantehelpenenhengoedtebegeleidenDebasisvandezepubliek-privatesamenwerkingisdatiederdoetwaarhijgoedinisbullAdeccoheefteenwerkgeversnetwerkenvacaturesbullRoadsheeftdecapaciteitenervaringommensenmetpsychischeaandoeningentebegeleidenookinhetwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsgoed-op-weg-met-publieke-private-samenwerking
Instrumentarium ParticipatiewetDeParticipatiewetbiedtmeerderemogelijkhedenomeenwerkgeverteontzorgenenomhethaalbaartemakeniemandmeteenbeperkingindiensttenemenzoalseenloonkostensubsidieofno-riskpolisZievooreenhandzaamoverzichtvandeinstrumentenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwskennisdocumenten-geactualiseerdhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagekennisdocumentondersteuningmensenpwet-versiefeb17pdfoverlay-context=userspearl-hartgers
33
BanenafspraakInhetSociaalAkkoordisvastgelegddatwerkgevers125000extrabanenvoormensenmeteenarbeidsbeperkingmoetencreeumlrenwaarvan25000bijdeoverheiden100000inhetbedrijfslevenDeafsprakentussensocialepartnersenkabinetzijnookvastgelegdindeWetbanenafspraakenquotumarbeidsbeperkten(WetBQA)httpswwwsamenvoordeklantnlwettenbanenafspraak
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlageofficiele_versie_kennisdocument_wet_banenafspraak_en_quotum_arbeidsbeperkten_-_zomer_2017pdfoverlay-context=
httpswwwsamenvoordeklantnlwetten
DoelgroepregisterHetdoelgroepregisterbevatkandidatendieinaanmerkingkomenvoordebanenafspraakofdiemetanderewoordenmeetellenvoorhetbehalenvandeafgesprokenaantallenVoorwerkgeverskanhetvanbelangzijnomiemandvanuithetdoelgroepregisterteplaatsenomzoaanbijtedragenaanhetrealiserenvandeverplichtingenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwskennisdocumenten-geactualiseerd
Samen Sterk Zonder StigmaSamenSterkZonderStigmazetzichinvoorzichinvooreensamenlevingwaariniedereenopenkanzijnoverpsychischeaandoeningenBespreekbaarheidvanpsychischeaandoeningenophetwerkleidttoteerderhulpzoekenminderziekteverzuimgrotereproductiviteitenminderpresenteiumlsme(menisaanwezigmaar
doetnietsnuttigsmeer)watookveelvoordelenvoordewerkgeveropleverthttpswwwsamensterkzonderstigmanlgclid=CIzNpJLFjdMCFQaVGwod-1oMdA
DorienVerhoevenvandeStichtingSamenSterkZonderStigmahieldop12april2017eenpresentatieoverstigmaendebenaderingvanwerkgevershttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagestigma_en_de_benadering_van_werkgeverspdfoverlay-context
ZieookparagraafoverSSZSinhoofdstuk6pagina38
WerkambassadeursDewerkambassadeurszijneeninitiatiefvanSamenSterkZonderStigmawerknemersmeteenpsychischeaandoeningdiewerkenbinnengewonebedrijvenenzichdaarinzettenvoordebevorderingvanbespreekbaarheideneenveiligecultuurhttpswwwsamensterkzonderstigmanlover-onsambassadeurs
LocusLocusiseenin2011opgerichtpubliek-privaatnetwerkvanbedrijvengemeentenenSW-bedrijvendathelptmensenmeteenafstandtotdearbeidsmarktopeenduurzamemanierintezettenhttpwwwlocusnetwerknl
34
De Normaalste ZaakDeNormaalsteZaakiseennetwerkvankleinereengroterewerkgeversdiestrevennaarlsquoinclusiefondernemenrsquoOpwwwdenormaalstezaaknlzijnondermeeroverzichtentevindenvanregelingenvoorwerkgeversdiewerknemersmeteenarbeidsbeperkingindienstnemenwwwdenormaalstezaaknl
Onbeperkt OndernemenDewebsitewwwonbeperktondernemencombevatvoorbeeldentipsenhandreikingenvoorwerkgeversdiearbeidsgehandicaptenindienstwillennemenOokdebegeleidingdaarvankomtnadrukkelijkaanbodwwwonbeperktondernemencom
Begeleidingskaarten psychische beperkingDeBegeleidingskaartengevensnelinzichtindegedragskenmerkenvandemedewerkermeteenpsychischebeperking(watzieik)enhoedaarhetbestmeeomgegaankanworden(watdoeik)EriseenversievoordewerkgevereneenversievoordebegeleidervanSocialeWerkvoorzieningofWerkbedrijfDekaartenzijnontwikkelddoorSBCMhttpswwwsbcmnlfileadminsbcm_datasectorenduurzame_banenbegeleidingskaarten_interactief_defpdf
HandreikingenSBCMheefthandreikingenontwikkeldomdeongeschrevenregelsineenbedrijfinzichtelijktemakenDoorvoorafinformatietekrijgenkandenieuwecollegazichgedragenzoalsdatbijdewerkgevergebruikelijkisHetisteoverwegenomwerkgeversopdezedocumententewijzenalszekandidatenmeteenpsychischebeperkingindienstnemen
httpswwwsbcmnlfileadminsbcm_dataproductenduurzaam_werkverbandproductendownloadsHandreiking_aan_het_werk_met_nieuwe_collegas_interactief_defpdf
httpswwwsbcmnlfileadminsbcm_dataproductenduurzaam_werkverbandproductendownloadsSBCM_Checklist_Spelregels_werkgeverpdf
httpswwwsbcmnlfileadminsbcm_dataproductenduurzaam_werkverbandproductendownloadshandreiking_begeleiding_op_de_werkvloerpdf
Harrie en WerkmaatHarrieisbedachtdoorCNVJongerenEenlsquoHarriersquoiseendirectecollegavaneenwerknemermeteenbeperkingdieoptreedtalsbegeleiderHarriestaatvoorHulpvaardigAlertRealistischRustigInstruerendenEerlijkhttpwwwikbenharrienl
SBCMenFNVhebbeneenvergelijkbaaraanbodontwikkeldalsdeHarrienamelijkdeWerkmaatZiehttpswwwsbcmnlproductenduurzaam-werkverbandproductenmaatjes-voor-medewerkers-met-arbeidsbeperkinghtmlL=0
35
Centrum Inclusieve ArbeidsorganisatieHetCentrumInclusieveArbeidsorganisatie(CIAO)eeninitiatiefvandeUniversiteitMaastrichtenUWVzetzichinomarbeidsplaatsenteontwerpenbijreguliereorganisatiesvoormensenmeteenafstandtotdearbeidsmarktookvoormensenmetpsychischeaandoeningenDaarbijwordtdemethodiekInclusiefHerontwerpvanWerk(IHW)toegepasthttpwwwinclusievearbeidsorganisatieorg
httpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgmethoden-instrumenteninclusief-herontwerp-van-werk
VanuitdieinvalshoekisdeMaastrichtseWerkcapaciteitMonitor(MWcopyM)aangepastvoorgebruikdoorGGZ-trajectbegeleidersDeMWcopyMiseenhulpmiddelvoorhetschattenenmonitorenvandewerkcapaciteitvanmensenmeteenernstigepsychischeaandoening(EPA)ensteltbegeleidersinstaathetfunctionerenophetwerktebesprekenhttpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgmethoden-instrumentenmaastrichtse-werkcapaciteit-monitor
HetartikellsquoLendingaHelpingHandatWorkAMultilevelInvestigationofProsocialMotivationInclusiveClimateandInclusiveBehaviorrsquogaatinopdenoodzaakvanlsquoinclusiefgedragrsquovanindividuelewerknemersmaarookteamsendegehelearbeidsorganisatievooreensoepeleintegratievanwerknemersmet(psychischeofandere)beperkingenhttpslinkspringercomarticle101007s10926-016-9680-z
Tips van Samen Sterk Zonder Stigma voor de advisering van werkgeversbull Praatmetinplaatsvanoverbull Leerdesignalenherkennenbull Focusopwatjekuntbeiumlnvloedenbull Creeumlereenveiligewerksfeerbull Pakdeoorzakenvanstressaanbull Blijfingesprekingevalvanziektenbull Helpcollegarsquosermeeomgaanbull Weesalertopnegatiefgedraghttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagestigma_en_de_benadering_van_werkgeverspdfoverlay-context
36
6Stigma
Inhoudbull Stigma en zelfstigma 37bull Stigma bestrijden 37 bull Handboek destigmatisering bij psychische aandoeningen 38 bull Destigmatiseringsinterventies 38bull Empowerment en doorbreken zelfstigma 38bull Samen Sterk Zonder Stigma 38 bull Werkambassadeurs 39bull Kennisthema stigma van Kenniscentrum Phrenos 39bull Vertellen of verzwijgen 39bull Tips 40
37
6StigmaEen van de grootste obstakels op weg naar werk is het stigma dat rust op psychische aandoeningen Stigma in de samenleving bij werkgevers en toekomstige collegarsquos Maar soms ook bij professionals en begeleiders En niet in het minst bij de persoon zelf zelfstigma Wat weten we over stigma en hoe daarmee om te gaan
Destigmatisering Drie gouden regels voor professionalsbullNeemeenopenhoudingaantegenoverdeclieumlntbullZorgdatjeenigekennishebtoverstigmaendestigmatiseringbullPleegreflectieopjeeigenaannames
Stigma en zelfstigmaZorsquon40vandeNederlanderskrijgtzelftemakenmeteenpsychischeaandoeningenTochbrengtheteenstigmametzichmeeDatleidttoteenkleinerekansopwerk90vandemensenmeteenpsychischeaandoeningzegtlasttehebbenvandegevolgenvanhetstigmazoblijktuitonderzoekDiegevolgenzijnminderkansopwerkminderzelfvertrouweneennegatiefzelfbeeldenzelfssociaalisolementEenderdetoteenkwartvandebetrokkenenvoeltzichgediscrimineerdofoneerlijkbehandeldDatleidterbij20toeervanaftezienwerktezoekenofeenopleidingtegaandoenHetstigmadatdebuitenwereldoplegtwordtvaakeigengemaaktdoordebetrokkeneHetstigmawordtgeiumlnternaliseerdenerontstaateenzelfstigmaDitisextraschadelijkEenstigmazouiemandnogkunnenmotiverenomhettegendeeltebewijzenMaarbijeenzelfstigmaverzetiemandzichnietmeertegenhetstigmahttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsstigma
HetartikellsquoHowandwhenstereotypesrelatetoinclusivebehaviortowardpeoplewithdisabilitiesrsquogaatinopdegevolgenvannegatievestereotypenenhoudingenvanwerkgeversenwerknemerstenopzichtevanwerknemersmetbeperkingen(waarondepsychischeaandoeningen)httpwwwtandfonlinecomdoiabs1010800958519220151072105
Stigma bestrijdenInparagraaf36vanhetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquoeencompactoverzichtvanhoestigmakanwordentegengegaanhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
IndelsquoWerkwijzerPsychischeaandoeningenenlichteverstandelijkebeperkingenHandboekvoormaatwerkbijhetbegeleidennaarwerkrsquogaatparagraaf23overhetwakenvoorstigmatiseringDaarinondermeertipshoetehandelenalsbegeleiderOokbegeleiderskunnenzichnietaltijdonttrekkenaanhetdenkeninstereotypenalshetgaatompsychischeaandoeningenBijvoorbeelddoorerautomatischvanuittegaandatwerknietaandeordeisofandershooguitsimpelwerkofonbetaaldwerkZiebijvoorbeeldhoofdstuk1enparagraaf22vandeWerkwijzerRe-integratievanklantenmetpsychischeaandoeningenhttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--waak-voor-stigmatisering
38
Hoe kun je als begeleider destigmatisering bevorderen Tips van Dorien Verhoeven van Samen Sterk Zonder Stigmabull Weetdaterzoietsalsstigmaenzelfstigmaisendathet
heelvaakvoorkomtbull Zorgdatjeenigekennishebtoverstigmaendewerking
ervanbull Weesjebewustvanjeeigenideeeumlnen(voor)oordelenKijk
daareerlijknaarbull WeethoejeeengesprekaangaatmetdeclieumlntBiedt
openingenlaatmerkendatjeopenstaatbegriphebtetcbull Probeersamenmetdeclieumlnttoteenoplossingtekomen
bijvoorbeeldoverdevraagopenheidtegevenaaneen(potentieumlle)werkgeverofniet
bull GebruikwaarmogelijkmethodiekenzoalsCORAL(zieeldersindezenieuwsbrief)
bull Nodigeenvanonzewerkambassadeursuitomtevertellenoverzijnofhaarervaringenmetstigmaophetwerkenhoedaarmeeomtegaan
httpswwwsamenvoordeklantnlnieuwssamen-sterk-zonder-stigma
Handboek destigmatisering bij psychische aandoeningenDithandboekbiedtveeloverzichteninzichtoverhoestigmatebestrijdenHethandboekisalleenindrukofalse-boektekoopbijdeuitgeverennietopinternetbeschikbaarWeeghelJvanPijnenborgMVanlsquotVeerJampKienhorstG(red)(2016)HandboekdestigmatiseringbijpsychischeaandoeningenPrincipesperspectievenenpraktijkenBussumCoutinhohttpsshopcoutinhonlstore_nlhandboek-destigmatisering-bij-psychische-aandoeningen-2027html
DestigmatiseringsinterventiesIndegeneriekemoduledestigmatiseringontwikkelddoorhetNetwerkKwaliteitsontwikkelingGGZondermeerinformatieoverdestigmatiseringsinterventiesenhandvattenvoorprofessionalsmaarookvoorclieumlntenzelfhttpwwwkwaliteitsontwikkelingggznlnetwerk
httpwwwkwaliteitsontwikkelingggznlprojectgenerieke-module-destigmatisering
Empowerment en doorbreken zelfstigmaEmpowermentvandeclieumlntkanhelpenhetzelfstigmatedoorbrekenDaarbijhelpenervaringsdeskundigenvanuiteengelijkwaardigepositie(ex-)clieumlntenomkeuzestemakenweerbijhunmotivatietekomenenteontdekkenwathunkwaliteitenenvaardighedenzijnenwatbijhenpasthttpswwwmovisienlpublicatiesnaar-hart-empowerment-deel-2
Samen Sterk Zonder StigmaDemissievanSamenSterkZonderStigma(SSZS)iseensamenlevingwaarinpsychischeproblematiekbespreekbaarisDatdoetSSZSondermeermethetprojectStigmaenWerkSSZSbiedtvoorlichtinghelptbijhetmakenvaneenplanvanaanpakorganiseertnetwerkenvanwerknemersmeteenpsychischeaandoeninginventariseertbestpracticesenontwikkeltinterventieshttpswwwsamensterkzonderstigmanl
39
VakbondenenondernemingsradenkunneneenbijdrageleverenaanhetbespreekbaarmakenvanpsychischeaandoeningenopdewerkvloerMogelijkhedendaartoewordenechterweinigbenutDitblijktuithetonderzoeklsquoPsychischeDiversiteitWerktvanSamenSterkzonderStigmaOmvakbondenenondernemingsradentehelpenmethetleverenvaneenbijdragezijnverschillendehulpmiddelenontwikkeldbull OnderzoekORampVakbondenPsychischeDiversiteitWerktbull ChecklistvoorOndernemingsradenbull FactsheetvoorOndernemingsradenbull Factsheetvoorvakbonden
WerkambassadeursDewerkambassadeurszijneeninitiatiefvanSamenSterkZonderStigmawerknemersmeteenpsychischeaandoeningdiewerkenbinnengewonebedrijvenenzichdaarinzettenvoordebevorderingvanbespreekbaarheideneenveiligecultuurhttpswwwsamensterkzonderstigmanlover-onsambassadeurs
httpswwwsamensterkzonderstigmanlverhalen
VeelvandeSSZS-ambassadeursverzorgenlezingenofpresentatiesZiehttpswwwsamensterkzonderstigmanlboek-een-ambassadeurverhalen_id=7442
Tips van ervaringsdeskundige Marieke van Keeken voor het aanpakken van stigmabull GanietvooronsdenkenmaarvraagengaingesprekEr
zijnallerleistereotypeninomloopdiedoorbreekjevooraldoorpersoonlijkcontact
bull PersoonlijkeervaringenmakenindrukindestrijdtegenstigmaVraagmensendiezelfkwetsbaarheidhebbenervarenomhunverhaaltedoenDatkaniemandzijnuitdeeigenorganisatiemaardewerkambassadeursvanSSZSkunnendatookdoen
bull ZorgvoorgoedeinformatieoverpsychischeaandoeningenenwerkHetisvaakeeneyeopenerdatbijnadehelftvandemenseninonslandooitzelfwordtgeconfronteerdmeteenpsychischprobleemEndateenaandoeninghelemaalnietalsvanzelfsprekendbetekentdatjenietkanwerken
LeeshaarverhaallsquoHoeikmijnzelfstigmadoorbrakrsquohttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwshoe-ik-mijn-zelfstigma-doorbrak
Kennisthema stigma van Kenniscentrum PhrenosFeitencijfersenontwikkelingenrondstigmaendestigmatiseringhttpwwwkenniscentrumphrenosnlkennisthemasstigma
Vertellen of verzwijgenIsopenheidovereenaandoeningverstandigofnietBijvoorbeeldineensollicitatieprocedureofophetwerkOpenheidishetideaalmaarindepraktijknietaltijdverstandigKenniscentrumPhrenosheefteenbrochureeninterventieomeengefundeerdeafwegingtemakenonderdetitelCORAL(concealorreveal)httpswwwkenniscentrumphrenosnlwp-contentuploads201506CORAL-NL_defpdf
40
SamenSterkzonderStigmaKenniscentrumPhrenosenTranzoTilburgUniversityontwikkelendezeaanpakverderwaarbijhetmeerwordttoegespitstopdeNederlandsesituatiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsverzwijgen-vertellen-coralnl-helpt
httpwwwkenniscentrumphrenosnldienstenprojecten-2doorontwikkeling-coral
TIPS bull Leg contactAngstenonbekendheidspeleneengroterolbijhetinstandhoudenvanstigmatiseringDaaromhelptcontactleggenmetmensenmeteenpsychischeaandoeninghetbesteomdestigmarsquosteverminderenDemanierwaaropjealsklantmanagercontactmaaktbepaaltofjestigmarsquosversterktofjuistvermindert(lsquoJamaarmetborderlinekunjetochnietmetkinderenwerkenrsquo)AlleenbegripvoleerlijkengelijkwaardigcontactvermindertstigmarsquosEnhetcreeumlerteenopenenveiligesfeerwaarindoorvragenstellenmeerbegripontstaat
bull Voorlichting en informatie over psychische aandoeningenErzijnveelverkeerdedenkbeeldenenmythes(lsquoautistenhebbengeengevoelrsquo)DoorjeteverdiepenindeverschillendepsychischeaandoeningenkrijgjeeenrealistischerbeeldOokklantenzelfbaserenzichvaakoponjuistedenkbeeldenenleggenzichzelfdaarmeeonnodigebeperkingenop
bull Zie psychische aandoeningen als deel van een continuuumlmWanneerjemensenmeteenpsychischeaandoeningzwart-wittegenovergezondemensenzetlijkenzevervanjeaftestaanMaariedereenheeftwelpsychischekwetsbaarheden
alsspreekangstofeenaanlegvoorsomberheidWanneerjepsychischeklachtenenkwetsbaarhedenzietalssymptomenopeenspectrumwaarjehogerenlagerkuntscorenisdatminderstigmatiserend
bull Maak vooroordelen en stigmarsquos bespreekbaar ook als begeleidersonderling
bull Gebruik het ICF-raamwerk om de gehele persoon in beeld te krijgen en niet alleen zijn of haar aandoeninghttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--waak-voor-stigmatisering
41
7Ervarings-deskundigen en clieumlnten
Inhoudbull Betrokkenheid clieumlnten en ervarings- deskundigen bij regionale plannen 42bull Landelijke Clieumlntenraad 43bull MIND 43bull Landelijk Platform GGZ 43bull Routewijzer naar werk 43bull Evaluatietool re-integratie 43bull Ervaringsdeskundigen 43bull Verhalen van ervaringsdeskundigen 44bull WerkWeb-Autisme 44bull Howie the Harp 44bull Tips van LPGGZ 44
42
7Ervarings-deskundigenenclieumlntenDoor clieumlntenraden clieumlntenorganisaties en ervarings-deskundigen te betrekken en met hen samen te werken kunnen professionals vanuit de GGZ en Werk amp Inkomen effectiever werken aan herstel en re-integratie Clieumlntenraden hebben een wettelijke basis in het kader van clieumlntenparticipatie Clieumlntenorganisaties zijn er op landelijk regionaal en lokaal niveau Zij ontplooien meerdere activiteiten zoals informeren lotgenotencontacten belangenbehartiging hersteltrajecten en het opbouwen van ervaringsdeskundigheid onder meer via opleidingen
Betrokkenheid clieumlnten en ervaringsdeskundigen bij regionale plannenInderegionalewerkateliersisveelgesprokenovermeerenbeterbetrekkenvanclieumlntenenervaringsdeskundigenZiehetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquometnameparagraaf26en28httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
IndeFrieseprojectgroepziteenclieumlntvertegenwoordigerdiezelfervaringsdeskundigeisverbondenaanhetHerstelcentrumFrieslandHijgeeftooktrainingenaandeprofessionalsBovendien
gaatderegioookeenreeksoverleggentebeleggenvoorclieumlntenDezezullenbegeleidwordendooreenervaringsdeskundigevanuithetHerstelcentrumhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
InhetprojectplanvanHollandRijnlandisveelaandachtvoorervaringsdeskundigheidendebetrokkenheidvanclieumlntenInLeidenbestaatallangeretijdStichtingZonwaarinervaringsdeskundigenzijnvertegenwoordigdErvaringsdeskundigenadviserenwaarnodigdegemeenteenuitvoerderszoalsklantmanagersOokverzorgenzijregelmatigtrainingenDaarnaastisStichtingPlatformSamenwerkenbetrokkenbijderegionalesamenwerkingZijorganiserenonderanderedialoogtafelsHierwordtdoorgepraatoverdebetekenisvanwerkvoorduurzaamherstelBeideorganisatieszullenookindearbeidsmarktregioHollandRijnlandactiefwordenzoalsopgenomeninhetplanvanaanpakvanderegioClieumlntenenclieumlntenorganisatieshebbeneenbelangrijkeplekgekregeninhetregionaleplanvanaanpakZoiservoorzieninmaatjesvoorclieumlntenWethouderMarleenDamenvanLeidenldquoZorsquonmaatjeziettochweeranderedingendaneenprofessionalHijofzijheeftookeenandererolendatkanelkaargoedaanvullenrdquohttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsbouw-samenwerking-op-vanuit-de-praktijk-en-niet-vanaf-de-bestuurstafels
43
Landelijke ClieumlntenraadDeLandelijkeClieumlntenraad(LCR)isingesteldbijwet(SUWI)omdeclieumlntenparticipatieinhetveldvanWerkampInkomenvormtegevenDeLCRisdekoepelvanlokaleenregionaleclieumlntenradenbijgemeentenenUWVhttpwwwlandelijkeclientenraadnl
MINDMINDisin2016ontstaanenwilpsychischeproblemenvoorkomenenmensendiehiermeetemakenhebbenondersteunenDitdoetMinddoorinformatietebiedenonderzoektedoenprojectenuittevoerenenactietevoerenSamenmetclieumlnten-enfamilieorganisatiesmaatschappelijkeorganisatiesonderzoekersambassadeursendonateursMINDiseeninitiatiefvanFondsPsychischeGezondheidKorrelatieenhetLandelijkPlatformGGZhttpswijzijnmindnl
Landelijk Platform GGZMINDLandelijkPlatformPsychischeGezondheid(voorheenLandelijkPlatformGGZLPGGZ)isdekoepelvanenvoorongeveertwintigclieumlnten-enfamilieorganisatiesindeGGZOpdesiteiseenoverzichttevindenvanregionaleclieumlntenorganisaties(RCOrsquos)clieumlntinitiatievenenprojectenViaRCOrsquoszijnervaringsdeskundigentevindenhttpwwwplatformggznllpggz
Routewijzer naar werkDeRoutewijzeriseenwebsitevanhetLandelijkPlatformGGZendeLandelijkeClieumlntenraad(LCR)Opdezesitekunnenclieumlntenallerhanderelevanteinformatievindenhttpwwwroutewijzernaarwerknl
Evaluatietool re-integratieDeEvaluatietoolre-integratieiseeninstrument(vragenlijst)datisgemaaktdoorhetVerwey-JonkerInstituutinopdrachtvandeLandelijkeClieumlntenraadenMINDHetgeeftdeclieumlntenraadinzichtinhoeUWVengemeentendebegeleidingvanpsychischkwetsbaremensenvormgevenwwwevaluatieggzenwerknl
ErvaringsdeskundigenErvaringsdeskundigenzijnalshetwarebovenhuneigenproblematiekuitgestegenZijkunnennuttigeadviezengevenaanprofessionalsSommigeervaringsdeskundigenzijnopgeleiddoordeGGZomeencoachenderoltespelenErvaringsdeskundigenzijntevindenviahetLPGGZmaarookviaregionaleclieumlntenorganisaties(RCOrsquos)enfamilieorganisatiesdeNederlandseVerenigingvoorAutisme(NVA)GGZ-instellingenofdehulplijnPandorahttpwwwplatformggznllpggz
lsquoErbestaateeneendimensionaalenstereotiepbeeldvanmensenmeteenpsychischeaandoeningMaarinwerkelijkheidisiedereenandersenzijndezeklantenerinallerleisoortenenmatenmetallerleiredenenenachtergrondenengevolgenvanhunaandoeningEengoedemanieromklantmanagersmeergripopdematerietegevenisdoorervaringsdeskundigeninteschakelenDeregionaleclieumlntenorganisatie(RCO)mobiliseertentraintervaringsdeskundigevrijwilligersomvoorlichtingtegevenaanklantmanagersZijvragennuvakeradviesEencursusvoormanagerswasookzeernuttigrsquoEen gemeentelijke beleidsmedewerker en ervaringsdeskundig
44
lsquoVeelklantmanagersvullenhetvoordeklantinindeluwtehoudenTerwijlerheelwatclieumlntenmetpsychischeproblematiekzijnvoorwiehetgoedisomtewerkenendiegraagwillenwerkenDepsychischeaandoeningislangnietaltijdoverdegehelelinieinvaliderendWerkhelptomeigenkrachtteontwikkelenenkanbijdragenaanhersteldoorweergeloofteontwikkelenindeeigencompetentiesensociaalenmaatschappelijkbetrokkentezijnErvaringsdeskundigheidhelptbijhetzoekennaardejuistewerk(ervarings)plekrsquoEen projectcooumlrdinator van ZONactief en ervaringsdeskundige
Verhalen van ervaringsdeskundigenDesiteUWVperspectiefiseenplatformvoorendoormensenmeteenarbeidsongeschiktheidsuitkeringHieropverhalenvlogsenvideorsquosonderandereditverhaaloverwerkenmetautismehttpsperspectiefuwvnlartikelendroom-wordt-waarheid
WerkWeb-AutismeHetprojectlsquoWerkWeb-AutismersquodateeninitiatiefisvanmeerdereorganisatieswaaronderdeNederlandseVerenigingvoorAutismebeoogteenzelfmanagementmethodiekteontwikkelenomnormaal-tothoogbegaafdemensenmetautismesamenmetbetrokkenprofessionalsteondersteunenbijhetvindenenbehoudenvanwerkdatgoedbijhenpastDemethodiekgeeftinzichtindeeigeneffectiviteiteigenregietalentenenvoorkeurenDitzijnbelangrijkevoorwaardenvoorduurzamearbeidsparticipatiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsnieuwsbrief-samenwerking-ggz-en-wi-november-verschenen
Howie the HarpHowietheHarpiseengoedvoorbeeldvaneenopleidingtotervaringsdeskundigeDenaamisgebaseerdopdebijnaamvandeAmerikaanHowardGelddienaeenverblijfinpsychiatrischeinstellingenhetpeer-to-peer-conceptbedachtmensenmeteenpsychiatrischegeschiedeniszettenhunlevenservaringentalenteninomelkaarteondersteuneninhunherstelPameijereeninstellingvoormensenmeteenverstandelijkeofpsychiatrischebeperkinghaaldehetconceptnaarNederlandwwwhowietheharpnl
TIPS VAN LPGGZHetLPGGZdoetdevolgendeaanbevelingenaangemeentenbullKijkgoedwateenklantkanGebruikdebeschikbareondersteuningMaakgebruikvaninterventieszoalsjobcarvingbullWeesalertopeenstigmaookbijjezelfalsklantmanagerbullOnderschathetzelfstigmavanveelklantennietbullPasaanpakkengerichtopempowermenttoebullMaakgebruikvanervaringsdeskundigendiezijnopgeleiddoordeGGZomeencoachenderoltespelenZetheninalsadviseurbijdeteamsMaakhuninbrengstructureel
Colofon
DeroutekaartpsychischeaandoeningenenwerkVersie2november2017
DezeroutekaartiseenproductvandeProgrammaraadHetisonderdeelvanhetKennisnetwerkSamenwerking
GGZenWerkampInkomen
Deroutekaartgeefteenstandvanzakeneind2017weerNieuweontwikkelingeneninformatiewillenwegraag
opnemenUwsuggestiesvooraanvullingenkuntumailennaar
helpdeskimpulssamenvoordeklantnl
Samen vernieuwen we de dienstverlening aan werkgevers en werkzoekenden
99
2InterventiesInhoudbull Overzicht interventies 10bull Databank Effectieve sociale interventies 10bull Supported Employment 10bull Jobcoaching 11bull Werk passend maken 11bull Individuele rehabilitatiebenadering 11bull ACT en FACT 12bull Empowerment 12bull Fit4Work 12bull E-mental health 12bull IPS 13bull IPS in de samenwerkingsplannen 14bull UWV-onderzoekssubsidie IPS 14bull Gemeenten en IPS 14bull Financiering IPS 15bull Zorgverzekeraars 16bull Werkzame elementen in interventies 16
10
2InterventiesOm mensen met een psychische aandoening aan het werk te helpen worden diverse aanpakken methodieken projecten en benaderingen toegepast We gebruiken hiervoor de verzamelterm interventies Een interventie is een handeling die wordt uitgevoerd om een probleem aan te pakken Het is een ingreep om een toestand te verbeteren
Overzicht interventiesEenaantalbelangrijkeinterventiesdiedirectgerichtzijnopmensenmeteenpsychischeaandoeningstaatkortbeschrevenindetweewerkwijzersvanDivosaeninhetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquohttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbelangrijkste-psychische-aandoeningen
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
Databank Effectieve sociale interventiesMovisieheeftzogenaamdelsquoWatwerkthellipdossiersrsquogemaaktZijbevatteninformatieoverwerkzamefactorenbijdeaanpakvansocialevraagstukkengebaseerdopdelaatstestandvanzakenindewetenschappelijkeliteratuurDedossiersbiedenhulpbijdereflectieopbestaandeaanpakkenendeontwikkelingvannieuwewerkwijzenErisgeenafzonderlijkdossieroverpsychischeaandoeningenmaardiekomenweltersprakeinhetdossierlsquosociaalengezondrsquo
httpswwwmovisienleffectieve-sociale-interventies
httpswwwmovisienlsitesdefaultfilesalfresco_filesWat-werkt-dossier-Sociaal-en-gezond20[MOV-11388262-12]pdf
httpswwwmovisienlsitesdefaultfilesalfresco_filesInfographic-Sociaal-en-gezond20[MOV-11388261-10]pdf
Supported EmploymentSupportedemploymentofbegeleidwerkeniseenstapsgewijzeondersteunings-enbegeleidingsmethodiekvoormensenmeteenblijvende(functionele)beperkingomeenbetaaldebaantekrijgenentehoudenUitgaandevanhetprofielvandekandidaatwordtnaargeschiktebanengezochteneenmatchgemaaktenwordtdewerknemerbegeleidengetraindopdewerkplekDiebegeleidingwordtgeleverddoorjobcoachesZievoormeerinformatieondermeerSamenwerkenaanwerkparagraaf32endemethodiek-beschrijvingvanMovisiehttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
DeNederlandseVerenigingvoorSupport(NVS)wwwnvssupportnlheefteenbeschrijvingvanSupportedEmpoymenthttpswwwnvssupportnlsupported-employment
DeNVSisonderdeelvandeEuropeanUnionofSupportedEmployment(EUSE)httpwwweuseorg
11
ZieooklsquoMethodebeschrijvingBegeleidWerken-eenindividuelevraaggerichtebenaderingrsquoMovisiedatabankEffectievesocialeinterventieshttpswwwmovisienlesibegeleid-werken-individuele-vraaggerichte-benadering
JobcoachingJobcoachingbiedtmensendienietzonderondersteuningeenbetaaldebaankunnenvindenenhoudensysteemgerichtebegeleidingDejobcoachgaatuitvanwerkdatpastbijdetalentenendeontwikkelingsmogelijkhedenvandewerknemerenvaneenwerkomgevingdiepastbijdewerknemerenkanookdewerkgeverencollegarsquosbegeleidenZievoormeerinformatieondermeerSamenwerkenaanwerkparagraaf33httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
HandreikingjobcoachingvandeProgrammaraadhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlageaan_de_slag_met_jobcoaching_0pdf
Zieverderhttpswwwarbeidsdeskundigennl
httpswwwarbeidsdeskundigennldossiersmensen-met-mogelijkhedenleidradendocumentakc224
NOLOCisdeberoepsverenigingvanloopbaanprofessionalswaaronderjobcoachesNolocbeheerteenberoepsregistervanprofessionalshttpswwwnolocnl
OVALisdebrancheorganisatievanarbodiensteninterventiebedrijvenadviesbureausophetterreinvanoutplacementenloopbaanbegeleidingenloopbaancoachingre-integratiebedrijvenenjobcoachorganisatieshttpwwwovalnl
Werk passend makenEenbelangrijkmiddelbijhetrealiserenvaneeninclusievearbeidsmarkteninclusievearbeidsorganisatiesishetaanpassenvanbestaandwerkenhetcreeumlrenvanpassendwerkbijvoorbeelddoorjobcarvingIndividueelHerontwerpvanWerk(IHW)ofjobcreationZievoormeerinformatieondermeerSamenwerkenaanwerkparagraaf34httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
Zievooreenuitgebreide(engelstalige)beschrijvingvandemethodeIHWZijlstraetallsquoDesigningworkforinclusivenessrsquo(2017)
Opdezesitekunnenwerkgeverskostelooseenbedrijfsanalyseaanvragenwwwinclusievearbeidsorganisatieorgmethoden-en-instrumenteninclusief-herontwerp-werkprocessen
Individuele rehabilitatiebenaderingDeindividuelerehabilitatiebenadering(IRB)iseenmethodeuitAmerikadieindeGGZwordtgebruiktommensenmetpsychischeaandoeningentehelpenbijhetrealiserenvantoekomstwensenviasocialeactiveringwerkenscholingInNederlandzijnspecialemodulesvoorallerleirehabilitatiegebiedenontwikkeld
12
IRB-begeleidersbesprekeninindividuelegesprekkenmetclieumlntenwatzegraagwillenveranderenenwelkestappenzedaarvoorkunnenzettenhttpwwwrehabilitatie92nlde-irb
MeerinformatieoverdeIRBisondermeertevindenindedatabankEffectievesocialeinterventiesenbijhetTrimbos-instituuthttpswwwmovisienldatabank-effectieve-sociale-interventiesgclid=EAIaIQobChMIyMf7kO641wIVCp4bCh39HQfbEAAYAiAAEgKCmPD_BwE
httpserkendeinterventiesggztrimbosnlerkende-interventiesindividuele-rehabilitatie-benadering
ACT en FACTAssertiveCommunityTreatment(ACT)iseenmodeluitdeGGZwaarbijeenmultidisciplinairteampatieumlntenhelptopmeerderelevensgebiedentegelijkpsychiatrischediagnostiekenbehandelingmedicatieverslavinghuisvestingwerkfinancieumlnenalgemenedagelijkseactiviteitenHetteamwerktmeteengedeeldecaseloadallehulpverlenerskennenallepatieumlntenenwerkensamenindebehandelinghttpserkendeinterventiesggztrimbosnlerkende-interventiesassertive-community-treatment
FlexibleAssertiveCommunityTreatment(FACT)richtzichopvolwassenenmeternstigepsychiatrischeaandoeningenFACTwerktoutreachendenassertiefhulpverlenersgaanafop(potentieumlle)patieumlntenviahuisbezoekophetdagcentrumofopstraatdaarwaardepatieumlntzichbevindtZijonderhoudenhetcontactdesnoodsmetdwang-ofdrangmiddelenhttpserkendeinterventiesggztrimbosnlerkende-interventiesflexible-assertive-community-treatment
EmpowermentEmpowermentbetekentkrachtigerendaardoorgelijkwaardigerwordenwaardoorjenietmeergediscrimineerdkuntwordenBijpsychischeaandoeningengaathetvooralomhetversterkenenvergrotenvandeeigenregieinmaatschappelijkeparticipatieenarbeidsparticipatiemeergevoelvancontroleoverdeeigensituatiehetgevoeldatjezelfderelevantebeslissingenvoorjeeigenlevenkuntnemenenmeervertrouwenindeeigencapaciteitenomietstebereikenhttpswwwmovisienlpublicatiesnaar-hart-empowerment-deel-2
Fit4WorkFit4Work(F4W)iseenaanpakdiewerkvooropsteltennietdeaandoeningDaaromheeftdere-integratieconsulentalscasemanagerderegieennietiemanduitdezorgNaeenintakelegtdecasemanagerverbindingtussenzorgwelzijnenwerkErwordtdirectingezetopeenwerkervaringsplaatsJuistdoorervaringopdewerkvloerteondergaanwordendepsychischebeperkingenduidelijkVoordeklantzelfdecasemanagerendezorgverlenerhttpwwwfit-4-worknlhome
E-mental healthVoormentaleproblemenzijndiverseinstrumenteneninterventiesontwikkelddieclieumlntenviainternetkunnengebruikensomsmetenigebegeleidingVoordergelijkeonlineinterventieswordtoverhetalgemeendeterme-mentalhealthgebruiktUitonderzoekisbekenddatdeeffectiviteitvaninternettherapieeumlngoedishttpwwwggznederlandnluploadsassetsFactsheet20e-mental20health20in20the20Netherlands20defpdf
wwwmirronl
13
httpwwwdepressieverenigingnlpreventie-en-terugvalpreventiee-health
httpwwwplatformggznllpggzproject_vraagsturingehealth
httpwwwplatformggznllpggzdownloade-healthaan-de-slag-met-digitale-zorgpdf
Een(engelstalig)overzichtvanappsvoordesmartphonemetonderdeknoplsquoMentalHealthrsquoveletientallenappsinverschillendecategorieeumlnhttpmyhealthappsnet
BureauZINZIZheeftmetsubsidievanUWVonderzoekgedaannaarkritischesuccesfactorenvanonlineinterventiesvoorwerklozenmetCommonMentalDisordersZiedeblauwdrukvooronlinebegeleidingvanwerklozenmetpsychischeklachtenhttpwwwonderzoekwerkeninkomennlrapportenc460gwqrkritische-succesfactoren-van-een-online-interventie-voor-werklozen-met-common-mental-disorderspdf
IPSIndividuelePlaatsingenSteun(IPS)iseenbewezeneffectievemethodeommensenmeteen(ernstige)psychischeaandoeningaanhetwerktehelpenIPSwordtuitgevoerddoorspeciaaldaartoeopgeleideIPStrajectbegeleidersvanuitdeGGZKenniscentrumPhrenosbewaaktdemodelgetrouweuitvoeringenbiedtveelinformatieoverIPSKenmerkendisdecombinatievanbehandelingenarbeidstoeleiding
IPSwordtverdergekenmerktdoor1 Iedereclieumlntdieeenregulierebaanwilkanmeedoen(zero
exclusion)2 Erwordtsnelgezochtnaareenechtebaanwerkenaan
werkvaardighedengebeurtlsquoonthejobrsquo(firstplacethentrain)3 Lukthetnietindeeerstebaandanisdatgeenmislukkingmaar
eenervaring4 Dearbeidswensenvandeclieumlntstaancentraal5 Erwordtlangdurigeondersteuninggebodenzowelaandeclieumlnt
alsaandewerkomgeving6 IPSisgeiumlntegreerdmetbehandelingdetrajectbegeleiderislid
vaneenambulantGGZ-team7 Doorlopendesystematischeinschattingvan
arbeidsmogelijkheden8 Systematischelsquojobdevelopmentrsquo9 Individuelebegeleidingbijuitkeringskwesties(lsquobenefit
counselingrsquo)wwwkenniscentrumphrenosnl
httpswwwwerkenmetipsnl
httpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingeninterventies--interventies
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
14
IPS in de samenwerkingsplannenIPSkomtin22plannenvande31voorVeelvuldigwordteendeelvandeimpulsgeldeningezetomIPS-trajectenintekopenSomsookinaanvullingoplopendeIPS-inzetVoorbeeldisRijkvanNijmegenwaar100IPS-trajectengaanlopenwaarvan10bekostigduitdeImpulsondersteuningIPSwordtinNijmeegseregiogezienalsvliegwielvoorsamenwerkingvanWampImetdeGGZErbestaatdaarbelangstellingvoordeinzetvanIPSvoordeCommonMentalDisorder-groepenvoormensenmeteenverstandelijkebeperkingInandereregiorsquoswordtIPSvoorheteerstingezet(bijvoorbeeldFoodValley4IPS-trajectenGooi-enVechtstreek2IPS-trajecten)Zuid-LimburggaatmogelijkeenIPS-pilotuitvoerenIntotaalwordenincofinancieringnaarschatting180IPS-trajectenextraingezetDaarnaastzijnerzesregiorsquosdiewelextraIPS-trajectenwillengaandoenmaarnoggeenaantallenbenoemenomdatzijditwillenlatenafhangenvandebehoefte
UWV-onderzoekssubsidie IPS UWVsubsidieertvanaf1januari2017jaarlijks500IPS-trajectenvoormensenmeteenarbeidsongeschiktheidsuitkeringvanUWVDezesubsidieduurtvijfjaarhetgaatintotaalomeenbedragvan20miljoeneuroGGZ-instellingenkunnenelkhalfjaarsubsidieaanvragenUWVgaattegelijkertijdonderzoekenwatdeeffectenzijnenopwelkewijzedezeaanpakstructureelkanwordengefinancierdInmiddelshebbenookenkelegemeentendieviaeenGGZ-instellingIPStoepasseneenverzoekingediendommeetedoenaanhetonderzoekhttpswwwuwvnlzakelijkleveranciersre-integratiedienstverleningik-wil-dienstverlening-voor-re-integratie-aanbiedendetailonderzoeksubsidieregeling-individuele-plaatsing-en-steun-ips
Gemeenten en IPSIPSiseeninterventievanuitdeGGZVoorgemeentenisIPSnogrelatiefonbekendEenaantalgemeentenzetinmiddelsIPSininsamenwerkingmetGGZ-instellingenEnkelenhebbenalwatmeerervaringdemeestenstaannogaanhetbeginZiehieroverparagraaf44enook45vanhetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquohttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
IPSkannietbuitendeGGZomwordentoegepastMaarnietallegemeentelijkeclieumlntenmetmentaleproblemenzijninbehandelingbijdeGGZSupportedemploymentkentongeveerdezelfdeuitgangspuntenalsIPSmaarniethetbehandelelementVoorgemeentendieietswillenmetclieumlntendienietinbehandelingzijnbijdeGGZissupportedemploymentduswellichteengoedalternatiefZiehieroverookdefactsheetArbeidenpsychischeaandoeningenvanhetTrimbosInstituuthttpswwwtrimbosnlactueelnieuwsberichtbericht=1797
Twee voorbeelden Den Haag en Amsterdam
Den HaagDenHaagismetGGZ-instellingParnassiabegonnenmeteenIPS-pilotmet60kandidatenUitdeeersteervaringenblijktdatditvoordegemeenteeenparadigmawisselingbetekentnamelijkinzettenopdegroepmoeilijkbemiddelbareninplaatsvanopmensenmeteenrelatiefkorteafstandtotdearbeidsmarktTotvoorkortwasergeentraditieinhetbemiddelenvanlsquomoeilijkersquogroepenenlagdefocusopdegroepdierelatiefmakkelijkaanhetwerkkonkomen
15
enzekernietopmensenmeteenernstigepsychischeaandoeningMededoordeParticipatiewetenhetfeitdatWajongerseenonbekendegroepvoordegemeentenaardegemeentekwamenisdeorieumlntatieveranderdDenHaagheeftnaeenjaarhetprojectgeeumlvalueerdHetdoelwas60kandidatenaanhetwerkineacuteeacutenjaarDatbleekteambitieuszowelvoordegemeentealsvoorParnassiaErisstevigmetelkaargesprokenmaardebeidepartijenwildenweldoorgaanDeleerpuntenzijnvooralbull FACT-teamsenIPS-jobcoachesmoestennoggroeienbull Delinkmethetwerkgeversservicepuntwastezwak(1persoon)bull ErwasookeenlsquohousingfirstrsquogroepDieisgestopthetbleekeen
tezwaredoelgroepbull TweevoorbereidendeIPS-gesprekkenisteweinig(de
zorgverzekeraarvergoedtnuachtgesprekken)httpswwwwerkenmetipsnlnieuwsuitkomsten-pilot-ips-gemeente-haag-positief
AmsterdamInAmsterdamwerkenGGZUWVengemeentenalenigetijdsamenrondIPSDebasisvoorsamenwerkinginAmsterdamiseenveranderendperspectiefbijGGZengemeenteDegemeentezetnuvooralinopmensenmeteengroteafstandtotdearbeidsmarktwaarvroegerhetgeldvooralgingnaarclieumlntenmetrelatiefveelkansenHetCollegeheeftbovendienextrageldterbeschikkinggesteldOokbijdeGGZiseenherorieumlntatiezichtbaarHetinzichtdatwerkhelptbijherstelbreektsteedsmeerdoorHetisduseenkwestievankeuzesmakenenookbovenjedirectebelanguitstijgenennaardelangeretermijnkijkenoverdegrensvanjeeigenstukjevanhetsociaaldomeinheenDeleerpuntenzijnbull LeerelkaaralsGGZengemeentegoedkennenenformuleer
gezamenlijkedoelenZorgdatdedirectbetrokkenenindeuitvoeringbijelkaaraantafelzitten
bull KijknaardelangeretermijnzieIPSalsinvesteringinmensenEnlaatdesnelleresuccessenzien
bull Betrekverzekeraarsbijdefinancieringbull Integreerhetwerkgeversservicepuntindesamenwerkinghttpswwwsamenvoordeklantnlpraktijkernstige-psychische-aandoening-en-werk-het-kan
DeAmsterdamseIPS-aanpakisonderdeelvanhetprogrammalsquoMeedoenWerktZievoordevoortgangsrapportageMeedoenWerkt2016enhetwerkplan2017httpsamsterdamnotudocnlcgi-binshowdoccgiaction=viewid=302454type=pdfMeedoen_Werkt_Voortgangsrapportage_2016_Werkplan_2017_versie_40pdf
InAmsterdamiseentaskforceEPAopgerichtmetveleverschillendepartijenZievoorhetstartdocumentvandetaskforceEPAhttpwwwclientenbelangamsterdamnlplaatjesuserfilesBijlage20120Vastgesteld20Startdocument20Herstel20en20Participatie203120mei202016pdf
5tipsvoorgemeentendieIPSwillentoepassenhttpswwwdivosanlbijeenkomsteneen-slag-verder-met-ipstips-van-gemeenten-het-uwv-en-het-ministerie-van-szw
Financiering IPSIPSwordttoegepastdoordeGGZMaartoeleidingnaarwerkmaaktintegraalonderdeeluitvandemethodiekDatroeptdevraagophoewordtIPSgefinancierdInaugustus2016gafhetZorginstituutNederland(ZIN)inhetrapportlsquoBevorderenvanparticipatievanclieumlntenmeteenpsychischestoornisrsquoduidelijkheidoverdeverantwoordelijkhedenvoorhetbevorderenvanparticipatievanclieumlntenindeGGZDeeerstegesprekkenvaneenIPS-trajectworden
16
viaZorgverzekeringswet(Zvw)gefinancierdDeeigenlijketoeleidingnaarwerkbehoorttothetparticipatiedomeinendientdaarookuitbetaaldtewordenDevergoedingvanuitdeZvwgaatgemiddeldgenomenomdeeersteachtgesprekkenvaneenIPS-trajectZieondermeerSamenwerkenaanwerkparagraaf42en46httpswwwzorginstituutnederlandnlpublicatiesrapport20160829bevorderen-van-participatie-van-clienten-met-een-psychische-stoornis
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
ZorgverzekeraarsDoordeintegratiesinhetsociaaldomeinendesamenwerkingmetdezorgsectorwordtdevraaginhoeverre(zorg)verzekeraarsenpubliekepartijendieverantwoordelijkzijnvoorparticipatieenre-integratiekunnensamenwerkenenwellichttotnieuwefinancieringsvormenkomenOplokaalniveaubetalenzorg-verzekeraarssomsmeeaantrajectenzoalsIPSinAmsterdamOverlegoversamenwerkingbijvoorbeeldoverdeinzetvanIPSkanonderdeeluitmakenvanregionalesamenwerkingvanverzekeraarsengemeentenZieondermeerSamenwerkenaanwerkparagraaf45httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
httpsvngnlonderwerpenindexwerk-en-inkomenarbeidsmarktbeleidpublicatiessamen-voor-re-integratie
httpwwwsociaalwebnlpublicatieshandreiking-een-integrale-blik-op-zorg-en-re-integratie
InderegioDrechtstedeniszorgverzekeraarsVGZeenactievepartnerinhetsamenwerkingsverbandHetgezamenlijkedoelisinbeeldtebrengendatwerkwerkelijkleidttotlagerezorguitgavenenmaatschappelijkekostenpluseenbeterekwaliteitvanlevenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsplan-van-aanpak-drechtsteden-samen-voor-maatwerk
Werkzame elementen in interventiesVeelinterventiesdeleneenaantaleffectieveelementenbull Aandachtvoordemensinrelatietothetwerkbull Veelpersoonlijkeaandachterzijnvaakmeergesprekken
nodigdangemiddeldomiemandsonderliggendemotivatienaarboventekrijgenzelfstigmatedoorbrekenofiemandszelfvertrouwenoppeiltekrijgen
bull RuimteomtemislukkenhetgaatomlerenenverderkomenDewegisdaarbijmisschienlangerdanbijanderen
bull Eenpositievebenaderingalseeneersteentweedeplaatsingnietlukkenisertochietsgewonnenzoalsenigewerkervaringeneensteedsbeterbeeldvandejuistebaan
bull UitgaanvaniemandsmogelijkhedenZoekvanuitdiemogelijkhedennaargeschiktwerkofpashetwerkdaaropaanDatbetekentduseenaanbodgerichtebenadering
17
bull Trainwerknemersvaardighedennietvoorafmaaropdewerkvloer
bull Benefitcounselingbenadrukdepositievekantenvanwerkenzoalsmeerinkomenenhetgevoeljenuttigtemaken
bull Goedecommunicatiemetwerkgeverenwerkomgevingookalsdeklantalenigetijdaanhetwerkis
bull VoerzorgenarbeidstoeleidingnietlosnaastelkaaruitmaarzorgopzrsquonminstvoorafstemmingencombineerzewaarnodigHetdriegesprektussendezorgprofessionalklantmanagerenklantisdaareenbelangrijkinstrumentvoorSomskandaarookeenervaringsdeskundigecoachbijaanschuiven
bull Terughoudendheidmetdwangensanctiesdatwerktnietgoedbijdezedoelgroepenkanparticipatiejuistbelemmeren
httpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingeninterventies--werkzame-elementen-in-interventies
18
3Integrale aanpak GGZen WampI
Inhoudbull Regionale werkateliers 19bull Vier voorbeeldregiorsquos 19bull 31 regionale plannen van aanpak 21bull Afstemming werkprocessen 22bull Integraal casemanagement 22bull Casebesprekingen en regievoering 23bull Gegevensuitwisseling 23bull Protocollen gegevensuitwisseling 24bull Tips gegevensuitwisseling en privacy 24bull Visie LCR op privacy en gegevensuitwisseling 24bull Algemene uitgangspunten begeleiding naar werk 24bull App Many ondersteunt samenwerking 25bull Ondersteuning door de Programmaraad 25
19
3IntegraleaanpakGGZenWerkampInkomenSamenwerken tussen GGZ en Werk amp Inkomen (WampI) is nodig maar lang nog niet altijd vanzelfsprekend Soms hebben GGZ gemeenten en UWV lokaal of regionaal al een goede samenwerking opgebouwd In 31 regiorsquos zijn plannen van aanpak gemaakt om de samenwerking te beginnen of versterken Door behandeling te combineren met werk of participatie worden betere resultaten bereikt Dat begint met het hebben van een gezamenlijk doel een gedeelde analyse en focus en een op elkaar afgestemde aanpak
Regionale werkateliersInderegionalewerkateliers(mei2016ndashapril2017)hebbenprofessionalsuitdewereldvanWerkampInkomenenGGZmetelkaarbesprokenhoebetersamentewerkenendaartalvanpraktischeinvullingenaangegevenVooreenoverzichtvandeuitkomstenenvervolgstappenziehoofdstuk2vanSamenwerkenaanwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
Vier voorbeeldregiorsquosBegin2016iseenonderzoekgestartnaarregionalesamenwerkinginvierarbeidsmarktregiorsquosgerichtopoptimalearbeidsparticipatievanmensenmeteenpsychischeaandoeningDevierarbeidsmarkt-regiorsquosdiedeelnemeninditonderzoekuitgevoerddoorbureauZINZIZzijn
1 RegioFriesland2 RegioHolland-Rijnland3 RegioRijkvanNijmegen4 RegioStedendriehoekenNoord-Veluwe
Hetonderzoekisinmiddelsafgerondeneriseeneindrapportagegepubliceerdhttpszinziznl20171113eindrapportage-samenwerking-in-vier-arbeidsmarktregios-gericht-op-optimale-arbeidsparticipatie-van-mensen-met-een-psychische-aandoening
Ookzijntweetussentijdserapportagesbeschikbaarhttpszinziznlprojectde-werkkamer
Opbasisdaarvanhebbendeonderzoekerstienlsquolessonslearnedrsquogeformuleerdhttpszinziznlwp-contentuploads20170310-Lessons-Learned-van-de-projectleiderspdf
Eenoverzichtvandebelangrijksteconstateringenuithetonderzoek1 Zet in op resultaat en niet alleen op inspanningbull Creeumlerhelderheidoverwelkerolentakenallebetrokkenen
hebbenenwelkeactieserzijngepland(meteenconcreteactiepuntenlijst)waarmeeookdevoortgangendeadlinesgemonitordkunnenworden
bull Maakmetelkaareenbalansopvandeinspanningenenresultaten(meteenkosten-batenanalyseofconcretebusinesscase)
bull Borgdatdecontactmomentendieerzijnookeffectiefenefficieumlntwordenbenut
20
2 Bepaal met elkaar op welke doelen je stuurtbull Eeneinddoelstellingdieverweglijktenblijftheeftalsrisico
dathetmindermotiverendkanwerkenenmindertotactiestimuleertBepaalconcretesubdoelstellingentussenresultatenofmaakresultaatafsprakenmetelkaar
3 Samenwerking als integraal onderdeel van je dagelijkse werk niet als iets lsquoerbijrsquo
bull Borgdeinvesteringeninbeddingvandesamenwerkingdooreenprojectleideraantestellendievoldoetaaneenconcreetuitgedachtprofielvoordezerolenstelperbetrokkenorganisatieeacuteeacutencentraalcontactpersoonaanalsaanspreekpunt
bull Bespreekmetelkaarwateenrealistischetijdsinvesteringisbull Legitimeerrichtinghetmanagementdirectiedatdeinvestering
insamenwerkingrendabelisMaaktcapaciteitvrijenborgdatdesamenwerkingorganisatorischingebedwordt
4 Denk na over opdrachtgeverschap amp eigenaarschapbull Gametelkaarhetgesprekaan(gedeeld)eigenaarschapen
verbindthierconcreteverantwoordelijkhedenenactiesaanbull Zorgvoorachterwachten5 Let op kwetsbaarheden in de opstart amp voortgang van de
regionale samenwerkingbull WeeszorgvuldigbijhetaanstellenvaneenprojectleiderLet
specifiekoppositieaanwezignetwerkenendaadkrachtbull Weestransparantenhoudtrekeningmetzakelijkeen
persoonlijkebelangendoormetelkaarstiltestaanbijWat(ver)bindtonsWatisiedersbijdrageAandachtvoordewhatrsquosinitforme
bull Concretiseermetelkaarwatsamenwerkenvooriedereenbetekentpelhetbegripechtaf
bull Toetsregelmatiginhetprocesofernogsteedswordtvoldaanaanverwachtingenaannamesenrealiteitvandeervarensamenwerking
6 Werken met casuiumlstiek kan op diverse wijzenbull Elkevormkentzijnvoor-ennadelenenisafhankelijkvan
contextenvoorkeurGedeeldesuccesfactorenzijncasusseninlatenbrengenvanuitverschillendeorganisatieshanterenvanhandleidingofprotocolbijinventarisatieprocesbegeleiderdiecasusbesprekingbegeleidt
bull Houdtrekeningmetselectiecriteriavandecasusprivacyvandeclieumlntruimetijdsmargevoorinventarisatieenfaciliteringvanuiteacuteeacutencentraalaanspreekpunt
7 Wanneer en hoe clieumlnten en werkgevers betrekkenbull Gametclieumlnten(raden)enwerkgeversingesprekwelkewensen
bestaanerindesamenwerkingBespreekmetelkaardelsquospelregelsrsquoinoverleggen
bull FaciliteeriniedergevaldathunperspectiefgeiumlntegreerdwordtbijvoorbeeldviaeenklankbordgroepofspecifiekefeedbackbijeenkomstenDenkooknawaaroverjeinputwilthebbenervaringenmetpsychischeklachtenofvisieopdienstverlening
8 Niet vanzelfsprekend zorgvuldige en tijdige communicatiebull Maakafsprakenoverdemaniervancommunicerentiming
mediuminitiatiefnemerbull Maakgebruikvandekrachtvanherhalingenbouw
checkmomenteninbull Attendeerallebetrokkenprofessionalsomzichtehoudenaan
dehaal-enbrengplichtalserietsnietduidelijkisneemdanzelfhetinitiatiefomdieduidelijkheidtekrijgen
21
Praktijkvoorbeeld van regionale samenwerkingPraktijkvoorbeeldvanregionalesamenwerkingtussengemeenteenGGZPresentatievanJannekeOudeAlink(gemeenteApeldoornregioStedendriehoekenNoordwestVeluwe)httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamenwerking_in_de_regio_stedendriehoek_en_noordwest_veluwepdfoverlay-context
Friese lessen rond samenwerkingldquoWedachtendatalsjebijelkaaraantafelgaatzittenermeteenefficiencywinstgeboektwordtNietsisminderwaarrdquoAldusKimReemerregiocooumlrdinatorParticipatiearbeidsmarktregioFryslanldquoJemoetelkaareerstlerenkennenenelkaargaanbegrijpenenvertrouwenDatkosttijdrdquoDelessenuitFrieslandbull LangeopstartwerptvruchtenafErisveeloverlegnodigbull Eacuteeacutenregievoerderperclieumlntbull Benoemdeverschilleninelkaarsbenaderingbull DekostengaanvoordebatenuitDusdoorgaanenbezig
blijvenanderszakthetbereikteweersnelwegbull Eentrekkerisessentieelenthousiasmeeveneensbull Communicatieisalleshttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
Echte winst door samenwerken zes gouden tips van Ferry KosterldquoZelfdoenisoptellenSamenwerkenisvermenigvuldigenrdquoDatzegtprofdrFerryKosterbijzonderhoogleraarInnovatievesamenwerkingaanTilburgUniversityZiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwssamenwerken-echte-winst-zes-gouden-tips-van-ferry-koster
31 regionale plannen van aanpakMaarliefst31arbeidsmarktregiorsquoshebbeneenplanvanaanpakgemaaktoverhunaanpakomderegionalesamenwerkingtussenUWVgemeentenenGGZteverbeterenzodatclieumlntenmetpsychischeaandoeningenbeteraanhetwerkkomenHetministerievanSZWheeftdeplannenbeoordeeldenuiteindelijkkomenzijallemaalinaanmerkingvoordefinancieumlleimpulsvanhetministerievanSZWToenmaligstaatssecretarisKlijnsmasteldeviahetkaderStimuleringregionalesamenwerkingGGZenWerkampInkomenintotaalmaximaal euro 35miljoenbeschikbaarInveelplannenisaandachtvoorcasuistiekbesprekingenenonderlingedeskundigheidsbevorderingenintervisieMeerdereregiorsquoshebbendeambitieomdewerkprocessenvanUWVgemeentenenGGZrondmensenmeteenpsychischeaandoeningopelkaaraftegaanstemmenofomtoteengezamenlijkwerkprocestekomenInzetenontwikkelingvanIPSkomtregelmatigindeplannenterughttpswwwsamenvoordeklantnlnieuws31-plannen-van-aanpak-ingediend
22
HetministerievanSZWlaatdekomendetweejaaronderzoekdoennaardeuitvoeringvandesamenwerkingsplannenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsonderzoek-naar-de-uitvoering-van-de-31-plannen
Afstemming werkprocessenInveelplannenvanaanpakwordtaandachtbesteedaanhetafstemmenvanwerkprocessentussenUWVgemeentenenGGZOpvallenddaarbijsommigenwerkenlsquovanbovennaarbenedenrsquoeerstbeleiddandewerkprocessenanderenvanbenedennaarboveneerstdepraktijkvandaaruitkomentotbeleidVoorbeeldbeleideersthttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwswerkgevers-centraal-plan-van-aanpak-drenthe
Voorbeeldpraktijkeersthttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsbouw-samenwerking-op-vanuit-de-praktijk-en-niet-vanaf-de-bestuurstafelshttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsplan-van-aanpak-zuid-limburg-sense-urgency
Integraal casemanagementVerschillendegezaghebbendepartijenbenadrukkenopbasisvanonderzoekhetbelangvaneenintegraleaanpakenintegraalcasemanagementvanuitWerkampInkomenendeGGZEengreepHetTrimbosInstituutpleitvoorsamenwerkingtussenFACT-teams(GGZ)ensocialewijkteamshttpsassetstrimbosnldocs97ad37ee-bffa-46e6-b55e-0a01c646ed51pdf
DeOrganisatievoorEconomischeSamenwerkingenOntwikkeling(OECD)beveeltNederlandaanompsychischeproblemenaltijdgeiumlntegreerdaantepakkenDedienstverleningaanclieumlntenmetpsychischeaandoeningenblijftachterdooreengebrekkigontwikkeldeondersteuningdoorcasemanagersaldusdeOECDOmdatmensenmeteenmentaleaandoeningvaakookandereproblemenhebbeniseenmultidisciplinaireondersteuningnodigwaarinzorgwerkeninkomenenanderesocialesectorenwordengecombineerd
OECDMentalHealthandWorkNetherlandsOECDPublishing2014DitrapportmaaktdeeluitvaneenseriepublicatiesoverdiverseOECD-landenOnlinetelezenviahttpwwwoecdorgnetherlandsmental-health-and-work-netherlands-9789264223301-enhtm
Tedownloadenviadezepaginahttpswwwrijksoverheidnldocumentenrapporten20141201oecd-rapport-mental-health-and-work-the-netherlands
OECDReportHealthataglanceEurope2016Onlinetelezenviahttpwwwoecdorghealthhealth-at-a-glance-europe-23056088htm
httpwwwoecd-ilibraryorgsocial-issues-migration-healthmental-health-and-work_9789264124523-en
23
HetZorginstituutNederlandheeftaangegevenwaardegrenzentussendedomeinenvanWerkampInkomenenGGZliggenTegelijkconstateerthetZorginstituutdaternogveelmisgaatindeafstemmingtussenbeidedomeinenzowelquabeleidalsuitvoeringhttpswwwzorginstituutnederlandnlpublicatiesrapport20160829bevorderen-van-participatie-van-clienten-met-een-psychische-stoornis
Casebesprekingen en regievoeringInsommigeregiorsquosisalervaringmetgemeenschappelijkeclieumlntbesprekingeninveelanderebestaathetvoornemendaartoeZieondermeerparagraaf27vanSamenwerkenaanwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
FrieslandheeftdriesubregionalecasusgroepenwaarinGGZgemeentenenUWVclieumlntenbesprekenDezecasusteamswordenndashzekerindebeginfasendashprofessioneelbegeleiddoortrainersendocentenvandeNoordelijkeHogeschoolLeeuwardenIndecasusgroepenwordtperclieumlnteacuteeacutenregievoerderbenoemdhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
CentraalindeaanpakvenderegioHollandRijnlandstaathetcasuiumlstiekoverlegDaarinoverleggenallebetrokkenpartijenovercasussendiezijzelfkunneninbrengenInhetoverlegwordtbepaaldwatermoetgebeurenwelkeafsprakennodigzijnenwiedaarbijbetrokkenzijnDaarbijwordtereacuteeacutenregiehouderbenoemdhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsbouw-samenwerking-op-vanuit-de-praktijk-en-niet-vanaf-de-bestuurstafels
GegevensuitwisselingEffectievesamenwerkingtussenWerkampInkomenenGGZkannietgoedplaatsvindenzonderdatgegevensoverdegemeenschappelijkeclieumlntuittewisselenDaarbijgaathetlangnietaltijdompuurmedischeinformatieOmherstelenparticipatiegoedtecombinerenishetvooralnodigominzichttedeleninwatiemandondanksdeaandoeningweacutelkanwatdeambitiesenwensenzijnenmetwelkeaanpassingenmogelijkrekeninggehoudenmoetenwordenHelaasbiedtdehuidigewet-enregelgevingrondgegevensuitwisselingenprivacygeenantwoordopallevragenvanprofessionalsHetbestedatzijdaaromkunnendoenishandelenindegeestvandewetgevingmaardaarbinnenopgewetensvollewijzewelzoekennaarpraktischeoplossingenInhetrapportSamenwerkenaanwerk(paragraaf47)wordtingegaanopgegevensuitwisselinghttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
httpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingensamenwerken-met-zorgprofessionals--gegevensuitwisseling-en-privacy
httpswwwdivosanlwerkwijzer-werk-en-inkomen-in-het-sociaal-wijkteamgegevensuitwisseling-beroepsgeheim-en-privacy
24
Protocollen gegevensuitwisselingInderegionalewerkateliersbleekdatinmeerdereregiorsquosafsprakenzijngemaakttussenGGZUWVengemeentenoverhoeomtegaanmetgegevensuitwisselingIndearbeidsmarktregioFrieslandiseenprotocolopgesteldvoordegegevensuitwisselingrondgezamenlijkeclieumlntenhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlageprivacyprotocol_frieslandpdfoverlay-context=nieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
Tips gegevensuitwisseling en privacybull Houdsteedsvoorogenwathetdoelisvande
gegevensuitwisselingDatwordtsnelvergetenGadusnawelkegegevensnoodzakelijkzijnvoorhetdoelkanhetookmetmindergaatdeuitvraagnietteverofisereenanderemanieromdegegevenstekrijgen(eisenvansubsidiariteitenproportionaliteit)
bull MedischeinformatieismeestalnietnodigalleeninformatieoverarbeidsmogelijkhedenenarbeidsbeperkingenMedischedossiersmogennietwordenuitgewisseldtenzijdeklantzezelfterbeschikkingstelt(enbeperkttotdevoorhetdoelrelevanteinformatie)
bull Vraagdeclieumlntaltijdtoestemmingvoorgegevensuitwisselingenlegdietoestemmingschriftelijkvast(datisoverigensgeenblancomachtiging)Legdeklantdaarbijzorgvuldiguitwaaromdegegevensnodigzijnenbeperkjetotgegevensdieechtnodigzijn
bull SomskunnencasusbesprekingentussenzorgverlenerenklantmanagersanoniemzijnBijniet-anoniemecasus-besprekingenisschriftelijketoestemmingvandeclieumlntvereist
bull Indriegesprekkenkomtinformatiesnelnaarboven
bronTekstinparagraaf47p3132Samenwerkenaanwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
Visie LCR op privacy en gegevensuitwisselinghttpswwwlandelijkeclientenraadnlContentDownloads141112-factsheet-privacypdf
Algemene uitgangspunten begeleiding naar werkbull Sluitaanbijdewensenendoelenvandeklant Werkenisvoormensenmeteenpsychischeaandoeningniet
altijdmakkelijkOmdemotivatietekunnenopbrengenishetdaaromextrabelangrijkdathetwerkzogoedmogelijkaansluitbijdekwaliteitenwensenendoelenvandepersoon
bull Werkvanuiteenintegralebenadering Wanneeriemandbehandelingnodigheeftishetbelangrijk
datdebehandelinggoedafgestemdisophettrajectnaarwerkDitgeldtookvoor(blijvende)ondersteuningdieiemandnodigheeftGoedeafstemmingvanbehandelingondersteuningenbegeleidingisessentieel
bull Denkinmogelijkheden IedereenkanietsDatishetaangrijpingspuntvoorbegeleiding
naarwerkWeescreatiefinhetbedenkenvanoplossingenvoorproblemenenvertaalmogelijkebeperkingenoppraktischemanierinmogelijkhedenFixeerjealsbegeleidernietopdeaandoeningBedenkdatfunctiesaanpasbaarzijn
25
bull Zorgvoorvoldoendeuitdaging IedereenkanzichontwikkelenWathiervoornodigisis
voldoendeuitdagingEenuitdagingis100maatwerkenvooriedereenverschillendMaarvooriedereengeldtalsietstemoeilijkoftemakkelijkisontwikkeljejezelfniet
bull Hetkanenmagmisgaan BijuitdagingenhoortdathetmiskangaanMaarhet
alternatiefnietsdoenofalleenmaarveiligekeuzesmakenisnietbeterTegenslagenenfaalervaringenzijneenonderdeelvaneenleerproces
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
App Many ondersteunt samenwerkingIndediverseregionalewerkateliersisnaarvorengekomendaterveelbehoefteisaanwisselwerkinghetuitwisselenvankennisencontactleggenmetelkaarDaarombiedenweuhetgebruikvandeappManyaanHetiseenbestaandeappwaarineencommunicatiekanaalisaangemaaktSAMENWERKINGGGZENWampImettoevoegingvan1 De35arbeidsmarktregiorsquos2 10categorieeumlnzoalsinterventiesfinancieumlnenGebruikdeappomeenvraagstellenofeenberichtophetprikbordachtertelateninhetcommunicatiekanaallsquoKennisnetwerkGGZenWampIrsquoDitkuntuzowelopregio-niveaudoenofineencategorieEencategorieisregio-overschrijdendBijeenregiokrijgenalleendiegenendevraagteziendieookdedesbetreffenderegiohebbengeselecteerdDeappistevindeninbull iTunesbull GooglePlaybull WindowsPhone
HoedeappteinstallerenentegebruikenDatisheeleenvoudigVolgdeinstructiesindehandleidingOfziedepaginahttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsapp-many-versterkt-het-kennisnetwerk-ggz-en-werk-inkomen
HetcommunicatiekanaallsquoKennisnetwerkGGZenWampIrsquoiseenbeslotenkanaalWiltuookandereprofessionalsuitnodigenomtekennisuittewisselenStuurdaneene-mailnaarhelpdeskimpulssamenvoordeklantnlovvappManyendegegevensvandeprofessional(naamorganisatiefunctieene-mailadres)
Ondersteuning door de ProgrammaraadDeProgrammaraadheefteenspecialepaginaopzijnsitelsquoSamenvoordeklantrsquooverwerkpsychischeaandoeningenensamenwerkingtussenprofessionalsuitGGZenWampIHieroponderanderdoorverwijzingennaarondersteunendeproductenhttpswwwsamenvoordeklantnlpsychische-aandoening-en-werk
MaandelijksverschijntdedigitaleNieuwsbriefSamenwerkingGGZenWampIHierinveelpraktischetipsenervaringenronddeuitvoeringvanderegionaleplannenvanaanpakOponderstaandepaginanadereinformatielinksnaardereedsverschenennieuwsbrievenendemogelijkheidomje(gratis)teabonnerenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsnieuwsbrief-samenwerking-ggz-en-wi
26
4Kennis enkennisdelenInhoudbull Regionale werkateliers en plannen van aanpak 27bull Divosa 27 bull SBCM 27bull ParticipatieCampus 28bull Phrenos 28bull Tranzo 28bull Samen Sterk Zonder Stigma 28 bull GGZ Nederland 28bull AKC 29bull MMM 29bull Centrum Inclusieve Arbeidsorganisatie 29bull MIND 29bull LPGGZ 29 bull App Many 29bull Trimbos-instituut 29bull Movisie 29
27
4KennisenkennisdelenOm beter en effectiever samen te werken is het delen van bestaande en opbouwen van nieuwe kennis onontbeerlijk Zowel binnen de domeinen GGZ en Werk amp Inkomen als daartussen In dit hoofdstuk van de routekaart onder meer links naar vindplaatsen van kennis zoals kenniscentra en organisaties alsmede hun opleidingen en trainingen We beperken ons daarbij tot non-profit organisaties Dat neemt niet weg dat er ook een relevant aanbod van trainingen en opleidingen is van commercieumlle partijen
Regionale werkateliers en plannen van aanpakKennisdelingwaseenbelangrijkonderwerpinderegionalewerkateliersInderegionaleplannenvanaanpakisdeweerslagdaarvanduidelijkterugtevindenininitiatievenrondthemabijeenkomstengezamenlijketrainingenenopleidingenoverzichtenvanproducteneninterventieskenniskringenopbouwvaneenregionalesocialekaartetcInhoofdstuk2vanhetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquozijnzebeschrevenmetnameinparagraaf26httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
KennisdeleniseenbelangrijkepijlervanhetplanvanaanpakinWest-BrabantDaarbijgaathetmetnameomeffectieveinterventiesenaanpakkenDesamenwerkendepartijengaantrainingenenworkshopsorganiserenbijvoorbeeldoverdevraaghoejeeenpsychischeaandoeningherkentOfwatgemeentenenUWVinhuishebbenaanbegeleidingsmogelijkhedenrichtingwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwssamen-werken-aan-werk-west-brabant
DivosaDivosaisdeverenigingvanleidinggevendeninhetsociaaldomeinOpdesitevanDivosazijnverschillendewerkwijzerstevindenoverdere-integratievanmensenmeteenpsychischeaandoeningalsmedeeendigitalekenniswijzereene-learningeentrainingvoorklantmanagersendiverseanderehulpmiddelenhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
SBCMSBCMishetKenniscentrumenAampO-fondsindesocialewerkgelegenheidHetdoelvanSBCMismiddelshaaractiviteitenbijdragenaanpassendbetaaldenduurzaamwerkvoormensenmeteenafstandtotdearbeidsmarktSBCMheeftmeerderetrainingenvoordiversedoelgroepeneene-learningenheeftdiverseandererelevanteproductenzoalshandreikingenvoorbegeleidingDeSBCM-productenzijndeelstevindenindeParticipatieCampuswwwsbcmnlproducten
28
ParticipatieCampusDeParticipatieCampusiseeninitiatiefvanDivosaenSBCMterbevorderingvanhetvakmanschapindeuitvoeringDeParticipatiecampusgeefttoegangtotverschillendee-learningsdigitalekenniswijzersenandereproductenRegistratie(gratis)isvereistwwwparticipatiecampusnl
httpsparticipatiecampusnlkenniswijzers
httpsparticipatiecampusnlelearningaanbod
PhrenosPhrenosishetkenniscentrumvoorernstigepsychischeaandoeningen(epa)OpdesitevanPhrenosstaatveelinformatieoverEPA(ernstigepsychischeaandoeningen)enwerkrichtlijnenbijeenkomstenkenniskringenaanpakkeneninterventiesPhrenosbeheertenontwikkeltdeinterventieIPS(IndividuelePlaatsingenSteun)enverzorgtdeopleidingtotIPS-jobcoachhttpswwwkenniscentrumphrenosnl
TranzoTranzoishetwetenschappelijkcentrumvoorzorgenwelzijnvanTilburgSchoolofSocialandBehavioralSciencesTilburgUniversityDemissieishetverbindenvanwetenschapenpraktijkophetgebiedvanzorgenwelzijnhttpswwwtilburguniversityedunlonderzoekinstituten-en-researchgroepentranzo
TranzokentverschillendeAcademischeWerkplaatsenwaarinderelatietussenpsychischeaandoeningenenwerkcentraalstaatmetnamedeAcademischeWerkplaatsArbeidenGezondheidhttpswwwtilburguniversityedunlonderzoekinstituten-en-researchgroepentranzoacademischewerkplaatsenarbeid-en-gezondheid
Samen Sterk Zonder StigmaDesitevanSamenSterkZonderStigma(SSZS)geeftondermeertoegangtoteentraininglsquoSelecterenzondervooroordelenrsquodee-learninglsquoOpenheidpsychischegezondheidwerktrsquoendeapplsquoSterkophetWerkrsquoBovendienpresentatiesvanwerkambassadeursenworkshopsamppresentatiesopmaatwwwsamensterkzonderstigmanl
ZieookparagraafoverSSZSinhoofdstuk6pagina38
GGZ NederlandGGZNederlandisdebrancheorganisatievoorinstellingenindegeestelijkegezondheidszorgenverslavingszorgSteedsmeerGGZ-instellingenzienwerkenparticipatiealsnuttigeennoodzakelijkeonderdelenvangenezingenrehabilitatieenintegrerendieinhunbehandelingBijvoorbeeldmetarbeidsmatigedagbehandelingofwerkonderbegeleidingvangespecialiseerdetrajectbegeleidersofjobcoachesvaakineenambulantbehandelteamOpdewebsitevanGGZNederlandisveelrelevanteinformatietevindenbijvoorbeeldoverdeontwikkelingvane-mentalhealthhttpwwwggznederlandnl
httpswwwzorgkaartnederlandnlggz
29
AKCHetArbeidsdeskundigKenniscentrum(AKC)heeftvelerelevantepublicatiesenorganiseertdaarnaastregelmatigbijeenkomstenhttpswwwarbeidsdeskundigennlakc
MensenMetMogelijkhedenInhetprojectMensenMetMogelijkheden(MMM)werken21beroepsgroepenenhunorganisatiessamenaanhetbevorderenvandeparticipatievanmensenmeteenpsychischekwetsbaarheidViadesitevanMMMisondermeereentrainingtoegankelijkdieindividueelmaarookgroepsgewijs(bijvoorbeeldinberoepsmatiggemengdegroepen)gevolgdkanwordenDaarnaastondermeereenInspiratieboekhttpwwwmmm-mensenmetmogelijkhedennl
Centrum Inclusieve ArbeidsorganisatieHetCentrumInclusieveArbeidsorganisatie(CIAO)kanhelpenmethetbetertoegankelijkmakenvaneenarbeidsorganisatievoormensenmeteenbeperkingondermeerdoorInclusiefHerontwerpvanWerk(IHW)HetCIAOiseengemeenschappelijkinitiatiefvandeUniversiteitMaastrichtenUWVhttpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgexpertisecentrum
ZieookparagraafoverCIAOinhoofdstuk5pagina35
MINDMINDwilpsychischeproblemenvoorkomenenmensendiehiermeetemakenhebbenondersteunendoorinformatietebiedenonderzoektedoenprojectenuittevoerenenactietevoerenMINDiseeninitiatiefvanFondsPsychischeGezondheidKorrelatieenhetLandelijkPlatformGGZhttpswijzijnmindnl
Landelijk Platform GGZHetLandelijkPlatformGGZ(LPGGZ)iseenkoepelvanclieumlnten-enfamilieorganisatiesindeGGZHetLPGGZstreefternaardepositievanmensenmeteenpsychischeaandoeningstructureelteverbeterenondermeerviaallerhandeprojectenwaaronderlsquoopenvoorwerkrsquohttpwwwplatformggznllpggz
httpwwwplatformggznllpggzopen_voor_werk
App ManyViadeappManykunnenprofessionalsenanderebetrokkeneninderegioinformatieenvragenuitwisselenZieparagraafAppManyondersteuntsamenwerkinginhoofdstuk3Zieparagraafoverappmanyinhoofdstuk3paginanummer25
Trimbos-instituutHetTrimbos-instituutwildegeestelijkegezondheidverbeterendoorhetdelenvankennisHetTrimbosInstituutontwikkeltinterventiesenbeheerteenwebsitemeterkendeinterventiesindelangdurigeGGZhttpswwwtrimbosnl
httpserkendeinterventiesggztrimbosnl
MovisieMovisieishetlandelijkkennisinstituutenadviesbureauvoorhetsociaaldomeinMovisiebeheertondermeerdedatabankeffectievesocialeinterventieshttpswwwmovisienl
httpswwwmovisienleffectieve-sociale-interventies
30
5Werkgevers
en banenInhoudbull Psychosociale arbeidsbelasting 31bull Werkgeversbenadering en -dienstverlening 31bull Tips van professionals 32bull Instrumentarium Participatiewet 32bull Banenafspraak 33bull Doelgroepregister 33bull Samen Sterk Zonder Stigma 33 bull Werkambassadeurs 33bull Locus 33bull De Normaalste Zaak 34bull Onbeperkt Ondernemen 34bull Begeleidingskaarten psychische beperking 34bull Handreikingen 34bull Harrie en Werkmaat 34bull Centrum Inclusieve Arbeidsorganisatie 35bull Tips van Samen Sterk Zonder Stigma voor de advisering van werkgevers 35
31
5WerkgeversenbanenEr is - terecht - veel aandacht voor het (terug)leiden van mensen met een psychische aandoening naar de arbeidsmarkt Maar preventie van uitval is stap eacuteeacuten Dat moet gestalte krijgen in de werksituatie bij de werkgever
Bij re-integratie zijn werkgeverscontacten onontbeerlijk Dit is vanouds iets van het domein Werk amp Inkomen en loopt met name via de zogenaamde werkgeversservicepunten van UWV en gemeenten Naarmate de GGZ meer belang hecht aan werk vindt ook daar werkgeversbenadering plaats bijvoorbeeld in het kader van IPS Het is van belang dat op elkaar af te stemmen de werkgever zo min mogelijk te belasten met allerlei verschillende contacten en arrangementen en de werkgever zoveel mogelijk te ontzorgen De Participatiewet heeft daar een aantal moge-lijkheden voor gecreeumlerd Daarnaast kunnen herontwerp van werk en specifieke ondersteuning helpen bij een goede integratie van werknemers met een psychische aandoening in een bedrijf
Psychosociale arbeidsbelasting Psychosocialearbeidsbelasting(PSA)iseenbelangrijkerisicofactorvooruitvalenpsychischekwetsbaarheidHetterugdringenofvoorkomenvanPSAisdanookeenhoeksteenvangoedARBO-beleidIndeHandreikingPsychosocialearbeidsbelastingstaantalvanaanknopingspuntendaarvoorhttpwwwdearbocatalogusnlsitesdefaultfilesstvdahandreikingenhandreiking_psapdf
httpswwwarboportaalnlexterne-bronneninstrumentenhandreiking-psychosociale-arbeidsbelasting-psa
Werkgeversbenadering en -dienstverleningLeesoverwerkgeversbenaderingenwerkgeverscontacteninlsquoSamenwerkenaanwerkrsquoparagraaf3738en41alsmedeindewerkwijzersvanDivosahttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
httpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--werk-samen-met-werkgevers
InhetDrentseplanvanaanpakstaateengezamenlijkewerkgeversbenaderingcentraalDeGGZ-trajectbegeleidersnaarwerksluitenaanbijdeaccountmanagersvangemeentenenUWVinhetWerkgeversservicepunthttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwswerkgevers-centraal-plan-van-aanpak-drenthe
Dewerkgeversservicepuntenspeleneenbelangrijkerolindeondersteuningvanwerkgeversbijhetindienstnemenvanwerknemersmet(psychischeenandere)beperkingenhttpswwwwerknlwerk_nlwerkgeverwervingsadvieswerkgeversservicepunt
32
OpdesitelsquoSamenvoordeklantrsquovandeProgrammaraadisveelrelevanteinformatietevindenoverwerkgeversbenaderingenwerkgeversdienstverleninghttpswwwsamenvoordeklantnlwerkgeversdienstverlening
httpswwwsamenvoordeklantnlwerkgeversdienstverleningwerkgeversservicepunten
Werkgeversservicepuntenperarbeidsmarktregiohttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagewerkgeversservicepunten_22_08_2017pdfoverlay-context=arbeidsmarktregios
Tips van professionalsbull Netwerkontwikkelingmetwerkgeversisvangrootbelang
Geefindecontacteneenduidelijkenreeumlelbeeldvanwateenwerkgeverkanverwachten
bull OntzorgdewerkgeverZijvrezenextrabelastinglsquogedoersquoeneenvergrotekansopuitvalErvaringenvanuitbijvoorbeeldIPSlatenziendatditzekernietaltijdterechtisEengoed
middelomwerkgeverstehelpenisdeno-riskpoliswaarmeewerkgeverszijningedekttegenmogelijkeuitvaldoorziektevandenieuwewerknemer
bull Benutdemogelijkhedenvanbegeleidingvanwerkgeversendecollegarsquosopdewerkvloervandenieuwewerknemer
bull Neembezwarenserieusmaarprobeerzeteontzenuwenofbeheersbaartemakenbijvoorbeelddoordeinzetvaneenjobcoach
bull Alshetluktomeenklantmeteenpsychischprobleemsuccesvolteplaatsenopentdatdewegvooranderenzoisdeervaringvanbegeleiders
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
GGZ-instellingRoadsenuitzendketenAdeccogaansamenwerkenommeermensenmeteenpsychischeaandoeningaaneenbaantehelpenenhengoedtebegeleidenDebasisvandezepubliek-privatesamenwerkingisdatiederdoetwaarhijgoedinisbullAdeccoheefteenwerkgeversnetwerkenvacaturesbullRoadsheeftdecapaciteitenervaringommensenmetpsychischeaandoeningentebegeleidenookinhetwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsgoed-op-weg-met-publieke-private-samenwerking
Instrumentarium ParticipatiewetDeParticipatiewetbiedtmeerderemogelijkhedenomeenwerkgeverteontzorgenenomhethaalbaartemakeniemandmeteenbeperkingindiensttenemenzoalseenloonkostensubsidieofno-riskpolisZievooreenhandzaamoverzichtvandeinstrumentenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwskennisdocumenten-geactualiseerdhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagekennisdocumentondersteuningmensenpwet-versiefeb17pdfoverlay-context=userspearl-hartgers
33
BanenafspraakInhetSociaalAkkoordisvastgelegddatwerkgevers125000extrabanenvoormensenmeteenarbeidsbeperkingmoetencreeumlrenwaarvan25000bijdeoverheiden100000inhetbedrijfslevenDeafsprakentussensocialepartnersenkabinetzijnookvastgelegdindeWetbanenafspraakenquotumarbeidsbeperkten(WetBQA)httpswwwsamenvoordeklantnlwettenbanenafspraak
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlageofficiele_versie_kennisdocument_wet_banenafspraak_en_quotum_arbeidsbeperkten_-_zomer_2017pdfoverlay-context=
httpswwwsamenvoordeklantnlwetten
DoelgroepregisterHetdoelgroepregisterbevatkandidatendieinaanmerkingkomenvoordebanenafspraakofdiemetanderewoordenmeetellenvoorhetbehalenvandeafgesprokenaantallenVoorwerkgeverskanhetvanbelangzijnomiemandvanuithetdoelgroepregisterteplaatsenomzoaanbijtedragenaanhetrealiserenvandeverplichtingenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwskennisdocumenten-geactualiseerd
Samen Sterk Zonder StigmaSamenSterkZonderStigmazetzichinvoorzichinvooreensamenlevingwaariniedereenopenkanzijnoverpsychischeaandoeningenBespreekbaarheidvanpsychischeaandoeningenophetwerkleidttoteerderhulpzoekenminderziekteverzuimgrotereproductiviteitenminderpresenteiumlsme(menisaanwezigmaar
doetnietsnuttigsmeer)watookveelvoordelenvoordewerkgeveropleverthttpswwwsamensterkzonderstigmanlgclid=CIzNpJLFjdMCFQaVGwod-1oMdA
DorienVerhoevenvandeStichtingSamenSterkZonderStigmahieldop12april2017eenpresentatieoverstigmaendebenaderingvanwerkgevershttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagestigma_en_de_benadering_van_werkgeverspdfoverlay-context
ZieookparagraafoverSSZSinhoofdstuk6pagina38
WerkambassadeursDewerkambassadeurszijneeninitiatiefvanSamenSterkZonderStigmawerknemersmeteenpsychischeaandoeningdiewerkenbinnengewonebedrijvenenzichdaarinzettenvoordebevorderingvanbespreekbaarheideneenveiligecultuurhttpswwwsamensterkzonderstigmanlover-onsambassadeurs
LocusLocusiseenin2011opgerichtpubliek-privaatnetwerkvanbedrijvengemeentenenSW-bedrijvendathelptmensenmeteenafstandtotdearbeidsmarktopeenduurzamemanierintezettenhttpwwwlocusnetwerknl
34
De Normaalste ZaakDeNormaalsteZaakiseennetwerkvankleinereengroterewerkgeversdiestrevennaarlsquoinclusiefondernemenrsquoOpwwwdenormaalstezaaknlzijnondermeeroverzichtentevindenvanregelingenvoorwerkgeversdiewerknemersmeteenarbeidsbeperkingindienstnemenwwwdenormaalstezaaknl
Onbeperkt OndernemenDewebsitewwwonbeperktondernemencombevatvoorbeeldentipsenhandreikingenvoorwerkgeversdiearbeidsgehandicaptenindienstwillennemenOokdebegeleidingdaarvankomtnadrukkelijkaanbodwwwonbeperktondernemencom
Begeleidingskaarten psychische beperkingDeBegeleidingskaartengevensnelinzichtindegedragskenmerkenvandemedewerkermeteenpsychischebeperking(watzieik)enhoedaarhetbestmeeomgegaankanworden(watdoeik)EriseenversievoordewerkgevereneenversievoordebegeleidervanSocialeWerkvoorzieningofWerkbedrijfDekaartenzijnontwikkelddoorSBCMhttpswwwsbcmnlfileadminsbcm_datasectorenduurzame_banenbegeleidingskaarten_interactief_defpdf
HandreikingenSBCMheefthandreikingenontwikkeldomdeongeschrevenregelsineenbedrijfinzichtelijktemakenDoorvoorafinformatietekrijgenkandenieuwecollegazichgedragenzoalsdatbijdewerkgevergebruikelijkisHetisteoverwegenomwerkgeversopdezedocumententewijzenalszekandidatenmeteenpsychischebeperkingindienstnemen
httpswwwsbcmnlfileadminsbcm_dataproductenduurzaam_werkverbandproductendownloadsHandreiking_aan_het_werk_met_nieuwe_collegas_interactief_defpdf
httpswwwsbcmnlfileadminsbcm_dataproductenduurzaam_werkverbandproductendownloadsSBCM_Checklist_Spelregels_werkgeverpdf
httpswwwsbcmnlfileadminsbcm_dataproductenduurzaam_werkverbandproductendownloadshandreiking_begeleiding_op_de_werkvloerpdf
Harrie en WerkmaatHarrieisbedachtdoorCNVJongerenEenlsquoHarriersquoiseendirectecollegavaneenwerknemermeteenbeperkingdieoptreedtalsbegeleiderHarriestaatvoorHulpvaardigAlertRealistischRustigInstruerendenEerlijkhttpwwwikbenharrienl
SBCMenFNVhebbeneenvergelijkbaaraanbodontwikkeldalsdeHarrienamelijkdeWerkmaatZiehttpswwwsbcmnlproductenduurzaam-werkverbandproductenmaatjes-voor-medewerkers-met-arbeidsbeperkinghtmlL=0
35
Centrum Inclusieve ArbeidsorganisatieHetCentrumInclusieveArbeidsorganisatie(CIAO)eeninitiatiefvandeUniversiteitMaastrichtenUWVzetzichinomarbeidsplaatsenteontwerpenbijreguliereorganisatiesvoormensenmeteenafstandtotdearbeidsmarktookvoormensenmetpsychischeaandoeningenDaarbijwordtdemethodiekInclusiefHerontwerpvanWerk(IHW)toegepasthttpwwwinclusievearbeidsorganisatieorg
httpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgmethoden-instrumenteninclusief-herontwerp-van-werk
VanuitdieinvalshoekisdeMaastrichtseWerkcapaciteitMonitor(MWcopyM)aangepastvoorgebruikdoorGGZ-trajectbegeleidersDeMWcopyMiseenhulpmiddelvoorhetschattenenmonitorenvandewerkcapaciteitvanmensenmeteenernstigepsychischeaandoening(EPA)ensteltbegeleidersinstaathetfunctionerenophetwerktebesprekenhttpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgmethoden-instrumentenmaastrichtse-werkcapaciteit-monitor
HetartikellsquoLendingaHelpingHandatWorkAMultilevelInvestigationofProsocialMotivationInclusiveClimateandInclusiveBehaviorrsquogaatinopdenoodzaakvanlsquoinclusiefgedragrsquovanindividuelewerknemersmaarookteamsendegehelearbeidsorganisatievooreensoepeleintegratievanwerknemersmet(psychischeofandere)beperkingenhttpslinkspringercomarticle101007s10926-016-9680-z
Tips van Samen Sterk Zonder Stigma voor de advisering van werkgeversbull Praatmetinplaatsvanoverbull Leerdesignalenherkennenbull Focusopwatjekuntbeiumlnvloedenbull Creeumlereenveiligewerksfeerbull Pakdeoorzakenvanstressaanbull Blijfingesprekingevalvanziektenbull Helpcollegarsquosermeeomgaanbull Weesalertopnegatiefgedraghttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagestigma_en_de_benadering_van_werkgeverspdfoverlay-context
36
6Stigma
Inhoudbull Stigma en zelfstigma 37bull Stigma bestrijden 37 bull Handboek destigmatisering bij psychische aandoeningen 38 bull Destigmatiseringsinterventies 38bull Empowerment en doorbreken zelfstigma 38bull Samen Sterk Zonder Stigma 38 bull Werkambassadeurs 39bull Kennisthema stigma van Kenniscentrum Phrenos 39bull Vertellen of verzwijgen 39bull Tips 40
37
6StigmaEen van de grootste obstakels op weg naar werk is het stigma dat rust op psychische aandoeningen Stigma in de samenleving bij werkgevers en toekomstige collegarsquos Maar soms ook bij professionals en begeleiders En niet in het minst bij de persoon zelf zelfstigma Wat weten we over stigma en hoe daarmee om te gaan
Destigmatisering Drie gouden regels voor professionalsbullNeemeenopenhoudingaantegenoverdeclieumlntbullZorgdatjeenigekennishebtoverstigmaendestigmatiseringbullPleegreflectieopjeeigenaannames
Stigma en zelfstigmaZorsquon40vandeNederlanderskrijgtzelftemakenmeteenpsychischeaandoeningenTochbrengtheteenstigmametzichmeeDatleidttoteenkleinerekansopwerk90vandemensenmeteenpsychischeaandoeningzegtlasttehebbenvandegevolgenvanhetstigmazoblijktuitonderzoekDiegevolgenzijnminderkansopwerkminderzelfvertrouweneennegatiefzelfbeeldenzelfssociaalisolementEenderdetoteenkwartvandebetrokkenenvoeltzichgediscrimineerdofoneerlijkbehandeldDatleidterbij20toeervanaftezienwerktezoekenofeenopleidingtegaandoenHetstigmadatdebuitenwereldoplegtwordtvaakeigengemaaktdoordebetrokkeneHetstigmawordtgeiumlnternaliseerdenerontstaateenzelfstigmaDitisextraschadelijkEenstigmazouiemandnogkunnenmotiverenomhettegendeeltebewijzenMaarbijeenzelfstigmaverzetiemandzichnietmeertegenhetstigmahttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsstigma
HetartikellsquoHowandwhenstereotypesrelatetoinclusivebehaviortowardpeoplewithdisabilitiesrsquogaatinopdegevolgenvannegatievestereotypenenhoudingenvanwerkgeversenwerknemerstenopzichtevanwerknemersmetbeperkingen(waarondepsychischeaandoeningen)httpwwwtandfonlinecomdoiabs1010800958519220151072105
Stigma bestrijdenInparagraaf36vanhetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquoeencompactoverzichtvanhoestigmakanwordentegengegaanhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
IndelsquoWerkwijzerPsychischeaandoeningenenlichteverstandelijkebeperkingenHandboekvoormaatwerkbijhetbegeleidennaarwerkrsquogaatparagraaf23overhetwakenvoorstigmatiseringDaarinondermeertipshoetehandelenalsbegeleiderOokbegeleiderskunnenzichnietaltijdonttrekkenaanhetdenkeninstereotypenalshetgaatompsychischeaandoeningenBijvoorbeelddoorerautomatischvanuittegaandatwerknietaandeordeisofandershooguitsimpelwerkofonbetaaldwerkZiebijvoorbeeldhoofdstuk1enparagraaf22vandeWerkwijzerRe-integratievanklantenmetpsychischeaandoeningenhttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--waak-voor-stigmatisering
38
Hoe kun je als begeleider destigmatisering bevorderen Tips van Dorien Verhoeven van Samen Sterk Zonder Stigmabull Weetdaterzoietsalsstigmaenzelfstigmaisendathet
heelvaakvoorkomtbull Zorgdatjeenigekennishebtoverstigmaendewerking
ervanbull Weesjebewustvanjeeigenideeeumlnen(voor)oordelenKijk
daareerlijknaarbull WeethoejeeengesprekaangaatmetdeclieumlntBiedt
openingenlaatmerkendatjeopenstaatbegriphebtetcbull Probeersamenmetdeclieumlnttoteenoplossingtekomen
bijvoorbeeldoverdevraagopenheidtegevenaaneen(potentieumlle)werkgeverofniet
bull GebruikwaarmogelijkmethodiekenzoalsCORAL(zieeldersindezenieuwsbrief)
bull Nodigeenvanonzewerkambassadeursuitomtevertellenoverzijnofhaarervaringenmetstigmaophetwerkenhoedaarmeeomtegaan
httpswwwsamenvoordeklantnlnieuwssamen-sterk-zonder-stigma
Handboek destigmatisering bij psychische aandoeningenDithandboekbiedtveeloverzichteninzichtoverhoestigmatebestrijdenHethandboekisalleenindrukofalse-boektekoopbijdeuitgeverennietopinternetbeschikbaarWeeghelJvanPijnenborgMVanlsquotVeerJampKienhorstG(red)(2016)HandboekdestigmatiseringbijpsychischeaandoeningenPrincipesperspectievenenpraktijkenBussumCoutinhohttpsshopcoutinhonlstore_nlhandboek-destigmatisering-bij-psychische-aandoeningen-2027html
DestigmatiseringsinterventiesIndegeneriekemoduledestigmatiseringontwikkelddoorhetNetwerkKwaliteitsontwikkelingGGZondermeerinformatieoverdestigmatiseringsinterventiesenhandvattenvoorprofessionalsmaarookvoorclieumlntenzelfhttpwwwkwaliteitsontwikkelingggznlnetwerk
httpwwwkwaliteitsontwikkelingggznlprojectgenerieke-module-destigmatisering
Empowerment en doorbreken zelfstigmaEmpowermentvandeclieumlntkanhelpenhetzelfstigmatedoorbrekenDaarbijhelpenervaringsdeskundigenvanuiteengelijkwaardigepositie(ex-)clieumlntenomkeuzestemakenweerbijhunmotivatietekomenenteontdekkenwathunkwaliteitenenvaardighedenzijnenwatbijhenpasthttpswwwmovisienlpublicatiesnaar-hart-empowerment-deel-2
Samen Sterk Zonder StigmaDemissievanSamenSterkZonderStigma(SSZS)iseensamenlevingwaarinpsychischeproblematiekbespreekbaarisDatdoetSSZSondermeermethetprojectStigmaenWerkSSZSbiedtvoorlichtinghelptbijhetmakenvaneenplanvanaanpakorganiseertnetwerkenvanwerknemersmeteenpsychischeaandoeninginventariseertbestpracticesenontwikkeltinterventieshttpswwwsamensterkzonderstigmanl
39
VakbondenenondernemingsradenkunneneenbijdrageleverenaanhetbespreekbaarmakenvanpsychischeaandoeningenopdewerkvloerMogelijkhedendaartoewordenechterweinigbenutDitblijktuithetonderzoeklsquoPsychischeDiversiteitWerktvanSamenSterkzonderStigmaOmvakbondenenondernemingsradentehelpenmethetleverenvaneenbijdragezijnverschillendehulpmiddelenontwikkeldbull OnderzoekORampVakbondenPsychischeDiversiteitWerktbull ChecklistvoorOndernemingsradenbull FactsheetvoorOndernemingsradenbull Factsheetvoorvakbonden
WerkambassadeursDewerkambassadeurszijneeninitiatiefvanSamenSterkZonderStigmawerknemersmeteenpsychischeaandoeningdiewerkenbinnengewonebedrijvenenzichdaarinzettenvoordebevorderingvanbespreekbaarheideneenveiligecultuurhttpswwwsamensterkzonderstigmanlover-onsambassadeurs
httpswwwsamensterkzonderstigmanlverhalen
VeelvandeSSZS-ambassadeursverzorgenlezingenofpresentatiesZiehttpswwwsamensterkzonderstigmanlboek-een-ambassadeurverhalen_id=7442
Tips van ervaringsdeskundige Marieke van Keeken voor het aanpakken van stigmabull GanietvooronsdenkenmaarvraagengaingesprekEr
zijnallerleistereotypeninomloopdiedoorbreekjevooraldoorpersoonlijkcontact
bull PersoonlijkeervaringenmakenindrukindestrijdtegenstigmaVraagmensendiezelfkwetsbaarheidhebbenervarenomhunverhaaltedoenDatkaniemandzijnuitdeeigenorganisatiemaardewerkambassadeursvanSSZSkunnendatookdoen
bull ZorgvoorgoedeinformatieoverpsychischeaandoeningenenwerkHetisvaakeeneyeopenerdatbijnadehelftvandemenseninonslandooitzelfwordtgeconfronteerdmeteenpsychischprobleemEndateenaandoeninghelemaalnietalsvanzelfsprekendbetekentdatjenietkanwerken
LeeshaarverhaallsquoHoeikmijnzelfstigmadoorbrakrsquohttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwshoe-ik-mijn-zelfstigma-doorbrak
Kennisthema stigma van Kenniscentrum PhrenosFeitencijfersenontwikkelingenrondstigmaendestigmatiseringhttpwwwkenniscentrumphrenosnlkennisthemasstigma
Vertellen of verzwijgenIsopenheidovereenaandoeningverstandigofnietBijvoorbeeldineensollicitatieprocedureofophetwerkOpenheidishetideaalmaarindepraktijknietaltijdverstandigKenniscentrumPhrenosheefteenbrochureeninterventieomeengefundeerdeafwegingtemakenonderdetitelCORAL(concealorreveal)httpswwwkenniscentrumphrenosnlwp-contentuploads201506CORAL-NL_defpdf
40
SamenSterkzonderStigmaKenniscentrumPhrenosenTranzoTilburgUniversityontwikkelendezeaanpakverderwaarbijhetmeerwordttoegespitstopdeNederlandsesituatiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsverzwijgen-vertellen-coralnl-helpt
httpwwwkenniscentrumphrenosnldienstenprojecten-2doorontwikkeling-coral
TIPS bull Leg contactAngstenonbekendheidspeleneengroterolbijhetinstandhoudenvanstigmatiseringDaaromhelptcontactleggenmetmensenmeteenpsychischeaandoeninghetbesteomdestigmarsquosteverminderenDemanierwaaropjealsklantmanagercontactmaaktbepaaltofjestigmarsquosversterktofjuistvermindert(lsquoJamaarmetborderlinekunjetochnietmetkinderenwerkenrsquo)AlleenbegripvoleerlijkengelijkwaardigcontactvermindertstigmarsquosEnhetcreeumlerteenopenenveiligesfeerwaarindoorvragenstellenmeerbegripontstaat
bull Voorlichting en informatie over psychische aandoeningenErzijnveelverkeerdedenkbeeldenenmythes(lsquoautistenhebbengeengevoelrsquo)DoorjeteverdiepenindeverschillendepsychischeaandoeningenkrijgjeeenrealistischerbeeldOokklantenzelfbaserenzichvaakoponjuistedenkbeeldenenleggenzichzelfdaarmeeonnodigebeperkingenop
bull Zie psychische aandoeningen als deel van een continuuumlmWanneerjemensenmeteenpsychischeaandoeningzwart-wittegenovergezondemensenzetlijkenzevervanjeaftestaanMaariedereenheeftwelpsychischekwetsbaarheden
alsspreekangstofeenaanlegvoorsomberheidWanneerjepsychischeklachtenenkwetsbaarhedenzietalssymptomenopeenspectrumwaarjehogerenlagerkuntscorenisdatminderstigmatiserend
bull Maak vooroordelen en stigmarsquos bespreekbaar ook als begeleidersonderling
bull Gebruik het ICF-raamwerk om de gehele persoon in beeld te krijgen en niet alleen zijn of haar aandoeninghttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--waak-voor-stigmatisering
41
7Ervarings-deskundigen en clieumlnten
Inhoudbull Betrokkenheid clieumlnten en ervarings- deskundigen bij regionale plannen 42bull Landelijke Clieumlntenraad 43bull MIND 43bull Landelijk Platform GGZ 43bull Routewijzer naar werk 43bull Evaluatietool re-integratie 43bull Ervaringsdeskundigen 43bull Verhalen van ervaringsdeskundigen 44bull WerkWeb-Autisme 44bull Howie the Harp 44bull Tips van LPGGZ 44
42
7Ervarings-deskundigenenclieumlntenDoor clieumlntenraden clieumlntenorganisaties en ervarings-deskundigen te betrekken en met hen samen te werken kunnen professionals vanuit de GGZ en Werk amp Inkomen effectiever werken aan herstel en re-integratie Clieumlntenraden hebben een wettelijke basis in het kader van clieumlntenparticipatie Clieumlntenorganisaties zijn er op landelijk regionaal en lokaal niveau Zij ontplooien meerdere activiteiten zoals informeren lotgenotencontacten belangenbehartiging hersteltrajecten en het opbouwen van ervaringsdeskundigheid onder meer via opleidingen
Betrokkenheid clieumlnten en ervaringsdeskundigen bij regionale plannenInderegionalewerkateliersisveelgesprokenovermeerenbeterbetrekkenvanclieumlntenenervaringsdeskundigenZiehetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquometnameparagraaf26en28httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
IndeFrieseprojectgroepziteenclieumlntvertegenwoordigerdiezelfervaringsdeskundigeisverbondenaanhetHerstelcentrumFrieslandHijgeeftooktrainingenaandeprofessionalsBovendien
gaatderegioookeenreeksoverleggentebeleggenvoorclieumlntenDezezullenbegeleidwordendooreenervaringsdeskundigevanuithetHerstelcentrumhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
InhetprojectplanvanHollandRijnlandisveelaandachtvoorervaringsdeskundigheidendebetrokkenheidvanclieumlntenInLeidenbestaatallangeretijdStichtingZonwaarinervaringsdeskundigenzijnvertegenwoordigdErvaringsdeskundigenadviserenwaarnodigdegemeenteenuitvoerderszoalsklantmanagersOokverzorgenzijregelmatigtrainingenDaarnaastisStichtingPlatformSamenwerkenbetrokkenbijderegionalesamenwerkingZijorganiserenonderanderedialoogtafelsHierwordtdoorgepraatoverdebetekenisvanwerkvoorduurzaamherstelBeideorganisatieszullenookindearbeidsmarktregioHollandRijnlandactiefwordenzoalsopgenomeninhetplanvanaanpakvanderegioClieumlntenenclieumlntenorganisatieshebbeneenbelangrijkeplekgekregeninhetregionaleplanvanaanpakZoiservoorzieninmaatjesvoorclieumlntenWethouderMarleenDamenvanLeidenldquoZorsquonmaatjeziettochweeranderedingendaneenprofessionalHijofzijheeftookeenandererolendatkanelkaargoedaanvullenrdquohttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsbouw-samenwerking-op-vanuit-de-praktijk-en-niet-vanaf-de-bestuurstafels
43
Landelijke ClieumlntenraadDeLandelijkeClieumlntenraad(LCR)isingesteldbijwet(SUWI)omdeclieumlntenparticipatieinhetveldvanWerkampInkomenvormtegevenDeLCRisdekoepelvanlokaleenregionaleclieumlntenradenbijgemeentenenUWVhttpwwwlandelijkeclientenraadnl
MINDMINDisin2016ontstaanenwilpsychischeproblemenvoorkomenenmensendiehiermeetemakenhebbenondersteunenDitdoetMinddoorinformatietebiedenonderzoektedoenprojectenuittevoerenenactietevoerenSamenmetclieumlnten-enfamilieorganisatiesmaatschappelijkeorganisatiesonderzoekersambassadeursendonateursMINDiseeninitiatiefvanFondsPsychischeGezondheidKorrelatieenhetLandelijkPlatformGGZhttpswijzijnmindnl
Landelijk Platform GGZMINDLandelijkPlatformPsychischeGezondheid(voorheenLandelijkPlatformGGZLPGGZ)isdekoepelvanenvoorongeveertwintigclieumlnten-enfamilieorganisatiesindeGGZOpdesiteiseenoverzichttevindenvanregionaleclieumlntenorganisaties(RCOrsquos)clieumlntinitiatievenenprojectenViaRCOrsquoszijnervaringsdeskundigentevindenhttpwwwplatformggznllpggz
Routewijzer naar werkDeRoutewijzeriseenwebsitevanhetLandelijkPlatformGGZendeLandelijkeClieumlntenraad(LCR)Opdezesitekunnenclieumlntenallerhanderelevanteinformatievindenhttpwwwroutewijzernaarwerknl
Evaluatietool re-integratieDeEvaluatietoolre-integratieiseeninstrument(vragenlijst)datisgemaaktdoorhetVerwey-JonkerInstituutinopdrachtvandeLandelijkeClieumlntenraadenMINDHetgeeftdeclieumlntenraadinzichtinhoeUWVengemeentendebegeleidingvanpsychischkwetsbaremensenvormgevenwwwevaluatieggzenwerknl
ErvaringsdeskundigenErvaringsdeskundigenzijnalshetwarebovenhuneigenproblematiekuitgestegenZijkunnennuttigeadviezengevenaanprofessionalsSommigeervaringsdeskundigenzijnopgeleiddoordeGGZomeencoachenderoltespelenErvaringsdeskundigenzijntevindenviahetLPGGZmaarookviaregionaleclieumlntenorganisaties(RCOrsquos)enfamilieorganisatiesdeNederlandseVerenigingvoorAutisme(NVA)GGZ-instellingenofdehulplijnPandorahttpwwwplatformggznllpggz
lsquoErbestaateeneendimensionaalenstereotiepbeeldvanmensenmeteenpsychischeaandoeningMaarinwerkelijkheidisiedereenandersenzijndezeklantenerinallerleisoortenenmatenmetallerleiredenenenachtergrondenengevolgenvanhunaandoeningEengoedemanieromklantmanagersmeergripopdematerietegevenisdoorervaringsdeskundigeninteschakelenDeregionaleclieumlntenorganisatie(RCO)mobiliseertentraintervaringsdeskundigevrijwilligersomvoorlichtingtegevenaanklantmanagersZijvragennuvakeradviesEencursusvoormanagerswasookzeernuttigrsquoEen gemeentelijke beleidsmedewerker en ervaringsdeskundig
44
lsquoVeelklantmanagersvullenhetvoordeklantinindeluwtehoudenTerwijlerheelwatclieumlntenmetpsychischeproblematiekzijnvoorwiehetgoedisomtewerkenendiegraagwillenwerkenDepsychischeaandoeningislangnietaltijdoverdegehelelinieinvaliderendWerkhelptomeigenkrachtteontwikkelenenkanbijdragenaanhersteldoorweergeloofteontwikkelenindeeigencompetentiesensociaalenmaatschappelijkbetrokkentezijnErvaringsdeskundigheidhelptbijhetzoekennaardejuistewerk(ervarings)plekrsquoEen projectcooumlrdinator van ZONactief en ervaringsdeskundige
Verhalen van ervaringsdeskundigenDesiteUWVperspectiefiseenplatformvoorendoormensenmeteenarbeidsongeschiktheidsuitkeringHieropverhalenvlogsenvideorsquosonderandereditverhaaloverwerkenmetautismehttpsperspectiefuwvnlartikelendroom-wordt-waarheid
WerkWeb-AutismeHetprojectlsquoWerkWeb-AutismersquodateeninitiatiefisvanmeerdereorganisatieswaaronderdeNederlandseVerenigingvoorAutismebeoogteenzelfmanagementmethodiekteontwikkelenomnormaal-tothoogbegaafdemensenmetautismesamenmetbetrokkenprofessionalsteondersteunenbijhetvindenenbehoudenvanwerkdatgoedbijhenpastDemethodiekgeeftinzichtindeeigeneffectiviteiteigenregietalentenenvoorkeurenDitzijnbelangrijkevoorwaardenvoorduurzamearbeidsparticipatiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsnieuwsbrief-samenwerking-ggz-en-wi-november-verschenen
Howie the HarpHowietheHarpiseengoedvoorbeeldvaneenopleidingtotervaringsdeskundigeDenaamisgebaseerdopdebijnaamvandeAmerikaanHowardGelddienaeenverblijfinpsychiatrischeinstellingenhetpeer-to-peer-conceptbedachtmensenmeteenpsychiatrischegeschiedeniszettenhunlevenservaringentalenteninomelkaarteondersteuneninhunherstelPameijereeninstellingvoormensenmeteenverstandelijkeofpsychiatrischebeperkinghaaldehetconceptnaarNederlandwwwhowietheharpnl
TIPS VAN LPGGZHetLPGGZdoetdevolgendeaanbevelingenaangemeentenbullKijkgoedwateenklantkanGebruikdebeschikbareondersteuningMaakgebruikvaninterventieszoalsjobcarvingbullWeesalertopeenstigmaookbijjezelfalsklantmanagerbullOnderschathetzelfstigmavanveelklantennietbullPasaanpakkengerichtopempowermenttoebullMaakgebruikvanervaringsdeskundigendiezijnopgeleiddoordeGGZomeencoachenderoltespelenZetheninalsadviseurbijdeteamsMaakhuninbrengstructureel
Colofon
DeroutekaartpsychischeaandoeningenenwerkVersie2november2017
DezeroutekaartiseenproductvandeProgrammaraadHetisonderdeelvanhetKennisnetwerkSamenwerking
GGZenWerkampInkomen
Deroutekaartgeefteenstandvanzakeneind2017weerNieuweontwikkelingeneninformatiewillenwegraag
opnemenUwsuggestiesvooraanvullingenkuntumailennaar
helpdeskimpulssamenvoordeklantnl
Samen vernieuwen we de dienstverlening aan werkgevers en werkzoekenden
10
2InterventiesOm mensen met een psychische aandoening aan het werk te helpen worden diverse aanpakken methodieken projecten en benaderingen toegepast We gebruiken hiervoor de verzamelterm interventies Een interventie is een handeling die wordt uitgevoerd om een probleem aan te pakken Het is een ingreep om een toestand te verbeteren
Overzicht interventiesEenaantalbelangrijkeinterventiesdiedirectgerichtzijnopmensenmeteenpsychischeaandoeningstaatkortbeschrevenindetweewerkwijzersvanDivosaeninhetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquohttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbelangrijkste-psychische-aandoeningen
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
Databank Effectieve sociale interventiesMovisieheeftzogenaamdelsquoWatwerkthellipdossiersrsquogemaaktZijbevatteninformatieoverwerkzamefactorenbijdeaanpakvansocialevraagstukkengebaseerdopdelaatstestandvanzakenindewetenschappelijkeliteratuurDedossiersbiedenhulpbijdereflectieopbestaandeaanpakkenendeontwikkelingvannieuwewerkwijzenErisgeenafzonderlijkdossieroverpsychischeaandoeningenmaardiekomenweltersprakeinhetdossierlsquosociaalengezondrsquo
httpswwwmovisienleffectieve-sociale-interventies
httpswwwmovisienlsitesdefaultfilesalfresco_filesWat-werkt-dossier-Sociaal-en-gezond20[MOV-11388262-12]pdf
httpswwwmovisienlsitesdefaultfilesalfresco_filesInfographic-Sociaal-en-gezond20[MOV-11388261-10]pdf
Supported EmploymentSupportedemploymentofbegeleidwerkeniseenstapsgewijzeondersteunings-enbegeleidingsmethodiekvoormensenmeteenblijvende(functionele)beperkingomeenbetaaldebaantekrijgenentehoudenUitgaandevanhetprofielvandekandidaatwordtnaargeschiktebanengezochteneenmatchgemaaktenwordtdewerknemerbegeleidengetraindopdewerkplekDiebegeleidingwordtgeleverddoorjobcoachesZievoormeerinformatieondermeerSamenwerkenaanwerkparagraaf32endemethodiek-beschrijvingvanMovisiehttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
DeNederlandseVerenigingvoorSupport(NVS)wwwnvssupportnlheefteenbeschrijvingvanSupportedEmpoymenthttpswwwnvssupportnlsupported-employment
DeNVSisonderdeelvandeEuropeanUnionofSupportedEmployment(EUSE)httpwwweuseorg
11
ZieooklsquoMethodebeschrijvingBegeleidWerken-eenindividuelevraaggerichtebenaderingrsquoMovisiedatabankEffectievesocialeinterventieshttpswwwmovisienlesibegeleid-werken-individuele-vraaggerichte-benadering
JobcoachingJobcoachingbiedtmensendienietzonderondersteuningeenbetaaldebaankunnenvindenenhoudensysteemgerichtebegeleidingDejobcoachgaatuitvanwerkdatpastbijdetalentenendeontwikkelingsmogelijkhedenvandewerknemerenvaneenwerkomgevingdiepastbijdewerknemerenkanookdewerkgeverencollegarsquosbegeleidenZievoormeerinformatieondermeerSamenwerkenaanwerkparagraaf33httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
HandreikingjobcoachingvandeProgrammaraadhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlageaan_de_slag_met_jobcoaching_0pdf
Zieverderhttpswwwarbeidsdeskundigennl
httpswwwarbeidsdeskundigennldossiersmensen-met-mogelijkhedenleidradendocumentakc224
NOLOCisdeberoepsverenigingvanloopbaanprofessionalswaaronderjobcoachesNolocbeheerteenberoepsregistervanprofessionalshttpswwwnolocnl
OVALisdebrancheorganisatievanarbodiensteninterventiebedrijvenadviesbureausophetterreinvanoutplacementenloopbaanbegeleidingenloopbaancoachingre-integratiebedrijvenenjobcoachorganisatieshttpwwwovalnl
Werk passend makenEenbelangrijkmiddelbijhetrealiserenvaneeninclusievearbeidsmarkteninclusievearbeidsorganisatiesishetaanpassenvanbestaandwerkenhetcreeumlrenvanpassendwerkbijvoorbeelddoorjobcarvingIndividueelHerontwerpvanWerk(IHW)ofjobcreationZievoormeerinformatieondermeerSamenwerkenaanwerkparagraaf34httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
Zievooreenuitgebreide(engelstalige)beschrijvingvandemethodeIHWZijlstraetallsquoDesigningworkforinclusivenessrsquo(2017)
Opdezesitekunnenwerkgeverskostelooseenbedrijfsanalyseaanvragenwwwinclusievearbeidsorganisatieorgmethoden-en-instrumenteninclusief-herontwerp-werkprocessen
Individuele rehabilitatiebenaderingDeindividuelerehabilitatiebenadering(IRB)iseenmethodeuitAmerikadieindeGGZwordtgebruiktommensenmetpsychischeaandoeningentehelpenbijhetrealiserenvantoekomstwensenviasocialeactiveringwerkenscholingInNederlandzijnspecialemodulesvoorallerleirehabilitatiegebiedenontwikkeld
12
IRB-begeleidersbesprekeninindividuelegesprekkenmetclieumlntenwatzegraagwillenveranderenenwelkestappenzedaarvoorkunnenzettenhttpwwwrehabilitatie92nlde-irb
MeerinformatieoverdeIRBisondermeertevindenindedatabankEffectievesocialeinterventiesenbijhetTrimbos-instituuthttpswwwmovisienldatabank-effectieve-sociale-interventiesgclid=EAIaIQobChMIyMf7kO641wIVCp4bCh39HQfbEAAYAiAAEgKCmPD_BwE
httpserkendeinterventiesggztrimbosnlerkende-interventiesindividuele-rehabilitatie-benadering
ACT en FACTAssertiveCommunityTreatment(ACT)iseenmodeluitdeGGZwaarbijeenmultidisciplinairteampatieumlntenhelptopmeerderelevensgebiedentegelijkpsychiatrischediagnostiekenbehandelingmedicatieverslavinghuisvestingwerkfinancieumlnenalgemenedagelijkseactiviteitenHetteamwerktmeteengedeeldecaseloadallehulpverlenerskennenallepatieumlntenenwerkensamenindebehandelinghttpserkendeinterventiesggztrimbosnlerkende-interventiesassertive-community-treatment
FlexibleAssertiveCommunityTreatment(FACT)richtzichopvolwassenenmeternstigepsychiatrischeaandoeningenFACTwerktoutreachendenassertiefhulpverlenersgaanafop(potentieumlle)patieumlntenviahuisbezoekophetdagcentrumofopstraatdaarwaardepatieumlntzichbevindtZijonderhoudenhetcontactdesnoodsmetdwang-ofdrangmiddelenhttpserkendeinterventiesggztrimbosnlerkende-interventiesflexible-assertive-community-treatment
EmpowermentEmpowermentbetekentkrachtigerendaardoorgelijkwaardigerwordenwaardoorjenietmeergediscrimineerdkuntwordenBijpsychischeaandoeningengaathetvooralomhetversterkenenvergrotenvandeeigenregieinmaatschappelijkeparticipatieenarbeidsparticipatiemeergevoelvancontroleoverdeeigensituatiehetgevoeldatjezelfderelevantebeslissingenvoorjeeigenlevenkuntnemenenmeervertrouwenindeeigencapaciteitenomietstebereikenhttpswwwmovisienlpublicatiesnaar-hart-empowerment-deel-2
Fit4WorkFit4Work(F4W)iseenaanpakdiewerkvooropsteltennietdeaandoeningDaaromheeftdere-integratieconsulentalscasemanagerderegieennietiemanduitdezorgNaeenintakelegtdecasemanagerverbindingtussenzorgwelzijnenwerkErwordtdirectingezetopeenwerkervaringsplaatsJuistdoorervaringopdewerkvloerteondergaanwordendepsychischebeperkingenduidelijkVoordeklantzelfdecasemanagerendezorgverlenerhttpwwwfit-4-worknlhome
E-mental healthVoormentaleproblemenzijndiverseinstrumenteneninterventiesontwikkelddieclieumlntenviainternetkunnengebruikensomsmetenigebegeleidingVoordergelijkeonlineinterventieswordtoverhetalgemeendeterme-mentalhealthgebruiktUitonderzoekisbekenddatdeeffectiviteitvaninternettherapieeumlngoedishttpwwwggznederlandnluploadsassetsFactsheet20e-mental20health20in20the20Netherlands20defpdf
wwwmirronl
13
httpwwwdepressieverenigingnlpreventie-en-terugvalpreventiee-health
httpwwwplatformggznllpggzproject_vraagsturingehealth
httpwwwplatformggznllpggzdownloade-healthaan-de-slag-met-digitale-zorgpdf
Een(engelstalig)overzichtvanappsvoordesmartphonemetonderdeknoplsquoMentalHealthrsquoveletientallenappsinverschillendecategorieeumlnhttpmyhealthappsnet
BureauZINZIZheeftmetsubsidievanUWVonderzoekgedaannaarkritischesuccesfactorenvanonlineinterventiesvoorwerklozenmetCommonMentalDisordersZiedeblauwdrukvooronlinebegeleidingvanwerklozenmetpsychischeklachtenhttpwwwonderzoekwerkeninkomennlrapportenc460gwqrkritische-succesfactoren-van-een-online-interventie-voor-werklozen-met-common-mental-disorderspdf
IPSIndividuelePlaatsingenSteun(IPS)iseenbewezeneffectievemethodeommensenmeteen(ernstige)psychischeaandoeningaanhetwerktehelpenIPSwordtuitgevoerddoorspeciaaldaartoeopgeleideIPStrajectbegeleidersvanuitdeGGZKenniscentrumPhrenosbewaaktdemodelgetrouweuitvoeringenbiedtveelinformatieoverIPSKenmerkendisdecombinatievanbehandelingenarbeidstoeleiding
IPSwordtverdergekenmerktdoor1 Iedereclieumlntdieeenregulierebaanwilkanmeedoen(zero
exclusion)2 Erwordtsnelgezochtnaareenechtebaanwerkenaan
werkvaardighedengebeurtlsquoonthejobrsquo(firstplacethentrain)3 Lukthetnietindeeerstebaandanisdatgeenmislukkingmaar
eenervaring4 Dearbeidswensenvandeclieumlntstaancentraal5 Erwordtlangdurigeondersteuninggebodenzowelaandeclieumlnt
alsaandewerkomgeving6 IPSisgeiumlntegreerdmetbehandelingdetrajectbegeleiderislid
vaneenambulantGGZ-team7 Doorlopendesystematischeinschattingvan
arbeidsmogelijkheden8 Systematischelsquojobdevelopmentrsquo9 Individuelebegeleidingbijuitkeringskwesties(lsquobenefit
counselingrsquo)wwwkenniscentrumphrenosnl
httpswwwwerkenmetipsnl
httpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingeninterventies--interventies
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
14
IPS in de samenwerkingsplannenIPSkomtin22plannenvande31voorVeelvuldigwordteendeelvandeimpulsgeldeningezetomIPS-trajectenintekopenSomsookinaanvullingoplopendeIPS-inzetVoorbeeldisRijkvanNijmegenwaar100IPS-trajectengaanlopenwaarvan10bekostigduitdeImpulsondersteuningIPSwordtinNijmeegseregiogezienalsvliegwielvoorsamenwerkingvanWampImetdeGGZErbestaatdaarbelangstellingvoordeinzetvanIPSvoordeCommonMentalDisorder-groepenvoormensenmeteenverstandelijkebeperkingInandereregiorsquoswordtIPSvoorheteerstingezet(bijvoorbeeldFoodValley4IPS-trajectenGooi-enVechtstreek2IPS-trajecten)Zuid-LimburggaatmogelijkeenIPS-pilotuitvoerenIntotaalwordenincofinancieringnaarschatting180IPS-trajectenextraingezetDaarnaastzijnerzesregiorsquosdiewelextraIPS-trajectenwillengaandoenmaarnoggeenaantallenbenoemenomdatzijditwillenlatenafhangenvandebehoefte
UWV-onderzoekssubsidie IPS UWVsubsidieertvanaf1januari2017jaarlijks500IPS-trajectenvoormensenmeteenarbeidsongeschiktheidsuitkeringvanUWVDezesubsidieduurtvijfjaarhetgaatintotaalomeenbedragvan20miljoeneuroGGZ-instellingenkunnenelkhalfjaarsubsidieaanvragenUWVgaattegelijkertijdonderzoekenwatdeeffectenzijnenopwelkewijzedezeaanpakstructureelkanwordengefinancierdInmiddelshebbenookenkelegemeentendieviaeenGGZ-instellingIPStoepasseneenverzoekingediendommeetedoenaanhetonderzoekhttpswwwuwvnlzakelijkleveranciersre-integratiedienstverleningik-wil-dienstverlening-voor-re-integratie-aanbiedendetailonderzoeksubsidieregeling-individuele-plaatsing-en-steun-ips
Gemeenten en IPSIPSiseeninterventievanuitdeGGZVoorgemeentenisIPSnogrelatiefonbekendEenaantalgemeentenzetinmiddelsIPSininsamenwerkingmetGGZ-instellingenEnkelenhebbenalwatmeerervaringdemeestenstaannogaanhetbeginZiehieroverparagraaf44enook45vanhetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquohttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
IPSkannietbuitendeGGZomwordentoegepastMaarnietallegemeentelijkeclieumlntenmetmentaleproblemenzijninbehandelingbijdeGGZSupportedemploymentkentongeveerdezelfdeuitgangspuntenalsIPSmaarniethetbehandelelementVoorgemeentendieietswillenmetclieumlntendienietinbehandelingzijnbijdeGGZissupportedemploymentduswellichteengoedalternatiefZiehieroverookdefactsheetArbeidenpsychischeaandoeningenvanhetTrimbosInstituuthttpswwwtrimbosnlactueelnieuwsberichtbericht=1797
Twee voorbeelden Den Haag en Amsterdam
Den HaagDenHaagismetGGZ-instellingParnassiabegonnenmeteenIPS-pilotmet60kandidatenUitdeeersteervaringenblijktdatditvoordegemeenteeenparadigmawisselingbetekentnamelijkinzettenopdegroepmoeilijkbemiddelbareninplaatsvanopmensenmeteenrelatiefkorteafstandtotdearbeidsmarktTotvoorkortwasergeentraditieinhetbemiddelenvanlsquomoeilijkersquogroepenenlagdefocusopdegroepdierelatiefmakkelijkaanhetwerkkonkomen
15
enzekernietopmensenmeteenernstigepsychischeaandoeningMededoordeParticipatiewetenhetfeitdatWajongerseenonbekendegroepvoordegemeentenaardegemeentekwamenisdeorieumlntatieveranderdDenHaagheeftnaeenjaarhetprojectgeeumlvalueerdHetdoelwas60kandidatenaanhetwerkineacuteeacutenjaarDatbleekteambitieuszowelvoordegemeentealsvoorParnassiaErisstevigmetelkaargesprokenmaardebeidepartijenwildenweldoorgaanDeleerpuntenzijnvooralbull FACT-teamsenIPS-jobcoachesmoestennoggroeienbull Delinkmethetwerkgeversservicepuntwastezwak(1persoon)bull ErwasookeenlsquohousingfirstrsquogroepDieisgestopthetbleekeen
tezwaredoelgroepbull TweevoorbereidendeIPS-gesprekkenisteweinig(de
zorgverzekeraarvergoedtnuachtgesprekken)httpswwwwerkenmetipsnlnieuwsuitkomsten-pilot-ips-gemeente-haag-positief
AmsterdamInAmsterdamwerkenGGZUWVengemeentenalenigetijdsamenrondIPSDebasisvoorsamenwerkinginAmsterdamiseenveranderendperspectiefbijGGZengemeenteDegemeentezetnuvooralinopmensenmeteengroteafstandtotdearbeidsmarktwaarvroegerhetgeldvooralgingnaarclieumlntenmetrelatiefveelkansenHetCollegeheeftbovendienextrageldterbeschikkinggesteldOokbijdeGGZiseenherorieumlntatiezichtbaarHetinzichtdatwerkhelptbijherstelbreektsteedsmeerdoorHetisduseenkwestievankeuzesmakenenookbovenjedirectebelanguitstijgenennaardelangeretermijnkijkenoverdegrensvanjeeigenstukjevanhetsociaaldomeinheenDeleerpuntenzijnbull LeerelkaaralsGGZengemeentegoedkennenenformuleer
gezamenlijkedoelenZorgdatdedirectbetrokkenenindeuitvoeringbijelkaaraantafelzitten
bull KijknaardelangeretermijnzieIPSalsinvesteringinmensenEnlaatdesnelleresuccessenzien
bull Betrekverzekeraarsbijdefinancieringbull Integreerhetwerkgeversservicepuntindesamenwerkinghttpswwwsamenvoordeklantnlpraktijkernstige-psychische-aandoening-en-werk-het-kan
DeAmsterdamseIPS-aanpakisonderdeelvanhetprogrammalsquoMeedoenWerktZievoordevoortgangsrapportageMeedoenWerkt2016enhetwerkplan2017httpsamsterdamnotudocnlcgi-binshowdoccgiaction=viewid=302454type=pdfMeedoen_Werkt_Voortgangsrapportage_2016_Werkplan_2017_versie_40pdf
InAmsterdamiseentaskforceEPAopgerichtmetveleverschillendepartijenZievoorhetstartdocumentvandetaskforceEPAhttpwwwclientenbelangamsterdamnlplaatjesuserfilesBijlage20120Vastgesteld20Startdocument20Herstel20en20Participatie203120mei202016pdf
5tipsvoorgemeentendieIPSwillentoepassenhttpswwwdivosanlbijeenkomsteneen-slag-verder-met-ipstips-van-gemeenten-het-uwv-en-het-ministerie-van-szw
Financiering IPSIPSwordttoegepastdoordeGGZMaartoeleidingnaarwerkmaaktintegraalonderdeeluitvandemethodiekDatroeptdevraagophoewordtIPSgefinancierdInaugustus2016gafhetZorginstituutNederland(ZIN)inhetrapportlsquoBevorderenvanparticipatievanclieumlntenmeteenpsychischestoornisrsquoduidelijkheidoverdeverantwoordelijkhedenvoorhetbevorderenvanparticipatievanclieumlntenindeGGZDeeerstegesprekkenvaneenIPS-trajectworden
16
viaZorgverzekeringswet(Zvw)gefinancierdDeeigenlijketoeleidingnaarwerkbehoorttothetparticipatiedomeinendientdaarookuitbetaaldtewordenDevergoedingvanuitdeZvwgaatgemiddeldgenomenomdeeersteachtgesprekkenvaneenIPS-trajectZieondermeerSamenwerkenaanwerkparagraaf42en46httpswwwzorginstituutnederlandnlpublicatiesrapport20160829bevorderen-van-participatie-van-clienten-met-een-psychische-stoornis
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
ZorgverzekeraarsDoordeintegratiesinhetsociaaldomeinendesamenwerkingmetdezorgsectorwordtdevraaginhoeverre(zorg)verzekeraarsenpubliekepartijendieverantwoordelijkzijnvoorparticipatieenre-integratiekunnensamenwerkenenwellichttotnieuwefinancieringsvormenkomenOplokaalniveaubetalenzorg-verzekeraarssomsmeeaantrajectenzoalsIPSinAmsterdamOverlegoversamenwerkingbijvoorbeeldoverdeinzetvanIPSkanonderdeeluitmakenvanregionalesamenwerkingvanverzekeraarsengemeentenZieondermeerSamenwerkenaanwerkparagraaf45httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
httpsvngnlonderwerpenindexwerk-en-inkomenarbeidsmarktbeleidpublicatiessamen-voor-re-integratie
httpwwwsociaalwebnlpublicatieshandreiking-een-integrale-blik-op-zorg-en-re-integratie
InderegioDrechtstedeniszorgverzekeraarsVGZeenactievepartnerinhetsamenwerkingsverbandHetgezamenlijkedoelisinbeeldtebrengendatwerkwerkelijkleidttotlagerezorguitgavenenmaatschappelijkekostenpluseenbeterekwaliteitvanlevenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsplan-van-aanpak-drechtsteden-samen-voor-maatwerk
Werkzame elementen in interventiesVeelinterventiesdeleneenaantaleffectieveelementenbull Aandachtvoordemensinrelatietothetwerkbull Veelpersoonlijkeaandachterzijnvaakmeergesprekken
nodigdangemiddeldomiemandsonderliggendemotivatienaarboventekrijgenzelfstigmatedoorbrekenofiemandszelfvertrouwenoppeiltekrijgen
bull RuimteomtemislukkenhetgaatomlerenenverderkomenDewegisdaarbijmisschienlangerdanbijanderen
bull Eenpositievebenaderingalseeneersteentweedeplaatsingnietlukkenisertochietsgewonnenzoalsenigewerkervaringeneensteedsbeterbeeldvandejuistebaan
bull UitgaanvaniemandsmogelijkhedenZoekvanuitdiemogelijkhedennaargeschiktwerkofpashetwerkdaaropaanDatbetekentduseenaanbodgerichtebenadering
17
bull Trainwerknemersvaardighedennietvoorafmaaropdewerkvloer
bull Benefitcounselingbenadrukdepositievekantenvanwerkenzoalsmeerinkomenenhetgevoeljenuttigtemaken
bull Goedecommunicatiemetwerkgeverenwerkomgevingookalsdeklantalenigetijdaanhetwerkis
bull VoerzorgenarbeidstoeleidingnietlosnaastelkaaruitmaarzorgopzrsquonminstvoorafstemmingencombineerzewaarnodigHetdriegesprektussendezorgprofessionalklantmanagerenklantisdaareenbelangrijkinstrumentvoorSomskandaarookeenervaringsdeskundigecoachbijaanschuiven
bull Terughoudendheidmetdwangensanctiesdatwerktnietgoedbijdezedoelgroepenkanparticipatiejuistbelemmeren
httpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingeninterventies--werkzame-elementen-in-interventies
18
3Integrale aanpak GGZen WampI
Inhoudbull Regionale werkateliers 19bull Vier voorbeeldregiorsquos 19bull 31 regionale plannen van aanpak 21bull Afstemming werkprocessen 22bull Integraal casemanagement 22bull Casebesprekingen en regievoering 23bull Gegevensuitwisseling 23bull Protocollen gegevensuitwisseling 24bull Tips gegevensuitwisseling en privacy 24bull Visie LCR op privacy en gegevensuitwisseling 24bull Algemene uitgangspunten begeleiding naar werk 24bull App Many ondersteunt samenwerking 25bull Ondersteuning door de Programmaraad 25
19
3IntegraleaanpakGGZenWerkampInkomenSamenwerken tussen GGZ en Werk amp Inkomen (WampI) is nodig maar lang nog niet altijd vanzelfsprekend Soms hebben GGZ gemeenten en UWV lokaal of regionaal al een goede samenwerking opgebouwd In 31 regiorsquos zijn plannen van aanpak gemaakt om de samenwerking te beginnen of versterken Door behandeling te combineren met werk of participatie worden betere resultaten bereikt Dat begint met het hebben van een gezamenlijk doel een gedeelde analyse en focus en een op elkaar afgestemde aanpak
Regionale werkateliersInderegionalewerkateliers(mei2016ndashapril2017)hebbenprofessionalsuitdewereldvanWerkampInkomenenGGZmetelkaarbesprokenhoebetersamentewerkenendaartalvanpraktischeinvullingenaangegevenVooreenoverzichtvandeuitkomstenenvervolgstappenziehoofdstuk2vanSamenwerkenaanwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
Vier voorbeeldregiorsquosBegin2016iseenonderzoekgestartnaarregionalesamenwerkinginvierarbeidsmarktregiorsquosgerichtopoptimalearbeidsparticipatievanmensenmeteenpsychischeaandoeningDevierarbeidsmarkt-regiorsquosdiedeelnemeninditonderzoekuitgevoerddoorbureauZINZIZzijn
1 RegioFriesland2 RegioHolland-Rijnland3 RegioRijkvanNijmegen4 RegioStedendriehoekenNoord-Veluwe
Hetonderzoekisinmiddelsafgerondeneriseeneindrapportagegepubliceerdhttpszinziznl20171113eindrapportage-samenwerking-in-vier-arbeidsmarktregios-gericht-op-optimale-arbeidsparticipatie-van-mensen-met-een-psychische-aandoening
Ookzijntweetussentijdserapportagesbeschikbaarhttpszinziznlprojectde-werkkamer
Opbasisdaarvanhebbendeonderzoekerstienlsquolessonslearnedrsquogeformuleerdhttpszinziznlwp-contentuploads20170310-Lessons-Learned-van-de-projectleiderspdf
Eenoverzichtvandebelangrijksteconstateringenuithetonderzoek1 Zet in op resultaat en niet alleen op inspanningbull Creeumlerhelderheidoverwelkerolentakenallebetrokkenen
hebbenenwelkeactieserzijngepland(meteenconcreteactiepuntenlijst)waarmeeookdevoortgangendeadlinesgemonitordkunnenworden
bull Maakmetelkaareenbalansopvandeinspanningenenresultaten(meteenkosten-batenanalyseofconcretebusinesscase)
bull Borgdatdecontactmomentendieerzijnookeffectiefenefficieumlntwordenbenut
20
2 Bepaal met elkaar op welke doelen je stuurtbull Eeneinddoelstellingdieverweglijktenblijftheeftalsrisico
dathetmindermotiverendkanwerkenenmindertotactiestimuleertBepaalconcretesubdoelstellingentussenresultatenofmaakresultaatafsprakenmetelkaar
3 Samenwerking als integraal onderdeel van je dagelijkse werk niet als iets lsquoerbijrsquo
bull Borgdeinvesteringeninbeddingvandesamenwerkingdooreenprojectleideraantestellendievoldoetaaneenconcreetuitgedachtprofielvoordezerolenstelperbetrokkenorganisatieeacuteeacutencentraalcontactpersoonaanalsaanspreekpunt
bull Bespreekmetelkaarwateenrealistischetijdsinvesteringisbull Legitimeerrichtinghetmanagementdirectiedatdeinvestering
insamenwerkingrendabelisMaaktcapaciteitvrijenborgdatdesamenwerkingorganisatorischingebedwordt
4 Denk na over opdrachtgeverschap amp eigenaarschapbull Gametelkaarhetgesprekaan(gedeeld)eigenaarschapen
verbindthierconcreteverantwoordelijkhedenenactiesaanbull Zorgvoorachterwachten5 Let op kwetsbaarheden in de opstart amp voortgang van de
regionale samenwerkingbull WeeszorgvuldigbijhetaanstellenvaneenprojectleiderLet
specifiekoppositieaanwezignetwerkenendaadkrachtbull Weestransparantenhoudtrekeningmetzakelijkeen
persoonlijkebelangendoormetelkaarstiltestaanbijWat(ver)bindtonsWatisiedersbijdrageAandachtvoordewhatrsquosinitforme
bull Concretiseermetelkaarwatsamenwerkenvooriedereenbetekentpelhetbegripechtaf
bull Toetsregelmatiginhetprocesofernogsteedswordtvoldaanaanverwachtingenaannamesenrealiteitvandeervarensamenwerking
6 Werken met casuiumlstiek kan op diverse wijzenbull Elkevormkentzijnvoor-ennadelenenisafhankelijkvan
contextenvoorkeurGedeeldesuccesfactorenzijncasusseninlatenbrengenvanuitverschillendeorganisatieshanterenvanhandleidingofprotocolbijinventarisatieprocesbegeleiderdiecasusbesprekingbegeleidt
bull Houdtrekeningmetselectiecriteriavandecasusprivacyvandeclieumlntruimetijdsmargevoorinventarisatieenfaciliteringvanuiteacuteeacutencentraalaanspreekpunt
7 Wanneer en hoe clieumlnten en werkgevers betrekkenbull Gametclieumlnten(raden)enwerkgeversingesprekwelkewensen
bestaanerindesamenwerkingBespreekmetelkaardelsquospelregelsrsquoinoverleggen
bull FaciliteeriniedergevaldathunperspectiefgeiumlntegreerdwordtbijvoorbeeldviaeenklankbordgroepofspecifiekefeedbackbijeenkomstenDenkooknawaaroverjeinputwilthebbenervaringenmetpsychischeklachtenofvisieopdienstverlening
8 Niet vanzelfsprekend zorgvuldige en tijdige communicatiebull Maakafsprakenoverdemaniervancommunicerentiming
mediuminitiatiefnemerbull Maakgebruikvandekrachtvanherhalingenbouw
checkmomenteninbull Attendeerallebetrokkenprofessionalsomzichtehoudenaan
dehaal-enbrengplichtalserietsnietduidelijkisneemdanzelfhetinitiatiefomdieduidelijkheidtekrijgen
21
Praktijkvoorbeeld van regionale samenwerkingPraktijkvoorbeeldvanregionalesamenwerkingtussengemeenteenGGZPresentatievanJannekeOudeAlink(gemeenteApeldoornregioStedendriehoekenNoordwestVeluwe)httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamenwerking_in_de_regio_stedendriehoek_en_noordwest_veluwepdfoverlay-context
Friese lessen rond samenwerkingldquoWedachtendatalsjebijelkaaraantafelgaatzittenermeteenefficiencywinstgeboektwordtNietsisminderwaarrdquoAldusKimReemerregiocooumlrdinatorParticipatiearbeidsmarktregioFryslanldquoJemoetelkaareerstlerenkennenenelkaargaanbegrijpenenvertrouwenDatkosttijdrdquoDelessenuitFrieslandbull LangeopstartwerptvruchtenafErisveeloverlegnodigbull Eacuteeacutenregievoerderperclieumlntbull Benoemdeverschilleninelkaarsbenaderingbull DekostengaanvoordebatenuitDusdoorgaanenbezig
blijvenanderszakthetbereikteweersnelwegbull Eentrekkerisessentieelenthousiasmeeveneensbull Communicatieisalleshttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
Echte winst door samenwerken zes gouden tips van Ferry KosterldquoZelfdoenisoptellenSamenwerkenisvermenigvuldigenrdquoDatzegtprofdrFerryKosterbijzonderhoogleraarInnovatievesamenwerkingaanTilburgUniversityZiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwssamenwerken-echte-winst-zes-gouden-tips-van-ferry-koster
31 regionale plannen van aanpakMaarliefst31arbeidsmarktregiorsquoshebbeneenplanvanaanpakgemaaktoverhunaanpakomderegionalesamenwerkingtussenUWVgemeentenenGGZteverbeterenzodatclieumlntenmetpsychischeaandoeningenbeteraanhetwerkkomenHetministerievanSZWheeftdeplannenbeoordeeldenuiteindelijkkomenzijallemaalinaanmerkingvoordefinancieumlleimpulsvanhetministerievanSZWToenmaligstaatssecretarisKlijnsmasteldeviahetkaderStimuleringregionalesamenwerkingGGZenWerkampInkomenintotaalmaximaal euro 35miljoenbeschikbaarInveelplannenisaandachtvoorcasuistiekbesprekingenenonderlingedeskundigheidsbevorderingenintervisieMeerdereregiorsquoshebbendeambitieomdewerkprocessenvanUWVgemeentenenGGZrondmensenmeteenpsychischeaandoeningopelkaaraftegaanstemmenofomtoteengezamenlijkwerkprocestekomenInzetenontwikkelingvanIPSkomtregelmatigindeplannenterughttpswwwsamenvoordeklantnlnieuws31-plannen-van-aanpak-ingediend
22
HetministerievanSZWlaatdekomendetweejaaronderzoekdoennaardeuitvoeringvandesamenwerkingsplannenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsonderzoek-naar-de-uitvoering-van-de-31-plannen
Afstemming werkprocessenInveelplannenvanaanpakwordtaandachtbesteedaanhetafstemmenvanwerkprocessentussenUWVgemeentenenGGZOpvallenddaarbijsommigenwerkenlsquovanbovennaarbenedenrsquoeerstbeleiddandewerkprocessenanderenvanbenedennaarboveneerstdepraktijkvandaaruitkomentotbeleidVoorbeeldbeleideersthttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwswerkgevers-centraal-plan-van-aanpak-drenthe
Voorbeeldpraktijkeersthttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsbouw-samenwerking-op-vanuit-de-praktijk-en-niet-vanaf-de-bestuurstafelshttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsplan-van-aanpak-zuid-limburg-sense-urgency
Integraal casemanagementVerschillendegezaghebbendepartijenbenadrukkenopbasisvanonderzoekhetbelangvaneenintegraleaanpakenintegraalcasemanagementvanuitWerkampInkomenendeGGZEengreepHetTrimbosInstituutpleitvoorsamenwerkingtussenFACT-teams(GGZ)ensocialewijkteamshttpsassetstrimbosnldocs97ad37ee-bffa-46e6-b55e-0a01c646ed51pdf
DeOrganisatievoorEconomischeSamenwerkingenOntwikkeling(OECD)beveeltNederlandaanompsychischeproblemenaltijdgeiumlntegreerdaantepakkenDedienstverleningaanclieumlntenmetpsychischeaandoeningenblijftachterdooreengebrekkigontwikkeldeondersteuningdoorcasemanagersaldusdeOECDOmdatmensenmeteenmentaleaandoeningvaakookandereproblemenhebbeniseenmultidisciplinaireondersteuningnodigwaarinzorgwerkeninkomenenanderesocialesectorenwordengecombineerd
OECDMentalHealthandWorkNetherlandsOECDPublishing2014DitrapportmaaktdeeluitvaneenseriepublicatiesoverdiverseOECD-landenOnlinetelezenviahttpwwwoecdorgnetherlandsmental-health-and-work-netherlands-9789264223301-enhtm
Tedownloadenviadezepaginahttpswwwrijksoverheidnldocumentenrapporten20141201oecd-rapport-mental-health-and-work-the-netherlands
OECDReportHealthataglanceEurope2016Onlinetelezenviahttpwwwoecdorghealthhealth-at-a-glance-europe-23056088htm
httpwwwoecd-ilibraryorgsocial-issues-migration-healthmental-health-and-work_9789264124523-en
23
HetZorginstituutNederlandheeftaangegevenwaardegrenzentussendedomeinenvanWerkampInkomenenGGZliggenTegelijkconstateerthetZorginstituutdaternogveelmisgaatindeafstemmingtussenbeidedomeinenzowelquabeleidalsuitvoeringhttpswwwzorginstituutnederlandnlpublicatiesrapport20160829bevorderen-van-participatie-van-clienten-met-een-psychische-stoornis
Casebesprekingen en regievoeringInsommigeregiorsquosisalervaringmetgemeenschappelijkeclieumlntbesprekingeninveelanderebestaathetvoornemendaartoeZieondermeerparagraaf27vanSamenwerkenaanwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
FrieslandheeftdriesubregionalecasusgroepenwaarinGGZgemeentenenUWVclieumlntenbesprekenDezecasusteamswordenndashzekerindebeginfasendashprofessioneelbegeleiddoortrainersendocentenvandeNoordelijkeHogeschoolLeeuwardenIndecasusgroepenwordtperclieumlnteacuteeacutenregievoerderbenoemdhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
CentraalindeaanpakvenderegioHollandRijnlandstaathetcasuiumlstiekoverlegDaarinoverleggenallebetrokkenpartijenovercasussendiezijzelfkunneninbrengenInhetoverlegwordtbepaaldwatermoetgebeurenwelkeafsprakennodigzijnenwiedaarbijbetrokkenzijnDaarbijwordtereacuteeacutenregiehouderbenoemdhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsbouw-samenwerking-op-vanuit-de-praktijk-en-niet-vanaf-de-bestuurstafels
GegevensuitwisselingEffectievesamenwerkingtussenWerkampInkomenenGGZkannietgoedplaatsvindenzonderdatgegevensoverdegemeenschappelijkeclieumlntuittewisselenDaarbijgaathetlangnietaltijdompuurmedischeinformatieOmherstelenparticipatiegoedtecombinerenishetvooralnodigominzichttedeleninwatiemandondanksdeaandoeningweacutelkanwatdeambitiesenwensenzijnenmetwelkeaanpassingenmogelijkrekeninggehoudenmoetenwordenHelaasbiedtdehuidigewet-enregelgevingrondgegevensuitwisselingenprivacygeenantwoordopallevragenvanprofessionalsHetbestedatzijdaaromkunnendoenishandelenindegeestvandewetgevingmaardaarbinnenopgewetensvollewijzewelzoekennaarpraktischeoplossingenInhetrapportSamenwerkenaanwerk(paragraaf47)wordtingegaanopgegevensuitwisselinghttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
httpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingensamenwerken-met-zorgprofessionals--gegevensuitwisseling-en-privacy
httpswwwdivosanlwerkwijzer-werk-en-inkomen-in-het-sociaal-wijkteamgegevensuitwisseling-beroepsgeheim-en-privacy
24
Protocollen gegevensuitwisselingInderegionalewerkateliersbleekdatinmeerdereregiorsquosafsprakenzijngemaakttussenGGZUWVengemeentenoverhoeomtegaanmetgegevensuitwisselingIndearbeidsmarktregioFrieslandiseenprotocolopgesteldvoordegegevensuitwisselingrondgezamenlijkeclieumlntenhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlageprivacyprotocol_frieslandpdfoverlay-context=nieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
Tips gegevensuitwisseling en privacybull Houdsteedsvoorogenwathetdoelisvande
gegevensuitwisselingDatwordtsnelvergetenGadusnawelkegegevensnoodzakelijkzijnvoorhetdoelkanhetookmetmindergaatdeuitvraagnietteverofisereenanderemanieromdegegevenstekrijgen(eisenvansubsidiariteitenproportionaliteit)
bull MedischeinformatieismeestalnietnodigalleeninformatieoverarbeidsmogelijkhedenenarbeidsbeperkingenMedischedossiersmogennietwordenuitgewisseldtenzijdeklantzezelfterbeschikkingstelt(enbeperkttotdevoorhetdoelrelevanteinformatie)
bull Vraagdeclieumlntaltijdtoestemmingvoorgegevensuitwisselingenlegdietoestemmingschriftelijkvast(datisoverigensgeenblancomachtiging)Legdeklantdaarbijzorgvuldiguitwaaromdegegevensnodigzijnenbeperkjetotgegevensdieechtnodigzijn
bull SomskunnencasusbesprekingentussenzorgverlenerenklantmanagersanoniemzijnBijniet-anoniemecasus-besprekingenisschriftelijketoestemmingvandeclieumlntvereist
bull Indriegesprekkenkomtinformatiesnelnaarboven
bronTekstinparagraaf47p3132Samenwerkenaanwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
Visie LCR op privacy en gegevensuitwisselinghttpswwwlandelijkeclientenraadnlContentDownloads141112-factsheet-privacypdf
Algemene uitgangspunten begeleiding naar werkbull Sluitaanbijdewensenendoelenvandeklant Werkenisvoormensenmeteenpsychischeaandoeningniet
altijdmakkelijkOmdemotivatietekunnenopbrengenishetdaaromextrabelangrijkdathetwerkzogoedmogelijkaansluitbijdekwaliteitenwensenendoelenvandepersoon
bull Werkvanuiteenintegralebenadering Wanneeriemandbehandelingnodigheeftishetbelangrijk
datdebehandelinggoedafgestemdisophettrajectnaarwerkDitgeldtookvoor(blijvende)ondersteuningdieiemandnodigheeftGoedeafstemmingvanbehandelingondersteuningenbegeleidingisessentieel
bull Denkinmogelijkheden IedereenkanietsDatishetaangrijpingspuntvoorbegeleiding
naarwerkWeescreatiefinhetbedenkenvanoplossingenvoorproblemenenvertaalmogelijkebeperkingenoppraktischemanierinmogelijkhedenFixeerjealsbegeleidernietopdeaandoeningBedenkdatfunctiesaanpasbaarzijn
25
bull Zorgvoorvoldoendeuitdaging IedereenkanzichontwikkelenWathiervoornodigisis
voldoendeuitdagingEenuitdagingis100maatwerkenvooriedereenverschillendMaarvooriedereengeldtalsietstemoeilijkoftemakkelijkisontwikkeljejezelfniet
bull Hetkanenmagmisgaan BijuitdagingenhoortdathetmiskangaanMaarhet
alternatiefnietsdoenofalleenmaarveiligekeuzesmakenisnietbeterTegenslagenenfaalervaringenzijneenonderdeelvaneenleerproces
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
App Many ondersteunt samenwerkingIndediverseregionalewerkateliersisnaarvorengekomendaterveelbehoefteisaanwisselwerkinghetuitwisselenvankennisencontactleggenmetelkaarDaarombiedenweuhetgebruikvandeappManyaanHetiseenbestaandeappwaarineencommunicatiekanaalisaangemaaktSAMENWERKINGGGZENWampImettoevoegingvan1 De35arbeidsmarktregiorsquos2 10categorieeumlnzoalsinterventiesfinancieumlnenGebruikdeappomeenvraagstellenofeenberichtophetprikbordachtertelateninhetcommunicatiekanaallsquoKennisnetwerkGGZenWampIrsquoDitkuntuzowelopregio-niveaudoenofineencategorieEencategorieisregio-overschrijdendBijeenregiokrijgenalleendiegenendevraagteziendieookdedesbetreffenderegiohebbengeselecteerdDeappistevindeninbull iTunesbull GooglePlaybull WindowsPhone
HoedeappteinstallerenentegebruikenDatisheeleenvoudigVolgdeinstructiesindehandleidingOfziedepaginahttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsapp-many-versterkt-het-kennisnetwerk-ggz-en-werk-inkomen
HetcommunicatiekanaallsquoKennisnetwerkGGZenWampIrsquoiseenbeslotenkanaalWiltuookandereprofessionalsuitnodigenomtekennisuittewisselenStuurdaneene-mailnaarhelpdeskimpulssamenvoordeklantnlovvappManyendegegevensvandeprofessional(naamorganisatiefunctieene-mailadres)
Ondersteuning door de ProgrammaraadDeProgrammaraadheefteenspecialepaginaopzijnsitelsquoSamenvoordeklantrsquooverwerkpsychischeaandoeningenensamenwerkingtussenprofessionalsuitGGZenWampIHieroponderanderdoorverwijzingennaarondersteunendeproductenhttpswwwsamenvoordeklantnlpsychische-aandoening-en-werk
MaandelijksverschijntdedigitaleNieuwsbriefSamenwerkingGGZenWampIHierinveelpraktischetipsenervaringenronddeuitvoeringvanderegionaleplannenvanaanpakOponderstaandepaginanadereinformatielinksnaardereedsverschenennieuwsbrievenendemogelijkheidomje(gratis)teabonnerenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsnieuwsbrief-samenwerking-ggz-en-wi
26
4Kennis enkennisdelenInhoudbull Regionale werkateliers en plannen van aanpak 27bull Divosa 27 bull SBCM 27bull ParticipatieCampus 28bull Phrenos 28bull Tranzo 28bull Samen Sterk Zonder Stigma 28 bull GGZ Nederland 28bull AKC 29bull MMM 29bull Centrum Inclusieve Arbeidsorganisatie 29bull MIND 29bull LPGGZ 29 bull App Many 29bull Trimbos-instituut 29bull Movisie 29
27
4KennisenkennisdelenOm beter en effectiever samen te werken is het delen van bestaande en opbouwen van nieuwe kennis onontbeerlijk Zowel binnen de domeinen GGZ en Werk amp Inkomen als daartussen In dit hoofdstuk van de routekaart onder meer links naar vindplaatsen van kennis zoals kenniscentra en organisaties alsmede hun opleidingen en trainingen We beperken ons daarbij tot non-profit organisaties Dat neemt niet weg dat er ook een relevant aanbod van trainingen en opleidingen is van commercieumlle partijen
Regionale werkateliers en plannen van aanpakKennisdelingwaseenbelangrijkonderwerpinderegionalewerkateliersInderegionaleplannenvanaanpakisdeweerslagdaarvanduidelijkterugtevindenininitiatievenrondthemabijeenkomstengezamenlijketrainingenenopleidingenoverzichtenvanproducteneninterventieskenniskringenopbouwvaneenregionalesocialekaartetcInhoofdstuk2vanhetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquozijnzebeschrevenmetnameinparagraaf26httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
KennisdeleniseenbelangrijkepijlervanhetplanvanaanpakinWest-BrabantDaarbijgaathetmetnameomeffectieveinterventiesenaanpakkenDesamenwerkendepartijengaantrainingenenworkshopsorganiserenbijvoorbeeldoverdevraaghoejeeenpsychischeaandoeningherkentOfwatgemeentenenUWVinhuishebbenaanbegeleidingsmogelijkhedenrichtingwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwssamen-werken-aan-werk-west-brabant
DivosaDivosaisdeverenigingvanleidinggevendeninhetsociaaldomeinOpdesitevanDivosazijnverschillendewerkwijzerstevindenoverdere-integratievanmensenmeteenpsychischeaandoeningalsmedeeendigitalekenniswijzereene-learningeentrainingvoorklantmanagersendiverseanderehulpmiddelenhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
SBCMSBCMishetKenniscentrumenAampO-fondsindesocialewerkgelegenheidHetdoelvanSBCMismiddelshaaractiviteitenbijdragenaanpassendbetaaldenduurzaamwerkvoormensenmeteenafstandtotdearbeidsmarktSBCMheeftmeerderetrainingenvoordiversedoelgroepeneene-learningenheeftdiverseandererelevanteproductenzoalshandreikingenvoorbegeleidingDeSBCM-productenzijndeelstevindenindeParticipatieCampuswwwsbcmnlproducten
28
ParticipatieCampusDeParticipatieCampusiseeninitiatiefvanDivosaenSBCMterbevorderingvanhetvakmanschapindeuitvoeringDeParticipatiecampusgeefttoegangtotverschillendee-learningsdigitalekenniswijzersenandereproductenRegistratie(gratis)isvereistwwwparticipatiecampusnl
httpsparticipatiecampusnlkenniswijzers
httpsparticipatiecampusnlelearningaanbod
PhrenosPhrenosishetkenniscentrumvoorernstigepsychischeaandoeningen(epa)OpdesitevanPhrenosstaatveelinformatieoverEPA(ernstigepsychischeaandoeningen)enwerkrichtlijnenbijeenkomstenkenniskringenaanpakkeneninterventiesPhrenosbeheertenontwikkeltdeinterventieIPS(IndividuelePlaatsingenSteun)enverzorgtdeopleidingtotIPS-jobcoachhttpswwwkenniscentrumphrenosnl
TranzoTranzoishetwetenschappelijkcentrumvoorzorgenwelzijnvanTilburgSchoolofSocialandBehavioralSciencesTilburgUniversityDemissieishetverbindenvanwetenschapenpraktijkophetgebiedvanzorgenwelzijnhttpswwwtilburguniversityedunlonderzoekinstituten-en-researchgroepentranzo
TranzokentverschillendeAcademischeWerkplaatsenwaarinderelatietussenpsychischeaandoeningenenwerkcentraalstaatmetnamedeAcademischeWerkplaatsArbeidenGezondheidhttpswwwtilburguniversityedunlonderzoekinstituten-en-researchgroepentranzoacademischewerkplaatsenarbeid-en-gezondheid
Samen Sterk Zonder StigmaDesitevanSamenSterkZonderStigma(SSZS)geeftondermeertoegangtoteentraininglsquoSelecterenzondervooroordelenrsquodee-learninglsquoOpenheidpsychischegezondheidwerktrsquoendeapplsquoSterkophetWerkrsquoBovendienpresentatiesvanwerkambassadeursenworkshopsamppresentatiesopmaatwwwsamensterkzonderstigmanl
ZieookparagraafoverSSZSinhoofdstuk6pagina38
GGZ NederlandGGZNederlandisdebrancheorganisatievoorinstellingenindegeestelijkegezondheidszorgenverslavingszorgSteedsmeerGGZ-instellingenzienwerkenparticipatiealsnuttigeennoodzakelijkeonderdelenvangenezingenrehabilitatieenintegrerendieinhunbehandelingBijvoorbeeldmetarbeidsmatigedagbehandelingofwerkonderbegeleidingvangespecialiseerdetrajectbegeleidersofjobcoachesvaakineenambulantbehandelteamOpdewebsitevanGGZNederlandisveelrelevanteinformatietevindenbijvoorbeeldoverdeontwikkelingvane-mentalhealthhttpwwwggznederlandnl
httpswwwzorgkaartnederlandnlggz
29
AKCHetArbeidsdeskundigKenniscentrum(AKC)heeftvelerelevantepublicatiesenorganiseertdaarnaastregelmatigbijeenkomstenhttpswwwarbeidsdeskundigennlakc
MensenMetMogelijkhedenInhetprojectMensenMetMogelijkheden(MMM)werken21beroepsgroepenenhunorganisatiessamenaanhetbevorderenvandeparticipatievanmensenmeteenpsychischekwetsbaarheidViadesitevanMMMisondermeereentrainingtoegankelijkdieindividueelmaarookgroepsgewijs(bijvoorbeeldinberoepsmatiggemengdegroepen)gevolgdkanwordenDaarnaastondermeereenInspiratieboekhttpwwwmmm-mensenmetmogelijkhedennl
Centrum Inclusieve ArbeidsorganisatieHetCentrumInclusieveArbeidsorganisatie(CIAO)kanhelpenmethetbetertoegankelijkmakenvaneenarbeidsorganisatievoormensenmeteenbeperkingondermeerdoorInclusiefHerontwerpvanWerk(IHW)HetCIAOiseengemeenschappelijkinitiatiefvandeUniversiteitMaastrichtenUWVhttpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgexpertisecentrum
ZieookparagraafoverCIAOinhoofdstuk5pagina35
MINDMINDwilpsychischeproblemenvoorkomenenmensendiehiermeetemakenhebbenondersteunendoorinformatietebiedenonderzoektedoenprojectenuittevoerenenactietevoerenMINDiseeninitiatiefvanFondsPsychischeGezondheidKorrelatieenhetLandelijkPlatformGGZhttpswijzijnmindnl
Landelijk Platform GGZHetLandelijkPlatformGGZ(LPGGZ)iseenkoepelvanclieumlnten-enfamilieorganisatiesindeGGZHetLPGGZstreefternaardepositievanmensenmeteenpsychischeaandoeningstructureelteverbeterenondermeerviaallerhandeprojectenwaaronderlsquoopenvoorwerkrsquohttpwwwplatformggznllpggz
httpwwwplatformggznllpggzopen_voor_werk
App ManyViadeappManykunnenprofessionalsenanderebetrokkeneninderegioinformatieenvragenuitwisselenZieparagraafAppManyondersteuntsamenwerkinginhoofdstuk3Zieparagraafoverappmanyinhoofdstuk3paginanummer25
Trimbos-instituutHetTrimbos-instituutwildegeestelijkegezondheidverbeterendoorhetdelenvankennisHetTrimbosInstituutontwikkeltinterventiesenbeheerteenwebsitemeterkendeinterventiesindelangdurigeGGZhttpswwwtrimbosnl
httpserkendeinterventiesggztrimbosnl
MovisieMovisieishetlandelijkkennisinstituutenadviesbureauvoorhetsociaaldomeinMovisiebeheertondermeerdedatabankeffectievesocialeinterventieshttpswwwmovisienl
httpswwwmovisienleffectieve-sociale-interventies
30
5Werkgevers
en banenInhoudbull Psychosociale arbeidsbelasting 31bull Werkgeversbenadering en -dienstverlening 31bull Tips van professionals 32bull Instrumentarium Participatiewet 32bull Banenafspraak 33bull Doelgroepregister 33bull Samen Sterk Zonder Stigma 33 bull Werkambassadeurs 33bull Locus 33bull De Normaalste Zaak 34bull Onbeperkt Ondernemen 34bull Begeleidingskaarten psychische beperking 34bull Handreikingen 34bull Harrie en Werkmaat 34bull Centrum Inclusieve Arbeidsorganisatie 35bull Tips van Samen Sterk Zonder Stigma voor de advisering van werkgevers 35
31
5WerkgeversenbanenEr is - terecht - veel aandacht voor het (terug)leiden van mensen met een psychische aandoening naar de arbeidsmarkt Maar preventie van uitval is stap eacuteeacuten Dat moet gestalte krijgen in de werksituatie bij de werkgever
Bij re-integratie zijn werkgeverscontacten onontbeerlijk Dit is vanouds iets van het domein Werk amp Inkomen en loopt met name via de zogenaamde werkgeversservicepunten van UWV en gemeenten Naarmate de GGZ meer belang hecht aan werk vindt ook daar werkgeversbenadering plaats bijvoorbeeld in het kader van IPS Het is van belang dat op elkaar af te stemmen de werkgever zo min mogelijk te belasten met allerlei verschillende contacten en arrangementen en de werkgever zoveel mogelijk te ontzorgen De Participatiewet heeft daar een aantal moge-lijkheden voor gecreeumlerd Daarnaast kunnen herontwerp van werk en specifieke ondersteuning helpen bij een goede integratie van werknemers met een psychische aandoening in een bedrijf
Psychosociale arbeidsbelasting Psychosocialearbeidsbelasting(PSA)iseenbelangrijkerisicofactorvooruitvalenpsychischekwetsbaarheidHetterugdringenofvoorkomenvanPSAisdanookeenhoeksteenvangoedARBO-beleidIndeHandreikingPsychosocialearbeidsbelastingstaantalvanaanknopingspuntendaarvoorhttpwwwdearbocatalogusnlsitesdefaultfilesstvdahandreikingenhandreiking_psapdf
httpswwwarboportaalnlexterne-bronneninstrumentenhandreiking-psychosociale-arbeidsbelasting-psa
Werkgeversbenadering en -dienstverleningLeesoverwerkgeversbenaderingenwerkgeverscontacteninlsquoSamenwerkenaanwerkrsquoparagraaf3738en41alsmedeindewerkwijzersvanDivosahttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
httpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--werk-samen-met-werkgevers
InhetDrentseplanvanaanpakstaateengezamenlijkewerkgeversbenaderingcentraalDeGGZ-trajectbegeleidersnaarwerksluitenaanbijdeaccountmanagersvangemeentenenUWVinhetWerkgeversservicepunthttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwswerkgevers-centraal-plan-van-aanpak-drenthe
Dewerkgeversservicepuntenspeleneenbelangrijkerolindeondersteuningvanwerkgeversbijhetindienstnemenvanwerknemersmet(psychischeenandere)beperkingenhttpswwwwerknlwerk_nlwerkgeverwervingsadvieswerkgeversservicepunt
32
OpdesitelsquoSamenvoordeklantrsquovandeProgrammaraadisveelrelevanteinformatietevindenoverwerkgeversbenaderingenwerkgeversdienstverleninghttpswwwsamenvoordeklantnlwerkgeversdienstverlening
httpswwwsamenvoordeklantnlwerkgeversdienstverleningwerkgeversservicepunten
Werkgeversservicepuntenperarbeidsmarktregiohttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagewerkgeversservicepunten_22_08_2017pdfoverlay-context=arbeidsmarktregios
Tips van professionalsbull Netwerkontwikkelingmetwerkgeversisvangrootbelang
Geefindecontacteneenduidelijkenreeumlelbeeldvanwateenwerkgeverkanverwachten
bull OntzorgdewerkgeverZijvrezenextrabelastinglsquogedoersquoeneenvergrotekansopuitvalErvaringenvanuitbijvoorbeeldIPSlatenziendatditzekernietaltijdterechtisEengoed
middelomwerkgeverstehelpenisdeno-riskpoliswaarmeewerkgeverszijningedekttegenmogelijkeuitvaldoorziektevandenieuwewerknemer
bull Benutdemogelijkhedenvanbegeleidingvanwerkgeversendecollegarsquosopdewerkvloervandenieuwewerknemer
bull Neembezwarenserieusmaarprobeerzeteontzenuwenofbeheersbaartemakenbijvoorbeelddoordeinzetvaneenjobcoach
bull Alshetluktomeenklantmeteenpsychischprobleemsuccesvolteplaatsenopentdatdewegvooranderenzoisdeervaringvanbegeleiders
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
GGZ-instellingRoadsenuitzendketenAdeccogaansamenwerkenommeermensenmeteenpsychischeaandoeningaaneenbaantehelpenenhengoedtebegeleidenDebasisvandezepubliek-privatesamenwerkingisdatiederdoetwaarhijgoedinisbullAdeccoheefteenwerkgeversnetwerkenvacaturesbullRoadsheeftdecapaciteitenervaringommensenmetpsychischeaandoeningentebegeleidenookinhetwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsgoed-op-weg-met-publieke-private-samenwerking
Instrumentarium ParticipatiewetDeParticipatiewetbiedtmeerderemogelijkhedenomeenwerkgeverteontzorgenenomhethaalbaartemakeniemandmeteenbeperkingindiensttenemenzoalseenloonkostensubsidieofno-riskpolisZievooreenhandzaamoverzichtvandeinstrumentenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwskennisdocumenten-geactualiseerdhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagekennisdocumentondersteuningmensenpwet-versiefeb17pdfoverlay-context=userspearl-hartgers
33
BanenafspraakInhetSociaalAkkoordisvastgelegddatwerkgevers125000extrabanenvoormensenmeteenarbeidsbeperkingmoetencreeumlrenwaarvan25000bijdeoverheiden100000inhetbedrijfslevenDeafsprakentussensocialepartnersenkabinetzijnookvastgelegdindeWetbanenafspraakenquotumarbeidsbeperkten(WetBQA)httpswwwsamenvoordeklantnlwettenbanenafspraak
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlageofficiele_versie_kennisdocument_wet_banenafspraak_en_quotum_arbeidsbeperkten_-_zomer_2017pdfoverlay-context=
httpswwwsamenvoordeklantnlwetten
DoelgroepregisterHetdoelgroepregisterbevatkandidatendieinaanmerkingkomenvoordebanenafspraakofdiemetanderewoordenmeetellenvoorhetbehalenvandeafgesprokenaantallenVoorwerkgeverskanhetvanbelangzijnomiemandvanuithetdoelgroepregisterteplaatsenomzoaanbijtedragenaanhetrealiserenvandeverplichtingenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwskennisdocumenten-geactualiseerd
Samen Sterk Zonder StigmaSamenSterkZonderStigmazetzichinvoorzichinvooreensamenlevingwaariniedereenopenkanzijnoverpsychischeaandoeningenBespreekbaarheidvanpsychischeaandoeningenophetwerkleidttoteerderhulpzoekenminderziekteverzuimgrotereproductiviteitenminderpresenteiumlsme(menisaanwezigmaar
doetnietsnuttigsmeer)watookveelvoordelenvoordewerkgeveropleverthttpswwwsamensterkzonderstigmanlgclid=CIzNpJLFjdMCFQaVGwod-1oMdA
DorienVerhoevenvandeStichtingSamenSterkZonderStigmahieldop12april2017eenpresentatieoverstigmaendebenaderingvanwerkgevershttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagestigma_en_de_benadering_van_werkgeverspdfoverlay-context
ZieookparagraafoverSSZSinhoofdstuk6pagina38
WerkambassadeursDewerkambassadeurszijneeninitiatiefvanSamenSterkZonderStigmawerknemersmeteenpsychischeaandoeningdiewerkenbinnengewonebedrijvenenzichdaarinzettenvoordebevorderingvanbespreekbaarheideneenveiligecultuurhttpswwwsamensterkzonderstigmanlover-onsambassadeurs
LocusLocusiseenin2011opgerichtpubliek-privaatnetwerkvanbedrijvengemeentenenSW-bedrijvendathelptmensenmeteenafstandtotdearbeidsmarktopeenduurzamemanierintezettenhttpwwwlocusnetwerknl
34
De Normaalste ZaakDeNormaalsteZaakiseennetwerkvankleinereengroterewerkgeversdiestrevennaarlsquoinclusiefondernemenrsquoOpwwwdenormaalstezaaknlzijnondermeeroverzichtentevindenvanregelingenvoorwerkgeversdiewerknemersmeteenarbeidsbeperkingindienstnemenwwwdenormaalstezaaknl
Onbeperkt OndernemenDewebsitewwwonbeperktondernemencombevatvoorbeeldentipsenhandreikingenvoorwerkgeversdiearbeidsgehandicaptenindienstwillennemenOokdebegeleidingdaarvankomtnadrukkelijkaanbodwwwonbeperktondernemencom
Begeleidingskaarten psychische beperkingDeBegeleidingskaartengevensnelinzichtindegedragskenmerkenvandemedewerkermeteenpsychischebeperking(watzieik)enhoedaarhetbestmeeomgegaankanworden(watdoeik)EriseenversievoordewerkgevereneenversievoordebegeleidervanSocialeWerkvoorzieningofWerkbedrijfDekaartenzijnontwikkelddoorSBCMhttpswwwsbcmnlfileadminsbcm_datasectorenduurzame_banenbegeleidingskaarten_interactief_defpdf
HandreikingenSBCMheefthandreikingenontwikkeldomdeongeschrevenregelsineenbedrijfinzichtelijktemakenDoorvoorafinformatietekrijgenkandenieuwecollegazichgedragenzoalsdatbijdewerkgevergebruikelijkisHetisteoverwegenomwerkgeversopdezedocumententewijzenalszekandidatenmeteenpsychischebeperkingindienstnemen
httpswwwsbcmnlfileadminsbcm_dataproductenduurzaam_werkverbandproductendownloadsHandreiking_aan_het_werk_met_nieuwe_collegas_interactief_defpdf
httpswwwsbcmnlfileadminsbcm_dataproductenduurzaam_werkverbandproductendownloadsSBCM_Checklist_Spelregels_werkgeverpdf
httpswwwsbcmnlfileadminsbcm_dataproductenduurzaam_werkverbandproductendownloadshandreiking_begeleiding_op_de_werkvloerpdf
Harrie en WerkmaatHarrieisbedachtdoorCNVJongerenEenlsquoHarriersquoiseendirectecollegavaneenwerknemermeteenbeperkingdieoptreedtalsbegeleiderHarriestaatvoorHulpvaardigAlertRealistischRustigInstruerendenEerlijkhttpwwwikbenharrienl
SBCMenFNVhebbeneenvergelijkbaaraanbodontwikkeldalsdeHarrienamelijkdeWerkmaatZiehttpswwwsbcmnlproductenduurzaam-werkverbandproductenmaatjes-voor-medewerkers-met-arbeidsbeperkinghtmlL=0
35
Centrum Inclusieve ArbeidsorganisatieHetCentrumInclusieveArbeidsorganisatie(CIAO)eeninitiatiefvandeUniversiteitMaastrichtenUWVzetzichinomarbeidsplaatsenteontwerpenbijreguliereorganisatiesvoormensenmeteenafstandtotdearbeidsmarktookvoormensenmetpsychischeaandoeningenDaarbijwordtdemethodiekInclusiefHerontwerpvanWerk(IHW)toegepasthttpwwwinclusievearbeidsorganisatieorg
httpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgmethoden-instrumenteninclusief-herontwerp-van-werk
VanuitdieinvalshoekisdeMaastrichtseWerkcapaciteitMonitor(MWcopyM)aangepastvoorgebruikdoorGGZ-trajectbegeleidersDeMWcopyMiseenhulpmiddelvoorhetschattenenmonitorenvandewerkcapaciteitvanmensenmeteenernstigepsychischeaandoening(EPA)ensteltbegeleidersinstaathetfunctionerenophetwerktebesprekenhttpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgmethoden-instrumentenmaastrichtse-werkcapaciteit-monitor
HetartikellsquoLendingaHelpingHandatWorkAMultilevelInvestigationofProsocialMotivationInclusiveClimateandInclusiveBehaviorrsquogaatinopdenoodzaakvanlsquoinclusiefgedragrsquovanindividuelewerknemersmaarookteamsendegehelearbeidsorganisatievooreensoepeleintegratievanwerknemersmet(psychischeofandere)beperkingenhttpslinkspringercomarticle101007s10926-016-9680-z
Tips van Samen Sterk Zonder Stigma voor de advisering van werkgeversbull Praatmetinplaatsvanoverbull Leerdesignalenherkennenbull Focusopwatjekuntbeiumlnvloedenbull Creeumlereenveiligewerksfeerbull Pakdeoorzakenvanstressaanbull Blijfingesprekingevalvanziektenbull Helpcollegarsquosermeeomgaanbull Weesalertopnegatiefgedraghttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagestigma_en_de_benadering_van_werkgeverspdfoverlay-context
36
6Stigma
Inhoudbull Stigma en zelfstigma 37bull Stigma bestrijden 37 bull Handboek destigmatisering bij psychische aandoeningen 38 bull Destigmatiseringsinterventies 38bull Empowerment en doorbreken zelfstigma 38bull Samen Sterk Zonder Stigma 38 bull Werkambassadeurs 39bull Kennisthema stigma van Kenniscentrum Phrenos 39bull Vertellen of verzwijgen 39bull Tips 40
37
6StigmaEen van de grootste obstakels op weg naar werk is het stigma dat rust op psychische aandoeningen Stigma in de samenleving bij werkgevers en toekomstige collegarsquos Maar soms ook bij professionals en begeleiders En niet in het minst bij de persoon zelf zelfstigma Wat weten we over stigma en hoe daarmee om te gaan
Destigmatisering Drie gouden regels voor professionalsbullNeemeenopenhoudingaantegenoverdeclieumlntbullZorgdatjeenigekennishebtoverstigmaendestigmatiseringbullPleegreflectieopjeeigenaannames
Stigma en zelfstigmaZorsquon40vandeNederlanderskrijgtzelftemakenmeteenpsychischeaandoeningenTochbrengtheteenstigmametzichmeeDatleidttoteenkleinerekansopwerk90vandemensenmeteenpsychischeaandoeningzegtlasttehebbenvandegevolgenvanhetstigmazoblijktuitonderzoekDiegevolgenzijnminderkansopwerkminderzelfvertrouweneennegatiefzelfbeeldenzelfssociaalisolementEenderdetoteenkwartvandebetrokkenenvoeltzichgediscrimineerdofoneerlijkbehandeldDatleidterbij20toeervanaftezienwerktezoekenofeenopleidingtegaandoenHetstigmadatdebuitenwereldoplegtwordtvaakeigengemaaktdoordebetrokkeneHetstigmawordtgeiumlnternaliseerdenerontstaateenzelfstigmaDitisextraschadelijkEenstigmazouiemandnogkunnenmotiverenomhettegendeeltebewijzenMaarbijeenzelfstigmaverzetiemandzichnietmeertegenhetstigmahttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsstigma
HetartikellsquoHowandwhenstereotypesrelatetoinclusivebehaviortowardpeoplewithdisabilitiesrsquogaatinopdegevolgenvannegatievestereotypenenhoudingenvanwerkgeversenwerknemerstenopzichtevanwerknemersmetbeperkingen(waarondepsychischeaandoeningen)httpwwwtandfonlinecomdoiabs1010800958519220151072105
Stigma bestrijdenInparagraaf36vanhetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquoeencompactoverzichtvanhoestigmakanwordentegengegaanhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
IndelsquoWerkwijzerPsychischeaandoeningenenlichteverstandelijkebeperkingenHandboekvoormaatwerkbijhetbegeleidennaarwerkrsquogaatparagraaf23overhetwakenvoorstigmatiseringDaarinondermeertipshoetehandelenalsbegeleiderOokbegeleiderskunnenzichnietaltijdonttrekkenaanhetdenkeninstereotypenalshetgaatompsychischeaandoeningenBijvoorbeelddoorerautomatischvanuittegaandatwerknietaandeordeisofandershooguitsimpelwerkofonbetaaldwerkZiebijvoorbeeldhoofdstuk1enparagraaf22vandeWerkwijzerRe-integratievanklantenmetpsychischeaandoeningenhttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--waak-voor-stigmatisering
38
Hoe kun je als begeleider destigmatisering bevorderen Tips van Dorien Verhoeven van Samen Sterk Zonder Stigmabull Weetdaterzoietsalsstigmaenzelfstigmaisendathet
heelvaakvoorkomtbull Zorgdatjeenigekennishebtoverstigmaendewerking
ervanbull Weesjebewustvanjeeigenideeeumlnen(voor)oordelenKijk
daareerlijknaarbull WeethoejeeengesprekaangaatmetdeclieumlntBiedt
openingenlaatmerkendatjeopenstaatbegriphebtetcbull Probeersamenmetdeclieumlnttoteenoplossingtekomen
bijvoorbeeldoverdevraagopenheidtegevenaaneen(potentieumlle)werkgeverofniet
bull GebruikwaarmogelijkmethodiekenzoalsCORAL(zieeldersindezenieuwsbrief)
bull Nodigeenvanonzewerkambassadeursuitomtevertellenoverzijnofhaarervaringenmetstigmaophetwerkenhoedaarmeeomtegaan
httpswwwsamenvoordeklantnlnieuwssamen-sterk-zonder-stigma
Handboek destigmatisering bij psychische aandoeningenDithandboekbiedtveeloverzichteninzichtoverhoestigmatebestrijdenHethandboekisalleenindrukofalse-boektekoopbijdeuitgeverennietopinternetbeschikbaarWeeghelJvanPijnenborgMVanlsquotVeerJampKienhorstG(red)(2016)HandboekdestigmatiseringbijpsychischeaandoeningenPrincipesperspectievenenpraktijkenBussumCoutinhohttpsshopcoutinhonlstore_nlhandboek-destigmatisering-bij-psychische-aandoeningen-2027html
DestigmatiseringsinterventiesIndegeneriekemoduledestigmatiseringontwikkelddoorhetNetwerkKwaliteitsontwikkelingGGZondermeerinformatieoverdestigmatiseringsinterventiesenhandvattenvoorprofessionalsmaarookvoorclieumlntenzelfhttpwwwkwaliteitsontwikkelingggznlnetwerk
httpwwwkwaliteitsontwikkelingggznlprojectgenerieke-module-destigmatisering
Empowerment en doorbreken zelfstigmaEmpowermentvandeclieumlntkanhelpenhetzelfstigmatedoorbrekenDaarbijhelpenervaringsdeskundigenvanuiteengelijkwaardigepositie(ex-)clieumlntenomkeuzestemakenweerbijhunmotivatietekomenenteontdekkenwathunkwaliteitenenvaardighedenzijnenwatbijhenpasthttpswwwmovisienlpublicatiesnaar-hart-empowerment-deel-2
Samen Sterk Zonder StigmaDemissievanSamenSterkZonderStigma(SSZS)iseensamenlevingwaarinpsychischeproblematiekbespreekbaarisDatdoetSSZSondermeermethetprojectStigmaenWerkSSZSbiedtvoorlichtinghelptbijhetmakenvaneenplanvanaanpakorganiseertnetwerkenvanwerknemersmeteenpsychischeaandoeninginventariseertbestpracticesenontwikkeltinterventieshttpswwwsamensterkzonderstigmanl
39
VakbondenenondernemingsradenkunneneenbijdrageleverenaanhetbespreekbaarmakenvanpsychischeaandoeningenopdewerkvloerMogelijkhedendaartoewordenechterweinigbenutDitblijktuithetonderzoeklsquoPsychischeDiversiteitWerktvanSamenSterkzonderStigmaOmvakbondenenondernemingsradentehelpenmethetleverenvaneenbijdragezijnverschillendehulpmiddelenontwikkeldbull OnderzoekORampVakbondenPsychischeDiversiteitWerktbull ChecklistvoorOndernemingsradenbull FactsheetvoorOndernemingsradenbull Factsheetvoorvakbonden
WerkambassadeursDewerkambassadeurszijneeninitiatiefvanSamenSterkZonderStigmawerknemersmeteenpsychischeaandoeningdiewerkenbinnengewonebedrijvenenzichdaarinzettenvoordebevorderingvanbespreekbaarheideneenveiligecultuurhttpswwwsamensterkzonderstigmanlover-onsambassadeurs
httpswwwsamensterkzonderstigmanlverhalen
VeelvandeSSZS-ambassadeursverzorgenlezingenofpresentatiesZiehttpswwwsamensterkzonderstigmanlboek-een-ambassadeurverhalen_id=7442
Tips van ervaringsdeskundige Marieke van Keeken voor het aanpakken van stigmabull GanietvooronsdenkenmaarvraagengaingesprekEr
zijnallerleistereotypeninomloopdiedoorbreekjevooraldoorpersoonlijkcontact
bull PersoonlijkeervaringenmakenindrukindestrijdtegenstigmaVraagmensendiezelfkwetsbaarheidhebbenervarenomhunverhaaltedoenDatkaniemandzijnuitdeeigenorganisatiemaardewerkambassadeursvanSSZSkunnendatookdoen
bull ZorgvoorgoedeinformatieoverpsychischeaandoeningenenwerkHetisvaakeeneyeopenerdatbijnadehelftvandemenseninonslandooitzelfwordtgeconfronteerdmeteenpsychischprobleemEndateenaandoeninghelemaalnietalsvanzelfsprekendbetekentdatjenietkanwerken
LeeshaarverhaallsquoHoeikmijnzelfstigmadoorbrakrsquohttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwshoe-ik-mijn-zelfstigma-doorbrak
Kennisthema stigma van Kenniscentrum PhrenosFeitencijfersenontwikkelingenrondstigmaendestigmatiseringhttpwwwkenniscentrumphrenosnlkennisthemasstigma
Vertellen of verzwijgenIsopenheidovereenaandoeningverstandigofnietBijvoorbeeldineensollicitatieprocedureofophetwerkOpenheidishetideaalmaarindepraktijknietaltijdverstandigKenniscentrumPhrenosheefteenbrochureeninterventieomeengefundeerdeafwegingtemakenonderdetitelCORAL(concealorreveal)httpswwwkenniscentrumphrenosnlwp-contentuploads201506CORAL-NL_defpdf
40
SamenSterkzonderStigmaKenniscentrumPhrenosenTranzoTilburgUniversityontwikkelendezeaanpakverderwaarbijhetmeerwordttoegespitstopdeNederlandsesituatiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsverzwijgen-vertellen-coralnl-helpt
httpwwwkenniscentrumphrenosnldienstenprojecten-2doorontwikkeling-coral
TIPS bull Leg contactAngstenonbekendheidspeleneengroterolbijhetinstandhoudenvanstigmatiseringDaaromhelptcontactleggenmetmensenmeteenpsychischeaandoeninghetbesteomdestigmarsquosteverminderenDemanierwaaropjealsklantmanagercontactmaaktbepaaltofjestigmarsquosversterktofjuistvermindert(lsquoJamaarmetborderlinekunjetochnietmetkinderenwerkenrsquo)AlleenbegripvoleerlijkengelijkwaardigcontactvermindertstigmarsquosEnhetcreeumlerteenopenenveiligesfeerwaarindoorvragenstellenmeerbegripontstaat
bull Voorlichting en informatie over psychische aandoeningenErzijnveelverkeerdedenkbeeldenenmythes(lsquoautistenhebbengeengevoelrsquo)DoorjeteverdiepenindeverschillendepsychischeaandoeningenkrijgjeeenrealistischerbeeldOokklantenzelfbaserenzichvaakoponjuistedenkbeeldenenleggenzichzelfdaarmeeonnodigebeperkingenop
bull Zie psychische aandoeningen als deel van een continuuumlmWanneerjemensenmeteenpsychischeaandoeningzwart-wittegenovergezondemensenzetlijkenzevervanjeaftestaanMaariedereenheeftwelpsychischekwetsbaarheden
alsspreekangstofeenaanlegvoorsomberheidWanneerjepsychischeklachtenenkwetsbaarhedenzietalssymptomenopeenspectrumwaarjehogerenlagerkuntscorenisdatminderstigmatiserend
bull Maak vooroordelen en stigmarsquos bespreekbaar ook als begeleidersonderling
bull Gebruik het ICF-raamwerk om de gehele persoon in beeld te krijgen en niet alleen zijn of haar aandoeninghttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--waak-voor-stigmatisering
41
7Ervarings-deskundigen en clieumlnten
Inhoudbull Betrokkenheid clieumlnten en ervarings- deskundigen bij regionale plannen 42bull Landelijke Clieumlntenraad 43bull MIND 43bull Landelijk Platform GGZ 43bull Routewijzer naar werk 43bull Evaluatietool re-integratie 43bull Ervaringsdeskundigen 43bull Verhalen van ervaringsdeskundigen 44bull WerkWeb-Autisme 44bull Howie the Harp 44bull Tips van LPGGZ 44
42
7Ervarings-deskundigenenclieumlntenDoor clieumlntenraden clieumlntenorganisaties en ervarings-deskundigen te betrekken en met hen samen te werken kunnen professionals vanuit de GGZ en Werk amp Inkomen effectiever werken aan herstel en re-integratie Clieumlntenraden hebben een wettelijke basis in het kader van clieumlntenparticipatie Clieumlntenorganisaties zijn er op landelijk regionaal en lokaal niveau Zij ontplooien meerdere activiteiten zoals informeren lotgenotencontacten belangenbehartiging hersteltrajecten en het opbouwen van ervaringsdeskundigheid onder meer via opleidingen
Betrokkenheid clieumlnten en ervaringsdeskundigen bij regionale plannenInderegionalewerkateliersisveelgesprokenovermeerenbeterbetrekkenvanclieumlntenenervaringsdeskundigenZiehetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquometnameparagraaf26en28httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
IndeFrieseprojectgroepziteenclieumlntvertegenwoordigerdiezelfervaringsdeskundigeisverbondenaanhetHerstelcentrumFrieslandHijgeeftooktrainingenaandeprofessionalsBovendien
gaatderegioookeenreeksoverleggentebeleggenvoorclieumlntenDezezullenbegeleidwordendooreenervaringsdeskundigevanuithetHerstelcentrumhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
InhetprojectplanvanHollandRijnlandisveelaandachtvoorervaringsdeskundigheidendebetrokkenheidvanclieumlntenInLeidenbestaatallangeretijdStichtingZonwaarinervaringsdeskundigenzijnvertegenwoordigdErvaringsdeskundigenadviserenwaarnodigdegemeenteenuitvoerderszoalsklantmanagersOokverzorgenzijregelmatigtrainingenDaarnaastisStichtingPlatformSamenwerkenbetrokkenbijderegionalesamenwerkingZijorganiserenonderanderedialoogtafelsHierwordtdoorgepraatoverdebetekenisvanwerkvoorduurzaamherstelBeideorganisatieszullenookindearbeidsmarktregioHollandRijnlandactiefwordenzoalsopgenomeninhetplanvanaanpakvanderegioClieumlntenenclieumlntenorganisatieshebbeneenbelangrijkeplekgekregeninhetregionaleplanvanaanpakZoiservoorzieninmaatjesvoorclieumlntenWethouderMarleenDamenvanLeidenldquoZorsquonmaatjeziettochweeranderedingendaneenprofessionalHijofzijheeftookeenandererolendatkanelkaargoedaanvullenrdquohttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsbouw-samenwerking-op-vanuit-de-praktijk-en-niet-vanaf-de-bestuurstafels
43
Landelijke ClieumlntenraadDeLandelijkeClieumlntenraad(LCR)isingesteldbijwet(SUWI)omdeclieumlntenparticipatieinhetveldvanWerkampInkomenvormtegevenDeLCRisdekoepelvanlokaleenregionaleclieumlntenradenbijgemeentenenUWVhttpwwwlandelijkeclientenraadnl
MINDMINDisin2016ontstaanenwilpsychischeproblemenvoorkomenenmensendiehiermeetemakenhebbenondersteunenDitdoetMinddoorinformatietebiedenonderzoektedoenprojectenuittevoerenenactietevoerenSamenmetclieumlnten-enfamilieorganisatiesmaatschappelijkeorganisatiesonderzoekersambassadeursendonateursMINDiseeninitiatiefvanFondsPsychischeGezondheidKorrelatieenhetLandelijkPlatformGGZhttpswijzijnmindnl
Landelijk Platform GGZMINDLandelijkPlatformPsychischeGezondheid(voorheenLandelijkPlatformGGZLPGGZ)isdekoepelvanenvoorongeveertwintigclieumlnten-enfamilieorganisatiesindeGGZOpdesiteiseenoverzichttevindenvanregionaleclieumlntenorganisaties(RCOrsquos)clieumlntinitiatievenenprojectenViaRCOrsquoszijnervaringsdeskundigentevindenhttpwwwplatformggznllpggz
Routewijzer naar werkDeRoutewijzeriseenwebsitevanhetLandelijkPlatformGGZendeLandelijkeClieumlntenraad(LCR)Opdezesitekunnenclieumlntenallerhanderelevanteinformatievindenhttpwwwroutewijzernaarwerknl
Evaluatietool re-integratieDeEvaluatietoolre-integratieiseeninstrument(vragenlijst)datisgemaaktdoorhetVerwey-JonkerInstituutinopdrachtvandeLandelijkeClieumlntenraadenMINDHetgeeftdeclieumlntenraadinzichtinhoeUWVengemeentendebegeleidingvanpsychischkwetsbaremensenvormgevenwwwevaluatieggzenwerknl
ErvaringsdeskundigenErvaringsdeskundigenzijnalshetwarebovenhuneigenproblematiekuitgestegenZijkunnennuttigeadviezengevenaanprofessionalsSommigeervaringsdeskundigenzijnopgeleiddoordeGGZomeencoachenderoltespelenErvaringsdeskundigenzijntevindenviahetLPGGZmaarookviaregionaleclieumlntenorganisaties(RCOrsquos)enfamilieorganisatiesdeNederlandseVerenigingvoorAutisme(NVA)GGZ-instellingenofdehulplijnPandorahttpwwwplatformggznllpggz
lsquoErbestaateeneendimensionaalenstereotiepbeeldvanmensenmeteenpsychischeaandoeningMaarinwerkelijkheidisiedereenandersenzijndezeklantenerinallerleisoortenenmatenmetallerleiredenenenachtergrondenengevolgenvanhunaandoeningEengoedemanieromklantmanagersmeergripopdematerietegevenisdoorervaringsdeskundigeninteschakelenDeregionaleclieumlntenorganisatie(RCO)mobiliseertentraintervaringsdeskundigevrijwilligersomvoorlichtingtegevenaanklantmanagersZijvragennuvakeradviesEencursusvoormanagerswasookzeernuttigrsquoEen gemeentelijke beleidsmedewerker en ervaringsdeskundig
44
lsquoVeelklantmanagersvullenhetvoordeklantinindeluwtehoudenTerwijlerheelwatclieumlntenmetpsychischeproblematiekzijnvoorwiehetgoedisomtewerkenendiegraagwillenwerkenDepsychischeaandoeningislangnietaltijdoverdegehelelinieinvaliderendWerkhelptomeigenkrachtteontwikkelenenkanbijdragenaanhersteldoorweergeloofteontwikkelenindeeigencompetentiesensociaalenmaatschappelijkbetrokkentezijnErvaringsdeskundigheidhelptbijhetzoekennaardejuistewerk(ervarings)plekrsquoEen projectcooumlrdinator van ZONactief en ervaringsdeskundige
Verhalen van ervaringsdeskundigenDesiteUWVperspectiefiseenplatformvoorendoormensenmeteenarbeidsongeschiktheidsuitkeringHieropverhalenvlogsenvideorsquosonderandereditverhaaloverwerkenmetautismehttpsperspectiefuwvnlartikelendroom-wordt-waarheid
WerkWeb-AutismeHetprojectlsquoWerkWeb-AutismersquodateeninitiatiefisvanmeerdereorganisatieswaaronderdeNederlandseVerenigingvoorAutismebeoogteenzelfmanagementmethodiekteontwikkelenomnormaal-tothoogbegaafdemensenmetautismesamenmetbetrokkenprofessionalsteondersteunenbijhetvindenenbehoudenvanwerkdatgoedbijhenpastDemethodiekgeeftinzichtindeeigeneffectiviteiteigenregietalentenenvoorkeurenDitzijnbelangrijkevoorwaardenvoorduurzamearbeidsparticipatiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsnieuwsbrief-samenwerking-ggz-en-wi-november-verschenen
Howie the HarpHowietheHarpiseengoedvoorbeeldvaneenopleidingtotervaringsdeskundigeDenaamisgebaseerdopdebijnaamvandeAmerikaanHowardGelddienaeenverblijfinpsychiatrischeinstellingenhetpeer-to-peer-conceptbedachtmensenmeteenpsychiatrischegeschiedeniszettenhunlevenservaringentalenteninomelkaarteondersteuneninhunherstelPameijereeninstellingvoormensenmeteenverstandelijkeofpsychiatrischebeperkinghaaldehetconceptnaarNederlandwwwhowietheharpnl
TIPS VAN LPGGZHetLPGGZdoetdevolgendeaanbevelingenaangemeentenbullKijkgoedwateenklantkanGebruikdebeschikbareondersteuningMaakgebruikvaninterventieszoalsjobcarvingbullWeesalertopeenstigmaookbijjezelfalsklantmanagerbullOnderschathetzelfstigmavanveelklantennietbullPasaanpakkengerichtopempowermenttoebullMaakgebruikvanervaringsdeskundigendiezijnopgeleiddoordeGGZomeencoachenderoltespelenZetheninalsadviseurbijdeteamsMaakhuninbrengstructureel
Colofon
DeroutekaartpsychischeaandoeningenenwerkVersie2november2017
DezeroutekaartiseenproductvandeProgrammaraadHetisonderdeelvanhetKennisnetwerkSamenwerking
GGZenWerkampInkomen
Deroutekaartgeefteenstandvanzakeneind2017weerNieuweontwikkelingeneninformatiewillenwegraag
opnemenUwsuggestiesvooraanvullingenkuntumailennaar
helpdeskimpulssamenvoordeklantnl
Samen vernieuwen we de dienstverlening aan werkgevers en werkzoekenden
11
ZieooklsquoMethodebeschrijvingBegeleidWerken-eenindividuelevraaggerichtebenaderingrsquoMovisiedatabankEffectievesocialeinterventieshttpswwwmovisienlesibegeleid-werken-individuele-vraaggerichte-benadering
JobcoachingJobcoachingbiedtmensendienietzonderondersteuningeenbetaaldebaankunnenvindenenhoudensysteemgerichtebegeleidingDejobcoachgaatuitvanwerkdatpastbijdetalentenendeontwikkelingsmogelijkhedenvandewerknemerenvaneenwerkomgevingdiepastbijdewerknemerenkanookdewerkgeverencollegarsquosbegeleidenZievoormeerinformatieondermeerSamenwerkenaanwerkparagraaf33httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
HandreikingjobcoachingvandeProgrammaraadhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlageaan_de_slag_met_jobcoaching_0pdf
Zieverderhttpswwwarbeidsdeskundigennl
httpswwwarbeidsdeskundigennldossiersmensen-met-mogelijkhedenleidradendocumentakc224
NOLOCisdeberoepsverenigingvanloopbaanprofessionalswaaronderjobcoachesNolocbeheerteenberoepsregistervanprofessionalshttpswwwnolocnl
OVALisdebrancheorganisatievanarbodiensteninterventiebedrijvenadviesbureausophetterreinvanoutplacementenloopbaanbegeleidingenloopbaancoachingre-integratiebedrijvenenjobcoachorganisatieshttpwwwovalnl
Werk passend makenEenbelangrijkmiddelbijhetrealiserenvaneeninclusievearbeidsmarkteninclusievearbeidsorganisatiesishetaanpassenvanbestaandwerkenhetcreeumlrenvanpassendwerkbijvoorbeelddoorjobcarvingIndividueelHerontwerpvanWerk(IHW)ofjobcreationZievoormeerinformatieondermeerSamenwerkenaanwerkparagraaf34httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
Zievooreenuitgebreide(engelstalige)beschrijvingvandemethodeIHWZijlstraetallsquoDesigningworkforinclusivenessrsquo(2017)
Opdezesitekunnenwerkgeverskostelooseenbedrijfsanalyseaanvragenwwwinclusievearbeidsorganisatieorgmethoden-en-instrumenteninclusief-herontwerp-werkprocessen
Individuele rehabilitatiebenaderingDeindividuelerehabilitatiebenadering(IRB)iseenmethodeuitAmerikadieindeGGZwordtgebruiktommensenmetpsychischeaandoeningentehelpenbijhetrealiserenvantoekomstwensenviasocialeactiveringwerkenscholingInNederlandzijnspecialemodulesvoorallerleirehabilitatiegebiedenontwikkeld
12
IRB-begeleidersbesprekeninindividuelegesprekkenmetclieumlntenwatzegraagwillenveranderenenwelkestappenzedaarvoorkunnenzettenhttpwwwrehabilitatie92nlde-irb
MeerinformatieoverdeIRBisondermeertevindenindedatabankEffectievesocialeinterventiesenbijhetTrimbos-instituuthttpswwwmovisienldatabank-effectieve-sociale-interventiesgclid=EAIaIQobChMIyMf7kO641wIVCp4bCh39HQfbEAAYAiAAEgKCmPD_BwE
httpserkendeinterventiesggztrimbosnlerkende-interventiesindividuele-rehabilitatie-benadering
ACT en FACTAssertiveCommunityTreatment(ACT)iseenmodeluitdeGGZwaarbijeenmultidisciplinairteampatieumlntenhelptopmeerderelevensgebiedentegelijkpsychiatrischediagnostiekenbehandelingmedicatieverslavinghuisvestingwerkfinancieumlnenalgemenedagelijkseactiviteitenHetteamwerktmeteengedeeldecaseloadallehulpverlenerskennenallepatieumlntenenwerkensamenindebehandelinghttpserkendeinterventiesggztrimbosnlerkende-interventiesassertive-community-treatment
FlexibleAssertiveCommunityTreatment(FACT)richtzichopvolwassenenmeternstigepsychiatrischeaandoeningenFACTwerktoutreachendenassertiefhulpverlenersgaanafop(potentieumlle)patieumlntenviahuisbezoekophetdagcentrumofopstraatdaarwaardepatieumlntzichbevindtZijonderhoudenhetcontactdesnoodsmetdwang-ofdrangmiddelenhttpserkendeinterventiesggztrimbosnlerkende-interventiesflexible-assertive-community-treatment
EmpowermentEmpowermentbetekentkrachtigerendaardoorgelijkwaardigerwordenwaardoorjenietmeergediscrimineerdkuntwordenBijpsychischeaandoeningengaathetvooralomhetversterkenenvergrotenvandeeigenregieinmaatschappelijkeparticipatieenarbeidsparticipatiemeergevoelvancontroleoverdeeigensituatiehetgevoeldatjezelfderelevantebeslissingenvoorjeeigenlevenkuntnemenenmeervertrouwenindeeigencapaciteitenomietstebereikenhttpswwwmovisienlpublicatiesnaar-hart-empowerment-deel-2
Fit4WorkFit4Work(F4W)iseenaanpakdiewerkvooropsteltennietdeaandoeningDaaromheeftdere-integratieconsulentalscasemanagerderegieennietiemanduitdezorgNaeenintakelegtdecasemanagerverbindingtussenzorgwelzijnenwerkErwordtdirectingezetopeenwerkervaringsplaatsJuistdoorervaringopdewerkvloerteondergaanwordendepsychischebeperkingenduidelijkVoordeklantzelfdecasemanagerendezorgverlenerhttpwwwfit-4-worknlhome
E-mental healthVoormentaleproblemenzijndiverseinstrumenteneninterventiesontwikkelddieclieumlntenviainternetkunnengebruikensomsmetenigebegeleidingVoordergelijkeonlineinterventieswordtoverhetalgemeendeterme-mentalhealthgebruiktUitonderzoekisbekenddatdeeffectiviteitvaninternettherapieeumlngoedishttpwwwggznederlandnluploadsassetsFactsheet20e-mental20health20in20the20Netherlands20defpdf
wwwmirronl
13
httpwwwdepressieverenigingnlpreventie-en-terugvalpreventiee-health
httpwwwplatformggznllpggzproject_vraagsturingehealth
httpwwwplatformggznllpggzdownloade-healthaan-de-slag-met-digitale-zorgpdf
Een(engelstalig)overzichtvanappsvoordesmartphonemetonderdeknoplsquoMentalHealthrsquoveletientallenappsinverschillendecategorieeumlnhttpmyhealthappsnet
BureauZINZIZheeftmetsubsidievanUWVonderzoekgedaannaarkritischesuccesfactorenvanonlineinterventiesvoorwerklozenmetCommonMentalDisordersZiedeblauwdrukvooronlinebegeleidingvanwerklozenmetpsychischeklachtenhttpwwwonderzoekwerkeninkomennlrapportenc460gwqrkritische-succesfactoren-van-een-online-interventie-voor-werklozen-met-common-mental-disorderspdf
IPSIndividuelePlaatsingenSteun(IPS)iseenbewezeneffectievemethodeommensenmeteen(ernstige)psychischeaandoeningaanhetwerktehelpenIPSwordtuitgevoerddoorspeciaaldaartoeopgeleideIPStrajectbegeleidersvanuitdeGGZKenniscentrumPhrenosbewaaktdemodelgetrouweuitvoeringenbiedtveelinformatieoverIPSKenmerkendisdecombinatievanbehandelingenarbeidstoeleiding
IPSwordtverdergekenmerktdoor1 Iedereclieumlntdieeenregulierebaanwilkanmeedoen(zero
exclusion)2 Erwordtsnelgezochtnaareenechtebaanwerkenaan
werkvaardighedengebeurtlsquoonthejobrsquo(firstplacethentrain)3 Lukthetnietindeeerstebaandanisdatgeenmislukkingmaar
eenervaring4 Dearbeidswensenvandeclieumlntstaancentraal5 Erwordtlangdurigeondersteuninggebodenzowelaandeclieumlnt
alsaandewerkomgeving6 IPSisgeiumlntegreerdmetbehandelingdetrajectbegeleiderislid
vaneenambulantGGZ-team7 Doorlopendesystematischeinschattingvan
arbeidsmogelijkheden8 Systematischelsquojobdevelopmentrsquo9 Individuelebegeleidingbijuitkeringskwesties(lsquobenefit
counselingrsquo)wwwkenniscentrumphrenosnl
httpswwwwerkenmetipsnl
httpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingeninterventies--interventies
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
14
IPS in de samenwerkingsplannenIPSkomtin22plannenvande31voorVeelvuldigwordteendeelvandeimpulsgeldeningezetomIPS-trajectenintekopenSomsookinaanvullingoplopendeIPS-inzetVoorbeeldisRijkvanNijmegenwaar100IPS-trajectengaanlopenwaarvan10bekostigduitdeImpulsondersteuningIPSwordtinNijmeegseregiogezienalsvliegwielvoorsamenwerkingvanWampImetdeGGZErbestaatdaarbelangstellingvoordeinzetvanIPSvoordeCommonMentalDisorder-groepenvoormensenmeteenverstandelijkebeperkingInandereregiorsquoswordtIPSvoorheteerstingezet(bijvoorbeeldFoodValley4IPS-trajectenGooi-enVechtstreek2IPS-trajecten)Zuid-LimburggaatmogelijkeenIPS-pilotuitvoerenIntotaalwordenincofinancieringnaarschatting180IPS-trajectenextraingezetDaarnaastzijnerzesregiorsquosdiewelextraIPS-trajectenwillengaandoenmaarnoggeenaantallenbenoemenomdatzijditwillenlatenafhangenvandebehoefte
UWV-onderzoekssubsidie IPS UWVsubsidieertvanaf1januari2017jaarlijks500IPS-trajectenvoormensenmeteenarbeidsongeschiktheidsuitkeringvanUWVDezesubsidieduurtvijfjaarhetgaatintotaalomeenbedragvan20miljoeneuroGGZ-instellingenkunnenelkhalfjaarsubsidieaanvragenUWVgaattegelijkertijdonderzoekenwatdeeffectenzijnenopwelkewijzedezeaanpakstructureelkanwordengefinancierdInmiddelshebbenookenkelegemeentendieviaeenGGZ-instellingIPStoepasseneenverzoekingediendommeetedoenaanhetonderzoekhttpswwwuwvnlzakelijkleveranciersre-integratiedienstverleningik-wil-dienstverlening-voor-re-integratie-aanbiedendetailonderzoeksubsidieregeling-individuele-plaatsing-en-steun-ips
Gemeenten en IPSIPSiseeninterventievanuitdeGGZVoorgemeentenisIPSnogrelatiefonbekendEenaantalgemeentenzetinmiddelsIPSininsamenwerkingmetGGZ-instellingenEnkelenhebbenalwatmeerervaringdemeestenstaannogaanhetbeginZiehieroverparagraaf44enook45vanhetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquohttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
IPSkannietbuitendeGGZomwordentoegepastMaarnietallegemeentelijkeclieumlntenmetmentaleproblemenzijninbehandelingbijdeGGZSupportedemploymentkentongeveerdezelfdeuitgangspuntenalsIPSmaarniethetbehandelelementVoorgemeentendieietswillenmetclieumlntendienietinbehandelingzijnbijdeGGZissupportedemploymentduswellichteengoedalternatiefZiehieroverookdefactsheetArbeidenpsychischeaandoeningenvanhetTrimbosInstituuthttpswwwtrimbosnlactueelnieuwsberichtbericht=1797
Twee voorbeelden Den Haag en Amsterdam
Den HaagDenHaagismetGGZ-instellingParnassiabegonnenmeteenIPS-pilotmet60kandidatenUitdeeersteervaringenblijktdatditvoordegemeenteeenparadigmawisselingbetekentnamelijkinzettenopdegroepmoeilijkbemiddelbareninplaatsvanopmensenmeteenrelatiefkorteafstandtotdearbeidsmarktTotvoorkortwasergeentraditieinhetbemiddelenvanlsquomoeilijkersquogroepenenlagdefocusopdegroepdierelatiefmakkelijkaanhetwerkkonkomen
15
enzekernietopmensenmeteenernstigepsychischeaandoeningMededoordeParticipatiewetenhetfeitdatWajongerseenonbekendegroepvoordegemeentenaardegemeentekwamenisdeorieumlntatieveranderdDenHaagheeftnaeenjaarhetprojectgeeumlvalueerdHetdoelwas60kandidatenaanhetwerkineacuteeacutenjaarDatbleekteambitieuszowelvoordegemeentealsvoorParnassiaErisstevigmetelkaargesprokenmaardebeidepartijenwildenweldoorgaanDeleerpuntenzijnvooralbull FACT-teamsenIPS-jobcoachesmoestennoggroeienbull Delinkmethetwerkgeversservicepuntwastezwak(1persoon)bull ErwasookeenlsquohousingfirstrsquogroepDieisgestopthetbleekeen
tezwaredoelgroepbull TweevoorbereidendeIPS-gesprekkenisteweinig(de
zorgverzekeraarvergoedtnuachtgesprekken)httpswwwwerkenmetipsnlnieuwsuitkomsten-pilot-ips-gemeente-haag-positief
AmsterdamInAmsterdamwerkenGGZUWVengemeentenalenigetijdsamenrondIPSDebasisvoorsamenwerkinginAmsterdamiseenveranderendperspectiefbijGGZengemeenteDegemeentezetnuvooralinopmensenmeteengroteafstandtotdearbeidsmarktwaarvroegerhetgeldvooralgingnaarclieumlntenmetrelatiefveelkansenHetCollegeheeftbovendienextrageldterbeschikkinggesteldOokbijdeGGZiseenherorieumlntatiezichtbaarHetinzichtdatwerkhelptbijherstelbreektsteedsmeerdoorHetisduseenkwestievankeuzesmakenenookbovenjedirectebelanguitstijgenennaardelangeretermijnkijkenoverdegrensvanjeeigenstukjevanhetsociaaldomeinheenDeleerpuntenzijnbull LeerelkaaralsGGZengemeentegoedkennenenformuleer
gezamenlijkedoelenZorgdatdedirectbetrokkenenindeuitvoeringbijelkaaraantafelzitten
bull KijknaardelangeretermijnzieIPSalsinvesteringinmensenEnlaatdesnelleresuccessenzien
bull Betrekverzekeraarsbijdefinancieringbull Integreerhetwerkgeversservicepuntindesamenwerkinghttpswwwsamenvoordeklantnlpraktijkernstige-psychische-aandoening-en-werk-het-kan
DeAmsterdamseIPS-aanpakisonderdeelvanhetprogrammalsquoMeedoenWerktZievoordevoortgangsrapportageMeedoenWerkt2016enhetwerkplan2017httpsamsterdamnotudocnlcgi-binshowdoccgiaction=viewid=302454type=pdfMeedoen_Werkt_Voortgangsrapportage_2016_Werkplan_2017_versie_40pdf
InAmsterdamiseentaskforceEPAopgerichtmetveleverschillendepartijenZievoorhetstartdocumentvandetaskforceEPAhttpwwwclientenbelangamsterdamnlplaatjesuserfilesBijlage20120Vastgesteld20Startdocument20Herstel20en20Participatie203120mei202016pdf
5tipsvoorgemeentendieIPSwillentoepassenhttpswwwdivosanlbijeenkomsteneen-slag-verder-met-ipstips-van-gemeenten-het-uwv-en-het-ministerie-van-szw
Financiering IPSIPSwordttoegepastdoordeGGZMaartoeleidingnaarwerkmaaktintegraalonderdeeluitvandemethodiekDatroeptdevraagophoewordtIPSgefinancierdInaugustus2016gafhetZorginstituutNederland(ZIN)inhetrapportlsquoBevorderenvanparticipatievanclieumlntenmeteenpsychischestoornisrsquoduidelijkheidoverdeverantwoordelijkhedenvoorhetbevorderenvanparticipatievanclieumlntenindeGGZDeeerstegesprekkenvaneenIPS-trajectworden
16
viaZorgverzekeringswet(Zvw)gefinancierdDeeigenlijketoeleidingnaarwerkbehoorttothetparticipatiedomeinendientdaarookuitbetaaldtewordenDevergoedingvanuitdeZvwgaatgemiddeldgenomenomdeeersteachtgesprekkenvaneenIPS-trajectZieondermeerSamenwerkenaanwerkparagraaf42en46httpswwwzorginstituutnederlandnlpublicatiesrapport20160829bevorderen-van-participatie-van-clienten-met-een-psychische-stoornis
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
ZorgverzekeraarsDoordeintegratiesinhetsociaaldomeinendesamenwerkingmetdezorgsectorwordtdevraaginhoeverre(zorg)verzekeraarsenpubliekepartijendieverantwoordelijkzijnvoorparticipatieenre-integratiekunnensamenwerkenenwellichttotnieuwefinancieringsvormenkomenOplokaalniveaubetalenzorg-verzekeraarssomsmeeaantrajectenzoalsIPSinAmsterdamOverlegoversamenwerkingbijvoorbeeldoverdeinzetvanIPSkanonderdeeluitmakenvanregionalesamenwerkingvanverzekeraarsengemeentenZieondermeerSamenwerkenaanwerkparagraaf45httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
httpsvngnlonderwerpenindexwerk-en-inkomenarbeidsmarktbeleidpublicatiessamen-voor-re-integratie
httpwwwsociaalwebnlpublicatieshandreiking-een-integrale-blik-op-zorg-en-re-integratie
InderegioDrechtstedeniszorgverzekeraarsVGZeenactievepartnerinhetsamenwerkingsverbandHetgezamenlijkedoelisinbeeldtebrengendatwerkwerkelijkleidttotlagerezorguitgavenenmaatschappelijkekostenpluseenbeterekwaliteitvanlevenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsplan-van-aanpak-drechtsteden-samen-voor-maatwerk
Werkzame elementen in interventiesVeelinterventiesdeleneenaantaleffectieveelementenbull Aandachtvoordemensinrelatietothetwerkbull Veelpersoonlijkeaandachterzijnvaakmeergesprekken
nodigdangemiddeldomiemandsonderliggendemotivatienaarboventekrijgenzelfstigmatedoorbrekenofiemandszelfvertrouwenoppeiltekrijgen
bull RuimteomtemislukkenhetgaatomlerenenverderkomenDewegisdaarbijmisschienlangerdanbijanderen
bull Eenpositievebenaderingalseeneersteentweedeplaatsingnietlukkenisertochietsgewonnenzoalsenigewerkervaringeneensteedsbeterbeeldvandejuistebaan
bull UitgaanvaniemandsmogelijkhedenZoekvanuitdiemogelijkhedennaargeschiktwerkofpashetwerkdaaropaanDatbetekentduseenaanbodgerichtebenadering
17
bull Trainwerknemersvaardighedennietvoorafmaaropdewerkvloer
bull Benefitcounselingbenadrukdepositievekantenvanwerkenzoalsmeerinkomenenhetgevoeljenuttigtemaken
bull Goedecommunicatiemetwerkgeverenwerkomgevingookalsdeklantalenigetijdaanhetwerkis
bull VoerzorgenarbeidstoeleidingnietlosnaastelkaaruitmaarzorgopzrsquonminstvoorafstemmingencombineerzewaarnodigHetdriegesprektussendezorgprofessionalklantmanagerenklantisdaareenbelangrijkinstrumentvoorSomskandaarookeenervaringsdeskundigecoachbijaanschuiven
bull Terughoudendheidmetdwangensanctiesdatwerktnietgoedbijdezedoelgroepenkanparticipatiejuistbelemmeren
httpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingeninterventies--werkzame-elementen-in-interventies
18
3Integrale aanpak GGZen WampI
Inhoudbull Regionale werkateliers 19bull Vier voorbeeldregiorsquos 19bull 31 regionale plannen van aanpak 21bull Afstemming werkprocessen 22bull Integraal casemanagement 22bull Casebesprekingen en regievoering 23bull Gegevensuitwisseling 23bull Protocollen gegevensuitwisseling 24bull Tips gegevensuitwisseling en privacy 24bull Visie LCR op privacy en gegevensuitwisseling 24bull Algemene uitgangspunten begeleiding naar werk 24bull App Many ondersteunt samenwerking 25bull Ondersteuning door de Programmaraad 25
19
3IntegraleaanpakGGZenWerkampInkomenSamenwerken tussen GGZ en Werk amp Inkomen (WampI) is nodig maar lang nog niet altijd vanzelfsprekend Soms hebben GGZ gemeenten en UWV lokaal of regionaal al een goede samenwerking opgebouwd In 31 regiorsquos zijn plannen van aanpak gemaakt om de samenwerking te beginnen of versterken Door behandeling te combineren met werk of participatie worden betere resultaten bereikt Dat begint met het hebben van een gezamenlijk doel een gedeelde analyse en focus en een op elkaar afgestemde aanpak
Regionale werkateliersInderegionalewerkateliers(mei2016ndashapril2017)hebbenprofessionalsuitdewereldvanWerkampInkomenenGGZmetelkaarbesprokenhoebetersamentewerkenendaartalvanpraktischeinvullingenaangegevenVooreenoverzichtvandeuitkomstenenvervolgstappenziehoofdstuk2vanSamenwerkenaanwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
Vier voorbeeldregiorsquosBegin2016iseenonderzoekgestartnaarregionalesamenwerkinginvierarbeidsmarktregiorsquosgerichtopoptimalearbeidsparticipatievanmensenmeteenpsychischeaandoeningDevierarbeidsmarkt-regiorsquosdiedeelnemeninditonderzoekuitgevoerddoorbureauZINZIZzijn
1 RegioFriesland2 RegioHolland-Rijnland3 RegioRijkvanNijmegen4 RegioStedendriehoekenNoord-Veluwe
Hetonderzoekisinmiddelsafgerondeneriseeneindrapportagegepubliceerdhttpszinziznl20171113eindrapportage-samenwerking-in-vier-arbeidsmarktregios-gericht-op-optimale-arbeidsparticipatie-van-mensen-met-een-psychische-aandoening
Ookzijntweetussentijdserapportagesbeschikbaarhttpszinziznlprojectde-werkkamer
Opbasisdaarvanhebbendeonderzoekerstienlsquolessonslearnedrsquogeformuleerdhttpszinziznlwp-contentuploads20170310-Lessons-Learned-van-de-projectleiderspdf
Eenoverzichtvandebelangrijksteconstateringenuithetonderzoek1 Zet in op resultaat en niet alleen op inspanningbull Creeumlerhelderheidoverwelkerolentakenallebetrokkenen
hebbenenwelkeactieserzijngepland(meteenconcreteactiepuntenlijst)waarmeeookdevoortgangendeadlinesgemonitordkunnenworden
bull Maakmetelkaareenbalansopvandeinspanningenenresultaten(meteenkosten-batenanalyseofconcretebusinesscase)
bull Borgdatdecontactmomentendieerzijnookeffectiefenefficieumlntwordenbenut
20
2 Bepaal met elkaar op welke doelen je stuurtbull Eeneinddoelstellingdieverweglijktenblijftheeftalsrisico
dathetmindermotiverendkanwerkenenmindertotactiestimuleertBepaalconcretesubdoelstellingentussenresultatenofmaakresultaatafsprakenmetelkaar
3 Samenwerking als integraal onderdeel van je dagelijkse werk niet als iets lsquoerbijrsquo
bull Borgdeinvesteringeninbeddingvandesamenwerkingdooreenprojectleideraantestellendievoldoetaaneenconcreetuitgedachtprofielvoordezerolenstelperbetrokkenorganisatieeacuteeacutencentraalcontactpersoonaanalsaanspreekpunt
bull Bespreekmetelkaarwateenrealistischetijdsinvesteringisbull Legitimeerrichtinghetmanagementdirectiedatdeinvestering
insamenwerkingrendabelisMaaktcapaciteitvrijenborgdatdesamenwerkingorganisatorischingebedwordt
4 Denk na over opdrachtgeverschap amp eigenaarschapbull Gametelkaarhetgesprekaan(gedeeld)eigenaarschapen
verbindthierconcreteverantwoordelijkhedenenactiesaanbull Zorgvoorachterwachten5 Let op kwetsbaarheden in de opstart amp voortgang van de
regionale samenwerkingbull WeeszorgvuldigbijhetaanstellenvaneenprojectleiderLet
specifiekoppositieaanwezignetwerkenendaadkrachtbull Weestransparantenhoudtrekeningmetzakelijkeen
persoonlijkebelangendoormetelkaarstiltestaanbijWat(ver)bindtonsWatisiedersbijdrageAandachtvoordewhatrsquosinitforme
bull Concretiseermetelkaarwatsamenwerkenvooriedereenbetekentpelhetbegripechtaf
bull Toetsregelmatiginhetprocesofernogsteedswordtvoldaanaanverwachtingenaannamesenrealiteitvandeervarensamenwerking
6 Werken met casuiumlstiek kan op diverse wijzenbull Elkevormkentzijnvoor-ennadelenenisafhankelijkvan
contextenvoorkeurGedeeldesuccesfactorenzijncasusseninlatenbrengenvanuitverschillendeorganisatieshanterenvanhandleidingofprotocolbijinventarisatieprocesbegeleiderdiecasusbesprekingbegeleidt
bull Houdtrekeningmetselectiecriteriavandecasusprivacyvandeclieumlntruimetijdsmargevoorinventarisatieenfaciliteringvanuiteacuteeacutencentraalaanspreekpunt
7 Wanneer en hoe clieumlnten en werkgevers betrekkenbull Gametclieumlnten(raden)enwerkgeversingesprekwelkewensen
bestaanerindesamenwerkingBespreekmetelkaardelsquospelregelsrsquoinoverleggen
bull FaciliteeriniedergevaldathunperspectiefgeiumlntegreerdwordtbijvoorbeeldviaeenklankbordgroepofspecifiekefeedbackbijeenkomstenDenkooknawaaroverjeinputwilthebbenervaringenmetpsychischeklachtenofvisieopdienstverlening
8 Niet vanzelfsprekend zorgvuldige en tijdige communicatiebull Maakafsprakenoverdemaniervancommunicerentiming
mediuminitiatiefnemerbull Maakgebruikvandekrachtvanherhalingenbouw
checkmomenteninbull Attendeerallebetrokkenprofessionalsomzichtehoudenaan
dehaal-enbrengplichtalserietsnietduidelijkisneemdanzelfhetinitiatiefomdieduidelijkheidtekrijgen
21
Praktijkvoorbeeld van regionale samenwerkingPraktijkvoorbeeldvanregionalesamenwerkingtussengemeenteenGGZPresentatievanJannekeOudeAlink(gemeenteApeldoornregioStedendriehoekenNoordwestVeluwe)httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamenwerking_in_de_regio_stedendriehoek_en_noordwest_veluwepdfoverlay-context
Friese lessen rond samenwerkingldquoWedachtendatalsjebijelkaaraantafelgaatzittenermeteenefficiencywinstgeboektwordtNietsisminderwaarrdquoAldusKimReemerregiocooumlrdinatorParticipatiearbeidsmarktregioFryslanldquoJemoetelkaareerstlerenkennenenelkaargaanbegrijpenenvertrouwenDatkosttijdrdquoDelessenuitFrieslandbull LangeopstartwerptvruchtenafErisveeloverlegnodigbull Eacuteeacutenregievoerderperclieumlntbull Benoemdeverschilleninelkaarsbenaderingbull DekostengaanvoordebatenuitDusdoorgaanenbezig
blijvenanderszakthetbereikteweersnelwegbull Eentrekkerisessentieelenthousiasmeeveneensbull Communicatieisalleshttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
Echte winst door samenwerken zes gouden tips van Ferry KosterldquoZelfdoenisoptellenSamenwerkenisvermenigvuldigenrdquoDatzegtprofdrFerryKosterbijzonderhoogleraarInnovatievesamenwerkingaanTilburgUniversityZiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwssamenwerken-echte-winst-zes-gouden-tips-van-ferry-koster
31 regionale plannen van aanpakMaarliefst31arbeidsmarktregiorsquoshebbeneenplanvanaanpakgemaaktoverhunaanpakomderegionalesamenwerkingtussenUWVgemeentenenGGZteverbeterenzodatclieumlntenmetpsychischeaandoeningenbeteraanhetwerkkomenHetministerievanSZWheeftdeplannenbeoordeeldenuiteindelijkkomenzijallemaalinaanmerkingvoordefinancieumlleimpulsvanhetministerievanSZWToenmaligstaatssecretarisKlijnsmasteldeviahetkaderStimuleringregionalesamenwerkingGGZenWerkampInkomenintotaalmaximaal euro 35miljoenbeschikbaarInveelplannenisaandachtvoorcasuistiekbesprekingenenonderlingedeskundigheidsbevorderingenintervisieMeerdereregiorsquoshebbendeambitieomdewerkprocessenvanUWVgemeentenenGGZrondmensenmeteenpsychischeaandoeningopelkaaraftegaanstemmenofomtoteengezamenlijkwerkprocestekomenInzetenontwikkelingvanIPSkomtregelmatigindeplannenterughttpswwwsamenvoordeklantnlnieuws31-plannen-van-aanpak-ingediend
22
HetministerievanSZWlaatdekomendetweejaaronderzoekdoennaardeuitvoeringvandesamenwerkingsplannenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsonderzoek-naar-de-uitvoering-van-de-31-plannen
Afstemming werkprocessenInveelplannenvanaanpakwordtaandachtbesteedaanhetafstemmenvanwerkprocessentussenUWVgemeentenenGGZOpvallenddaarbijsommigenwerkenlsquovanbovennaarbenedenrsquoeerstbeleiddandewerkprocessenanderenvanbenedennaarboveneerstdepraktijkvandaaruitkomentotbeleidVoorbeeldbeleideersthttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwswerkgevers-centraal-plan-van-aanpak-drenthe
Voorbeeldpraktijkeersthttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsbouw-samenwerking-op-vanuit-de-praktijk-en-niet-vanaf-de-bestuurstafelshttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsplan-van-aanpak-zuid-limburg-sense-urgency
Integraal casemanagementVerschillendegezaghebbendepartijenbenadrukkenopbasisvanonderzoekhetbelangvaneenintegraleaanpakenintegraalcasemanagementvanuitWerkampInkomenendeGGZEengreepHetTrimbosInstituutpleitvoorsamenwerkingtussenFACT-teams(GGZ)ensocialewijkteamshttpsassetstrimbosnldocs97ad37ee-bffa-46e6-b55e-0a01c646ed51pdf
DeOrganisatievoorEconomischeSamenwerkingenOntwikkeling(OECD)beveeltNederlandaanompsychischeproblemenaltijdgeiumlntegreerdaantepakkenDedienstverleningaanclieumlntenmetpsychischeaandoeningenblijftachterdooreengebrekkigontwikkeldeondersteuningdoorcasemanagersaldusdeOECDOmdatmensenmeteenmentaleaandoeningvaakookandereproblemenhebbeniseenmultidisciplinaireondersteuningnodigwaarinzorgwerkeninkomenenanderesocialesectorenwordengecombineerd
OECDMentalHealthandWorkNetherlandsOECDPublishing2014DitrapportmaaktdeeluitvaneenseriepublicatiesoverdiverseOECD-landenOnlinetelezenviahttpwwwoecdorgnetherlandsmental-health-and-work-netherlands-9789264223301-enhtm
Tedownloadenviadezepaginahttpswwwrijksoverheidnldocumentenrapporten20141201oecd-rapport-mental-health-and-work-the-netherlands
OECDReportHealthataglanceEurope2016Onlinetelezenviahttpwwwoecdorghealthhealth-at-a-glance-europe-23056088htm
httpwwwoecd-ilibraryorgsocial-issues-migration-healthmental-health-and-work_9789264124523-en
23
HetZorginstituutNederlandheeftaangegevenwaardegrenzentussendedomeinenvanWerkampInkomenenGGZliggenTegelijkconstateerthetZorginstituutdaternogveelmisgaatindeafstemmingtussenbeidedomeinenzowelquabeleidalsuitvoeringhttpswwwzorginstituutnederlandnlpublicatiesrapport20160829bevorderen-van-participatie-van-clienten-met-een-psychische-stoornis
Casebesprekingen en regievoeringInsommigeregiorsquosisalervaringmetgemeenschappelijkeclieumlntbesprekingeninveelanderebestaathetvoornemendaartoeZieondermeerparagraaf27vanSamenwerkenaanwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
FrieslandheeftdriesubregionalecasusgroepenwaarinGGZgemeentenenUWVclieumlntenbesprekenDezecasusteamswordenndashzekerindebeginfasendashprofessioneelbegeleiddoortrainersendocentenvandeNoordelijkeHogeschoolLeeuwardenIndecasusgroepenwordtperclieumlnteacuteeacutenregievoerderbenoemdhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
CentraalindeaanpakvenderegioHollandRijnlandstaathetcasuiumlstiekoverlegDaarinoverleggenallebetrokkenpartijenovercasussendiezijzelfkunneninbrengenInhetoverlegwordtbepaaldwatermoetgebeurenwelkeafsprakennodigzijnenwiedaarbijbetrokkenzijnDaarbijwordtereacuteeacutenregiehouderbenoemdhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsbouw-samenwerking-op-vanuit-de-praktijk-en-niet-vanaf-de-bestuurstafels
GegevensuitwisselingEffectievesamenwerkingtussenWerkampInkomenenGGZkannietgoedplaatsvindenzonderdatgegevensoverdegemeenschappelijkeclieumlntuittewisselenDaarbijgaathetlangnietaltijdompuurmedischeinformatieOmherstelenparticipatiegoedtecombinerenishetvooralnodigominzichttedeleninwatiemandondanksdeaandoeningweacutelkanwatdeambitiesenwensenzijnenmetwelkeaanpassingenmogelijkrekeninggehoudenmoetenwordenHelaasbiedtdehuidigewet-enregelgevingrondgegevensuitwisselingenprivacygeenantwoordopallevragenvanprofessionalsHetbestedatzijdaaromkunnendoenishandelenindegeestvandewetgevingmaardaarbinnenopgewetensvollewijzewelzoekennaarpraktischeoplossingenInhetrapportSamenwerkenaanwerk(paragraaf47)wordtingegaanopgegevensuitwisselinghttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
httpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingensamenwerken-met-zorgprofessionals--gegevensuitwisseling-en-privacy
httpswwwdivosanlwerkwijzer-werk-en-inkomen-in-het-sociaal-wijkteamgegevensuitwisseling-beroepsgeheim-en-privacy
24
Protocollen gegevensuitwisselingInderegionalewerkateliersbleekdatinmeerdereregiorsquosafsprakenzijngemaakttussenGGZUWVengemeentenoverhoeomtegaanmetgegevensuitwisselingIndearbeidsmarktregioFrieslandiseenprotocolopgesteldvoordegegevensuitwisselingrondgezamenlijkeclieumlntenhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlageprivacyprotocol_frieslandpdfoverlay-context=nieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
Tips gegevensuitwisseling en privacybull Houdsteedsvoorogenwathetdoelisvande
gegevensuitwisselingDatwordtsnelvergetenGadusnawelkegegevensnoodzakelijkzijnvoorhetdoelkanhetookmetmindergaatdeuitvraagnietteverofisereenanderemanieromdegegevenstekrijgen(eisenvansubsidiariteitenproportionaliteit)
bull MedischeinformatieismeestalnietnodigalleeninformatieoverarbeidsmogelijkhedenenarbeidsbeperkingenMedischedossiersmogennietwordenuitgewisseldtenzijdeklantzezelfterbeschikkingstelt(enbeperkttotdevoorhetdoelrelevanteinformatie)
bull Vraagdeclieumlntaltijdtoestemmingvoorgegevensuitwisselingenlegdietoestemmingschriftelijkvast(datisoverigensgeenblancomachtiging)Legdeklantdaarbijzorgvuldiguitwaaromdegegevensnodigzijnenbeperkjetotgegevensdieechtnodigzijn
bull SomskunnencasusbesprekingentussenzorgverlenerenklantmanagersanoniemzijnBijniet-anoniemecasus-besprekingenisschriftelijketoestemmingvandeclieumlntvereist
bull Indriegesprekkenkomtinformatiesnelnaarboven
bronTekstinparagraaf47p3132Samenwerkenaanwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
Visie LCR op privacy en gegevensuitwisselinghttpswwwlandelijkeclientenraadnlContentDownloads141112-factsheet-privacypdf
Algemene uitgangspunten begeleiding naar werkbull Sluitaanbijdewensenendoelenvandeklant Werkenisvoormensenmeteenpsychischeaandoeningniet
altijdmakkelijkOmdemotivatietekunnenopbrengenishetdaaromextrabelangrijkdathetwerkzogoedmogelijkaansluitbijdekwaliteitenwensenendoelenvandepersoon
bull Werkvanuiteenintegralebenadering Wanneeriemandbehandelingnodigheeftishetbelangrijk
datdebehandelinggoedafgestemdisophettrajectnaarwerkDitgeldtookvoor(blijvende)ondersteuningdieiemandnodigheeftGoedeafstemmingvanbehandelingondersteuningenbegeleidingisessentieel
bull Denkinmogelijkheden IedereenkanietsDatishetaangrijpingspuntvoorbegeleiding
naarwerkWeescreatiefinhetbedenkenvanoplossingenvoorproblemenenvertaalmogelijkebeperkingenoppraktischemanierinmogelijkhedenFixeerjealsbegeleidernietopdeaandoeningBedenkdatfunctiesaanpasbaarzijn
25
bull Zorgvoorvoldoendeuitdaging IedereenkanzichontwikkelenWathiervoornodigisis
voldoendeuitdagingEenuitdagingis100maatwerkenvooriedereenverschillendMaarvooriedereengeldtalsietstemoeilijkoftemakkelijkisontwikkeljejezelfniet
bull Hetkanenmagmisgaan BijuitdagingenhoortdathetmiskangaanMaarhet
alternatiefnietsdoenofalleenmaarveiligekeuzesmakenisnietbeterTegenslagenenfaalervaringenzijneenonderdeelvaneenleerproces
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
App Many ondersteunt samenwerkingIndediverseregionalewerkateliersisnaarvorengekomendaterveelbehoefteisaanwisselwerkinghetuitwisselenvankennisencontactleggenmetelkaarDaarombiedenweuhetgebruikvandeappManyaanHetiseenbestaandeappwaarineencommunicatiekanaalisaangemaaktSAMENWERKINGGGZENWampImettoevoegingvan1 De35arbeidsmarktregiorsquos2 10categorieeumlnzoalsinterventiesfinancieumlnenGebruikdeappomeenvraagstellenofeenberichtophetprikbordachtertelateninhetcommunicatiekanaallsquoKennisnetwerkGGZenWampIrsquoDitkuntuzowelopregio-niveaudoenofineencategorieEencategorieisregio-overschrijdendBijeenregiokrijgenalleendiegenendevraagteziendieookdedesbetreffenderegiohebbengeselecteerdDeappistevindeninbull iTunesbull GooglePlaybull WindowsPhone
HoedeappteinstallerenentegebruikenDatisheeleenvoudigVolgdeinstructiesindehandleidingOfziedepaginahttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsapp-many-versterkt-het-kennisnetwerk-ggz-en-werk-inkomen
HetcommunicatiekanaallsquoKennisnetwerkGGZenWampIrsquoiseenbeslotenkanaalWiltuookandereprofessionalsuitnodigenomtekennisuittewisselenStuurdaneene-mailnaarhelpdeskimpulssamenvoordeklantnlovvappManyendegegevensvandeprofessional(naamorganisatiefunctieene-mailadres)
Ondersteuning door de ProgrammaraadDeProgrammaraadheefteenspecialepaginaopzijnsitelsquoSamenvoordeklantrsquooverwerkpsychischeaandoeningenensamenwerkingtussenprofessionalsuitGGZenWampIHieroponderanderdoorverwijzingennaarondersteunendeproductenhttpswwwsamenvoordeklantnlpsychische-aandoening-en-werk
MaandelijksverschijntdedigitaleNieuwsbriefSamenwerkingGGZenWampIHierinveelpraktischetipsenervaringenronddeuitvoeringvanderegionaleplannenvanaanpakOponderstaandepaginanadereinformatielinksnaardereedsverschenennieuwsbrievenendemogelijkheidomje(gratis)teabonnerenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsnieuwsbrief-samenwerking-ggz-en-wi
26
4Kennis enkennisdelenInhoudbull Regionale werkateliers en plannen van aanpak 27bull Divosa 27 bull SBCM 27bull ParticipatieCampus 28bull Phrenos 28bull Tranzo 28bull Samen Sterk Zonder Stigma 28 bull GGZ Nederland 28bull AKC 29bull MMM 29bull Centrum Inclusieve Arbeidsorganisatie 29bull MIND 29bull LPGGZ 29 bull App Many 29bull Trimbos-instituut 29bull Movisie 29
27
4KennisenkennisdelenOm beter en effectiever samen te werken is het delen van bestaande en opbouwen van nieuwe kennis onontbeerlijk Zowel binnen de domeinen GGZ en Werk amp Inkomen als daartussen In dit hoofdstuk van de routekaart onder meer links naar vindplaatsen van kennis zoals kenniscentra en organisaties alsmede hun opleidingen en trainingen We beperken ons daarbij tot non-profit organisaties Dat neemt niet weg dat er ook een relevant aanbod van trainingen en opleidingen is van commercieumlle partijen
Regionale werkateliers en plannen van aanpakKennisdelingwaseenbelangrijkonderwerpinderegionalewerkateliersInderegionaleplannenvanaanpakisdeweerslagdaarvanduidelijkterugtevindenininitiatievenrondthemabijeenkomstengezamenlijketrainingenenopleidingenoverzichtenvanproducteneninterventieskenniskringenopbouwvaneenregionalesocialekaartetcInhoofdstuk2vanhetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquozijnzebeschrevenmetnameinparagraaf26httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
KennisdeleniseenbelangrijkepijlervanhetplanvanaanpakinWest-BrabantDaarbijgaathetmetnameomeffectieveinterventiesenaanpakkenDesamenwerkendepartijengaantrainingenenworkshopsorganiserenbijvoorbeeldoverdevraaghoejeeenpsychischeaandoeningherkentOfwatgemeentenenUWVinhuishebbenaanbegeleidingsmogelijkhedenrichtingwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwssamen-werken-aan-werk-west-brabant
DivosaDivosaisdeverenigingvanleidinggevendeninhetsociaaldomeinOpdesitevanDivosazijnverschillendewerkwijzerstevindenoverdere-integratievanmensenmeteenpsychischeaandoeningalsmedeeendigitalekenniswijzereene-learningeentrainingvoorklantmanagersendiverseanderehulpmiddelenhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
SBCMSBCMishetKenniscentrumenAampO-fondsindesocialewerkgelegenheidHetdoelvanSBCMismiddelshaaractiviteitenbijdragenaanpassendbetaaldenduurzaamwerkvoormensenmeteenafstandtotdearbeidsmarktSBCMheeftmeerderetrainingenvoordiversedoelgroepeneene-learningenheeftdiverseandererelevanteproductenzoalshandreikingenvoorbegeleidingDeSBCM-productenzijndeelstevindenindeParticipatieCampuswwwsbcmnlproducten
28
ParticipatieCampusDeParticipatieCampusiseeninitiatiefvanDivosaenSBCMterbevorderingvanhetvakmanschapindeuitvoeringDeParticipatiecampusgeefttoegangtotverschillendee-learningsdigitalekenniswijzersenandereproductenRegistratie(gratis)isvereistwwwparticipatiecampusnl
httpsparticipatiecampusnlkenniswijzers
httpsparticipatiecampusnlelearningaanbod
PhrenosPhrenosishetkenniscentrumvoorernstigepsychischeaandoeningen(epa)OpdesitevanPhrenosstaatveelinformatieoverEPA(ernstigepsychischeaandoeningen)enwerkrichtlijnenbijeenkomstenkenniskringenaanpakkeneninterventiesPhrenosbeheertenontwikkeltdeinterventieIPS(IndividuelePlaatsingenSteun)enverzorgtdeopleidingtotIPS-jobcoachhttpswwwkenniscentrumphrenosnl
TranzoTranzoishetwetenschappelijkcentrumvoorzorgenwelzijnvanTilburgSchoolofSocialandBehavioralSciencesTilburgUniversityDemissieishetverbindenvanwetenschapenpraktijkophetgebiedvanzorgenwelzijnhttpswwwtilburguniversityedunlonderzoekinstituten-en-researchgroepentranzo
TranzokentverschillendeAcademischeWerkplaatsenwaarinderelatietussenpsychischeaandoeningenenwerkcentraalstaatmetnamedeAcademischeWerkplaatsArbeidenGezondheidhttpswwwtilburguniversityedunlonderzoekinstituten-en-researchgroepentranzoacademischewerkplaatsenarbeid-en-gezondheid
Samen Sterk Zonder StigmaDesitevanSamenSterkZonderStigma(SSZS)geeftondermeertoegangtoteentraininglsquoSelecterenzondervooroordelenrsquodee-learninglsquoOpenheidpsychischegezondheidwerktrsquoendeapplsquoSterkophetWerkrsquoBovendienpresentatiesvanwerkambassadeursenworkshopsamppresentatiesopmaatwwwsamensterkzonderstigmanl
ZieookparagraafoverSSZSinhoofdstuk6pagina38
GGZ NederlandGGZNederlandisdebrancheorganisatievoorinstellingenindegeestelijkegezondheidszorgenverslavingszorgSteedsmeerGGZ-instellingenzienwerkenparticipatiealsnuttigeennoodzakelijkeonderdelenvangenezingenrehabilitatieenintegrerendieinhunbehandelingBijvoorbeeldmetarbeidsmatigedagbehandelingofwerkonderbegeleidingvangespecialiseerdetrajectbegeleidersofjobcoachesvaakineenambulantbehandelteamOpdewebsitevanGGZNederlandisveelrelevanteinformatietevindenbijvoorbeeldoverdeontwikkelingvane-mentalhealthhttpwwwggznederlandnl
httpswwwzorgkaartnederlandnlggz
29
AKCHetArbeidsdeskundigKenniscentrum(AKC)heeftvelerelevantepublicatiesenorganiseertdaarnaastregelmatigbijeenkomstenhttpswwwarbeidsdeskundigennlakc
MensenMetMogelijkhedenInhetprojectMensenMetMogelijkheden(MMM)werken21beroepsgroepenenhunorganisatiessamenaanhetbevorderenvandeparticipatievanmensenmeteenpsychischekwetsbaarheidViadesitevanMMMisondermeereentrainingtoegankelijkdieindividueelmaarookgroepsgewijs(bijvoorbeeldinberoepsmatiggemengdegroepen)gevolgdkanwordenDaarnaastondermeereenInspiratieboekhttpwwwmmm-mensenmetmogelijkhedennl
Centrum Inclusieve ArbeidsorganisatieHetCentrumInclusieveArbeidsorganisatie(CIAO)kanhelpenmethetbetertoegankelijkmakenvaneenarbeidsorganisatievoormensenmeteenbeperkingondermeerdoorInclusiefHerontwerpvanWerk(IHW)HetCIAOiseengemeenschappelijkinitiatiefvandeUniversiteitMaastrichtenUWVhttpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgexpertisecentrum
ZieookparagraafoverCIAOinhoofdstuk5pagina35
MINDMINDwilpsychischeproblemenvoorkomenenmensendiehiermeetemakenhebbenondersteunendoorinformatietebiedenonderzoektedoenprojectenuittevoerenenactietevoerenMINDiseeninitiatiefvanFondsPsychischeGezondheidKorrelatieenhetLandelijkPlatformGGZhttpswijzijnmindnl
Landelijk Platform GGZHetLandelijkPlatformGGZ(LPGGZ)iseenkoepelvanclieumlnten-enfamilieorganisatiesindeGGZHetLPGGZstreefternaardepositievanmensenmeteenpsychischeaandoeningstructureelteverbeterenondermeerviaallerhandeprojectenwaaronderlsquoopenvoorwerkrsquohttpwwwplatformggznllpggz
httpwwwplatformggznllpggzopen_voor_werk
App ManyViadeappManykunnenprofessionalsenanderebetrokkeneninderegioinformatieenvragenuitwisselenZieparagraafAppManyondersteuntsamenwerkinginhoofdstuk3Zieparagraafoverappmanyinhoofdstuk3paginanummer25
Trimbos-instituutHetTrimbos-instituutwildegeestelijkegezondheidverbeterendoorhetdelenvankennisHetTrimbosInstituutontwikkeltinterventiesenbeheerteenwebsitemeterkendeinterventiesindelangdurigeGGZhttpswwwtrimbosnl
httpserkendeinterventiesggztrimbosnl
MovisieMovisieishetlandelijkkennisinstituutenadviesbureauvoorhetsociaaldomeinMovisiebeheertondermeerdedatabankeffectievesocialeinterventieshttpswwwmovisienl
httpswwwmovisienleffectieve-sociale-interventies
30
5Werkgevers
en banenInhoudbull Psychosociale arbeidsbelasting 31bull Werkgeversbenadering en -dienstverlening 31bull Tips van professionals 32bull Instrumentarium Participatiewet 32bull Banenafspraak 33bull Doelgroepregister 33bull Samen Sterk Zonder Stigma 33 bull Werkambassadeurs 33bull Locus 33bull De Normaalste Zaak 34bull Onbeperkt Ondernemen 34bull Begeleidingskaarten psychische beperking 34bull Handreikingen 34bull Harrie en Werkmaat 34bull Centrum Inclusieve Arbeidsorganisatie 35bull Tips van Samen Sterk Zonder Stigma voor de advisering van werkgevers 35
31
5WerkgeversenbanenEr is - terecht - veel aandacht voor het (terug)leiden van mensen met een psychische aandoening naar de arbeidsmarkt Maar preventie van uitval is stap eacuteeacuten Dat moet gestalte krijgen in de werksituatie bij de werkgever
Bij re-integratie zijn werkgeverscontacten onontbeerlijk Dit is vanouds iets van het domein Werk amp Inkomen en loopt met name via de zogenaamde werkgeversservicepunten van UWV en gemeenten Naarmate de GGZ meer belang hecht aan werk vindt ook daar werkgeversbenadering plaats bijvoorbeeld in het kader van IPS Het is van belang dat op elkaar af te stemmen de werkgever zo min mogelijk te belasten met allerlei verschillende contacten en arrangementen en de werkgever zoveel mogelijk te ontzorgen De Participatiewet heeft daar een aantal moge-lijkheden voor gecreeumlerd Daarnaast kunnen herontwerp van werk en specifieke ondersteuning helpen bij een goede integratie van werknemers met een psychische aandoening in een bedrijf
Psychosociale arbeidsbelasting Psychosocialearbeidsbelasting(PSA)iseenbelangrijkerisicofactorvooruitvalenpsychischekwetsbaarheidHetterugdringenofvoorkomenvanPSAisdanookeenhoeksteenvangoedARBO-beleidIndeHandreikingPsychosocialearbeidsbelastingstaantalvanaanknopingspuntendaarvoorhttpwwwdearbocatalogusnlsitesdefaultfilesstvdahandreikingenhandreiking_psapdf
httpswwwarboportaalnlexterne-bronneninstrumentenhandreiking-psychosociale-arbeidsbelasting-psa
Werkgeversbenadering en -dienstverleningLeesoverwerkgeversbenaderingenwerkgeverscontacteninlsquoSamenwerkenaanwerkrsquoparagraaf3738en41alsmedeindewerkwijzersvanDivosahttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
httpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--werk-samen-met-werkgevers
InhetDrentseplanvanaanpakstaateengezamenlijkewerkgeversbenaderingcentraalDeGGZ-trajectbegeleidersnaarwerksluitenaanbijdeaccountmanagersvangemeentenenUWVinhetWerkgeversservicepunthttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwswerkgevers-centraal-plan-van-aanpak-drenthe
Dewerkgeversservicepuntenspeleneenbelangrijkerolindeondersteuningvanwerkgeversbijhetindienstnemenvanwerknemersmet(psychischeenandere)beperkingenhttpswwwwerknlwerk_nlwerkgeverwervingsadvieswerkgeversservicepunt
32
OpdesitelsquoSamenvoordeklantrsquovandeProgrammaraadisveelrelevanteinformatietevindenoverwerkgeversbenaderingenwerkgeversdienstverleninghttpswwwsamenvoordeklantnlwerkgeversdienstverlening
httpswwwsamenvoordeklantnlwerkgeversdienstverleningwerkgeversservicepunten
Werkgeversservicepuntenperarbeidsmarktregiohttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagewerkgeversservicepunten_22_08_2017pdfoverlay-context=arbeidsmarktregios
Tips van professionalsbull Netwerkontwikkelingmetwerkgeversisvangrootbelang
Geefindecontacteneenduidelijkenreeumlelbeeldvanwateenwerkgeverkanverwachten
bull OntzorgdewerkgeverZijvrezenextrabelastinglsquogedoersquoeneenvergrotekansopuitvalErvaringenvanuitbijvoorbeeldIPSlatenziendatditzekernietaltijdterechtisEengoed
middelomwerkgeverstehelpenisdeno-riskpoliswaarmeewerkgeverszijningedekttegenmogelijkeuitvaldoorziektevandenieuwewerknemer
bull Benutdemogelijkhedenvanbegeleidingvanwerkgeversendecollegarsquosopdewerkvloervandenieuwewerknemer
bull Neembezwarenserieusmaarprobeerzeteontzenuwenofbeheersbaartemakenbijvoorbeelddoordeinzetvaneenjobcoach
bull Alshetluktomeenklantmeteenpsychischprobleemsuccesvolteplaatsenopentdatdewegvooranderenzoisdeervaringvanbegeleiders
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
GGZ-instellingRoadsenuitzendketenAdeccogaansamenwerkenommeermensenmeteenpsychischeaandoeningaaneenbaantehelpenenhengoedtebegeleidenDebasisvandezepubliek-privatesamenwerkingisdatiederdoetwaarhijgoedinisbullAdeccoheefteenwerkgeversnetwerkenvacaturesbullRoadsheeftdecapaciteitenervaringommensenmetpsychischeaandoeningentebegeleidenookinhetwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsgoed-op-weg-met-publieke-private-samenwerking
Instrumentarium ParticipatiewetDeParticipatiewetbiedtmeerderemogelijkhedenomeenwerkgeverteontzorgenenomhethaalbaartemakeniemandmeteenbeperkingindiensttenemenzoalseenloonkostensubsidieofno-riskpolisZievooreenhandzaamoverzichtvandeinstrumentenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwskennisdocumenten-geactualiseerdhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagekennisdocumentondersteuningmensenpwet-versiefeb17pdfoverlay-context=userspearl-hartgers
33
BanenafspraakInhetSociaalAkkoordisvastgelegddatwerkgevers125000extrabanenvoormensenmeteenarbeidsbeperkingmoetencreeumlrenwaarvan25000bijdeoverheiden100000inhetbedrijfslevenDeafsprakentussensocialepartnersenkabinetzijnookvastgelegdindeWetbanenafspraakenquotumarbeidsbeperkten(WetBQA)httpswwwsamenvoordeklantnlwettenbanenafspraak
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlageofficiele_versie_kennisdocument_wet_banenafspraak_en_quotum_arbeidsbeperkten_-_zomer_2017pdfoverlay-context=
httpswwwsamenvoordeklantnlwetten
DoelgroepregisterHetdoelgroepregisterbevatkandidatendieinaanmerkingkomenvoordebanenafspraakofdiemetanderewoordenmeetellenvoorhetbehalenvandeafgesprokenaantallenVoorwerkgeverskanhetvanbelangzijnomiemandvanuithetdoelgroepregisterteplaatsenomzoaanbijtedragenaanhetrealiserenvandeverplichtingenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwskennisdocumenten-geactualiseerd
Samen Sterk Zonder StigmaSamenSterkZonderStigmazetzichinvoorzichinvooreensamenlevingwaariniedereenopenkanzijnoverpsychischeaandoeningenBespreekbaarheidvanpsychischeaandoeningenophetwerkleidttoteerderhulpzoekenminderziekteverzuimgrotereproductiviteitenminderpresenteiumlsme(menisaanwezigmaar
doetnietsnuttigsmeer)watookveelvoordelenvoordewerkgeveropleverthttpswwwsamensterkzonderstigmanlgclid=CIzNpJLFjdMCFQaVGwod-1oMdA
DorienVerhoevenvandeStichtingSamenSterkZonderStigmahieldop12april2017eenpresentatieoverstigmaendebenaderingvanwerkgevershttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagestigma_en_de_benadering_van_werkgeverspdfoverlay-context
ZieookparagraafoverSSZSinhoofdstuk6pagina38
WerkambassadeursDewerkambassadeurszijneeninitiatiefvanSamenSterkZonderStigmawerknemersmeteenpsychischeaandoeningdiewerkenbinnengewonebedrijvenenzichdaarinzettenvoordebevorderingvanbespreekbaarheideneenveiligecultuurhttpswwwsamensterkzonderstigmanlover-onsambassadeurs
LocusLocusiseenin2011opgerichtpubliek-privaatnetwerkvanbedrijvengemeentenenSW-bedrijvendathelptmensenmeteenafstandtotdearbeidsmarktopeenduurzamemanierintezettenhttpwwwlocusnetwerknl
34
De Normaalste ZaakDeNormaalsteZaakiseennetwerkvankleinereengroterewerkgeversdiestrevennaarlsquoinclusiefondernemenrsquoOpwwwdenormaalstezaaknlzijnondermeeroverzichtentevindenvanregelingenvoorwerkgeversdiewerknemersmeteenarbeidsbeperkingindienstnemenwwwdenormaalstezaaknl
Onbeperkt OndernemenDewebsitewwwonbeperktondernemencombevatvoorbeeldentipsenhandreikingenvoorwerkgeversdiearbeidsgehandicaptenindienstwillennemenOokdebegeleidingdaarvankomtnadrukkelijkaanbodwwwonbeperktondernemencom
Begeleidingskaarten psychische beperkingDeBegeleidingskaartengevensnelinzichtindegedragskenmerkenvandemedewerkermeteenpsychischebeperking(watzieik)enhoedaarhetbestmeeomgegaankanworden(watdoeik)EriseenversievoordewerkgevereneenversievoordebegeleidervanSocialeWerkvoorzieningofWerkbedrijfDekaartenzijnontwikkelddoorSBCMhttpswwwsbcmnlfileadminsbcm_datasectorenduurzame_banenbegeleidingskaarten_interactief_defpdf
HandreikingenSBCMheefthandreikingenontwikkeldomdeongeschrevenregelsineenbedrijfinzichtelijktemakenDoorvoorafinformatietekrijgenkandenieuwecollegazichgedragenzoalsdatbijdewerkgevergebruikelijkisHetisteoverwegenomwerkgeversopdezedocumententewijzenalszekandidatenmeteenpsychischebeperkingindienstnemen
httpswwwsbcmnlfileadminsbcm_dataproductenduurzaam_werkverbandproductendownloadsHandreiking_aan_het_werk_met_nieuwe_collegas_interactief_defpdf
httpswwwsbcmnlfileadminsbcm_dataproductenduurzaam_werkverbandproductendownloadsSBCM_Checklist_Spelregels_werkgeverpdf
httpswwwsbcmnlfileadminsbcm_dataproductenduurzaam_werkverbandproductendownloadshandreiking_begeleiding_op_de_werkvloerpdf
Harrie en WerkmaatHarrieisbedachtdoorCNVJongerenEenlsquoHarriersquoiseendirectecollegavaneenwerknemermeteenbeperkingdieoptreedtalsbegeleiderHarriestaatvoorHulpvaardigAlertRealistischRustigInstruerendenEerlijkhttpwwwikbenharrienl
SBCMenFNVhebbeneenvergelijkbaaraanbodontwikkeldalsdeHarrienamelijkdeWerkmaatZiehttpswwwsbcmnlproductenduurzaam-werkverbandproductenmaatjes-voor-medewerkers-met-arbeidsbeperkinghtmlL=0
35
Centrum Inclusieve ArbeidsorganisatieHetCentrumInclusieveArbeidsorganisatie(CIAO)eeninitiatiefvandeUniversiteitMaastrichtenUWVzetzichinomarbeidsplaatsenteontwerpenbijreguliereorganisatiesvoormensenmeteenafstandtotdearbeidsmarktookvoormensenmetpsychischeaandoeningenDaarbijwordtdemethodiekInclusiefHerontwerpvanWerk(IHW)toegepasthttpwwwinclusievearbeidsorganisatieorg
httpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgmethoden-instrumenteninclusief-herontwerp-van-werk
VanuitdieinvalshoekisdeMaastrichtseWerkcapaciteitMonitor(MWcopyM)aangepastvoorgebruikdoorGGZ-trajectbegeleidersDeMWcopyMiseenhulpmiddelvoorhetschattenenmonitorenvandewerkcapaciteitvanmensenmeteenernstigepsychischeaandoening(EPA)ensteltbegeleidersinstaathetfunctionerenophetwerktebesprekenhttpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgmethoden-instrumentenmaastrichtse-werkcapaciteit-monitor
HetartikellsquoLendingaHelpingHandatWorkAMultilevelInvestigationofProsocialMotivationInclusiveClimateandInclusiveBehaviorrsquogaatinopdenoodzaakvanlsquoinclusiefgedragrsquovanindividuelewerknemersmaarookteamsendegehelearbeidsorganisatievooreensoepeleintegratievanwerknemersmet(psychischeofandere)beperkingenhttpslinkspringercomarticle101007s10926-016-9680-z
Tips van Samen Sterk Zonder Stigma voor de advisering van werkgeversbull Praatmetinplaatsvanoverbull Leerdesignalenherkennenbull Focusopwatjekuntbeiumlnvloedenbull Creeumlereenveiligewerksfeerbull Pakdeoorzakenvanstressaanbull Blijfingesprekingevalvanziektenbull Helpcollegarsquosermeeomgaanbull Weesalertopnegatiefgedraghttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagestigma_en_de_benadering_van_werkgeverspdfoverlay-context
36
6Stigma
Inhoudbull Stigma en zelfstigma 37bull Stigma bestrijden 37 bull Handboek destigmatisering bij psychische aandoeningen 38 bull Destigmatiseringsinterventies 38bull Empowerment en doorbreken zelfstigma 38bull Samen Sterk Zonder Stigma 38 bull Werkambassadeurs 39bull Kennisthema stigma van Kenniscentrum Phrenos 39bull Vertellen of verzwijgen 39bull Tips 40
37
6StigmaEen van de grootste obstakels op weg naar werk is het stigma dat rust op psychische aandoeningen Stigma in de samenleving bij werkgevers en toekomstige collegarsquos Maar soms ook bij professionals en begeleiders En niet in het minst bij de persoon zelf zelfstigma Wat weten we over stigma en hoe daarmee om te gaan
Destigmatisering Drie gouden regels voor professionalsbullNeemeenopenhoudingaantegenoverdeclieumlntbullZorgdatjeenigekennishebtoverstigmaendestigmatiseringbullPleegreflectieopjeeigenaannames
Stigma en zelfstigmaZorsquon40vandeNederlanderskrijgtzelftemakenmeteenpsychischeaandoeningenTochbrengtheteenstigmametzichmeeDatleidttoteenkleinerekansopwerk90vandemensenmeteenpsychischeaandoeningzegtlasttehebbenvandegevolgenvanhetstigmazoblijktuitonderzoekDiegevolgenzijnminderkansopwerkminderzelfvertrouweneennegatiefzelfbeeldenzelfssociaalisolementEenderdetoteenkwartvandebetrokkenenvoeltzichgediscrimineerdofoneerlijkbehandeldDatleidterbij20toeervanaftezienwerktezoekenofeenopleidingtegaandoenHetstigmadatdebuitenwereldoplegtwordtvaakeigengemaaktdoordebetrokkeneHetstigmawordtgeiumlnternaliseerdenerontstaateenzelfstigmaDitisextraschadelijkEenstigmazouiemandnogkunnenmotiverenomhettegendeeltebewijzenMaarbijeenzelfstigmaverzetiemandzichnietmeertegenhetstigmahttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsstigma
HetartikellsquoHowandwhenstereotypesrelatetoinclusivebehaviortowardpeoplewithdisabilitiesrsquogaatinopdegevolgenvannegatievestereotypenenhoudingenvanwerkgeversenwerknemerstenopzichtevanwerknemersmetbeperkingen(waarondepsychischeaandoeningen)httpwwwtandfonlinecomdoiabs1010800958519220151072105
Stigma bestrijdenInparagraaf36vanhetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquoeencompactoverzichtvanhoestigmakanwordentegengegaanhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
IndelsquoWerkwijzerPsychischeaandoeningenenlichteverstandelijkebeperkingenHandboekvoormaatwerkbijhetbegeleidennaarwerkrsquogaatparagraaf23overhetwakenvoorstigmatiseringDaarinondermeertipshoetehandelenalsbegeleiderOokbegeleiderskunnenzichnietaltijdonttrekkenaanhetdenkeninstereotypenalshetgaatompsychischeaandoeningenBijvoorbeelddoorerautomatischvanuittegaandatwerknietaandeordeisofandershooguitsimpelwerkofonbetaaldwerkZiebijvoorbeeldhoofdstuk1enparagraaf22vandeWerkwijzerRe-integratievanklantenmetpsychischeaandoeningenhttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--waak-voor-stigmatisering
38
Hoe kun je als begeleider destigmatisering bevorderen Tips van Dorien Verhoeven van Samen Sterk Zonder Stigmabull Weetdaterzoietsalsstigmaenzelfstigmaisendathet
heelvaakvoorkomtbull Zorgdatjeenigekennishebtoverstigmaendewerking
ervanbull Weesjebewustvanjeeigenideeeumlnen(voor)oordelenKijk
daareerlijknaarbull WeethoejeeengesprekaangaatmetdeclieumlntBiedt
openingenlaatmerkendatjeopenstaatbegriphebtetcbull Probeersamenmetdeclieumlnttoteenoplossingtekomen
bijvoorbeeldoverdevraagopenheidtegevenaaneen(potentieumlle)werkgeverofniet
bull GebruikwaarmogelijkmethodiekenzoalsCORAL(zieeldersindezenieuwsbrief)
bull Nodigeenvanonzewerkambassadeursuitomtevertellenoverzijnofhaarervaringenmetstigmaophetwerkenhoedaarmeeomtegaan
httpswwwsamenvoordeklantnlnieuwssamen-sterk-zonder-stigma
Handboek destigmatisering bij psychische aandoeningenDithandboekbiedtveeloverzichteninzichtoverhoestigmatebestrijdenHethandboekisalleenindrukofalse-boektekoopbijdeuitgeverennietopinternetbeschikbaarWeeghelJvanPijnenborgMVanlsquotVeerJampKienhorstG(red)(2016)HandboekdestigmatiseringbijpsychischeaandoeningenPrincipesperspectievenenpraktijkenBussumCoutinhohttpsshopcoutinhonlstore_nlhandboek-destigmatisering-bij-psychische-aandoeningen-2027html
DestigmatiseringsinterventiesIndegeneriekemoduledestigmatiseringontwikkelddoorhetNetwerkKwaliteitsontwikkelingGGZondermeerinformatieoverdestigmatiseringsinterventiesenhandvattenvoorprofessionalsmaarookvoorclieumlntenzelfhttpwwwkwaliteitsontwikkelingggznlnetwerk
httpwwwkwaliteitsontwikkelingggznlprojectgenerieke-module-destigmatisering
Empowerment en doorbreken zelfstigmaEmpowermentvandeclieumlntkanhelpenhetzelfstigmatedoorbrekenDaarbijhelpenervaringsdeskundigenvanuiteengelijkwaardigepositie(ex-)clieumlntenomkeuzestemakenweerbijhunmotivatietekomenenteontdekkenwathunkwaliteitenenvaardighedenzijnenwatbijhenpasthttpswwwmovisienlpublicatiesnaar-hart-empowerment-deel-2
Samen Sterk Zonder StigmaDemissievanSamenSterkZonderStigma(SSZS)iseensamenlevingwaarinpsychischeproblematiekbespreekbaarisDatdoetSSZSondermeermethetprojectStigmaenWerkSSZSbiedtvoorlichtinghelptbijhetmakenvaneenplanvanaanpakorganiseertnetwerkenvanwerknemersmeteenpsychischeaandoeninginventariseertbestpracticesenontwikkeltinterventieshttpswwwsamensterkzonderstigmanl
39
VakbondenenondernemingsradenkunneneenbijdrageleverenaanhetbespreekbaarmakenvanpsychischeaandoeningenopdewerkvloerMogelijkhedendaartoewordenechterweinigbenutDitblijktuithetonderzoeklsquoPsychischeDiversiteitWerktvanSamenSterkzonderStigmaOmvakbondenenondernemingsradentehelpenmethetleverenvaneenbijdragezijnverschillendehulpmiddelenontwikkeldbull OnderzoekORampVakbondenPsychischeDiversiteitWerktbull ChecklistvoorOndernemingsradenbull FactsheetvoorOndernemingsradenbull Factsheetvoorvakbonden
WerkambassadeursDewerkambassadeurszijneeninitiatiefvanSamenSterkZonderStigmawerknemersmeteenpsychischeaandoeningdiewerkenbinnengewonebedrijvenenzichdaarinzettenvoordebevorderingvanbespreekbaarheideneenveiligecultuurhttpswwwsamensterkzonderstigmanlover-onsambassadeurs
httpswwwsamensterkzonderstigmanlverhalen
VeelvandeSSZS-ambassadeursverzorgenlezingenofpresentatiesZiehttpswwwsamensterkzonderstigmanlboek-een-ambassadeurverhalen_id=7442
Tips van ervaringsdeskundige Marieke van Keeken voor het aanpakken van stigmabull GanietvooronsdenkenmaarvraagengaingesprekEr
zijnallerleistereotypeninomloopdiedoorbreekjevooraldoorpersoonlijkcontact
bull PersoonlijkeervaringenmakenindrukindestrijdtegenstigmaVraagmensendiezelfkwetsbaarheidhebbenervarenomhunverhaaltedoenDatkaniemandzijnuitdeeigenorganisatiemaardewerkambassadeursvanSSZSkunnendatookdoen
bull ZorgvoorgoedeinformatieoverpsychischeaandoeningenenwerkHetisvaakeeneyeopenerdatbijnadehelftvandemenseninonslandooitzelfwordtgeconfronteerdmeteenpsychischprobleemEndateenaandoeninghelemaalnietalsvanzelfsprekendbetekentdatjenietkanwerken
LeeshaarverhaallsquoHoeikmijnzelfstigmadoorbrakrsquohttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwshoe-ik-mijn-zelfstigma-doorbrak
Kennisthema stigma van Kenniscentrum PhrenosFeitencijfersenontwikkelingenrondstigmaendestigmatiseringhttpwwwkenniscentrumphrenosnlkennisthemasstigma
Vertellen of verzwijgenIsopenheidovereenaandoeningverstandigofnietBijvoorbeeldineensollicitatieprocedureofophetwerkOpenheidishetideaalmaarindepraktijknietaltijdverstandigKenniscentrumPhrenosheefteenbrochureeninterventieomeengefundeerdeafwegingtemakenonderdetitelCORAL(concealorreveal)httpswwwkenniscentrumphrenosnlwp-contentuploads201506CORAL-NL_defpdf
40
SamenSterkzonderStigmaKenniscentrumPhrenosenTranzoTilburgUniversityontwikkelendezeaanpakverderwaarbijhetmeerwordttoegespitstopdeNederlandsesituatiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsverzwijgen-vertellen-coralnl-helpt
httpwwwkenniscentrumphrenosnldienstenprojecten-2doorontwikkeling-coral
TIPS bull Leg contactAngstenonbekendheidspeleneengroterolbijhetinstandhoudenvanstigmatiseringDaaromhelptcontactleggenmetmensenmeteenpsychischeaandoeninghetbesteomdestigmarsquosteverminderenDemanierwaaropjealsklantmanagercontactmaaktbepaaltofjestigmarsquosversterktofjuistvermindert(lsquoJamaarmetborderlinekunjetochnietmetkinderenwerkenrsquo)AlleenbegripvoleerlijkengelijkwaardigcontactvermindertstigmarsquosEnhetcreeumlerteenopenenveiligesfeerwaarindoorvragenstellenmeerbegripontstaat
bull Voorlichting en informatie over psychische aandoeningenErzijnveelverkeerdedenkbeeldenenmythes(lsquoautistenhebbengeengevoelrsquo)DoorjeteverdiepenindeverschillendepsychischeaandoeningenkrijgjeeenrealistischerbeeldOokklantenzelfbaserenzichvaakoponjuistedenkbeeldenenleggenzichzelfdaarmeeonnodigebeperkingenop
bull Zie psychische aandoeningen als deel van een continuuumlmWanneerjemensenmeteenpsychischeaandoeningzwart-wittegenovergezondemensenzetlijkenzevervanjeaftestaanMaariedereenheeftwelpsychischekwetsbaarheden
alsspreekangstofeenaanlegvoorsomberheidWanneerjepsychischeklachtenenkwetsbaarhedenzietalssymptomenopeenspectrumwaarjehogerenlagerkuntscorenisdatminderstigmatiserend
bull Maak vooroordelen en stigmarsquos bespreekbaar ook als begeleidersonderling
bull Gebruik het ICF-raamwerk om de gehele persoon in beeld te krijgen en niet alleen zijn of haar aandoeninghttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--waak-voor-stigmatisering
41
7Ervarings-deskundigen en clieumlnten
Inhoudbull Betrokkenheid clieumlnten en ervarings- deskundigen bij regionale plannen 42bull Landelijke Clieumlntenraad 43bull MIND 43bull Landelijk Platform GGZ 43bull Routewijzer naar werk 43bull Evaluatietool re-integratie 43bull Ervaringsdeskundigen 43bull Verhalen van ervaringsdeskundigen 44bull WerkWeb-Autisme 44bull Howie the Harp 44bull Tips van LPGGZ 44
42
7Ervarings-deskundigenenclieumlntenDoor clieumlntenraden clieumlntenorganisaties en ervarings-deskundigen te betrekken en met hen samen te werken kunnen professionals vanuit de GGZ en Werk amp Inkomen effectiever werken aan herstel en re-integratie Clieumlntenraden hebben een wettelijke basis in het kader van clieumlntenparticipatie Clieumlntenorganisaties zijn er op landelijk regionaal en lokaal niveau Zij ontplooien meerdere activiteiten zoals informeren lotgenotencontacten belangenbehartiging hersteltrajecten en het opbouwen van ervaringsdeskundigheid onder meer via opleidingen
Betrokkenheid clieumlnten en ervaringsdeskundigen bij regionale plannenInderegionalewerkateliersisveelgesprokenovermeerenbeterbetrekkenvanclieumlntenenervaringsdeskundigenZiehetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquometnameparagraaf26en28httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
IndeFrieseprojectgroepziteenclieumlntvertegenwoordigerdiezelfervaringsdeskundigeisverbondenaanhetHerstelcentrumFrieslandHijgeeftooktrainingenaandeprofessionalsBovendien
gaatderegioookeenreeksoverleggentebeleggenvoorclieumlntenDezezullenbegeleidwordendooreenervaringsdeskundigevanuithetHerstelcentrumhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
InhetprojectplanvanHollandRijnlandisveelaandachtvoorervaringsdeskundigheidendebetrokkenheidvanclieumlntenInLeidenbestaatallangeretijdStichtingZonwaarinervaringsdeskundigenzijnvertegenwoordigdErvaringsdeskundigenadviserenwaarnodigdegemeenteenuitvoerderszoalsklantmanagersOokverzorgenzijregelmatigtrainingenDaarnaastisStichtingPlatformSamenwerkenbetrokkenbijderegionalesamenwerkingZijorganiserenonderanderedialoogtafelsHierwordtdoorgepraatoverdebetekenisvanwerkvoorduurzaamherstelBeideorganisatieszullenookindearbeidsmarktregioHollandRijnlandactiefwordenzoalsopgenomeninhetplanvanaanpakvanderegioClieumlntenenclieumlntenorganisatieshebbeneenbelangrijkeplekgekregeninhetregionaleplanvanaanpakZoiservoorzieninmaatjesvoorclieumlntenWethouderMarleenDamenvanLeidenldquoZorsquonmaatjeziettochweeranderedingendaneenprofessionalHijofzijheeftookeenandererolendatkanelkaargoedaanvullenrdquohttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsbouw-samenwerking-op-vanuit-de-praktijk-en-niet-vanaf-de-bestuurstafels
43
Landelijke ClieumlntenraadDeLandelijkeClieumlntenraad(LCR)isingesteldbijwet(SUWI)omdeclieumlntenparticipatieinhetveldvanWerkampInkomenvormtegevenDeLCRisdekoepelvanlokaleenregionaleclieumlntenradenbijgemeentenenUWVhttpwwwlandelijkeclientenraadnl
MINDMINDisin2016ontstaanenwilpsychischeproblemenvoorkomenenmensendiehiermeetemakenhebbenondersteunenDitdoetMinddoorinformatietebiedenonderzoektedoenprojectenuittevoerenenactietevoerenSamenmetclieumlnten-enfamilieorganisatiesmaatschappelijkeorganisatiesonderzoekersambassadeursendonateursMINDiseeninitiatiefvanFondsPsychischeGezondheidKorrelatieenhetLandelijkPlatformGGZhttpswijzijnmindnl
Landelijk Platform GGZMINDLandelijkPlatformPsychischeGezondheid(voorheenLandelijkPlatformGGZLPGGZ)isdekoepelvanenvoorongeveertwintigclieumlnten-enfamilieorganisatiesindeGGZOpdesiteiseenoverzichttevindenvanregionaleclieumlntenorganisaties(RCOrsquos)clieumlntinitiatievenenprojectenViaRCOrsquoszijnervaringsdeskundigentevindenhttpwwwplatformggznllpggz
Routewijzer naar werkDeRoutewijzeriseenwebsitevanhetLandelijkPlatformGGZendeLandelijkeClieumlntenraad(LCR)Opdezesitekunnenclieumlntenallerhanderelevanteinformatievindenhttpwwwroutewijzernaarwerknl
Evaluatietool re-integratieDeEvaluatietoolre-integratieiseeninstrument(vragenlijst)datisgemaaktdoorhetVerwey-JonkerInstituutinopdrachtvandeLandelijkeClieumlntenraadenMINDHetgeeftdeclieumlntenraadinzichtinhoeUWVengemeentendebegeleidingvanpsychischkwetsbaremensenvormgevenwwwevaluatieggzenwerknl
ErvaringsdeskundigenErvaringsdeskundigenzijnalshetwarebovenhuneigenproblematiekuitgestegenZijkunnennuttigeadviezengevenaanprofessionalsSommigeervaringsdeskundigenzijnopgeleiddoordeGGZomeencoachenderoltespelenErvaringsdeskundigenzijntevindenviahetLPGGZmaarookviaregionaleclieumlntenorganisaties(RCOrsquos)enfamilieorganisatiesdeNederlandseVerenigingvoorAutisme(NVA)GGZ-instellingenofdehulplijnPandorahttpwwwplatformggznllpggz
lsquoErbestaateeneendimensionaalenstereotiepbeeldvanmensenmeteenpsychischeaandoeningMaarinwerkelijkheidisiedereenandersenzijndezeklantenerinallerleisoortenenmatenmetallerleiredenenenachtergrondenengevolgenvanhunaandoeningEengoedemanieromklantmanagersmeergripopdematerietegevenisdoorervaringsdeskundigeninteschakelenDeregionaleclieumlntenorganisatie(RCO)mobiliseertentraintervaringsdeskundigevrijwilligersomvoorlichtingtegevenaanklantmanagersZijvragennuvakeradviesEencursusvoormanagerswasookzeernuttigrsquoEen gemeentelijke beleidsmedewerker en ervaringsdeskundig
44
lsquoVeelklantmanagersvullenhetvoordeklantinindeluwtehoudenTerwijlerheelwatclieumlntenmetpsychischeproblematiekzijnvoorwiehetgoedisomtewerkenendiegraagwillenwerkenDepsychischeaandoeningislangnietaltijdoverdegehelelinieinvaliderendWerkhelptomeigenkrachtteontwikkelenenkanbijdragenaanhersteldoorweergeloofteontwikkelenindeeigencompetentiesensociaalenmaatschappelijkbetrokkentezijnErvaringsdeskundigheidhelptbijhetzoekennaardejuistewerk(ervarings)plekrsquoEen projectcooumlrdinator van ZONactief en ervaringsdeskundige
Verhalen van ervaringsdeskundigenDesiteUWVperspectiefiseenplatformvoorendoormensenmeteenarbeidsongeschiktheidsuitkeringHieropverhalenvlogsenvideorsquosonderandereditverhaaloverwerkenmetautismehttpsperspectiefuwvnlartikelendroom-wordt-waarheid
WerkWeb-AutismeHetprojectlsquoWerkWeb-AutismersquodateeninitiatiefisvanmeerdereorganisatieswaaronderdeNederlandseVerenigingvoorAutismebeoogteenzelfmanagementmethodiekteontwikkelenomnormaal-tothoogbegaafdemensenmetautismesamenmetbetrokkenprofessionalsteondersteunenbijhetvindenenbehoudenvanwerkdatgoedbijhenpastDemethodiekgeeftinzichtindeeigeneffectiviteiteigenregietalentenenvoorkeurenDitzijnbelangrijkevoorwaardenvoorduurzamearbeidsparticipatiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsnieuwsbrief-samenwerking-ggz-en-wi-november-verschenen
Howie the HarpHowietheHarpiseengoedvoorbeeldvaneenopleidingtotervaringsdeskundigeDenaamisgebaseerdopdebijnaamvandeAmerikaanHowardGelddienaeenverblijfinpsychiatrischeinstellingenhetpeer-to-peer-conceptbedachtmensenmeteenpsychiatrischegeschiedeniszettenhunlevenservaringentalenteninomelkaarteondersteuneninhunherstelPameijereeninstellingvoormensenmeteenverstandelijkeofpsychiatrischebeperkinghaaldehetconceptnaarNederlandwwwhowietheharpnl
TIPS VAN LPGGZHetLPGGZdoetdevolgendeaanbevelingenaangemeentenbullKijkgoedwateenklantkanGebruikdebeschikbareondersteuningMaakgebruikvaninterventieszoalsjobcarvingbullWeesalertopeenstigmaookbijjezelfalsklantmanagerbullOnderschathetzelfstigmavanveelklantennietbullPasaanpakkengerichtopempowermenttoebullMaakgebruikvanervaringsdeskundigendiezijnopgeleiddoordeGGZomeencoachenderoltespelenZetheninalsadviseurbijdeteamsMaakhuninbrengstructureel
Colofon
DeroutekaartpsychischeaandoeningenenwerkVersie2november2017
DezeroutekaartiseenproductvandeProgrammaraadHetisonderdeelvanhetKennisnetwerkSamenwerking
GGZenWerkampInkomen
Deroutekaartgeefteenstandvanzakeneind2017weerNieuweontwikkelingeneninformatiewillenwegraag
opnemenUwsuggestiesvooraanvullingenkuntumailennaar
helpdeskimpulssamenvoordeklantnl
Samen vernieuwen we de dienstverlening aan werkgevers en werkzoekenden
12
IRB-begeleidersbesprekeninindividuelegesprekkenmetclieumlntenwatzegraagwillenveranderenenwelkestappenzedaarvoorkunnenzettenhttpwwwrehabilitatie92nlde-irb
MeerinformatieoverdeIRBisondermeertevindenindedatabankEffectievesocialeinterventiesenbijhetTrimbos-instituuthttpswwwmovisienldatabank-effectieve-sociale-interventiesgclid=EAIaIQobChMIyMf7kO641wIVCp4bCh39HQfbEAAYAiAAEgKCmPD_BwE
httpserkendeinterventiesggztrimbosnlerkende-interventiesindividuele-rehabilitatie-benadering
ACT en FACTAssertiveCommunityTreatment(ACT)iseenmodeluitdeGGZwaarbijeenmultidisciplinairteampatieumlntenhelptopmeerderelevensgebiedentegelijkpsychiatrischediagnostiekenbehandelingmedicatieverslavinghuisvestingwerkfinancieumlnenalgemenedagelijkseactiviteitenHetteamwerktmeteengedeeldecaseloadallehulpverlenerskennenallepatieumlntenenwerkensamenindebehandelinghttpserkendeinterventiesggztrimbosnlerkende-interventiesassertive-community-treatment
FlexibleAssertiveCommunityTreatment(FACT)richtzichopvolwassenenmeternstigepsychiatrischeaandoeningenFACTwerktoutreachendenassertiefhulpverlenersgaanafop(potentieumlle)patieumlntenviahuisbezoekophetdagcentrumofopstraatdaarwaardepatieumlntzichbevindtZijonderhoudenhetcontactdesnoodsmetdwang-ofdrangmiddelenhttpserkendeinterventiesggztrimbosnlerkende-interventiesflexible-assertive-community-treatment
EmpowermentEmpowermentbetekentkrachtigerendaardoorgelijkwaardigerwordenwaardoorjenietmeergediscrimineerdkuntwordenBijpsychischeaandoeningengaathetvooralomhetversterkenenvergrotenvandeeigenregieinmaatschappelijkeparticipatieenarbeidsparticipatiemeergevoelvancontroleoverdeeigensituatiehetgevoeldatjezelfderelevantebeslissingenvoorjeeigenlevenkuntnemenenmeervertrouwenindeeigencapaciteitenomietstebereikenhttpswwwmovisienlpublicatiesnaar-hart-empowerment-deel-2
Fit4WorkFit4Work(F4W)iseenaanpakdiewerkvooropsteltennietdeaandoeningDaaromheeftdere-integratieconsulentalscasemanagerderegieennietiemanduitdezorgNaeenintakelegtdecasemanagerverbindingtussenzorgwelzijnenwerkErwordtdirectingezetopeenwerkervaringsplaatsJuistdoorervaringopdewerkvloerteondergaanwordendepsychischebeperkingenduidelijkVoordeklantzelfdecasemanagerendezorgverlenerhttpwwwfit-4-worknlhome
E-mental healthVoormentaleproblemenzijndiverseinstrumenteneninterventiesontwikkelddieclieumlntenviainternetkunnengebruikensomsmetenigebegeleidingVoordergelijkeonlineinterventieswordtoverhetalgemeendeterme-mentalhealthgebruiktUitonderzoekisbekenddatdeeffectiviteitvaninternettherapieeumlngoedishttpwwwggznederlandnluploadsassetsFactsheet20e-mental20health20in20the20Netherlands20defpdf
wwwmirronl
13
httpwwwdepressieverenigingnlpreventie-en-terugvalpreventiee-health
httpwwwplatformggznllpggzproject_vraagsturingehealth
httpwwwplatformggznllpggzdownloade-healthaan-de-slag-met-digitale-zorgpdf
Een(engelstalig)overzichtvanappsvoordesmartphonemetonderdeknoplsquoMentalHealthrsquoveletientallenappsinverschillendecategorieeumlnhttpmyhealthappsnet
BureauZINZIZheeftmetsubsidievanUWVonderzoekgedaannaarkritischesuccesfactorenvanonlineinterventiesvoorwerklozenmetCommonMentalDisordersZiedeblauwdrukvooronlinebegeleidingvanwerklozenmetpsychischeklachtenhttpwwwonderzoekwerkeninkomennlrapportenc460gwqrkritische-succesfactoren-van-een-online-interventie-voor-werklozen-met-common-mental-disorderspdf
IPSIndividuelePlaatsingenSteun(IPS)iseenbewezeneffectievemethodeommensenmeteen(ernstige)psychischeaandoeningaanhetwerktehelpenIPSwordtuitgevoerddoorspeciaaldaartoeopgeleideIPStrajectbegeleidersvanuitdeGGZKenniscentrumPhrenosbewaaktdemodelgetrouweuitvoeringenbiedtveelinformatieoverIPSKenmerkendisdecombinatievanbehandelingenarbeidstoeleiding
IPSwordtverdergekenmerktdoor1 Iedereclieumlntdieeenregulierebaanwilkanmeedoen(zero
exclusion)2 Erwordtsnelgezochtnaareenechtebaanwerkenaan
werkvaardighedengebeurtlsquoonthejobrsquo(firstplacethentrain)3 Lukthetnietindeeerstebaandanisdatgeenmislukkingmaar
eenervaring4 Dearbeidswensenvandeclieumlntstaancentraal5 Erwordtlangdurigeondersteuninggebodenzowelaandeclieumlnt
alsaandewerkomgeving6 IPSisgeiumlntegreerdmetbehandelingdetrajectbegeleiderislid
vaneenambulantGGZ-team7 Doorlopendesystematischeinschattingvan
arbeidsmogelijkheden8 Systematischelsquojobdevelopmentrsquo9 Individuelebegeleidingbijuitkeringskwesties(lsquobenefit
counselingrsquo)wwwkenniscentrumphrenosnl
httpswwwwerkenmetipsnl
httpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingeninterventies--interventies
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
14
IPS in de samenwerkingsplannenIPSkomtin22plannenvande31voorVeelvuldigwordteendeelvandeimpulsgeldeningezetomIPS-trajectenintekopenSomsookinaanvullingoplopendeIPS-inzetVoorbeeldisRijkvanNijmegenwaar100IPS-trajectengaanlopenwaarvan10bekostigduitdeImpulsondersteuningIPSwordtinNijmeegseregiogezienalsvliegwielvoorsamenwerkingvanWampImetdeGGZErbestaatdaarbelangstellingvoordeinzetvanIPSvoordeCommonMentalDisorder-groepenvoormensenmeteenverstandelijkebeperkingInandereregiorsquoswordtIPSvoorheteerstingezet(bijvoorbeeldFoodValley4IPS-trajectenGooi-enVechtstreek2IPS-trajecten)Zuid-LimburggaatmogelijkeenIPS-pilotuitvoerenIntotaalwordenincofinancieringnaarschatting180IPS-trajectenextraingezetDaarnaastzijnerzesregiorsquosdiewelextraIPS-trajectenwillengaandoenmaarnoggeenaantallenbenoemenomdatzijditwillenlatenafhangenvandebehoefte
UWV-onderzoekssubsidie IPS UWVsubsidieertvanaf1januari2017jaarlijks500IPS-trajectenvoormensenmeteenarbeidsongeschiktheidsuitkeringvanUWVDezesubsidieduurtvijfjaarhetgaatintotaalomeenbedragvan20miljoeneuroGGZ-instellingenkunnenelkhalfjaarsubsidieaanvragenUWVgaattegelijkertijdonderzoekenwatdeeffectenzijnenopwelkewijzedezeaanpakstructureelkanwordengefinancierdInmiddelshebbenookenkelegemeentendieviaeenGGZ-instellingIPStoepasseneenverzoekingediendommeetedoenaanhetonderzoekhttpswwwuwvnlzakelijkleveranciersre-integratiedienstverleningik-wil-dienstverlening-voor-re-integratie-aanbiedendetailonderzoeksubsidieregeling-individuele-plaatsing-en-steun-ips
Gemeenten en IPSIPSiseeninterventievanuitdeGGZVoorgemeentenisIPSnogrelatiefonbekendEenaantalgemeentenzetinmiddelsIPSininsamenwerkingmetGGZ-instellingenEnkelenhebbenalwatmeerervaringdemeestenstaannogaanhetbeginZiehieroverparagraaf44enook45vanhetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquohttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
IPSkannietbuitendeGGZomwordentoegepastMaarnietallegemeentelijkeclieumlntenmetmentaleproblemenzijninbehandelingbijdeGGZSupportedemploymentkentongeveerdezelfdeuitgangspuntenalsIPSmaarniethetbehandelelementVoorgemeentendieietswillenmetclieumlntendienietinbehandelingzijnbijdeGGZissupportedemploymentduswellichteengoedalternatiefZiehieroverookdefactsheetArbeidenpsychischeaandoeningenvanhetTrimbosInstituuthttpswwwtrimbosnlactueelnieuwsberichtbericht=1797
Twee voorbeelden Den Haag en Amsterdam
Den HaagDenHaagismetGGZ-instellingParnassiabegonnenmeteenIPS-pilotmet60kandidatenUitdeeersteervaringenblijktdatditvoordegemeenteeenparadigmawisselingbetekentnamelijkinzettenopdegroepmoeilijkbemiddelbareninplaatsvanopmensenmeteenrelatiefkorteafstandtotdearbeidsmarktTotvoorkortwasergeentraditieinhetbemiddelenvanlsquomoeilijkersquogroepenenlagdefocusopdegroepdierelatiefmakkelijkaanhetwerkkonkomen
15
enzekernietopmensenmeteenernstigepsychischeaandoeningMededoordeParticipatiewetenhetfeitdatWajongerseenonbekendegroepvoordegemeentenaardegemeentekwamenisdeorieumlntatieveranderdDenHaagheeftnaeenjaarhetprojectgeeumlvalueerdHetdoelwas60kandidatenaanhetwerkineacuteeacutenjaarDatbleekteambitieuszowelvoordegemeentealsvoorParnassiaErisstevigmetelkaargesprokenmaardebeidepartijenwildenweldoorgaanDeleerpuntenzijnvooralbull FACT-teamsenIPS-jobcoachesmoestennoggroeienbull Delinkmethetwerkgeversservicepuntwastezwak(1persoon)bull ErwasookeenlsquohousingfirstrsquogroepDieisgestopthetbleekeen
tezwaredoelgroepbull TweevoorbereidendeIPS-gesprekkenisteweinig(de
zorgverzekeraarvergoedtnuachtgesprekken)httpswwwwerkenmetipsnlnieuwsuitkomsten-pilot-ips-gemeente-haag-positief
AmsterdamInAmsterdamwerkenGGZUWVengemeentenalenigetijdsamenrondIPSDebasisvoorsamenwerkinginAmsterdamiseenveranderendperspectiefbijGGZengemeenteDegemeentezetnuvooralinopmensenmeteengroteafstandtotdearbeidsmarktwaarvroegerhetgeldvooralgingnaarclieumlntenmetrelatiefveelkansenHetCollegeheeftbovendienextrageldterbeschikkinggesteldOokbijdeGGZiseenherorieumlntatiezichtbaarHetinzichtdatwerkhelptbijherstelbreektsteedsmeerdoorHetisduseenkwestievankeuzesmakenenookbovenjedirectebelanguitstijgenennaardelangeretermijnkijkenoverdegrensvanjeeigenstukjevanhetsociaaldomeinheenDeleerpuntenzijnbull LeerelkaaralsGGZengemeentegoedkennenenformuleer
gezamenlijkedoelenZorgdatdedirectbetrokkenenindeuitvoeringbijelkaaraantafelzitten
bull KijknaardelangeretermijnzieIPSalsinvesteringinmensenEnlaatdesnelleresuccessenzien
bull Betrekverzekeraarsbijdefinancieringbull Integreerhetwerkgeversservicepuntindesamenwerkinghttpswwwsamenvoordeklantnlpraktijkernstige-psychische-aandoening-en-werk-het-kan
DeAmsterdamseIPS-aanpakisonderdeelvanhetprogrammalsquoMeedoenWerktZievoordevoortgangsrapportageMeedoenWerkt2016enhetwerkplan2017httpsamsterdamnotudocnlcgi-binshowdoccgiaction=viewid=302454type=pdfMeedoen_Werkt_Voortgangsrapportage_2016_Werkplan_2017_versie_40pdf
InAmsterdamiseentaskforceEPAopgerichtmetveleverschillendepartijenZievoorhetstartdocumentvandetaskforceEPAhttpwwwclientenbelangamsterdamnlplaatjesuserfilesBijlage20120Vastgesteld20Startdocument20Herstel20en20Participatie203120mei202016pdf
5tipsvoorgemeentendieIPSwillentoepassenhttpswwwdivosanlbijeenkomsteneen-slag-verder-met-ipstips-van-gemeenten-het-uwv-en-het-ministerie-van-szw
Financiering IPSIPSwordttoegepastdoordeGGZMaartoeleidingnaarwerkmaaktintegraalonderdeeluitvandemethodiekDatroeptdevraagophoewordtIPSgefinancierdInaugustus2016gafhetZorginstituutNederland(ZIN)inhetrapportlsquoBevorderenvanparticipatievanclieumlntenmeteenpsychischestoornisrsquoduidelijkheidoverdeverantwoordelijkhedenvoorhetbevorderenvanparticipatievanclieumlntenindeGGZDeeerstegesprekkenvaneenIPS-trajectworden
16
viaZorgverzekeringswet(Zvw)gefinancierdDeeigenlijketoeleidingnaarwerkbehoorttothetparticipatiedomeinendientdaarookuitbetaaldtewordenDevergoedingvanuitdeZvwgaatgemiddeldgenomenomdeeersteachtgesprekkenvaneenIPS-trajectZieondermeerSamenwerkenaanwerkparagraaf42en46httpswwwzorginstituutnederlandnlpublicatiesrapport20160829bevorderen-van-participatie-van-clienten-met-een-psychische-stoornis
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
ZorgverzekeraarsDoordeintegratiesinhetsociaaldomeinendesamenwerkingmetdezorgsectorwordtdevraaginhoeverre(zorg)verzekeraarsenpubliekepartijendieverantwoordelijkzijnvoorparticipatieenre-integratiekunnensamenwerkenenwellichttotnieuwefinancieringsvormenkomenOplokaalniveaubetalenzorg-verzekeraarssomsmeeaantrajectenzoalsIPSinAmsterdamOverlegoversamenwerkingbijvoorbeeldoverdeinzetvanIPSkanonderdeeluitmakenvanregionalesamenwerkingvanverzekeraarsengemeentenZieondermeerSamenwerkenaanwerkparagraaf45httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
httpsvngnlonderwerpenindexwerk-en-inkomenarbeidsmarktbeleidpublicatiessamen-voor-re-integratie
httpwwwsociaalwebnlpublicatieshandreiking-een-integrale-blik-op-zorg-en-re-integratie
InderegioDrechtstedeniszorgverzekeraarsVGZeenactievepartnerinhetsamenwerkingsverbandHetgezamenlijkedoelisinbeeldtebrengendatwerkwerkelijkleidttotlagerezorguitgavenenmaatschappelijkekostenpluseenbeterekwaliteitvanlevenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsplan-van-aanpak-drechtsteden-samen-voor-maatwerk
Werkzame elementen in interventiesVeelinterventiesdeleneenaantaleffectieveelementenbull Aandachtvoordemensinrelatietothetwerkbull Veelpersoonlijkeaandachterzijnvaakmeergesprekken
nodigdangemiddeldomiemandsonderliggendemotivatienaarboventekrijgenzelfstigmatedoorbrekenofiemandszelfvertrouwenoppeiltekrijgen
bull RuimteomtemislukkenhetgaatomlerenenverderkomenDewegisdaarbijmisschienlangerdanbijanderen
bull Eenpositievebenaderingalseeneersteentweedeplaatsingnietlukkenisertochietsgewonnenzoalsenigewerkervaringeneensteedsbeterbeeldvandejuistebaan
bull UitgaanvaniemandsmogelijkhedenZoekvanuitdiemogelijkhedennaargeschiktwerkofpashetwerkdaaropaanDatbetekentduseenaanbodgerichtebenadering
17
bull Trainwerknemersvaardighedennietvoorafmaaropdewerkvloer
bull Benefitcounselingbenadrukdepositievekantenvanwerkenzoalsmeerinkomenenhetgevoeljenuttigtemaken
bull Goedecommunicatiemetwerkgeverenwerkomgevingookalsdeklantalenigetijdaanhetwerkis
bull VoerzorgenarbeidstoeleidingnietlosnaastelkaaruitmaarzorgopzrsquonminstvoorafstemmingencombineerzewaarnodigHetdriegesprektussendezorgprofessionalklantmanagerenklantisdaareenbelangrijkinstrumentvoorSomskandaarookeenervaringsdeskundigecoachbijaanschuiven
bull Terughoudendheidmetdwangensanctiesdatwerktnietgoedbijdezedoelgroepenkanparticipatiejuistbelemmeren
httpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingeninterventies--werkzame-elementen-in-interventies
18
3Integrale aanpak GGZen WampI
Inhoudbull Regionale werkateliers 19bull Vier voorbeeldregiorsquos 19bull 31 regionale plannen van aanpak 21bull Afstemming werkprocessen 22bull Integraal casemanagement 22bull Casebesprekingen en regievoering 23bull Gegevensuitwisseling 23bull Protocollen gegevensuitwisseling 24bull Tips gegevensuitwisseling en privacy 24bull Visie LCR op privacy en gegevensuitwisseling 24bull Algemene uitgangspunten begeleiding naar werk 24bull App Many ondersteunt samenwerking 25bull Ondersteuning door de Programmaraad 25
19
3IntegraleaanpakGGZenWerkampInkomenSamenwerken tussen GGZ en Werk amp Inkomen (WampI) is nodig maar lang nog niet altijd vanzelfsprekend Soms hebben GGZ gemeenten en UWV lokaal of regionaal al een goede samenwerking opgebouwd In 31 regiorsquos zijn plannen van aanpak gemaakt om de samenwerking te beginnen of versterken Door behandeling te combineren met werk of participatie worden betere resultaten bereikt Dat begint met het hebben van een gezamenlijk doel een gedeelde analyse en focus en een op elkaar afgestemde aanpak
Regionale werkateliersInderegionalewerkateliers(mei2016ndashapril2017)hebbenprofessionalsuitdewereldvanWerkampInkomenenGGZmetelkaarbesprokenhoebetersamentewerkenendaartalvanpraktischeinvullingenaangegevenVooreenoverzichtvandeuitkomstenenvervolgstappenziehoofdstuk2vanSamenwerkenaanwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
Vier voorbeeldregiorsquosBegin2016iseenonderzoekgestartnaarregionalesamenwerkinginvierarbeidsmarktregiorsquosgerichtopoptimalearbeidsparticipatievanmensenmeteenpsychischeaandoeningDevierarbeidsmarkt-regiorsquosdiedeelnemeninditonderzoekuitgevoerddoorbureauZINZIZzijn
1 RegioFriesland2 RegioHolland-Rijnland3 RegioRijkvanNijmegen4 RegioStedendriehoekenNoord-Veluwe
Hetonderzoekisinmiddelsafgerondeneriseeneindrapportagegepubliceerdhttpszinziznl20171113eindrapportage-samenwerking-in-vier-arbeidsmarktregios-gericht-op-optimale-arbeidsparticipatie-van-mensen-met-een-psychische-aandoening
Ookzijntweetussentijdserapportagesbeschikbaarhttpszinziznlprojectde-werkkamer
Opbasisdaarvanhebbendeonderzoekerstienlsquolessonslearnedrsquogeformuleerdhttpszinziznlwp-contentuploads20170310-Lessons-Learned-van-de-projectleiderspdf
Eenoverzichtvandebelangrijksteconstateringenuithetonderzoek1 Zet in op resultaat en niet alleen op inspanningbull Creeumlerhelderheidoverwelkerolentakenallebetrokkenen
hebbenenwelkeactieserzijngepland(meteenconcreteactiepuntenlijst)waarmeeookdevoortgangendeadlinesgemonitordkunnenworden
bull Maakmetelkaareenbalansopvandeinspanningenenresultaten(meteenkosten-batenanalyseofconcretebusinesscase)
bull Borgdatdecontactmomentendieerzijnookeffectiefenefficieumlntwordenbenut
20
2 Bepaal met elkaar op welke doelen je stuurtbull Eeneinddoelstellingdieverweglijktenblijftheeftalsrisico
dathetmindermotiverendkanwerkenenmindertotactiestimuleertBepaalconcretesubdoelstellingentussenresultatenofmaakresultaatafsprakenmetelkaar
3 Samenwerking als integraal onderdeel van je dagelijkse werk niet als iets lsquoerbijrsquo
bull Borgdeinvesteringeninbeddingvandesamenwerkingdooreenprojectleideraantestellendievoldoetaaneenconcreetuitgedachtprofielvoordezerolenstelperbetrokkenorganisatieeacuteeacutencentraalcontactpersoonaanalsaanspreekpunt
bull Bespreekmetelkaarwateenrealistischetijdsinvesteringisbull Legitimeerrichtinghetmanagementdirectiedatdeinvestering
insamenwerkingrendabelisMaaktcapaciteitvrijenborgdatdesamenwerkingorganisatorischingebedwordt
4 Denk na over opdrachtgeverschap amp eigenaarschapbull Gametelkaarhetgesprekaan(gedeeld)eigenaarschapen
verbindthierconcreteverantwoordelijkhedenenactiesaanbull Zorgvoorachterwachten5 Let op kwetsbaarheden in de opstart amp voortgang van de
regionale samenwerkingbull WeeszorgvuldigbijhetaanstellenvaneenprojectleiderLet
specifiekoppositieaanwezignetwerkenendaadkrachtbull Weestransparantenhoudtrekeningmetzakelijkeen
persoonlijkebelangendoormetelkaarstiltestaanbijWat(ver)bindtonsWatisiedersbijdrageAandachtvoordewhatrsquosinitforme
bull Concretiseermetelkaarwatsamenwerkenvooriedereenbetekentpelhetbegripechtaf
bull Toetsregelmatiginhetprocesofernogsteedswordtvoldaanaanverwachtingenaannamesenrealiteitvandeervarensamenwerking
6 Werken met casuiumlstiek kan op diverse wijzenbull Elkevormkentzijnvoor-ennadelenenisafhankelijkvan
contextenvoorkeurGedeeldesuccesfactorenzijncasusseninlatenbrengenvanuitverschillendeorganisatieshanterenvanhandleidingofprotocolbijinventarisatieprocesbegeleiderdiecasusbesprekingbegeleidt
bull Houdtrekeningmetselectiecriteriavandecasusprivacyvandeclieumlntruimetijdsmargevoorinventarisatieenfaciliteringvanuiteacuteeacutencentraalaanspreekpunt
7 Wanneer en hoe clieumlnten en werkgevers betrekkenbull Gametclieumlnten(raden)enwerkgeversingesprekwelkewensen
bestaanerindesamenwerkingBespreekmetelkaardelsquospelregelsrsquoinoverleggen
bull FaciliteeriniedergevaldathunperspectiefgeiumlntegreerdwordtbijvoorbeeldviaeenklankbordgroepofspecifiekefeedbackbijeenkomstenDenkooknawaaroverjeinputwilthebbenervaringenmetpsychischeklachtenofvisieopdienstverlening
8 Niet vanzelfsprekend zorgvuldige en tijdige communicatiebull Maakafsprakenoverdemaniervancommunicerentiming
mediuminitiatiefnemerbull Maakgebruikvandekrachtvanherhalingenbouw
checkmomenteninbull Attendeerallebetrokkenprofessionalsomzichtehoudenaan
dehaal-enbrengplichtalserietsnietduidelijkisneemdanzelfhetinitiatiefomdieduidelijkheidtekrijgen
21
Praktijkvoorbeeld van regionale samenwerkingPraktijkvoorbeeldvanregionalesamenwerkingtussengemeenteenGGZPresentatievanJannekeOudeAlink(gemeenteApeldoornregioStedendriehoekenNoordwestVeluwe)httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamenwerking_in_de_regio_stedendriehoek_en_noordwest_veluwepdfoverlay-context
Friese lessen rond samenwerkingldquoWedachtendatalsjebijelkaaraantafelgaatzittenermeteenefficiencywinstgeboektwordtNietsisminderwaarrdquoAldusKimReemerregiocooumlrdinatorParticipatiearbeidsmarktregioFryslanldquoJemoetelkaareerstlerenkennenenelkaargaanbegrijpenenvertrouwenDatkosttijdrdquoDelessenuitFrieslandbull LangeopstartwerptvruchtenafErisveeloverlegnodigbull Eacuteeacutenregievoerderperclieumlntbull Benoemdeverschilleninelkaarsbenaderingbull DekostengaanvoordebatenuitDusdoorgaanenbezig
blijvenanderszakthetbereikteweersnelwegbull Eentrekkerisessentieelenthousiasmeeveneensbull Communicatieisalleshttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
Echte winst door samenwerken zes gouden tips van Ferry KosterldquoZelfdoenisoptellenSamenwerkenisvermenigvuldigenrdquoDatzegtprofdrFerryKosterbijzonderhoogleraarInnovatievesamenwerkingaanTilburgUniversityZiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwssamenwerken-echte-winst-zes-gouden-tips-van-ferry-koster
31 regionale plannen van aanpakMaarliefst31arbeidsmarktregiorsquoshebbeneenplanvanaanpakgemaaktoverhunaanpakomderegionalesamenwerkingtussenUWVgemeentenenGGZteverbeterenzodatclieumlntenmetpsychischeaandoeningenbeteraanhetwerkkomenHetministerievanSZWheeftdeplannenbeoordeeldenuiteindelijkkomenzijallemaalinaanmerkingvoordefinancieumlleimpulsvanhetministerievanSZWToenmaligstaatssecretarisKlijnsmasteldeviahetkaderStimuleringregionalesamenwerkingGGZenWerkampInkomenintotaalmaximaal euro 35miljoenbeschikbaarInveelplannenisaandachtvoorcasuistiekbesprekingenenonderlingedeskundigheidsbevorderingenintervisieMeerdereregiorsquoshebbendeambitieomdewerkprocessenvanUWVgemeentenenGGZrondmensenmeteenpsychischeaandoeningopelkaaraftegaanstemmenofomtoteengezamenlijkwerkprocestekomenInzetenontwikkelingvanIPSkomtregelmatigindeplannenterughttpswwwsamenvoordeklantnlnieuws31-plannen-van-aanpak-ingediend
22
HetministerievanSZWlaatdekomendetweejaaronderzoekdoennaardeuitvoeringvandesamenwerkingsplannenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsonderzoek-naar-de-uitvoering-van-de-31-plannen
Afstemming werkprocessenInveelplannenvanaanpakwordtaandachtbesteedaanhetafstemmenvanwerkprocessentussenUWVgemeentenenGGZOpvallenddaarbijsommigenwerkenlsquovanbovennaarbenedenrsquoeerstbeleiddandewerkprocessenanderenvanbenedennaarboveneerstdepraktijkvandaaruitkomentotbeleidVoorbeeldbeleideersthttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwswerkgevers-centraal-plan-van-aanpak-drenthe
Voorbeeldpraktijkeersthttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsbouw-samenwerking-op-vanuit-de-praktijk-en-niet-vanaf-de-bestuurstafelshttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsplan-van-aanpak-zuid-limburg-sense-urgency
Integraal casemanagementVerschillendegezaghebbendepartijenbenadrukkenopbasisvanonderzoekhetbelangvaneenintegraleaanpakenintegraalcasemanagementvanuitWerkampInkomenendeGGZEengreepHetTrimbosInstituutpleitvoorsamenwerkingtussenFACT-teams(GGZ)ensocialewijkteamshttpsassetstrimbosnldocs97ad37ee-bffa-46e6-b55e-0a01c646ed51pdf
DeOrganisatievoorEconomischeSamenwerkingenOntwikkeling(OECD)beveeltNederlandaanompsychischeproblemenaltijdgeiumlntegreerdaantepakkenDedienstverleningaanclieumlntenmetpsychischeaandoeningenblijftachterdooreengebrekkigontwikkeldeondersteuningdoorcasemanagersaldusdeOECDOmdatmensenmeteenmentaleaandoeningvaakookandereproblemenhebbeniseenmultidisciplinaireondersteuningnodigwaarinzorgwerkeninkomenenanderesocialesectorenwordengecombineerd
OECDMentalHealthandWorkNetherlandsOECDPublishing2014DitrapportmaaktdeeluitvaneenseriepublicatiesoverdiverseOECD-landenOnlinetelezenviahttpwwwoecdorgnetherlandsmental-health-and-work-netherlands-9789264223301-enhtm
Tedownloadenviadezepaginahttpswwwrijksoverheidnldocumentenrapporten20141201oecd-rapport-mental-health-and-work-the-netherlands
OECDReportHealthataglanceEurope2016Onlinetelezenviahttpwwwoecdorghealthhealth-at-a-glance-europe-23056088htm
httpwwwoecd-ilibraryorgsocial-issues-migration-healthmental-health-and-work_9789264124523-en
23
HetZorginstituutNederlandheeftaangegevenwaardegrenzentussendedomeinenvanWerkampInkomenenGGZliggenTegelijkconstateerthetZorginstituutdaternogveelmisgaatindeafstemmingtussenbeidedomeinenzowelquabeleidalsuitvoeringhttpswwwzorginstituutnederlandnlpublicatiesrapport20160829bevorderen-van-participatie-van-clienten-met-een-psychische-stoornis
Casebesprekingen en regievoeringInsommigeregiorsquosisalervaringmetgemeenschappelijkeclieumlntbesprekingeninveelanderebestaathetvoornemendaartoeZieondermeerparagraaf27vanSamenwerkenaanwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
FrieslandheeftdriesubregionalecasusgroepenwaarinGGZgemeentenenUWVclieumlntenbesprekenDezecasusteamswordenndashzekerindebeginfasendashprofessioneelbegeleiddoortrainersendocentenvandeNoordelijkeHogeschoolLeeuwardenIndecasusgroepenwordtperclieumlnteacuteeacutenregievoerderbenoemdhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
CentraalindeaanpakvenderegioHollandRijnlandstaathetcasuiumlstiekoverlegDaarinoverleggenallebetrokkenpartijenovercasussendiezijzelfkunneninbrengenInhetoverlegwordtbepaaldwatermoetgebeurenwelkeafsprakennodigzijnenwiedaarbijbetrokkenzijnDaarbijwordtereacuteeacutenregiehouderbenoemdhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsbouw-samenwerking-op-vanuit-de-praktijk-en-niet-vanaf-de-bestuurstafels
GegevensuitwisselingEffectievesamenwerkingtussenWerkampInkomenenGGZkannietgoedplaatsvindenzonderdatgegevensoverdegemeenschappelijkeclieumlntuittewisselenDaarbijgaathetlangnietaltijdompuurmedischeinformatieOmherstelenparticipatiegoedtecombinerenishetvooralnodigominzichttedeleninwatiemandondanksdeaandoeningweacutelkanwatdeambitiesenwensenzijnenmetwelkeaanpassingenmogelijkrekeninggehoudenmoetenwordenHelaasbiedtdehuidigewet-enregelgevingrondgegevensuitwisselingenprivacygeenantwoordopallevragenvanprofessionalsHetbestedatzijdaaromkunnendoenishandelenindegeestvandewetgevingmaardaarbinnenopgewetensvollewijzewelzoekennaarpraktischeoplossingenInhetrapportSamenwerkenaanwerk(paragraaf47)wordtingegaanopgegevensuitwisselinghttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
httpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingensamenwerken-met-zorgprofessionals--gegevensuitwisseling-en-privacy
httpswwwdivosanlwerkwijzer-werk-en-inkomen-in-het-sociaal-wijkteamgegevensuitwisseling-beroepsgeheim-en-privacy
24
Protocollen gegevensuitwisselingInderegionalewerkateliersbleekdatinmeerdereregiorsquosafsprakenzijngemaakttussenGGZUWVengemeentenoverhoeomtegaanmetgegevensuitwisselingIndearbeidsmarktregioFrieslandiseenprotocolopgesteldvoordegegevensuitwisselingrondgezamenlijkeclieumlntenhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlageprivacyprotocol_frieslandpdfoverlay-context=nieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
Tips gegevensuitwisseling en privacybull Houdsteedsvoorogenwathetdoelisvande
gegevensuitwisselingDatwordtsnelvergetenGadusnawelkegegevensnoodzakelijkzijnvoorhetdoelkanhetookmetmindergaatdeuitvraagnietteverofisereenanderemanieromdegegevenstekrijgen(eisenvansubsidiariteitenproportionaliteit)
bull MedischeinformatieismeestalnietnodigalleeninformatieoverarbeidsmogelijkhedenenarbeidsbeperkingenMedischedossiersmogennietwordenuitgewisseldtenzijdeklantzezelfterbeschikkingstelt(enbeperkttotdevoorhetdoelrelevanteinformatie)
bull Vraagdeclieumlntaltijdtoestemmingvoorgegevensuitwisselingenlegdietoestemmingschriftelijkvast(datisoverigensgeenblancomachtiging)Legdeklantdaarbijzorgvuldiguitwaaromdegegevensnodigzijnenbeperkjetotgegevensdieechtnodigzijn
bull SomskunnencasusbesprekingentussenzorgverlenerenklantmanagersanoniemzijnBijniet-anoniemecasus-besprekingenisschriftelijketoestemmingvandeclieumlntvereist
bull Indriegesprekkenkomtinformatiesnelnaarboven
bronTekstinparagraaf47p3132Samenwerkenaanwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
Visie LCR op privacy en gegevensuitwisselinghttpswwwlandelijkeclientenraadnlContentDownloads141112-factsheet-privacypdf
Algemene uitgangspunten begeleiding naar werkbull Sluitaanbijdewensenendoelenvandeklant Werkenisvoormensenmeteenpsychischeaandoeningniet
altijdmakkelijkOmdemotivatietekunnenopbrengenishetdaaromextrabelangrijkdathetwerkzogoedmogelijkaansluitbijdekwaliteitenwensenendoelenvandepersoon
bull Werkvanuiteenintegralebenadering Wanneeriemandbehandelingnodigheeftishetbelangrijk
datdebehandelinggoedafgestemdisophettrajectnaarwerkDitgeldtookvoor(blijvende)ondersteuningdieiemandnodigheeftGoedeafstemmingvanbehandelingondersteuningenbegeleidingisessentieel
bull Denkinmogelijkheden IedereenkanietsDatishetaangrijpingspuntvoorbegeleiding
naarwerkWeescreatiefinhetbedenkenvanoplossingenvoorproblemenenvertaalmogelijkebeperkingenoppraktischemanierinmogelijkhedenFixeerjealsbegeleidernietopdeaandoeningBedenkdatfunctiesaanpasbaarzijn
25
bull Zorgvoorvoldoendeuitdaging IedereenkanzichontwikkelenWathiervoornodigisis
voldoendeuitdagingEenuitdagingis100maatwerkenvooriedereenverschillendMaarvooriedereengeldtalsietstemoeilijkoftemakkelijkisontwikkeljejezelfniet
bull Hetkanenmagmisgaan BijuitdagingenhoortdathetmiskangaanMaarhet
alternatiefnietsdoenofalleenmaarveiligekeuzesmakenisnietbeterTegenslagenenfaalervaringenzijneenonderdeelvaneenleerproces
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
App Many ondersteunt samenwerkingIndediverseregionalewerkateliersisnaarvorengekomendaterveelbehoefteisaanwisselwerkinghetuitwisselenvankennisencontactleggenmetelkaarDaarombiedenweuhetgebruikvandeappManyaanHetiseenbestaandeappwaarineencommunicatiekanaalisaangemaaktSAMENWERKINGGGZENWampImettoevoegingvan1 De35arbeidsmarktregiorsquos2 10categorieeumlnzoalsinterventiesfinancieumlnenGebruikdeappomeenvraagstellenofeenberichtophetprikbordachtertelateninhetcommunicatiekanaallsquoKennisnetwerkGGZenWampIrsquoDitkuntuzowelopregio-niveaudoenofineencategorieEencategorieisregio-overschrijdendBijeenregiokrijgenalleendiegenendevraagteziendieookdedesbetreffenderegiohebbengeselecteerdDeappistevindeninbull iTunesbull GooglePlaybull WindowsPhone
HoedeappteinstallerenentegebruikenDatisheeleenvoudigVolgdeinstructiesindehandleidingOfziedepaginahttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsapp-many-versterkt-het-kennisnetwerk-ggz-en-werk-inkomen
HetcommunicatiekanaallsquoKennisnetwerkGGZenWampIrsquoiseenbeslotenkanaalWiltuookandereprofessionalsuitnodigenomtekennisuittewisselenStuurdaneene-mailnaarhelpdeskimpulssamenvoordeklantnlovvappManyendegegevensvandeprofessional(naamorganisatiefunctieene-mailadres)
Ondersteuning door de ProgrammaraadDeProgrammaraadheefteenspecialepaginaopzijnsitelsquoSamenvoordeklantrsquooverwerkpsychischeaandoeningenensamenwerkingtussenprofessionalsuitGGZenWampIHieroponderanderdoorverwijzingennaarondersteunendeproductenhttpswwwsamenvoordeklantnlpsychische-aandoening-en-werk
MaandelijksverschijntdedigitaleNieuwsbriefSamenwerkingGGZenWampIHierinveelpraktischetipsenervaringenronddeuitvoeringvanderegionaleplannenvanaanpakOponderstaandepaginanadereinformatielinksnaardereedsverschenennieuwsbrievenendemogelijkheidomje(gratis)teabonnerenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsnieuwsbrief-samenwerking-ggz-en-wi
26
4Kennis enkennisdelenInhoudbull Regionale werkateliers en plannen van aanpak 27bull Divosa 27 bull SBCM 27bull ParticipatieCampus 28bull Phrenos 28bull Tranzo 28bull Samen Sterk Zonder Stigma 28 bull GGZ Nederland 28bull AKC 29bull MMM 29bull Centrum Inclusieve Arbeidsorganisatie 29bull MIND 29bull LPGGZ 29 bull App Many 29bull Trimbos-instituut 29bull Movisie 29
27
4KennisenkennisdelenOm beter en effectiever samen te werken is het delen van bestaande en opbouwen van nieuwe kennis onontbeerlijk Zowel binnen de domeinen GGZ en Werk amp Inkomen als daartussen In dit hoofdstuk van de routekaart onder meer links naar vindplaatsen van kennis zoals kenniscentra en organisaties alsmede hun opleidingen en trainingen We beperken ons daarbij tot non-profit organisaties Dat neemt niet weg dat er ook een relevant aanbod van trainingen en opleidingen is van commercieumlle partijen
Regionale werkateliers en plannen van aanpakKennisdelingwaseenbelangrijkonderwerpinderegionalewerkateliersInderegionaleplannenvanaanpakisdeweerslagdaarvanduidelijkterugtevindenininitiatievenrondthemabijeenkomstengezamenlijketrainingenenopleidingenoverzichtenvanproducteneninterventieskenniskringenopbouwvaneenregionalesocialekaartetcInhoofdstuk2vanhetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquozijnzebeschrevenmetnameinparagraaf26httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
KennisdeleniseenbelangrijkepijlervanhetplanvanaanpakinWest-BrabantDaarbijgaathetmetnameomeffectieveinterventiesenaanpakkenDesamenwerkendepartijengaantrainingenenworkshopsorganiserenbijvoorbeeldoverdevraaghoejeeenpsychischeaandoeningherkentOfwatgemeentenenUWVinhuishebbenaanbegeleidingsmogelijkhedenrichtingwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwssamen-werken-aan-werk-west-brabant
DivosaDivosaisdeverenigingvanleidinggevendeninhetsociaaldomeinOpdesitevanDivosazijnverschillendewerkwijzerstevindenoverdere-integratievanmensenmeteenpsychischeaandoeningalsmedeeendigitalekenniswijzereene-learningeentrainingvoorklantmanagersendiverseanderehulpmiddelenhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
SBCMSBCMishetKenniscentrumenAampO-fondsindesocialewerkgelegenheidHetdoelvanSBCMismiddelshaaractiviteitenbijdragenaanpassendbetaaldenduurzaamwerkvoormensenmeteenafstandtotdearbeidsmarktSBCMheeftmeerderetrainingenvoordiversedoelgroepeneene-learningenheeftdiverseandererelevanteproductenzoalshandreikingenvoorbegeleidingDeSBCM-productenzijndeelstevindenindeParticipatieCampuswwwsbcmnlproducten
28
ParticipatieCampusDeParticipatieCampusiseeninitiatiefvanDivosaenSBCMterbevorderingvanhetvakmanschapindeuitvoeringDeParticipatiecampusgeefttoegangtotverschillendee-learningsdigitalekenniswijzersenandereproductenRegistratie(gratis)isvereistwwwparticipatiecampusnl
httpsparticipatiecampusnlkenniswijzers
httpsparticipatiecampusnlelearningaanbod
PhrenosPhrenosishetkenniscentrumvoorernstigepsychischeaandoeningen(epa)OpdesitevanPhrenosstaatveelinformatieoverEPA(ernstigepsychischeaandoeningen)enwerkrichtlijnenbijeenkomstenkenniskringenaanpakkeneninterventiesPhrenosbeheertenontwikkeltdeinterventieIPS(IndividuelePlaatsingenSteun)enverzorgtdeopleidingtotIPS-jobcoachhttpswwwkenniscentrumphrenosnl
TranzoTranzoishetwetenschappelijkcentrumvoorzorgenwelzijnvanTilburgSchoolofSocialandBehavioralSciencesTilburgUniversityDemissieishetverbindenvanwetenschapenpraktijkophetgebiedvanzorgenwelzijnhttpswwwtilburguniversityedunlonderzoekinstituten-en-researchgroepentranzo
TranzokentverschillendeAcademischeWerkplaatsenwaarinderelatietussenpsychischeaandoeningenenwerkcentraalstaatmetnamedeAcademischeWerkplaatsArbeidenGezondheidhttpswwwtilburguniversityedunlonderzoekinstituten-en-researchgroepentranzoacademischewerkplaatsenarbeid-en-gezondheid
Samen Sterk Zonder StigmaDesitevanSamenSterkZonderStigma(SSZS)geeftondermeertoegangtoteentraininglsquoSelecterenzondervooroordelenrsquodee-learninglsquoOpenheidpsychischegezondheidwerktrsquoendeapplsquoSterkophetWerkrsquoBovendienpresentatiesvanwerkambassadeursenworkshopsamppresentatiesopmaatwwwsamensterkzonderstigmanl
ZieookparagraafoverSSZSinhoofdstuk6pagina38
GGZ NederlandGGZNederlandisdebrancheorganisatievoorinstellingenindegeestelijkegezondheidszorgenverslavingszorgSteedsmeerGGZ-instellingenzienwerkenparticipatiealsnuttigeennoodzakelijkeonderdelenvangenezingenrehabilitatieenintegrerendieinhunbehandelingBijvoorbeeldmetarbeidsmatigedagbehandelingofwerkonderbegeleidingvangespecialiseerdetrajectbegeleidersofjobcoachesvaakineenambulantbehandelteamOpdewebsitevanGGZNederlandisveelrelevanteinformatietevindenbijvoorbeeldoverdeontwikkelingvane-mentalhealthhttpwwwggznederlandnl
httpswwwzorgkaartnederlandnlggz
29
AKCHetArbeidsdeskundigKenniscentrum(AKC)heeftvelerelevantepublicatiesenorganiseertdaarnaastregelmatigbijeenkomstenhttpswwwarbeidsdeskundigennlakc
MensenMetMogelijkhedenInhetprojectMensenMetMogelijkheden(MMM)werken21beroepsgroepenenhunorganisatiessamenaanhetbevorderenvandeparticipatievanmensenmeteenpsychischekwetsbaarheidViadesitevanMMMisondermeereentrainingtoegankelijkdieindividueelmaarookgroepsgewijs(bijvoorbeeldinberoepsmatiggemengdegroepen)gevolgdkanwordenDaarnaastondermeereenInspiratieboekhttpwwwmmm-mensenmetmogelijkhedennl
Centrum Inclusieve ArbeidsorganisatieHetCentrumInclusieveArbeidsorganisatie(CIAO)kanhelpenmethetbetertoegankelijkmakenvaneenarbeidsorganisatievoormensenmeteenbeperkingondermeerdoorInclusiefHerontwerpvanWerk(IHW)HetCIAOiseengemeenschappelijkinitiatiefvandeUniversiteitMaastrichtenUWVhttpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgexpertisecentrum
ZieookparagraafoverCIAOinhoofdstuk5pagina35
MINDMINDwilpsychischeproblemenvoorkomenenmensendiehiermeetemakenhebbenondersteunendoorinformatietebiedenonderzoektedoenprojectenuittevoerenenactietevoerenMINDiseeninitiatiefvanFondsPsychischeGezondheidKorrelatieenhetLandelijkPlatformGGZhttpswijzijnmindnl
Landelijk Platform GGZHetLandelijkPlatformGGZ(LPGGZ)iseenkoepelvanclieumlnten-enfamilieorganisatiesindeGGZHetLPGGZstreefternaardepositievanmensenmeteenpsychischeaandoeningstructureelteverbeterenondermeerviaallerhandeprojectenwaaronderlsquoopenvoorwerkrsquohttpwwwplatformggznllpggz
httpwwwplatformggznllpggzopen_voor_werk
App ManyViadeappManykunnenprofessionalsenanderebetrokkeneninderegioinformatieenvragenuitwisselenZieparagraafAppManyondersteuntsamenwerkinginhoofdstuk3Zieparagraafoverappmanyinhoofdstuk3paginanummer25
Trimbos-instituutHetTrimbos-instituutwildegeestelijkegezondheidverbeterendoorhetdelenvankennisHetTrimbosInstituutontwikkeltinterventiesenbeheerteenwebsitemeterkendeinterventiesindelangdurigeGGZhttpswwwtrimbosnl
httpserkendeinterventiesggztrimbosnl
MovisieMovisieishetlandelijkkennisinstituutenadviesbureauvoorhetsociaaldomeinMovisiebeheertondermeerdedatabankeffectievesocialeinterventieshttpswwwmovisienl
httpswwwmovisienleffectieve-sociale-interventies
30
5Werkgevers
en banenInhoudbull Psychosociale arbeidsbelasting 31bull Werkgeversbenadering en -dienstverlening 31bull Tips van professionals 32bull Instrumentarium Participatiewet 32bull Banenafspraak 33bull Doelgroepregister 33bull Samen Sterk Zonder Stigma 33 bull Werkambassadeurs 33bull Locus 33bull De Normaalste Zaak 34bull Onbeperkt Ondernemen 34bull Begeleidingskaarten psychische beperking 34bull Handreikingen 34bull Harrie en Werkmaat 34bull Centrum Inclusieve Arbeidsorganisatie 35bull Tips van Samen Sterk Zonder Stigma voor de advisering van werkgevers 35
31
5WerkgeversenbanenEr is - terecht - veel aandacht voor het (terug)leiden van mensen met een psychische aandoening naar de arbeidsmarkt Maar preventie van uitval is stap eacuteeacuten Dat moet gestalte krijgen in de werksituatie bij de werkgever
Bij re-integratie zijn werkgeverscontacten onontbeerlijk Dit is vanouds iets van het domein Werk amp Inkomen en loopt met name via de zogenaamde werkgeversservicepunten van UWV en gemeenten Naarmate de GGZ meer belang hecht aan werk vindt ook daar werkgeversbenadering plaats bijvoorbeeld in het kader van IPS Het is van belang dat op elkaar af te stemmen de werkgever zo min mogelijk te belasten met allerlei verschillende contacten en arrangementen en de werkgever zoveel mogelijk te ontzorgen De Participatiewet heeft daar een aantal moge-lijkheden voor gecreeumlerd Daarnaast kunnen herontwerp van werk en specifieke ondersteuning helpen bij een goede integratie van werknemers met een psychische aandoening in een bedrijf
Psychosociale arbeidsbelasting Psychosocialearbeidsbelasting(PSA)iseenbelangrijkerisicofactorvooruitvalenpsychischekwetsbaarheidHetterugdringenofvoorkomenvanPSAisdanookeenhoeksteenvangoedARBO-beleidIndeHandreikingPsychosocialearbeidsbelastingstaantalvanaanknopingspuntendaarvoorhttpwwwdearbocatalogusnlsitesdefaultfilesstvdahandreikingenhandreiking_psapdf
httpswwwarboportaalnlexterne-bronneninstrumentenhandreiking-psychosociale-arbeidsbelasting-psa
Werkgeversbenadering en -dienstverleningLeesoverwerkgeversbenaderingenwerkgeverscontacteninlsquoSamenwerkenaanwerkrsquoparagraaf3738en41alsmedeindewerkwijzersvanDivosahttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
httpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--werk-samen-met-werkgevers
InhetDrentseplanvanaanpakstaateengezamenlijkewerkgeversbenaderingcentraalDeGGZ-trajectbegeleidersnaarwerksluitenaanbijdeaccountmanagersvangemeentenenUWVinhetWerkgeversservicepunthttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwswerkgevers-centraal-plan-van-aanpak-drenthe
Dewerkgeversservicepuntenspeleneenbelangrijkerolindeondersteuningvanwerkgeversbijhetindienstnemenvanwerknemersmet(psychischeenandere)beperkingenhttpswwwwerknlwerk_nlwerkgeverwervingsadvieswerkgeversservicepunt
32
OpdesitelsquoSamenvoordeklantrsquovandeProgrammaraadisveelrelevanteinformatietevindenoverwerkgeversbenaderingenwerkgeversdienstverleninghttpswwwsamenvoordeklantnlwerkgeversdienstverlening
httpswwwsamenvoordeklantnlwerkgeversdienstverleningwerkgeversservicepunten
Werkgeversservicepuntenperarbeidsmarktregiohttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagewerkgeversservicepunten_22_08_2017pdfoverlay-context=arbeidsmarktregios
Tips van professionalsbull Netwerkontwikkelingmetwerkgeversisvangrootbelang
Geefindecontacteneenduidelijkenreeumlelbeeldvanwateenwerkgeverkanverwachten
bull OntzorgdewerkgeverZijvrezenextrabelastinglsquogedoersquoeneenvergrotekansopuitvalErvaringenvanuitbijvoorbeeldIPSlatenziendatditzekernietaltijdterechtisEengoed
middelomwerkgeverstehelpenisdeno-riskpoliswaarmeewerkgeverszijningedekttegenmogelijkeuitvaldoorziektevandenieuwewerknemer
bull Benutdemogelijkhedenvanbegeleidingvanwerkgeversendecollegarsquosopdewerkvloervandenieuwewerknemer
bull Neembezwarenserieusmaarprobeerzeteontzenuwenofbeheersbaartemakenbijvoorbeelddoordeinzetvaneenjobcoach
bull Alshetluktomeenklantmeteenpsychischprobleemsuccesvolteplaatsenopentdatdewegvooranderenzoisdeervaringvanbegeleiders
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
GGZ-instellingRoadsenuitzendketenAdeccogaansamenwerkenommeermensenmeteenpsychischeaandoeningaaneenbaantehelpenenhengoedtebegeleidenDebasisvandezepubliek-privatesamenwerkingisdatiederdoetwaarhijgoedinisbullAdeccoheefteenwerkgeversnetwerkenvacaturesbullRoadsheeftdecapaciteitenervaringommensenmetpsychischeaandoeningentebegeleidenookinhetwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsgoed-op-weg-met-publieke-private-samenwerking
Instrumentarium ParticipatiewetDeParticipatiewetbiedtmeerderemogelijkhedenomeenwerkgeverteontzorgenenomhethaalbaartemakeniemandmeteenbeperkingindiensttenemenzoalseenloonkostensubsidieofno-riskpolisZievooreenhandzaamoverzichtvandeinstrumentenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwskennisdocumenten-geactualiseerdhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagekennisdocumentondersteuningmensenpwet-versiefeb17pdfoverlay-context=userspearl-hartgers
33
BanenafspraakInhetSociaalAkkoordisvastgelegddatwerkgevers125000extrabanenvoormensenmeteenarbeidsbeperkingmoetencreeumlrenwaarvan25000bijdeoverheiden100000inhetbedrijfslevenDeafsprakentussensocialepartnersenkabinetzijnookvastgelegdindeWetbanenafspraakenquotumarbeidsbeperkten(WetBQA)httpswwwsamenvoordeklantnlwettenbanenafspraak
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlageofficiele_versie_kennisdocument_wet_banenafspraak_en_quotum_arbeidsbeperkten_-_zomer_2017pdfoverlay-context=
httpswwwsamenvoordeklantnlwetten
DoelgroepregisterHetdoelgroepregisterbevatkandidatendieinaanmerkingkomenvoordebanenafspraakofdiemetanderewoordenmeetellenvoorhetbehalenvandeafgesprokenaantallenVoorwerkgeverskanhetvanbelangzijnomiemandvanuithetdoelgroepregisterteplaatsenomzoaanbijtedragenaanhetrealiserenvandeverplichtingenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwskennisdocumenten-geactualiseerd
Samen Sterk Zonder StigmaSamenSterkZonderStigmazetzichinvoorzichinvooreensamenlevingwaariniedereenopenkanzijnoverpsychischeaandoeningenBespreekbaarheidvanpsychischeaandoeningenophetwerkleidttoteerderhulpzoekenminderziekteverzuimgrotereproductiviteitenminderpresenteiumlsme(menisaanwezigmaar
doetnietsnuttigsmeer)watookveelvoordelenvoordewerkgeveropleverthttpswwwsamensterkzonderstigmanlgclid=CIzNpJLFjdMCFQaVGwod-1oMdA
DorienVerhoevenvandeStichtingSamenSterkZonderStigmahieldop12april2017eenpresentatieoverstigmaendebenaderingvanwerkgevershttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagestigma_en_de_benadering_van_werkgeverspdfoverlay-context
ZieookparagraafoverSSZSinhoofdstuk6pagina38
WerkambassadeursDewerkambassadeurszijneeninitiatiefvanSamenSterkZonderStigmawerknemersmeteenpsychischeaandoeningdiewerkenbinnengewonebedrijvenenzichdaarinzettenvoordebevorderingvanbespreekbaarheideneenveiligecultuurhttpswwwsamensterkzonderstigmanlover-onsambassadeurs
LocusLocusiseenin2011opgerichtpubliek-privaatnetwerkvanbedrijvengemeentenenSW-bedrijvendathelptmensenmeteenafstandtotdearbeidsmarktopeenduurzamemanierintezettenhttpwwwlocusnetwerknl
34
De Normaalste ZaakDeNormaalsteZaakiseennetwerkvankleinereengroterewerkgeversdiestrevennaarlsquoinclusiefondernemenrsquoOpwwwdenormaalstezaaknlzijnondermeeroverzichtentevindenvanregelingenvoorwerkgeversdiewerknemersmeteenarbeidsbeperkingindienstnemenwwwdenormaalstezaaknl
Onbeperkt OndernemenDewebsitewwwonbeperktondernemencombevatvoorbeeldentipsenhandreikingenvoorwerkgeversdiearbeidsgehandicaptenindienstwillennemenOokdebegeleidingdaarvankomtnadrukkelijkaanbodwwwonbeperktondernemencom
Begeleidingskaarten psychische beperkingDeBegeleidingskaartengevensnelinzichtindegedragskenmerkenvandemedewerkermeteenpsychischebeperking(watzieik)enhoedaarhetbestmeeomgegaankanworden(watdoeik)EriseenversievoordewerkgevereneenversievoordebegeleidervanSocialeWerkvoorzieningofWerkbedrijfDekaartenzijnontwikkelddoorSBCMhttpswwwsbcmnlfileadminsbcm_datasectorenduurzame_banenbegeleidingskaarten_interactief_defpdf
HandreikingenSBCMheefthandreikingenontwikkeldomdeongeschrevenregelsineenbedrijfinzichtelijktemakenDoorvoorafinformatietekrijgenkandenieuwecollegazichgedragenzoalsdatbijdewerkgevergebruikelijkisHetisteoverwegenomwerkgeversopdezedocumententewijzenalszekandidatenmeteenpsychischebeperkingindienstnemen
httpswwwsbcmnlfileadminsbcm_dataproductenduurzaam_werkverbandproductendownloadsHandreiking_aan_het_werk_met_nieuwe_collegas_interactief_defpdf
httpswwwsbcmnlfileadminsbcm_dataproductenduurzaam_werkverbandproductendownloadsSBCM_Checklist_Spelregels_werkgeverpdf
httpswwwsbcmnlfileadminsbcm_dataproductenduurzaam_werkverbandproductendownloadshandreiking_begeleiding_op_de_werkvloerpdf
Harrie en WerkmaatHarrieisbedachtdoorCNVJongerenEenlsquoHarriersquoiseendirectecollegavaneenwerknemermeteenbeperkingdieoptreedtalsbegeleiderHarriestaatvoorHulpvaardigAlertRealistischRustigInstruerendenEerlijkhttpwwwikbenharrienl
SBCMenFNVhebbeneenvergelijkbaaraanbodontwikkeldalsdeHarrienamelijkdeWerkmaatZiehttpswwwsbcmnlproductenduurzaam-werkverbandproductenmaatjes-voor-medewerkers-met-arbeidsbeperkinghtmlL=0
35
Centrum Inclusieve ArbeidsorganisatieHetCentrumInclusieveArbeidsorganisatie(CIAO)eeninitiatiefvandeUniversiteitMaastrichtenUWVzetzichinomarbeidsplaatsenteontwerpenbijreguliereorganisatiesvoormensenmeteenafstandtotdearbeidsmarktookvoormensenmetpsychischeaandoeningenDaarbijwordtdemethodiekInclusiefHerontwerpvanWerk(IHW)toegepasthttpwwwinclusievearbeidsorganisatieorg
httpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgmethoden-instrumenteninclusief-herontwerp-van-werk
VanuitdieinvalshoekisdeMaastrichtseWerkcapaciteitMonitor(MWcopyM)aangepastvoorgebruikdoorGGZ-trajectbegeleidersDeMWcopyMiseenhulpmiddelvoorhetschattenenmonitorenvandewerkcapaciteitvanmensenmeteenernstigepsychischeaandoening(EPA)ensteltbegeleidersinstaathetfunctionerenophetwerktebesprekenhttpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgmethoden-instrumentenmaastrichtse-werkcapaciteit-monitor
HetartikellsquoLendingaHelpingHandatWorkAMultilevelInvestigationofProsocialMotivationInclusiveClimateandInclusiveBehaviorrsquogaatinopdenoodzaakvanlsquoinclusiefgedragrsquovanindividuelewerknemersmaarookteamsendegehelearbeidsorganisatievooreensoepeleintegratievanwerknemersmet(psychischeofandere)beperkingenhttpslinkspringercomarticle101007s10926-016-9680-z
Tips van Samen Sterk Zonder Stigma voor de advisering van werkgeversbull Praatmetinplaatsvanoverbull Leerdesignalenherkennenbull Focusopwatjekuntbeiumlnvloedenbull Creeumlereenveiligewerksfeerbull Pakdeoorzakenvanstressaanbull Blijfingesprekingevalvanziektenbull Helpcollegarsquosermeeomgaanbull Weesalertopnegatiefgedraghttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagestigma_en_de_benadering_van_werkgeverspdfoverlay-context
36
6Stigma
Inhoudbull Stigma en zelfstigma 37bull Stigma bestrijden 37 bull Handboek destigmatisering bij psychische aandoeningen 38 bull Destigmatiseringsinterventies 38bull Empowerment en doorbreken zelfstigma 38bull Samen Sterk Zonder Stigma 38 bull Werkambassadeurs 39bull Kennisthema stigma van Kenniscentrum Phrenos 39bull Vertellen of verzwijgen 39bull Tips 40
37
6StigmaEen van de grootste obstakels op weg naar werk is het stigma dat rust op psychische aandoeningen Stigma in de samenleving bij werkgevers en toekomstige collegarsquos Maar soms ook bij professionals en begeleiders En niet in het minst bij de persoon zelf zelfstigma Wat weten we over stigma en hoe daarmee om te gaan
Destigmatisering Drie gouden regels voor professionalsbullNeemeenopenhoudingaantegenoverdeclieumlntbullZorgdatjeenigekennishebtoverstigmaendestigmatiseringbullPleegreflectieopjeeigenaannames
Stigma en zelfstigmaZorsquon40vandeNederlanderskrijgtzelftemakenmeteenpsychischeaandoeningenTochbrengtheteenstigmametzichmeeDatleidttoteenkleinerekansopwerk90vandemensenmeteenpsychischeaandoeningzegtlasttehebbenvandegevolgenvanhetstigmazoblijktuitonderzoekDiegevolgenzijnminderkansopwerkminderzelfvertrouweneennegatiefzelfbeeldenzelfssociaalisolementEenderdetoteenkwartvandebetrokkenenvoeltzichgediscrimineerdofoneerlijkbehandeldDatleidterbij20toeervanaftezienwerktezoekenofeenopleidingtegaandoenHetstigmadatdebuitenwereldoplegtwordtvaakeigengemaaktdoordebetrokkeneHetstigmawordtgeiumlnternaliseerdenerontstaateenzelfstigmaDitisextraschadelijkEenstigmazouiemandnogkunnenmotiverenomhettegendeeltebewijzenMaarbijeenzelfstigmaverzetiemandzichnietmeertegenhetstigmahttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsstigma
HetartikellsquoHowandwhenstereotypesrelatetoinclusivebehaviortowardpeoplewithdisabilitiesrsquogaatinopdegevolgenvannegatievestereotypenenhoudingenvanwerkgeversenwerknemerstenopzichtevanwerknemersmetbeperkingen(waarondepsychischeaandoeningen)httpwwwtandfonlinecomdoiabs1010800958519220151072105
Stigma bestrijdenInparagraaf36vanhetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquoeencompactoverzichtvanhoestigmakanwordentegengegaanhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
IndelsquoWerkwijzerPsychischeaandoeningenenlichteverstandelijkebeperkingenHandboekvoormaatwerkbijhetbegeleidennaarwerkrsquogaatparagraaf23overhetwakenvoorstigmatiseringDaarinondermeertipshoetehandelenalsbegeleiderOokbegeleiderskunnenzichnietaltijdonttrekkenaanhetdenkeninstereotypenalshetgaatompsychischeaandoeningenBijvoorbeelddoorerautomatischvanuittegaandatwerknietaandeordeisofandershooguitsimpelwerkofonbetaaldwerkZiebijvoorbeeldhoofdstuk1enparagraaf22vandeWerkwijzerRe-integratievanklantenmetpsychischeaandoeningenhttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--waak-voor-stigmatisering
38
Hoe kun je als begeleider destigmatisering bevorderen Tips van Dorien Verhoeven van Samen Sterk Zonder Stigmabull Weetdaterzoietsalsstigmaenzelfstigmaisendathet
heelvaakvoorkomtbull Zorgdatjeenigekennishebtoverstigmaendewerking
ervanbull Weesjebewustvanjeeigenideeeumlnen(voor)oordelenKijk
daareerlijknaarbull WeethoejeeengesprekaangaatmetdeclieumlntBiedt
openingenlaatmerkendatjeopenstaatbegriphebtetcbull Probeersamenmetdeclieumlnttoteenoplossingtekomen
bijvoorbeeldoverdevraagopenheidtegevenaaneen(potentieumlle)werkgeverofniet
bull GebruikwaarmogelijkmethodiekenzoalsCORAL(zieeldersindezenieuwsbrief)
bull Nodigeenvanonzewerkambassadeursuitomtevertellenoverzijnofhaarervaringenmetstigmaophetwerkenhoedaarmeeomtegaan
httpswwwsamenvoordeklantnlnieuwssamen-sterk-zonder-stigma
Handboek destigmatisering bij psychische aandoeningenDithandboekbiedtveeloverzichteninzichtoverhoestigmatebestrijdenHethandboekisalleenindrukofalse-boektekoopbijdeuitgeverennietopinternetbeschikbaarWeeghelJvanPijnenborgMVanlsquotVeerJampKienhorstG(red)(2016)HandboekdestigmatiseringbijpsychischeaandoeningenPrincipesperspectievenenpraktijkenBussumCoutinhohttpsshopcoutinhonlstore_nlhandboek-destigmatisering-bij-psychische-aandoeningen-2027html
DestigmatiseringsinterventiesIndegeneriekemoduledestigmatiseringontwikkelddoorhetNetwerkKwaliteitsontwikkelingGGZondermeerinformatieoverdestigmatiseringsinterventiesenhandvattenvoorprofessionalsmaarookvoorclieumlntenzelfhttpwwwkwaliteitsontwikkelingggznlnetwerk
httpwwwkwaliteitsontwikkelingggznlprojectgenerieke-module-destigmatisering
Empowerment en doorbreken zelfstigmaEmpowermentvandeclieumlntkanhelpenhetzelfstigmatedoorbrekenDaarbijhelpenervaringsdeskundigenvanuiteengelijkwaardigepositie(ex-)clieumlntenomkeuzestemakenweerbijhunmotivatietekomenenteontdekkenwathunkwaliteitenenvaardighedenzijnenwatbijhenpasthttpswwwmovisienlpublicatiesnaar-hart-empowerment-deel-2
Samen Sterk Zonder StigmaDemissievanSamenSterkZonderStigma(SSZS)iseensamenlevingwaarinpsychischeproblematiekbespreekbaarisDatdoetSSZSondermeermethetprojectStigmaenWerkSSZSbiedtvoorlichtinghelptbijhetmakenvaneenplanvanaanpakorganiseertnetwerkenvanwerknemersmeteenpsychischeaandoeninginventariseertbestpracticesenontwikkeltinterventieshttpswwwsamensterkzonderstigmanl
39
VakbondenenondernemingsradenkunneneenbijdrageleverenaanhetbespreekbaarmakenvanpsychischeaandoeningenopdewerkvloerMogelijkhedendaartoewordenechterweinigbenutDitblijktuithetonderzoeklsquoPsychischeDiversiteitWerktvanSamenSterkzonderStigmaOmvakbondenenondernemingsradentehelpenmethetleverenvaneenbijdragezijnverschillendehulpmiddelenontwikkeldbull OnderzoekORampVakbondenPsychischeDiversiteitWerktbull ChecklistvoorOndernemingsradenbull FactsheetvoorOndernemingsradenbull Factsheetvoorvakbonden
WerkambassadeursDewerkambassadeurszijneeninitiatiefvanSamenSterkZonderStigmawerknemersmeteenpsychischeaandoeningdiewerkenbinnengewonebedrijvenenzichdaarinzettenvoordebevorderingvanbespreekbaarheideneenveiligecultuurhttpswwwsamensterkzonderstigmanlover-onsambassadeurs
httpswwwsamensterkzonderstigmanlverhalen
VeelvandeSSZS-ambassadeursverzorgenlezingenofpresentatiesZiehttpswwwsamensterkzonderstigmanlboek-een-ambassadeurverhalen_id=7442
Tips van ervaringsdeskundige Marieke van Keeken voor het aanpakken van stigmabull GanietvooronsdenkenmaarvraagengaingesprekEr
zijnallerleistereotypeninomloopdiedoorbreekjevooraldoorpersoonlijkcontact
bull PersoonlijkeervaringenmakenindrukindestrijdtegenstigmaVraagmensendiezelfkwetsbaarheidhebbenervarenomhunverhaaltedoenDatkaniemandzijnuitdeeigenorganisatiemaardewerkambassadeursvanSSZSkunnendatookdoen
bull ZorgvoorgoedeinformatieoverpsychischeaandoeningenenwerkHetisvaakeeneyeopenerdatbijnadehelftvandemenseninonslandooitzelfwordtgeconfronteerdmeteenpsychischprobleemEndateenaandoeninghelemaalnietalsvanzelfsprekendbetekentdatjenietkanwerken
LeeshaarverhaallsquoHoeikmijnzelfstigmadoorbrakrsquohttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwshoe-ik-mijn-zelfstigma-doorbrak
Kennisthema stigma van Kenniscentrum PhrenosFeitencijfersenontwikkelingenrondstigmaendestigmatiseringhttpwwwkenniscentrumphrenosnlkennisthemasstigma
Vertellen of verzwijgenIsopenheidovereenaandoeningverstandigofnietBijvoorbeeldineensollicitatieprocedureofophetwerkOpenheidishetideaalmaarindepraktijknietaltijdverstandigKenniscentrumPhrenosheefteenbrochureeninterventieomeengefundeerdeafwegingtemakenonderdetitelCORAL(concealorreveal)httpswwwkenniscentrumphrenosnlwp-contentuploads201506CORAL-NL_defpdf
40
SamenSterkzonderStigmaKenniscentrumPhrenosenTranzoTilburgUniversityontwikkelendezeaanpakverderwaarbijhetmeerwordttoegespitstopdeNederlandsesituatiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsverzwijgen-vertellen-coralnl-helpt
httpwwwkenniscentrumphrenosnldienstenprojecten-2doorontwikkeling-coral
TIPS bull Leg contactAngstenonbekendheidspeleneengroterolbijhetinstandhoudenvanstigmatiseringDaaromhelptcontactleggenmetmensenmeteenpsychischeaandoeninghetbesteomdestigmarsquosteverminderenDemanierwaaropjealsklantmanagercontactmaaktbepaaltofjestigmarsquosversterktofjuistvermindert(lsquoJamaarmetborderlinekunjetochnietmetkinderenwerkenrsquo)AlleenbegripvoleerlijkengelijkwaardigcontactvermindertstigmarsquosEnhetcreeumlerteenopenenveiligesfeerwaarindoorvragenstellenmeerbegripontstaat
bull Voorlichting en informatie over psychische aandoeningenErzijnveelverkeerdedenkbeeldenenmythes(lsquoautistenhebbengeengevoelrsquo)DoorjeteverdiepenindeverschillendepsychischeaandoeningenkrijgjeeenrealistischerbeeldOokklantenzelfbaserenzichvaakoponjuistedenkbeeldenenleggenzichzelfdaarmeeonnodigebeperkingenop
bull Zie psychische aandoeningen als deel van een continuuumlmWanneerjemensenmeteenpsychischeaandoeningzwart-wittegenovergezondemensenzetlijkenzevervanjeaftestaanMaariedereenheeftwelpsychischekwetsbaarheden
alsspreekangstofeenaanlegvoorsomberheidWanneerjepsychischeklachtenenkwetsbaarhedenzietalssymptomenopeenspectrumwaarjehogerenlagerkuntscorenisdatminderstigmatiserend
bull Maak vooroordelen en stigmarsquos bespreekbaar ook als begeleidersonderling
bull Gebruik het ICF-raamwerk om de gehele persoon in beeld te krijgen en niet alleen zijn of haar aandoeninghttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--waak-voor-stigmatisering
41
7Ervarings-deskundigen en clieumlnten
Inhoudbull Betrokkenheid clieumlnten en ervarings- deskundigen bij regionale plannen 42bull Landelijke Clieumlntenraad 43bull MIND 43bull Landelijk Platform GGZ 43bull Routewijzer naar werk 43bull Evaluatietool re-integratie 43bull Ervaringsdeskundigen 43bull Verhalen van ervaringsdeskundigen 44bull WerkWeb-Autisme 44bull Howie the Harp 44bull Tips van LPGGZ 44
42
7Ervarings-deskundigenenclieumlntenDoor clieumlntenraden clieumlntenorganisaties en ervarings-deskundigen te betrekken en met hen samen te werken kunnen professionals vanuit de GGZ en Werk amp Inkomen effectiever werken aan herstel en re-integratie Clieumlntenraden hebben een wettelijke basis in het kader van clieumlntenparticipatie Clieumlntenorganisaties zijn er op landelijk regionaal en lokaal niveau Zij ontplooien meerdere activiteiten zoals informeren lotgenotencontacten belangenbehartiging hersteltrajecten en het opbouwen van ervaringsdeskundigheid onder meer via opleidingen
Betrokkenheid clieumlnten en ervaringsdeskundigen bij regionale plannenInderegionalewerkateliersisveelgesprokenovermeerenbeterbetrekkenvanclieumlntenenervaringsdeskundigenZiehetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquometnameparagraaf26en28httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
IndeFrieseprojectgroepziteenclieumlntvertegenwoordigerdiezelfervaringsdeskundigeisverbondenaanhetHerstelcentrumFrieslandHijgeeftooktrainingenaandeprofessionalsBovendien
gaatderegioookeenreeksoverleggentebeleggenvoorclieumlntenDezezullenbegeleidwordendooreenervaringsdeskundigevanuithetHerstelcentrumhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
InhetprojectplanvanHollandRijnlandisveelaandachtvoorervaringsdeskundigheidendebetrokkenheidvanclieumlntenInLeidenbestaatallangeretijdStichtingZonwaarinervaringsdeskundigenzijnvertegenwoordigdErvaringsdeskundigenadviserenwaarnodigdegemeenteenuitvoerderszoalsklantmanagersOokverzorgenzijregelmatigtrainingenDaarnaastisStichtingPlatformSamenwerkenbetrokkenbijderegionalesamenwerkingZijorganiserenonderanderedialoogtafelsHierwordtdoorgepraatoverdebetekenisvanwerkvoorduurzaamherstelBeideorganisatieszullenookindearbeidsmarktregioHollandRijnlandactiefwordenzoalsopgenomeninhetplanvanaanpakvanderegioClieumlntenenclieumlntenorganisatieshebbeneenbelangrijkeplekgekregeninhetregionaleplanvanaanpakZoiservoorzieninmaatjesvoorclieumlntenWethouderMarleenDamenvanLeidenldquoZorsquonmaatjeziettochweeranderedingendaneenprofessionalHijofzijheeftookeenandererolendatkanelkaargoedaanvullenrdquohttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsbouw-samenwerking-op-vanuit-de-praktijk-en-niet-vanaf-de-bestuurstafels
43
Landelijke ClieumlntenraadDeLandelijkeClieumlntenraad(LCR)isingesteldbijwet(SUWI)omdeclieumlntenparticipatieinhetveldvanWerkampInkomenvormtegevenDeLCRisdekoepelvanlokaleenregionaleclieumlntenradenbijgemeentenenUWVhttpwwwlandelijkeclientenraadnl
MINDMINDisin2016ontstaanenwilpsychischeproblemenvoorkomenenmensendiehiermeetemakenhebbenondersteunenDitdoetMinddoorinformatietebiedenonderzoektedoenprojectenuittevoerenenactietevoerenSamenmetclieumlnten-enfamilieorganisatiesmaatschappelijkeorganisatiesonderzoekersambassadeursendonateursMINDiseeninitiatiefvanFondsPsychischeGezondheidKorrelatieenhetLandelijkPlatformGGZhttpswijzijnmindnl
Landelijk Platform GGZMINDLandelijkPlatformPsychischeGezondheid(voorheenLandelijkPlatformGGZLPGGZ)isdekoepelvanenvoorongeveertwintigclieumlnten-enfamilieorganisatiesindeGGZOpdesiteiseenoverzichttevindenvanregionaleclieumlntenorganisaties(RCOrsquos)clieumlntinitiatievenenprojectenViaRCOrsquoszijnervaringsdeskundigentevindenhttpwwwplatformggznllpggz
Routewijzer naar werkDeRoutewijzeriseenwebsitevanhetLandelijkPlatformGGZendeLandelijkeClieumlntenraad(LCR)Opdezesitekunnenclieumlntenallerhanderelevanteinformatievindenhttpwwwroutewijzernaarwerknl
Evaluatietool re-integratieDeEvaluatietoolre-integratieiseeninstrument(vragenlijst)datisgemaaktdoorhetVerwey-JonkerInstituutinopdrachtvandeLandelijkeClieumlntenraadenMINDHetgeeftdeclieumlntenraadinzichtinhoeUWVengemeentendebegeleidingvanpsychischkwetsbaremensenvormgevenwwwevaluatieggzenwerknl
ErvaringsdeskundigenErvaringsdeskundigenzijnalshetwarebovenhuneigenproblematiekuitgestegenZijkunnennuttigeadviezengevenaanprofessionalsSommigeervaringsdeskundigenzijnopgeleiddoordeGGZomeencoachenderoltespelenErvaringsdeskundigenzijntevindenviahetLPGGZmaarookviaregionaleclieumlntenorganisaties(RCOrsquos)enfamilieorganisatiesdeNederlandseVerenigingvoorAutisme(NVA)GGZ-instellingenofdehulplijnPandorahttpwwwplatformggznllpggz
lsquoErbestaateeneendimensionaalenstereotiepbeeldvanmensenmeteenpsychischeaandoeningMaarinwerkelijkheidisiedereenandersenzijndezeklantenerinallerleisoortenenmatenmetallerleiredenenenachtergrondenengevolgenvanhunaandoeningEengoedemanieromklantmanagersmeergripopdematerietegevenisdoorervaringsdeskundigeninteschakelenDeregionaleclieumlntenorganisatie(RCO)mobiliseertentraintervaringsdeskundigevrijwilligersomvoorlichtingtegevenaanklantmanagersZijvragennuvakeradviesEencursusvoormanagerswasookzeernuttigrsquoEen gemeentelijke beleidsmedewerker en ervaringsdeskundig
44
lsquoVeelklantmanagersvullenhetvoordeklantinindeluwtehoudenTerwijlerheelwatclieumlntenmetpsychischeproblematiekzijnvoorwiehetgoedisomtewerkenendiegraagwillenwerkenDepsychischeaandoeningislangnietaltijdoverdegehelelinieinvaliderendWerkhelptomeigenkrachtteontwikkelenenkanbijdragenaanhersteldoorweergeloofteontwikkelenindeeigencompetentiesensociaalenmaatschappelijkbetrokkentezijnErvaringsdeskundigheidhelptbijhetzoekennaardejuistewerk(ervarings)plekrsquoEen projectcooumlrdinator van ZONactief en ervaringsdeskundige
Verhalen van ervaringsdeskundigenDesiteUWVperspectiefiseenplatformvoorendoormensenmeteenarbeidsongeschiktheidsuitkeringHieropverhalenvlogsenvideorsquosonderandereditverhaaloverwerkenmetautismehttpsperspectiefuwvnlartikelendroom-wordt-waarheid
WerkWeb-AutismeHetprojectlsquoWerkWeb-AutismersquodateeninitiatiefisvanmeerdereorganisatieswaaronderdeNederlandseVerenigingvoorAutismebeoogteenzelfmanagementmethodiekteontwikkelenomnormaal-tothoogbegaafdemensenmetautismesamenmetbetrokkenprofessionalsteondersteunenbijhetvindenenbehoudenvanwerkdatgoedbijhenpastDemethodiekgeeftinzichtindeeigeneffectiviteiteigenregietalentenenvoorkeurenDitzijnbelangrijkevoorwaardenvoorduurzamearbeidsparticipatiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsnieuwsbrief-samenwerking-ggz-en-wi-november-verschenen
Howie the HarpHowietheHarpiseengoedvoorbeeldvaneenopleidingtotervaringsdeskundigeDenaamisgebaseerdopdebijnaamvandeAmerikaanHowardGelddienaeenverblijfinpsychiatrischeinstellingenhetpeer-to-peer-conceptbedachtmensenmeteenpsychiatrischegeschiedeniszettenhunlevenservaringentalenteninomelkaarteondersteuneninhunherstelPameijereeninstellingvoormensenmeteenverstandelijkeofpsychiatrischebeperkinghaaldehetconceptnaarNederlandwwwhowietheharpnl
TIPS VAN LPGGZHetLPGGZdoetdevolgendeaanbevelingenaangemeentenbullKijkgoedwateenklantkanGebruikdebeschikbareondersteuningMaakgebruikvaninterventieszoalsjobcarvingbullWeesalertopeenstigmaookbijjezelfalsklantmanagerbullOnderschathetzelfstigmavanveelklantennietbullPasaanpakkengerichtopempowermenttoebullMaakgebruikvanervaringsdeskundigendiezijnopgeleiddoordeGGZomeencoachenderoltespelenZetheninalsadviseurbijdeteamsMaakhuninbrengstructureel
Colofon
DeroutekaartpsychischeaandoeningenenwerkVersie2november2017
DezeroutekaartiseenproductvandeProgrammaraadHetisonderdeelvanhetKennisnetwerkSamenwerking
GGZenWerkampInkomen
Deroutekaartgeefteenstandvanzakeneind2017weerNieuweontwikkelingeneninformatiewillenwegraag
opnemenUwsuggestiesvooraanvullingenkuntumailennaar
helpdeskimpulssamenvoordeklantnl
Samen vernieuwen we de dienstverlening aan werkgevers en werkzoekenden
13
httpwwwdepressieverenigingnlpreventie-en-terugvalpreventiee-health
httpwwwplatformggznllpggzproject_vraagsturingehealth
httpwwwplatformggznllpggzdownloade-healthaan-de-slag-met-digitale-zorgpdf
Een(engelstalig)overzichtvanappsvoordesmartphonemetonderdeknoplsquoMentalHealthrsquoveletientallenappsinverschillendecategorieeumlnhttpmyhealthappsnet
BureauZINZIZheeftmetsubsidievanUWVonderzoekgedaannaarkritischesuccesfactorenvanonlineinterventiesvoorwerklozenmetCommonMentalDisordersZiedeblauwdrukvooronlinebegeleidingvanwerklozenmetpsychischeklachtenhttpwwwonderzoekwerkeninkomennlrapportenc460gwqrkritische-succesfactoren-van-een-online-interventie-voor-werklozen-met-common-mental-disorderspdf
IPSIndividuelePlaatsingenSteun(IPS)iseenbewezeneffectievemethodeommensenmeteen(ernstige)psychischeaandoeningaanhetwerktehelpenIPSwordtuitgevoerddoorspeciaaldaartoeopgeleideIPStrajectbegeleidersvanuitdeGGZKenniscentrumPhrenosbewaaktdemodelgetrouweuitvoeringenbiedtveelinformatieoverIPSKenmerkendisdecombinatievanbehandelingenarbeidstoeleiding
IPSwordtverdergekenmerktdoor1 Iedereclieumlntdieeenregulierebaanwilkanmeedoen(zero
exclusion)2 Erwordtsnelgezochtnaareenechtebaanwerkenaan
werkvaardighedengebeurtlsquoonthejobrsquo(firstplacethentrain)3 Lukthetnietindeeerstebaandanisdatgeenmislukkingmaar
eenervaring4 Dearbeidswensenvandeclieumlntstaancentraal5 Erwordtlangdurigeondersteuninggebodenzowelaandeclieumlnt
alsaandewerkomgeving6 IPSisgeiumlntegreerdmetbehandelingdetrajectbegeleiderislid
vaneenambulantGGZ-team7 Doorlopendesystematischeinschattingvan
arbeidsmogelijkheden8 Systematischelsquojobdevelopmentrsquo9 Individuelebegeleidingbijuitkeringskwesties(lsquobenefit
counselingrsquo)wwwkenniscentrumphrenosnl
httpswwwwerkenmetipsnl
httpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingeninterventies--interventies
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
14
IPS in de samenwerkingsplannenIPSkomtin22plannenvande31voorVeelvuldigwordteendeelvandeimpulsgeldeningezetomIPS-trajectenintekopenSomsookinaanvullingoplopendeIPS-inzetVoorbeeldisRijkvanNijmegenwaar100IPS-trajectengaanlopenwaarvan10bekostigduitdeImpulsondersteuningIPSwordtinNijmeegseregiogezienalsvliegwielvoorsamenwerkingvanWampImetdeGGZErbestaatdaarbelangstellingvoordeinzetvanIPSvoordeCommonMentalDisorder-groepenvoormensenmeteenverstandelijkebeperkingInandereregiorsquoswordtIPSvoorheteerstingezet(bijvoorbeeldFoodValley4IPS-trajectenGooi-enVechtstreek2IPS-trajecten)Zuid-LimburggaatmogelijkeenIPS-pilotuitvoerenIntotaalwordenincofinancieringnaarschatting180IPS-trajectenextraingezetDaarnaastzijnerzesregiorsquosdiewelextraIPS-trajectenwillengaandoenmaarnoggeenaantallenbenoemenomdatzijditwillenlatenafhangenvandebehoefte
UWV-onderzoekssubsidie IPS UWVsubsidieertvanaf1januari2017jaarlijks500IPS-trajectenvoormensenmeteenarbeidsongeschiktheidsuitkeringvanUWVDezesubsidieduurtvijfjaarhetgaatintotaalomeenbedragvan20miljoeneuroGGZ-instellingenkunnenelkhalfjaarsubsidieaanvragenUWVgaattegelijkertijdonderzoekenwatdeeffectenzijnenopwelkewijzedezeaanpakstructureelkanwordengefinancierdInmiddelshebbenookenkelegemeentendieviaeenGGZ-instellingIPStoepasseneenverzoekingediendommeetedoenaanhetonderzoekhttpswwwuwvnlzakelijkleveranciersre-integratiedienstverleningik-wil-dienstverlening-voor-re-integratie-aanbiedendetailonderzoeksubsidieregeling-individuele-plaatsing-en-steun-ips
Gemeenten en IPSIPSiseeninterventievanuitdeGGZVoorgemeentenisIPSnogrelatiefonbekendEenaantalgemeentenzetinmiddelsIPSininsamenwerkingmetGGZ-instellingenEnkelenhebbenalwatmeerervaringdemeestenstaannogaanhetbeginZiehieroverparagraaf44enook45vanhetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquohttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
IPSkannietbuitendeGGZomwordentoegepastMaarnietallegemeentelijkeclieumlntenmetmentaleproblemenzijninbehandelingbijdeGGZSupportedemploymentkentongeveerdezelfdeuitgangspuntenalsIPSmaarniethetbehandelelementVoorgemeentendieietswillenmetclieumlntendienietinbehandelingzijnbijdeGGZissupportedemploymentduswellichteengoedalternatiefZiehieroverookdefactsheetArbeidenpsychischeaandoeningenvanhetTrimbosInstituuthttpswwwtrimbosnlactueelnieuwsberichtbericht=1797
Twee voorbeelden Den Haag en Amsterdam
Den HaagDenHaagismetGGZ-instellingParnassiabegonnenmeteenIPS-pilotmet60kandidatenUitdeeersteervaringenblijktdatditvoordegemeenteeenparadigmawisselingbetekentnamelijkinzettenopdegroepmoeilijkbemiddelbareninplaatsvanopmensenmeteenrelatiefkorteafstandtotdearbeidsmarktTotvoorkortwasergeentraditieinhetbemiddelenvanlsquomoeilijkersquogroepenenlagdefocusopdegroepdierelatiefmakkelijkaanhetwerkkonkomen
15
enzekernietopmensenmeteenernstigepsychischeaandoeningMededoordeParticipatiewetenhetfeitdatWajongerseenonbekendegroepvoordegemeentenaardegemeentekwamenisdeorieumlntatieveranderdDenHaagheeftnaeenjaarhetprojectgeeumlvalueerdHetdoelwas60kandidatenaanhetwerkineacuteeacutenjaarDatbleekteambitieuszowelvoordegemeentealsvoorParnassiaErisstevigmetelkaargesprokenmaardebeidepartijenwildenweldoorgaanDeleerpuntenzijnvooralbull FACT-teamsenIPS-jobcoachesmoestennoggroeienbull Delinkmethetwerkgeversservicepuntwastezwak(1persoon)bull ErwasookeenlsquohousingfirstrsquogroepDieisgestopthetbleekeen
tezwaredoelgroepbull TweevoorbereidendeIPS-gesprekkenisteweinig(de
zorgverzekeraarvergoedtnuachtgesprekken)httpswwwwerkenmetipsnlnieuwsuitkomsten-pilot-ips-gemeente-haag-positief
AmsterdamInAmsterdamwerkenGGZUWVengemeentenalenigetijdsamenrondIPSDebasisvoorsamenwerkinginAmsterdamiseenveranderendperspectiefbijGGZengemeenteDegemeentezetnuvooralinopmensenmeteengroteafstandtotdearbeidsmarktwaarvroegerhetgeldvooralgingnaarclieumlntenmetrelatiefveelkansenHetCollegeheeftbovendienextrageldterbeschikkinggesteldOokbijdeGGZiseenherorieumlntatiezichtbaarHetinzichtdatwerkhelptbijherstelbreektsteedsmeerdoorHetisduseenkwestievankeuzesmakenenookbovenjedirectebelanguitstijgenennaardelangeretermijnkijkenoverdegrensvanjeeigenstukjevanhetsociaaldomeinheenDeleerpuntenzijnbull LeerelkaaralsGGZengemeentegoedkennenenformuleer
gezamenlijkedoelenZorgdatdedirectbetrokkenenindeuitvoeringbijelkaaraantafelzitten
bull KijknaardelangeretermijnzieIPSalsinvesteringinmensenEnlaatdesnelleresuccessenzien
bull Betrekverzekeraarsbijdefinancieringbull Integreerhetwerkgeversservicepuntindesamenwerkinghttpswwwsamenvoordeklantnlpraktijkernstige-psychische-aandoening-en-werk-het-kan
DeAmsterdamseIPS-aanpakisonderdeelvanhetprogrammalsquoMeedoenWerktZievoordevoortgangsrapportageMeedoenWerkt2016enhetwerkplan2017httpsamsterdamnotudocnlcgi-binshowdoccgiaction=viewid=302454type=pdfMeedoen_Werkt_Voortgangsrapportage_2016_Werkplan_2017_versie_40pdf
InAmsterdamiseentaskforceEPAopgerichtmetveleverschillendepartijenZievoorhetstartdocumentvandetaskforceEPAhttpwwwclientenbelangamsterdamnlplaatjesuserfilesBijlage20120Vastgesteld20Startdocument20Herstel20en20Participatie203120mei202016pdf
5tipsvoorgemeentendieIPSwillentoepassenhttpswwwdivosanlbijeenkomsteneen-slag-verder-met-ipstips-van-gemeenten-het-uwv-en-het-ministerie-van-szw
Financiering IPSIPSwordttoegepastdoordeGGZMaartoeleidingnaarwerkmaaktintegraalonderdeeluitvandemethodiekDatroeptdevraagophoewordtIPSgefinancierdInaugustus2016gafhetZorginstituutNederland(ZIN)inhetrapportlsquoBevorderenvanparticipatievanclieumlntenmeteenpsychischestoornisrsquoduidelijkheidoverdeverantwoordelijkhedenvoorhetbevorderenvanparticipatievanclieumlntenindeGGZDeeerstegesprekkenvaneenIPS-trajectworden
16
viaZorgverzekeringswet(Zvw)gefinancierdDeeigenlijketoeleidingnaarwerkbehoorttothetparticipatiedomeinendientdaarookuitbetaaldtewordenDevergoedingvanuitdeZvwgaatgemiddeldgenomenomdeeersteachtgesprekkenvaneenIPS-trajectZieondermeerSamenwerkenaanwerkparagraaf42en46httpswwwzorginstituutnederlandnlpublicatiesrapport20160829bevorderen-van-participatie-van-clienten-met-een-psychische-stoornis
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
ZorgverzekeraarsDoordeintegratiesinhetsociaaldomeinendesamenwerkingmetdezorgsectorwordtdevraaginhoeverre(zorg)verzekeraarsenpubliekepartijendieverantwoordelijkzijnvoorparticipatieenre-integratiekunnensamenwerkenenwellichttotnieuwefinancieringsvormenkomenOplokaalniveaubetalenzorg-verzekeraarssomsmeeaantrajectenzoalsIPSinAmsterdamOverlegoversamenwerkingbijvoorbeeldoverdeinzetvanIPSkanonderdeeluitmakenvanregionalesamenwerkingvanverzekeraarsengemeentenZieondermeerSamenwerkenaanwerkparagraaf45httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
httpsvngnlonderwerpenindexwerk-en-inkomenarbeidsmarktbeleidpublicatiessamen-voor-re-integratie
httpwwwsociaalwebnlpublicatieshandreiking-een-integrale-blik-op-zorg-en-re-integratie
InderegioDrechtstedeniszorgverzekeraarsVGZeenactievepartnerinhetsamenwerkingsverbandHetgezamenlijkedoelisinbeeldtebrengendatwerkwerkelijkleidttotlagerezorguitgavenenmaatschappelijkekostenpluseenbeterekwaliteitvanlevenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsplan-van-aanpak-drechtsteden-samen-voor-maatwerk
Werkzame elementen in interventiesVeelinterventiesdeleneenaantaleffectieveelementenbull Aandachtvoordemensinrelatietothetwerkbull Veelpersoonlijkeaandachterzijnvaakmeergesprekken
nodigdangemiddeldomiemandsonderliggendemotivatienaarboventekrijgenzelfstigmatedoorbrekenofiemandszelfvertrouwenoppeiltekrijgen
bull RuimteomtemislukkenhetgaatomlerenenverderkomenDewegisdaarbijmisschienlangerdanbijanderen
bull Eenpositievebenaderingalseeneersteentweedeplaatsingnietlukkenisertochietsgewonnenzoalsenigewerkervaringeneensteedsbeterbeeldvandejuistebaan
bull UitgaanvaniemandsmogelijkhedenZoekvanuitdiemogelijkhedennaargeschiktwerkofpashetwerkdaaropaanDatbetekentduseenaanbodgerichtebenadering
17
bull Trainwerknemersvaardighedennietvoorafmaaropdewerkvloer
bull Benefitcounselingbenadrukdepositievekantenvanwerkenzoalsmeerinkomenenhetgevoeljenuttigtemaken
bull Goedecommunicatiemetwerkgeverenwerkomgevingookalsdeklantalenigetijdaanhetwerkis
bull VoerzorgenarbeidstoeleidingnietlosnaastelkaaruitmaarzorgopzrsquonminstvoorafstemmingencombineerzewaarnodigHetdriegesprektussendezorgprofessionalklantmanagerenklantisdaareenbelangrijkinstrumentvoorSomskandaarookeenervaringsdeskundigecoachbijaanschuiven
bull Terughoudendheidmetdwangensanctiesdatwerktnietgoedbijdezedoelgroepenkanparticipatiejuistbelemmeren
httpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingeninterventies--werkzame-elementen-in-interventies
18
3Integrale aanpak GGZen WampI
Inhoudbull Regionale werkateliers 19bull Vier voorbeeldregiorsquos 19bull 31 regionale plannen van aanpak 21bull Afstemming werkprocessen 22bull Integraal casemanagement 22bull Casebesprekingen en regievoering 23bull Gegevensuitwisseling 23bull Protocollen gegevensuitwisseling 24bull Tips gegevensuitwisseling en privacy 24bull Visie LCR op privacy en gegevensuitwisseling 24bull Algemene uitgangspunten begeleiding naar werk 24bull App Many ondersteunt samenwerking 25bull Ondersteuning door de Programmaraad 25
19
3IntegraleaanpakGGZenWerkampInkomenSamenwerken tussen GGZ en Werk amp Inkomen (WampI) is nodig maar lang nog niet altijd vanzelfsprekend Soms hebben GGZ gemeenten en UWV lokaal of regionaal al een goede samenwerking opgebouwd In 31 regiorsquos zijn plannen van aanpak gemaakt om de samenwerking te beginnen of versterken Door behandeling te combineren met werk of participatie worden betere resultaten bereikt Dat begint met het hebben van een gezamenlijk doel een gedeelde analyse en focus en een op elkaar afgestemde aanpak
Regionale werkateliersInderegionalewerkateliers(mei2016ndashapril2017)hebbenprofessionalsuitdewereldvanWerkampInkomenenGGZmetelkaarbesprokenhoebetersamentewerkenendaartalvanpraktischeinvullingenaangegevenVooreenoverzichtvandeuitkomstenenvervolgstappenziehoofdstuk2vanSamenwerkenaanwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
Vier voorbeeldregiorsquosBegin2016iseenonderzoekgestartnaarregionalesamenwerkinginvierarbeidsmarktregiorsquosgerichtopoptimalearbeidsparticipatievanmensenmeteenpsychischeaandoeningDevierarbeidsmarkt-regiorsquosdiedeelnemeninditonderzoekuitgevoerddoorbureauZINZIZzijn
1 RegioFriesland2 RegioHolland-Rijnland3 RegioRijkvanNijmegen4 RegioStedendriehoekenNoord-Veluwe
Hetonderzoekisinmiddelsafgerondeneriseeneindrapportagegepubliceerdhttpszinziznl20171113eindrapportage-samenwerking-in-vier-arbeidsmarktregios-gericht-op-optimale-arbeidsparticipatie-van-mensen-met-een-psychische-aandoening
Ookzijntweetussentijdserapportagesbeschikbaarhttpszinziznlprojectde-werkkamer
Opbasisdaarvanhebbendeonderzoekerstienlsquolessonslearnedrsquogeformuleerdhttpszinziznlwp-contentuploads20170310-Lessons-Learned-van-de-projectleiderspdf
Eenoverzichtvandebelangrijksteconstateringenuithetonderzoek1 Zet in op resultaat en niet alleen op inspanningbull Creeumlerhelderheidoverwelkerolentakenallebetrokkenen
hebbenenwelkeactieserzijngepland(meteenconcreteactiepuntenlijst)waarmeeookdevoortgangendeadlinesgemonitordkunnenworden
bull Maakmetelkaareenbalansopvandeinspanningenenresultaten(meteenkosten-batenanalyseofconcretebusinesscase)
bull Borgdatdecontactmomentendieerzijnookeffectiefenefficieumlntwordenbenut
20
2 Bepaal met elkaar op welke doelen je stuurtbull Eeneinddoelstellingdieverweglijktenblijftheeftalsrisico
dathetmindermotiverendkanwerkenenmindertotactiestimuleertBepaalconcretesubdoelstellingentussenresultatenofmaakresultaatafsprakenmetelkaar
3 Samenwerking als integraal onderdeel van je dagelijkse werk niet als iets lsquoerbijrsquo
bull Borgdeinvesteringeninbeddingvandesamenwerkingdooreenprojectleideraantestellendievoldoetaaneenconcreetuitgedachtprofielvoordezerolenstelperbetrokkenorganisatieeacuteeacutencentraalcontactpersoonaanalsaanspreekpunt
bull Bespreekmetelkaarwateenrealistischetijdsinvesteringisbull Legitimeerrichtinghetmanagementdirectiedatdeinvestering
insamenwerkingrendabelisMaaktcapaciteitvrijenborgdatdesamenwerkingorganisatorischingebedwordt
4 Denk na over opdrachtgeverschap amp eigenaarschapbull Gametelkaarhetgesprekaan(gedeeld)eigenaarschapen
verbindthierconcreteverantwoordelijkhedenenactiesaanbull Zorgvoorachterwachten5 Let op kwetsbaarheden in de opstart amp voortgang van de
regionale samenwerkingbull WeeszorgvuldigbijhetaanstellenvaneenprojectleiderLet
specifiekoppositieaanwezignetwerkenendaadkrachtbull Weestransparantenhoudtrekeningmetzakelijkeen
persoonlijkebelangendoormetelkaarstiltestaanbijWat(ver)bindtonsWatisiedersbijdrageAandachtvoordewhatrsquosinitforme
bull Concretiseermetelkaarwatsamenwerkenvooriedereenbetekentpelhetbegripechtaf
bull Toetsregelmatiginhetprocesofernogsteedswordtvoldaanaanverwachtingenaannamesenrealiteitvandeervarensamenwerking
6 Werken met casuiumlstiek kan op diverse wijzenbull Elkevormkentzijnvoor-ennadelenenisafhankelijkvan
contextenvoorkeurGedeeldesuccesfactorenzijncasusseninlatenbrengenvanuitverschillendeorganisatieshanterenvanhandleidingofprotocolbijinventarisatieprocesbegeleiderdiecasusbesprekingbegeleidt
bull Houdtrekeningmetselectiecriteriavandecasusprivacyvandeclieumlntruimetijdsmargevoorinventarisatieenfaciliteringvanuiteacuteeacutencentraalaanspreekpunt
7 Wanneer en hoe clieumlnten en werkgevers betrekkenbull Gametclieumlnten(raden)enwerkgeversingesprekwelkewensen
bestaanerindesamenwerkingBespreekmetelkaardelsquospelregelsrsquoinoverleggen
bull FaciliteeriniedergevaldathunperspectiefgeiumlntegreerdwordtbijvoorbeeldviaeenklankbordgroepofspecifiekefeedbackbijeenkomstenDenkooknawaaroverjeinputwilthebbenervaringenmetpsychischeklachtenofvisieopdienstverlening
8 Niet vanzelfsprekend zorgvuldige en tijdige communicatiebull Maakafsprakenoverdemaniervancommunicerentiming
mediuminitiatiefnemerbull Maakgebruikvandekrachtvanherhalingenbouw
checkmomenteninbull Attendeerallebetrokkenprofessionalsomzichtehoudenaan
dehaal-enbrengplichtalserietsnietduidelijkisneemdanzelfhetinitiatiefomdieduidelijkheidtekrijgen
21
Praktijkvoorbeeld van regionale samenwerkingPraktijkvoorbeeldvanregionalesamenwerkingtussengemeenteenGGZPresentatievanJannekeOudeAlink(gemeenteApeldoornregioStedendriehoekenNoordwestVeluwe)httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamenwerking_in_de_regio_stedendriehoek_en_noordwest_veluwepdfoverlay-context
Friese lessen rond samenwerkingldquoWedachtendatalsjebijelkaaraantafelgaatzittenermeteenefficiencywinstgeboektwordtNietsisminderwaarrdquoAldusKimReemerregiocooumlrdinatorParticipatiearbeidsmarktregioFryslanldquoJemoetelkaareerstlerenkennenenelkaargaanbegrijpenenvertrouwenDatkosttijdrdquoDelessenuitFrieslandbull LangeopstartwerptvruchtenafErisveeloverlegnodigbull Eacuteeacutenregievoerderperclieumlntbull Benoemdeverschilleninelkaarsbenaderingbull DekostengaanvoordebatenuitDusdoorgaanenbezig
blijvenanderszakthetbereikteweersnelwegbull Eentrekkerisessentieelenthousiasmeeveneensbull Communicatieisalleshttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
Echte winst door samenwerken zes gouden tips van Ferry KosterldquoZelfdoenisoptellenSamenwerkenisvermenigvuldigenrdquoDatzegtprofdrFerryKosterbijzonderhoogleraarInnovatievesamenwerkingaanTilburgUniversityZiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwssamenwerken-echte-winst-zes-gouden-tips-van-ferry-koster
31 regionale plannen van aanpakMaarliefst31arbeidsmarktregiorsquoshebbeneenplanvanaanpakgemaaktoverhunaanpakomderegionalesamenwerkingtussenUWVgemeentenenGGZteverbeterenzodatclieumlntenmetpsychischeaandoeningenbeteraanhetwerkkomenHetministerievanSZWheeftdeplannenbeoordeeldenuiteindelijkkomenzijallemaalinaanmerkingvoordefinancieumlleimpulsvanhetministerievanSZWToenmaligstaatssecretarisKlijnsmasteldeviahetkaderStimuleringregionalesamenwerkingGGZenWerkampInkomenintotaalmaximaal euro 35miljoenbeschikbaarInveelplannenisaandachtvoorcasuistiekbesprekingenenonderlingedeskundigheidsbevorderingenintervisieMeerdereregiorsquoshebbendeambitieomdewerkprocessenvanUWVgemeentenenGGZrondmensenmeteenpsychischeaandoeningopelkaaraftegaanstemmenofomtoteengezamenlijkwerkprocestekomenInzetenontwikkelingvanIPSkomtregelmatigindeplannenterughttpswwwsamenvoordeklantnlnieuws31-plannen-van-aanpak-ingediend
22
HetministerievanSZWlaatdekomendetweejaaronderzoekdoennaardeuitvoeringvandesamenwerkingsplannenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsonderzoek-naar-de-uitvoering-van-de-31-plannen
Afstemming werkprocessenInveelplannenvanaanpakwordtaandachtbesteedaanhetafstemmenvanwerkprocessentussenUWVgemeentenenGGZOpvallenddaarbijsommigenwerkenlsquovanbovennaarbenedenrsquoeerstbeleiddandewerkprocessenanderenvanbenedennaarboveneerstdepraktijkvandaaruitkomentotbeleidVoorbeeldbeleideersthttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwswerkgevers-centraal-plan-van-aanpak-drenthe
Voorbeeldpraktijkeersthttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsbouw-samenwerking-op-vanuit-de-praktijk-en-niet-vanaf-de-bestuurstafelshttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsplan-van-aanpak-zuid-limburg-sense-urgency
Integraal casemanagementVerschillendegezaghebbendepartijenbenadrukkenopbasisvanonderzoekhetbelangvaneenintegraleaanpakenintegraalcasemanagementvanuitWerkampInkomenendeGGZEengreepHetTrimbosInstituutpleitvoorsamenwerkingtussenFACT-teams(GGZ)ensocialewijkteamshttpsassetstrimbosnldocs97ad37ee-bffa-46e6-b55e-0a01c646ed51pdf
DeOrganisatievoorEconomischeSamenwerkingenOntwikkeling(OECD)beveeltNederlandaanompsychischeproblemenaltijdgeiumlntegreerdaantepakkenDedienstverleningaanclieumlntenmetpsychischeaandoeningenblijftachterdooreengebrekkigontwikkeldeondersteuningdoorcasemanagersaldusdeOECDOmdatmensenmeteenmentaleaandoeningvaakookandereproblemenhebbeniseenmultidisciplinaireondersteuningnodigwaarinzorgwerkeninkomenenanderesocialesectorenwordengecombineerd
OECDMentalHealthandWorkNetherlandsOECDPublishing2014DitrapportmaaktdeeluitvaneenseriepublicatiesoverdiverseOECD-landenOnlinetelezenviahttpwwwoecdorgnetherlandsmental-health-and-work-netherlands-9789264223301-enhtm
Tedownloadenviadezepaginahttpswwwrijksoverheidnldocumentenrapporten20141201oecd-rapport-mental-health-and-work-the-netherlands
OECDReportHealthataglanceEurope2016Onlinetelezenviahttpwwwoecdorghealthhealth-at-a-glance-europe-23056088htm
httpwwwoecd-ilibraryorgsocial-issues-migration-healthmental-health-and-work_9789264124523-en
23
HetZorginstituutNederlandheeftaangegevenwaardegrenzentussendedomeinenvanWerkampInkomenenGGZliggenTegelijkconstateerthetZorginstituutdaternogveelmisgaatindeafstemmingtussenbeidedomeinenzowelquabeleidalsuitvoeringhttpswwwzorginstituutnederlandnlpublicatiesrapport20160829bevorderen-van-participatie-van-clienten-met-een-psychische-stoornis
Casebesprekingen en regievoeringInsommigeregiorsquosisalervaringmetgemeenschappelijkeclieumlntbesprekingeninveelanderebestaathetvoornemendaartoeZieondermeerparagraaf27vanSamenwerkenaanwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
FrieslandheeftdriesubregionalecasusgroepenwaarinGGZgemeentenenUWVclieumlntenbesprekenDezecasusteamswordenndashzekerindebeginfasendashprofessioneelbegeleiddoortrainersendocentenvandeNoordelijkeHogeschoolLeeuwardenIndecasusgroepenwordtperclieumlnteacuteeacutenregievoerderbenoemdhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
CentraalindeaanpakvenderegioHollandRijnlandstaathetcasuiumlstiekoverlegDaarinoverleggenallebetrokkenpartijenovercasussendiezijzelfkunneninbrengenInhetoverlegwordtbepaaldwatermoetgebeurenwelkeafsprakennodigzijnenwiedaarbijbetrokkenzijnDaarbijwordtereacuteeacutenregiehouderbenoemdhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsbouw-samenwerking-op-vanuit-de-praktijk-en-niet-vanaf-de-bestuurstafels
GegevensuitwisselingEffectievesamenwerkingtussenWerkampInkomenenGGZkannietgoedplaatsvindenzonderdatgegevensoverdegemeenschappelijkeclieumlntuittewisselenDaarbijgaathetlangnietaltijdompuurmedischeinformatieOmherstelenparticipatiegoedtecombinerenishetvooralnodigominzichttedeleninwatiemandondanksdeaandoeningweacutelkanwatdeambitiesenwensenzijnenmetwelkeaanpassingenmogelijkrekeninggehoudenmoetenwordenHelaasbiedtdehuidigewet-enregelgevingrondgegevensuitwisselingenprivacygeenantwoordopallevragenvanprofessionalsHetbestedatzijdaaromkunnendoenishandelenindegeestvandewetgevingmaardaarbinnenopgewetensvollewijzewelzoekennaarpraktischeoplossingenInhetrapportSamenwerkenaanwerk(paragraaf47)wordtingegaanopgegevensuitwisselinghttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
httpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingensamenwerken-met-zorgprofessionals--gegevensuitwisseling-en-privacy
httpswwwdivosanlwerkwijzer-werk-en-inkomen-in-het-sociaal-wijkteamgegevensuitwisseling-beroepsgeheim-en-privacy
24
Protocollen gegevensuitwisselingInderegionalewerkateliersbleekdatinmeerdereregiorsquosafsprakenzijngemaakttussenGGZUWVengemeentenoverhoeomtegaanmetgegevensuitwisselingIndearbeidsmarktregioFrieslandiseenprotocolopgesteldvoordegegevensuitwisselingrondgezamenlijkeclieumlntenhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlageprivacyprotocol_frieslandpdfoverlay-context=nieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
Tips gegevensuitwisseling en privacybull Houdsteedsvoorogenwathetdoelisvande
gegevensuitwisselingDatwordtsnelvergetenGadusnawelkegegevensnoodzakelijkzijnvoorhetdoelkanhetookmetmindergaatdeuitvraagnietteverofisereenanderemanieromdegegevenstekrijgen(eisenvansubsidiariteitenproportionaliteit)
bull MedischeinformatieismeestalnietnodigalleeninformatieoverarbeidsmogelijkhedenenarbeidsbeperkingenMedischedossiersmogennietwordenuitgewisseldtenzijdeklantzezelfterbeschikkingstelt(enbeperkttotdevoorhetdoelrelevanteinformatie)
bull Vraagdeclieumlntaltijdtoestemmingvoorgegevensuitwisselingenlegdietoestemmingschriftelijkvast(datisoverigensgeenblancomachtiging)Legdeklantdaarbijzorgvuldiguitwaaromdegegevensnodigzijnenbeperkjetotgegevensdieechtnodigzijn
bull SomskunnencasusbesprekingentussenzorgverlenerenklantmanagersanoniemzijnBijniet-anoniemecasus-besprekingenisschriftelijketoestemmingvandeclieumlntvereist
bull Indriegesprekkenkomtinformatiesnelnaarboven
bronTekstinparagraaf47p3132Samenwerkenaanwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
Visie LCR op privacy en gegevensuitwisselinghttpswwwlandelijkeclientenraadnlContentDownloads141112-factsheet-privacypdf
Algemene uitgangspunten begeleiding naar werkbull Sluitaanbijdewensenendoelenvandeklant Werkenisvoormensenmeteenpsychischeaandoeningniet
altijdmakkelijkOmdemotivatietekunnenopbrengenishetdaaromextrabelangrijkdathetwerkzogoedmogelijkaansluitbijdekwaliteitenwensenendoelenvandepersoon
bull Werkvanuiteenintegralebenadering Wanneeriemandbehandelingnodigheeftishetbelangrijk
datdebehandelinggoedafgestemdisophettrajectnaarwerkDitgeldtookvoor(blijvende)ondersteuningdieiemandnodigheeftGoedeafstemmingvanbehandelingondersteuningenbegeleidingisessentieel
bull Denkinmogelijkheden IedereenkanietsDatishetaangrijpingspuntvoorbegeleiding
naarwerkWeescreatiefinhetbedenkenvanoplossingenvoorproblemenenvertaalmogelijkebeperkingenoppraktischemanierinmogelijkhedenFixeerjealsbegeleidernietopdeaandoeningBedenkdatfunctiesaanpasbaarzijn
25
bull Zorgvoorvoldoendeuitdaging IedereenkanzichontwikkelenWathiervoornodigisis
voldoendeuitdagingEenuitdagingis100maatwerkenvooriedereenverschillendMaarvooriedereengeldtalsietstemoeilijkoftemakkelijkisontwikkeljejezelfniet
bull Hetkanenmagmisgaan BijuitdagingenhoortdathetmiskangaanMaarhet
alternatiefnietsdoenofalleenmaarveiligekeuzesmakenisnietbeterTegenslagenenfaalervaringenzijneenonderdeelvaneenleerproces
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
App Many ondersteunt samenwerkingIndediverseregionalewerkateliersisnaarvorengekomendaterveelbehoefteisaanwisselwerkinghetuitwisselenvankennisencontactleggenmetelkaarDaarombiedenweuhetgebruikvandeappManyaanHetiseenbestaandeappwaarineencommunicatiekanaalisaangemaaktSAMENWERKINGGGZENWampImettoevoegingvan1 De35arbeidsmarktregiorsquos2 10categorieeumlnzoalsinterventiesfinancieumlnenGebruikdeappomeenvraagstellenofeenberichtophetprikbordachtertelateninhetcommunicatiekanaallsquoKennisnetwerkGGZenWampIrsquoDitkuntuzowelopregio-niveaudoenofineencategorieEencategorieisregio-overschrijdendBijeenregiokrijgenalleendiegenendevraagteziendieookdedesbetreffenderegiohebbengeselecteerdDeappistevindeninbull iTunesbull GooglePlaybull WindowsPhone
HoedeappteinstallerenentegebruikenDatisheeleenvoudigVolgdeinstructiesindehandleidingOfziedepaginahttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsapp-many-versterkt-het-kennisnetwerk-ggz-en-werk-inkomen
HetcommunicatiekanaallsquoKennisnetwerkGGZenWampIrsquoiseenbeslotenkanaalWiltuookandereprofessionalsuitnodigenomtekennisuittewisselenStuurdaneene-mailnaarhelpdeskimpulssamenvoordeklantnlovvappManyendegegevensvandeprofessional(naamorganisatiefunctieene-mailadres)
Ondersteuning door de ProgrammaraadDeProgrammaraadheefteenspecialepaginaopzijnsitelsquoSamenvoordeklantrsquooverwerkpsychischeaandoeningenensamenwerkingtussenprofessionalsuitGGZenWampIHieroponderanderdoorverwijzingennaarondersteunendeproductenhttpswwwsamenvoordeklantnlpsychische-aandoening-en-werk
MaandelijksverschijntdedigitaleNieuwsbriefSamenwerkingGGZenWampIHierinveelpraktischetipsenervaringenronddeuitvoeringvanderegionaleplannenvanaanpakOponderstaandepaginanadereinformatielinksnaardereedsverschenennieuwsbrievenendemogelijkheidomje(gratis)teabonnerenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsnieuwsbrief-samenwerking-ggz-en-wi
26
4Kennis enkennisdelenInhoudbull Regionale werkateliers en plannen van aanpak 27bull Divosa 27 bull SBCM 27bull ParticipatieCampus 28bull Phrenos 28bull Tranzo 28bull Samen Sterk Zonder Stigma 28 bull GGZ Nederland 28bull AKC 29bull MMM 29bull Centrum Inclusieve Arbeidsorganisatie 29bull MIND 29bull LPGGZ 29 bull App Many 29bull Trimbos-instituut 29bull Movisie 29
27
4KennisenkennisdelenOm beter en effectiever samen te werken is het delen van bestaande en opbouwen van nieuwe kennis onontbeerlijk Zowel binnen de domeinen GGZ en Werk amp Inkomen als daartussen In dit hoofdstuk van de routekaart onder meer links naar vindplaatsen van kennis zoals kenniscentra en organisaties alsmede hun opleidingen en trainingen We beperken ons daarbij tot non-profit organisaties Dat neemt niet weg dat er ook een relevant aanbod van trainingen en opleidingen is van commercieumlle partijen
Regionale werkateliers en plannen van aanpakKennisdelingwaseenbelangrijkonderwerpinderegionalewerkateliersInderegionaleplannenvanaanpakisdeweerslagdaarvanduidelijkterugtevindenininitiatievenrondthemabijeenkomstengezamenlijketrainingenenopleidingenoverzichtenvanproducteneninterventieskenniskringenopbouwvaneenregionalesocialekaartetcInhoofdstuk2vanhetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquozijnzebeschrevenmetnameinparagraaf26httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
KennisdeleniseenbelangrijkepijlervanhetplanvanaanpakinWest-BrabantDaarbijgaathetmetnameomeffectieveinterventiesenaanpakkenDesamenwerkendepartijengaantrainingenenworkshopsorganiserenbijvoorbeeldoverdevraaghoejeeenpsychischeaandoeningherkentOfwatgemeentenenUWVinhuishebbenaanbegeleidingsmogelijkhedenrichtingwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwssamen-werken-aan-werk-west-brabant
DivosaDivosaisdeverenigingvanleidinggevendeninhetsociaaldomeinOpdesitevanDivosazijnverschillendewerkwijzerstevindenoverdere-integratievanmensenmeteenpsychischeaandoeningalsmedeeendigitalekenniswijzereene-learningeentrainingvoorklantmanagersendiverseanderehulpmiddelenhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
SBCMSBCMishetKenniscentrumenAampO-fondsindesocialewerkgelegenheidHetdoelvanSBCMismiddelshaaractiviteitenbijdragenaanpassendbetaaldenduurzaamwerkvoormensenmeteenafstandtotdearbeidsmarktSBCMheeftmeerderetrainingenvoordiversedoelgroepeneene-learningenheeftdiverseandererelevanteproductenzoalshandreikingenvoorbegeleidingDeSBCM-productenzijndeelstevindenindeParticipatieCampuswwwsbcmnlproducten
28
ParticipatieCampusDeParticipatieCampusiseeninitiatiefvanDivosaenSBCMterbevorderingvanhetvakmanschapindeuitvoeringDeParticipatiecampusgeefttoegangtotverschillendee-learningsdigitalekenniswijzersenandereproductenRegistratie(gratis)isvereistwwwparticipatiecampusnl
httpsparticipatiecampusnlkenniswijzers
httpsparticipatiecampusnlelearningaanbod
PhrenosPhrenosishetkenniscentrumvoorernstigepsychischeaandoeningen(epa)OpdesitevanPhrenosstaatveelinformatieoverEPA(ernstigepsychischeaandoeningen)enwerkrichtlijnenbijeenkomstenkenniskringenaanpakkeneninterventiesPhrenosbeheertenontwikkeltdeinterventieIPS(IndividuelePlaatsingenSteun)enverzorgtdeopleidingtotIPS-jobcoachhttpswwwkenniscentrumphrenosnl
TranzoTranzoishetwetenschappelijkcentrumvoorzorgenwelzijnvanTilburgSchoolofSocialandBehavioralSciencesTilburgUniversityDemissieishetverbindenvanwetenschapenpraktijkophetgebiedvanzorgenwelzijnhttpswwwtilburguniversityedunlonderzoekinstituten-en-researchgroepentranzo
TranzokentverschillendeAcademischeWerkplaatsenwaarinderelatietussenpsychischeaandoeningenenwerkcentraalstaatmetnamedeAcademischeWerkplaatsArbeidenGezondheidhttpswwwtilburguniversityedunlonderzoekinstituten-en-researchgroepentranzoacademischewerkplaatsenarbeid-en-gezondheid
Samen Sterk Zonder StigmaDesitevanSamenSterkZonderStigma(SSZS)geeftondermeertoegangtoteentraininglsquoSelecterenzondervooroordelenrsquodee-learninglsquoOpenheidpsychischegezondheidwerktrsquoendeapplsquoSterkophetWerkrsquoBovendienpresentatiesvanwerkambassadeursenworkshopsamppresentatiesopmaatwwwsamensterkzonderstigmanl
ZieookparagraafoverSSZSinhoofdstuk6pagina38
GGZ NederlandGGZNederlandisdebrancheorganisatievoorinstellingenindegeestelijkegezondheidszorgenverslavingszorgSteedsmeerGGZ-instellingenzienwerkenparticipatiealsnuttigeennoodzakelijkeonderdelenvangenezingenrehabilitatieenintegrerendieinhunbehandelingBijvoorbeeldmetarbeidsmatigedagbehandelingofwerkonderbegeleidingvangespecialiseerdetrajectbegeleidersofjobcoachesvaakineenambulantbehandelteamOpdewebsitevanGGZNederlandisveelrelevanteinformatietevindenbijvoorbeeldoverdeontwikkelingvane-mentalhealthhttpwwwggznederlandnl
httpswwwzorgkaartnederlandnlggz
29
AKCHetArbeidsdeskundigKenniscentrum(AKC)heeftvelerelevantepublicatiesenorganiseertdaarnaastregelmatigbijeenkomstenhttpswwwarbeidsdeskundigennlakc
MensenMetMogelijkhedenInhetprojectMensenMetMogelijkheden(MMM)werken21beroepsgroepenenhunorganisatiessamenaanhetbevorderenvandeparticipatievanmensenmeteenpsychischekwetsbaarheidViadesitevanMMMisondermeereentrainingtoegankelijkdieindividueelmaarookgroepsgewijs(bijvoorbeeldinberoepsmatiggemengdegroepen)gevolgdkanwordenDaarnaastondermeereenInspiratieboekhttpwwwmmm-mensenmetmogelijkhedennl
Centrum Inclusieve ArbeidsorganisatieHetCentrumInclusieveArbeidsorganisatie(CIAO)kanhelpenmethetbetertoegankelijkmakenvaneenarbeidsorganisatievoormensenmeteenbeperkingondermeerdoorInclusiefHerontwerpvanWerk(IHW)HetCIAOiseengemeenschappelijkinitiatiefvandeUniversiteitMaastrichtenUWVhttpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgexpertisecentrum
ZieookparagraafoverCIAOinhoofdstuk5pagina35
MINDMINDwilpsychischeproblemenvoorkomenenmensendiehiermeetemakenhebbenondersteunendoorinformatietebiedenonderzoektedoenprojectenuittevoerenenactietevoerenMINDiseeninitiatiefvanFondsPsychischeGezondheidKorrelatieenhetLandelijkPlatformGGZhttpswijzijnmindnl
Landelijk Platform GGZHetLandelijkPlatformGGZ(LPGGZ)iseenkoepelvanclieumlnten-enfamilieorganisatiesindeGGZHetLPGGZstreefternaardepositievanmensenmeteenpsychischeaandoeningstructureelteverbeterenondermeerviaallerhandeprojectenwaaronderlsquoopenvoorwerkrsquohttpwwwplatformggznllpggz
httpwwwplatformggznllpggzopen_voor_werk
App ManyViadeappManykunnenprofessionalsenanderebetrokkeneninderegioinformatieenvragenuitwisselenZieparagraafAppManyondersteuntsamenwerkinginhoofdstuk3Zieparagraafoverappmanyinhoofdstuk3paginanummer25
Trimbos-instituutHetTrimbos-instituutwildegeestelijkegezondheidverbeterendoorhetdelenvankennisHetTrimbosInstituutontwikkeltinterventiesenbeheerteenwebsitemeterkendeinterventiesindelangdurigeGGZhttpswwwtrimbosnl
httpserkendeinterventiesggztrimbosnl
MovisieMovisieishetlandelijkkennisinstituutenadviesbureauvoorhetsociaaldomeinMovisiebeheertondermeerdedatabankeffectievesocialeinterventieshttpswwwmovisienl
httpswwwmovisienleffectieve-sociale-interventies
30
5Werkgevers
en banenInhoudbull Psychosociale arbeidsbelasting 31bull Werkgeversbenadering en -dienstverlening 31bull Tips van professionals 32bull Instrumentarium Participatiewet 32bull Banenafspraak 33bull Doelgroepregister 33bull Samen Sterk Zonder Stigma 33 bull Werkambassadeurs 33bull Locus 33bull De Normaalste Zaak 34bull Onbeperkt Ondernemen 34bull Begeleidingskaarten psychische beperking 34bull Handreikingen 34bull Harrie en Werkmaat 34bull Centrum Inclusieve Arbeidsorganisatie 35bull Tips van Samen Sterk Zonder Stigma voor de advisering van werkgevers 35
31
5WerkgeversenbanenEr is - terecht - veel aandacht voor het (terug)leiden van mensen met een psychische aandoening naar de arbeidsmarkt Maar preventie van uitval is stap eacuteeacuten Dat moet gestalte krijgen in de werksituatie bij de werkgever
Bij re-integratie zijn werkgeverscontacten onontbeerlijk Dit is vanouds iets van het domein Werk amp Inkomen en loopt met name via de zogenaamde werkgeversservicepunten van UWV en gemeenten Naarmate de GGZ meer belang hecht aan werk vindt ook daar werkgeversbenadering plaats bijvoorbeeld in het kader van IPS Het is van belang dat op elkaar af te stemmen de werkgever zo min mogelijk te belasten met allerlei verschillende contacten en arrangementen en de werkgever zoveel mogelijk te ontzorgen De Participatiewet heeft daar een aantal moge-lijkheden voor gecreeumlerd Daarnaast kunnen herontwerp van werk en specifieke ondersteuning helpen bij een goede integratie van werknemers met een psychische aandoening in een bedrijf
Psychosociale arbeidsbelasting Psychosocialearbeidsbelasting(PSA)iseenbelangrijkerisicofactorvooruitvalenpsychischekwetsbaarheidHetterugdringenofvoorkomenvanPSAisdanookeenhoeksteenvangoedARBO-beleidIndeHandreikingPsychosocialearbeidsbelastingstaantalvanaanknopingspuntendaarvoorhttpwwwdearbocatalogusnlsitesdefaultfilesstvdahandreikingenhandreiking_psapdf
httpswwwarboportaalnlexterne-bronneninstrumentenhandreiking-psychosociale-arbeidsbelasting-psa
Werkgeversbenadering en -dienstverleningLeesoverwerkgeversbenaderingenwerkgeverscontacteninlsquoSamenwerkenaanwerkrsquoparagraaf3738en41alsmedeindewerkwijzersvanDivosahttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
httpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--werk-samen-met-werkgevers
InhetDrentseplanvanaanpakstaateengezamenlijkewerkgeversbenaderingcentraalDeGGZ-trajectbegeleidersnaarwerksluitenaanbijdeaccountmanagersvangemeentenenUWVinhetWerkgeversservicepunthttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwswerkgevers-centraal-plan-van-aanpak-drenthe
Dewerkgeversservicepuntenspeleneenbelangrijkerolindeondersteuningvanwerkgeversbijhetindienstnemenvanwerknemersmet(psychischeenandere)beperkingenhttpswwwwerknlwerk_nlwerkgeverwervingsadvieswerkgeversservicepunt
32
OpdesitelsquoSamenvoordeklantrsquovandeProgrammaraadisveelrelevanteinformatietevindenoverwerkgeversbenaderingenwerkgeversdienstverleninghttpswwwsamenvoordeklantnlwerkgeversdienstverlening
httpswwwsamenvoordeklantnlwerkgeversdienstverleningwerkgeversservicepunten
Werkgeversservicepuntenperarbeidsmarktregiohttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagewerkgeversservicepunten_22_08_2017pdfoverlay-context=arbeidsmarktregios
Tips van professionalsbull Netwerkontwikkelingmetwerkgeversisvangrootbelang
Geefindecontacteneenduidelijkenreeumlelbeeldvanwateenwerkgeverkanverwachten
bull OntzorgdewerkgeverZijvrezenextrabelastinglsquogedoersquoeneenvergrotekansopuitvalErvaringenvanuitbijvoorbeeldIPSlatenziendatditzekernietaltijdterechtisEengoed
middelomwerkgeverstehelpenisdeno-riskpoliswaarmeewerkgeverszijningedekttegenmogelijkeuitvaldoorziektevandenieuwewerknemer
bull Benutdemogelijkhedenvanbegeleidingvanwerkgeversendecollegarsquosopdewerkvloervandenieuwewerknemer
bull Neembezwarenserieusmaarprobeerzeteontzenuwenofbeheersbaartemakenbijvoorbeelddoordeinzetvaneenjobcoach
bull Alshetluktomeenklantmeteenpsychischprobleemsuccesvolteplaatsenopentdatdewegvooranderenzoisdeervaringvanbegeleiders
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
GGZ-instellingRoadsenuitzendketenAdeccogaansamenwerkenommeermensenmeteenpsychischeaandoeningaaneenbaantehelpenenhengoedtebegeleidenDebasisvandezepubliek-privatesamenwerkingisdatiederdoetwaarhijgoedinisbullAdeccoheefteenwerkgeversnetwerkenvacaturesbullRoadsheeftdecapaciteitenervaringommensenmetpsychischeaandoeningentebegeleidenookinhetwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsgoed-op-weg-met-publieke-private-samenwerking
Instrumentarium ParticipatiewetDeParticipatiewetbiedtmeerderemogelijkhedenomeenwerkgeverteontzorgenenomhethaalbaartemakeniemandmeteenbeperkingindiensttenemenzoalseenloonkostensubsidieofno-riskpolisZievooreenhandzaamoverzichtvandeinstrumentenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwskennisdocumenten-geactualiseerdhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagekennisdocumentondersteuningmensenpwet-versiefeb17pdfoverlay-context=userspearl-hartgers
33
BanenafspraakInhetSociaalAkkoordisvastgelegddatwerkgevers125000extrabanenvoormensenmeteenarbeidsbeperkingmoetencreeumlrenwaarvan25000bijdeoverheiden100000inhetbedrijfslevenDeafsprakentussensocialepartnersenkabinetzijnookvastgelegdindeWetbanenafspraakenquotumarbeidsbeperkten(WetBQA)httpswwwsamenvoordeklantnlwettenbanenafspraak
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlageofficiele_versie_kennisdocument_wet_banenafspraak_en_quotum_arbeidsbeperkten_-_zomer_2017pdfoverlay-context=
httpswwwsamenvoordeklantnlwetten
DoelgroepregisterHetdoelgroepregisterbevatkandidatendieinaanmerkingkomenvoordebanenafspraakofdiemetanderewoordenmeetellenvoorhetbehalenvandeafgesprokenaantallenVoorwerkgeverskanhetvanbelangzijnomiemandvanuithetdoelgroepregisterteplaatsenomzoaanbijtedragenaanhetrealiserenvandeverplichtingenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwskennisdocumenten-geactualiseerd
Samen Sterk Zonder StigmaSamenSterkZonderStigmazetzichinvoorzichinvooreensamenlevingwaariniedereenopenkanzijnoverpsychischeaandoeningenBespreekbaarheidvanpsychischeaandoeningenophetwerkleidttoteerderhulpzoekenminderziekteverzuimgrotereproductiviteitenminderpresenteiumlsme(menisaanwezigmaar
doetnietsnuttigsmeer)watookveelvoordelenvoordewerkgeveropleverthttpswwwsamensterkzonderstigmanlgclid=CIzNpJLFjdMCFQaVGwod-1oMdA
DorienVerhoevenvandeStichtingSamenSterkZonderStigmahieldop12april2017eenpresentatieoverstigmaendebenaderingvanwerkgevershttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagestigma_en_de_benadering_van_werkgeverspdfoverlay-context
ZieookparagraafoverSSZSinhoofdstuk6pagina38
WerkambassadeursDewerkambassadeurszijneeninitiatiefvanSamenSterkZonderStigmawerknemersmeteenpsychischeaandoeningdiewerkenbinnengewonebedrijvenenzichdaarinzettenvoordebevorderingvanbespreekbaarheideneenveiligecultuurhttpswwwsamensterkzonderstigmanlover-onsambassadeurs
LocusLocusiseenin2011opgerichtpubliek-privaatnetwerkvanbedrijvengemeentenenSW-bedrijvendathelptmensenmeteenafstandtotdearbeidsmarktopeenduurzamemanierintezettenhttpwwwlocusnetwerknl
34
De Normaalste ZaakDeNormaalsteZaakiseennetwerkvankleinereengroterewerkgeversdiestrevennaarlsquoinclusiefondernemenrsquoOpwwwdenormaalstezaaknlzijnondermeeroverzichtentevindenvanregelingenvoorwerkgeversdiewerknemersmeteenarbeidsbeperkingindienstnemenwwwdenormaalstezaaknl
Onbeperkt OndernemenDewebsitewwwonbeperktondernemencombevatvoorbeeldentipsenhandreikingenvoorwerkgeversdiearbeidsgehandicaptenindienstwillennemenOokdebegeleidingdaarvankomtnadrukkelijkaanbodwwwonbeperktondernemencom
Begeleidingskaarten psychische beperkingDeBegeleidingskaartengevensnelinzichtindegedragskenmerkenvandemedewerkermeteenpsychischebeperking(watzieik)enhoedaarhetbestmeeomgegaankanworden(watdoeik)EriseenversievoordewerkgevereneenversievoordebegeleidervanSocialeWerkvoorzieningofWerkbedrijfDekaartenzijnontwikkelddoorSBCMhttpswwwsbcmnlfileadminsbcm_datasectorenduurzame_banenbegeleidingskaarten_interactief_defpdf
HandreikingenSBCMheefthandreikingenontwikkeldomdeongeschrevenregelsineenbedrijfinzichtelijktemakenDoorvoorafinformatietekrijgenkandenieuwecollegazichgedragenzoalsdatbijdewerkgevergebruikelijkisHetisteoverwegenomwerkgeversopdezedocumententewijzenalszekandidatenmeteenpsychischebeperkingindienstnemen
httpswwwsbcmnlfileadminsbcm_dataproductenduurzaam_werkverbandproductendownloadsHandreiking_aan_het_werk_met_nieuwe_collegas_interactief_defpdf
httpswwwsbcmnlfileadminsbcm_dataproductenduurzaam_werkverbandproductendownloadsSBCM_Checklist_Spelregels_werkgeverpdf
httpswwwsbcmnlfileadminsbcm_dataproductenduurzaam_werkverbandproductendownloadshandreiking_begeleiding_op_de_werkvloerpdf
Harrie en WerkmaatHarrieisbedachtdoorCNVJongerenEenlsquoHarriersquoiseendirectecollegavaneenwerknemermeteenbeperkingdieoptreedtalsbegeleiderHarriestaatvoorHulpvaardigAlertRealistischRustigInstruerendenEerlijkhttpwwwikbenharrienl
SBCMenFNVhebbeneenvergelijkbaaraanbodontwikkeldalsdeHarrienamelijkdeWerkmaatZiehttpswwwsbcmnlproductenduurzaam-werkverbandproductenmaatjes-voor-medewerkers-met-arbeidsbeperkinghtmlL=0
35
Centrum Inclusieve ArbeidsorganisatieHetCentrumInclusieveArbeidsorganisatie(CIAO)eeninitiatiefvandeUniversiteitMaastrichtenUWVzetzichinomarbeidsplaatsenteontwerpenbijreguliereorganisatiesvoormensenmeteenafstandtotdearbeidsmarktookvoormensenmetpsychischeaandoeningenDaarbijwordtdemethodiekInclusiefHerontwerpvanWerk(IHW)toegepasthttpwwwinclusievearbeidsorganisatieorg
httpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgmethoden-instrumenteninclusief-herontwerp-van-werk
VanuitdieinvalshoekisdeMaastrichtseWerkcapaciteitMonitor(MWcopyM)aangepastvoorgebruikdoorGGZ-trajectbegeleidersDeMWcopyMiseenhulpmiddelvoorhetschattenenmonitorenvandewerkcapaciteitvanmensenmeteenernstigepsychischeaandoening(EPA)ensteltbegeleidersinstaathetfunctionerenophetwerktebesprekenhttpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgmethoden-instrumentenmaastrichtse-werkcapaciteit-monitor
HetartikellsquoLendingaHelpingHandatWorkAMultilevelInvestigationofProsocialMotivationInclusiveClimateandInclusiveBehaviorrsquogaatinopdenoodzaakvanlsquoinclusiefgedragrsquovanindividuelewerknemersmaarookteamsendegehelearbeidsorganisatievooreensoepeleintegratievanwerknemersmet(psychischeofandere)beperkingenhttpslinkspringercomarticle101007s10926-016-9680-z
Tips van Samen Sterk Zonder Stigma voor de advisering van werkgeversbull Praatmetinplaatsvanoverbull Leerdesignalenherkennenbull Focusopwatjekuntbeiumlnvloedenbull Creeumlereenveiligewerksfeerbull Pakdeoorzakenvanstressaanbull Blijfingesprekingevalvanziektenbull Helpcollegarsquosermeeomgaanbull Weesalertopnegatiefgedraghttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagestigma_en_de_benadering_van_werkgeverspdfoverlay-context
36
6Stigma
Inhoudbull Stigma en zelfstigma 37bull Stigma bestrijden 37 bull Handboek destigmatisering bij psychische aandoeningen 38 bull Destigmatiseringsinterventies 38bull Empowerment en doorbreken zelfstigma 38bull Samen Sterk Zonder Stigma 38 bull Werkambassadeurs 39bull Kennisthema stigma van Kenniscentrum Phrenos 39bull Vertellen of verzwijgen 39bull Tips 40
37
6StigmaEen van de grootste obstakels op weg naar werk is het stigma dat rust op psychische aandoeningen Stigma in de samenleving bij werkgevers en toekomstige collegarsquos Maar soms ook bij professionals en begeleiders En niet in het minst bij de persoon zelf zelfstigma Wat weten we over stigma en hoe daarmee om te gaan
Destigmatisering Drie gouden regels voor professionalsbullNeemeenopenhoudingaantegenoverdeclieumlntbullZorgdatjeenigekennishebtoverstigmaendestigmatiseringbullPleegreflectieopjeeigenaannames
Stigma en zelfstigmaZorsquon40vandeNederlanderskrijgtzelftemakenmeteenpsychischeaandoeningenTochbrengtheteenstigmametzichmeeDatleidttoteenkleinerekansopwerk90vandemensenmeteenpsychischeaandoeningzegtlasttehebbenvandegevolgenvanhetstigmazoblijktuitonderzoekDiegevolgenzijnminderkansopwerkminderzelfvertrouweneennegatiefzelfbeeldenzelfssociaalisolementEenderdetoteenkwartvandebetrokkenenvoeltzichgediscrimineerdofoneerlijkbehandeldDatleidterbij20toeervanaftezienwerktezoekenofeenopleidingtegaandoenHetstigmadatdebuitenwereldoplegtwordtvaakeigengemaaktdoordebetrokkeneHetstigmawordtgeiumlnternaliseerdenerontstaateenzelfstigmaDitisextraschadelijkEenstigmazouiemandnogkunnenmotiverenomhettegendeeltebewijzenMaarbijeenzelfstigmaverzetiemandzichnietmeertegenhetstigmahttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsstigma
HetartikellsquoHowandwhenstereotypesrelatetoinclusivebehaviortowardpeoplewithdisabilitiesrsquogaatinopdegevolgenvannegatievestereotypenenhoudingenvanwerkgeversenwerknemerstenopzichtevanwerknemersmetbeperkingen(waarondepsychischeaandoeningen)httpwwwtandfonlinecomdoiabs1010800958519220151072105
Stigma bestrijdenInparagraaf36vanhetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquoeencompactoverzichtvanhoestigmakanwordentegengegaanhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
IndelsquoWerkwijzerPsychischeaandoeningenenlichteverstandelijkebeperkingenHandboekvoormaatwerkbijhetbegeleidennaarwerkrsquogaatparagraaf23overhetwakenvoorstigmatiseringDaarinondermeertipshoetehandelenalsbegeleiderOokbegeleiderskunnenzichnietaltijdonttrekkenaanhetdenkeninstereotypenalshetgaatompsychischeaandoeningenBijvoorbeelddoorerautomatischvanuittegaandatwerknietaandeordeisofandershooguitsimpelwerkofonbetaaldwerkZiebijvoorbeeldhoofdstuk1enparagraaf22vandeWerkwijzerRe-integratievanklantenmetpsychischeaandoeningenhttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--waak-voor-stigmatisering
38
Hoe kun je als begeleider destigmatisering bevorderen Tips van Dorien Verhoeven van Samen Sterk Zonder Stigmabull Weetdaterzoietsalsstigmaenzelfstigmaisendathet
heelvaakvoorkomtbull Zorgdatjeenigekennishebtoverstigmaendewerking
ervanbull Weesjebewustvanjeeigenideeeumlnen(voor)oordelenKijk
daareerlijknaarbull WeethoejeeengesprekaangaatmetdeclieumlntBiedt
openingenlaatmerkendatjeopenstaatbegriphebtetcbull Probeersamenmetdeclieumlnttoteenoplossingtekomen
bijvoorbeeldoverdevraagopenheidtegevenaaneen(potentieumlle)werkgeverofniet
bull GebruikwaarmogelijkmethodiekenzoalsCORAL(zieeldersindezenieuwsbrief)
bull Nodigeenvanonzewerkambassadeursuitomtevertellenoverzijnofhaarervaringenmetstigmaophetwerkenhoedaarmeeomtegaan
httpswwwsamenvoordeklantnlnieuwssamen-sterk-zonder-stigma
Handboek destigmatisering bij psychische aandoeningenDithandboekbiedtveeloverzichteninzichtoverhoestigmatebestrijdenHethandboekisalleenindrukofalse-boektekoopbijdeuitgeverennietopinternetbeschikbaarWeeghelJvanPijnenborgMVanlsquotVeerJampKienhorstG(red)(2016)HandboekdestigmatiseringbijpsychischeaandoeningenPrincipesperspectievenenpraktijkenBussumCoutinhohttpsshopcoutinhonlstore_nlhandboek-destigmatisering-bij-psychische-aandoeningen-2027html
DestigmatiseringsinterventiesIndegeneriekemoduledestigmatiseringontwikkelddoorhetNetwerkKwaliteitsontwikkelingGGZondermeerinformatieoverdestigmatiseringsinterventiesenhandvattenvoorprofessionalsmaarookvoorclieumlntenzelfhttpwwwkwaliteitsontwikkelingggznlnetwerk
httpwwwkwaliteitsontwikkelingggznlprojectgenerieke-module-destigmatisering
Empowerment en doorbreken zelfstigmaEmpowermentvandeclieumlntkanhelpenhetzelfstigmatedoorbrekenDaarbijhelpenervaringsdeskundigenvanuiteengelijkwaardigepositie(ex-)clieumlntenomkeuzestemakenweerbijhunmotivatietekomenenteontdekkenwathunkwaliteitenenvaardighedenzijnenwatbijhenpasthttpswwwmovisienlpublicatiesnaar-hart-empowerment-deel-2
Samen Sterk Zonder StigmaDemissievanSamenSterkZonderStigma(SSZS)iseensamenlevingwaarinpsychischeproblematiekbespreekbaarisDatdoetSSZSondermeermethetprojectStigmaenWerkSSZSbiedtvoorlichtinghelptbijhetmakenvaneenplanvanaanpakorganiseertnetwerkenvanwerknemersmeteenpsychischeaandoeninginventariseertbestpracticesenontwikkeltinterventieshttpswwwsamensterkzonderstigmanl
39
VakbondenenondernemingsradenkunneneenbijdrageleverenaanhetbespreekbaarmakenvanpsychischeaandoeningenopdewerkvloerMogelijkhedendaartoewordenechterweinigbenutDitblijktuithetonderzoeklsquoPsychischeDiversiteitWerktvanSamenSterkzonderStigmaOmvakbondenenondernemingsradentehelpenmethetleverenvaneenbijdragezijnverschillendehulpmiddelenontwikkeldbull OnderzoekORampVakbondenPsychischeDiversiteitWerktbull ChecklistvoorOndernemingsradenbull FactsheetvoorOndernemingsradenbull Factsheetvoorvakbonden
WerkambassadeursDewerkambassadeurszijneeninitiatiefvanSamenSterkZonderStigmawerknemersmeteenpsychischeaandoeningdiewerkenbinnengewonebedrijvenenzichdaarinzettenvoordebevorderingvanbespreekbaarheideneenveiligecultuurhttpswwwsamensterkzonderstigmanlover-onsambassadeurs
httpswwwsamensterkzonderstigmanlverhalen
VeelvandeSSZS-ambassadeursverzorgenlezingenofpresentatiesZiehttpswwwsamensterkzonderstigmanlboek-een-ambassadeurverhalen_id=7442
Tips van ervaringsdeskundige Marieke van Keeken voor het aanpakken van stigmabull GanietvooronsdenkenmaarvraagengaingesprekEr
zijnallerleistereotypeninomloopdiedoorbreekjevooraldoorpersoonlijkcontact
bull PersoonlijkeervaringenmakenindrukindestrijdtegenstigmaVraagmensendiezelfkwetsbaarheidhebbenervarenomhunverhaaltedoenDatkaniemandzijnuitdeeigenorganisatiemaardewerkambassadeursvanSSZSkunnendatookdoen
bull ZorgvoorgoedeinformatieoverpsychischeaandoeningenenwerkHetisvaakeeneyeopenerdatbijnadehelftvandemenseninonslandooitzelfwordtgeconfronteerdmeteenpsychischprobleemEndateenaandoeninghelemaalnietalsvanzelfsprekendbetekentdatjenietkanwerken
LeeshaarverhaallsquoHoeikmijnzelfstigmadoorbrakrsquohttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwshoe-ik-mijn-zelfstigma-doorbrak
Kennisthema stigma van Kenniscentrum PhrenosFeitencijfersenontwikkelingenrondstigmaendestigmatiseringhttpwwwkenniscentrumphrenosnlkennisthemasstigma
Vertellen of verzwijgenIsopenheidovereenaandoeningverstandigofnietBijvoorbeeldineensollicitatieprocedureofophetwerkOpenheidishetideaalmaarindepraktijknietaltijdverstandigKenniscentrumPhrenosheefteenbrochureeninterventieomeengefundeerdeafwegingtemakenonderdetitelCORAL(concealorreveal)httpswwwkenniscentrumphrenosnlwp-contentuploads201506CORAL-NL_defpdf
40
SamenSterkzonderStigmaKenniscentrumPhrenosenTranzoTilburgUniversityontwikkelendezeaanpakverderwaarbijhetmeerwordttoegespitstopdeNederlandsesituatiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsverzwijgen-vertellen-coralnl-helpt
httpwwwkenniscentrumphrenosnldienstenprojecten-2doorontwikkeling-coral
TIPS bull Leg contactAngstenonbekendheidspeleneengroterolbijhetinstandhoudenvanstigmatiseringDaaromhelptcontactleggenmetmensenmeteenpsychischeaandoeninghetbesteomdestigmarsquosteverminderenDemanierwaaropjealsklantmanagercontactmaaktbepaaltofjestigmarsquosversterktofjuistvermindert(lsquoJamaarmetborderlinekunjetochnietmetkinderenwerkenrsquo)AlleenbegripvoleerlijkengelijkwaardigcontactvermindertstigmarsquosEnhetcreeumlerteenopenenveiligesfeerwaarindoorvragenstellenmeerbegripontstaat
bull Voorlichting en informatie over psychische aandoeningenErzijnveelverkeerdedenkbeeldenenmythes(lsquoautistenhebbengeengevoelrsquo)DoorjeteverdiepenindeverschillendepsychischeaandoeningenkrijgjeeenrealistischerbeeldOokklantenzelfbaserenzichvaakoponjuistedenkbeeldenenleggenzichzelfdaarmeeonnodigebeperkingenop
bull Zie psychische aandoeningen als deel van een continuuumlmWanneerjemensenmeteenpsychischeaandoeningzwart-wittegenovergezondemensenzetlijkenzevervanjeaftestaanMaariedereenheeftwelpsychischekwetsbaarheden
alsspreekangstofeenaanlegvoorsomberheidWanneerjepsychischeklachtenenkwetsbaarhedenzietalssymptomenopeenspectrumwaarjehogerenlagerkuntscorenisdatminderstigmatiserend
bull Maak vooroordelen en stigmarsquos bespreekbaar ook als begeleidersonderling
bull Gebruik het ICF-raamwerk om de gehele persoon in beeld te krijgen en niet alleen zijn of haar aandoeninghttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--waak-voor-stigmatisering
41
7Ervarings-deskundigen en clieumlnten
Inhoudbull Betrokkenheid clieumlnten en ervarings- deskundigen bij regionale plannen 42bull Landelijke Clieumlntenraad 43bull MIND 43bull Landelijk Platform GGZ 43bull Routewijzer naar werk 43bull Evaluatietool re-integratie 43bull Ervaringsdeskundigen 43bull Verhalen van ervaringsdeskundigen 44bull WerkWeb-Autisme 44bull Howie the Harp 44bull Tips van LPGGZ 44
42
7Ervarings-deskundigenenclieumlntenDoor clieumlntenraden clieumlntenorganisaties en ervarings-deskundigen te betrekken en met hen samen te werken kunnen professionals vanuit de GGZ en Werk amp Inkomen effectiever werken aan herstel en re-integratie Clieumlntenraden hebben een wettelijke basis in het kader van clieumlntenparticipatie Clieumlntenorganisaties zijn er op landelijk regionaal en lokaal niveau Zij ontplooien meerdere activiteiten zoals informeren lotgenotencontacten belangenbehartiging hersteltrajecten en het opbouwen van ervaringsdeskundigheid onder meer via opleidingen
Betrokkenheid clieumlnten en ervaringsdeskundigen bij regionale plannenInderegionalewerkateliersisveelgesprokenovermeerenbeterbetrekkenvanclieumlntenenervaringsdeskundigenZiehetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquometnameparagraaf26en28httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
IndeFrieseprojectgroepziteenclieumlntvertegenwoordigerdiezelfervaringsdeskundigeisverbondenaanhetHerstelcentrumFrieslandHijgeeftooktrainingenaandeprofessionalsBovendien
gaatderegioookeenreeksoverleggentebeleggenvoorclieumlntenDezezullenbegeleidwordendooreenervaringsdeskundigevanuithetHerstelcentrumhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
InhetprojectplanvanHollandRijnlandisveelaandachtvoorervaringsdeskundigheidendebetrokkenheidvanclieumlntenInLeidenbestaatallangeretijdStichtingZonwaarinervaringsdeskundigenzijnvertegenwoordigdErvaringsdeskundigenadviserenwaarnodigdegemeenteenuitvoerderszoalsklantmanagersOokverzorgenzijregelmatigtrainingenDaarnaastisStichtingPlatformSamenwerkenbetrokkenbijderegionalesamenwerkingZijorganiserenonderanderedialoogtafelsHierwordtdoorgepraatoverdebetekenisvanwerkvoorduurzaamherstelBeideorganisatieszullenookindearbeidsmarktregioHollandRijnlandactiefwordenzoalsopgenomeninhetplanvanaanpakvanderegioClieumlntenenclieumlntenorganisatieshebbeneenbelangrijkeplekgekregeninhetregionaleplanvanaanpakZoiservoorzieninmaatjesvoorclieumlntenWethouderMarleenDamenvanLeidenldquoZorsquonmaatjeziettochweeranderedingendaneenprofessionalHijofzijheeftookeenandererolendatkanelkaargoedaanvullenrdquohttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsbouw-samenwerking-op-vanuit-de-praktijk-en-niet-vanaf-de-bestuurstafels
43
Landelijke ClieumlntenraadDeLandelijkeClieumlntenraad(LCR)isingesteldbijwet(SUWI)omdeclieumlntenparticipatieinhetveldvanWerkampInkomenvormtegevenDeLCRisdekoepelvanlokaleenregionaleclieumlntenradenbijgemeentenenUWVhttpwwwlandelijkeclientenraadnl
MINDMINDisin2016ontstaanenwilpsychischeproblemenvoorkomenenmensendiehiermeetemakenhebbenondersteunenDitdoetMinddoorinformatietebiedenonderzoektedoenprojectenuittevoerenenactietevoerenSamenmetclieumlnten-enfamilieorganisatiesmaatschappelijkeorganisatiesonderzoekersambassadeursendonateursMINDiseeninitiatiefvanFondsPsychischeGezondheidKorrelatieenhetLandelijkPlatformGGZhttpswijzijnmindnl
Landelijk Platform GGZMINDLandelijkPlatformPsychischeGezondheid(voorheenLandelijkPlatformGGZLPGGZ)isdekoepelvanenvoorongeveertwintigclieumlnten-enfamilieorganisatiesindeGGZOpdesiteiseenoverzichttevindenvanregionaleclieumlntenorganisaties(RCOrsquos)clieumlntinitiatievenenprojectenViaRCOrsquoszijnervaringsdeskundigentevindenhttpwwwplatformggznllpggz
Routewijzer naar werkDeRoutewijzeriseenwebsitevanhetLandelijkPlatformGGZendeLandelijkeClieumlntenraad(LCR)Opdezesitekunnenclieumlntenallerhanderelevanteinformatievindenhttpwwwroutewijzernaarwerknl
Evaluatietool re-integratieDeEvaluatietoolre-integratieiseeninstrument(vragenlijst)datisgemaaktdoorhetVerwey-JonkerInstituutinopdrachtvandeLandelijkeClieumlntenraadenMINDHetgeeftdeclieumlntenraadinzichtinhoeUWVengemeentendebegeleidingvanpsychischkwetsbaremensenvormgevenwwwevaluatieggzenwerknl
ErvaringsdeskundigenErvaringsdeskundigenzijnalshetwarebovenhuneigenproblematiekuitgestegenZijkunnennuttigeadviezengevenaanprofessionalsSommigeervaringsdeskundigenzijnopgeleiddoordeGGZomeencoachenderoltespelenErvaringsdeskundigenzijntevindenviahetLPGGZmaarookviaregionaleclieumlntenorganisaties(RCOrsquos)enfamilieorganisatiesdeNederlandseVerenigingvoorAutisme(NVA)GGZ-instellingenofdehulplijnPandorahttpwwwplatformggznllpggz
lsquoErbestaateeneendimensionaalenstereotiepbeeldvanmensenmeteenpsychischeaandoeningMaarinwerkelijkheidisiedereenandersenzijndezeklantenerinallerleisoortenenmatenmetallerleiredenenenachtergrondenengevolgenvanhunaandoeningEengoedemanieromklantmanagersmeergripopdematerietegevenisdoorervaringsdeskundigeninteschakelenDeregionaleclieumlntenorganisatie(RCO)mobiliseertentraintervaringsdeskundigevrijwilligersomvoorlichtingtegevenaanklantmanagersZijvragennuvakeradviesEencursusvoormanagerswasookzeernuttigrsquoEen gemeentelijke beleidsmedewerker en ervaringsdeskundig
44
lsquoVeelklantmanagersvullenhetvoordeklantinindeluwtehoudenTerwijlerheelwatclieumlntenmetpsychischeproblematiekzijnvoorwiehetgoedisomtewerkenendiegraagwillenwerkenDepsychischeaandoeningislangnietaltijdoverdegehelelinieinvaliderendWerkhelptomeigenkrachtteontwikkelenenkanbijdragenaanhersteldoorweergeloofteontwikkelenindeeigencompetentiesensociaalenmaatschappelijkbetrokkentezijnErvaringsdeskundigheidhelptbijhetzoekennaardejuistewerk(ervarings)plekrsquoEen projectcooumlrdinator van ZONactief en ervaringsdeskundige
Verhalen van ervaringsdeskundigenDesiteUWVperspectiefiseenplatformvoorendoormensenmeteenarbeidsongeschiktheidsuitkeringHieropverhalenvlogsenvideorsquosonderandereditverhaaloverwerkenmetautismehttpsperspectiefuwvnlartikelendroom-wordt-waarheid
WerkWeb-AutismeHetprojectlsquoWerkWeb-AutismersquodateeninitiatiefisvanmeerdereorganisatieswaaronderdeNederlandseVerenigingvoorAutismebeoogteenzelfmanagementmethodiekteontwikkelenomnormaal-tothoogbegaafdemensenmetautismesamenmetbetrokkenprofessionalsteondersteunenbijhetvindenenbehoudenvanwerkdatgoedbijhenpastDemethodiekgeeftinzichtindeeigeneffectiviteiteigenregietalentenenvoorkeurenDitzijnbelangrijkevoorwaardenvoorduurzamearbeidsparticipatiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsnieuwsbrief-samenwerking-ggz-en-wi-november-verschenen
Howie the HarpHowietheHarpiseengoedvoorbeeldvaneenopleidingtotervaringsdeskundigeDenaamisgebaseerdopdebijnaamvandeAmerikaanHowardGelddienaeenverblijfinpsychiatrischeinstellingenhetpeer-to-peer-conceptbedachtmensenmeteenpsychiatrischegeschiedeniszettenhunlevenservaringentalenteninomelkaarteondersteuneninhunherstelPameijereeninstellingvoormensenmeteenverstandelijkeofpsychiatrischebeperkinghaaldehetconceptnaarNederlandwwwhowietheharpnl
TIPS VAN LPGGZHetLPGGZdoetdevolgendeaanbevelingenaangemeentenbullKijkgoedwateenklantkanGebruikdebeschikbareondersteuningMaakgebruikvaninterventieszoalsjobcarvingbullWeesalertopeenstigmaookbijjezelfalsklantmanagerbullOnderschathetzelfstigmavanveelklantennietbullPasaanpakkengerichtopempowermenttoebullMaakgebruikvanervaringsdeskundigendiezijnopgeleiddoordeGGZomeencoachenderoltespelenZetheninalsadviseurbijdeteamsMaakhuninbrengstructureel
Colofon
DeroutekaartpsychischeaandoeningenenwerkVersie2november2017
DezeroutekaartiseenproductvandeProgrammaraadHetisonderdeelvanhetKennisnetwerkSamenwerking
GGZenWerkampInkomen
Deroutekaartgeefteenstandvanzakeneind2017weerNieuweontwikkelingeneninformatiewillenwegraag
opnemenUwsuggestiesvooraanvullingenkuntumailennaar
helpdeskimpulssamenvoordeklantnl
Samen vernieuwen we de dienstverlening aan werkgevers en werkzoekenden
14
IPS in de samenwerkingsplannenIPSkomtin22plannenvande31voorVeelvuldigwordteendeelvandeimpulsgeldeningezetomIPS-trajectenintekopenSomsookinaanvullingoplopendeIPS-inzetVoorbeeldisRijkvanNijmegenwaar100IPS-trajectengaanlopenwaarvan10bekostigduitdeImpulsondersteuningIPSwordtinNijmeegseregiogezienalsvliegwielvoorsamenwerkingvanWampImetdeGGZErbestaatdaarbelangstellingvoordeinzetvanIPSvoordeCommonMentalDisorder-groepenvoormensenmeteenverstandelijkebeperkingInandereregiorsquoswordtIPSvoorheteerstingezet(bijvoorbeeldFoodValley4IPS-trajectenGooi-enVechtstreek2IPS-trajecten)Zuid-LimburggaatmogelijkeenIPS-pilotuitvoerenIntotaalwordenincofinancieringnaarschatting180IPS-trajectenextraingezetDaarnaastzijnerzesregiorsquosdiewelextraIPS-trajectenwillengaandoenmaarnoggeenaantallenbenoemenomdatzijditwillenlatenafhangenvandebehoefte
UWV-onderzoekssubsidie IPS UWVsubsidieertvanaf1januari2017jaarlijks500IPS-trajectenvoormensenmeteenarbeidsongeschiktheidsuitkeringvanUWVDezesubsidieduurtvijfjaarhetgaatintotaalomeenbedragvan20miljoeneuroGGZ-instellingenkunnenelkhalfjaarsubsidieaanvragenUWVgaattegelijkertijdonderzoekenwatdeeffectenzijnenopwelkewijzedezeaanpakstructureelkanwordengefinancierdInmiddelshebbenookenkelegemeentendieviaeenGGZ-instellingIPStoepasseneenverzoekingediendommeetedoenaanhetonderzoekhttpswwwuwvnlzakelijkleveranciersre-integratiedienstverleningik-wil-dienstverlening-voor-re-integratie-aanbiedendetailonderzoeksubsidieregeling-individuele-plaatsing-en-steun-ips
Gemeenten en IPSIPSiseeninterventievanuitdeGGZVoorgemeentenisIPSnogrelatiefonbekendEenaantalgemeentenzetinmiddelsIPSininsamenwerkingmetGGZ-instellingenEnkelenhebbenalwatmeerervaringdemeestenstaannogaanhetbeginZiehieroverparagraaf44enook45vanhetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquohttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
IPSkannietbuitendeGGZomwordentoegepastMaarnietallegemeentelijkeclieumlntenmetmentaleproblemenzijninbehandelingbijdeGGZSupportedemploymentkentongeveerdezelfdeuitgangspuntenalsIPSmaarniethetbehandelelementVoorgemeentendieietswillenmetclieumlntendienietinbehandelingzijnbijdeGGZissupportedemploymentduswellichteengoedalternatiefZiehieroverookdefactsheetArbeidenpsychischeaandoeningenvanhetTrimbosInstituuthttpswwwtrimbosnlactueelnieuwsberichtbericht=1797
Twee voorbeelden Den Haag en Amsterdam
Den HaagDenHaagismetGGZ-instellingParnassiabegonnenmeteenIPS-pilotmet60kandidatenUitdeeersteervaringenblijktdatditvoordegemeenteeenparadigmawisselingbetekentnamelijkinzettenopdegroepmoeilijkbemiddelbareninplaatsvanopmensenmeteenrelatiefkorteafstandtotdearbeidsmarktTotvoorkortwasergeentraditieinhetbemiddelenvanlsquomoeilijkersquogroepenenlagdefocusopdegroepdierelatiefmakkelijkaanhetwerkkonkomen
15
enzekernietopmensenmeteenernstigepsychischeaandoeningMededoordeParticipatiewetenhetfeitdatWajongerseenonbekendegroepvoordegemeentenaardegemeentekwamenisdeorieumlntatieveranderdDenHaagheeftnaeenjaarhetprojectgeeumlvalueerdHetdoelwas60kandidatenaanhetwerkineacuteeacutenjaarDatbleekteambitieuszowelvoordegemeentealsvoorParnassiaErisstevigmetelkaargesprokenmaardebeidepartijenwildenweldoorgaanDeleerpuntenzijnvooralbull FACT-teamsenIPS-jobcoachesmoestennoggroeienbull Delinkmethetwerkgeversservicepuntwastezwak(1persoon)bull ErwasookeenlsquohousingfirstrsquogroepDieisgestopthetbleekeen
tezwaredoelgroepbull TweevoorbereidendeIPS-gesprekkenisteweinig(de
zorgverzekeraarvergoedtnuachtgesprekken)httpswwwwerkenmetipsnlnieuwsuitkomsten-pilot-ips-gemeente-haag-positief
AmsterdamInAmsterdamwerkenGGZUWVengemeentenalenigetijdsamenrondIPSDebasisvoorsamenwerkinginAmsterdamiseenveranderendperspectiefbijGGZengemeenteDegemeentezetnuvooralinopmensenmeteengroteafstandtotdearbeidsmarktwaarvroegerhetgeldvooralgingnaarclieumlntenmetrelatiefveelkansenHetCollegeheeftbovendienextrageldterbeschikkinggesteldOokbijdeGGZiseenherorieumlntatiezichtbaarHetinzichtdatwerkhelptbijherstelbreektsteedsmeerdoorHetisduseenkwestievankeuzesmakenenookbovenjedirectebelanguitstijgenennaardelangeretermijnkijkenoverdegrensvanjeeigenstukjevanhetsociaaldomeinheenDeleerpuntenzijnbull LeerelkaaralsGGZengemeentegoedkennenenformuleer
gezamenlijkedoelenZorgdatdedirectbetrokkenenindeuitvoeringbijelkaaraantafelzitten
bull KijknaardelangeretermijnzieIPSalsinvesteringinmensenEnlaatdesnelleresuccessenzien
bull Betrekverzekeraarsbijdefinancieringbull Integreerhetwerkgeversservicepuntindesamenwerkinghttpswwwsamenvoordeklantnlpraktijkernstige-psychische-aandoening-en-werk-het-kan
DeAmsterdamseIPS-aanpakisonderdeelvanhetprogrammalsquoMeedoenWerktZievoordevoortgangsrapportageMeedoenWerkt2016enhetwerkplan2017httpsamsterdamnotudocnlcgi-binshowdoccgiaction=viewid=302454type=pdfMeedoen_Werkt_Voortgangsrapportage_2016_Werkplan_2017_versie_40pdf
InAmsterdamiseentaskforceEPAopgerichtmetveleverschillendepartijenZievoorhetstartdocumentvandetaskforceEPAhttpwwwclientenbelangamsterdamnlplaatjesuserfilesBijlage20120Vastgesteld20Startdocument20Herstel20en20Participatie203120mei202016pdf
5tipsvoorgemeentendieIPSwillentoepassenhttpswwwdivosanlbijeenkomsteneen-slag-verder-met-ipstips-van-gemeenten-het-uwv-en-het-ministerie-van-szw
Financiering IPSIPSwordttoegepastdoordeGGZMaartoeleidingnaarwerkmaaktintegraalonderdeeluitvandemethodiekDatroeptdevraagophoewordtIPSgefinancierdInaugustus2016gafhetZorginstituutNederland(ZIN)inhetrapportlsquoBevorderenvanparticipatievanclieumlntenmeteenpsychischestoornisrsquoduidelijkheidoverdeverantwoordelijkhedenvoorhetbevorderenvanparticipatievanclieumlntenindeGGZDeeerstegesprekkenvaneenIPS-trajectworden
16
viaZorgverzekeringswet(Zvw)gefinancierdDeeigenlijketoeleidingnaarwerkbehoorttothetparticipatiedomeinendientdaarookuitbetaaldtewordenDevergoedingvanuitdeZvwgaatgemiddeldgenomenomdeeersteachtgesprekkenvaneenIPS-trajectZieondermeerSamenwerkenaanwerkparagraaf42en46httpswwwzorginstituutnederlandnlpublicatiesrapport20160829bevorderen-van-participatie-van-clienten-met-een-psychische-stoornis
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
ZorgverzekeraarsDoordeintegratiesinhetsociaaldomeinendesamenwerkingmetdezorgsectorwordtdevraaginhoeverre(zorg)verzekeraarsenpubliekepartijendieverantwoordelijkzijnvoorparticipatieenre-integratiekunnensamenwerkenenwellichttotnieuwefinancieringsvormenkomenOplokaalniveaubetalenzorg-verzekeraarssomsmeeaantrajectenzoalsIPSinAmsterdamOverlegoversamenwerkingbijvoorbeeldoverdeinzetvanIPSkanonderdeeluitmakenvanregionalesamenwerkingvanverzekeraarsengemeentenZieondermeerSamenwerkenaanwerkparagraaf45httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
httpsvngnlonderwerpenindexwerk-en-inkomenarbeidsmarktbeleidpublicatiessamen-voor-re-integratie
httpwwwsociaalwebnlpublicatieshandreiking-een-integrale-blik-op-zorg-en-re-integratie
InderegioDrechtstedeniszorgverzekeraarsVGZeenactievepartnerinhetsamenwerkingsverbandHetgezamenlijkedoelisinbeeldtebrengendatwerkwerkelijkleidttotlagerezorguitgavenenmaatschappelijkekostenpluseenbeterekwaliteitvanlevenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsplan-van-aanpak-drechtsteden-samen-voor-maatwerk
Werkzame elementen in interventiesVeelinterventiesdeleneenaantaleffectieveelementenbull Aandachtvoordemensinrelatietothetwerkbull Veelpersoonlijkeaandachterzijnvaakmeergesprekken
nodigdangemiddeldomiemandsonderliggendemotivatienaarboventekrijgenzelfstigmatedoorbrekenofiemandszelfvertrouwenoppeiltekrijgen
bull RuimteomtemislukkenhetgaatomlerenenverderkomenDewegisdaarbijmisschienlangerdanbijanderen
bull Eenpositievebenaderingalseeneersteentweedeplaatsingnietlukkenisertochietsgewonnenzoalsenigewerkervaringeneensteedsbeterbeeldvandejuistebaan
bull UitgaanvaniemandsmogelijkhedenZoekvanuitdiemogelijkhedennaargeschiktwerkofpashetwerkdaaropaanDatbetekentduseenaanbodgerichtebenadering
17
bull Trainwerknemersvaardighedennietvoorafmaaropdewerkvloer
bull Benefitcounselingbenadrukdepositievekantenvanwerkenzoalsmeerinkomenenhetgevoeljenuttigtemaken
bull Goedecommunicatiemetwerkgeverenwerkomgevingookalsdeklantalenigetijdaanhetwerkis
bull VoerzorgenarbeidstoeleidingnietlosnaastelkaaruitmaarzorgopzrsquonminstvoorafstemmingencombineerzewaarnodigHetdriegesprektussendezorgprofessionalklantmanagerenklantisdaareenbelangrijkinstrumentvoorSomskandaarookeenervaringsdeskundigecoachbijaanschuiven
bull Terughoudendheidmetdwangensanctiesdatwerktnietgoedbijdezedoelgroepenkanparticipatiejuistbelemmeren
httpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingeninterventies--werkzame-elementen-in-interventies
18
3Integrale aanpak GGZen WampI
Inhoudbull Regionale werkateliers 19bull Vier voorbeeldregiorsquos 19bull 31 regionale plannen van aanpak 21bull Afstemming werkprocessen 22bull Integraal casemanagement 22bull Casebesprekingen en regievoering 23bull Gegevensuitwisseling 23bull Protocollen gegevensuitwisseling 24bull Tips gegevensuitwisseling en privacy 24bull Visie LCR op privacy en gegevensuitwisseling 24bull Algemene uitgangspunten begeleiding naar werk 24bull App Many ondersteunt samenwerking 25bull Ondersteuning door de Programmaraad 25
19
3IntegraleaanpakGGZenWerkampInkomenSamenwerken tussen GGZ en Werk amp Inkomen (WampI) is nodig maar lang nog niet altijd vanzelfsprekend Soms hebben GGZ gemeenten en UWV lokaal of regionaal al een goede samenwerking opgebouwd In 31 regiorsquos zijn plannen van aanpak gemaakt om de samenwerking te beginnen of versterken Door behandeling te combineren met werk of participatie worden betere resultaten bereikt Dat begint met het hebben van een gezamenlijk doel een gedeelde analyse en focus en een op elkaar afgestemde aanpak
Regionale werkateliersInderegionalewerkateliers(mei2016ndashapril2017)hebbenprofessionalsuitdewereldvanWerkampInkomenenGGZmetelkaarbesprokenhoebetersamentewerkenendaartalvanpraktischeinvullingenaangegevenVooreenoverzichtvandeuitkomstenenvervolgstappenziehoofdstuk2vanSamenwerkenaanwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
Vier voorbeeldregiorsquosBegin2016iseenonderzoekgestartnaarregionalesamenwerkinginvierarbeidsmarktregiorsquosgerichtopoptimalearbeidsparticipatievanmensenmeteenpsychischeaandoeningDevierarbeidsmarkt-regiorsquosdiedeelnemeninditonderzoekuitgevoerddoorbureauZINZIZzijn
1 RegioFriesland2 RegioHolland-Rijnland3 RegioRijkvanNijmegen4 RegioStedendriehoekenNoord-Veluwe
Hetonderzoekisinmiddelsafgerondeneriseeneindrapportagegepubliceerdhttpszinziznl20171113eindrapportage-samenwerking-in-vier-arbeidsmarktregios-gericht-op-optimale-arbeidsparticipatie-van-mensen-met-een-psychische-aandoening
Ookzijntweetussentijdserapportagesbeschikbaarhttpszinziznlprojectde-werkkamer
Opbasisdaarvanhebbendeonderzoekerstienlsquolessonslearnedrsquogeformuleerdhttpszinziznlwp-contentuploads20170310-Lessons-Learned-van-de-projectleiderspdf
Eenoverzichtvandebelangrijksteconstateringenuithetonderzoek1 Zet in op resultaat en niet alleen op inspanningbull Creeumlerhelderheidoverwelkerolentakenallebetrokkenen
hebbenenwelkeactieserzijngepland(meteenconcreteactiepuntenlijst)waarmeeookdevoortgangendeadlinesgemonitordkunnenworden
bull Maakmetelkaareenbalansopvandeinspanningenenresultaten(meteenkosten-batenanalyseofconcretebusinesscase)
bull Borgdatdecontactmomentendieerzijnookeffectiefenefficieumlntwordenbenut
20
2 Bepaal met elkaar op welke doelen je stuurtbull Eeneinddoelstellingdieverweglijktenblijftheeftalsrisico
dathetmindermotiverendkanwerkenenmindertotactiestimuleertBepaalconcretesubdoelstellingentussenresultatenofmaakresultaatafsprakenmetelkaar
3 Samenwerking als integraal onderdeel van je dagelijkse werk niet als iets lsquoerbijrsquo
bull Borgdeinvesteringeninbeddingvandesamenwerkingdooreenprojectleideraantestellendievoldoetaaneenconcreetuitgedachtprofielvoordezerolenstelperbetrokkenorganisatieeacuteeacutencentraalcontactpersoonaanalsaanspreekpunt
bull Bespreekmetelkaarwateenrealistischetijdsinvesteringisbull Legitimeerrichtinghetmanagementdirectiedatdeinvestering
insamenwerkingrendabelisMaaktcapaciteitvrijenborgdatdesamenwerkingorganisatorischingebedwordt
4 Denk na over opdrachtgeverschap amp eigenaarschapbull Gametelkaarhetgesprekaan(gedeeld)eigenaarschapen
verbindthierconcreteverantwoordelijkhedenenactiesaanbull Zorgvoorachterwachten5 Let op kwetsbaarheden in de opstart amp voortgang van de
regionale samenwerkingbull WeeszorgvuldigbijhetaanstellenvaneenprojectleiderLet
specifiekoppositieaanwezignetwerkenendaadkrachtbull Weestransparantenhoudtrekeningmetzakelijkeen
persoonlijkebelangendoormetelkaarstiltestaanbijWat(ver)bindtonsWatisiedersbijdrageAandachtvoordewhatrsquosinitforme
bull Concretiseermetelkaarwatsamenwerkenvooriedereenbetekentpelhetbegripechtaf
bull Toetsregelmatiginhetprocesofernogsteedswordtvoldaanaanverwachtingenaannamesenrealiteitvandeervarensamenwerking
6 Werken met casuiumlstiek kan op diverse wijzenbull Elkevormkentzijnvoor-ennadelenenisafhankelijkvan
contextenvoorkeurGedeeldesuccesfactorenzijncasusseninlatenbrengenvanuitverschillendeorganisatieshanterenvanhandleidingofprotocolbijinventarisatieprocesbegeleiderdiecasusbesprekingbegeleidt
bull Houdtrekeningmetselectiecriteriavandecasusprivacyvandeclieumlntruimetijdsmargevoorinventarisatieenfaciliteringvanuiteacuteeacutencentraalaanspreekpunt
7 Wanneer en hoe clieumlnten en werkgevers betrekkenbull Gametclieumlnten(raden)enwerkgeversingesprekwelkewensen
bestaanerindesamenwerkingBespreekmetelkaardelsquospelregelsrsquoinoverleggen
bull FaciliteeriniedergevaldathunperspectiefgeiumlntegreerdwordtbijvoorbeeldviaeenklankbordgroepofspecifiekefeedbackbijeenkomstenDenkooknawaaroverjeinputwilthebbenervaringenmetpsychischeklachtenofvisieopdienstverlening
8 Niet vanzelfsprekend zorgvuldige en tijdige communicatiebull Maakafsprakenoverdemaniervancommunicerentiming
mediuminitiatiefnemerbull Maakgebruikvandekrachtvanherhalingenbouw
checkmomenteninbull Attendeerallebetrokkenprofessionalsomzichtehoudenaan
dehaal-enbrengplichtalserietsnietduidelijkisneemdanzelfhetinitiatiefomdieduidelijkheidtekrijgen
21
Praktijkvoorbeeld van regionale samenwerkingPraktijkvoorbeeldvanregionalesamenwerkingtussengemeenteenGGZPresentatievanJannekeOudeAlink(gemeenteApeldoornregioStedendriehoekenNoordwestVeluwe)httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamenwerking_in_de_regio_stedendriehoek_en_noordwest_veluwepdfoverlay-context
Friese lessen rond samenwerkingldquoWedachtendatalsjebijelkaaraantafelgaatzittenermeteenefficiencywinstgeboektwordtNietsisminderwaarrdquoAldusKimReemerregiocooumlrdinatorParticipatiearbeidsmarktregioFryslanldquoJemoetelkaareerstlerenkennenenelkaargaanbegrijpenenvertrouwenDatkosttijdrdquoDelessenuitFrieslandbull LangeopstartwerptvruchtenafErisveeloverlegnodigbull Eacuteeacutenregievoerderperclieumlntbull Benoemdeverschilleninelkaarsbenaderingbull DekostengaanvoordebatenuitDusdoorgaanenbezig
blijvenanderszakthetbereikteweersnelwegbull Eentrekkerisessentieelenthousiasmeeveneensbull Communicatieisalleshttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
Echte winst door samenwerken zes gouden tips van Ferry KosterldquoZelfdoenisoptellenSamenwerkenisvermenigvuldigenrdquoDatzegtprofdrFerryKosterbijzonderhoogleraarInnovatievesamenwerkingaanTilburgUniversityZiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwssamenwerken-echte-winst-zes-gouden-tips-van-ferry-koster
31 regionale plannen van aanpakMaarliefst31arbeidsmarktregiorsquoshebbeneenplanvanaanpakgemaaktoverhunaanpakomderegionalesamenwerkingtussenUWVgemeentenenGGZteverbeterenzodatclieumlntenmetpsychischeaandoeningenbeteraanhetwerkkomenHetministerievanSZWheeftdeplannenbeoordeeldenuiteindelijkkomenzijallemaalinaanmerkingvoordefinancieumlleimpulsvanhetministerievanSZWToenmaligstaatssecretarisKlijnsmasteldeviahetkaderStimuleringregionalesamenwerkingGGZenWerkampInkomenintotaalmaximaal euro 35miljoenbeschikbaarInveelplannenisaandachtvoorcasuistiekbesprekingenenonderlingedeskundigheidsbevorderingenintervisieMeerdereregiorsquoshebbendeambitieomdewerkprocessenvanUWVgemeentenenGGZrondmensenmeteenpsychischeaandoeningopelkaaraftegaanstemmenofomtoteengezamenlijkwerkprocestekomenInzetenontwikkelingvanIPSkomtregelmatigindeplannenterughttpswwwsamenvoordeklantnlnieuws31-plannen-van-aanpak-ingediend
22
HetministerievanSZWlaatdekomendetweejaaronderzoekdoennaardeuitvoeringvandesamenwerkingsplannenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsonderzoek-naar-de-uitvoering-van-de-31-plannen
Afstemming werkprocessenInveelplannenvanaanpakwordtaandachtbesteedaanhetafstemmenvanwerkprocessentussenUWVgemeentenenGGZOpvallenddaarbijsommigenwerkenlsquovanbovennaarbenedenrsquoeerstbeleiddandewerkprocessenanderenvanbenedennaarboveneerstdepraktijkvandaaruitkomentotbeleidVoorbeeldbeleideersthttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwswerkgevers-centraal-plan-van-aanpak-drenthe
Voorbeeldpraktijkeersthttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsbouw-samenwerking-op-vanuit-de-praktijk-en-niet-vanaf-de-bestuurstafelshttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsplan-van-aanpak-zuid-limburg-sense-urgency
Integraal casemanagementVerschillendegezaghebbendepartijenbenadrukkenopbasisvanonderzoekhetbelangvaneenintegraleaanpakenintegraalcasemanagementvanuitWerkampInkomenendeGGZEengreepHetTrimbosInstituutpleitvoorsamenwerkingtussenFACT-teams(GGZ)ensocialewijkteamshttpsassetstrimbosnldocs97ad37ee-bffa-46e6-b55e-0a01c646ed51pdf
DeOrganisatievoorEconomischeSamenwerkingenOntwikkeling(OECD)beveeltNederlandaanompsychischeproblemenaltijdgeiumlntegreerdaantepakkenDedienstverleningaanclieumlntenmetpsychischeaandoeningenblijftachterdooreengebrekkigontwikkeldeondersteuningdoorcasemanagersaldusdeOECDOmdatmensenmeteenmentaleaandoeningvaakookandereproblemenhebbeniseenmultidisciplinaireondersteuningnodigwaarinzorgwerkeninkomenenanderesocialesectorenwordengecombineerd
OECDMentalHealthandWorkNetherlandsOECDPublishing2014DitrapportmaaktdeeluitvaneenseriepublicatiesoverdiverseOECD-landenOnlinetelezenviahttpwwwoecdorgnetherlandsmental-health-and-work-netherlands-9789264223301-enhtm
Tedownloadenviadezepaginahttpswwwrijksoverheidnldocumentenrapporten20141201oecd-rapport-mental-health-and-work-the-netherlands
OECDReportHealthataglanceEurope2016Onlinetelezenviahttpwwwoecdorghealthhealth-at-a-glance-europe-23056088htm
httpwwwoecd-ilibraryorgsocial-issues-migration-healthmental-health-and-work_9789264124523-en
23
HetZorginstituutNederlandheeftaangegevenwaardegrenzentussendedomeinenvanWerkampInkomenenGGZliggenTegelijkconstateerthetZorginstituutdaternogveelmisgaatindeafstemmingtussenbeidedomeinenzowelquabeleidalsuitvoeringhttpswwwzorginstituutnederlandnlpublicatiesrapport20160829bevorderen-van-participatie-van-clienten-met-een-psychische-stoornis
Casebesprekingen en regievoeringInsommigeregiorsquosisalervaringmetgemeenschappelijkeclieumlntbesprekingeninveelanderebestaathetvoornemendaartoeZieondermeerparagraaf27vanSamenwerkenaanwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
FrieslandheeftdriesubregionalecasusgroepenwaarinGGZgemeentenenUWVclieumlntenbesprekenDezecasusteamswordenndashzekerindebeginfasendashprofessioneelbegeleiddoortrainersendocentenvandeNoordelijkeHogeschoolLeeuwardenIndecasusgroepenwordtperclieumlnteacuteeacutenregievoerderbenoemdhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
CentraalindeaanpakvenderegioHollandRijnlandstaathetcasuiumlstiekoverlegDaarinoverleggenallebetrokkenpartijenovercasussendiezijzelfkunneninbrengenInhetoverlegwordtbepaaldwatermoetgebeurenwelkeafsprakennodigzijnenwiedaarbijbetrokkenzijnDaarbijwordtereacuteeacutenregiehouderbenoemdhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsbouw-samenwerking-op-vanuit-de-praktijk-en-niet-vanaf-de-bestuurstafels
GegevensuitwisselingEffectievesamenwerkingtussenWerkampInkomenenGGZkannietgoedplaatsvindenzonderdatgegevensoverdegemeenschappelijkeclieumlntuittewisselenDaarbijgaathetlangnietaltijdompuurmedischeinformatieOmherstelenparticipatiegoedtecombinerenishetvooralnodigominzichttedeleninwatiemandondanksdeaandoeningweacutelkanwatdeambitiesenwensenzijnenmetwelkeaanpassingenmogelijkrekeninggehoudenmoetenwordenHelaasbiedtdehuidigewet-enregelgevingrondgegevensuitwisselingenprivacygeenantwoordopallevragenvanprofessionalsHetbestedatzijdaaromkunnendoenishandelenindegeestvandewetgevingmaardaarbinnenopgewetensvollewijzewelzoekennaarpraktischeoplossingenInhetrapportSamenwerkenaanwerk(paragraaf47)wordtingegaanopgegevensuitwisselinghttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
httpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingensamenwerken-met-zorgprofessionals--gegevensuitwisseling-en-privacy
httpswwwdivosanlwerkwijzer-werk-en-inkomen-in-het-sociaal-wijkteamgegevensuitwisseling-beroepsgeheim-en-privacy
24
Protocollen gegevensuitwisselingInderegionalewerkateliersbleekdatinmeerdereregiorsquosafsprakenzijngemaakttussenGGZUWVengemeentenoverhoeomtegaanmetgegevensuitwisselingIndearbeidsmarktregioFrieslandiseenprotocolopgesteldvoordegegevensuitwisselingrondgezamenlijkeclieumlntenhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlageprivacyprotocol_frieslandpdfoverlay-context=nieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
Tips gegevensuitwisseling en privacybull Houdsteedsvoorogenwathetdoelisvande
gegevensuitwisselingDatwordtsnelvergetenGadusnawelkegegevensnoodzakelijkzijnvoorhetdoelkanhetookmetmindergaatdeuitvraagnietteverofisereenanderemanieromdegegevenstekrijgen(eisenvansubsidiariteitenproportionaliteit)
bull MedischeinformatieismeestalnietnodigalleeninformatieoverarbeidsmogelijkhedenenarbeidsbeperkingenMedischedossiersmogennietwordenuitgewisseldtenzijdeklantzezelfterbeschikkingstelt(enbeperkttotdevoorhetdoelrelevanteinformatie)
bull Vraagdeclieumlntaltijdtoestemmingvoorgegevensuitwisselingenlegdietoestemmingschriftelijkvast(datisoverigensgeenblancomachtiging)Legdeklantdaarbijzorgvuldiguitwaaromdegegevensnodigzijnenbeperkjetotgegevensdieechtnodigzijn
bull SomskunnencasusbesprekingentussenzorgverlenerenklantmanagersanoniemzijnBijniet-anoniemecasus-besprekingenisschriftelijketoestemmingvandeclieumlntvereist
bull Indriegesprekkenkomtinformatiesnelnaarboven
bronTekstinparagraaf47p3132Samenwerkenaanwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
Visie LCR op privacy en gegevensuitwisselinghttpswwwlandelijkeclientenraadnlContentDownloads141112-factsheet-privacypdf
Algemene uitgangspunten begeleiding naar werkbull Sluitaanbijdewensenendoelenvandeklant Werkenisvoormensenmeteenpsychischeaandoeningniet
altijdmakkelijkOmdemotivatietekunnenopbrengenishetdaaromextrabelangrijkdathetwerkzogoedmogelijkaansluitbijdekwaliteitenwensenendoelenvandepersoon
bull Werkvanuiteenintegralebenadering Wanneeriemandbehandelingnodigheeftishetbelangrijk
datdebehandelinggoedafgestemdisophettrajectnaarwerkDitgeldtookvoor(blijvende)ondersteuningdieiemandnodigheeftGoedeafstemmingvanbehandelingondersteuningenbegeleidingisessentieel
bull Denkinmogelijkheden IedereenkanietsDatishetaangrijpingspuntvoorbegeleiding
naarwerkWeescreatiefinhetbedenkenvanoplossingenvoorproblemenenvertaalmogelijkebeperkingenoppraktischemanierinmogelijkhedenFixeerjealsbegeleidernietopdeaandoeningBedenkdatfunctiesaanpasbaarzijn
25
bull Zorgvoorvoldoendeuitdaging IedereenkanzichontwikkelenWathiervoornodigisis
voldoendeuitdagingEenuitdagingis100maatwerkenvooriedereenverschillendMaarvooriedereengeldtalsietstemoeilijkoftemakkelijkisontwikkeljejezelfniet
bull Hetkanenmagmisgaan BijuitdagingenhoortdathetmiskangaanMaarhet
alternatiefnietsdoenofalleenmaarveiligekeuzesmakenisnietbeterTegenslagenenfaalervaringenzijneenonderdeelvaneenleerproces
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
App Many ondersteunt samenwerkingIndediverseregionalewerkateliersisnaarvorengekomendaterveelbehoefteisaanwisselwerkinghetuitwisselenvankennisencontactleggenmetelkaarDaarombiedenweuhetgebruikvandeappManyaanHetiseenbestaandeappwaarineencommunicatiekanaalisaangemaaktSAMENWERKINGGGZENWampImettoevoegingvan1 De35arbeidsmarktregiorsquos2 10categorieeumlnzoalsinterventiesfinancieumlnenGebruikdeappomeenvraagstellenofeenberichtophetprikbordachtertelateninhetcommunicatiekanaallsquoKennisnetwerkGGZenWampIrsquoDitkuntuzowelopregio-niveaudoenofineencategorieEencategorieisregio-overschrijdendBijeenregiokrijgenalleendiegenendevraagteziendieookdedesbetreffenderegiohebbengeselecteerdDeappistevindeninbull iTunesbull GooglePlaybull WindowsPhone
HoedeappteinstallerenentegebruikenDatisheeleenvoudigVolgdeinstructiesindehandleidingOfziedepaginahttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsapp-many-versterkt-het-kennisnetwerk-ggz-en-werk-inkomen
HetcommunicatiekanaallsquoKennisnetwerkGGZenWampIrsquoiseenbeslotenkanaalWiltuookandereprofessionalsuitnodigenomtekennisuittewisselenStuurdaneene-mailnaarhelpdeskimpulssamenvoordeklantnlovvappManyendegegevensvandeprofessional(naamorganisatiefunctieene-mailadres)
Ondersteuning door de ProgrammaraadDeProgrammaraadheefteenspecialepaginaopzijnsitelsquoSamenvoordeklantrsquooverwerkpsychischeaandoeningenensamenwerkingtussenprofessionalsuitGGZenWampIHieroponderanderdoorverwijzingennaarondersteunendeproductenhttpswwwsamenvoordeklantnlpsychische-aandoening-en-werk
MaandelijksverschijntdedigitaleNieuwsbriefSamenwerkingGGZenWampIHierinveelpraktischetipsenervaringenronddeuitvoeringvanderegionaleplannenvanaanpakOponderstaandepaginanadereinformatielinksnaardereedsverschenennieuwsbrievenendemogelijkheidomje(gratis)teabonnerenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsnieuwsbrief-samenwerking-ggz-en-wi
26
4Kennis enkennisdelenInhoudbull Regionale werkateliers en plannen van aanpak 27bull Divosa 27 bull SBCM 27bull ParticipatieCampus 28bull Phrenos 28bull Tranzo 28bull Samen Sterk Zonder Stigma 28 bull GGZ Nederland 28bull AKC 29bull MMM 29bull Centrum Inclusieve Arbeidsorganisatie 29bull MIND 29bull LPGGZ 29 bull App Many 29bull Trimbos-instituut 29bull Movisie 29
27
4KennisenkennisdelenOm beter en effectiever samen te werken is het delen van bestaande en opbouwen van nieuwe kennis onontbeerlijk Zowel binnen de domeinen GGZ en Werk amp Inkomen als daartussen In dit hoofdstuk van de routekaart onder meer links naar vindplaatsen van kennis zoals kenniscentra en organisaties alsmede hun opleidingen en trainingen We beperken ons daarbij tot non-profit organisaties Dat neemt niet weg dat er ook een relevant aanbod van trainingen en opleidingen is van commercieumlle partijen
Regionale werkateliers en plannen van aanpakKennisdelingwaseenbelangrijkonderwerpinderegionalewerkateliersInderegionaleplannenvanaanpakisdeweerslagdaarvanduidelijkterugtevindenininitiatievenrondthemabijeenkomstengezamenlijketrainingenenopleidingenoverzichtenvanproducteneninterventieskenniskringenopbouwvaneenregionalesocialekaartetcInhoofdstuk2vanhetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquozijnzebeschrevenmetnameinparagraaf26httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
KennisdeleniseenbelangrijkepijlervanhetplanvanaanpakinWest-BrabantDaarbijgaathetmetnameomeffectieveinterventiesenaanpakkenDesamenwerkendepartijengaantrainingenenworkshopsorganiserenbijvoorbeeldoverdevraaghoejeeenpsychischeaandoeningherkentOfwatgemeentenenUWVinhuishebbenaanbegeleidingsmogelijkhedenrichtingwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwssamen-werken-aan-werk-west-brabant
DivosaDivosaisdeverenigingvanleidinggevendeninhetsociaaldomeinOpdesitevanDivosazijnverschillendewerkwijzerstevindenoverdere-integratievanmensenmeteenpsychischeaandoeningalsmedeeendigitalekenniswijzereene-learningeentrainingvoorklantmanagersendiverseanderehulpmiddelenhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
SBCMSBCMishetKenniscentrumenAampO-fondsindesocialewerkgelegenheidHetdoelvanSBCMismiddelshaaractiviteitenbijdragenaanpassendbetaaldenduurzaamwerkvoormensenmeteenafstandtotdearbeidsmarktSBCMheeftmeerderetrainingenvoordiversedoelgroepeneene-learningenheeftdiverseandererelevanteproductenzoalshandreikingenvoorbegeleidingDeSBCM-productenzijndeelstevindenindeParticipatieCampuswwwsbcmnlproducten
28
ParticipatieCampusDeParticipatieCampusiseeninitiatiefvanDivosaenSBCMterbevorderingvanhetvakmanschapindeuitvoeringDeParticipatiecampusgeefttoegangtotverschillendee-learningsdigitalekenniswijzersenandereproductenRegistratie(gratis)isvereistwwwparticipatiecampusnl
httpsparticipatiecampusnlkenniswijzers
httpsparticipatiecampusnlelearningaanbod
PhrenosPhrenosishetkenniscentrumvoorernstigepsychischeaandoeningen(epa)OpdesitevanPhrenosstaatveelinformatieoverEPA(ernstigepsychischeaandoeningen)enwerkrichtlijnenbijeenkomstenkenniskringenaanpakkeneninterventiesPhrenosbeheertenontwikkeltdeinterventieIPS(IndividuelePlaatsingenSteun)enverzorgtdeopleidingtotIPS-jobcoachhttpswwwkenniscentrumphrenosnl
TranzoTranzoishetwetenschappelijkcentrumvoorzorgenwelzijnvanTilburgSchoolofSocialandBehavioralSciencesTilburgUniversityDemissieishetverbindenvanwetenschapenpraktijkophetgebiedvanzorgenwelzijnhttpswwwtilburguniversityedunlonderzoekinstituten-en-researchgroepentranzo
TranzokentverschillendeAcademischeWerkplaatsenwaarinderelatietussenpsychischeaandoeningenenwerkcentraalstaatmetnamedeAcademischeWerkplaatsArbeidenGezondheidhttpswwwtilburguniversityedunlonderzoekinstituten-en-researchgroepentranzoacademischewerkplaatsenarbeid-en-gezondheid
Samen Sterk Zonder StigmaDesitevanSamenSterkZonderStigma(SSZS)geeftondermeertoegangtoteentraininglsquoSelecterenzondervooroordelenrsquodee-learninglsquoOpenheidpsychischegezondheidwerktrsquoendeapplsquoSterkophetWerkrsquoBovendienpresentatiesvanwerkambassadeursenworkshopsamppresentatiesopmaatwwwsamensterkzonderstigmanl
ZieookparagraafoverSSZSinhoofdstuk6pagina38
GGZ NederlandGGZNederlandisdebrancheorganisatievoorinstellingenindegeestelijkegezondheidszorgenverslavingszorgSteedsmeerGGZ-instellingenzienwerkenparticipatiealsnuttigeennoodzakelijkeonderdelenvangenezingenrehabilitatieenintegrerendieinhunbehandelingBijvoorbeeldmetarbeidsmatigedagbehandelingofwerkonderbegeleidingvangespecialiseerdetrajectbegeleidersofjobcoachesvaakineenambulantbehandelteamOpdewebsitevanGGZNederlandisveelrelevanteinformatietevindenbijvoorbeeldoverdeontwikkelingvane-mentalhealthhttpwwwggznederlandnl
httpswwwzorgkaartnederlandnlggz
29
AKCHetArbeidsdeskundigKenniscentrum(AKC)heeftvelerelevantepublicatiesenorganiseertdaarnaastregelmatigbijeenkomstenhttpswwwarbeidsdeskundigennlakc
MensenMetMogelijkhedenInhetprojectMensenMetMogelijkheden(MMM)werken21beroepsgroepenenhunorganisatiessamenaanhetbevorderenvandeparticipatievanmensenmeteenpsychischekwetsbaarheidViadesitevanMMMisondermeereentrainingtoegankelijkdieindividueelmaarookgroepsgewijs(bijvoorbeeldinberoepsmatiggemengdegroepen)gevolgdkanwordenDaarnaastondermeereenInspiratieboekhttpwwwmmm-mensenmetmogelijkhedennl
Centrum Inclusieve ArbeidsorganisatieHetCentrumInclusieveArbeidsorganisatie(CIAO)kanhelpenmethetbetertoegankelijkmakenvaneenarbeidsorganisatievoormensenmeteenbeperkingondermeerdoorInclusiefHerontwerpvanWerk(IHW)HetCIAOiseengemeenschappelijkinitiatiefvandeUniversiteitMaastrichtenUWVhttpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgexpertisecentrum
ZieookparagraafoverCIAOinhoofdstuk5pagina35
MINDMINDwilpsychischeproblemenvoorkomenenmensendiehiermeetemakenhebbenondersteunendoorinformatietebiedenonderzoektedoenprojectenuittevoerenenactietevoerenMINDiseeninitiatiefvanFondsPsychischeGezondheidKorrelatieenhetLandelijkPlatformGGZhttpswijzijnmindnl
Landelijk Platform GGZHetLandelijkPlatformGGZ(LPGGZ)iseenkoepelvanclieumlnten-enfamilieorganisatiesindeGGZHetLPGGZstreefternaardepositievanmensenmeteenpsychischeaandoeningstructureelteverbeterenondermeerviaallerhandeprojectenwaaronderlsquoopenvoorwerkrsquohttpwwwplatformggznllpggz
httpwwwplatformggznllpggzopen_voor_werk
App ManyViadeappManykunnenprofessionalsenanderebetrokkeneninderegioinformatieenvragenuitwisselenZieparagraafAppManyondersteuntsamenwerkinginhoofdstuk3Zieparagraafoverappmanyinhoofdstuk3paginanummer25
Trimbos-instituutHetTrimbos-instituutwildegeestelijkegezondheidverbeterendoorhetdelenvankennisHetTrimbosInstituutontwikkeltinterventiesenbeheerteenwebsitemeterkendeinterventiesindelangdurigeGGZhttpswwwtrimbosnl
httpserkendeinterventiesggztrimbosnl
MovisieMovisieishetlandelijkkennisinstituutenadviesbureauvoorhetsociaaldomeinMovisiebeheertondermeerdedatabankeffectievesocialeinterventieshttpswwwmovisienl
httpswwwmovisienleffectieve-sociale-interventies
30
5Werkgevers
en banenInhoudbull Psychosociale arbeidsbelasting 31bull Werkgeversbenadering en -dienstverlening 31bull Tips van professionals 32bull Instrumentarium Participatiewet 32bull Banenafspraak 33bull Doelgroepregister 33bull Samen Sterk Zonder Stigma 33 bull Werkambassadeurs 33bull Locus 33bull De Normaalste Zaak 34bull Onbeperkt Ondernemen 34bull Begeleidingskaarten psychische beperking 34bull Handreikingen 34bull Harrie en Werkmaat 34bull Centrum Inclusieve Arbeidsorganisatie 35bull Tips van Samen Sterk Zonder Stigma voor de advisering van werkgevers 35
31
5WerkgeversenbanenEr is - terecht - veel aandacht voor het (terug)leiden van mensen met een psychische aandoening naar de arbeidsmarkt Maar preventie van uitval is stap eacuteeacuten Dat moet gestalte krijgen in de werksituatie bij de werkgever
Bij re-integratie zijn werkgeverscontacten onontbeerlijk Dit is vanouds iets van het domein Werk amp Inkomen en loopt met name via de zogenaamde werkgeversservicepunten van UWV en gemeenten Naarmate de GGZ meer belang hecht aan werk vindt ook daar werkgeversbenadering plaats bijvoorbeeld in het kader van IPS Het is van belang dat op elkaar af te stemmen de werkgever zo min mogelijk te belasten met allerlei verschillende contacten en arrangementen en de werkgever zoveel mogelijk te ontzorgen De Participatiewet heeft daar een aantal moge-lijkheden voor gecreeumlerd Daarnaast kunnen herontwerp van werk en specifieke ondersteuning helpen bij een goede integratie van werknemers met een psychische aandoening in een bedrijf
Psychosociale arbeidsbelasting Psychosocialearbeidsbelasting(PSA)iseenbelangrijkerisicofactorvooruitvalenpsychischekwetsbaarheidHetterugdringenofvoorkomenvanPSAisdanookeenhoeksteenvangoedARBO-beleidIndeHandreikingPsychosocialearbeidsbelastingstaantalvanaanknopingspuntendaarvoorhttpwwwdearbocatalogusnlsitesdefaultfilesstvdahandreikingenhandreiking_psapdf
httpswwwarboportaalnlexterne-bronneninstrumentenhandreiking-psychosociale-arbeidsbelasting-psa
Werkgeversbenadering en -dienstverleningLeesoverwerkgeversbenaderingenwerkgeverscontacteninlsquoSamenwerkenaanwerkrsquoparagraaf3738en41alsmedeindewerkwijzersvanDivosahttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
httpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--werk-samen-met-werkgevers
InhetDrentseplanvanaanpakstaateengezamenlijkewerkgeversbenaderingcentraalDeGGZ-trajectbegeleidersnaarwerksluitenaanbijdeaccountmanagersvangemeentenenUWVinhetWerkgeversservicepunthttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwswerkgevers-centraal-plan-van-aanpak-drenthe
Dewerkgeversservicepuntenspeleneenbelangrijkerolindeondersteuningvanwerkgeversbijhetindienstnemenvanwerknemersmet(psychischeenandere)beperkingenhttpswwwwerknlwerk_nlwerkgeverwervingsadvieswerkgeversservicepunt
32
OpdesitelsquoSamenvoordeklantrsquovandeProgrammaraadisveelrelevanteinformatietevindenoverwerkgeversbenaderingenwerkgeversdienstverleninghttpswwwsamenvoordeklantnlwerkgeversdienstverlening
httpswwwsamenvoordeklantnlwerkgeversdienstverleningwerkgeversservicepunten
Werkgeversservicepuntenperarbeidsmarktregiohttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagewerkgeversservicepunten_22_08_2017pdfoverlay-context=arbeidsmarktregios
Tips van professionalsbull Netwerkontwikkelingmetwerkgeversisvangrootbelang
Geefindecontacteneenduidelijkenreeumlelbeeldvanwateenwerkgeverkanverwachten
bull OntzorgdewerkgeverZijvrezenextrabelastinglsquogedoersquoeneenvergrotekansopuitvalErvaringenvanuitbijvoorbeeldIPSlatenziendatditzekernietaltijdterechtisEengoed
middelomwerkgeverstehelpenisdeno-riskpoliswaarmeewerkgeverszijningedekttegenmogelijkeuitvaldoorziektevandenieuwewerknemer
bull Benutdemogelijkhedenvanbegeleidingvanwerkgeversendecollegarsquosopdewerkvloervandenieuwewerknemer
bull Neembezwarenserieusmaarprobeerzeteontzenuwenofbeheersbaartemakenbijvoorbeelddoordeinzetvaneenjobcoach
bull Alshetluktomeenklantmeteenpsychischprobleemsuccesvolteplaatsenopentdatdewegvooranderenzoisdeervaringvanbegeleiders
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
GGZ-instellingRoadsenuitzendketenAdeccogaansamenwerkenommeermensenmeteenpsychischeaandoeningaaneenbaantehelpenenhengoedtebegeleidenDebasisvandezepubliek-privatesamenwerkingisdatiederdoetwaarhijgoedinisbullAdeccoheefteenwerkgeversnetwerkenvacaturesbullRoadsheeftdecapaciteitenervaringommensenmetpsychischeaandoeningentebegeleidenookinhetwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsgoed-op-weg-met-publieke-private-samenwerking
Instrumentarium ParticipatiewetDeParticipatiewetbiedtmeerderemogelijkhedenomeenwerkgeverteontzorgenenomhethaalbaartemakeniemandmeteenbeperkingindiensttenemenzoalseenloonkostensubsidieofno-riskpolisZievooreenhandzaamoverzichtvandeinstrumentenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwskennisdocumenten-geactualiseerdhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagekennisdocumentondersteuningmensenpwet-versiefeb17pdfoverlay-context=userspearl-hartgers
33
BanenafspraakInhetSociaalAkkoordisvastgelegddatwerkgevers125000extrabanenvoormensenmeteenarbeidsbeperkingmoetencreeumlrenwaarvan25000bijdeoverheiden100000inhetbedrijfslevenDeafsprakentussensocialepartnersenkabinetzijnookvastgelegdindeWetbanenafspraakenquotumarbeidsbeperkten(WetBQA)httpswwwsamenvoordeklantnlwettenbanenafspraak
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlageofficiele_versie_kennisdocument_wet_banenafspraak_en_quotum_arbeidsbeperkten_-_zomer_2017pdfoverlay-context=
httpswwwsamenvoordeklantnlwetten
DoelgroepregisterHetdoelgroepregisterbevatkandidatendieinaanmerkingkomenvoordebanenafspraakofdiemetanderewoordenmeetellenvoorhetbehalenvandeafgesprokenaantallenVoorwerkgeverskanhetvanbelangzijnomiemandvanuithetdoelgroepregisterteplaatsenomzoaanbijtedragenaanhetrealiserenvandeverplichtingenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwskennisdocumenten-geactualiseerd
Samen Sterk Zonder StigmaSamenSterkZonderStigmazetzichinvoorzichinvooreensamenlevingwaariniedereenopenkanzijnoverpsychischeaandoeningenBespreekbaarheidvanpsychischeaandoeningenophetwerkleidttoteerderhulpzoekenminderziekteverzuimgrotereproductiviteitenminderpresenteiumlsme(menisaanwezigmaar
doetnietsnuttigsmeer)watookveelvoordelenvoordewerkgeveropleverthttpswwwsamensterkzonderstigmanlgclid=CIzNpJLFjdMCFQaVGwod-1oMdA
DorienVerhoevenvandeStichtingSamenSterkZonderStigmahieldop12april2017eenpresentatieoverstigmaendebenaderingvanwerkgevershttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagestigma_en_de_benadering_van_werkgeverspdfoverlay-context
ZieookparagraafoverSSZSinhoofdstuk6pagina38
WerkambassadeursDewerkambassadeurszijneeninitiatiefvanSamenSterkZonderStigmawerknemersmeteenpsychischeaandoeningdiewerkenbinnengewonebedrijvenenzichdaarinzettenvoordebevorderingvanbespreekbaarheideneenveiligecultuurhttpswwwsamensterkzonderstigmanlover-onsambassadeurs
LocusLocusiseenin2011opgerichtpubliek-privaatnetwerkvanbedrijvengemeentenenSW-bedrijvendathelptmensenmeteenafstandtotdearbeidsmarktopeenduurzamemanierintezettenhttpwwwlocusnetwerknl
34
De Normaalste ZaakDeNormaalsteZaakiseennetwerkvankleinereengroterewerkgeversdiestrevennaarlsquoinclusiefondernemenrsquoOpwwwdenormaalstezaaknlzijnondermeeroverzichtentevindenvanregelingenvoorwerkgeversdiewerknemersmeteenarbeidsbeperkingindienstnemenwwwdenormaalstezaaknl
Onbeperkt OndernemenDewebsitewwwonbeperktondernemencombevatvoorbeeldentipsenhandreikingenvoorwerkgeversdiearbeidsgehandicaptenindienstwillennemenOokdebegeleidingdaarvankomtnadrukkelijkaanbodwwwonbeperktondernemencom
Begeleidingskaarten psychische beperkingDeBegeleidingskaartengevensnelinzichtindegedragskenmerkenvandemedewerkermeteenpsychischebeperking(watzieik)enhoedaarhetbestmeeomgegaankanworden(watdoeik)EriseenversievoordewerkgevereneenversievoordebegeleidervanSocialeWerkvoorzieningofWerkbedrijfDekaartenzijnontwikkelddoorSBCMhttpswwwsbcmnlfileadminsbcm_datasectorenduurzame_banenbegeleidingskaarten_interactief_defpdf
HandreikingenSBCMheefthandreikingenontwikkeldomdeongeschrevenregelsineenbedrijfinzichtelijktemakenDoorvoorafinformatietekrijgenkandenieuwecollegazichgedragenzoalsdatbijdewerkgevergebruikelijkisHetisteoverwegenomwerkgeversopdezedocumententewijzenalszekandidatenmeteenpsychischebeperkingindienstnemen
httpswwwsbcmnlfileadminsbcm_dataproductenduurzaam_werkverbandproductendownloadsHandreiking_aan_het_werk_met_nieuwe_collegas_interactief_defpdf
httpswwwsbcmnlfileadminsbcm_dataproductenduurzaam_werkverbandproductendownloadsSBCM_Checklist_Spelregels_werkgeverpdf
httpswwwsbcmnlfileadminsbcm_dataproductenduurzaam_werkverbandproductendownloadshandreiking_begeleiding_op_de_werkvloerpdf
Harrie en WerkmaatHarrieisbedachtdoorCNVJongerenEenlsquoHarriersquoiseendirectecollegavaneenwerknemermeteenbeperkingdieoptreedtalsbegeleiderHarriestaatvoorHulpvaardigAlertRealistischRustigInstruerendenEerlijkhttpwwwikbenharrienl
SBCMenFNVhebbeneenvergelijkbaaraanbodontwikkeldalsdeHarrienamelijkdeWerkmaatZiehttpswwwsbcmnlproductenduurzaam-werkverbandproductenmaatjes-voor-medewerkers-met-arbeidsbeperkinghtmlL=0
35
Centrum Inclusieve ArbeidsorganisatieHetCentrumInclusieveArbeidsorganisatie(CIAO)eeninitiatiefvandeUniversiteitMaastrichtenUWVzetzichinomarbeidsplaatsenteontwerpenbijreguliereorganisatiesvoormensenmeteenafstandtotdearbeidsmarktookvoormensenmetpsychischeaandoeningenDaarbijwordtdemethodiekInclusiefHerontwerpvanWerk(IHW)toegepasthttpwwwinclusievearbeidsorganisatieorg
httpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgmethoden-instrumenteninclusief-herontwerp-van-werk
VanuitdieinvalshoekisdeMaastrichtseWerkcapaciteitMonitor(MWcopyM)aangepastvoorgebruikdoorGGZ-trajectbegeleidersDeMWcopyMiseenhulpmiddelvoorhetschattenenmonitorenvandewerkcapaciteitvanmensenmeteenernstigepsychischeaandoening(EPA)ensteltbegeleidersinstaathetfunctionerenophetwerktebesprekenhttpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgmethoden-instrumentenmaastrichtse-werkcapaciteit-monitor
HetartikellsquoLendingaHelpingHandatWorkAMultilevelInvestigationofProsocialMotivationInclusiveClimateandInclusiveBehaviorrsquogaatinopdenoodzaakvanlsquoinclusiefgedragrsquovanindividuelewerknemersmaarookteamsendegehelearbeidsorganisatievooreensoepeleintegratievanwerknemersmet(psychischeofandere)beperkingenhttpslinkspringercomarticle101007s10926-016-9680-z
Tips van Samen Sterk Zonder Stigma voor de advisering van werkgeversbull Praatmetinplaatsvanoverbull Leerdesignalenherkennenbull Focusopwatjekuntbeiumlnvloedenbull Creeumlereenveiligewerksfeerbull Pakdeoorzakenvanstressaanbull Blijfingesprekingevalvanziektenbull Helpcollegarsquosermeeomgaanbull Weesalertopnegatiefgedraghttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagestigma_en_de_benadering_van_werkgeverspdfoverlay-context
36
6Stigma
Inhoudbull Stigma en zelfstigma 37bull Stigma bestrijden 37 bull Handboek destigmatisering bij psychische aandoeningen 38 bull Destigmatiseringsinterventies 38bull Empowerment en doorbreken zelfstigma 38bull Samen Sterk Zonder Stigma 38 bull Werkambassadeurs 39bull Kennisthema stigma van Kenniscentrum Phrenos 39bull Vertellen of verzwijgen 39bull Tips 40
37
6StigmaEen van de grootste obstakels op weg naar werk is het stigma dat rust op psychische aandoeningen Stigma in de samenleving bij werkgevers en toekomstige collegarsquos Maar soms ook bij professionals en begeleiders En niet in het minst bij de persoon zelf zelfstigma Wat weten we over stigma en hoe daarmee om te gaan
Destigmatisering Drie gouden regels voor professionalsbullNeemeenopenhoudingaantegenoverdeclieumlntbullZorgdatjeenigekennishebtoverstigmaendestigmatiseringbullPleegreflectieopjeeigenaannames
Stigma en zelfstigmaZorsquon40vandeNederlanderskrijgtzelftemakenmeteenpsychischeaandoeningenTochbrengtheteenstigmametzichmeeDatleidttoteenkleinerekansopwerk90vandemensenmeteenpsychischeaandoeningzegtlasttehebbenvandegevolgenvanhetstigmazoblijktuitonderzoekDiegevolgenzijnminderkansopwerkminderzelfvertrouweneennegatiefzelfbeeldenzelfssociaalisolementEenderdetoteenkwartvandebetrokkenenvoeltzichgediscrimineerdofoneerlijkbehandeldDatleidterbij20toeervanaftezienwerktezoekenofeenopleidingtegaandoenHetstigmadatdebuitenwereldoplegtwordtvaakeigengemaaktdoordebetrokkeneHetstigmawordtgeiumlnternaliseerdenerontstaateenzelfstigmaDitisextraschadelijkEenstigmazouiemandnogkunnenmotiverenomhettegendeeltebewijzenMaarbijeenzelfstigmaverzetiemandzichnietmeertegenhetstigmahttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsstigma
HetartikellsquoHowandwhenstereotypesrelatetoinclusivebehaviortowardpeoplewithdisabilitiesrsquogaatinopdegevolgenvannegatievestereotypenenhoudingenvanwerkgeversenwerknemerstenopzichtevanwerknemersmetbeperkingen(waarondepsychischeaandoeningen)httpwwwtandfonlinecomdoiabs1010800958519220151072105
Stigma bestrijdenInparagraaf36vanhetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquoeencompactoverzichtvanhoestigmakanwordentegengegaanhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
IndelsquoWerkwijzerPsychischeaandoeningenenlichteverstandelijkebeperkingenHandboekvoormaatwerkbijhetbegeleidennaarwerkrsquogaatparagraaf23overhetwakenvoorstigmatiseringDaarinondermeertipshoetehandelenalsbegeleiderOokbegeleiderskunnenzichnietaltijdonttrekkenaanhetdenkeninstereotypenalshetgaatompsychischeaandoeningenBijvoorbeelddoorerautomatischvanuittegaandatwerknietaandeordeisofandershooguitsimpelwerkofonbetaaldwerkZiebijvoorbeeldhoofdstuk1enparagraaf22vandeWerkwijzerRe-integratievanklantenmetpsychischeaandoeningenhttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--waak-voor-stigmatisering
38
Hoe kun je als begeleider destigmatisering bevorderen Tips van Dorien Verhoeven van Samen Sterk Zonder Stigmabull Weetdaterzoietsalsstigmaenzelfstigmaisendathet
heelvaakvoorkomtbull Zorgdatjeenigekennishebtoverstigmaendewerking
ervanbull Weesjebewustvanjeeigenideeeumlnen(voor)oordelenKijk
daareerlijknaarbull WeethoejeeengesprekaangaatmetdeclieumlntBiedt
openingenlaatmerkendatjeopenstaatbegriphebtetcbull Probeersamenmetdeclieumlnttoteenoplossingtekomen
bijvoorbeeldoverdevraagopenheidtegevenaaneen(potentieumlle)werkgeverofniet
bull GebruikwaarmogelijkmethodiekenzoalsCORAL(zieeldersindezenieuwsbrief)
bull Nodigeenvanonzewerkambassadeursuitomtevertellenoverzijnofhaarervaringenmetstigmaophetwerkenhoedaarmeeomtegaan
httpswwwsamenvoordeklantnlnieuwssamen-sterk-zonder-stigma
Handboek destigmatisering bij psychische aandoeningenDithandboekbiedtveeloverzichteninzichtoverhoestigmatebestrijdenHethandboekisalleenindrukofalse-boektekoopbijdeuitgeverennietopinternetbeschikbaarWeeghelJvanPijnenborgMVanlsquotVeerJampKienhorstG(red)(2016)HandboekdestigmatiseringbijpsychischeaandoeningenPrincipesperspectievenenpraktijkenBussumCoutinhohttpsshopcoutinhonlstore_nlhandboek-destigmatisering-bij-psychische-aandoeningen-2027html
DestigmatiseringsinterventiesIndegeneriekemoduledestigmatiseringontwikkelddoorhetNetwerkKwaliteitsontwikkelingGGZondermeerinformatieoverdestigmatiseringsinterventiesenhandvattenvoorprofessionalsmaarookvoorclieumlntenzelfhttpwwwkwaliteitsontwikkelingggznlnetwerk
httpwwwkwaliteitsontwikkelingggznlprojectgenerieke-module-destigmatisering
Empowerment en doorbreken zelfstigmaEmpowermentvandeclieumlntkanhelpenhetzelfstigmatedoorbrekenDaarbijhelpenervaringsdeskundigenvanuiteengelijkwaardigepositie(ex-)clieumlntenomkeuzestemakenweerbijhunmotivatietekomenenteontdekkenwathunkwaliteitenenvaardighedenzijnenwatbijhenpasthttpswwwmovisienlpublicatiesnaar-hart-empowerment-deel-2
Samen Sterk Zonder StigmaDemissievanSamenSterkZonderStigma(SSZS)iseensamenlevingwaarinpsychischeproblematiekbespreekbaarisDatdoetSSZSondermeermethetprojectStigmaenWerkSSZSbiedtvoorlichtinghelptbijhetmakenvaneenplanvanaanpakorganiseertnetwerkenvanwerknemersmeteenpsychischeaandoeninginventariseertbestpracticesenontwikkeltinterventieshttpswwwsamensterkzonderstigmanl
39
VakbondenenondernemingsradenkunneneenbijdrageleverenaanhetbespreekbaarmakenvanpsychischeaandoeningenopdewerkvloerMogelijkhedendaartoewordenechterweinigbenutDitblijktuithetonderzoeklsquoPsychischeDiversiteitWerktvanSamenSterkzonderStigmaOmvakbondenenondernemingsradentehelpenmethetleverenvaneenbijdragezijnverschillendehulpmiddelenontwikkeldbull OnderzoekORampVakbondenPsychischeDiversiteitWerktbull ChecklistvoorOndernemingsradenbull FactsheetvoorOndernemingsradenbull Factsheetvoorvakbonden
WerkambassadeursDewerkambassadeurszijneeninitiatiefvanSamenSterkZonderStigmawerknemersmeteenpsychischeaandoeningdiewerkenbinnengewonebedrijvenenzichdaarinzettenvoordebevorderingvanbespreekbaarheideneenveiligecultuurhttpswwwsamensterkzonderstigmanlover-onsambassadeurs
httpswwwsamensterkzonderstigmanlverhalen
VeelvandeSSZS-ambassadeursverzorgenlezingenofpresentatiesZiehttpswwwsamensterkzonderstigmanlboek-een-ambassadeurverhalen_id=7442
Tips van ervaringsdeskundige Marieke van Keeken voor het aanpakken van stigmabull GanietvooronsdenkenmaarvraagengaingesprekEr
zijnallerleistereotypeninomloopdiedoorbreekjevooraldoorpersoonlijkcontact
bull PersoonlijkeervaringenmakenindrukindestrijdtegenstigmaVraagmensendiezelfkwetsbaarheidhebbenervarenomhunverhaaltedoenDatkaniemandzijnuitdeeigenorganisatiemaardewerkambassadeursvanSSZSkunnendatookdoen
bull ZorgvoorgoedeinformatieoverpsychischeaandoeningenenwerkHetisvaakeeneyeopenerdatbijnadehelftvandemenseninonslandooitzelfwordtgeconfronteerdmeteenpsychischprobleemEndateenaandoeninghelemaalnietalsvanzelfsprekendbetekentdatjenietkanwerken
LeeshaarverhaallsquoHoeikmijnzelfstigmadoorbrakrsquohttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwshoe-ik-mijn-zelfstigma-doorbrak
Kennisthema stigma van Kenniscentrum PhrenosFeitencijfersenontwikkelingenrondstigmaendestigmatiseringhttpwwwkenniscentrumphrenosnlkennisthemasstigma
Vertellen of verzwijgenIsopenheidovereenaandoeningverstandigofnietBijvoorbeeldineensollicitatieprocedureofophetwerkOpenheidishetideaalmaarindepraktijknietaltijdverstandigKenniscentrumPhrenosheefteenbrochureeninterventieomeengefundeerdeafwegingtemakenonderdetitelCORAL(concealorreveal)httpswwwkenniscentrumphrenosnlwp-contentuploads201506CORAL-NL_defpdf
40
SamenSterkzonderStigmaKenniscentrumPhrenosenTranzoTilburgUniversityontwikkelendezeaanpakverderwaarbijhetmeerwordttoegespitstopdeNederlandsesituatiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsverzwijgen-vertellen-coralnl-helpt
httpwwwkenniscentrumphrenosnldienstenprojecten-2doorontwikkeling-coral
TIPS bull Leg contactAngstenonbekendheidspeleneengroterolbijhetinstandhoudenvanstigmatiseringDaaromhelptcontactleggenmetmensenmeteenpsychischeaandoeninghetbesteomdestigmarsquosteverminderenDemanierwaaropjealsklantmanagercontactmaaktbepaaltofjestigmarsquosversterktofjuistvermindert(lsquoJamaarmetborderlinekunjetochnietmetkinderenwerkenrsquo)AlleenbegripvoleerlijkengelijkwaardigcontactvermindertstigmarsquosEnhetcreeumlerteenopenenveiligesfeerwaarindoorvragenstellenmeerbegripontstaat
bull Voorlichting en informatie over psychische aandoeningenErzijnveelverkeerdedenkbeeldenenmythes(lsquoautistenhebbengeengevoelrsquo)DoorjeteverdiepenindeverschillendepsychischeaandoeningenkrijgjeeenrealistischerbeeldOokklantenzelfbaserenzichvaakoponjuistedenkbeeldenenleggenzichzelfdaarmeeonnodigebeperkingenop
bull Zie psychische aandoeningen als deel van een continuuumlmWanneerjemensenmeteenpsychischeaandoeningzwart-wittegenovergezondemensenzetlijkenzevervanjeaftestaanMaariedereenheeftwelpsychischekwetsbaarheden
alsspreekangstofeenaanlegvoorsomberheidWanneerjepsychischeklachtenenkwetsbaarhedenzietalssymptomenopeenspectrumwaarjehogerenlagerkuntscorenisdatminderstigmatiserend
bull Maak vooroordelen en stigmarsquos bespreekbaar ook als begeleidersonderling
bull Gebruik het ICF-raamwerk om de gehele persoon in beeld te krijgen en niet alleen zijn of haar aandoeninghttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--waak-voor-stigmatisering
41
7Ervarings-deskundigen en clieumlnten
Inhoudbull Betrokkenheid clieumlnten en ervarings- deskundigen bij regionale plannen 42bull Landelijke Clieumlntenraad 43bull MIND 43bull Landelijk Platform GGZ 43bull Routewijzer naar werk 43bull Evaluatietool re-integratie 43bull Ervaringsdeskundigen 43bull Verhalen van ervaringsdeskundigen 44bull WerkWeb-Autisme 44bull Howie the Harp 44bull Tips van LPGGZ 44
42
7Ervarings-deskundigenenclieumlntenDoor clieumlntenraden clieumlntenorganisaties en ervarings-deskundigen te betrekken en met hen samen te werken kunnen professionals vanuit de GGZ en Werk amp Inkomen effectiever werken aan herstel en re-integratie Clieumlntenraden hebben een wettelijke basis in het kader van clieumlntenparticipatie Clieumlntenorganisaties zijn er op landelijk regionaal en lokaal niveau Zij ontplooien meerdere activiteiten zoals informeren lotgenotencontacten belangenbehartiging hersteltrajecten en het opbouwen van ervaringsdeskundigheid onder meer via opleidingen
Betrokkenheid clieumlnten en ervaringsdeskundigen bij regionale plannenInderegionalewerkateliersisveelgesprokenovermeerenbeterbetrekkenvanclieumlntenenervaringsdeskundigenZiehetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquometnameparagraaf26en28httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
IndeFrieseprojectgroepziteenclieumlntvertegenwoordigerdiezelfervaringsdeskundigeisverbondenaanhetHerstelcentrumFrieslandHijgeeftooktrainingenaandeprofessionalsBovendien
gaatderegioookeenreeksoverleggentebeleggenvoorclieumlntenDezezullenbegeleidwordendooreenervaringsdeskundigevanuithetHerstelcentrumhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
InhetprojectplanvanHollandRijnlandisveelaandachtvoorervaringsdeskundigheidendebetrokkenheidvanclieumlntenInLeidenbestaatallangeretijdStichtingZonwaarinervaringsdeskundigenzijnvertegenwoordigdErvaringsdeskundigenadviserenwaarnodigdegemeenteenuitvoerderszoalsklantmanagersOokverzorgenzijregelmatigtrainingenDaarnaastisStichtingPlatformSamenwerkenbetrokkenbijderegionalesamenwerkingZijorganiserenonderanderedialoogtafelsHierwordtdoorgepraatoverdebetekenisvanwerkvoorduurzaamherstelBeideorganisatieszullenookindearbeidsmarktregioHollandRijnlandactiefwordenzoalsopgenomeninhetplanvanaanpakvanderegioClieumlntenenclieumlntenorganisatieshebbeneenbelangrijkeplekgekregeninhetregionaleplanvanaanpakZoiservoorzieninmaatjesvoorclieumlntenWethouderMarleenDamenvanLeidenldquoZorsquonmaatjeziettochweeranderedingendaneenprofessionalHijofzijheeftookeenandererolendatkanelkaargoedaanvullenrdquohttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsbouw-samenwerking-op-vanuit-de-praktijk-en-niet-vanaf-de-bestuurstafels
43
Landelijke ClieumlntenraadDeLandelijkeClieumlntenraad(LCR)isingesteldbijwet(SUWI)omdeclieumlntenparticipatieinhetveldvanWerkampInkomenvormtegevenDeLCRisdekoepelvanlokaleenregionaleclieumlntenradenbijgemeentenenUWVhttpwwwlandelijkeclientenraadnl
MINDMINDisin2016ontstaanenwilpsychischeproblemenvoorkomenenmensendiehiermeetemakenhebbenondersteunenDitdoetMinddoorinformatietebiedenonderzoektedoenprojectenuittevoerenenactietevoerenSamenmetclieumlnten-enfamilieorganisatiesmaatschappelijkeorganisatiesonderzoekersambassadeursendonateursMINDiseeninitiatiefvanFondsPsychischeGezondheidKorrelatieenhetLandelijkPlatformGGZhttpswijzijnmindnl
Landelijk Platform GGZMINDLandelijkPlatformPsychischeGezondheid(voorheenLandelijkPlatformGGZLPGGZ)isdekoepelvanenvoorongeveertwintigclieumlnten-enfamilieorganisatiesindeGGZOpdesiteiseenoverzichttevindenvanregionaleclieumlntenorganisaties(RCOrsquos)clieumlntinitiatievenenprojectenViaRCOrsquoszijnervaringsdeskundigentevindenhttpwwwplatformggznllpggz
Routewijzer naar werkDeRoutewijzeriseenwebsitevanhetLandelijkPlatformGGZendeLandelijkeClieumlntenraad(LCR)Opdezesitekunnenclieumlntenallerhanderelevanteinformatievindenhttpwwwroutewijzernaarwerknl
Evaluatietool re-integratieDeEvaluatietoolre-integratieiseeninstrument(vragenlijst)datisgemaaktdoorhetVerwey-JonkerInstituutinopdrachtvandeLandelijkeClieumlntenraadenMINDHetgeeftdeclieumlntenraadinzichtinhoeUWVengemeentendebegeleidingvanpsychischkwetsbaremensenvormgevenwwwevaluatieggzenwerknl
ErvaringsdeskundigenErvaringsdeskundigenzijnalshetwarebovenhuneigenproblematiekuitgestegenZijkunnennuttigeadviezengevenaanprofessionalsSommigeervaringsdeskundigenzijnopgeleiddoordeGGZomeencoachenderoltespelenErvaringsdeskundigenzijntevindenviahetLPGGZmaarookviaregionaleclieumlntenorganisaties(RCOrsquos)enfamilieorganisatiesdeNederlandseVerenigingvoorAutisme(NVA)GGZ-instellingenofdehulplijnPandorahttpwwwplatformggznllpggz
lsquoErbestaateeneendimensionaalenstereotiepbeeldvanmensenmeteenpsychischeaandoeningMaarinwerkelijkheidisiedereenandersenzijndezeklantenerinallerleisoortenenmatenmetallerleiredenenenachtergrondenengevolgenvanhunaandoeningEengoedemanieromklantmanagersmeergripopdematerietegevenisdoorervaringsdeskundigeninteschakelenDeregionaleclieumlntenorganisatie(RCO)mobiliseertentraintervaringsdeskundigevrijwilligersomvoorlichtingtegevenaanklantmanagersZijvragennuvakeradviesEencursusvoormanagerswasookzeernuttigrsquoEen gemeentelijke beleidsmedewerker en ervaringsdeskundig
44
lsquoVeelklantmanagersvullenhetvoordeklantinindeluwtehoudenTerwijlerheelwatclieumlntenmetpsychischeproblematiekzijnvoorwiehetgoedisomtewerkenendiegraagwillenwerkenDepsychischeaandoeningislangnietaltijdoverdegehelelinieinvaliderendWerkhelptomeigenkrachtteontwikkelenenkanbijdragenaanhersteldoorweergeloofteontwikkelenindeeigencompetentiesensociaalenmaatschappelijkbetrokkentezijnErvaringsdeskundigheidhelptbijhetzoekennaardejuistewerk(ervarings)plekrsquoEen projectcooumlrdinator van ZONactief en ervaringsdeskundige
Verhalen van ervaringsdeskundigenDesiteUWVperspectiefiseenplatformvoorendoormensenmeteenarbeidsongeschiktheidsuitkeringHieropverhalenvlogsenvideorsquosonderandereditverhaaloverwerkenmetautismehttpsperspectiefuwvnlartikelendroom-wordt-waarheid
WerkWeb-AutismeHetprojectlsquoWerkWeb-AutismersquodateeninitiatiefisvanmeerdereorganisatieswaaronderdeNederlandseVerenigingvoorAutismebeoogteenzelfmanagementmethodiekteontwikkelenomnormaal-tothoogbegaafdemensenmetautismesamenmetbetrokkenprofessionalsteondersteunenbijhetvindenenbehoudenvanwerkdatgoedbijhenpastDemethodiekgeeftinzichtindeeigeneffectiviteiteigenregietalentenenvoorkeurenDitzijnbelangrijkevoorwaardenvoorduurzamearbeidsparticipatiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsnieuwsbrief-samenwerking-ggz-en-wi-november-verschenen
Howie the HarpHowietheHarpiseengoedvoorbeeldvaneenopleidingtotervaringsdeskundigeDenaamisgebaseerdopdebijnaamvandeAmerikaanHowardGelddienaeenverblijfinpsychiatrischeinstellingenhetpeer-to-peer-conceptbedachtmensenmeteenpsychiatrischegeschiedeniszettenhunlevenservaringentalenteninomelkaarteondersteuneninhunherstelPameijereeninstellingvoormensenmeteenverstandelijkeofpsychiatrischebeperkinghaaldehetconceptnaarNederlandwwwhowietheharpnl
TIPS VAN LPGGZHetLPGGZdoetdevolgendeaanbevelingenaangemeentenbullKijkgoedwateenklantkanGebruikdebeschikbareondersteuningMaakgebruikvaninterventieszoalsjobcarvingbullWeesalertopeenstigmaookbijjezelfalsklantmanagerbullOnderschathetzelfstigmavanveelklantennietbullPasaanpakkengerichtopempowermenttoebullMaakgebruikvanervaringsdeskundigendiezijnopgeleiddoordeGGZomeencoachenderoltespelenZetheninalsadviseurbijdeteamsMaakhuninbrengstructureel
Colofon
DeroutekaartpsychischeaandoeningenenwerkVersie2november2017
DezeroutekaartiseenproductvandeProgrammaraadHetisonderdeelvanhetKennisnetwerkSamenwerking
GGZenWerkampInkomen
Deroutekaartgeefteenstandvanzakeneind2017weerNieuweontwikkelingeneninformatiewillenwegraag
opnemenUwsuggestiesvooraanvullingenkuntumailennaar
helpdeskimpulssamenvoordeklantnl
Samen vernieuwen we de dienstverlening aan werkgevers en werkzoekenden
15
enzekernietopmensenmeteenernstigepsychischeaandoeningMededoordeParticipatiewetenhetfeitdatWajongerseenonbekendegroepvoordegemeentenaardegemeentekwamenisdeorieumlntatieveranderdDenHaagheeftnaeenjaarhetprojectgeeumlvalueerdHetdoelwas60kandidatenaanhetwerkineacuteeacutenjaarDatbleekteambitieuszowelvoordegemeentealsvoorParnassiaErisstevigmetelkaargesprokenmaardebeidepartijenwildenweldoorgaanDeleerpuntenzijnvooralbull FACT-teamsenIPS-jobcoachesmoestennoggroeienbull Delinkmethetwerkgeversservicepuntwastezwak(1persoon)bull ErwasookeenlsquohousingfirstrsquogroepDieisgestopthetbleekeen
tezwaredoelgroepbull TweevoorbereidendeIPS-gesprekkenisteweinig(de
zorgverzekeraarvergoedtnuachtgesprekken)httpswwwwerkenmetipsnlnieuwsuitkomsten-pilot-ips-gemeente-haag-positief
AmsterdamInAmsterdamwerkenGGZUWVengemeentenalenigetijdsamenrondIPSDebasisvoorsamenwerkinginAmsterdamiseenveranderendperspectiefbijGGZengemeenteDegemeentezetnuvooralinopmensenmeteengroteafstandtotdearbeidsmarktwaarvroegerhetgeldvooralgingnaarclieumlntenmetrelatiefveelkansenHetCollegeheeftbovendienextrageldterbeschikkinggesteldOokbijdeGGZiseenherorieumlntatiezichtbaarHetinzichtdatwerkhelptbijherstelbreektsteedsmeerdoorHetisduseenkwestievankeuzesmakenenookbovenjedirectebelanguitstijgenennaardelangeretermijnkijkenoverdegrensvanjeeigenstukjevanhetsociaaldomeinheenDeleerpuntenzijnbull LeerelkaaralsGGZengemeentegoedkennenenformuleer
gezamenlijkedoelenZorgdatdedirectbetrokkenenindeuitvoeringbijelkaaraantafelzitten
bull KijknaardelangeretermijnzieIPSalsinvesteringinmensenEnlaatdesnelleresuccessenzien
bull Betrekverzekeraarsbijdefinancieringbull Integreerhetwerkgeversservicepuntindesamenwerkinghttpswwwsamenvoordeklantnlpraktijkernstige-psychische-aandoening-en-werk-het-kan
DeAmsterdamseIPS-aanpakisonderdeelvanhetprogrammalsquoMeedoenWerktZievoordevoortgangsrapportageMeedoenWerkt2016enhetwerkplan2017httpsamsterdamnotudocnlcgi-binshowdoccgiaction=viewid=302454type=pdfMeedoen_Werkt_Voortgangsrapportage_2016_Werkplan_2017_versie_40pdf
InAmsterdamiseentaskforceEPAopgerichtmetveleverschillendepartijenZievoorhetstartdocumentvandetaskforceEPAhttpwwwclientenbelangamsterdamnlplaatjesuserfilesBijlage20120Vastgesteld20Startdocument20Herstel20en20Participatie203120mei202016pdf
5tipsvoorgemeentendieIPSwillentoepassenhttpswwwdivosanlbijeenkomsteneen-slag-verder-met-ipstips-van-gemeenten-het-uwv-en-het-ministerie-van-szw
Financiering IPSIPSwordttoegepastdoordeGGZMaartoeleidingnaarwerkmaaktintegraalonderdeeluitvandemethodiekDatroeptdevraagophoewordtIPSgefinancierdInaugustus2016gafhetZorginstituutNederland(ZIN)inhetrapportlsquoBevorderenvanparticipatievanclieumlntenmeteenpsychischestoornisrsquoduidelijkheidoverdeverantwoordelijkhedenvoorhetbevorderenvanparticipatievanclieumlntenindeGGZDeeerstegesprekkenvaneenIPS-trajectworden
16
viaZorgverzekeringswet(Zvw)gefinancierdDeeigenlijketoeleidingnaarwerkbehoorttothetparticipatiedomeinendientdaarookuitbetaaldtewordenDevergoedingvanuitdeZvwgaatgemiddeldgenomenomdeeersteachtgesprekkenvaneenIPS-trajectZieondermeerSamenwerkenaanwerkparagraaf42en46httpswwwzorginstituutnederlandnlpublicatiesrapport20160829bevorderen-van-participatie-van-clienten-met-een-psychische-stoornis
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
ZorgverzekeraarsDoordeintegratiesinhetsociaaldomeinendesamenwerkingmetdezorgsectorwordtdevraaginhoeverre(zorg)verzekeraarsenpubliekepartijendieverantwoordelijkzijnvoorparticipatieenre-integratiekunnensamenwerkenenwellichttotnieuwefinancieringsvormenkomenOplokaalniveaubetalenzorg-verzekeraarssomsmeeaantrajectenzoalsIPSinAmsterdamOverlegoversamenwerkingbijvoorbeeldoverdeinzetvanIPSkanonderdeeluitmakenvanregionalesamenwerkingvanverzekeraarsengemeentenZieondermeerSamenwerkenaanwerkparagraaf45httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
httpsvngnlonderwerpenindexwerk-en-inkomenarbeidsmarktbeleidpublicatiessamen-voor-re-integratie
httpwwwsociaalwebnlpublicatieshandreiking-een-integrale-blik-op-zorg-en-re-integratie
InderegioDrechtstedeniszorgverzekeraarsVGZeenactievepartnerinhetsamenwerkingsverbandHetgezamenlijkedoelisinbeeldtebrengendatwerkwerkelijkleidttotlagerezorguitgavenenmaatschappelijkekostenpluseenbeterekwaliteitvanlevenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsplan-van-aanpak-drechtsteden-samen-voor-maatwerk
Werkzame elementen in interventiesVeelinterventiesdeleneenaantaleffectieveelementenbull Aandachtvoordemensinrelatietothetwerkbull Veelpersoonlijkeaandachterzijnvaakmeergesprekken
nodigdangemiddeldomiemandsonderliggendemotivatienaarboventekrijgenzelfstigmatedoorbrekenofiemandszelfvertrouwenoppeiltekrijgen
bull RuimteomtemislukkenhetgaatomlerenenverderkomenDewegisdaarbijmisschienlangerdanbijanderen
bull Eenpositievebenaderingalseeneersteentweedeplaatsingnietlukkenisertochietsgewonnenzoalsenigewerkervaringeneensteedsbeterbeeldvandejuistebaan
bull UitgaanvaniemandsmogelijkhedenZoekvanuitdiemogelijkhedennaargeschiktwerkofpashetwerkdaaropaanDatbetekentduseenaanbodgerichtebenadering
17
bull Trainwerknemersvaardighedennietvoorafmaaropdewerkvloer
bull Benefitcounselingbenadrukdepositievekantenvanwerkenzoalsmeerinkomenenhetgevoeljenuttigtemaken
bull Goedecommunicatiemetwerkgeverenwerkomgevingookalsdeklantalenigetijdaanhetwerkis
bull VoerzorgenarbeidstoeleidingnietlosnaastelkaaruitmaarzorgopzrsquonminstvoorafstemmingencombineerzewaarnodigHetdriegesprektussendezorgprofessionalklantmanagerenklantisdaareenbelangrijkinstrumentvoorSomskandaarookeenervaringsdeskundigecoachbijaanschuiven
bull Terughoudendheidmetdwangensanctiesdatwerktnietgoedbijdezedoelgroepenkanparticipatiejuistbelemmeren
httpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingeninterventies--werkzame-elementen-in-interventies
18
3Integrale aanpak GGZen WampI
Inhoudbull Regionale werkateliers 19bull Vier voorbeeldregiorsquos 19bull 31 regionale plannen van aanpak 21bull Afstemming werkprocessen 22bull Integraal casemanagement 22bull Casebesprekingen en regievoering 23bull Gegevensuitwisseling 23bull Protocollen gegevensuitwisseling 24bull Tips gegevensuitwisseling en privacy 24bull Visie LCR op privacy en gegevensuitwisseling 24bull Algemene uitgangspunten begeleiding naar werk 24bull App Many ondersteunt samenwerking 25bull Ondersteuning door de Programmaraad 25
19
3IntegraleaanpakGGZenWerkampInkomenSamenwerken tussen GGZ en Werk amp Inkomen (WampI) is nodig maar lang nog niet altijd vanzelfsprekend Soms hebben GGZ gemeenten en UWV lokaal of regionaal al een goede samenwerking opgebouwd In 31 regiorsquos zijn plannen van aanpak gemaakt om de samenwerking te beginnen of versterken Door behandeling te combineren met werk of participatie worden betere resultaten bereikt Dat begint met het hebben van een gezamenlijk doel een gedeelde analyse en focus en een op elkaar afgestemde aanpak
Regionale werkateliersInderegionalewerkateliers(mei2016ndashapril2017)hebbenprofessionalsuitdewereldvanWerkampInkomenenGGZmetelkaarbesprokenhoebetersamentewerkenendaartalvanpraktischeinvullingenaangegevenVooreenoverzichtvandeuitkomstenenvervolgstappenziehoofdstuk2vanSamenwerkenaanwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
Vier voorbeeldregiorsquosBegin2016iseenonderzoekgestartnaarregionalesamenwerkinginvierarbeidsmarktregiorsquosgerichtopoptimalearbeidsparticipatievanmensenmeteenpsychischeaandoeningDevierarbeidsmarkt-regiorsquosdiedeelnemeninditonderzoekuitgevoerddoorbureauZINZIZzijn
1 RegioFriesland2 RegioHolland-Rijnland3 RegioRijkvanNijmegen4 RegioStedendriehoekenNoord-Veluwe
Hetonderzoekisinmiddelsafgerondeneriseeneindrapportagegepubliceerdhttpszinziznl20171113eindrapportage-samenwerking-in-vier-arbeidsmarktregios-gericht-op-optimale-arbeidsparticipatie-van-mensen-met-een-psychische-aandoening
Ookzijntweetussentijdserapportagesbeschikbaarhttpszinziznlprojectde-werkkamer
Opbasisdaarvanhebbendeonderzoekerstienlsquolessonslearnedrsquogeformuleerdhttpszinziznlwp-contentuploads20170310-Lessons-Learned-van-de-projectleiderspdf
Eenoverzichtvandebelangrijksteconstateringenuithetonderzoek1 Zet in op resultaat en niet alleen op inspanningbull Creeumlerhelderheidoverwelkerolentakenallebetrokkenen
hebbenenwelkeactieserzijngepland(meteenconcreteactiepuntenlijst)waarmeeookdevoortgangendeadlinesgemonitordkunnenworden
bull Maakmetelkaareenbalansopvandeinspanningenenresultaten(meteenkosten-batenanalyseofconcretebusinesscase)
bull Borgdatdecontactmomentendieerzijnookeffectiefenefficieumlntwordenbenut
20
2 Bepaal met elkaar op welke doelen je stuurtbull Eeneinddoelstellingdieverweglijktenblijftheeftalsrisico
dathetmindermotiverendkanwerkenenmindertotactiestimuleertBepaalconcretesubdoelstellingentussenresultatenofmaakresultaatafsprakenmetelkaar
3 Samenwerking als integraal onderdeel van je dagelijkse werk niet als iets lsquoerbijrsquo
bull Borgdeinvesteringeninbeddingvandesamenwerkingdooreenprojectleideraantestellendievoldoetaaneenconcreetuitgedachtprofielvoordezerolenstelperbetrokkenorganisatieeacuteeacutencentraalcontactpersoonaanalsaanspreekpunt
bull Bespreekmetelkaarwateenrealistischetijdsinvesteringisbull Legitimeerrichtinghetmanagementdirectiedatdeinvestering
insamenwerkingrendabelisMaaktcapaciteitvrijenborgdatdesamenwerkingorganisatorischingebedwordt
4 Denk na over opdrachtgeverschap amp eigenaarschapbull Gametelkaarhetgesprekaan(gedeeld)eigenaarschapen
verbindthierconcreteverantwoordelijkhedenenactiesaanbull Zorgvoorachterwachten5 Let op kwetsbaarheden in de opstart amp voortgang van de
regionale samenwerkingbull WeeszorgvuldigbijhetaanstellenvaneenprojectleiderLet
specifiekoppositieaanwezignetwerkenendaadkrachtbull Weestransparantenhoudtrekeningmetzakelijkeen
persoonlijkebelangendoormetelkaarstiltestaanbijWat(ver)bindtonsWatisiedersbijdrageAandachtvoordewhatrsquosinitforme
bull Concretiseermetelkaarwatsamenwerkenvooriedereenbetekentpelhetbegripechtaf
bull Toetsregelmatiginhetprocesofernogsteedswordtvoldaanaanverwachtingenaannamesenrealiteitvandeervarensamenwerking
6 Werken met casuiumlstiek kan op diverse wijzenbull Elkevormkentzijnvoor-ennadelenenisafhankelijkvan
contextenvoorkeurGedeeldesuccesfactorenzijncasusseninlatenbrengenvanuitverschillendeorganisatieshanterenvanhandleidingofprotocolbijinventarisatieprocesbegeleiderdiecasusbesprekingbegeleidt
bull Houdtrekeningmetselectiecriteriavandecasusprivacyvandeclieumlntruimetijdsmargevoorinventarisatieenfaciliteringvanuiteacuteeacutencentraalaanspreekpunt
7 Wanneer en hoe clieumlnten en werkgevers betrekkenbull Gametclieumlnten(raden)enwerkgeversingesprekwelkewensen
bestaanerindesamenwerkingBespreekmetelkaardelsquospelregelsrsquoinoverleggen
bull FaciliteeriniedergevaldathunperspectiefgeiumlntegreerdwordtbijvoorbeeldviaeenklankbordgroepofspecifiekefeedbackbijeenkomstenDenkooknawaaroverjeinputwilthebbenervaringenmetpsychischeklachtenofvisieopdienstverlening
8 Niet vanzelfsprekend zorgvuldige en tijdige communicatiebull Maakafsprakenoverdemaniervancommunicerentiming
mediuminitiatiefnemerbull Maakgebruikvandekrachtvanherhalingenbouw
checkmomenteninbull Attendeerallebetrokkenprofessionalsomzichtehoudenaan
dehaal-enbrengplichtalserietsnietduidelijkisneemdanzelfhetinitiatiefomdieduidelijkheidtekrijgen
21
Praktijkvoorbeeld van regionale samenwerkingPraktijkvoorbeeldvanregionalesamenwerkingtussengemeenteenGGZPresentatievanJannekeOudeAlink(gemeenteApeldoornregioStedendriehoekenNoordwestVeluwe)httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamenwerking_in_de_regio_stedendriehoek_en_noordwest_veluwepdfoverlay-context
Friese lessen rond samenwerkingldquoWedachtendatalsjebijelkaaraantafelgaatzittenermeteenefficiencywinstgeboektwordtNietsisminderwaarrdquoAldusKimReemerregiocooumlrdinatorParticipatiearbeidsmarktregioFryslanldquoJemoetelkaareerstlerenkennenenelkaargaanbegrijpenenvertrouwenDatkosttijdrdquoDelessenuitFrieslandbull LangeopstartwerptvruchtenafErisveeloverlegnodigbull Eacuteeacutenregievoerderperclieumlntbull Benoemdeverschilleninelkaarsbenaderingbull DekostengaanvoordebatenuitDusdoorgaanenbezig
blijvenanderszakthetbereikteweersnelwegbull Eentrekkerisessentieelenthousiasmeeveneensbull Communicatieisalleshttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
Echte winst door samenwerken zes gouden tips van Ferry KosterldquoZelfdoenisoptellenSamenwerkenisvermenigvuldigenrdquoDatzegtprofdrFerryKosterbijzonderhoogleraarInnovatievesamenwerkingaanTilburgUniversityZiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwssamenwerken-echte-winst-zes-gouden-tips-van-ferry-koster
31 regionale plannen van aanpakMaarliefst31arbeidsmarktregiorsquoshebbeneenplanvanaanpakgemaaktoverhunaanpakomderegionalesamenwerkingtussenUWVgemeentenenGGZteverbeterenzodatclieumlntenmetpsychischeaandoeningenbeteraanhetwerkkomenHetministerievanSZWheeftdeplannenbeoordeeldenuiteindelijkkomenzijallemaalinaanmerkingvoordefinancieumlleimpulsvanhetministerievanSZWToenmaligstaatssecretarisKlijnsmasteldeviahetkaderStimuleringregionalesamenwerkingGGZenWerkampInkomenintotaalmaximaal euro 35miljoenbeschikbaarInveelplannenisaandachtvoorcasuistiekbesprekingenenonderlingedeskundigheidsbevorderingenintervisieMeerdereregiorsquoshebbendeambitieomdewerkprocessenvanUWVgemeentenenGGZrondmensenmeteenpsychischeaandoeningopelkaaraftegaanstemmenofomtoteengezamenlijkwerkprocestekomenInzetenontwikkelingvanIPSkomtregelmatigindeplannenterughttpswwwsamenvoordeklantnlnieuws31-plannen-van-aanpak-ingediend
22
HetministerievanSZWlaatdekomendetweejaaronderzoekdoennaardeuitvoeringvandesamenwerkingsplannenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsonderzoek-naar-de-uitvoering-van-de-31-plannen
Afstemming werkprocessenInveelplannenvanaanpakwordtaandachtbesteedaanhetafstemmenvanwerkprocessentussenUWVgemeentenenGGZOpvallenddaarbijsommigenwerkenlsquovanbovennaarbenedenrsquoeerstbeleiddandewerkprocessenanderenvanbenedennaarboveneerstdepraktijkvandaaruitkomentotbeleidVoorbeeldbeleideersthttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwswerkgevers-centraal-plan-van-aanpak-drenthe
Voorbeeldpraktijkeersthttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsbouw-samenwerking-op-vanuit-de-praktijk-en-niet-vanaf-de-bestuurstafelshttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsplan-van-aanpak-zuid-limburg-sense-urgency
Integraal casemanagementVerschillendegezaghebbendepartijenbenadrukkenopbasisvanonderzoekhetbelangvaneenintegraleaanpakenintegraalcasemanagementvanuitWerkampInkomenendeGGZEengreepHetTrimbosInstituutpleitvoorsamenwerkingtussenFACT-teams(GGZ)ensocialewijkteamshttpsassetstrimbosnldocs97ad37ee-bffa-46e6-b55e-0a01c646ed51pdf
DeOrganisatievoorEconomischeSamenwerkingenOntwikkeling(OECD)beveeltNederlandaanompsychischeproblemenaltijdgeiumlntegreerdaantepakkenDedienstverleningaanclieumlntenmetpsychischeaandoeningenblijftachterdooreengebrekkigontwikkeldeondersteuningdoorcasemanagersaldusdeOECDOmdatmensenmeteenmentaleaandoeningvaakookandereproblemenhebbeniseenmultidisciplinaireondersteuningnodigwaarinzorgwerkeninkomenenanderesocialesectorenwordengecombineerd
OECDMentalHealthandWorkNetherlandsOECDPublishing2014DitrapportmaaktdeeluitvaneenseriepublicatiesoverdiverseOECD-landenOnlinetelezenviahttpwwwoecdorgnetherlandsmental-health-and-work-netherlands-9789264223301-enhtm
Tedownloadenviadezepaginahttpswwwrijksoverheidnldocumentenrapporten20141201oecd-rapport-mental-health-and-work-the-netherlands
OECDReportHealthataglanceEurope2016Onlinetelezenviahttpwwwoecdorghealthhealth-at-a-glance-europe-23056088htm
httpwwwoecd-ilibraryorgsocial-issues-migration-healthmental-health-and-work_9789264124523-en
23
HetZorginstituutNederlandheeftaangegevenwaardegrenzentussendedomeinenvanWerkampInkomenenGGZliggenTegelijkconstateerthetZorginstituutdaternogveelmisgaatindeafstemmingtussenbeidedomeinenzowelquabeleidalsuitvoeringhttpswwwzorginstituutnederlandnlpublicatiesrapport20160829bevorderen-van-participatie-van-clienten-met-een-psychische-stoornis
Casebesprekingen en regievoeringInsommigeregiorsquosisalervaringmetgemeenschappelijkeclieumlntbesprekingeninveelanderebestaathetvoornemendaartoeZieondermeerparagraaf27vanSamenwerkenaanwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
FrieslandheeftdriesubregionalecasusgroepenwaarinGGZgemeentenenUWVclieumlntenbesprekenDezecasusteamswordenndashzekerindebeginfasendashprofessioneelbegeleiddoortrainersendocentenvandeNoordelijkeHogeschoolLeeuwardenIndecasusgroepenwordtperclieumlnteacuteeacutenregievoerderbenoemdhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
CentraalindeaanpakvenderegioHollandRijnlandstaathetcasuiumlstiekoverlegDaarinoverleggenallebetrokkenpartijenovercasussendiezijzelfkunneninbrengenInhetoverlegwordtbepaaldwatermoetgebeurenwelkeafsprakennodigzijnenwiedaarbijbetrokkenzijnDaarbijwordtereacuteeacutenregiehouderbenoemdhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsbouw-samenwerking-op-vanuit-de-praktijk-en-niet-vanaf-de-bestuurstafels
GegevensuitwisselingEffectievesamenwerkingtussenWerkampInkomenenGGZkannietgoedplaatsvindenzonderdatgegevensoverdegemeenschappelijkeclieumlntuittewisselenDaarbijgaathetlangnietaltijdompuurmedischeinformatieOmherstelenparticipatiegoedtecombinerenishetvooralnodigominzichttedeleninwatiemandondanksdeaandoeningweacutelkanwatdeambitiesenwensenzijnenmetwelkeaanpassingenmogelijkrekeninggehoudenmoetenwordenHelaasbiedtdehuidigewet-enregelgevingrondgegevensuitwisselingenprivacygeenantwoordopallevragenvanprofessionalsHetbestedatzijdaaromkunnendoenishandelenindegeestvandewetgevingmaardaarbinnenopgewetensvollewijzewelzoekennaarpraktischeoplossingenInhetrapportSamenwerkenaanwerk(paragraaf47)wordtingegaanopgegevensuitwisselinghttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
httpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingensamenwerken-met-zorgprofessionals--gegevensuitwisseling-en-privacy
httpswwwdivosanlwerkwijzer-werk-en-inkomen-in-het-sociaal-wijkteamgegevensuitwisseling-beroepsgeheim-en-privacy
24
Protocollen gegevensuitwisselingInderegionalewerkateliersbleekdatinmeerdereregiorsquosafsprakenzijngemaakttussenGGZUWVengemeentenoverhoeomtegaanmetgegevensuitwisselingIndearbeidsmarktregioFrieslandiseenprotocolopgesteldvoordegegevensuitwisselingrondgezamenlijkeclieumlntenhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlageprivacyprotocol_frieslandpdfoverlay-context=nieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
Tips gegevensuitwisseling en privacybull Houdsteedsvoorogenwathetdoelisvande
gegevensuitwisselingDatwordtsnelvergetenGadusnawelkegegevensnoodzakelijkzijnvoorhetdoelkanhetookmetmindergaatdeuitvraagnietteverofisereenanderemanieromdegegevenstekrijgen(eisenvansubsidiariteitenproportionaliteit)
bull MedischeinformatieismeestalnietnodigalleeninformatieoverarbeidsmogelijkhedenenarbeidsbeperkingenMedischedossiersmogennietwordenuitgewisseldtenzijdeklantzezelfterbeschikkingstelt(enbeperkttotdevoorhetdoelrelevanteinformatie)
bull Vraagdeclieumlntaltijdtoestemmingvoorgegevensuitwisselingenlegdietoestemmingschriftelijkvast(datisoverigensgeenblancomachtiging)Legdeklantdaarbijzorgvuldiguitwaaromdegegevensnodigzijnenbeperkjetotgegevensdieechtnodigzijn
bull SomskunnencasusbesprekingentussenzorgverlenerenklantmanagersanoniemzijnBijniet-anoniemecasus-besprekingenisschriftelijketoestemmingvandeclieumlntvereist
bull Indriegesprekkenkomtinformatiesnelnaarboven
bronTekstinparagraaf47p3132Samenwerkenaanwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
Visie LCR op privacy en gegevensuitwisselinghttpswwwlandelijkeclientenraadnlContentDownloads141112-factsheet-privacypdf
Algemene uitgangspunten begeleiding naar werkbull Sluitaanbijdewensenendoelenvandeklant Werkenisvoormensenmeteenpsychischeaandoeningniet
altijdmakkelijkOmdemotivatietekunnenopbrengenishetdaaromextrabelangrijkdathetwerkzogoedmogelijkaansluitbijdekwaliteitenwensenendoelenvandepersoon
bull Werkvanuiteenintegralebenadering Wanneeriemandbehandelingnodigheeftishetbelangrijk
datdebehandelinggoedafgestemdisophettrajectnaarwerkDitgeldtookvoor(blijvende)ondersteuningdieiemandnodigheeftGoedeafstemmingvanbehandelingondersteuningenbegeleidingisessentieel
bull Denkinmogelijkheden IedereenkanietsDatishetaangrijpingspuntvoorbegeleiding
naarwerkWeescreatiefinhetbedenkenvanoplossingenvoorproblemenenvertaalmogelijkebeperkingenoppraktischemanierinmogelijkhedenFixeerjealsbegeleidernietopdeaandoeningBedenkdatfunctiesaanpasbaarzijn
25
bull Zorgvoorvoldoendeuitdaging IedereenkanzichontwikkelenWathiervoornodigisis
voldoendeuitdagingEenuitdagingis100maatwerkenvooriedereenverschillendMaarvooriedereengeldtalsietstemoeilijkoftemakkelijkisontwikkeljejezelfniet
bull Hetkanenmagmisgaan BijuitdagingenhoortdathetmiskangaanMaarhet
alternatiefnietsdoenofalleenmaarveiligekeuzesmakenisnietbeterTegenslagenenfaalervaringenzijneenonderdeelvaneenleerproces
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
App Many ondersteunt samenwerkingIndediverseregionalewerkateliersisnaarvorengekomendaterveelbehoefteisaanwisselwerkinghetuitwisselenvankennisencontactleggenmetelkaarDaarombiedenweuhetgebruikvandeappManyaanHetiseenbestaandeappwaarineencommunicatiekanaalisaangemaaktSAMENWERKINGGGZENWampImettoevoegingvan1 De35arbeidsmarktregiorsquos2 10categorieeumlnzoalsinterventiesfinancieumlnenGebruikdeappomeenvraagstellenofeenberichtophetprikbordachtertelateninhetcommunicatiekanaallsquoKennisnetwerkGGZenWampIrsquoDitkuntuzowelopregio-niveaudoenofineencategorieEencategorieisregio-overschrijdendBijeenregiokrijgenalleendiegenendevraagteziendieookdedesbetreffenderegiohebbengeselecteerdDeappistevindeninbull iTunesbull GooglePlaybull WindowsPhone
HoedeappteinstallerenentegebruikenDatisheeleenvoudigVolgdeinstructiesindehandleidingOfziedepaginahttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsapp-many-versterkt-het-kennisnetwerk-ggz-en-werk-inkomen
HetcommunicatiekanaallsquoKennisnetwerkGGZenWampIrsquoiseenbeslotenkanaalWiltuookandereprofessionalsuitnodigenomtekennisuittewisselenStuurdaneene-mailnaarhelpdeskimpulssamenvoordeklantnlovvappManyendegegevensvandeprofessional(naamorganisatiefunctieene-mailadres)
Ondersteuning door de ProgrammaraadDeProgrammaraadheefteenspecialepaginaopzijnsitelsquoSamenvoordeklantrsquooverwerkpsychischeaandoeningenensamenwerkingtussenprofessionalsuitGGZenWampIHieroponderanderdoorverwijzingennaarondersteunendeproductenhttpswwwsamenvoordeklantnlpsychische-aandoening-en-werk
MaandelijksverschijntdedigitaleNieuwsbriefSamenwerkingGGZenWampIHierinveelpraktischetipsenervaringenronddeuitvoeringvanderegionaleplannenvanaanpakOponderstaandepaginanadereinformatielinksnaardereedsverschenennieuwsbrievenendemogelijkheidomje(gratis)teabonnerenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsnieuwsbrief-samenwerking-ggz-en-wi
26
4Kennis enkennisdelenInhoudbull Regionale werkateliers en plannen van aanpak 27bull Divosa 27 bull SBCM 27bull ParticipatieCampus 28bull Phrenos 28bull Tranzo 28bull Samen Sterk Zonder Stigma 28 bull GGZ Nederland 28bull AKC 29bull MMM 29bull Centrum Inclusieve Arbeidsorganisatie 29bull MIND 29bull LPGGZ 29 bull App Many 29bull Trimbos-instituut 29bull Movisie 29
27
4KennisenkennisdelenOm beter en effectiever samen te werken is het delen van bestaande en opbouwen van nieuwe kennis onontbeerlijk Zowel binnen de domeinen GGZ en Werk amp Inkomen als daartussen In dit hoofdstuk van de routekaart onder meer links naar vindplaatsen van kennis zoals kenniscentra en organisaties alsmede hun opleidingen en trainingen We beperken ons daarbij tot non-profit organisaties Dat neemt niet weg dat er ook een relevant aanbod van trainingen en opleidingen is van commercieumlle partijen
Regionale werkateliers en plannen van aanpakKennisdelingwaseenbelangrijkonderwerpinderegionalewerkateliersInderegionaleplannenvanaanpakisdeweerslagdaarvanduidelijkterugtevindenininitiatievenrondthemabijeenkomstengezamenlijketrainingenenopleidingenoverzichtenvanproducteneninterventieskenniskringenopbouwvaneenregionalesocialekaartetcInhoofdstuk2vanhetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquozijnzebeschrevenmetnameinparagraaf26httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
KennisdeleniseenbelangrijkepijlervanhetplanvanaanpakinWest-BrabantDaarbijgaathetmetnameomeffectieveinterventiesenaanpakkenDesamenwerkendepartijengaantrainingenenworkshopsorganiserenbijvoorbeeldoverdevraaghoejeeenpsychischeaandoeningherkentOfwatgemeentenenUWVinhuishebbenaanbegeleidingsmogelijkhedenrichtingwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwssamen-werken-aan-werk-west-brabant
DivosaDivosaisdeverenigingvanleidinggevendeninhetsociaaldomeinOpdesitevanDivosazijnverschillendewerkwijzerstevindenoverdere-integratievanmensenmeteenpsychischeaandoeningalsmedeeendigitalekenniswijzereene-learningeentrainingvoorklantmanagersendiverseanderehulpmiddelenhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
SBCMSBCMishetKenniscentrumenAampO-fondsindesocialewerkgelegenheidHetdoelvanSBCMismiddelshaaractiviteitenbijdragenaanpassendbetaaldenduurzaamwerkvoormensenmeteenafstandtotdearbeidsmarktSBCMheeftmeerderetrainingenvoordiversedoelgroepeneene-learningenheeftdiverseandererelevanteproductenzoalshandreikingenvoorbegeleidingDeSBCM-productenzijndeelstevindenindeParticipatieCampuswwwsbcmnlproducten
28
ParticipatieCampusDeParticipatieCampusiseeninitiatiefvanDivosaenSBCMterbevorderingvanhetvakmanschapindeuitvoeringDeParticipatiecampusgeefttoegangtotverschillendee-learningsdigitalekenniswijzersenandereproductenRegistratie(gratis)isvereistwwwparticipatiecampusnl
httpsparticipatiecampusnlkenniswijzers
httpsparticipatiecampusnlelearningaanbod
PhrenosPhrenosishetkenniscentrumvoorernstigepsychischeaandoeningen(epa)OpdesitevanPhrenosstaatveelinformatieoverEPA(ernstigepsychischeaandoeningen)enwerkrichtlijnenbijeenkomstenkenniskringenaanpakkeneninterventiesPhrenosbeheertenontwikkeltdeinterventieIPS(IndividuelePlaatsingenSteun)enverzorgtdeopleidingtotIPS-jobcoachhttpswwwkenniscentrumphrenosnl
TranzoTranzoishetwetenschappelijkcentrumvoorzorgenwelzijnvanTilburgSchoolofSocialandBehavioralSciencesTilburgUniversityDemissieishetverbindenvanwetenschapenpraktijkophetgebiedvanzorgenwelzijnhttpswwwtilburguniversityedunlonderzoekinstituten-en-researchgroepentranzo
TranzokentverschillendeAcademischeWerkplaatsenwaarinderelatietussenpsychischeaandoeningenenwerkcentraalstaatmetnamedeAcademischeWerkplaatsArbeidenGezondheidhttpswwwtilburguniversityedunlonderzoekinstituten-en-researchgroepentranzoacademischewerkplaatsenarbeid-en-gezondheid
Samen Sterk Zonder StigmaDesitevanSamenSterkZonderStigma(SSZS)geeftondermeertoegangtoteentraininglsquoSelecterenzondervooroordelenrsquodee-learninglsquoOpenheidpsychischegezondheidwerktrsquoendeapplsquoSterkophetWerkrsquoBovendienpresentatiesvanwerkambassadeursenworkshopsamppresentatiesopmaatwwwsamensterkzonderstigmanl
ZieookparagraafoverSSZSinhoofdstuk6pagina38
GGZ NederlandGGZNederlandisdebrancheorganisatievoorinstellingenindegeestelijkegezondheidszorgenverslavingszorgSteedsmeerGGZ-instellingenzienwerkenparticipatiealsnuttigeennoodzakelijkeonderdelenvangenezingenrehabilitatieenintegrerendieinhunbehandelingBijvoorbeeldmetarbeidsmatigedagbehandelingofwerkonderbegeleidingvangespecialiseerdetrajectbegeleidersofjobcoachesvaakineenambulantbehandelteamOpdewebsitevanGGZNederlandisveelrelevanteinformatietevindenbijvoorbeeldoverdeontwikkelingvane-mentalhealthhttpwwwggznederlandnl
httpswwwzorgkaartnederlandnlggz
29
AKCHetArbeidsdeskundigKenniscentrum(AKC)heeftvelerelevantepublicatiesenorganiseertdaarnaastregelmatigbijeenkomstenhttpswwwarbeidsdeskundigennlakc
MensenMetMogelijkhedenInhetprojectMensenMetMogelijkheden(MMM)werken21beroepsgroepenenhunorganisatiessamenaanhetbevorderenvandeparticipatievanmensenmeteenpsychischekwetsbaarheidViadesitevanMMMisondermeereentrainingtoegankelijkdieindividueelmaarookgroepsgewijs(bijvoorbeeldinberoepsmatiggemengdegroepen)gevolgdkanwordenDaarnaastondermeereenInspiratieboekhttpwwwmmm-mensenmetmogelijkhedennl
Centrum Inclusieve ArbeidsorganisatieHetCentrumInclusieveArbeidsorganisatie(CIAO)kanhelpenmethetbetertoegankelijkmakenvaneenarbeidsorganisatievoormensenmeteenbeperkingondermeerdoorInclusiefHerontwerpvanWerk(IHW)HetCIAOiseengemeenschappelijkinitiatiefvandeUniversiteitMaastrichtenUWVhttpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgexpertisecentrum
ZieookparagraafoverCIAOinhoofdstuk5pagina35
MINDMINDwilpsychischeproblemenvoorkomenenmensendiehiermeetemakenhebbenondersteunendoorinformatietebiedenonderzoektedoenprojectenuittevoerenenactietevoerenMINDiseeninitiatiefvanFondsPsychischeGezondheidKorrelatieenhetLandelijkPlatformGGZhttpswijzijnmindnl
Landelijk Platform GGZHetLandelijkPlatformGGZ(LPGGZ)iseenkoepelvanclieumlnten-enfamilieorganisatiesindeGGZHetLPGGZstreefternaardepositievanmensenmeteenpsychischeaandoeningstructureelteverbeterenondermeerviaallerhandeprojectenwaaronderlsquoopenvoorwerkrsquohttpwwwplatformggznllpggz
httpwwwplatformggznllpggzopen_voor_werk
App ManyViadeappManykunnenprofessionalsenanderebetrokkeneninderegioinformatieenvragenuitwisselenZieparagraafAppManyondersteuntsamenwerkinginhoofdstuk3Zieparagraafoverappmanyinhoofdstuk3paginanummer25
Trimbos-instituutHetTrimbos-instituutwildegeestelijkegezondheidverbeterendoorhetdelenvankennisHetTrimbosInstituutontwikkeltinterventiesenbeheerteenwebsitemeterkendeinterventiesindelangdurigeGGZhttpswwwtrimbosnl
httpserkendeinterventiesggztrimbosnl
MovisieMovisieishetlandelijkkennisinstituutenadviesbureauvoorhetsociaaldomeinMovisiebeheertondermeerdedatabankeffectievesocialeinterventieshttpswwwmovisienl
httpswwwmovisienleffectieve-sociale-interventies
30
5Werkgevers
en banenInhoudbull Psychosociale arbeidsbelasting 31bull Werkgeversbenadering en -dienstverlening 31bull Tips van professionals 32bull Instrumentarium Participatiewet 32bull Banenafspraak 33bull Doelgroepregister 33bull Samen Sterk Zonder Stigma 33 bull Werkambassadeurs 33bull Locus 33bull De Normaalste Zaak 34bull Onbeperkt Ondernemen 34bull Begeleidingskaarten psychische beperking 34bull Handreikingen 34bull Harrie en Werkmaat 34bull Centrum Inclusieve Arbeidsorganisatie 35bull Tips van Samen Sterk Zonder Stigma voor de advisering van werkgevers 35
31
5WerkgeversenbanenEr is - terecht - veel aandacht voor het (terug)leiden van mensen met een psychische aandoening naar de arbeidsmarkt Maar preventie van uitval is stap eacuteeacuten Dat moet gestalte krijgen in de werksituatie bij de werkgever
Bij re-integratie zijn werkgeverscontacten onontbeerlijk Dit is vanouds iets van het domein Werk amp Inkomen en loopt met name via de zogenaamde werkgeversservicepunten van UWV en gemeenten Naarmate de GGZ meer belang hecht aan werk vindt ook daar werkgeversbenadering plaats bijvoorbeeld in het kader van IPS Het is van belang dat op elkaar af te stemmen de werkgever zo min mogelijk te belasten met allerlei verschillende contacten en arrangementen en de werkgever zoveel mogelijk te ontzorgen De Participatiewet heeft daar een aantal moge-lijkheden voor gecreeumlerd Daarnaast kunnen herontwerp van werk en specifieke ondersteuning helpen bij een goede integratie van werknemers met een psychische aandoening in een bedrijf
Psychosociale arbeidsbelasting Psychosocialearbeidsbelasting(PSA)iseenbelangrijkerisicofactorvooruitvalenpsychischekwetsbaarheidHetterugdringenofvoorkomenvanPSAisdanookeenhoeksteenvangoedARBO-beleidIndeHandreikingPsychosocialearbeidsbelastingstaantalvanaanknopingspuntendaarvoorhttpwwwdearbocatalogusnlsitesdefaultfilesstvdahandreikingenhandreiking_psapdf
httpswwwarboportaalnlexterne-bronneninstrumentenhandreiking-psychosociale-arbeidsbelasting-psa
Werkgeversbenadering en -dienstverleningLeesoverwerkgeversbenaderingenwerkgeverscontacteninlsquoSamenwerkenaanwerkrsquoparagraaf3738en41alsmedeindewerkwijzersvanDivosahttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
httpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--werk-samen-met-werkgevers
InhetDrentseplanvanaanpakstaateengezamenlijkewerkgeversbenaderingcentraalDeGGZ-trajectbegeleidersnaarwerksluitenaanbijdeaccountmanagersvangemeentenenUWVinhetWerkgeversservicepunthttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwswerkgevers-centraal-plan-van-aanpak-drenthe
Dewerkgeversservicepuntenspeleneenbelangrijkerolindeondersteuningvanwerkgeversbijhetindienstnemenvanwerknemersmet(psychischeenandere)beperkingenhttpswwwwerknlwerk_nlwerkgeverwervingsadvieswerkgeversservicepunt
32
OpdesitelsquoSamenvoordeklantrsquovandeProgrammaraadisveelrelevanteinformatietevindenoverwerkgeversbenaderingenwerkgeversdienstverleninghttpswwwsamenvoordeklantnlwerkgeversdienstverlening
httpswwwsamenvoordeklantnlwerkgeversdienstverleningwerkgeversservicepunten
Werkgeversservicepuntenperarbeidsmarktregiohttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagewerkgeversservicepunten_22_08_2017pdfoverlay-context=arbeidsmarktregios
Tips van professionalsbull Netwerkontwikkelingmetwerkgeversisvangrootbelang
Geefindecontacteneenduidelijkenreeumlelbeeldvanwateenwerkgeverkanverwachten
bull OntzorgdewerkgeverZijvrezenextrabelastinglsquogedoersquoeneenvergrotekansopuitvalErvaringenvanuitbijvoorbeeldIPSlatenziendatditzekernietaltijdterechtisEengoed
middelomwerkgeverstehelpenisdeno-riskpoliswaarmeewerkgeverszijningedekttegenmogelijkeuitvaldoorziektevandenieuwewerknemer
bull Benutdemogelijkhedenvanbegeleidingvanwerkgeversendecollegarsquosopdewerkvloervandenieuwewerknemer
bull Neembezwarenserieusmaarprobeerzeteontzenuwenofbeheersbaartemakenbijvoorbeelddoordeinzetvaneenjobcoach
bull Alshetluktomeenklantmeteenpsychischprobleemsuccesvolteplaatsenopentdatdewegvooranderenzoisdeervaringvanbegeleiders
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
GGZ-instellingRoadsenuitzendketenAdeccogaansamenwerkenommeermensenmeteenpsychischeaandoeningaaneenbaantehelpenenhengoedtebegeleidenDebasisvandezepubliek-privatesamenwerkingisdatiederdoetwaarhijgoedinisbullAdeccoheefteenwerkgeversnetwerkenvacaturesbullRoadsheeftdecapaciteitenervaringommensenmetpsychischeaandoeningentebegeleidenookinhetwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsgoed-op-weg-met-publieke-private-samenwerking
Instrumentarium ParticipatiewetDeParticipatiewetbiedtmeerderemogelijkhedenomeenwerkgeverteontzorgenenomhethaalbaartemakeniemandmeteenbeperkingindiensttenemenzoalseenloonkostensubsidieofno-riskpolisZievooreenhandzaamoverzichtvandeinstrumentenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwskennisdocumenten-geactualiseerdhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagekennisdocumentondersteuningmensenpwet-versiefeb17pdfoverlay-context=userspearl-hartgers
33
BanenafspraakInhetSociaalAkkoordisvastgelegddatwerkgevers125000extrabanenvoormensenmeteenarbeidsbeperkingmoetencreeumlrenwaarvan25000bijdeoverheiden100000inhetbedrijfslevenDeafsprakentussensocialepartnersenkabinetzijnookvastgelegdindeWetbanenafspraakenquotumarbeidsbeperkten(WetBQA)httpswwwsamenvoordeklantnlwettenbanenafspraak
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlageofficiele_versie_kennisdocument_wet_banenafspraak_en_quotum_arbeidsbeperkten_-_zomer_2017pdfoverlay-context=
httpswwwsamenvoordeklantnlwetten
DoelgroepregisterHetdoelgroepregisterbevatkandidatendieinaanmerkingkomenvoordebanenafspraakofdiemetanderewoordenmeetellenvoorhetbehalenvandeafgesprokenaantallenVoorwerkgeverskanhetvanbelangzijnomiemandvanuithetdoelgroepregisterteplaatsenomzoaanbijtedragenaanhetrealiserenvandeverplichtingenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwskennisdocumenten-geactualiseerd
Samen Sterk Zonder StigmaSamenSterkZonderStigmazetzichinvoorzichinvooreensamenlevingwaariniedereenopenkanzijnoverpsychischeaandoeningenBespreekbaarheidvanpsychischeaandoeningenophetwerkleidttoteerderhulpzoekenminderziekteverzuimgrotereproductiviteitenminderpresenteiumlsme(menisaanwezigmaar
doetnietsnuttigsmeer)watookveelvoordelenvoordewerkgeveropleverthttpswwwsamensterkzonderstigmanlgclid=CIzNpJLFjdMCFQaVGwod-1oMdA
DorienVerhoevenvandeStichtingSamenSterkZonderStigmahieldop12april2017eenpresentatieoverstigmaendebenaderingvanwerkgevershttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagestigma_en_de_benadering_van_werkgeverspdfoverlay-context
ZieookparagraafoverSSZSinhoofdstuk6pagina38
WerkambassadeursDewerkambassadeurszijneeninitiatiefvanSamenSterkZonderStigmawerknemersmeteenpsychischeaandoeningdiewerkenbinnengewonebedrijvenenzichdaarinzettenvoordebevorderingvanbespreekbaarheideneenveiligecultuurhttpswwwsamensterkzonderstigmanlover-onsambassadeurs
LocusLocusiseenin2011opgerichtpubliek-privaatnetwerkvanbedrijvengemeentenenSW-bedrijvendathelptmensenmeteenafstandtotdearbeidsmarktopeenduurzamemanierintezettenhttpwwwlocusnetwerknl
34
De Normaalste ZaakDeNormaalsteZaakiseennetwerkvankleinereengroterewerkgeversdiestrevennaarlsquoinclusiefondernemenrsquoOpwwwdenormaalstezaaknlzijnondermeeroverzichtentevindenvanregelingenvoorwerkgeversdiewerknemersmeteenarbeidsbeperkingindienstnemenwwwdenormaalstezaaknl
Onbeperkt OndernemenDewebsitewwwonbeperktondernemencombevatvoorbeeldentipsenhandreikingenvoorwerkgeversdiearbeidsgehandicaptenindienstwillennemenOokdebegeleidingdaarvankomtnadrukkelijkaanbodwwwonbeperktondernemencom
Begeleidingskaarten psychische beperkingDeBegeleidingskaartengevensnelinzichtindegedragskenmerkenvandemedewerkermeteenpsychischebeperking(watzieik)enhoedaarhetbestmeeomgegaankanworden(watdoeik)EriseenversievoordewerkgevereneenversievoordebegeleidervanSocialeWerkvoorzieningofWerkbedrijfDekaartenzijnontwikkelddoorSBCMhttpswwwsbcmnlfileadminsbcm_datasectorenduurzame_banenbegeleidingskaarten_interactief_defpdf
HandreikingenSBCMheefthandreikingenontwikkeldomdeongeschrevenregelsineenbedrijfinzichtelijktemakenDoorvoorafinformatietekrijgenkandenieuwecollegazichgedragenzoalsdatbijdewerkgevergebruikelijkisHetisteoverwegenomwerkgeversopdezedocumententewijzenalszekandidatenmeteenpsychischebeperkingindienstnemen
httpswwwsbcmnlfileadminsbcm_dataproductenduurzaam_werkverbandproductendownloadsHandreiking_aan_het_werk_met_nieuwe_collegas_interactief_defpdf
httpswwwsbcmnlfileadminsbcm_dataproductenduurzaam_werkverbandproductendownloadsSBCM_Checklist_Spelregels_werkgeverpdf
httpswwwsbcmnlfileadminsbcm_dataproductenduurzaam_werkverbandproductendownloadshandreiking_begeleiding_op_de_werkvloerpdf
Harrie en WerkmaatHarrieisbedachtdoorCNVJongerenEenlsquoHarriersquoiseendirectecollegavaneenwerknemermeteenbeperkingdieoptreedtalsbegeleiderHarriestaatvoorHulpvaardigAlertRealistischRustigInstruerendenEerlijkhttpwwwikbenharrienl
SBCMenFNVhebbeneenvergelijkbaaraanbodontwikkeldalsdeHarrienamelijkdeWerkmaatZiehttpswwwsbcmnlproductenduurzaam-werkverbandproductenmaatjes-voor-medewerkers-met-arbeidsbeperkinghtmlL=0
35
Centrum Inclusieve ArbeidsorganisatieHetCentrumInclusieveArbeidsorganisatie(CIAO)eeninitiatiefvandeUniversiteitMaastrichtenUWVzetzichinomarbeidsplaatsenteontwerpenbijreguliereorganisatiesvoormensenmeteenafstandtotdearbeidsmarktookvoormensenmetpsychischeaandoeningenDaarbijwordtdemethodiekInclusiefHerontwerpvanWerk(IHW)toegepasthttpwwwinclusievearbeidsorganisatieorg
httpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgmethoden-instrumenteninclusief-herontwerp-van-werk
VanuitdieinvalshoekisdeMaastrichtseWerkcapaciteitMonitor(MWcopyM)aangepastvoorgebruikdoorGGZ-trajectbegeleidersDeMWcopyMiseenhulpmiddelvoorhetschattenenmonitorenvandewerkcapaciteitvanmensenmeteenernstigepsychischeaandoening(EPA)ensteltbegeleidersinstaathetfunctionerenophetwerktebesprekenhttpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgmethoden-instrumentenmaastrichtse-werkcapaciteit-monitor
HetartikellsquoLendingaHelpingHandatWorkAMultilevelInvestigationofProsocialMotivationInclusiveClimateandInclusiveBehaviorrsquogaatinopdenoodzaakvanlsquoinclusiefgedragrsquovanindividuelewerknemersmaarookteamsendegehelearbeidsorganisatievooreensoepeleintegratievanwerknemersmet(psychischeofandere)beperkingenhttpslinkspringercomarticle101007s10926-016-9680-z
Tips van Samen Sterk Zonder Stigma voor de advisering van werkgeversbull Praatmetinplaatsvanoverbull Leerdesignalenherkennenbull Focusopwatjekuntbeiumlnvloedenbull Creeumlereenveiligewerksfeerbull Pakdeoorzakenvanstressaanbull Blijfingesprekingevalvanziektenbull Helpcollegarsquosermeeomgaanbull Weesalertopnegatiefgedraghttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagestigma_en_de_benadering_van_werkgeverspdfoverlay-context
36
6Stigma
Inhoudbull Stigma en zelfstigma 37bull Stigma bestrijden 37 bull Handboek destigmatisering bij psychische aandoeningen 38 bull Destigmatiseringsinterventies 38bull Empowerment en doorbreken zelfstigma 38bull Samen Sterk Zonder Stigma 38 bull Werkambassadeurs 39bull Kennisthema stigma van Kenniscentrum Phrenos 39bull Vertellen of verzwijgen 39bull Tips 40
37
6StigmaEen van de grootste obstakels op weg naar werk is het stigma dat rust op psychische aandoeningen Stigma in de samenleving bij werkgevers en toekomstige collegarsquos Maar soms ook bij professionals en begeleiders En niet in het minst bij de persoon zelf zelfstigma Wat weten we over stigma en hoe daarmee om te gaan
Destigmatisering Drie gouden regels voor professionalsbullNeemeenopenhoudingaantegenoverdeclieumlntbullZorgdatjeenigekennishebtoverstigmaendestigmatiseringbullPleegreflectieopjeeigenaannames
Stigma en zelfstigmaZorsquon40vandeNederlanderskrijgtzelftemakenmeteenpsychischeaandoeningenTochbrengtheteenstigmametzichmeeDatleidttoteenkleinerekansopwerk90vandemensenmeteenpsychischeaandoeningzegtlasttehebbenvandegevolgenvanhetstigmazoblijktuitonderzoekDiegevolgenzijnminderkansopwerkminderzelfvertrouweneennegatiefzelfbeeldenzelfssociaalisolementEenderdetoteenkwartvandebetrokkenenvoeltzichgediscrimineerdofoneerlijkbehandeldDatleidterbij20toeervanaftezienwerktezoekenofeenopleidingtegaandoenHetstigmadatdebuitenwereldoplegtwordtvaakeigengemaaktdoordebetrokkeneHetstigmawordtgeiumlnternaliseerdenerontstaateenzelfstigmaDitisextraschadelijkEenstigmazouiemandnogkunnenmotiverenomhettegendeeltebewijzenMaarbijeenzelfstigmaverzetiemandzichnietmeertegenhetstigmahttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsstigma
HetartikellsquoHowandwhenstereotypesrelatetoinclusivebehaviortowardpeoplewithdisabilitiesrsquogaatinopdegevolgenvannegatievestereotypenenhoudingenvanwerkgeversenwerknemerstenopzichtevanwerknemersmetbeperkingen(waarondepsychischeaandoeningen)httpwwwtandfonlinecomdoiabs1010800958519220151072105
Stigma bestrijdenInparagraaf36vanhetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquoeencompactoverzichtvanhoestigmakanwordentegengegaanhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
IndelsquoWerkwijzerPsychischeaandoeningenenlichteverstandelijkebeperkingenHandboekvoormaatwerkbijhetbegeleidennaarwerkrsquogaatparagraaf23overhetwakenvoorstigmatiseringDaarinondermeertipshoetehandelenalsbegeleiderOokbegeleiderskunnenzichnietaltijdonttrekkenaanhetdenkeninstereotypenalshetgaatompsychischeaandoeningenBijvoorbeelddoorerautomatischvanuittegaandatwerknietaandeordeisofandershooguitsimpelwerkofonbetaaldwerkZiebijvoorbeeldhoofdstuk1enparagraaf22vandeWerkwijzerRe-integratievanklantenmetpsychischeaandoeningenhttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--waak-voor-stigmatisering
38
Hoe kun je als begeleider destigmatisering bevorderen Tips van Dorien Verhoeven van Samen Sterk Zonder Stigmabull Weetdaterzoietsalsstigmaenzelfstigmaisendathet
heelvaakvoorkomtbull Zorgdatjeenigekennishebtoverstigmaendewerking
ervanbull Weesjebewustvanjeeigenideeeumlnen(voor)oordelenKijk
daareerlijknaarbull WeethoejeeengesprekaangaatmetdeclieumlntBiedt
openingenlaatmerkendatjeopenstaatbegriphebtetcbull Probeersamenmetdeclieumlnttoteenoplossingtekomen
bijvoorbeeldoverdevraagopenheidtegevenaaneen(potentieumlle)werkgeverofniet
bull GebruikwaarmogelijkmethodiekenzoalsCORAL(zieeldersindezenieuwsbrief)
bull Nodigeenvanonzewerkambassadeursuitomtevertellenoverzijnofhaarervaringenmetstigmaophetwerkenhoedaarmeeomtegaan
httpswwwsamenvoordeklantnlnieuwssamen-sterk-zonder-stigma
Handboek destigmatisering bij psychische aandoeningenDithandboekbiedtveeloverzichteninzichtoverhoestigmatebestrijdenHethandboekisalleenindrukofalse-boektekoopbijdeuitgeverennietopinternetbeschikbaarWeeghelJvanPijnenborgMVanlsquotVeerJampKienhorstG(red)(2016)HandboekdestigmatiseringbijpsychischeaandoeningenPrincipesperspectievenenpraktijkenBussumCoutinhohttpsshopcoutinhonlstore_nlhandboek-destigmatisering-bij-psychische-aandoeningen-2027html
DestigmatiseringsinterventiesIndegeneriekemoduledestigmatiseringontwikkelddoorhetNetwerkKwaliteitsontwikkelingGGZondermeerinformatieoverdestigmatiseringsinterventiesenhandvattenvoorprofessionalsmaarookvoorclieumlntenzelfhttpwwwkwaliteitsontwikkelingggznlnetwerk
httpwwwkwaliteitsontwikkelingggznlprojectgenerieke-module-destigmatisering
Empowerment en doorbreken zelfstigmaEmpowermentvandeclieumlntkanhelpenhetzelfstigmatedoorbrekenDaarbijhelpenervaringsdeskundigenvanuiteengelijkwaardigepositie(ex-)clieumlntenomkeuzestemakenweerbijhunmotivatietekomenenteontdekkenwathunkwaliteitenenvaardighedenzijnenwatbijhenpasthttpswwwmovisienlpublicatiesnaar-hart-empowerment-deel-2
Samen Sterk Zonder StigmaDemissievanSamenSterkZonderStigma(SSZS)iseensamenlevingwaarinpsychischeproblematiekbespreekbaarisDatdoetSSZSondermeermethetprojectStigmaenWerkSSZSbiedtvoorlichtinghelptbijhetmakenvaneenplanvanaanpakorganiseertnetwerkenvanwerknemersmeteenpsychischeaandoeninginventariseertbestpracticesenontwikkeltinterventieshttpswwwsamensterkzonderstigmanl
39
VakbondenenondernemingsradenkunneneenbijdrageleverenaanhetbespreekbaarmakenvanpsychischeaandoeningenopdewerkvloerMogelijkhedendaartoewordenechterweinigbenutDitblijktuithetonderzoeklsquoPsychischeDiversiteitWerktvanSamenSterkzonderStigmaOmvakbondenenondernemingsradentehelpenmethetleverenvaneenbijdragezijnverschillendehulpmiddelenontwikkeldbull OnderzoekORampVakbondenPsychischeDiversiteitWerktbull ChecklistvoorOndernemingsradenbull FactsheetvoorOndernemingsradenbull Factsheetvoorvakbonden
WerkambassadeursDewerkambassadeurszijneeninitiatiefvanSamenSterkZonderStigmawerknemersmeteenpsychischeaandoeningdiewerkenbinnengewonebedrijvenenzichdaarinzettenvoordebevorderingvanbespreekbaarheideneenveiligecultuurhttpswwwsamensterkzonderstigmanlover-onsambassadeurs
httpswwwsamensterkzonderstigmanlverhalen
VeelvandeSSZS-ambassadeursverzorgenlezingenofpresentatiesZiehttpswwwsamensterkzonderstigmanlboek-een-ambassadeurverhalen_id=7442
Tips van ervaringsdeskundige Marieke van Keeken voor het aanpakken van stigmabull GanietvooronsdenkenmaarvraagengaingesprekEr
zijnallerleistereotypeninomloopdiedoorbreekjevooraldoorpersoonlijkcontact
bull PersoonlijkeervaringenmakenindrukindestrijdtegenstigmaVraagmensendiezelfkwetsbaarheidhebbenervarenomhunverhaaltedoenDatkaniemandzijnuitdeeigenorganisatiemaardewerkambassadeursvanSSZSkunnendatookdoen
bull ZorgvoorgoedeinformatieoverpsychischeaandoeningenenwerkHetisvaakeeneyeopenerdatbijnadehelftvandemenseninonslandooitzelfwordtgeconfronteerdmeteenpsychischprobleemEndateenaandoeninghelemaalnietalsvanzelfsprekendbetekentdatjenietkanwerken
LeeshaarverhaallsquoHoeikmijnzelfstigmadoorbrakrsquohttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwshoe-ik-mijn-zelfstigma-doorbrak
Kennisthema stigma van Kenniscentrum PhrenosFeitencijfersenontwikkelingenrondstigmaendestigmatiseringhttpwwwkenniscentrumphrenosnlkennisthemasstigma
Vertellen of verzwijgenIsopenheidovereenaandoeningverstandigofnietBijvoorbeeldineensollicitatieprocedureofophetwerkOpenheidishetideaalmaarindepraktijknietaltijdverstandigKenniscentrumPhrenosheefteenbrochureeninterventieomeengefundeerdeafwegingtemakenonderdetitelCORAL(concealorreveal)httpswwwkenniscentrumphrenosnlwp-contentuploads201506CORAL-NL_defpdf
40
SamenSterkzonderStigmaKenniscentrumPhrenosenTranzoTilburgUniversityontwikkelendezeaanpakverderwaarbijhetmeerwordttoegespitstopdeNederlandsesituatiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsverzwijgen-vertellen-coralnl-helpt
httpwwwkenniscentrumphrenosnldienstenprojecten-2doorontwikkeling-coral
TIPS bull Leg contactAngstenonbekendheidspeleneengroterolbijhetinstandhoudenvanstigmatiseringDaaromhelptcontactleggenmetmensenmeteenpsychischeaandoeninghetbesteomdestigmarsquosteverminderenDemanierwaaropjealsklantmanagercontactmaaktbepaaltofjestigmarsquosversterktofjuistvermindert(lsquoJamaarmetborderlinekunjetochnietmetkinderenwerkenrsquo)AlleenbegripvoleerlijkengelijkwaardigcontactvermindertstigmarsquosEnhetcreeumlerteenopenenveiligesfeerwaarindoorvragenstellenmeerbegripontstaat
bull Voorlichting en informatie over psychische aandoeningenErzijnveelverkeerdedenkbeeldenenmythes(lsquoautistenhebbengeengevoelrsquo)DoorjeteverdiepenindeverschillendepsychischeaandoeningenkrijgjeeenrealistischerbeeldOokklantenzelfbaserenzichvaakoponjuistedenkbeeldenenleggenzichzelfdaarmeeonnodigebeperkingenop
bull Zie psychische aandoeningen als deel van een continuuumlmWanneerjemensenmeteenpsychischeaandoeningzwart-wittegenovergezondemensenzetlijkenzevervanjeaftestaanMaariedereenheeftwelpsychischekwetsbaarheden
alsspreekangstofeenaanlegvoorsomberheidWanneerjepsychischeklachtenenkwetsbaarhedenzietalssymptomenopeenspectrumwaarjehogerenlagerkuntscorenisdatminderstigmatiserend
bull Maak vooroordelen en stigmarsquos bespreekbaar ook als begeleidersonderling
bull Gebruik het ICF-raamwerk om de gehele persoon in beeld te krijgen en niet alleen zijn of haar aandoeninghttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--waak-voor-stigmatisering
41
7Ervarings-deskundigen en clieumlnten
Inhoudbull Betrokkenheid clieumlnten en ervarings- deskundigen bij regionale plannen 42bull Landelijke Clieumlntenraad 43bull MIND 43bull Landelijk Platform GGZ 43bull Routewijzer naar werk 43bull Evaluatietool re-integratie 43bull Ervaringsdeskundigen 43bull Verhalen van ervaringsdeskundigen 44bull WerkWeb-Autisme 44bull Howie the Harp 44bull Tips van LPGGZ 44
42
7Ervarings-deskundigenenclieumlntenDoor clieumlntenraden clieumlntenorganisaties en ervarings-deskundigen te betrekken en met hen samen te werken kunnen professionals vanuit de GGZ en Werk amp Inkomen effectiever werken aan herstel en re-integratie Clieumlntenraden hebben een wettelijke basis in het kader van clieumlntenparticipatie Clieumlntenorganisaties zijn er op landelijk regionaal en lokaal niveau Zij ontplooien meerdere activiteiten zoals informeren lotgenotencontacten belangenbehartiging hersteltrajecten en het opbouwen van ervaringsdeskundigheid onder meer via opleidingen
Betrokkenheid clieumlnten en ervaringsdeskundigen bij regionale plannenInderegionalewerkateliersisveelgesprokenovermeerenbeterbetrekkenvanclieumlntenenervaringsdeskundigenZiehetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquometnameparagraaf26en28httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
IndeFrieseprojectgroepziteenclieumlntvertegenwoordigerdiezelfervaringsdeskundigeisverbondenaanhetHerstelcentrumFrieslandHijgeeftooktrainingenaandeprofessionalsBovendien
gaatderegioookeenreeksoverleggentebeleggenvoorclieumlntenDezezullenbegeleidwordendooreenervaringsdeskundigevanuithetHerstelcentrumhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
InhetprojectplanvanHollandRijnlandisveelaandachtvoorervaringsdeskundigheidendebetrokkenheidvanclieumlntenInLeidenbestaatallangeretijdStichtingZonwaarinervaringsdeskundigenzijnvertegenwoordigdErvaringsdeskundigenadviserenwaarnodigdegemeenteenuitvoerderszoalsklantmanagersOokverzorgenzijregelmatigtrainingenDaarnaastisStichtingPlatformSamenwerkenbetrokkenbijderegionalesamenwerkingZijorganiserenonderanderedialoogtafelsHierwordtdoorgepraatoverdebetekenisvanwerkvoorduurzaamherstelBeideorganisatieszullenookindearbeidsmarktregioHollandRijnlandactiefwordenzoalsopgenomeninhetplanvanaanpakvanderegioClieumlntenenclieumlntenorganisatieshebbeneenbelangrijkeplekgekregeninhetregionaleplanvanaanpakZoiservoorzieninmaatjesvoorclieumlntenWethouderMarleenDamenvanLeidenldquoZorsquonmaatjeziettochweeranderedingendaneenprofessionalHijofzijheeftookeenandererolendatkanelkaargoedaanvullenrdquohttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsbouw-samenwerking-op-vanuit-de-praktijk-en-niet-vanaf-de-bestuurstafels
43
Landelijke ClieumlntenraadDeLandelijkeClieumlntenraad(LCR)isingesteldbijwet(SUWI)omdeclieumlntenparticipatieinhetveldvanWerkampInkomenvormtegevenDeLCRisdekoepelvanlokaleenregionaleclieumlntenradenbijgemeentenenUWVhttpwwwlandelijkeclientenraadnl
MINDMINDisin2016ontstaanenwilpsychischeproblemenvoorkomenenmensendiehiermeetemakenhebbenondersteunenDitdoetMinddoorinformatietebiedenonderzoektedoenprojectenuittevoerenenactietevoerenSamenmetclieumlnten-enfamilieorganisatiesmaatschappelijkeorganisatiesonderzoekersambassadeursendonateursMINDiseeninitiatiefvanFondsPsychischeGezondheidKorrelatieenhetLandelijkPlatformGGZhttpswijzijnmindnl
Landelijk Platform GGZMINDLandelijkPlatformPsychischeGezondheid(voorheenLandelijkPlatformGGZLPGGZ)isdekoepelvanenvoorongeveertwintigclieumlnten-enfamilieorganisatiesindeGGZOpdesiteiseenoverzichttevindenvanregionaleclieumlntenorganisaties(RCOrsquos)clieumlntinitiatievenenprojectenViaRCOrsquoszijnervaringsdeskundigentevindenhttpwwwplatformggznllpggz
Routewijzer naar werkDeRoutewijzeriseenwebsitevanhetLandelijkPlatformGGZendeLandelijkeClieumlntenraad(LCR)Opdezesitekunnenclieumlntenallerhanderelevanteinformatievindenhttpwwwroutewijzernaarwerknl
Evaluatietool re-integratieDeEvaluatietoolre-integratieiseeninstrument(vragenlijst)datisgemaaktdoorhetVerwey-JonkerInstituutinopdrachtvandeLandelijkeClieumlntenraadenMINDHetgeeftdeclieumlntenraadinzichtinhoeUWVengemeentendebegeleidingvanpsychischkwetsbaremensenvormgevenwwwevaluatieggzenwerknl
ErvaringsdeskundigenErvaringsdeskundigenzijnalshetwarebovenhuneigenproblematiekuitgestegenZijkunnennuttigeadviezengevenaanprofessionalsSommigeervaringsdeskundigenzijnopgeleiddoordeGGZomeencoachenderoltespelenErvaringsdeskundigenzijntevindenviahetLPGGZmaarookviaregionaleclieumlntenorganisaties(RCOrsquos)enfamilieorganisatiesdeNederlandseVerenigingvoorAutisme(NVA)GGZ-instellingenofdehulplijnPandorahttpwwwplatformggznllpggz
lsquoErbestaateeneendimensionaalenstereotiepbeeldvanmensenmeteenpsychischeaandoeningMaarinwerkelijkheidisiedereenandersenzijndezeklantenerinallerleisoortenenmatenmetallerleiredenenenachtergrondenengevolgenvanhunaandoeningEengoedemanieromklantmanagersmeergripopdematerietegevenisdoorervaringsdeskundigeninteschakelenDeregionaleclieumlntenorganisatie(RCO)mobiliseertentraintervaringsdeskundigevrijwilligersomvoorlichtingtegevenaanklantmanagersZijvragennuvakeradviesEencursusvoormanagerswasookzeernuttigrsquoEen gemeentelijke beleidsmedewerker en ervaringsdeskundig
44
lsquoVeelklantmanagersvullenhetvoordeklantinindeluwtehoudenTerwijlerheelwatclieumlntenmetpsychischeproblematiekzijnvoorwiehetgoedisomtewerkenendiegraagwillenwerkenDepsychischeaandoeningislangnietaltijdoverdegehelelinieinvaliderendWerkhelptomeigenkrachtteontwikkelenenkanbijdragenaanhersteldoorweergeloofteontwikkelenindeeigencompetentiesensociaalenmaatschappelijkbetrokkentezijnErvaringsdeskundigheidhelptbijhetzoekennaardejuistewerk(ervarings)plekrsquoEen projectcooumlrdinator van ZONactief en ervaringsdeskundige
Verhalen van ervaringsdeskundigenDesiteUWVperspectiefiseenplatformvoorendoormensenmeteenarbeidsongeschiktheidsuitkeringHieropverhalenvlogsenvideorsquosonderandereditverhaaloverwerkenmetautismehttpsperspectiefuwvnlartikelendroom-wordt-waarheid
WerkWeb-AutismeHetprojectlsquoWerkWeb-AutismersquodateeninitiatiefisvanmeerdereorganisatieswaaronderdeNederlandseVerenigingvoorAutismebeoogteenzelfmanagementmethodiekteontwikkelenomnormaal-tothoogbegaafdemensenmetautismesamenmetbetrokkenprofessionalsteondersteunenbijhetvindenenbehoudenvanwerkdatgoedbijhenpastDemethodiekgeeftinzichtindeeigeneffectiviteiteigenregietalentenenvoorkeurenDitzijnbelangrijkevoorwaardenvoorduurzamearbeidsparticipatiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsnieuwsbrief-samenwerking-ggz-en-wi-november-verschenen
Howie the HarpHowietheHarpiseengoedvoorbeeldvaneenopleidingtotervaringsdeskundigeDenaamisgebaseerdopdebijnaamvandeAmerikaanHowardGelddienaeenverblijfinpsychiatrischeinstellingenhetpeer-to-peer-conceptbedachtmensenmeteenpsychiatrischegeschiedeniszettenhunlevenservaringentalenteninomelkaarteondersteuneninhunherstelPameijereeninstellingvoormensenmeteenverstandelijkeofpsychiatrischebeperkinghaaldehetconceptnaarNederlandwwwhowietheharpnl
TIPS VAN LPGGZHetLPGGZdoetdevolgendeaanbevelingenaangemeentenbullKijkgoedwateenklantkanGebruikdebeschikbareondersteuningMaakgebruikvaninterventieszoalsjobcarvingbullWeesalertopeenstigmaookbijjezelfalsklantmanagerbullOnderschathetzelfstigmavanveelklantennietbullPasaanpakkengerichtopempowermenttoebullMaakgebruikvanervaringsdeskundigendiezijnopgeleiddoordeGGZomeencoachenderoltespelenZetheninalsadviseurbijdeteamsMaakhuninbrengstructureel
Colofon
DeroutekaartpsychischeaandoeningenenwerkVersie2november2017
DezeroutekaartiseenproductvandeProgrammaraadHetisonderdeelvanhetKennisnetwerkSamenwerking
GGZenWerkampInkomen
Deroutekaartgeefteenstandvanzakeneind2017weerNieuweontwikkelingeneninformatiewillenwegraag
opnemenUwsuggestiesvooraanvullingenkuntumailennaar
helpdeskimpulssamenvoordeklantnl
Samen vernieuwen we de dienstverlening aan werkgevers en werkzoekenden
16
viaZorgverzekeringswet(Zvw)gefinancierdDeeigenlijketoeleidingnaarwerkbehoorttothetparticipatiedomeinendientdaarookuitbetaaldtewordenDevergoedingvanuitdeZvwgaatgemiddeldgenomenomdeeersteachtgesprekkenvaneenIPS-trajectZieondermeerSamenwerkenaanwerkparagraaf42en46httpswwwzorginstituutnederlandnlpublicatiesrapport20160829bevorderen-van-participatie-van-clienten-met-een-psychische-stoornis
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
ZorgverzekeraarsDoordeintegratiesinhetsociaaldomeinendesamenwerkingmetdezorgsectorwordtdevraaginhoeverre(zorg)verzekeraarsenpubliekepartijendieverantwoordelijkzijnvoorparticipatieenre-integratiekunnensamenwerkenenwellichttotnieuwefinancieringsvormenkomenOplokaalniveaubetalenzorg-verzekeraarssomsmeeaantrajectenzoalsIPSinAmsterdamOverlegoversamenwerkingbijvoorbeeldoverdeinzetvanIPSkanonderdeeluitmakenvanregionalesamenwerkingvanverzekeraarsengemeentenZieondermeerSamenwerkenaanwerkparagraaf45httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
httpsvngnlonderwerpenindexwerk-en-inkomenarbeidsmarktbeleidpublicatiessamen-voor-re-integratie
httpwwwsociaalwebnlpublicatieshandreiking-een-integrale-blik-op-zorg-en-re-integratie
InderegioDrechtstedeniszorgverzekeraarsVGZeenactievepartnerinhetsamenwerkingsverbandHetgezamenlijkedoelisinbeeldtebrengendatwerkwerkelijkleidttotlagerezorguitgavenenmaatschappelijkekostenpluseenbeterekwaliteitvanlevenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsplan-van-aanpak-drechtsteden-samen-voor-maatwerk
Werkzame elementen in interventiesVeelinterventiesdeleneenaantaleffectieveelementenbull Aandachtvoordemensinrelatietothetwerkbull Veelpersoonlijkeaandachterzijnvaakmeergesprekken
nodigdangemiddeldomiemandsonderliggendemotivatienaarboventekrijgenzelfstigmatedoorbrekenofiemandszelfvertrouwenoppeiltekrijgen
bull RuimteomtemislukkenhetgaatomlerenenverderkomenDewegisdaarbijmisschienlangerdanbijanderen
bull Eenpositievebenaderingalseeneersteentweedeplaatsingnietlukkenisertochietsgewonnenzoalsenigewerkervaringeneensteedsbeterbeeldvandejuistebaan
bull UitgaanvaniemandsmogelijkhedenZoekvanuitdiemogelijkhedennaargeschiktwerkofpashetwerkdaaropaanDatbetekentduseenaanbodgerichtebenadering
17
bull Trainwerknemersvaardighedennietvoorafmaaropdewerkvloer
bull Benefitcounselingbenadrukdepositievekantenvanwerkenzoalsmeerinkomenenhetgevoeljenuttigtemaken
bull Goedecommunicatiemetwerkgeverenwerkomgevingookalsdeklantalenigetijdaanhetwerkis
bull VoerzorgenarbeidstoeleidingnietlosnaastelkaaruitmaarzorgopzrsquonminstvoorafstemmingencombineerzewaarnodigHetdriegesprektussendezorgprofessionalklantmanagerenklantisdaareenbelangrijkinstrumentvoorSomskandaarookeenervaringsdeskundigecoachbijaanschuiven
bull Terughoudendheidmetdwangensanctiesdatwerktnietgoedbijdezedoelgroepenkanparticipatiejuistbelemmeren
httpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingeninterventies--werkzame-elementen-in-interventies
18
3Integrale aanpak GGZen WampI
Inhoudbull Regionale werkateliers 19bull Vier voorbeeldregiorsquos 19bull 31 regionale plannen van aanpak 21bull Afstemming werkprocessen 22bull Integraal casemanagement 22bull Casebesprekingen en regievoering 23bull Gegevensuitwisseling 23bull Protocollen gegevensuitwisseling 24bull Tips gegevensuitwisseling en privacy 24bull Visie LCR op privacy en gegevensuitwisseling 24bull Algemene uitgangspunten begeleiding naar werk 24bull App Many ondersteunt samenwerking 25bull Ondersteuning door de Programmaraad 25
19
3IntegraleaanpakGGZenWerkampInkomenSamenwerken tussen GGZ en Werk amp Inkomen (WampI) is nodig maar lang nog niet altijd vanzelfsprekend Soms hebben GGZ gemeenten en UWV lokaal of regionaal al een goede samenwerking opgebouwd In 31 regiorsquos zijn plannen van aanpak gemaakt om de samenwerking te beginnen of versterken Door behandeling te combineren met werk of participatie worden betere resultaten bereikt Dat begint met het hebben van een gezamenlijk doel een gedeelde analyse en focus en een op elkaar afgestemde aanpak
Regionale werkateliersInderegionalewerkateliers(mei2016ndashapril2017)hebbenprofessionalsuitdewereldvanWerkampInkomenenGGZmetelkaarbesprokenhoebetersamentewerkenendaartalvanpraktischeinvullingenaangegevenVooreenoverzichtvandeuitkomstenenvervolgstappenziehoofdstuk2vanSamenwerkenaanwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
Vier voorbeeldregiorsquosBegin2016iseenonderzoekgestartnaarregionalesamenwerkinginvierarbeidsmarktregiorsquosgerichtopoptimalearbeidsparticipatievanmensenmeteenpsychischeaandoeningDevierarbeidsmarkt-regiorsquosdiedeelnemeninditonderzoekuitgevoerddoorbureauZINZIZzijn
1 RegioFriesland2 RegioHolland-Rijnland3 RegioRijkvanNijmegen4 RegioStedendriehoekenNoord-Veluwe
Hetonderzoekisinmiddelsafgerondeneriseeneindrapportagegepubliceerdhttpszinziznl20171113eindrapportage-samenwerking-in-vier-arbeidsmarktregios-gericht-op-optimale-arbeidsparticipatie-van-mensen-met-een-psychische-aandoening
Ookzijntweetussentijdserapportagesbeschikbaarhttpszinziznlprojectde-werkkamer
Opbasisdaarvanhebbendeonderzoekerstienlsquolessonslearnedrsquogeformuleerdhttpszinziznlwp-contentuploads20170310-Lessons-Learned-van-de-projectleiderspdf
Eenoverzichtvandebelangrijksteconstateringenuithetonderzoek1 Zet in op resultaat en niet alleen op inspanningbull Creeumlerhelderheidoverwelkerolentakenallebetrokkenen
hebbenenwelkeactieserzijngepland(meteenconcreteactiepuntenlijst)waarmeeookdevoortgangendeadlinesgemonitordkunnenworden
bull Maakmetelkaareenbalansopvandeinspanningenenresultaten(meteenkosten-batenanalyseofconcretebusinesscase)
bull Borgdatdecontactmomentendieerzijnookeffectiefenefficieumlntwordenbenut
20
2 Bepaal met elkaar op welke doelen je stuurtbull Eeneinddoelstellingdieverweglijktenblijftheeftalsrisico
dathetmindermotiverendkanwerkenenmindertotactiestimuleertBepaalconcretesubdoelstellingentussenresultatenofmaakresultaatafsprakenmetelkaar
3 Samenwerking als integraal onderdeel van je dagelijkse werk niet als iets lsquoerbijrsquo
bull Borgdeinvesteringeninbeddingvandesamenwerkingdooreenprojectleideraantestellendievoldoetaaneenconcreetuitgedachtprofielvoordezerolenstelperbetrokkenorganisatieeacuteeacutencentraalcontactpersoonaanalsaanspreekpunt
bull Bespreekmetelkaarwateenrealistischetijdsinvesteringisbull Legitimeerrichtinghetmanagementdirectiedatdeinvestering
insamenwerkingrendabelisMaaktcapaciteitvrijenborgdatdesamenwerkingorganisatorischingebedwordt
4 Denk na over opdrachtgeverschap amp eigenaarschapbull Gametelkaarhetgesprekaan(gedeeld)eigenaarschapen
verbindthierconcreteverantwoordelijkhedenenactiesaanbull Zorgvoorachterwachten5 Let op kwetsbaarheden in de opstart amp voortgang van de
regionale samenwerkingbull WeeszorgvuldigbijhetaanstellenvaneenprojectleiderLet
specifiekoppositieaanwezignetwerkenendaadkrachtbull Weestransparantenhoudtrekeningmetzakelijkeen
persoonlijkebelangendoormetelkaarstiltestaanbijWat(ver)bindtonsWatisiedersbijdrageAandachtvoordewhatrsquosinitforme
bull Concretiseermetelkaarwatsamenwerkenvooriedereenbetekentpelhetbegripechtaf
bull Toetsregelmatiginhetprocesofernogsteedswordtvoldaanaanverwachtingenaannamesenrealiteitvandeervarensamenwerking
6 Werken met casuiumlstiek kan op diverse wijzenbull Elkevormkentzijnvoor-ennadelenenisafhankelijkvan
contextenvoorkeurGedeeldesuccesfactorenzijncasusseninlatenbrengenvanuitverschillendeorganisatieshanterenvanhandleidingofprotocolbijinventarisatieprocesbegeleiderdiecasusbesprekingbegeleidt
bull Houdtrekeningmetselectiecriteriavandecasusprivacyvandeclieumlntruimetijdsmargevoorinventarisatieenfaciliteringvanuiteacuteeacutencentraalaanspreekpunt
7 Wanneer en hoe clieumlnten en werkgevers betrekkenbull Gametclieumlnten(raden)enwerkgeversingesprekwelkewensen
bestaanerindesamenwerkingBespreekmetelkaardelsquospelregelsrsquoinoverleggen
bull FaciliteeriniedergevaldathunperspectiefgeiumlntegreerdwordtbijvoorbeeldviaeenklankbordgroepofspecifiekefeedbackbijeenkomstenDenkooknawaaroverjeinputwilthebbenervaringenmetpsychischeklachtenofvisieopdienstverlening
8 Niet vanzelfsprekend zorgvuldige en tijdige communicatiebull Maakafsprakenoverdemaniervancommunicerentiming
mediuminitiatiefnemerbull Maakgebruikvandekrachtvanherhalingenbouw
checkmomenteninbull Attendeerallebetrokkenprofessionalsomzichtehoudenaan
dehaal-enbrengplichtalserietsnietduidelijkisneemdanzelfhetinitiatiefomdieduidelijkheidtekrijgen
21
Praktijkvoorbeeld van regionale samenwerkingPraktijkvoorbeeldvanregionalesamenwerkingtussengemeenteenGGZPresentatievanJannekeOudeAlink(gemeenteApeldoornregioStedendriehoekenNoordwestVeluwe)httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamenwerking_in_de_regio_stedendriehoek_en_noordwest_veluwepdfoverlay-context
Friese lessen rond samenwerkingldquoWedachtendatalsjebijelkaaraantafelgaatzittenermeteenefficiencywinstgeboektwordtNietsisminderwaarrdquoAldusKimReemerregiocooumlrdinatorParticipatiearbeidsmarktregioFryslanldquoJemoetelkaareerstlerenkennenenelkaargaanbegrijpenenvertrouwenDatkosttijdrdquoDelessenuitFrieslandbull LangeopstartwerptvruchtenafErisveeloverlegnodigbull Eacuteeacutenregievoerderperclieumlntbull Benoemdeverschilleninelkaarsbenaderingbull DekostengaanvoordebatenuitDusdoorgaanenbezig
blijvenanderszakthetbereikteweersnelwegbull Eentrekkerisessentieelenthousiasmeeveneensbull Communicatieisalleshttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
Echte winst door samenwerken zes gouden tips van Ferry KosterldquoZelfdoenisoptellenSamenwerkenisvermenigvuldigenrdquoDatzegtprofdrFerryKosterbijzonderhoogleraarInnovatievesamenwerkingaanTilburgUniversityZiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwssamenwerken-echte-winst-zes-gouden-tips-van-ferry-koster
31 regionale plannen van aanpakMaarliefst31arbeidsmarktregiorsquoshebbeneenplanvanaanpakgemaaktoverhunaanpakomderegionalesamenwerkingtussenUWVgemeentenenGGZteverbeterenzodatclieumlntenmetpsychischeaandoeningenbeteraanhetwerkkomenHetministerievanSZWheeftdeplannenbeoordeeldenuiteindelijkkomenzijallemaalinaanmerkingvoordefinancieumlleimpulsvanhetministerievanSZWToenmaligstaatssecretarisKlijnsmasteldeviahetkaderStimuleringregionalesamenwerkingGGZenWerkampInkomenintotaalmaximaal euro 35miljoenbeschikbaarInveelplannenisaandachtvoorcasuistiekbesprekingenenonderlingedeskundigheidsbevorderingenintervisieMeerdereregiorsquoshebbendeambitieomdewerkprocessenvanUWVgemeentenenGGZrondmensenmeteenpsychischeaandoeningopelkaaraftegaanstemmenofomtoteengezamenlijkwerkprocestekomenInzetenontwikkelingvanIPSkomtregelmatigindeplannenterughttpswwwsamenvoordeklantnlnieuws31-plannen-van-aanpak-ingediend
22
HetministerievanSZWlaatdekomendetweejaaronderzoekdoennaardeuitvoeringvandesamenwerkingsplannenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsonderzoek-naar-de-uitvoering-van-de-31-plannen
Afstemming werkprocessenInveelplannenvanaanpakwordtaandachtbesteedaanhetafstemmenvanwerkprocessentussenUWVgemeentenenGGZOpvallenddaarbijsommigenwerkenlsquovanbovennaarbenedenrsquoeerstbeleiddandewerkprocessenanderenvanbenedennaarboveneerstdepraktijkvandaaruitkomentotbeleidVoorbeeldbeleideersthttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwswerkgevers-centraal-plan-van-aanpak-drenthe
Voorbeeldpraktijkeersthttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsbouw-samenwerking-op-vanuit-de-praktijk-en-niet-vanaf-de-bestuurstafelshttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsplan-van-aanpak-zuid-limburg-sense-urgency
Integraal casemanagementVerschillendegezaghebbendepartijenbenadrukkenopbasisvanonderzoekhetbelangvaneenintegraleaanpakenintegraalcasemanagementvanuitWerkampInkomenendeGGZEengreepHetTrimbosInstituutpleitvoorsamenwerkingtussenFACT-teams(GGZ)ensocialewijkteamshttpsassetstrimbosnldocs97ad37ee-bffa-46e6-b55e-0a01c646ed51pdf
DeOrganisatievoorEconomischeSamenwerkingenOntwikkeling(OECD)beveeltNederlandaanompsychischeproblemenaltijdgeiumlntegreerdaantepakkenDedienstverleningaanclieumlntenmetpsychischeaandoeningenblijftachterdooreengebrekkigontwikkeldeondersteuningdoorcasemanagersaldusdeOECDOmdatmensenmeteenmentaleaandoeningvaakookandereproblemenhebbeniseenmultidisciplinaireondersteuningnodigwaarinzorgwerkeninkomenenanderesocialesectorenwordengecombineerd
OECDMentalHealthandWorkNetherlandsOECDPublishing2014DitrapportmaaktdeeluitvaneenseriepublicatiesoverdiverseOECD-landenOnlinetelezenviahttpwwwoecdorgnetherlandsmental-health-and-work-netherlands-9789264223301-enhtm
Tedownloadenviadezepaginahttpswwwrijksoverheidnldocumentenrapporten20141201oecd-rapport-mental-health-and-work-the-netherlands
OECDReportHealthataglanceEurope2016Onlinetelezenviahttpwwwoecdorghealthhealth-at-a-glance-europe-23056088htm
httpwwwoecd-ilibraryorgsocial-issues-migration-healthmental-health-and-work_9789264124523-en
23
HetZorginstituutNederlandheeftaangegevenwaardegrenzentussendedomeinenvanWerkampInkomenenGGZliggenTegelijkconstateerthetZorginstituutdaternogveelmisgaatindeafstemmingtussenbeidedomeinenzowelquabeleidalsuitvoeringhttpswwwzorginstituutnederlandnlpublicatiesrapport20160829bevorderen-van-participatie-van-clienten-met-een-psychische-stoornis
Casebesprekingen en regievoeringInsommigeregiorsquosisalervaringmetgemeenschappelijkeclieumlntbesprekingeninveelanderebestaathetvoornemendaartoeZieondermeerparagraaf27vanSamenwerkenaanwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
FrieslandheeftdriesubregionalecasusgroepenwaarinGGZgemeentenenUWVclieumlntenbesprekenDezecasusteamswordenndashzekerindebeginfasendashprofessioneelbegeleiddoortrainersendocentenvandeNoordelijkeHogeschoolLeeuwardenIndecasusgroepenwordtperclieumlnteacuteeacutenregievoerderbenoemdhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
CentraalindeaanpakvenderegioHollandRijnlandstaathetcasuiumlstiekoverlegDaarinoverleggenallebetrokkenpartijenovercasussendiezijzelfkunneninbrengenInhetoverlegwordtbepaaldwatermoetgebeurenwelkeafsprakennodigzijnenwiedaarbijbetrokkenzijnDaarbijwordtereacuteeacutenregiehouderbenoemdhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsbouw-samenwerking-op-vanuit-de-praktijk-en-niet-vanaf-de-bestuurstafels
GegevensuitwisselingEffectievesamenwerkingtussenWerkampInkomenenGGZkannietgoedplaatsvindenzonderdatgegevensoverdegemeenschappelijkeclieumlntuittewisselenDaarbijgaathetlangnietaltijdompuurmedischeinformatieOmherstelenparticipatiegoedtecombinerenishetvooralnodigominzichttedeleninwatiemandondanksdeaandoeningweacutelkanwatdeambitiesenwensenzijnenmetwelkeaanpassingenmogelijkrekeninggehoudenmoetenwordenHelaasbiedtdehuidigewet-enregelgevingrondgegevensuitwisselingenprivacygeenantwoordopallevragenvanprofessionalsHetbestedatzijdaaromkunnendoenishandelenindegeestvandewetgevingmaardaarbinnenopgewetensvollewijzewelzoekennaarpraktischeoplossingenInhetrapportSamenwerkenaanwerk(paragraaf47)wordtingegaanopgegevensuitwisselinghttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
httpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingensamenwerken-met-zorgprofessionals--gegevensuitwisseling-en-privacy
httpswwwdivosanlwerkwijzer-werk-en-inkomen-in-het-sociaal-wijkteamgegevensuitwisseling-beroepsgeheim-en-privacy
24
Protocollen gegevensuitwisselingInderegionalewerkateliersbleekdatinmeerdereregiorsquosafsprakenzijngemaakttussenGGZUWVengemeentenoverhoeomtegaanmetgegevensuitwisselingIndearbeidsmarktregioFrieslandiseenprotocolopgesteldvoordegegevensuitwisselingrondgezamenlijkeclieumlntenhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlageprivacyprotocol_frieslandpdfoverlay-context=nieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
Tips gegevensuitwisseling en privacybull Houdsteedsvoorogenwathetdoelisvande
gegevensuitwisselingDatwordtsnelvergetenGadusnawelkegegevensnoodzakelijkzijnvoorhetdoelkanhetookmetmindergaatdeuitvraagnietteverofisereenanderemanieromdegegevenstekrijgen(eisenvansubsidiariteitenproportionaliteit)
bull MedischeinformatieismeestalnietnodigalleeninformatieoverarbeidsmogelijkhedenenarbeidsbeperkingenMedischedossiersmogennietwordenuitgewisseldtenzijdeklantzezelfterbeschikkingstelt(enbeperkttotdevoorhetdoelrelevanteinformatie)
bull Vraagdeclieumlntaltijdtoestemmingvoorgegevensuitwisselingenlegdietoestemmingschriftelijkvast(datisoverigensgeenblancomachtiging)Legdeklantdaarbijzorgvuldiguitwaaromdegegevensnodigzijnenbeperkjetotgegevensdieechtnodigzijn
bull SomskunnencasusbesprekingentussenzorgverlenerenklantmanagersanoniemzijnBijniet-anoniemecasus-besprekingenisschriftelijketoestemmingvandeclieumlntvereist
bull Indriegesprekkenkomtinformatiesnelnaarboven
bronTekstinparagraaf47p3132Samenwerkenaanwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
Visie LCR op privacy en gegevensuitwisselinghttpswwwlandelijkeclientenraadnlContentDownloads141112-factsheet-privacypdf
Algemene uitgangspunten begeleiding naar werkbull Sluitaanbijdewensenendoelenvandeklant Werkenisvoormensenmeteenpsychischeaandoeningniet
altijdmakkelijkOmdemotivatietekunnenopbrengenishetdaaromextrabelangrijkdathetwerkzogoedmogelijkaansluitbijdekwaliteitenwensenendoelenvandepersoon
bull Werkvanuiteenintegralebenadering Wanneeriemandbehandelingnodigheeftishetbelangrijk
datdebehandelinggoedafgestemdisophettrajectnaarwerkDitgeldtookvoor(blijvende)ondersteuningdieiemandnodigheeftGoedeafstemmingvanbehandelingondersteuningenbegeleidingisessentieel
bull Denkinmogelijkheden IedereenkanietsDatishetaangrijpingspuntvoorbegeleiding
naarwerkWeescreatiefinhetbedenkenvanoplossingenvoorproblemenenvertaalmogelijkebeperkingenoppraktischemanierinmogelijkhedenFixeerjealsbegeleidernietopdeaandoeningBedenkdatfunctiesaanpasbaarzijn
25
bull Zorgvoorvoldoendeuitdaging IedereenkanzichontwikkelenWathiervoornodigisis
voldoendeuitdagingEenuitdagingis100maatwerkenvooriedereenverschillendMaarvooriedereengeldtalsietstemoeilijkoftemakkelijkisontwikkeljejezelfniet
bull Hetkanenmagmisgaan BijuitdagingenhoortdathetmiskangaanMaarhet
alternatiefnietsdoenofalleenmaarveiligekeuzesmakenisnietbeterTegenslagenenfaalervaringenzijneenonderdeelvaneenleerproces
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
App Many ondersteunt samenwerkingIndediverseregionalewerkateliersisnaarvorengekomendaterveelbehoefteisaanwisselwerkinghetuitwisselenvankennisencontactleggenmetelkaarDaarombiedenweuhetgebruikvandeappManyaanHetiseenbestaandeappwaarineencommunicatiekanaalisaangemaaktSAMENWERKINGGGZENWampImettoevoegingvan1 De35arbeidsmarktregiorsquos2 10categorieeumlnzoalsinterventiesfinancieumlnenGebruikdeappomeenvraagstellenofeenberichtophetprikbordachtertelateninhetcommunicatiekanaallsquoKennisnetwerkGGZenWampIrsquoDitkuntuzowelopregio-niveaudoenofineencategorieEencategorieisregio-overschrijdendBijeenregiokrijgenalleendiegenendevraagteziendieookdedesbetreffenderegiohebbengeselecteerdDeappistevindeninbull iTunesbull GooglePlaybull WindowsPhone
HoedeappteinstallerenentegebruikenDatisheeleenvoudigVolgdeinstructiesindehandleidingOfziedepaginahttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsapp-many-versterkt-het-kennisnetwerk-ggz-en-werk-inkomen
HetcommunicatiekanaallsquoKennisnetwerkGGZenWampIrsquoiseenbeslotenkanaalWiltuookandereprofessionalsuitnodigenomtekennisuittewisselenStuurdaneene-mailnaarhelpdeskimpulssamenvoordeklantnlovvappManyendegegevensvandeprofessional(naamorganisatiefunctieene-mailadres)
Ondersteuning door de ProgrammaraadDeProgrammaraadheefteenspecialepaginaopzijnsitelsquoSamenvoordeklantrsquooverwerkpsychischeaandoeningenensamenwerkingtussenprofessionalsuitGGZenWampIHieroponderanderdoorverwijzingennaarondersteunendeproductenhttpswwwsamenvoordeklantnlpsychische-aandoening-en-werk
MaandelijksverschijntdedigitaleNieuwsbriefSamenwerkingGGZenWampIHierinveelpraktischetipsenervaringenronddeuitvoeringvanderegionaleplannenvanaanpakOponderstaandepaginanadereinformatielinksnaardereedsverschenennieuwsbrievenendemogelijkheidomje(gratis)teabonnerenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsnieuwsbrief-samenwerking-ggz-en-wi
26
4Kennis enkennisdelenInhoudbull Regionale werkateliers en plannen van aanpak 27bull Divosa 27 bull SBCM 27bull ParticipatieCampus 28bull Phrenos 28bull Tranzo 28bull Samen Sterk Zonder Stigma 28 bull GGZ Nederland 28bull AKC 29bull MMM 29bull Centrum Inclusieve Arbeidsorganisatie 29bull MIND 29bull LPGGZ 29 bull App Many 29bull Trimbos-instituut 29bull Movisie 29
27
4KennisenkennisdelenOm beter en effectiever samen te werken is het delen van bestaande en opbouwen van nieuwe kennis onontbeerlijk Zowel binnen de domeinen GGZ en Werk amp Inkomen als daartussen In dit hoofdstuk van de routekaart onder meer links naar vindplaatsen van kennis zoals kenniscentra en organisaties alsmede hun opleidingen en trainingen We beperken ons daarbij tot non-profit organisaties Dat neemt niet weg dat er ook een relevant aanbod van trainingen en opleidingen is van commercieumlle partijen
Regionale werkateliers en plannen van aanpakKennisdelingwaseenbelangrijkonderwerpinderegionalewerkateliersInderegionaleplannenvanaanpakisdeweerslagdaarvanduidelijkterugtevindenininitiatievenrondthemabijeenkomstengezamenlijketrainingenenopleidingenoverzichtenvanproducteneninterventieskenniskringenopbouwvaneenregionalesocialekaartetcInhoofdstuk2vanhetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquozijnzebeschrevenmetnameinparagraaf26httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
KennisdeleniseenbelangrijkepijlervanhetplanvanaanpakinWest-BrabantDaarbijgaathetmetnameomeffectieveinterventiesenaanpakkenDesamenwerkendepartijengaantrainingenenworkshopsorganiserenbijvoorbeeldoverdevraaghoejeeenpsychischeaandoeningherkentOfwatgemeentenenUWVinhuishebbenaanbegeleidingsmogelijkhedenrichtingwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwssamen-werken-aan-werk-west-brabant
DivosaDivosaisdeverenigingvanleidinggevendeninhetsociaaldomeinOpdesitevanDivosazijnverschillendewerkwijzerstevindenoverdere-integratievanmensenmeteenpsychischeaandoeningalsmedeeendigitalekenniswijzereene-learningeentrainingvoorklantmanagersendiverseanderehulpmiddelenhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
SBCMSBCMishetKenniscentrumenAampO-fondsindesocialewerkgelegenheidHetdoelvanSBCMismiddelshaaractiviteitenbijdragenaanpassendbetaaldenduurzaamwerkvoormensenmeteenafstandtotdearbeidsmarktSBCMheeftmeerderetrainingenvoordiversedoelgroepeneene-learningenheeftdiverseandererelevanteproductenzoalshandreikingenvoorbegeleidingDeSBCM-productenzijndeelstevindenindeParticipatieCampuswwwsbcmnlproducten
28
ParticipatieCampusDeParticipatieCampusiseeninitiatiefvanDivosaenSBCMterbevorderingvanhetvakmanschapindeuitvoeringDeParticipatiecampusgeefttoegangtotverschillendee-learningsdigitalekenniswijzersenandereproductenRegistratie(gratis)isvereistwwwparticipatiecampusnl
httpsparticipatiecampusnlkenniswijzers
httpsparticipatiecampusnlelearningaanbod
PhrenosPhrenosishetkenniscentrumvoorernstigepsychischeaandoeningen(epa)OpdesitevanPhrenosstaatveelinformatieoverEPA(ernstigepsychischeaandoeningen)enwerkrichtlijnenbijeenkomstenkenniskringenaanpakkeneninterventiesPhrenosbeheertenontwikkeltdeinterventieIPS(IndividuelePlaatsingenSteun)enverzorgtdeopleidingtotIPS-jobcoachhttpswwwkenniscentrumphrenosnl
TranzoTranzoishetwetenschappelijkcentrumvoorzorgenwelzijnvanTilburgSchoolofSocialandBehavioralSciencesTilburgUniversityDemissieishetverbindenvanwetenschapenpraktijkophetgebiedvanzorgenwelzijnhttpswwwtilburguniversityedunlonderzoekinstituten-en-researchgroepentranzo
TranzokentverschillendeAcademischeWerkplaatsenwaarinderelatietussenpsychischeaandoeningenenwerkcentraalstaatmetnamedeAcademischeWerkplaatsArbeidenGezondheidhttpswwwtilburguniversityedunlonderzoekinstituten-en-researchgroepentranzoacademischewerkplaatsenarbeid-en-gezondheid
Samen Sterk Zonder StigmaDesitevanSamenSterkZonderStigma(SSZS)geeftondermeertoegangtoteentraininglsquoSelecterenzondervooroordelenrsquodee-learninglsquoOpenheidpsychischegezondheidwerktrsquoendeapplsquoSterkophetWerkrsquoBovendienpresentatiesvanwerkambassadeursenworkshopsamppresentatiesopmaatwwwsamensterkzonderstigmanl
ZieookparagraafoverSSZSinhoofdstuk6pagina38
GGZ NederlandGGZNederlandisdebrancheorganisatievoorinstellingenindegeestelijkegezondheidszorgenverslavingszorgSteedsmeerGGZ-instellingenzienwerkenparticipatiealsnuttigeennoodzakelijkeonderdelenvangenezingenrehabilitatieenintegrerendieinhunbehandelingBijvoorbeeldmetarbeidsmatigedagbehandelingofwerkonderbegeleidingvangespecialiseerdetrajectbegeleidersofjobcoachesvaakineenambulantbehandelteamOpdewebsitevanGGZNederlandisveelrelevanteinformatietevindenbijvoorbeeldoverdeontwikkelingvane-mentalhealthhttpwwwggznederlandnl
httpswwwzorgkaartnederlandnlggz
29
AKCHetArbeidsdeskundigKenniscentrum(AKC)heeftvelerelevantepublicatiesenorganiseertdaarnaastregelmatigbijeenkomstenhttpswwwarbeidsdeskundigennlakc
MensenMetMogelijkhedenInhetprojectMensenMetMogelijkheden(MMM)werken21beroepsgroepenenhunorganisatiessamenaanhetbevorderenvandeparticipatievanmensenmeteenpsychischekwetsbaarheidViadesitevanMMMisondermeereentrainingtoegankelijkdieindividueelmaarookgroepsgewijs(bijvoorbeeldinberoepsmatiggemengdegroepen)gevolgdkanwordenDaarnaastondermeereenInspiratieboekhttpwwwmmm-mensenmetmogelijkhedennl
Centrum Inclusieve ArbeidsorganisatieHetCentrumInclusieveArbeidsorganisatie(CIAO)kanhelpenmethetbetertoegankelijkmakenvaneenarbeidsorganisatievoormensenmeteenbeperkingondermeerdoorInclusiefHerontwerpvanWerk(IHW)HetCIAOiseengemeenschappelijkinitiatiefvandeUniversiteitMaastrichtenUWVhttpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgexpertisecentrum
ZieookparagraafoverCIAOinhoofdstuk5pagina35
MINDMINDwilpsychischeproblemenvoorkomenenmensendiehiermeetemakenhebbenondersteunendoorinformatietebiedenonderzoektedoenprojectenuittevoerenenactietevoerenMINDiseeninitiatiefvanFondsPsychischeGezondheidKorrelatieenhetLandelijkPlatformGGZhttpswijzijnmindnl
Landelijk Platform GGZHetLandelijkPlatformGGZ(LPGGZ)iseenkoepelvanclieumlnten-enfamilieorganisatiesindeGGZHetLPGGZstreefternaardepositievanmensenmeteenpsychischeaandoeningstructureelteverbeterenondermeerviaallerhandeprojectenwaaronderlsquoopenvoorwerkrsquohttpwwwplatformggznllpggz
httpwwwplatformggznllpggzopen_voor_werk
App ManyViadeappManykunnenprofessionalsenanderebetrokkeneninderegioinformatieenvragenuitwisselenZieparagraafAppManyondersteuntsamenwerkinginhoofdstuk3Zieparagraafoverappmanyinhoofdstuk3paginanummer25
Trimbos-instituutHetTrimbos-instituutwildegeestelijkegezondheidverbeterendoorhetdelenvankennisHetTrimbosInstituutontwikkeltinterventiesenbeheerteenwebsitemeterkendeinterventiesindelangdurigeGGZhttpswwwtrimbosnl
httpserkendeinterventiesggztrimbosnl
MovisieMovisieishetlandelijkkennisinstituutenadviesbureauvoorhetsociaaldomeinMovisiebeheertondermeerdedatabankeffectievesocialeinterventieshttpswwwmovisienl
httpswwwmovisienleffectieve-sociale-interventies
30
5Werkgevers
en banenInhoudbull Psychosociale arbeidsbelasting 31bull Werkgeversbenadering en -dienstverlening 31bull Tips van professionals 32bull Instrumentarium Participatiewet 32bull Banenafspraak 33bull Doelgroepregister 33bull Samen Sterk Zonder Stigma 33 bull Werkambassadeurs 33bull Locus 33bull De Normaalste Zaak 34bull Onbeperkt Ondernemen 34bull Begeleidingskaarten psychische beperking 34bull Handreikingen 34bull Harrie en Werkmaat 34bull Centrum Inclusieve Arbeidsorganisatie 35bull Tips van Samen Sterk Zonder Stigma voor de advisering van werkgevers 35
31
5WerkgeversenbanenEr is - terecht - veel aandacht voor het (terug)leiden van mensen met een psychische aandoening naar de arbeidsmarkt Maar preventie van uitval is stap eacuteeacuten Dat moet gestalte krijgen in de werksituatie bij de werkgever
Bij re-integratie zijn werkgeverscontacten onontbeerlijk Dit is vanouds iets van het domein Werk amp Inkomen en loopt met name via de zogenaamde werkgeversservicepunten van UWV en gemeenten Naarmate de GGZ meer belang hecht aan werk vindt ook daar werkgeversbenadering plaats bijvoorbeeld in het kader van IPS Het is van belang dat op elkaar af te stemmen de werkgever zo min mogelijk te belasten met allerlei verschillende contacten en arrangementen en de werkgever zoveel mogelijk te ontzorgen De Participatiewet heeft daar een aantal moge-lijkheden voor gecreeumlerd Daarnaast kunnen herontwerp van werk en specifieke ondersteuning helpen bij een goede integratie van werknemers met een psychische aandoening in een bedrijf
Psychosociale arbeidsbelasting Psychosocialearbeidsbelasting(PSA)iseenbelangrijkerisicofactorvooruitvalenpsychischekwetsbaarheidHetterugdringenofvoorkomenvanPSAisdanookeenhoeksteenvangoedARBO-beleidIndeHandreikingPsychosocialearbeidsbelastingstaantalvanaanknopingspuntendaarvoorhttpwwwdearbocatalogusnlsitesdefaultfilesstvdahandreikingenhandreiking_psapdf
httpswwwarboportaalnlexterne-bronneninstrumentenhandreiking-psychosociale-arbeidsbelasting-psa
Werkgeversbenadering en -dienstverleningLeesoverwerkgeversbenaderingenwerkgeverscontacteninlsquoSamenwerkenaanwerkrsquoparagraaf3738en41alsmedeindewerkwijzersvanDivosahttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
httpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--werk-samen-met-werkgevers
InhetDrentseplanvanaanpakstaateengezamenlijkewerkgeversbenaderingcentraalDeGGZ-trajectbegeleidersnaarwerksluitenaanbijdeaccountmanagersvangemeentenenUWVinhetWerkgeversservicepunthttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwswerkgevers-centraal-plan-van-aanpak-drenthe
Dewerkgeversservicepuntenspeleneenbelangrijkerolindeondersteuningvanwerkgeversbijhetindienstnemenvanwerknemersmet(psychischeenandere)beperkingenhttpswwwwerknlwerk_nlwerkgeverwervingsadvieswerkgeversservicepunt
32
OpdesitelsquoSamenvoordeklantrsquovandeProgrammaraadisveelrelevanteinformatietevindenoverwerkgeversbenaderingenwerkgeversdienstverleninghttpswwwsamenvoordeklantnlwerkgeversdienstverlening
httpswwwsamenvoordeklantnlwerkgeversdienstverleningwerkgeversservicepunten
Werkgeversservicepuntenperarbeidsmarktregiohttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagewerkgeversservicepunten_22_08_2017pdfoverlay-context=arbeidsmarktregios
Tips van professionalsbull Netwerkontwikkelingmetwerkgeversisvangrootbelang
Geefindecontacteneenduidelijkenreeumlelbeeldvanwateenwerkgeverkanverwachten
bull OntzorgdewerkgeverZijvrezenextrabelastinglsquogedoersquoeneenvergrotekansopuitvalErvaringenvanuitbijvoorbeeldIPSlatenziendatditzekernietaltijdterechtisEengoed
middelomwerkgeverstehelpenisdeno-riskpoliswaarmeewerkgeverszijningedekttegenmogelijkeuitvaldoorziektevandenieuwewerknemer
bull Benutdemogelijkhedenvanbegeleidingvanwerkgeversendecollegarsquosopdewerkvloervandenieuwewerknemer
bull Neembezwarenserieusmaarprobeerzeteontzenuwenofbeheersbaartemakenbijvoorbeelddoordeinzetvaneenjobcoach
bull Alshetluktomeenklantmeteenpsychischprobleemsuccesvolteplaatsenopentdatdewegvooranderenzoisdeervaringvanbegeleiders
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
GGZ-instellingRoadsenuitzendketenAdeccogaansamenwerkenommeermensenmeteenpsychischeaandoeningaaneenbaantehelpenenhengoedtebegeleidenDebasisvandezepubliek-privatesamenwerkingisdatiederdoetwaarhijgoedinisbullAdeccoheefteenwerkgeversnetwerkenvacaturesbullRoadsheeftdecapaciteitenervaringommensenmetpsychischeaandoeningentebegeleidenookinhetwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsgoed-op-weg-met-publieke-private-samenwerking
Instrumentarium ParticipatiewetDeParticipatiewetbiedtmeerderemogelijkhedenomeenwerkgeverteontzorgenenomhethaalbaartemakeniemandmeteenbeperkingindiensttenemenzoalseenloonkostensubsidieofno-riskpolisZievooreenhandzaamoverzichtvandeinstrumentenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwskennisdocumenten-geactualiseerdhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagekennisdocumentondersteuningmensenpwet-versiefeb17pdfoverlay-context=userspearl-hartgers
33
BanenafspraakInhetSociaalAkkoordisvastgelegddatwerkgevers125000extrabanenvoormensenmeteenarbeidsbeperkingmoetencreeumlrenwaarvan25000bijdeoverheiden100000inhetbedrijfslevenDeafsprakentussensocialepartnersenkabinetzijnookvastgelegdindeWetbanenafspraakenquotumarbeidsbeperkten(WetBQA)httpswwwsamenvoordeklantnlwettenbanenafspraak
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlageofficiele_versie_kennisdocument_wet_banenafspraak_en_quotum_arbeidsbeperkten_-_zomer_2017pdfoverlay-context=
httpswwwsamenvoordeklantnlwetten
DoelgroepregisterHetdoelgroepregisterbevatkandidatendieinaanmerkingkomenvoordebanenafspraakofdiemetanderewoordenmeetellenvoorhetbehalenvandeafgesprokenaantallenVoorwerkgeverskanhetvanbelangzijnomiemandvanuithetdoelgroepregisterteplaatsenomzoaanbijtedragenaanhetrealiserenvandeverplichtingenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwskennisdocumenten-geactualiseerd
Samen Sterk Zonder StigmaSamenSterkZonderStigmazetzichinvoorzichinvooreensamenlevingwaariniedereenopenkanzijnoverpsychischeaandoeningenBespreekbaarheidvanpsychischeaandoeningenophetwerkleidttoteerderhulpzoekenminderziekteverzuimgrotereproductiviteitenminderpresenteiumlsme(menisaanwezigmaar
doetnietsnuttigsmeer)watookveelvoordelenvoordewerkgeveropleverthttpswwwsamensterkzonderstigmanlgclid=CIzNpJLFjdMCFQaVGwod-1oMdA
DorienVerhoevenvandeStichtingSamenSterkZonderStigmahieldop12april2017eenpresentatieoverstigmaendebenaderingvanwerkgevershttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagestigma_en_de_benadering_van_werkgeverspdfoverlay-context
ZieookparagraafoverSSZSinhoofdstuk6pagina38
WerkambassadeursDewerkambassadeurszijneeninitiatiefvanSamenSterkZonderStigmawerknemersmeteenpsychischeaandoeningdiewerkenbinnengewonebedrijvenenzichdaarinzettenvoordebevorderingvanbespreekbaarheideneenveiligecultuurhttpswwwsamensterkzonderstigmanlover-onsambassadeurs
LocusLocusiseenin2011opgerichtpubliek-privaatnetwerkvanbedrijvengemeentenenSW-bedrijvendathelptmensenmeteenafstandtotdearbeidsmarktopeenduurzamemanierintezettenhttpwwwlocusnetwerknl
34
De Normaalste ZaakDeNormaalsteZaakiseennetwerkvankleinereengroterewerkgeversdiestrevennaarlsquoinclusiefondernemenrsquoOpwwwdenormaalstezaaknlzijnondermeeroverzichtentevindenvanregelingenvoorwerkgeversdiewerknemersmeteenarbeidsbeperkingindienstnemenwwwdenormaalstezaaknl
Onbeperkt OndernemenDewebsitewwwonbeperktondernemencombevatvoorbeeldentipsenhandreikingenvoorwerkgeversdiearbeidsgehandicaptenindienstwillennemenOokdebegeleidingdaarvankomtnadrukkelijkaanbodwwwonbeperktondernemencom
Begeleidingskaarten psychische beperkingDeBegeleidingskaartengevensnelinzichtindegedragskenmerkenvandemedewerkermeteenpsychischebeperking(watzieik)enhoedaarhetbestmeeomgegaankanworden(watdoeik)EriseenversievoordewerkgevereneenversievoordebegeleidervanSocialeWerkvoorzieningofWerkbedrijfDekaartenzijnontwikkelddoorSBCMhttpswwwsbcmnlfileadminsbcm_datasectorenduurzame_banenbegeleidingskaarten_interactief_defpdf
HandreikingenSBCMheefthandreikingenontwikkeldomdeongeschrevenregelsineenbedrijfinzichtelijktemakenDoorvoorafinformatietekrijgenkandenieuwecollegazichgedragenzoalsdatbijdewerkgevergebruikelijkisHetisteoverwegenomwerkgeversopdezedocumententewijzenalszekandidatenmeteenpsychischebeperkingindienstnemen
httpswwwsbcmnlfileadminsbcm_dataproductenduurzaam_werkverbandproductendownloadsHandreiking_aan_het_werk_met_nieuwe_collegas_interactief_defpdf
httpswwwsbcmnlfileadminsbcm_dataproductenduurzaam_werkverbandproductendownloadsSBCM_Checklist_Spelregels_werkgeverpdf
httpswwwsbcmnlfileadminsbcm_dataproductenduurzaam_werkverbandproductendownloadshandreiking_begeleiding_op_de_werkvloerpdf
Harrie en WerkmaatHarrieisbedachtdoorCNVJongerenEenlsquoHarriersquoiseendirectecollegavaneenwerknemermeteenbeperkingdieoptreedtalsbegeleiderHarriestaatvoorHulpvaardigAlertRealistischRustigInstruerendenEerlijkhttpwwwikbenharrienl
SBCMenFNVhebbeneenvergelijkbaaraanbodontwikkeldalsdeHarrienamelijkdeWerkmaatZiehttpswwwsbcmnlproductenduurzaam-werkverbandproductenmaatjes-voor-medewerkers-met-arbeidsbeperkinghtmlL=0
35
Centrum Inclusieve ArbeidsorganisatieHetCentrumInclusieveArbeidsorganisatie(CIAO)eeninitiatiefvandeUniversiteitMaastrichtenUWVzetzichinomarbeidsplaatsenteontwerpenbijreguliereorganisatiesvoormensenmeteenafstandtotdearbeidsmarktookvoormensenmetpsychischeaandoeningenDaarbijwordtdemethodiekInclusiefHerontwerpvanWerk(IHW)toegepasthttpwwwinclusievearbeidsorganisatieorg
httpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgmethoden-instrumenteninclusief-herontwerp-van-werk
VanuitdieinvalshoekisdeMaastrichtseWerkcapaciteitMonitor(MWcopyM)aangepastvoorgebruikdoorGGZ-trajectbegeleidersDeMWcopyMiseenhulpmiddelvoorhetschattenenmonitorenvandewerkcapaciteitvanmensenmeteenernstigepsychischeaandoening(EPA)ensteltbegeleidersinstaathetfunctionerenophetwerktebesprekenhttpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgmethoden-instrumentenmaastrichtse-werkcapaciteit-monitor
HetartikellsquoLendingaHelpingHandatWorkAMultilevelInvestigationofProsocialMotivationInclusiveClimateandInclusiveBehaviorrsquogaatinopdenoodzaakvanlsquoinclusiefgedragrsquovanindividuelewerknemersmaarookteamsendegehelearbeidsorganisatievooreensoepeleintegratievanwerknemersmet(psychischeofandere)beperkingenhttpslinkspringercomarticle101007s10926-016-9680-z
Tips van Samen Sterk Zonder Stigma voor de advisering van werkgeversbull Praatmetinplaatsvanoverbull Leerdesignalenherkennenbull Focusopwatjekuntbeiumlnvloedenbull Creeumlereenveiligewerksfeerbull Pakdeoorzakenvanstressaanbull Blijfingesprekingevalvanziektenbull Helpcollegarsquosermeeomgaanbull Weesalertopnegatiefgedraghttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagestigma_en_de_benadering_van_werkgeverspdfoverlay-context
36
6Stigma
Inhoudbull Stigma en zelfstigma 37bull Stigma bestrijden 37 bull Handboek destigmatisering bij psychische aandoeningen 38 bull Destigmatiseringsinterventies 38bull Empowerment en doorbreken zelfstigma 38bull Samen Sterk Zonder Stigma 38 bull Werkambassadeurs 39bull Kennisthema stigma van Kenniscentrum Phrenos 39bull Vertellen of verzwijgen 39bull Tips 40
37
6StigmaEen van de grootste obstakels op weg naar werk is het stigma dat rust op psychische aandoeningen Stigma in de samenleving bij werkgevers en toekomstige collegarsquos Maar soms ook bij professionals en begeleiders En niet in het minst bij de persoon zelf zelfstigma Wat weten we over stigma en hoe daarmee om te gaan
Destigmatisering Drie gouden regels voor professionalsbullNeemeenopenhoudingaantegenoverdeclieumlntbullZorgdatjeenigekennishebtoverstigmaendestigmatiseringbullPleegreflectieopjeeigenaannames
Stigma en zelfstigmaZorsquon40vandeNederlanderskrijgtzelftemakenmeteenpsychischeaandoeningenTochbrengtheteenstigmametzichmeeDatleidttoteenkleinerekansopwerk90vandemensenmeteenpsychischeaandoeningzegtlasttehebbenvandegevolgenvanhetstigmazoblijktuitonderzoekDiegevolgenzijnminderkansopwerkminderzelfvertrouweneennegatiefzelfbeeldenzelfssociaalisolementEenderdetoteenkwartvandebetrokkenenvoeltzichgediscrimineerdofoneerlijkbehandeldDatleidterbij20toeervanaftezienwerktezoekenofeenopleidingtegaandoenHetstigmadatdebuitenwereldoplegtwordtvaakeigengemaaktdoordebetrokkeneHetstigmawordtgeiumlnternaliseerdenerontstaateenzelfstigmaDitisextraschadelijkEenstigmazouiemandnogkunnenmotiverenomhettegendeeltebewijzenMaarbijeenzelfstigmaverzetiemandzichnietmeertegenhetstigmahttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsstigma
HetartikellsquoHowandwhenstereotypesrelatetoinclusivebehaviortowardpeoplewithdisabilitiesrsquogaatinopdegevolgenvannegatievestereotypenenhoudingenvanwerkgeversenwerknemerstenopzichtevanwerknemersmetbeperkingen(waarondepsychischeaandoeningen)httpwwwtandfonlinecomdoiabs1010800958519220151072105
Stigma bestrijdenInparagraaf36vanhetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquoeencompactoverzichtvanhoestigmakanwordentegengegaanhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
IndelsquoWerkwijzerPsychischeaandoeningenenlichteverstandelijkebeperkingenHandboekvoormaatwerkbijhetbegeleidennaarwerkrsquogaatparagraaf23overhetwakenvoorstigmatiseringDaarinondermeertipshoetehandelenalsbegeleiderOokbegeleiderskunnenzichnietaltijdonttrekkenaanhetdenkeninstereotypenalshetgaatompsychischeaandoeningenBijvoorbeelddoorerautomatischvanuittegaandatwerknietaandeordeisofandershooguitsimpelwerkofonbetaaldwerkZiebijvoorbeeldhoofdstuk1enparagraaf22vandeWerkwijzerRe-integratievanklantenmetpsychischeaandoeningenhttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--waak-voor-stigmatisering
38
Hoe kun je als begeleider destigmatisering bevorderen Tips van Dorien Verhoeven van Samen Sterk Zonder Stigmabull Weetdaterzoietsalsstigmaenzelfstigmaisendathet
heelvaakvoorkomtbull Zorgdatjeenigekennishebtoverstigmaendewerking
ervanbull Weesjebewustvanjeeigenideeeumlnen(voor)oordelenKijk
daareerlijknaarbull WeethoejeeengesprekaangaatmetdeclieumlntBiedt
openingenlaatmerkendatjeopenstaatbegriphebtetcbull Probeersamenmetdeclieumlnttoteenoplossingtekomen
bijvoorbeeldoverdevraagopenheidtegevenaaneen(potentieumlle)werkgeverofniet
bull GebruikwaarmogelijkmethodiekenzoalsCORAL(zieeldersindezenieuwsbrief)
bull Nodigeenvanonzewerkambassadeursuitomtevertellenoverzijnofhaarervaringenmetstigmaophetwerkenhoedaarmeeomtegaan
httpswwwsamenvoordeklantnlnieuwssamen-sterk-zonder-stigma
Handboek destigmatisering bij psychische aandoeningenDithandboekbiedtveeloverzichteninzichtoverhoestigmatebestrijdenHethandboekisalleenindrukofalse-boektekoopbijdeuitgeverennietopinternetbeschikbaarWeeghelJvanPijnenborgMVanlsquotVeerJampKienhorstG(red)(2016)HandboekdestigmatiseringbijpsychischeaandoeningenPrincipesperspectievenenpraktijkenBussumCoutinhohttpsshopcoutinhonlstore_nlhandboek-destigmatisering-bij-psychische-aandoeningen-2027html
DestigmatiseringsinterventiesIndegeneriekemoduledestigmatiseringontwikkelddoorhetNetwerkKwaliteitsontwikkelingGGZondermeerinformatieoverdestigmatiseringsinterventiesenhandvattenvoorprofessionalsmaarookvoorclieumlntenzelfhttpwwwkwaliteitsontwikkelingggznlnetwerk
httpwwwkwaliteitsontwikkelingggznlprojectgenerieke-module-destigmatisering
Empowerment en doorbreken zelfstigmaEmpowermentvandeclieumlntkanhelpenhetzelfstigmatedoorbrekenDaarbijhelpenervaringsdeskundigenvanuiteengelijkwaardigepositie(ex-)clieumlntenomkeuzestemakenweerbijhunmotivatietekomenenteontdekkenwathunkwaliteitenenvaardighedenzijnenwatbijhenpasthttpswwwmovisienlpublicatiesnaar-hart-empowerment-deel-2
Samen Sterk Zonder StigmaDemissievanSamenSterkZonderStigma(SSZS)iseensamenlevingwaarinpsychischeproblematiekbespreekbaarisDatdoetSSZSondermeermethetprojectStigmaenWerkSSZSbiedtvoorlichtinghelptbijhetmakenvaneenplanvanaanpakorganiseertnetwerkenvanwerknemersmeteenpsychischeaandoeninginventariseertbestpracticesenontwikkeltinterventieshttpswwwsamensterkzonderstigmanl
39
VakbondenenondernemingsradenkunneneenbijdrageleverenaanhetbespreekbaarmakenvanpsychischeaandoeningenopdewerkvloerMogelijkhedendaartoewordenechterweinigbenutDitblijktuithetonderzoeklsquoPsychischeDiversiteitWerktvanSamenSterkzonderStigmaOmvakbondenenondernemingsradentehelpenmethetleverenvaneenbijdragezijnverschillendehulpmiddelenontwikkeldbull OnderzoekORampVakbondenPsychischeDiversiteitWerktbull ChecklistvoorOndernemingsradenbull FactsheetvoorOndernemingsradenbull Factsheetvoorvakbonden
WerkambassadeursDewerkambassadeurszijneeninitiatiefvanSamenSterkZonderStigmawerknemersmeteenpsychischeaandoeningdiewerkenbinnengewonebedrijvenenzichdaarinzettenvoordebevorderingvanbespreekbaarheideneenveiligecultuurhttpswwwsamensterkzonderstigmanlover-onsambassadeurs
httpswwwsamensterkzonderstigmanlverhalen
VeelvandeSSZS-ambassadeursverzorgenlezingenofpresentatiesZiehttpswwwsamensterkzonderstigmanlboek-een-ambassadeurverhalen_id=7442
Tips van ervaringsdeskundige Marieke van Keeken voor het aanpakken van stigmabull GanietvooronsdenkenmaarvraagengaingesprekEr
zijnallerleistereotypeninomloopdiedoorbreekjevooraldoorpersoonlijkcontact
bull PersoonlijkeervaringenmakenindrukindestrijdtegenstigmaVraagmensendiezelfkwetsbaarheidhebbenervarenomhunverhaaltedoenDatkaniemandzijnuitdeeigenorganisatiemaardewerkambassadeursvanSSZSkunnendatookdoen
bull ZorgvoorgoedeinformatieoverpsychischeaandoeningenenwerkHetisvaakeeneyeopenerdatbijnadehelftvandemenseninonslandooitzelfwordtgeconfronteerdmeteenpsychischprobleemEndateenaandoeninghelemaalnietalsvanzelfsprekendbetekentdatjenietkanwerken
LeeshaarverhaallsquoHoeikmijnzelfstigmadoorbrakrsquohttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwshoe-ik-mijn-zelfstigma-doorbrak
Kennisthema stigma van Kenniscentrum PhrenosFeitencijfersenontwikkelingenrondstigmaendestigmatiseringhttpwwwkenniscentrumphrenosnlkennisthemasstigma
Vertellen of verzwijgenIsopenheidovereenaandoeningverstandigofnietBijvoorbeeldineensollicitatieprocedureofophetwerkOpenheidishetideaalmaarindepraktijknietaltijdverstandigKenniscentrumPhrenosheefteenbrochureeninterventieomeengefundeerdeafwegingtemakenonderdetitelCORAL(concealorreveal)httpswwwkenniscentrumphrenosnlwp-contentuploads201506CORAL-NL_defpdf
40
SamenSterkzonderStigmaKenniscentrumPhrenosenTranzoTilburgUniversityontwikkelendezeaanpakverderwaarbijhetmeerwordttoegespitstopdeNederlandsesituatiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsverzwijgen-vertellen-coralnl-helpt
httpwwwkenniscentrumphrenosnldienstenprojecten-2doorontwikkeling-coral
TIPS bull Leg contactAngstenonbekendheidspeleneengroterolbijhetinstandhoudenvanstigmatiseringDaaromhelptcontactleggenmetmensenmeteenpsychischeaandoeninghetbesteomdestigmarsquosteverminderenDemanierwaaropjealsklantmanagercontactmaaktbepaaltofjestigmarsquosversterktofjuistvermindert(lsquoJamaarmetborderlinekunjetochnietmetkinderenwerkenrsquo)AlleenbegripvoleerlijkengelijkwaardigcontactvermindertstigmarsquosEnhetcreeumlerteenopenenveiligesfeerwaarindoorvragenstellenmeerbegripontstaat
bull Voorlichting en informatie over psychische aandoeningenErzijnveelverkeerdedenkbeeldenenmythes(lsquoautistenhebbengeengevoelrsquo)DoorjeteverdiepenindeverschillendepsychischeaandoeningenkrijgjeeenrealistischerbeeldOokklantenzelfbaserenzichvaakoponjuistedenkbeeldenenleggenzichzelfdaarmeeonnodigebeperkingenop
bull Zie psychische aandoeningen als deel van een continuuumlmWanneerjemensenmeteenpsychischeaandoeningzwart-wittegenovergezondemensenzetlijkenzevervanjeaftestaanMaariedereenheeftwelpsychischekwetsbaarheden
alsspreekangstofeenaanlegvoorsomberheidWanneerjepsychischeklachtenenkwetsbaarhedenzietalssymptomenopeenspectrumwaarjehogerenlagerkuntscorenisdatminderstigmatiserend
bull Maak vooroordelen en stigmarsquos bespreekbaar ook als begeleidersonderling
bull Gebruik het ICF-raamwerk om de gehele persoon in beeld te krijgen en niet alleen zijn of haar aandoeninghttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--waak-voor-stigmatisering
41
7Ervarings-deskundigen en clieumlnten
Inhoudbull Betrokkenheid clieumlnten en ervarings- deskundigen bij regionale plannen 42bull Landelijke Clieumlntenraad 43bull MIND 43bull Landelijk Platform GGZ 43bull Routewijzer naar werk 43bull Evaluatietool re-integratie 43bull Ervaringsdeskundigen 43bull Verhalen van ervaringsdeskundigen 44bull WerkWeb-Autisme 44bull Howie the Harp 44bull Tips van LPGGZ 44
42
7Ervarings-deskundigenenclieumlntenDoor clieumlntenraden clieumlntenorganisaties en ervarings-deskundigen te betrekken en met hen samen te werken kunnen professionals vanuit de GGZ en Werk amp Inkomen effectiever werken aan herstel en re-integratie Clieumlntenraden hebben een wettelijke basis in het kader van clieumlntenparticipatie Clieumlntenorganisaties zijn er op landelijk regionaal en lokaal niveau Zij ontplooien meerdere activiteiten zoals informeren lotgenotencontacten belangenbehartiging hersteltrajecten en het opbouwen van ervaringsdeskundigheid onder meer via opleidingen
Betrokkenheid clieumlnten en ervaringsdeskundigen bij regionale plannenInderegionalewerkateliersisveelgesprokenovermeerenbeterbetrekkenvanclieumlntenenervaringsdeskundigenZiehetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquometnameparagraaf26en28httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
IndeFrieseprojectgroepziteenclieumlntvertegenwoordigerdiezelfervaringsdeskundigeisverbondenaanhetHerstelcentrumFrieslandHijgeeftooktrainingenaandeprofessionalsBovendien
gaatderegioookeenreeksoverleggentebeleggenvoorclieumlntenDezezullenbegeleidwordendooreenervaringsdeskundigevanuithetHerstelcentrumhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
InhetprojectplanvanHollandRijnlandisveelaandachtvoorervaringsdeskundigheidendebetrokkenheidvanclieumlntenInLeidenbestaatallangeretijdStichtingZonwaarinervaringsdeskundigenzijnvertegenwoordigdErvaringsdeskundigenadviserenwaarnodigdegemeenteenuitvoerderszoalsklantmanagersOokverzorgenzijregelmatigtrainingenDaarnaastisStichtingPlatformSamenwerkenbetrokkenbijderegionalesamenwerkingZijorganiserenonderanderedialoogtafelsHierwordtdoorgepraatoverdebetekenisvanwerkvoorduurzaamherstelBeideorganisatieszullenookindearbeidsmarktregioHollandRijnlandactiefwordenzoalsopgenomeninhetplanvanaanpakvanderegioClieumlntenenclieumlntenorganisatieshebbeneenbelangrijkeplekgekregeninhetregionaleplanvanaanpakZoiservoorzieninmaatjesvoorclieumlntenWethouderMarleenDamenvanLeidenldquoZorsquonmaatjeziettochweeranderedingendaneenprofessionalHijofzijheeftookeenandererolendatkanelkaargoedaanvullenrdquohttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsbouw-samenwerking-op-vanuit-de-praktijk-en-niet-vanaf-de-bestuurstafels
43
Landelijke ClieumlntenraadDeLandelijkeClieumlntenraad(LCR)isingesteldbijwet(SUWI)omdeclieumlntenparticipatieinhetveldvanWerkampInkomenvormtegevenDeLCRisdekoepelvanlokaleenregionaleclieumlntenradenbijgemeentenenUWVhttpwwwlandelijkeclientenraadnl
MINDMINDisin2016ontstaanenwilpsychischeproblemenvoorkomenenmensendiehiermeetemakenhebbenondersteunenDitdoetMinddoorinformatietebiedenonderzoektedoenprojectenuittevoerenenactietevoerenSamenmetclieumlnten-enfamilieorganisatiesmaatschappelijkeorganisatiesonderzoekersambassadeursendonateursMINDiseeninitiatiefvanFondsPsychischeGezondheidKorrelatieenhetLandelijkPlatformGGZhttpswijzijnmindnl
Landelijk Platform GGZMINDLandelijkPlatformPsychischeGezondheid(voorheenLandelijkPlatformGGZLPGGZ)isdekoepelvanenvoorongeveertwintigclieumlnten-enfamilieorganisatiesindeGGZOpdesiteiseenoverzichttevindenvanregionaleclieumlntenorganisaties(RCOrsquos)clieumlntinitiatievenenprojectenViaRCOrsquoszijnervaringsdeskundigentevindenhttpwwwplatformggznllpggz
Routewijzer naar werkDeRoutewijzeriseenwebsitevanhetLandelijkPlatformGGZendeLandelijkeClieumlntenraad(LCR)Opdezesitekunnenclieumlntenallerhanderelevanteinformatievindenhttpwwwroutewijzernaarwerknl
Evaluatietool re-integratieDeEvaluatietoolre-integratieiseeninstrument(vragenlijst)datisgemaaktdoorhetVerwey-JonkerInstituutinopdrachtvandeLandelijkeClieumlntenraadenMINDHetgeeftdeclieumlntenraadinzichtinhoeUWVengemeentendebegeleidingvanpsychischkwetsbaremensenvormgevenwwwevaluatieggzenwerknl
ErvaringsdeskundigenErvaringsdeskundigenzijnalshetwarebovenhuneigenproblematiekuitgestegenZijkunnennuttigeadviezengevenaanprofessionalsSommigeervaringsdeskundigenzijnopgeleiddoordeGGZomeencoachenderoltespelenErvaringsdeskundigenzijntevindenviahetLPGGZmaarookviaregionaleclieumlntenorganisaties(RCOrsquos)enfamilieorganisatiesdeNederlandseVerenigingvoorAutisme(NVA)GGZ-instellingenofdehulplijnPandorahttpwwwplatformggznllpggz
lsquoErbestaateeneendimensionaalenstereotiepbeeldvanmensenmeteenpsychischeaandoeningMaarinwerkelijkheidisiedereenandersenzijndezeklantenerinallerleisoortenenmatenmetallerleiredenenenachtergrondenengevolgenvanhunaandoeningEengoedemanieromklantmanagersmeergripopdematerietegevenisdoorervaringsdeskundigeninteschakelenDeregionaleclieumlntenorganisatie(RCO)mobiliseertentraintervaringsdeskundigevrijwilligersomvoorlichtingtegevenaanklantmanagersZijvragennuvakeradviesEencursusvoormanagerswasookzeernuttigrsquoEen gemeentelijke beleidsmedewerker en ervaringsdeskundig
44
lsquoVeelklantmanagersvullenhetvoordeklantinindeluwtehoudenTerwijlerheelwatclieumlntenmetpsychischeproblematiekzijnvoorwiehetgoedisomtewerkenendiegraagwillenwerkenDepsychischeaandoeningislangnietaltijdoverdegehelelinieinvaliderendWerkhelptomeigenkrachtteontwikkelenenkanbijdragenaanhersteldoorweergeloofteontwikkelenindeeigencompetentiesensociaalenmaatschappelijkbetrokkentezijnErvaringsdeskundigheidhelptbijhetzoekennaardejuistewerk(ervarings)plekrsquoEen projectcooumlrdinator van ZONactief en ervaringsdeskundige
Verhalen van ervaringsdeskundigenDesiteUWVperspectiefiseenplatformvoorendoormensenmeteenarbeidsongeschiktheidsuitkeringHieropverhalenvlogsenvideorsquosonderandereditverhaaloverwerkenmetautismehttpsperspectiefuwvnlartikelendroom-wordt-waarheid
WerkWeb-AutismeHetprojectlsquoWerkWeb-AutismersquodateeninitiatiefisvanmeerdereorganisatieswaaronderdeNederlandseVerenigingvoorAutismebeoogteenzelfmanagementmethodiekteontwikkelenomnormaal-tothoogbegaafdemensenmetautismesamenmetbetrokkenprofessionalsteondersteunenbijhetvindenenbehoudenvanwerkdatgoedbijhenpastDemethodiekgeeftinzichtindeeigeneffectiviteiteigenregietalentenenvoorkeurenDitzijnbelangrijkevoorwaardenvoorduurzamearbeidsparticipatiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsnieuwsbrief-samenwerking-ggz-en-wi-november-verschenen
Howie the HarpHowietheHarpiseengoedvoorbeeldvaneenopleidingtotervaringsdeskundigeDenaamisgebaseerdopdebijnaamvandeAmerikaanHowardGelddienaeenverblijfinpsychiatrischeinstellingenhetpeer-to-peer-conceptbedachtmensenmeteenpsychiatrischegeschiedeniszettenhunlevenservaringentalenteninomelkaarteondersteuneninhunherstelPameijereeninstellingvoormensenmeteenverstandelijkeofpsychiatrischebeperkinghaaldehetconceptnaarNederlandwwwhowietheharpnl
TIPS VAN LPGGZHetLPGGZdoetdevolgendeaanbevelingenaangemeentenbullKijkgoedwateenklantkanGebruikdebeschikbareondersteuningMaakgebruikvaninterventieszoalsjobcarvingbullWeesalertopeenstigmaookbijjezelfalsklantmanagerbullOnderschathetzelfstigmavanveelklantennietbullPasaanpakkengerichtopempowermenttoebullMaakgebruikvanervaringsdeskundigendiezijnopgeleiddoordeGGZomeencoachenderoltespelenZetheninalsadviseurbijdeteamsMaakhuninbrengstructureel
Colofon
DeroutekaartpsychischeaandoeningenenwerkVersie2november2017
DezeroutekaartiseenproductvandeProgrammaraadHetisonderdeelvanhetKennisnetwerkSamenwerking
GGZenWerkampInkomen
Deroutekaartgeefteenstandvanzakeneind2017weerNieuweontwikkelingeneninformatiewillenwegraag
opnemenUwsuggestiesvooraanvullingenkuntumailennaar
helpdeskimpulssamenvoordeklantnl
Samen vernieuwen we de dienstverlening aan werkgevers en werkzoekenden
17
bull Trainwerknemersvaardighedennietvoorafmaaropdewerkvloer
bull Benefitcounselingbenadrukdepositievekantenvanwerkenzoalsmeerinkomenenhetgevoeljenuttigtemaken
bull Goedecommunicatiemetwerkgeverenwerkomgevingookalsdeklantalenigetijdaanhetwerkis
bull VoerzorgenarbeidstoeleidingnietlosnaastelkaaruitmaarzorgopzrsquonminstvoorafstemmingencombineerzewaarnodigHetdriegesprektussendezorgprofessionalklantmanagerenklantisdaareenbelangrijkinstrumentvoorSomskandaarookeenervaringsdeskundigecoachbijaanschuiven
bull Terughoudendheidmetdwangensanctiesdatwerktnietgoedbijdezedoelgroepenkanparticipatiejuistbelemmeren
httpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingeninterventies--werkzame-elementen-in-interventies
18
3Integrale aanpak GGZen WampI
Inhoudbull Regionale werkateliers 19bull Vier voorbeeldregiorsquos 19bull 31 regionale plannen van aanpak 21bull Afstemming werkprocessen 22bull Integraal casemanagement 22bull Casebesprekingen en regievoering 23bull Gegevensuitwisseling 23bull Protocollen gegevensuitwisseling 24bull Tips gegevensuitwisseling en privacy 24bull Visie LCR op privacy en gegevensuitwisseling 24bull Algemene uitgangspunten begeleiding naar werk 24bull App Many ondersteunt samenwerking 25bull Ondersteuning door de Programmaraad 25
19
3IntegraleaanpakGGZenWerkampInkomenSamenwerken tussen GGZ en Werk amp Inkomen (WampI) is nodig maar lang nog niet altijd vanzelfsprekend Soms hebben GGZ gemeenten en UWV lokaal of regionaal al een goede samenwerking opgebouwd In 31 regiorsquos zijn plannen van aanpak gemaakt om de samenwerking te beginnen of versterken Door behandeling te combineren met werk of participatie worden betere resultaten bereikt Dat begint met het hebben van een gezamenlijk doel een gedeelde analyse en focus en een op elkaar afgestemde aanpak
Regionale werkateliersInderegionalewerkateliers(mei2016ndashapril2017)hebbenprofessionalsuitdewereldvanWerkampInkomenenGGZmetelkaarbesprokenhoebetersamentewerkenendaartalvanpraktischeinvullingenaangegevenVooreenoverzichtvandeuitkomstenenvervolgstappenziehoofdstuk2vanSamenwerkenaanwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
Vier voorbeeldregiorsquosBegin2016iseenonderzoekgestartnaarregionalesamenwerkinginvierarbeidsmarktregiorsquosgerichtopoptimalearbeidsparticipatievanmensenmeteenpsychischeaandoeningDevierarbeidsmarkt-regiorsquosdiedeelnemeninditonderzoekuitgevoerddoorbureauZINZIZzijn
1 RegioFriesland2 RegioHolland-Rijnland3 RegioRijkvanNijmegen4 RegioStedendriehoekenNoord-Veluwe
Hetonderzoekisinmiddelsafgerondeneriseeneindrapportagegepubliceerdhttpszinziznl20171113eindrapportage-samenwerking-in-vier-arbeidsmarktregios-gericht-op-optimale-arbeidsparticipatie-van-mensen-met-een-psychische-aandoening
Ookzijntweetussentijdserapportagesbeschikbaarhttpszinziznlprojectde-werkkamer
Opbasisdaarvanhebbendeonderzoekerstienlsquolessonslearnedrsquogeformuleerdhttpszinziznlwp-contentuploads20170310-Lessons-Learned-van-de-projectleiderspdf
Eenoverzichtvandebelangrijksteconstateringenuithetonderzoek1 Zet in op resultaat en niet alleen op inspanningbull Creeumlerhelderheidoverwelkerolentakenallebetrokkenen
hebbenenwelkeactieserzijngepland(meteenconcreteactiepuntenlijst)waarmeeookdevoortgangendeadlinesgemonitordkunnenworden
bull Maakmetelkaareenbalansopvandeinspanningenenresultaten(meteenkosten-batenanalyseofconcretebusinesscase)
bull Borgdatdecontactmomentendieerzijnookeffectiefenefficieumlntwordenbenut
20
2 Bepaal met elkaar op welke doelen je stuurtbull Eeneinddoelstellingdieverweglijktenblijftheeftalsrisico
dathetmindermotiverendkanwerkenenmindertotactiestimuleertBepaalconcretesubdoelstellingentussenresultatenofmaakresultaatafsprakenmetelkaar
3 Samenwerking als integraal onderdeel van je dagelijkse werk niet als iets lsquoerbijrsquo
bull Borgdeinvesteringeninbeddingvandesamenwerkingdooreenprojectleideraantestellendievoldoetaaneenconcreetuitgedachtprofielvoordezerolenstelperbetrokkenorganisatieeacuteeacutencentraalcontactpersoonaanalsaanspreekpunt
bull Bespreekmetelkaarwateenrealistischetijdsinvesteringisbull Legitimeerrichtinghetmanagementdirectiedatdeinvestering
insamenwerkingrendabelisMaaktcapaciteitvrijenborgdatdesamenwerkingorganisatorischingebedwordt
4 Denk na over opdrachtgeverschap amp eigenaarschapbull Gametelkaarhetgesprekaan(gedeeld)eigenaarschapen
verbindthierconcreteverantwoordelijkhedenenactiesaanbull Zorgvoorachterwachten5 Let op kwetsbaarheden in de opstart amp voortgang van de
regionale samenwerkingbull WeeszorgvuldigbijhetaanstellenvaneenprojectleiderLet
specifiekoppositieaanwezignetwerkenendaadkrachtbull Weestransparantenhoudtrekeningmetzakelijkeen
persoonlijkebelangendoormetelkaarstiltestaanbijWat(ver)bindtonsWatisiedersbijdrageAandachtvoordewhatrsquosinitforme
bull Concretiseermetelkaarwatsamenwerkenvooriedereenbetekentpelhetbegripechtaf
bull Toetsregelmatiginhetprocesofernogsteedswordtvoldaanaanverwachtingenaannamesenrealiteitvandeervarensamenwerking
6 Werken met casuiumlstiek kan op diverse wijzenbull Elkevormkentzijnvoor-ennadelenenisafhankelijkvan
contextenvoorkeurGedeeldesuccesfactorenzijncasusseninlatenbrengenvanuitverschillendeorganisatieshanterenvanhandleidingofprotocolbijinventarisatieprocesbegeleiderdiecasusbesprekingbegeleidt
bull Houdtrekeningmetselectiecriteriavandecasusprivacyvandeclieumlntruimetijdsmargevoorinventarisatieenfaciliteringvanuiteacuteeacutencentraalaanspreekpunt
7 Wanneer en hoe clieumlnten en werkgevers betrekkenbull Gametclieumlnten(raden)enwerkgeversingesprekwelkewensen
bestaanerindesamenwerkingBespreekmetelkaardelsquospelregelsrsquoinoverleggen
bull FaciliteeriniedergevaldathunperspectiefgeiumlntegreerdwordtbijvoorbeeldviaeenklankbordgroepofspecifiekefeedbackbijeenkomstenDenkooknawaaroverjeinputwilthebbenervaringenmetpsychischeklachtenofvisieopdienstverlening
8 Niet vanzelfsprekend zorgvuldige en tijdige communicatiebull Maakafsprakenoverdemaniervancommunicerentiming
mediuminitiatiefnemerbull Maakgebruikvandekrachtvanherhalingenbouw
checkmomenteninbull Attendeerallebetrokkenprofessionalsomzichtehoudenaan
dehaal-enbrengplichtalserietsnietduidelijkisneemdanzelfhetinitiatiefomdieduidelijkheidtekrijgen
21
Praktijkvoorbeeld van regionale samenwerkingPraktijkvoorbeeldvanregionalesamenwerkingtussengemeenteenGGZPresentatievanJannekeOudeAlink(gemeenteApeldoornregioStedendriehoekenNoordwestVeluwe)httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamenwerking_in_de_regio_stedendriehoek_en_noordwest_veluwepdfoverlay-context
Friese lessen rond samenwerkingldquoWedachtendatalsjebijelkaaraantafelgaatzittenermeteenefficiencywinstgeboektwordtNietsisminderwaarrdquoAldusKimReemerregiocooumlrdinatorParticipatiearbeidsmarktregioFryslanldquoJemoetelkaareerstlerenkennenenelkaargaanbegrijpenenvertrouwenDatkosttijdrdquoDelessenuitFrieslandbull LangeopstartwerptvruchtenafErisveeloverlegnodigbull Eacuteeacutenregievoerderperclieumlntbull Benoemdeverschilleninelkaarsbenaderingbull DekostengaanvoordebatenuitDusdoorgaanenbezig
blijvenanderszakthetbereikteweersnelwegbull Eentrekkerisessentieelenthousiasmeeveneensbull Communicatieisalleshttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
Echte winst door samenwerken zes gouden tips van Ferry KosterldquoZelfdoenisoptellenSamenwerkenisvermenigvuldigenrdquoDatzegtprofdrFerryKosterbijzonderhoogleraarInnovatievesamenwerkingaanTilburgUniversityZiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwssamenwerken-echte-winst-zes-gouden-tips-van-ferry-koster
31 regionale plannen van aanpakMaarliefst31arbeidsmarktregiorsquoshebbeneenplanvanaanpakgemaaktoverhunaanpakomderegionalesamenwerkingtussenUWVgemeentenenGGZteverbeterenzodatclieumlntenmetpsychischeaandoeningenbeteraanhetwerkkomenHetministerievanSZWheeftdeplannenbeoordeeldenuiteindelijkkomenzijallemaalinaanmerkingvoordefinancieumlleimpulsvanhetministerievanSZWToenmaligstaatssecretarisKlijnsmasteldeviahetkaderStimuleringregionalesamenwerkingGGZenWerkampInkomenintotaalmaximaal euro 35miljoenbeschikbaarInveelplannenisaandachtvoorcasuistiekbesprekingenenonderlingedeskundigheidsbevorderingenintervisieMeerdereregiorsquoshebbendeambitieomdewerkprocessenvanUWVgemeentenenGGZrondmensenmeteenpsychischeaandoeningopelkaaraftegaanstemmenofomtoteengezamenlijkwerkprocestekomenInzetenontwikkelingvanIPSkomtregelmatigindeplannenterughttpswwwsamenvoordeklantnlnieuws31-plannen-van-aanpak-ingediend
22
HetministerievanSZWlaatdekomendetweejaaronderzoekdoennaardeuitvoeringvandesamenwerkingsplannenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsonderzoek-naar-de-uitvoering-van-de-31-plannen
Afstemming werkprocessenInveelplannenvanaanpakwordtaandachtbesteedaanhetafstemmenvanwerkprocessentussenUWVgemeentenenGGZOpvallenddaarbijsommigenwerkenlsquovanbovennaarbenedenrsquoeerstbeleiddandewerkprocessenanderenvanbenedennaarboveneerstdepraktijkvandaaruitkomentotbeleidVoorbeeldbeleideersthttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwswerkgevers-centraal-plan-van-aanpak-drenthe
Voorbeeldpraktijkeersthttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsbouw-samenwerking-op-vanuit-de-praktijk-en-niet-vanaf-de-bestuurstafelshttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsplan-van-aanpak-zuid-limburg-sense-urgency
Integraal casemanagementVerschillendegezaghebbendepartijenbenadrukkenopbasisvanonderzoekhetbelangvaneenintegraleaanpakenintegraalcasemanagementvanuitWerkampInkomenendeGGZEengreepHetTrimbosInstituutpleitvoorsamenwerkingtussenFACT-teams(GGZ)ensocialewijkteamshttpsassetstrimbosnldocs97ad37ee-bffa-46e6-b55e-0a01c646ed51pdf
DeOrganisatievoorEconomischeSamenwerkingenOntwikkeling(OECD)beveeltNederlandaanompsychischeproblemenaltijdgeiumlntegreerdaantepakkenDedienstverleningaanclieumlntenmetpsychischeaandoeningenblijftachterdooreengebrekkigontwikkeldeondersteuningdoorcasemanagersaldusdeOECDOmdatmensenmeteenmentaleaandoeningvaakookandereproblemenhebbeniseenmultidisciplinaireondersteuningnodigwaarinzorgwerkeninkomenenanderesocialesectorenwordengecombineerd
OECDMentalHealthandWorkNetherlandsOECDPublishing2014DitrapportmaaktdeeluitvaneenseriepublicatiesoverdiverseOECD-landenOnlinetelezenviahttpwwwoecdorgnetherlandsmental-health-and-work-netherlands-9789264223301-enhtm
Tedownloadenviadezepaginahttpswwwrijksoverheidnldocumentenrapporten20141201oecd-rapport-mental-health-and-work-the-netherlands
OECDReportHealthataglanceEurope2016Onlinetelezenviahttpwwwoecdorghealthhealth-at-a-glance-europe-23056088htm
httpwwwoecd-ilibraryorgsocial-issues-migration-healthmental-health-and-work_9789264124523-en
23
HetZorginstituutNederlandheeftaangegevenwaardegrenzentussendedomeinenvanWerkampInkomenenGGZliggenTegelijkconstateerthetZorginstituutdaternogveelmisgaatindeafstemmingtussenbeidedomeinenzowelquabeleidalsuitvoeringhttpswwwzorginstituutnederlandnlpublicatiesrapport20160829bevorderen-van-participatie-van-clienten-met-een-psychische-stoornis
Casebesprekingen en regievoeringInsommigeregiorsquosisalervaringmetgemeenschappelijkeclieumlntbesprekingeninveelanderebestaathetvoornemendaartoeZieondermeerparagraaf27vanSamenwerkenaanwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
FrieslandheeftdriesubregionalecasusgroepenwaarinGGZgemeentenenUWVclieumlntenbesprekenDezecasusteamswordenndashzekerindebeginfasendashprofessioneelbegeleiddoortrainersendocentenvandeNoordelijkeHogeschoolLeeuwardenIndecasusgroepenwordtperclieumlnteacuteeacutenregievoerderbenoemdhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
CentraalindeaanpakvenderegioHollandRijnlandstaathetcasuiumlstiekoverlegDaarinoverleggenallebetrokkenpartijenovercasussendiezijzelfkunneninbrengenInhetoverlegwordtbepaaldwatermoetgebeurenwelkeafsprakennodigzijnenwiedaarbijbetrokkenzijnDaarbijwordtereacuteeacutenregiehouderbenoemdhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsbouw-samenwerking-op-vanuit-de-praktijk-en-niet-vanaf-de-bestuurstafels
GegevensuitwisselingEffectievesamenwerkingtussenWerkampInkomenenGGZkannietgoedplaatsvindenzonderdatgegevensoverdegemeenschappelijkeclieumlntuittewisselenDaarbijgaathetlangnietaltijdompuurmedischeinformatieOmherstelenparticipatiegoedtecombinerenishetvooralnodigominzichttedeleninwatiemandondanksdeaandoeningweacutelkanwatdeambitiesenwensenzijnenmetwelkeaanpassingenmogelijkrekeninggehoudenmoetenwordenHelaasbiedtdehuidigewet-enregelgevingrondgegevensuitwisselingenprivacygeenantwoordopallevragenvanprofessionalsHetbestedatzijdaaromkunnendoenishandelenindegeestvandewetgevingmaardaarbinnenopgewetensvollewijzewelzoekennaarpraktischeoplossingenInhetrapportSamenwerkenaanwerk(paragraaf47)wordtingegaanopgegevensuitwisselinghttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
httpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingensamenwerken-met-zorgprofessionals--gegevensuitwisseling-en-privacy
httpswwwdivosanlwerkwijzer-werk-en-inkomen-in-het-sociaal-wijkteamgegevensuitwisseling-beroepsgeheim-en-privacy
24
Protocollen gegevensuitwisselingInderegionalewerkateliersbleekdatinmeerdereregiorsquosafsprakenzijngemaakttussenGGZUWVengemeentenoverhoeomtegaanmetgegevensuitwisselingIndearbeidsmarktregioFrieslandiseenprotocolopgesteldvoordegegevensuitwisselingrondgezamenlijkeclieumlntenhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlageprivacyprotocol_frieslandpdfoverlay-context=nieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
Tips gegevensuitwisseling en privacybull Houdsteedsvoorogenwathetdoelisvande
gegevensuitwisselingDatwordtsnelvergetenGadusnawelkegegevensnoodzakelijkzijnvoorhetdoelkanhetookmetmindergaatdeuitvraagnietteverofisereenanderemanieromdegegevenstekrijgen(eisenvansubsidiariteitenproportionaliteit)
bull MedischeinformatieismeestalnietnodigalleeninformatieoverarbeidsmogelijkhedenenarbeidsbeperkingenMedischedossiersmogennietwordenuitgewisseldtenzijdeklantzezelfterbeschikkingstelt(enbeperkttotdevoorhetdoelrelevanteinformatie)
bull Vraagdeclieumlntaltijdtoestemmingvoorgegevensuitwisselingenlegdietoestemmingschriftelijkvast(datisoverigensgeenblancomachtiging)Legdeklantdaarbijzorgvuldiguitwaaromdegegevensnodigzijnenbeperkjetotgegevensdieechtnodigzijn
bull SomskunnencasusbesprekingentussenzorgverlenerenklantmanagersanoniemzijnBijniet-anoniemecasus-besprekingenisschriftelijketoestemmingvandeclieumlntvereist
bull Indriegesprekkenkomtinformatiesnelnaarboven
bronTekstinparagraaf47p3132Samenwerkenaanwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
Visie LCR op privacy en gegevensuitwisselinghttpswwwlandelijkeclientenraadnlContentDownloads141112-factsheet-privacypdf
Algemene uitgangspunten begeleiding naar werkbull Sluitaanbijdewensenendoelenvandeklant Werkenisvoormensenmeteenpsychischeaandoeningniet
altijdmakkelijkOmdemotivatietekunnenopbrengenishetdaaromextrabelangrijkdathetwerkzogoedmogelijkaansluitbijdekwaliteitenwensenendoelenvandepersoon
bull Werkvanuiteenintegralebenadering Wanneeriemandbehandelingnodigheeftishetbelangrijk
datdebehandelinggoedafgestemdisophettrajectnaarwerkDitgeldtookvoor(blijvende)ondersteuningdieiemandnodigheeftGoedeafstemmingvanbehandelingondersteuningenbegeleidingisessentieel
bull Denkinmogelijkheden IedereenkanietsDatishetaangrijpingspuntvoorbegeleiding
naarwerkWeescreatiefinhetbedenkenvanoplossingenvoorproblemenenvertaalmogelijkebeperkingenoppraktischemanierinmogelijkhedenFixeerjealsbegeleidernietopdeaandoeningBedenkdatfunctiesaanpasbaarzijn
25
bull Zorgvoorvoldoendeuitdaging IedereenkanzichontwikkelenWathiervoornodigisis
voldoendeuitdagingEenuitdagingis100maatwerkenvooriedereenverschillendMaarvooriedereengeldtalsietstemoeilijkoftemakkelijkisontwikkeljejezelfniet
bull Hetkanenmagmisgaan BijuitdagingenhoortdathetmiskangaanMaarhet
alternatiefnietsdoenofalleenmaarveiligekeuzesmakenisnietbeterTegenslagenenfaalervaringenzijneenonderdeelvaneenleerproces
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
App Many ondersteunt samenwerkingIndediverseregionalewerkateliersisnaarvorengekomendaterveelbehoefteisaanwisselwerkinghetuitwisselenvankennisencontactleggenmetelkaarDaarombiedenweuhetgebruikvandeappManyaanHetiseenbestaandeappwaarineencommunicatiekanaalisaangemaaktSAMENWERKINGGGZENWampImettoevoegingvan1 De35arbeidsmarktregiorsquos2 10categorieeumlnzoalsinterventiesfinancieumlnenGebruikdeappomeenvraagstellenofeenberichtophetprikbordachtertelateninhetcommunicatiekanaallsquoKennisnetwerkGGZenWampIrsquoDitkuntuzowelopregio-niveaudoenofineencategorieEencategorieisregio-overschrijdendBijeenregiokrijgenalleendiegenendevraagteziendieookdedesbetreffenderegiohebbengeselecteerdDeappistevindeninbull iTunesbull GooglePlaybull WindowsPhone
HoedeappteinstallerenentegebruikenDatisheeleenvoudigVolgdeinstructiesindehandleidingOfziedepaginahttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsapp-many-versterkt-het-kennisnetwerk-ggz-en-werk-inkomen
HetcommunicatiekanaallsquoKennisnetwerkGGZenWampIrsquoiseenbeslotenkanaalWiltuookandereprofessionalsuitnodigenomtekennisuittewisselenStuurdaneene-mailnaarhelpdeskimpulssamenvoordeklantnlovvappManyendegegevensvandeprofessional(naamorganisatiefunctieene-mailadres)
Ondersteuning door de ProgrammaraadDeProgrammaraadheefteenspecialepaginaopzijnsitelsquoSamenvoordeklantrsquooverwerkpsychischeaandoeningenensamenwerkingtussenprofessionalsuitGGZenWampIHieroponderanderdoorverwijzingennaarondersteunendeproductenhttpswwwsamenvoordeklantnlpsychische-aandoening-en-werk
MaandelijksverschijntdedigitaleNieuwsbriefSamenwerkingGGZenWampIHierinveelpraktischetipsenervaringenronddeuitvoeringvanderegionaleplannenvanaanpakOponderstaandepaginanadereinformatielinksnaardereedsverschenennieuwsbrievenendemogelijkheidomje(gratis)teabonnerenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsnieuwsbrief-samenwerking-ggz-en-wi
26
4Kennis enkennisdelenInhoudbull Regionale werkateliers en plannen van aanpak 27bull Divosa 27 bull SBCM 27bull ParticipatieCampus 28bull Phrenos 28bull Tranzo 28bull Samen Sterk Zonder Stigma 28 bull GGZ Nederland 28bull AKC 29bull MMM 29bull Centrum Inclusieve Arbeidsorganisatie 29bull MIND 29bull LPGGZ 29 bull App Many 29bull Trimbos-instituut 29bull Movisie 29
27
4KennisenkennisdelenOm beter en effectiever samen te werken is het delen van bestaande en opbouwen van nieuwe kennis onontbeerlijk Zowel binnen de domeinen GGZ en Werk amp Inkomen als daartussen In dit hoofdstuk van de routekaart onder meer links naar vindplaatsen van kennis zoals kenniscentra en organisaties alsmede hun opleidingen en trainingen We beperken ons daarbij tot non-profit organisaties Dat neemt niet weg dat er ook een relevant aanbod van trainingen en opleidingen is van commercieumlle partijen
Regionale werkateliers en plannen van aanpakKennisdelingwaseenbelangrijkonderwerpinderegionalewerkateliersInderegionaleplannenvanaanpakisdeweerslagdaarvanduidelijkterugtevindenininitiatievenrondthemabijeenkomstengezamenlijketrainingenenopleidingenoverzichtenvanproducteneninterventieskenniskringenopbouwvaneenregionalesocialekaartetcInhoofdstuk2vanhetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquozijnzebeschrevenmetnameinparagraaf26httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
KennisdeleniseenbelangrijkepijlervanhetplanvanaanpakinWest-BrabantDaarbijgaathetmetnameomeffectieveinterventiesenaanpakkenDesamenwerkendepartijengaantrainingenenworkshopsorganiserenbijvoorbeeldoverdevraaghoejeeenpsychischeaandoeningherkentOfwatgemeentenenUWVinhuishebbenaanbegeleidingsmogelijkhedenrichtingwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwssamen-werken-aan-werk-west-brabant
DivosaDivosaisdeverenigingvanleidinggevendeninhetsociaaldomeinOpdesitevanDivosazijnverschillendewerkwijzerstevindenoverdere-integratievanmensenmeteenpsychischeaandoeningalsmedeeendigitalekenniswijzereene-learningeentrainingvoorklantmanagersendiverseanderehulpmiddelenhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
SBCMSBCMishetKenniscentrumenAampO-fondsindesocialewerkgelegenheidHetdoelvanSBCMismiddelshaaractiviteitenbijdragenaanpassendbetaaldenduurzaamwerkvoormensenmeteenafstandtotdearbeidsmarktSBCMheeftmeerderetrainingenvoordiversedoelgroepeneene-learningenheeftdiverseandererelevanteproductenzoalshandreikingenvoorbegeleidingDeSBCM-productenzijndeelstevindenindeParticipatieCampuswwwsbcmnlproducten
28
ParticipatieCampusDeParticipatieCampusiseeninitiatiefvanDivosaenSBCMterbevorderingvanhetvakmanschapindeuitvoeringDeParticipatiecampusgeefttoegangtotverschillendee-learningsdigitalekenniswijzersenandereproductenRegistratie(gratis)isvereistwwwparticipatiecampusnl
httpsparticipatiecampusnlkenniswijzers
httpsparticipatiecampusnlelearningaanbod
PhrenosPhrenosishetkenniscentrumvoorernstigepsychischeaandoeningen(epa)OpdesitevanPhrenosstaatveelinformatieoverEPA(ernstigepsychischeaandoeningen)enwerkrichtlijnenbijeenkomstenkenniskringenaanpakkeneninterventiesPhrenosbeheertenontwikkeltdeinterventieIPS(IndividuelePlaatsingenSteun)enverzorgtdeopleidingtotIPS-jobcoachhttpswwwkenniscentrumphrenosnl
TranzoTranzoishetwetenschappelijkcentrumvoorzorgenwelzijnvanTilburgSchoolofSocialandBehavioralSciencesTilburgUniversityDemissieishetverbindenvanwetenschapenpraktijkophetgebiedvanzorgenwelzijnhttpswwwtilburguniversityedunlonderzoekinstituten-en-researchgroepentranzo
TranzokentverschillendeAcademischeWerkplaatsenwaarinderelatietussenpsychischeaandoeningenenwerkcentraalstaatmetnamedeAcademischeWerkplaatsArbeidenGezondheidhttpswwwtilburguniversityedunlonderzoekinstituten-en-researchgroepentranzoacademischewerkplaatsenarbeid-en-gezondheid
Samen Sterk Zonder StigmaDesitevanSamenSterkZonderStigma(SSZS)geeftondermeertoegangtoteentraininglsquoSelecterenzondervooroordelenrsquodee-learninglsquoOpenheidpsychischegezondheidwerktrsquoendeapplsquoSterkophetWerkrsquoBovendienpresentatiesvanwerkambassadeursenworkshopsamppresentatiesopmaatwwwsamensterkzonderstigmanl
ZieookparagraafoverSSZSinhoofdstuk6pagina38
GGZ NederlandGGZNederlandisdebrancheorganisatievoorinstellingenindegeestelijkegezondheidszorgenverslavingszorgSteedsmeerGGZ-instellingenzienwerkenparticipatiealsnuttigeennoodzakelijkeonderdelenvangenezingenrehabilitatieenintegrerendieinhunbehandelingBijvoorbeeldmetarbeidsmatigedagbehandelingofwerkonderbegeleidingvangespecialiseerdetrajectbegeleidersofjobcoachesvaakineenambulantbehandelteamOpdewebsitevanGGZNederlandisveelrelevanteinformatietevindenbijvoorbeeldoverdeontwikkelingvane-mentalhealthhttpwwwggznederlandnl
httpswwwzorgkaartnederlandnlggz
29
AKCHetArbeidsdeskundigKenniscentrum(AKC)heeftvelerelevantepublicatiesenorganiseertdaarnaastregelmatigbijeenkomstenhttpswwwarbeidsdeskundigennlakc
MensenMetMogelijkhedenInhetprojectMensenMetMogelijkheden(MMM)werken21beroepsgroepenenhunorganisatiessamenaanhetbevorderenvandeparticipatievanmensenmeteenpsychischekwetsbaarheidViadesitevanMMMisondermeereentrainingtoegankelijkdieindividueelmaarookgroepsgewijs(bijvoorbeeldinberoepsmatiggemengdegroepen)gevolgdkanwordenDaarnaastondermeereenInspiratieboekhttpwwwmmm-mensenmetmogelijkhedennl
Centrum Inclusieve ArbeidsorganisatieHetCentrumInclusieveArbeidsorganisatie(CIAO)kanhelpenmethetbetertoegankelijkmakenvaneenarbeidsorganisatievoormensenmeteenbeperkingondermeerdoorInclusiefHerontwerpvanWerk(IHW)HetCIAOiseengemeenschappelijkinitiatiefvandeUniversiteitMaastrichtenUWVhttpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgexpertisecentrum
ZieookparagraafoverCIAOinhoofdstuk5pagina35
MINDMINDwilpsychischeproblemenvoorkomenenmensendiehiermeetemakenhebbenondersteunendoorinformatietebiedenonderzoektedoenprojectenuittevoerenenactietevoerenMINDiseeninitiatiefvanFondsPsychischeGezondheidKorrelatieenhetLandelijkPlatformGGZhttpswijzijnmindnl
Landelijk Platform GGZHetLandelijkPlatformGGZ(LPGGZ)iseenkoepelvanclieumlnten-enfamilieorganisatiesindeGGZHetLPGGZstreefternaardepositievanmensenmeteenpsychischeaandoeningstructureelteverbeterenondermeerviaallerhandeprojectenwaaronderlsquoopenvoorwerkrsquohttpwwwplatformggznllpggz
httpwwwplatformggznllpggzopen_voor_werk
App ManyViadeappManykunnenprofessionalsenanderebetrokkeneninderegioinformatieenvragenuitwisselenZieparagraafAppManyondersteuntsamenwerkinginhoofdstuk3Zieparagraafoverappmanyinhoofdstuk3paginanummer25
Trimbos-instituutHetTrimbos-instituutwildegeestelijkegezondheidverbeterendoorhetdelenvankennisHetTrimbosInstituutontwikkeltinterventiesenbeheerteenwebsitemeterkendeinterventiesindelangdurigeGGZhttpswwwtrimbosnl
httpserkendeinterventiesggztrimbosnl
MovisieMovisieishetlandelijkkennisinstituutenadviesbureauvoorhetsociaaldomeinMovisiebeheertondermeerdedatabankeffectievesocialeinterventieshttpswwwmovisienl
httpswwwmovisienleffectieve-sociale-interventies
30
5Werkgevers
en banenInhoudbull Psychosociale arbeidsbelasting 31bull Werkgeversbenadering en -dienstverlening 31bull Tips van professionals 32bull Instrumentarium Participatiewet 32bull Banenafspraak 33bull Doelgroepregister 33bull Samen Sterk Zonder Stigma 33 bull Werkambassadeurs 33bull Locus 33bull De Normaalste Zaak 34bull Onbeperkt Ondernemen 34bull Begeleidingskaarten psychische beperking 34bull Handreikingen 34bull Harrie en Werkmaat 34bull Centrum Inclusieve Arbeidsorganisatie 35bull Tips van Samen Sterk Zonder Stigma voor de advisering van werkgevers 35
31
5WerkgeversenbanenEr is - terecht - veel aandacht voor het (terug)leiden van mensen met een psychische aandoening naar de arbeidsmarkt Maar preventie van uitval is stap eacuteeacuten Dat moet gestalte krijgen in de werksituatie bij de werkgever
Bij re-integratie zijn werkgeverscontacten onontbeerlijk Dit is vanouds iets van het domein Werk amp Inkomen en loopt met name via de zogenaamde werkgeversservicepunten van UWV en gemeenten Naarmate de GGZ meer belang hecht aan werk vindt ook daar werkgeversbenadering plaats bijvoorbeeld in het kader van IPS Het is van belang dat op elkaar af te stemmen de werkgever zo min mogelijk te belasten met allerlei verschillende contacten en arrangementen en de werkgever zoveel mogelijk te ontzorgen De Participatiewet heeft daar een aantal moge-lijkheden voor gecreeumlerd Daarnaast kunnen herontwerp van werk en specifieke ondersteuning helpen bij een goede integratie van werknemers met een psychische aandoening in een bedrijf
Psychosociale arbeidsbelasting Psychosocialearbeidsbelasting(PSA)iseenbelangrijkerisicofactorvooruitvalenpsychischekwetsbaarheidHetterugdringenofvoorkomenvanPSAisdanookeenhoeksteenvangoedARBO-beleidIndeHandreikingPsychosocialearbeidsbelastingstaantalvanaanknopingspuntendaarvoorhttpwwwdearbocatalogusnlsitesdefaultfilesstvdahandreikingenhandreiking_psapdf
httpswwwarboportaalnlexterne-bronneninstrumentenhandreiking-psychosociale-arbeidsbelasting-psa
Werkgeversbenadering en -dienstverleningLeesoverwerkgeversbenaderingenwerkgeverscontacteninlsquoSamenwerkenaanwerkrsquoparagraaf3738en41alsmedeindewerkwijzersvanDivosahttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
httpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--werk-samen-met-werkgevers
InhetDrentseplanvanaanpakstaateengezamenlijkewerkgeversbenaderingcentraalDeGGZ-trajectbegeleidersnaarwerksluitenaanbijdeaccountmanagersvangemeentenenUWVinhetWerkgeversservicepunthttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwswerkgevers-centraal-plan-van-aanpak-drenthe
Dewerkgeversservicepuntenspeleneenbelangrijkerolindeondersteuningvanwerkgeversbijhetindienstnemenvanwerknemersmet(psychischeenandere)beperkingenhttpswwwwerknlwerk_nlwerkgeverwervingsadvieswerkgeversservicepunt
32
OpdesitelsquoSamenvoordeklantrsquovandeProgrammaraadisveelrelevanteinformatietevindenoverwerkgeversbenaderingenwerkgeversdienstverleninghttpswwwsamenvoordeklantnlwerkgeversdienstverlening
httpswwwsamenvoordeklantnlwerkgeversdienstverleningwerkgeversservicepunten
Werkgeversservicepuntenperarbeidsmarktregiohttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagewerkgeversservicepunten_22_08_2017pdfoverlay-context=arbeidsmarktregios
Tips van professionalsbull Netwerkontwikkelingmetwerkgeversisvangrootbelang
Geefindecontacteneenduidelijkenreeumlelbeeldvanwateenwerkgeverkanverwachten
bull OntzorgdewerkgeverZijvrezenextrabelastinglsquogedoersquoeneenvergrotekansopuitvalErvaringenvanuitbijvoorbeeldIPSlatenziendatditzekernietaltijdterechtisEengoed
middelomwerkgeverstehelpenisdeno-riskpoliswaarmeewerkgeverszijningedekttegenmogelijkeuitvaldoorziektevandenieuwewerknemer
bull Benutdemogelijkhedenvanbegeleidingvanwerkgeversendecollegarsquosopdewerkvloervandenieuwewerknemer
bull Neembezwarenserieusmaarprobeerzeteontzenuwenofbeheersbaartemakenbijvoorbeelddoordeinzetvaneenjobcoach
bull Alshetluktomeenklantmeteenpsychischprobleemsuccesvolteplaatsenopentdatdewegvooranderenzoisdeervaringvanbegeleiders
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
GGZ-instellingRoadsenuitzendketenAdeccogaansamenwerkenommeermensenmeteenpsychischeaandoeningaaneenbaantehelpenenhengoedtebegeleidenDebasisvandezepubliek-privatesamenwerkingisdatiederdoetwaarhijgoedinisbullAdeccoheefteenwerkgeversnetwerkenvacaturesbullRoadsheeftdecapaciteitenervaringommensenmetpsychischeaandoeningentebegeleidenookinhetwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsgoed-op-weg-met-publieke-private-samenwerking
Instrumentarium ParticipatiewetDeParticipatiewetbiedtmeerderemogelijkhedenomeenwerkgeverteontzorgenenomhethaalbaartemakeniemandmeteenbeperkingindiensttenemenzoalseenloonkostensubsidieofno-riskpolisZievooreenhandzaamoverzichtvandeinstrumentenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwskennisdocumenten-geactualiseerdhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagekennisdocumentondersteuningmensenpwet-versiefeb17pdfoverlay-context=userspearl-hartgers
33
BanenafspraakInhetSociaalAkkoordisvastgelegddatwerkgevers125000extrabanenvoormensenmeteenarbeidsbeperkingmoetencreeumlrenwaarvan25000bijdeoverheiden100000inhetbedrijfslevenDeafsprakentussensocialepartnersenkabinetzijnookvastgelegdindeWetbanenafspraakenquotumarbeidsbeperkten(WetBQA)httpswwwsamenvoordeklantnlwettenbanenafspraak
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlageofficiele_versie_kennisdocument_wet_banenafspraak_en_quotum_arbeidsbeperkten_-_zomer_2017pdfoverlay-context=
httpswwwsamenvoordeklantnlwetten
DoelgroepregisterHetdoelgroepregisterbevatkandidatendieinaanmerkingkomenvoordebanenafspraakofdiemetanderewoordenmeetellenvoorhetbehalenvandeafgesprokenaantallenVoorwerkgeverskanhetvanbelangzijnomiemandvanuithetdoelgroepregisterteplaatsenomzoaanbijtedragenaanhetrealiserenvandeverplichtingenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwskennisdocumenten-geactualiseerd
Samen Sterk Zonder StigmaSamenSterkZonderStigmazetzichinvoorzichinvooreensamenlevingwaariniedereenopenkanzijnoverpsychischeaandoeningenBespreekbaarheidvanpsychischeaandoeningenophetwerkleidttoteerderhulpzoekenminderziekteverzuimgrotereproductiviteitenminderpresenteiumlsme(menisaanwezigmaar
doetnietsnuttigsmeer)watookveelvoordelenvoordewerkgeveropleverthttpswwwsamensterkzonderstigmanlgclid=CIzNpJLFjdMCFQaVGwod-1oMdA
DorienVerhoevenvandeStichtingSamenSterkZonderStigmahieldop12april2017eenpresentatieoverstigmaendebenaderingvanwerkgevershttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagestigma_en_de_benadering_van_werkgeverspdfoverlay-context
ZieookparagraafoverSSZSinhoofdstuk6pagina38
WerkambassadeursDewerkambassadeurszijneeninitiatiefvanSamenSterkZonderStigmawerknemersmeteenpsychischeaandoeningdiewerkenbinnengewonebedrijvenenzichdaarinzettenvoordebevorderingvanbespreekbaarheideneenveiligecultuurhttpswwwsamensterkzonderstigmanlover-onsambassadeurs
LocusLocusiseenin2011opgerichtpubliek-privaatnetwerkvanbedrijvengemeentenenSW-bedrijvendathelptmensenmeteenafstandtotdearbeidsmarktopeenduurzamemanierintezettenhttpwwwlocusnetwerknl
34
De Normaalste ZaakDeNormaalsteZaakiseennetwerkvankleinereengroterewerkgeversdiestrevennaarlsquoinclusiefondernemenrsquoOpwwwdenormaalstezaaknlzijnondermeeroverzichtentevindenvanregelingenvoorwerkgeversdiewerknemersmeteenarbeidsbeperkingindienstnemenwwwdenormaalstezaaknl
Onbeperkt OndernemenDewebsitewwwonbeperktondernemencombevatvoorbeeldentipsenhandreikingenvoorwerkgeversdiearbeidsgehandicaptenindienstwillennemenOokdebegeleidingdaarvankomtnadrukkelijkaanbodwwwonbeperktondernemencom
Begeleidingskaarten psychische beperkingDeBegeleidingskaartengevensnelinzichtindegedragskenmerkenvandemedewerkermeteenpsychischebeperking(watzieik)enhoedaarhetbestmeeomgegaankanworden(watdoeik)EriseenversievoordewerkgevereneenversievoordebegeleidervanSocialeWerkvoorzieningofWerkbedrijfDekaartenzijnontwikkelddoorSBCMhttpswwwsbcmnlfileadminsbcm_datasectorenduurzame_banenbegeleidingskaarten_interactief_defpdf
HandreikingenSBCMheefthandreikingenontwikkeldomdeongeschrevenregelsineenbedrijfinzichtelijktemakenDoorvoorafinformatietekrijgenkandenieuwecollegazichgedragenzoalsdatbijdewerkgevergebruikelijkisHetisteoverwegenomwerkgeversopdezedocumententewijzenalszekandidatenmeteenpsychischebeperkingindienstnemen
httpswwwsbcmnlfileadminsbcm_dataproductenduurzaam_werkverbandproductendownloadsHandreiking_aan_het_werk_met_nieuwe_collegas_interactief_defpdf
httpswwwsbcmnlfileadminsbcm_dataproductenduurzaam_werkverbandproductendownloadsSBCM_Checklist_Spelregels_werkgeverpdf
httpswwwsbcmnlfileadminsbcm_dataproductenduurzaam_werkverbandproductendownloadshandreiking_begeleiding_op_de_werkvloerpdf
Harrie en WerkmaatHarrieisbedachtdoorCNVJongerenEenlsquoHarriersquoiseendirectecollegavaneenwerknemermeteenbeperkingdieoptreedtalsbegeleiderHarriestaatvoorHulpvaardigAlertRealistischRustigInstruerendenEerlijkhttpwwwikbenharrienl
SBCMenFNVhebbeneenvergelijkbaaraanbodontwikkeldalsdeHarrienamelijkdeWerkmaatZiehttpswwwsbcmnlproductenduurzaam-werkverbandproductenmaatjes-voor-medewerkers-met-arbeidsbeperkinghtmlL=0
35
Centrum Inclusieve ArbeidsorganisatieHetCentrumInclusieveArbeidsorganisatie(CIAO)eeninitiatiefvandeUniversiteitMaastrichtenUWVzetzichinomarbeidsplaatsenteontwerpenbijreguliereorganisatiesvoormensenmeteenafstandtotdearbeidsmarktookvoormensenmetpsychischeaandoeningenDaarbijwordtdemethodiekInclusiefHerontwerpvanWerk(IHW)toegepasthttpwwwinclusievearbeidsorganisatieorg
httpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgmethoden-instrumenteninclusief-herontwerp-van-werk
VanuitdieinvalshoekisdeMaastrichtseWerkcapaciteitMonitor(MWcopyM)aangepastvoorgebruikdoorGGZ-trajectbegeleidersDeMWcopyMiseenhulpmiddelvoorhetschattenenmonitorenvandewerkcapaciteitvanmensenmeteenernstigepsychischeaandoening(EPA)ensteltbegeleidersinstaathetfunctionerenophetwerktebesprekenhttpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgmethoden-instrumentenmaastrichtse-werkcapaciteit-monitor
HetartikellsquoLendingaHelpingHandatWorkAMultilevelInvestigationofProsocialMotivationInclusiveClimateandInclusiveBehaviorrsquogaatinopdenoodzaakvanlsquoinclusiefgedragrsquovanindividuelewerknemersmaarookteamsendegehelearbeidsorganisatievooreensoepeleintegratievanwerknemersmet(psychischeofandere)beperkingenhttpslinkspringercomarticle101007s10926-016-9680-z
Tips van Samen Sterk Zonder Stigma voor de advisering van werkgeversbull Praatmetinplaatsvanoverbull Leerdesignalenherkennenbull Focusopwatjekuntbeiumlnvloedenbull Creeumlereenveiligewerksfeerbull Pakdeoorzakenvanstressaanbull Blijfingesprekingevalvanziektenbull Helpcollegarsquosermeeomgaanbull Weesalertopnegatiefgedraghttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagestigma_en_de_benadering_van_werkgeverspdfoverlay-context
36
6Stigma
Inhoudbull Stigma en zelfstigma 37bull Stigma bestrijden 37 bull Handboek destigmatisering bij psychische aandoeningen 38 bull Destigmatiseringsinterventies 38bull Empowerment en doorbreken zelfstigma 38bull Samen Sterk Zonder Stigma 38 bull Werkambassadeurs 39bull Kennisthema stigma van Kenniscentrum Phrenos 39bull Vertellen of verzwijgen 39bull Tips 40
37
6StigmaEen van de grootste obstakels op weg naar werk is het stigma dat rust op psychische aandoeningen Stigma in de samenleving bij werkgevers en toekomstige collegarsquos Maar soms ook bij professionals en begeleiders En niet in het minst bij de persoon zelf zelfstigma Wat weten we over stigma en hoe daarmee om te gaan
Destigmatisering Drie gouden regels voor professionalsbullNeemeenopenhoudingaantegenoverdeclieumlntbullZorgdatjeenigekennishebtoverstigmaendestigmatiseringbullPleegreflectieopjeeigenaannames
Stigma en zelfstigmaZorsquon40vandeNederlanderskrijgtzelftemakenmeteenpsychischeaandoeningenTochbrengtheteenstigmametzichmeeDatleidttoteenkleinerekansopwerk90vandemensenmeteenpsychischeaandoeningzegtlasttehebbenvandegevolgenvanhetstigmazoblijktuitonderzoekDiegevolgenzijnminderkansopwerkminderzelfvertrouweneennegatiefzelfbeeldenzelfssociaalisolementEenderdetoteenkwartvandebetrokkenenvoeltzichgediscrimineerdofoneerlijkbehandeldDatleidterbij20toeervanaftezienwerktezoekenofeenopleidingtegaandoenHetstigmadatdebuitenwereldoplegtwordtvaakeigengemaaktdoordebetrokkeneHetstigmawordtgeiumlnternaliseerdenerontstaateenzelfstigmaDitisextraschadelijkEenstigmazouiemandnogkunnenmotiverenomhettegendeeltebewijzenMaarbijeenzelfstigmaverzetiemandzichnietmeertegenhetstigmahttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsstigma
HetartikellsquoHowandwhenstereotypesrelatetoinclusivebehaviortowardpeoplewithdisabilitiesrsquogaatinopdegevolgenvannegatievestereotypenenhoudingenvanwerkgeversenwerknemerstenopzichtevanwerknemersmetbeperkingen(waarondepsychischeaandoeningen)httpwwwtandfonlinecomdoiabs1010800958519220151072105
Stigma bestrijdenInparagraaf36vanhetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquoeencompactoverzichtvanhoestigmakanwordentegengegaanhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
IndelsquoWerkwijzerPsychischeaandoeningenenlichteverstandelijkebeperkingenHandboekvoormaatwerkbijhetbegeleidennaarwerkrsquogaatparagraaf23overhetwakenvoorstigmatiseringDaarinondermeertipshoetehandelenalsbegeleiderOokbegeleiderskunnenzichnietaltijdonttrekkenaanhetdenkeninstereotypenalshetgaatompsychischeaandoeningenBijvoorbeelddoorerautomatischvanuittegaandatwerknietaandeordeisofandershooguitsimpelwerkofonbetaaldwerkZiebijvoorbeeldhoofdstuk1enparagraaf22vandeWerkwijzerRe-integratievanklantenmetpsychischeaandoeningenhttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--waak-voor-stigmatisering
38
Hoe kun je als begeleider destigmatisering bevorderen Tips van Dorien Verhoeven van Samen Sterk Zonder Stigmabull Weetdaterzoietsalsstigmaenzelfstigmaisendathet
heelvaakvoorkomtbull Zorgdatjeenigekennishebtoverstigmaendewerking
ervanbull Weesjebewustvanjeeigenideeeumlnen(voor)oordelenKijk
daareerlijknaarbull WeethoejeeengesprekaangaatmetdeclieumlntBiedt
openingenlaatmerkendatjeopenstaatbegriphebtetcbull Probeersamenmetdeclieumlnttoteenoplossingtekomen
bijvoorbeeldoverdevraagopenheidtegevenaaneen(potentieumlle)werkgeverofniet
bull GebruikwaarmogelijkmethodiekenzoalsCORAL(zieeldersindezenieuwsbrief)
bull Nodigeenvanonzewerkambassadeursuitomtevertellenoverzijnofhaarervaringenmetstigmaophetwerkenhoedaarmeeomtegaan
httpswwwsamenvoordeklantnlnieuwssamen-sterk-zonder-stigma
Handboek destigmatisering bij psychische aandoeningenDithandboekbiedtveeloverzichteninzichtoverhoestigmatebestrijdenHethandboekisalleenindrukofalse-boektekoopbijdeuitgeverennietopinternetbeschikbaarWeeghelJvanPijnenborgMVanlsquotVeerJampKienhorstG(red)(2016)HandboekdestigmatiseringbijpsychischeaandoeningenPrincipesperspectievenenpraktijkenBussumCoutinhohttpsshopcoutinhonlstore_nlhandboek-destigmatisering-bij-psychische-aandoeningen-2027html
DestigmatiseringsinterventiesIndegeneriekemoduledestigmatiseringontwikkelddoorhetNetwerkKwaliteitsontwikkelingGGZondermeerinformatieoverdestigmatiseringsinterventiesenhandvattenvoorprofessionalsmaarookvoorclieumlntenzelfhttpwwwkwaliteitsontwikkelingggznlnetwerk
httpwwwkwaliteitsontwikkelingggznlprojectgenerieke-module-destigmatisering
Empowerment en doorbreken zelfstigmaEmpowermentvandeclieumlntkanhelpenhetzelfstigmatedoorbrekenDaarbijhelpenervaringsdeskundigenvanuiteengelijkwaardigepositie(ex-)clieumlntenomkeuzestemakenweerbijhunmotivatietekomenenteontdekkenwathunkwaliteitenenvaardighedenzijnenwatbijhenpasthttpswwwmovisienlpublicatiesnaar-hart-empowerment-deel-2
Samen Sterk Zonder StigmaDemissievanSamenSterkZonderStigma(SSZS)iseensamenlevingwaarinpsychischeproblematiekbespreekbaarisDatdoetSSZSondermeermethetprojectStigmaenWerkSSZSbiedtvoorlichtinghelptbijhetmakenvaneenplanvanaanpakorganiseertnetwerkenvanwerknemersmeteenpsychischeaandoeninginventariseertbestpracticesenontwikkeltinterventieshttpswwwsamensterkzonderstigmanl
39
VakbondenenondernemingsradenkunneneenbijdrageleverenaanhetbespreekbaarmakenvanpsychischeaandoeningenopdewerkvloerMogelijkhedendaartoewordenechterweinigbenutDitblijktuithetonderzoeklsquoPsychischeDiversiteitWerktvanSamenSterkzonderStigmaOmvakbondenenondernemingsradentehelpenmethetleverenvaneenbijdragezijnverschillendehulpmiddelenontwikkeldbull OnderzoekORampVakbondenPsychischeDiversiteitWerktbull ChecklistvoorOndernemingsradenbull FactsheetvoorOndernemingsradenbull Factsheetvoorvakbonden
WerkambassadeursDewerkambassadeurszijneeninitiatiefvanSamenSterkZonderStigmawerknemersmeteenpsychischeaandoeningdiewerkenbinnengewonebedrijvenenzichdaarinzettenvoordebevorderingvanbespreekbaarheideneenveiligecultuurhttpswwwsamensterkzonderstigmanlover-onsambassadeurs
httpswwwsamensterkzonderstigmanlverhalen
VeelvandeSSZS-ambassadeursverzorgenlezingenofpresentatiesZiehttpswwwsamensterkzonderstigmanlboek-een-ambassadeurverhalen_id=7442
Tips van ervaringsdeskundige Marieke van Keeken voor het aanpakken van stigmabull GanietvooronsdenkenmaarvraagengaingesprekEr
zijnallerleistereotypeninomloopdiedoorbreekjevooraldoorpersoonlijkcontact
bull PersoonlijkeervaringenmakenindrukindestrijdtegenstigmaVraagmensendiezelfkwetsbaarheidhebbenervarenomhunverhaaltedoenDatkaniemandzijnuitdeeigenorganisatiemaardewerkambassadeursvanSSZSkunnendatookdoen
bull ZorgvoorgoedeinformatieoverpsychischeaandoeningenenwerkHetisvaakeeneyeopenerdatbijnadehelftvandemenseninonslandooitzelfwordtgeconfronteerdmeteenpsychischprobleemEndateenaandoeninghelemaalnietalsvanzelfsprekendbetekentdatjenietkanwerken
LeeshaarverhaallsquoHoeikmijnzelfstigmadoorbrakrsquohttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwshoe-ik-mijn-zelfstigma-doorbrak
Kennisthema stigma van Kenniscentrum PhrenosFeitencijfersenontwikkelingenrondstigmaendestigmatiseringhttpwwwkenniscentrumphrenosnlkennisthemasstigma
Vertellen of verzwijgenIsopenheidovereenaandoeningverstandigofnietBijvoorbeeldineensollicitatieprocedureofophetwerkOpenheidishetideaalmaarindepraktijknietaltijdverstandigKenniscentrumPhrenosheefteenbrochureeninterventieomeengefundeerdeafwegingtemakenonderdetitelCORAL(concealorreveal)httpswwwkenniscentrumphrenosnlwp-contentuploads201506CORAL-NL_defpdf
40
SamenSterkzonderStigmaKenniscentrumPhrenosenTranzoTilburgUniversityontwikkelendezeaanpakverderwaarbijhetmeerwordttoegespitstopdeNederlandsesituatiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsverzwijgen-vertellen-coralnl-helpt
httpwwwkenniscentrumphrenosnldienstenprojecten-2doorontwikkeling-coral
TIPS bull Leg contactAngstenonbekendheidspeleneengroterolbijhetinstandhoudenvanstigmatiseringDaaromhelptcontactleggenmetmensenmeteenpsychischeaandoeninghetbesteomdestigmarsquosteverminderenDemanierwaaropjealsklantmanagercontactmaaktbepaaltofjestigmarsquosversterktofjuistvermindert(lsquoJamaarmetborderlinekunjetochnietmetkinderenwerkenrsquo)AlleenbegripvoleerlijkengelijkwaardigcontactvermindertstigmarsquosEnhetcreeumlerteenopenenveiligesfeerwaarindoorvragenstellenmeerbegripontstaat
bull Voorlichting en informatie over psychische aandoeningenErzijnveelverkeerdedenkbeeldenenmythes(lsquoautistenhebbengeengevoelrsquo)DoorjeteverdiepenindeverschillendepsychischeaandoeningenkrijgjeeenrealistischerbeeldOokklantenzelfbaserenzichvaakoponjuistedenkbeeldenenleggenzichzelfdaarmeeonnodigebeperkingenop
bull Zie psychische aandoeningen als deel van een continuuumlmWanneerjemensenmeteenpsychischeaandoeningzwart-wittegenovergezondemensenzetlijkenzevervanjeaftestaanMaariedereenheeftwelpsychischekwetsbaarheden
alsspreekangstofeenaanlegvoorsomberheidWanneerjepsychischeklachtenenkwetsbaarhedenzietalssymptomenopeenspectrumwaarjehogerenlagerkuntscorenisdatminderstigmatiserend
bull Maak vooroordelen en stigmarsquos bespreekbaar ook als begeleidersonderling
bull Gebruik het ICF-raamwerk om de gehele persoon in beeld te krijgen en niet alleen zijn of haar aandoeninghttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--waak-voor-stigmatisering
41
7Ervarings-deskundigen en clieumlnten
Inhoudbull Betrokkenheid clieumlnten en ervarings- deskundigen bij regionale plannen 42bull Landelijke Clieumlntenraad 43bull MIND 43bull Landelijk Platform GGZ 43bull Routewijzer naar werk 43bull Evaluatietool re-integratie 43bull Ervaringsdeskundigen 43bull Verhalen van ervaringsdeskundigen 44bull WerkWeb-Autisme 44bull Howie the Harp 44bull Tips van LPGGZ 44
42
7Ervarings-deskundigenenclieumlntenDoor clieumlntenraden clieumlntenorganisaties en ervarings-deskundigen te betrekken en met hen samen te werken kunnen professionals vanuit de GGZ en Werk amp Inkomen effectiever werken aan herstel en re-integratie Clieumlntenraden hebben een wettelijke basis in het kader van clieumlntenparticipatie Clieumlntenorganisaties zijn er op landelijk regionaal en lokaal niveau Zij ontplooien meerdere activiteiten zoals informeren lotgenotencontacten belangenbehartiging hersteltrajecten en het opbouwen van ervaringsdeskundigheid onder meer via opleidingen
Betrokkenheid clieumlnten en ervaringsdeskundigen bij regionale plannenInderegionalewerkateliersisveelgesprokenovermeerenbeterbetrekkenvanclieumlntenenervaringsdeskundigenZiehetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquometnameparagraaf26en28httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
IndeFrieseprojectgroepziteenclieumlntvertegenwoordigerdiezelfervaringsdeskundigeisverbondenaanhetHerstelcentrumFrieslandHijgeeftooktrainingenaandeprofessionalsBovendien
gaatderegioookeenreeksoverleggentebeleggenvoorclieumlntenDezezullenbegeleidwordendooreenervaringsdeskundigevanuithetHerstelcentrumhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
InhetprojectplanvanHollandRijnlandisveelaandachtvoorervaringsdeskundigheidendebetrokkenheidvanclieumlntenInLeidenbestaatallangeretijdStichtingZonwaarinervaringsdeskundigenzijnvertegenwoordigdErvaringsdeskundigenadviserenwaarnodigdegemeenteenuitvoerderszoalsklantmanagersOokverzorgenzijregelmatigtrainingenDaarnaastisStichtingPlatformSamenwerkenbetrokkenbijderegionalesamenwerkingZijorganiserenonderanderedialoogtafelsHierwordtdoorgepraatoverdebetekenisvanwerkvoorduurzaamherstelBeideorganisatieszullenookindearbeidsmarktregioHollandRijnlandactiefwordenzoalsopgenomeninhetplanvanaanpakvanderegioClieumlntenenclieumlntenorganisatieshebbeneenbelangrijkeplekgekregeninhetregionaleplanvanaanpakZoiservoorzieninmaatjesvoorclieumlntenWethouderMarleenDamenvanLeidenldquoZorsquonmaatjeziettochweeranderedingendaneenprofessionalHijofzijheeftookeenandererolendatkanelkaargoedaanvullenrdquohttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsbouw-samenwerking-op-vanuit-de-praktijk-en-niet-vanaf-de-bestuurstafels
43
Landelijke ClieumlntenraadDeLandelijkeClieumlntenraad(LCR)isingesteldbijwet(SUWI)omdeclieumlntenparticipatieinhetveldvanWerkampInkomenvormtegevenDeLCRisdekoepelvanlokaleenregionaleclieumlntenradenbijgemeentenenUWVhttpwwwlandelijkeclientenraadnl
MINDMINDisin2016ontstaanenwilpsychischeproblemenvoorkomenenmensendiehiermeetemakenhebbenondersteunenDitdoetMinddoorinformatietebiedenonderzoektedoenprojectenuittevoerenenactietevoerenSamenmetclieumlnten-enfamilieorganisatiesmaatschappelijkeorganisatiesonderzoekersambassadeursendonateursMINDiseeninitiatiefvanFondsPsychischeGezondheidKorrelatieenhetLandelijkPlatformGGZhttpswijzijnmindnl
Landelijk Platform GGZMINDLandelijkPlatformPsychischeGezondheid(voorheenLandelijkPlatformGGZLPGGZ)isdekoepelvanenvoorongeveertwintigclieumlnten-enfamilieorganisatiesindeGGZOpdesiteiseenoverzichttevindenvanregionaleclieumlntenorganisaties(RCOrsquos)clieumlntinitiatievenenprojectenViaRCOrsquoszijnervaringsdeskundigentevindenhttpwwwplatformggznllpggz
Routewijzer naar werkDeRoutewijzeriseenwebsitevanhetLandelijkPlatformGGZendeLandelijkeClieumlntenraad(LCR)Opdezesitekunnenclieumlntenallerhanderelevanteinformatievindenhttpwwwroutewijzernaarwerknl
Evaluatietool re-integratieDeEvaluatietoolre-integratieiseeninstrument(vragenlijst)datisgemaaktdoorhetVerwey-JonkerInstituutinopdrachtvandeLandelijkeClieumlntenraadenMINDHetgeeftdeclieumlntenraadinzichtinhoeUWVengemeentendebegeleidingvanpsychischkwetsbaremensenvormgevenwwwevaluatieggzenwerknl
ErvaringsdeskundigenErvaringsdeskundigenzijnalshetwarebovenhuneigenproblematiekuitgestegenZijkunnennuttigeadviezengevenaanprofessionalsSommigeervaringsdeskundigenzijnopgeleiddoordeGGZomeencoachenderoltespelenErvaringsdeskundigenzijntevindenviahetLPGGZmaarookviaregionaleclieumlntenorganisaties(RCOrsquos)enfamilieorganisatiesdeNederlandseVerenigingvoorAutisme(NVA)GGZ-instellingenofdehulplijnPandorahttpwwwplatformggznllpggz
lsquoErbestaateeneendimensionaalenstereotiepbeeldvanmensenmeteenpsychischeaandoeningMaarinwerkelijkheidisiedereenandersenzijndezeklantenerinallerleisoortenenmatenmetallerleiredenenenachtergrondenengevolgenvanhunaandoeningEengoedemanieromklantmanagersmeergripopdematerietegevenisdoorervaringsdeskundigeninteschakelenDeregionaleclieumlntenorganisatie(RCO)mobiliseertentraintervaringsdeskundigevrijwilligersomvoorlichtingtegevenaanklantmanagersZijvragennuvakeradviesEencursusvoormanagerswasookzeernuttigrsquoEen gemeentelijke beleidsmedewerker en ervaringsdeskundig
44
lsquoVeelklantmanagersvullenhetvoordeklantinindeluwtehoudenTerwijlerheelwatclieumlntenmetpsychischeproblematiekzijnvoorwiehetgoedisomtewerkenendiegraagwillenwerkenDepsychischeaandoeningislangnietaltijdoverdegehelelinieinvaliderendWerkhelptomeigenkrachtteontwikkelenenkanbijdragenaanhersteldoorweergeloofteontwikkelenindeeigencompetentiesensociaalenmaatschappelijkbetrokkentezijnErvaringsdeskundigheidhelptbijhetzoekennaardejuistewerk(ervarings)plekrsquoEen projectcooumlrdinator van ZONactief en ervaringsdeskundige
Verhalen van ervaringsdeskundigenDesiteUWVperspectiefiseenplatformvoorendoormensenmeteenarbeidsongeschiktheidsuitkeringHieropverhalenvlogsenvideorsquosonderandereditverhaaloverwerkenmetautismehttpsperspectiefuwvnlartikelendroom-wordt-waarheid
WerkWeb-AutismeHetprojectlsquoWerkWeb-AutismersquodateeninitiatiefisvanmeerdereorganisatieswaaronderdeNederlandseVerenigingvoorAutismebeoogteenzelfmanagementmethodiekteontwikkelenomnormaal-tothoogbegaafdemensenmetautismesamenmetbetrokkenprofessionalsteondersteunenbijhetvindenenbehoudenvanwerkdatgoedbijhenpastDemethodiekgeeftinzichtindeeigeneffectiviteiteigenregietalentenenvoorkeurenDitzijnbelangrijkevoorwaardenvoorduurzamearbeidsparticipatiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsnieuwsbrief-samenwerking-ggz-en-wi-november-verschenen
Howie the HarpHowietheHarpiseengoedvoorbeeldvaneenopleidingtotervaringsdeskundigeDenaamisgebaseerdopdebijnaamvandeAmerikaanHowardGelddienaeenverblijfinpsychiatrischeinstellingenhetpeer-to-peer-conceptbedachtmensenmeteenpsychiatrischegeschiedeniszettenhunlevenservaringentalenteninomelkaarteondersteuneninhunherstelPameijereeninstellingvoormensenmeteenverstandelijkeofpsychiatrischebeperkinghaaldehetconceptnaarNederlandwwwhowietheharpnl
TIPS VAN LPGGZHetLPGGZdoetdevolgendeaanbevelingenaangemeentenbullKijkgoedwateenklantkanGebruikdebeschikbareondersteuningMaakgebruikvaninterventieszoalsjobcarvingbullWeesalertopeenstigmaookbijjezelfalsklantmanagerbullOnderschathetzelfstigmavanveelklantennietbullPasaanpakkengerichtopempowermenttoebullMaakgebruikvanervaringsdeskundigendiezijnopgeleiddoordeGGZomeencoachenderoltespelenZetheninalsadviseurbijdeteamsMaakhuninbrengstructureel
Colofon
DeroutekaartpsychischeaandoeningenenwerkVersie2november2017
DezeroutekaartiseenproductvandeProgrammaraadHetisonderdeelvanhetKennisnetwerkSamenwerking
GGZenWerkampInkomen
Deroutekaartgeefteenstandvanzakeneind2017weerNieuweontwikkelingeneninformatiewillenwegraag
opnemenUwsuggestiesvooraanvullingenkuntumailennaar
helpdeskimpulssamenvoordeklantnl
Samen vernieuwen we de dienstverlening aan werkgevers en werkzoekenden
18
3Integrale aanpak GGZen WampI
Inhoudbull Regionale werkateliers 19bull Vier voorbeeldregiorsquos 19bull 31 regionale plannen van aanpak 21bull Afstemming werkprocessen 22bull Integraal casemanagement 22bull Casebesprekingen en regievoering 23bull Gegevensuitwisseling 23bull Protocollen gegevensuitwisseling 24bull Tips gegevensuitwisseling en privacy 24bull Visie LCR op privacy en gegevensuitwisseling 24bull Algemene uitgangspunten begeleiding naar werk 24bull App Many ondersteunt samenwerking 25bull Ondersteuning door de Programmaraad 25
19
3IntegraleaanpakGGZenWerkampInkomenSamenwerken tussen GGZ en Werk amp Inkomen (WampI) is nodig maar lang nog niet altijd vanzelfsprekend Soms hebben GGZ gemeenten en UWV lokaal of regionaal al een goede samenwerking opgebouwd In 31 regiorsquos zijn plannen van aanpak gemaakt om de samenwerking te beginnen of versterken Door behandeling te combineren met werk of participatie worden betere resultaten bereikt Dat begint met het hebben van een gezamenlijk doel een gedeelde analyse en focus en een op elkaar afgestemde aanpak
Regionale werkateliersInderegionalewerkateliers(mei2016ndashapril2017)hebbenprofessionalsuitdewereldvanWerkampInkomenenGGZmetelkaarbesprokenhoebetersamentewerkenendaartalvanpraktischeinvullingenaangegevenVooreenoverzichtvandeuitkomstenenvervolgstappenziehoofdstuk2vanSamenwerkenaanwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
Vier voorbeeldregiorsquosBegin2016iseenonderzoekgestartnaarregionalesamenwerkinginvierarbeidsmarktregiorsquosgerichtopoptimalearbeidsparticipatievanmensenmeteenpsychischeaandoeningDevierarbeidsmarkt-regiorsquosdiedeelnemeninditonderzoekuitgevoerddoorbureauZINZIZzijn
1 RegioFriesland2 RegioHolland-Rijnland3 RegioRijkvanNijmegen4 RegioStedendriehoekenNoord-Veluwe
Hetonderzoekisinmiddelsafgerondeneriseeneindrapportagegepubliceerdhttpszinziznl20171113eindrapportage-samenwerking-in-vier-arbeidsmarktregios-gericht-op-optimale-arbeidsparticipatie-van-mensen-met-een-psychische-aandoening
Ookzijntweetussentijdserapportagesbeschikbaarhttpszinziznlprojectde-werkkamer
Opbasisdaarvanhebbendeonderzoekerstienlsquolessonslearnedrsquogeformuleerdhttpszinziznlwp-contentuploads20170310-Lessons-Learned-van-de-projectleiderspdf
Eenoverzichtvandebelangrijksteconstateringenuithetonderzoek1 Zet in op resultaat en niet alleen op inspanningbull Creeumlerhelderheidoverwelkerolentakenallebetrokkenen
hebbenenwelkeactieserzijngepland(meteenconcreteactiepuntenlijst)waarmeeookdevoortgangendeadlinesgemonitordkunnenworden
bull Maakmetelkaareenbalansopvandeinspanningenenresultaten(meteenkosten-batenanalyseofconcretebusinesscase)
bull Borgdatdecontactmomentendieerzijnookeffectiefenefficieumlntwordenbenut
20
2 Bepaal met elkaar op welke doelen je stuurtbull Eeneinddoelstellingdieverweglijktenblijftheeftalsrisico
dathetmindermotiverendkanwerkenenmindertotactiestimuleertBepaalconcretesubdoelstellingentussenresultatenofmaakresultaatafsprakenmetelkaar
3 Samenwerking als integraal onderdeel van je dagelijkse werk niet als iets lsquoerbijrsquo
bull Borgdeinvesteringeninbeddingvandesamenwerkingdooreenprojectleideraantestellendievoldoetaaneenconcreetuitgedachtprofielvoordezerolenstelperbetrokkenorganisatieeacuteeacutencentraalcontactpersoonaanalsaanspreekpunt
bull Bespreekmetelkaarwateenrealistischetijdsinvesteringisbull Legitimeerrichtinghetmanagementdirectiedatdeinvestering
insamenwerkingrendabelisMaaktcapaciteitvrijenborgdatdesamenwerkingorganisatorischingebedwordt
4 Denk na over opdrachtgeverschap amp eigenaarschapbull Gametelkaarhetgesprekaan(gedeeld)eigenaarschapen
verbindthierconcreteverantwoordelijkhedenenactiesaanbull Zorgvoorachterwachten5 Let op kwetsbaarheden in de opstart amp voortgang van de
regionale samenwerkingbull WeeszorgvuldigbijhetaanstellenvaneenprojectleiderLet
specifiekoppositieaanwezignetwerkenendaadkrachtbull Weestransparantenhoudtrekeningmetzakelijkeen
persoonlijkebelangendoormetelkaarstiltestaanbijWat(ver)bindtonsWatisiedersbijdrageAandachtvoordewhatrsquosinitforme
bull Concretiseermetelkaarwatsamenwerkenvooriedereenbetekentpelhetbegripechtaf
bull Toetsregelmatiginhetprocesofernogsteedswordtvoldaanaanverwachtingenaannamesenrealiteitvandeervarensamenwerking
6 Werken met casuiumlstiek kan op diverse wijzenbull Elkevormkentzijnvoor-ennadelenenisafhankelijkvan
contextenvoorkeurGedeeldesuccesfactorenzijncasusseninlatenbrengenvanuitverschillendeorganisatieshanterenvanhandleidingofprotocolbijinventarisatieprocesbegeleiderdiecasusbesprekingbegeleidt
bull Houdtrekeningmetselectiecriteriavandecasusprivacyvandeclieumlntruimetijdsmargevoorinventarisatieenfaciliteringvanuiteacuteeacutencentraalaanspreekpunt
7 Wanneer en hoe clieumlnten en werkgevers betrekkenbull Gametclieumlnten(raden)enwerkgeversingesprekwelkewensen
bestaanerindesamenwerkingBespreekmetelkaardelsquospelregelsrsquoinoverleggen
bull FaciliteeriniedergevaldathunperspectiefgeiumlntegreerdwordtbijvoorbeeldviaeenklankbordgroepofspecifiekefeedbackbijeenkomstenDenkooknawaaroverjeinputwilthebbenervaringenmetpsychischeklachtenofvisieopdienstverlening
8 Niet vanzelfsprekend zorgvuldige en tijdige communicatiebull Maakafsprakenoverdemaniervancommunicerentiming
mediuminitiatiefnemerbull Maakgebruikvandekrachtvanherhalingenbouw
checkmomenteninbull Attendeerallebetrokkenprofessionalsomzichtehoudenaan
dehaal-enbrengplichtalserietsnietduidelijkisneemdanzelfhetinitiatiefomdieduidelijkheidtekrijgen
21
Praktijkvoorbeeld van regionale samenwerkingPraktijkvoorbeeldvanregionalesamenwerkingtussengemeenteenGGZPresentatievanJannekeOudeAlink(gemeenteApeldoornregioStedendriehoekenNoordwestVeluwe)httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamenwerking_in_de_regio_stedendriehoek_en_noordwest_veluwepdfoverlay-context
Friese lessen rond samenwerkingldquoWedachtendatalsjebijelkaaraantafelgaatzittenermeteenefficiencywinstgeboektwordtNietsisminderwaarrdquoAldusKimReemerregiocooumlrdinatorParticipatiearbeidsmarktregioFryslanldquoJemoetelkaareerstlerenkennenenelkaargaanbegrijpenenvertrouwenDatkosttijdrdquoDelessenuitFrieslandbull LangeopstartwerptvruchtenafErisveeloverlegnodigbull Eacuteeacutenregievoerderperclieumlntbull Benoemdeverschilleninelkaarsbenaderingbull DekostengaanvoordebatenuitDusdoorgaanenbezig
blijvenanderszakthetbereikteweersnelwegbull Eentrekkerisessentieelenthousiasmeeveneensbull Communicatieisalleshttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
Echte winst door samenwerken zes gouden tips van Ferry KosterldquoZelfdoenisoptellenSamenwerkenisvermenigvuldigenrdquoDatzegtprofdrFerryKosterbijzonderhoogleraarInnovatievesamenwerkingaanTilburgUniversityZiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwssamenwerken-echte-winst-zes-gouden-tips-van-ferry-koster
31 regionale plannen van aanpakMaarliefst31arbeidsmarktregiorsquoshebbeneenplanvanaanpakgemaaktoverhunaanpakomderegionalesamenwerkingtussenUWVgemeentenenGGZteverbeterenzodatclieumlntenmetpsychischeaandoeningenbeteraanhetwerkkomenHetministerievanSZWheeftdeplannenbeoordeeldenuiteindelijkkomenzijallemaalinaanmerkingvoordefinancieumlleimpulsvanhetministerievanSZWToenmaligstaatssecretarisKlijnsmasteldeviahetkaderStimuleringregionalesamenwerkingGGZenWerkampInkomenintotaalmaximaal euro 35miljoenbeschikbaarInveelplannenisaandachtvoorcasuistiekbesprekingenenonderlingedeskundigheidsbevorderingenintervisieMeerdereregiorsquoshebbendeambitieomdewerkprocessenvanUWVgemeentenenGGZrondmensenmeteenpsychischeaandoeningopelkaaraftegaanstemmenofomtoteengezamenlijkwerkprocestekomenInzetenontwikkelingvanIPSkomtregelmatigindeplannenterughttpswwwsamenvoordeklantnlnieuws31-plannen-van-aanpak-ingediend
22
HetministerievanSZWlaatdekomendetweejaaronderzoekdoennaardeuitvoeringvandesamenwerkingsplannenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsonderzoek-naar-de-uitvoering-van-de-31-plannen
Afstemming werkprocessenInveelplannenvanaanpakwordtaandachtbesteedaanhetafstemmenvanwerkprocessentussenUWVgemeentenenGGZOpvallenddaarbijsommigenwerkenlsquovanbovennaarbenedenrsquoeerstbeleiddandewerkprocessenanderenvanbenedennaarboveneerstdepraktijkvandaaruitkomentotbeleidVoorbeeldbeleideersthttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwswerkgevers-centraal-plan-van-aanpak-drenthe
Voorbeeldpraktijkeersthttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsbouw-samenwerking-op-vanuit-de-praktijk-en-niet-vanaf-de-bestuurstafelshttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsplan-van-aanpak-zuid-limburg-sense-urgency
Integraal casemanagementVerschillendegezaghebbendepartijenbenadrukkenopbasisvanonderzoekhetbelangvaneenintegraleaanpakenintegraalcasemanagementvanuitWerkampInkomenendeGGZEengreepHetTrimbosInstituutpleitvoorsamenwerkingtussenFACT-teams(GGZ)ensocialewijkteamshttpsassetstrimbosnldocs97ad37ee-bffa-46e6-b55e-0a01c646ed51pdf
DeOrganisatievoorEconomischeSamenwerkingenOntwikkeling(OECD)beveeltNederlandaanompsychischeproblemenaltijdgeiumlntegreerdaantepakkenDedienstverleningaanclieumlntenmetpsychischeaandoeningenblijftachterdooreengebrekkigontwikkeldeondersteuningdoorcasemanagersaldusdeOECDOmdatmensenmeteenmentaleaandoeningvaakookandereproblemenhebbeniseenmultidisciplinaireondersteuningnodigwaarinzorgwerkeninkomenenanderesocialesectorenwordengecombineerd
OECDMentalHealthandWorkNetherlandsOECDPublishing2014DitrapportmaaktdeeluitvaneenseriepublicatiesoverdiverseOECD-landenOnlinetelezenviahttpwwwoecdorgnetherlandsmental-health-and-work-netherlands-9789264223301-enhtm
Tedownloadenviadezepaginahttpswwwrijksoverheidnldocumentenrapporten20141201oecd-rapport-mental-health-and-work-the-netherlands
OECDReportHealthataglanceEurope2016Onlinetelezenviahttpwwwoecdorghealthhealth-at-a-glance-europe-23056088htm
httpwwwoecd-ilibraryorgsocial-issues-migration-healthmental-health-and-work_9789264124523-en
23
HetZorginstituutNederlandheeftaangegevenwaardegrenzentussendedomeinenvanWerkampInkomenenGGZliggenTegelijkconstateerthetZorginstituutdaternogveelmisgaatindeafstemmingtussenbeidedomeinenzowelquabeleidalsuitvoeringhttpswwwzorginstituutnederlandnlpublicatiesrapport20160829bevorderen-van-participatie-van-clienten-met-een-psychische-stoornis
Casebesprekingen en regievoeringInsommigeregiorsquosisalervaringmetgemeenschappelijkeclieumlntbesprekingeninveelanderebestaathetvoornemendaartoeZieondermeerparagraaf27vanSamenwerkenaanwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
FrieslandheeftdriesubregionalecasusgroepenwaarinGGZgemeentenenUWVclieumlntenbesprekenDezecasusteamswordenndashzekerindebeginfasendashprofessioneelbegeleiddoortrainersendocentenvandeNoordelijkeHogeschoolLeeuwardenIndecasusgroepenwordtperclieumlnteacuteeacutenregievoerderbenoemdhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
CentraalindeaanpakvenderegioHollandRijnlandstaathetcasuiumlstiekoverlegDaarinoverleggenallebetrokkenpartijenovercasussendiezijzelfkunneninbrengenInhetoverlegwordtbepaaldwatermoetgebeurenwelkeafsprakennodigzijnenwiedaarbijbetrokkenzijnDaarbijwordtereacuteeacutenregiehouderbenoemdhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsbouw-samenwerking-op-vanuit-de-praktijk-en-niet-vanaf-de-bestuurstafels
GegevensuitwisselingEffectievesamenwerkingtussenWerkampInkomenenGGZkannietgoedplaatsvindenzonderdatgegevensoverdegemeenschappelijkeclieumlntuittewisselenDaarbijgaathetlangnietaltijdompuurmedischeinformatieOmherstelenparticipatiegoedtecombinerenishetvooralnodigominzichttedeleninwatiemandondanksdeaandoeningweacutelkanwatdeambitiesenwensenzijnenmetwelkeaanpassingenmogelijkrekeninggehoudenmoetenwordenHelaasbiedtdehuidigewet-enregelgevingrondgegevensuitwisselingenprivacygeenantwoordopallevragenvanprofessionalsHetbestedatzijdaaromkunnendoenishandelenindegeestvandewetgevingmaardaarbinnenopgewetensvollewijzewelzoekennaarpraktischeoplossingenInhetrapportSamenwerkenaanwerk(paragraaf47)wordtingegaanopgegevensuitwisselinghttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
httpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingensamenwerken-met-zorgprofessionals--gegevensuitwisseling-en-privacy
httpswwwdivosanlwerkwijzer-werk-en-inkomen-in-het-sociaal-wijkteamgegevensuitwisseling-beroepsgeheim-en-privacy
24
Protocollen gegevensuitwisselingInderegionalewerkateliersbleekdatinmeerdereregiorsquosafsprakenzijngemaakttussenGGZUWVengemeentenoverhoeomtegaanmetgegevensuitwisselingIndearbeidsmarktregioFrieslandiseenprotocolopgesteldvoordegegevensuitwisselingrondgezamenlijkeclieumlntenhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlageprivacyprotocol_frieslandpdfoverlay-context=nieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
Tips gegevensuitwisseling en privacybull Houdsteedsvoorogenwathetdoelisvande
gegevensuitwisselingDatwordtsnelvergetenGadusnawelkegegevensnoodzakelijkzijnvoorhetdoelkanhetookmetmindergaatdeuitvraagnietteverofisereenanderemanieromdegegevenstekrijgen(eisenvansubsidiariteitenproportionaliteit)
bull MedischeinformatieismeestalnietnodigalleeninformatieoverarbeidsmogelijkhedenenarbeidsbeperkingenMedischedossiersmogennietwordenuitgewisseldtenzijdeklantzezelfterbeschikkingstelt(enbeperkttotdevoorhetdoelrelevanteinformatie)
bull Vraagdeclieumlntaltijdtoestemmingvoorgegevensuitwisselingenlegdietoestemmingschriftelijkvast(datisoverigensgeenblancomachtiging)Legdeklantdaarbijzorgvuldiguitwaaromdegegevensnodigzijnenbeperkjetotgegevensdieechtnodigzijn
bull SomskunnencasusbesprekingentussenzorgverlenerenklantmanagersanoniemzijnBijniet-anoniemecasus-besprekingenisschriftelijketoestemmingvandeclieumlntvereist
bull Indriegesprekkenkomtinformatiesnelnaarboven
bronTekstinparagraaf47p3132Samenwerkenaanwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
Visie LCR op privacy en gegevensuitwisselinghttpswwwlandelijkeclientenraadnlContentDownloads141112-factsheet-privacypdf
Algemene uitgangspunten begeleiding naar werkbull Sluitaanbijdewensenendoelenvandeklant Werkenisvoormensenmeteenpsychischeaandoeningniet
altijdmakkelijkOmdemotivatietekunnenopbrengenishetdaaromextrabelangrijkdathetwerkzogoedmogelijkaansluitbijdekwaliteitenwensenendoelenvandepersoon
bull Werkvanuiteenintegralebenadering Wanneeriemandbehandelingnodigheeftishetbelangrijk
datdebehandelinggoedafgestemdisophettrajectnaarwerkDitgeldtookvoor(blijvende)ondersteuningdieiemandnodigheeftGoedeafstemmingvanbehandelingondersteuningenbegeleidingisessentieel
bull Denkinmogelijkheden IedereenkanietsDatishetaangrijpingspuntvoorbegeleiding
naarwerkWeescreatiefinhetbedenkenvanoplossingenvoorproblemenenvertaalmogelijkebeperkingenoppraktischemanierinmogelijkhedenFixeerjealsbegeleidernietopdeaandoeningBedenkdatfunctiesaanpasbaarzijn
25
bull Zorgvoorvoldoendeuitdaging IedereenkanzichontwikkelenWathiervoornodigisis
voldoendeuitdagingEenuitdagingis100maatwerkenvooriedereenverschillendMaarvooriedereengeldtalsietstemoeilijkoftemakkelijkisontwikkeljejezelfniet
bull Hetkanenmagmisgaan BijuitdagingenhoortdathetmiskangaanMaarhet
alternatiefnietsdoenofalleenmaarveiligekeuzesmakenisnietbeterTegenslagenenfaalervaringenzijneenonderdeelvaneenleerproces
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
App Many ondersteunt samenwerkingIndediverseregionalewerkateliersisnaarvorengekomendaterveelbehoefteisaanwisselwerkinghetuitwisselenvankennisencontactleggenmetelkaarDaarombiedenweuhetgebruikvandeappManyaanHetiseenbestaandeappwaarineencommunicatiekanaalisaangemaaktSAMENWERKINGGGZENWampImettoevoegingvan1 De35arbeidsmarktregiorsquos2 10categorieeumlnzoalsinterventiesfinancieumlnenGebruikdeappomeenvraagstellenofeenberichtophetprikbordachtertelateninhetcommunicatiekanaallsquoKennisnetwerkGGZenWampIrsquoDitkuntuzowelopregio-niveaudoenofineencategorieEencategorieisregio-overschrijdendBijeenregiokrijgenalleendiegenendevraagteziendieookdedesbetreffenderegiohebbengeselecteerdDeappistevindeninbull iTunesbull GooglePlaybull WindowsPhone
HoedeappteinstallerenentegebruikenDatisheeleenvoudigVolgdeinstructiesindehandleidingOfziedepaginahttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsapp-many-versterkt-het-kennisnetwerk-ggz-en-werk-inkomen
HetcommunicatiekanaallsquoKennisnetwerkGGZenWampIrsquoiseenbeslotenkanaalWiltuookandereprofessionalsuitnodigenomtekennisuittewisselenStuurdaneene-mailnaarhelpdeskimpulssamenvoordeklantnlovvappManyendegegevensvandeprofessional(naamorganisatiefunctieene-mailadres)
Ondersteuning door de ProgrammaraadDeProgrammaraadheefteenspecialepaginaopzijnsitelsquoSamenvoordeklantrsquooverwerkpsychischeaandoeningenensamenwerkingtussenprofessionalsuitGGZenWampIHieroponderanderdoorverwijzingennaarondersteunendeproductenhttpswwwsamenvoordeklantnlpsychische-aandoening-en-werk
MaandelijksverschijntdedigitaleNieuwsbriefSamenwerkingGGZenWampIHierinveelpraktischetipsenervaringenronddeuitvoeringvanderegionaleplannenvanaanpakOponderstaandepaginanadereinformatielinksnaardereedsverschenennieuwsbrievenendemogelijkheidomje(gratis)teabonnerenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsnieuwsbrief-samenwerking-ggz-en-wi
26
4Kennis enkennisdelenInhoudbull Regionale werkateliers en plannen van aanpak 27bull Divosa 27 bull SBCM 27bull ParticipatieCampus 28bull Phrenos 28bull Tranzo 28bull Samen Sterk Zonder Stigma 28 bull GGZ Nederland 28bull AKC 29bull MMM 29bull Centrum Inclusieve Arbeidsorganisatie 29bull MIND 29bull LPGGZ 29 bull App Many 29bull Trimbos-instituut 29bull Movisie 29
27
4KennisenkennisdelenOm beter en effectiever samen te werken is het delen van bestaande en opbouwen van nieuwe kennis onontbeerlijk Zowel binnen de domeinen GGZ en Werk amp Inkomen als daartussen In dit hoofdstuk van de routekaart onder meer links naar vindplaatsen van kennis zoals kenniscentra en organisaties alsmede hun opleidingen en trainingen We beperken ons daarbij tot non-profit organisaties Dat neemt niet weg dat er ook een relevant aanbod van trainingen en opleidingen is van commercieumlle partijen
Regionale werkateliers en plannen van aanpakKennisdelingwaseenbelangrijkonderwerpinderegionalewerkateliersInderegionaleplannenvanaanpakisdeweerslagdaarvanduidelijkterugtevindenininitiatievenrondthemabijeenkomstengezamenlijketrainingenenopleidingenoverzichtenvanproducteneninterventieskenniskringenopbouwvaneenregionalesocialekaartetcInhoofdstuk2vanhetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquozijnzebeschrevenmetnameinparagraaf26httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
KennisdeleniseenbelangrijkepijlervanhetplanvanaanpakinWest-BrabantDaarbijgaathetmetnameomeffectieveinterventiesenaanpakkenDesamenwerkendepartijengaantrainingenenworkshopsorganiserenbijvoorbeeldoverdevraaghoejeeenpsychischeaandoeningherkentOfwatgemeentenenUWVinhuishebbenaanbegeleidingsmogelijkhedenrichtingwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwssamen-werken-aan-werk-west-brabant
DivosaDivosaisdeverenigingvanleidinggevendeninhetsociaaldomeinOpdesitevanDivosazijnverschillendewerkwijzerstevindenoverdere-integratievanmensenmeteenpsychischeaandoeningalsmedeeendigitalekenniswijzereene-learningeentrainingvoorklantmanagersendiverseanderehulpmiddelenhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
SBCMSBCMishetKenniscentrumenAampO-fondsindesocialewerkgelegenheidHetdoelvanSBCMismiddelshaaractiviteitenbijdragenaanpassendbetaaldenduurzaamwerkvoormensenmeteenafstandtotdearbeidsmarktSBCMheeftmeerderetrainingenvoordiversedoelgroepeneene-learningenheeftdiverseandererelevanteproductenzoalshandreikingenvoorbegeleidingDeSBCM-productenzijndeelstevindenindeParticipatieCampuswwwsbcmnlproducten
28
ParticipatieCampusDeParticipatieCampusiseeninitiatiefvanDivosaenSBCMterbevorderingvanhetvakmanschapindeuitvoeringDeParticipatiecampusgeefttoegangtotverschillendee-learningsdigitalekenniswijzersenandereproductenRegistratie(gratis)isvereistwwwparticipatiecampusnl
httpsparticipatiecampusnlkenniswijzers
httpsparticipatiecampusnlelearningaanbod
PhrenosPhrenosishetkenniscentrumvoorernstigepsychischeaandoeningen(epa)OpdesitevanPhrenosstaatveelinformatieoverEPA(ernstigepsychischeaandoeningen)enwerkrichtlijnenbijeenkomstenkenniskringenaanpakkeneninterventiesPhrenosbeheertenontwikkeltdeinterventieIPS(IndividuelePlaatsingenSteun)enverzorgtdeopleidingtotIPS-jobcoachhttpswwwkenniscentrumphrenosnl
TranzoTranzoishetwetenschappelijkcentrumvoorzorgenwelzijnvanTilburgSchoolofSocialandBehavioralSciencesTilburgUniversityDemissieishetverbindenvanwetenschapenpraktijkophetgebiedvanzorgenwelzijnhttpswwwtilburguniversityedunlonderzoekinstituten-en-researchgroepentranzo
TranzokentverschillendeAcademischeWerkplaatsenwaarinderelatietussenpsychischeaandoeningenenwerkcentraalstaatmetnamedeAcademischeWerkplaatsArbeidenGezondheidhttpswwwtilburguniversityedunlonderzoekinstituten-en-researchgroepentranzoacademischewerkplaatsenarbeid-en-gezondheid
Samen Sterk Zonder StigmaDesitevanSamenSterkZonderStigma(SSZS)geeftondermeertoegangtoteentraininglsquoSelecterenzondervooroordelenrsquodee-learninglsquoOpenheidpsychischegezondheidwerktrsquoendeapplsquoSterkophetWerkrsquoBovendienpresentatiesvanwerkambassadeursenworkshopsamppresentatiesopmaatwwwsamensterkzonderstigmanl
ZieookparagraafoverSSZSinhoofdstuk6pagina38
GGZ NederlandGGZNederlandisdebrancheorganisatievoorinstellingenindegeestelijkegezondheidszorgenverslavingszorgSteedsmeerGGZ-instellingenzienwerkenparticipatiealsnuttigeennoodzakelijkeonderdelenvangenezingenrehabilitatieenintegrerendieinhunbehandelingBijvoorbeeldmetarbeidsmatigedagbehandelingofwerkonderbegeleidingvangespecialiseerdetrajectbegeleidersofjobcoachesvaakineenambulantbehandelteamOpdewebsitevanGGZNederlandisveelrelevanteinformatietevindenbijvoorbeeldoverdeontwikkelingvane-mentalhealthhttpwwwggznederlandnl
httpswwwzorgkaartnederlandnlggz
29
AKCHetArbeidsdeskundigKenniscentrum(AKC)heeftvelerelevantepublicatiesenorganiseertdaarnaastregelmatigbijeenkomstenhttpswwwarbeidsdeskundigennlakc
MensenMetMogelijkhedenInhetprojectMensenMetMogelijkheden(MMM)werken21beroepsgroepenenhunorganisatiessamenaanhetbevorderenvandeparticipatievanmensenmeteenpsychischekwetsbaarheidViadesitevanMMMisondermeereentrainingtoegankelijkdieindividueelmaarookgroepsgewijs(bijvoorbeeldinberoepsmatiggemengdegroepen)gevolgdkanwordenDaarnaastondermeereenInspiratieboekhttpwwwmmm-mensenmetmogelijkhedennl
Centrum Inclusieve ArbeidsorganisatieHetCentrumInclusieveArbeidsorganisatie(CIAO)kanhelpenmethetbetertoegankelijkmakenvaneenarbeidsorganisatievoormensenmeteenbeperkingondermeerdoorInclusiefHerontwerpvanWerk(IHW)HetCIAOiseengemeenschappelijkinitiatiefvandeUniversiteitMaastrichtenUWVhttpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgexpertisecentrum
ZieookparagraafoverCIAOinhoofdstuk5pagina35
MINDMINDwilpsychischeproblemenvoorkomenenmensendiehiermeetemakenhebbenondersteunendoorinformatietebiedenonderzoektedoenprojectenuittevoerenenactietevoerenMINDiseeninitiatiefvanFondsPsychischeGezondheidKorrelatieenhetLandelijkPlatformGGZhttpswijzijnmindnl
Landelijk Platform GGZHetLandelijkPlatformGGZ(LPGGZ)iseenkoepelvanclieumlnten-enfamilieorganisatiesindeGGZHetLPGGZstreefternaardepositievanmensenmeteenpsychischeaandoeningstructureelteverbeterenondermeerviaallerhandeprojectenwaaronderlsquoopenvoorwerkrsquohttpwwwplatformggznllpggz
httpwwwplatformggznllpggzopen_voor_werk
App ManyViadeappManykunnenprofessionalsenanderebetrokkeneninderegioinformatieenvragenuitwisselenZieparagraafAppManyondersteuntsamenwerkinginhoofdstuk3Zieparagraafoverappmanyinhoofdstuk3paginanummer25
Trimbos-instituutHetTrimbos-instituutwildegeestelijkegezondheidverbeterendoorhetdelenvankennisHetTrimbosInstituutontwikkeltinterventiesenbeheerteenwebsitemeterkendeinterventiesindelangdurigeGGZhttpswwwtrimbosnl
httpserkendeinterventiesggztrimbosnl
MovisieMovisieishetlandelijkkennisinstituutenadviesbureauvoorhetsociaaldomeinMovisiebeheertondermeerdedatabankeffectievesocialeinterventieshttpswwwmovisienl
httpswwwmovisienleffectieve-sociale-interventies
30
5Werkgevers
en banenInhoudbull Psychosociale arbeidsbelasting 31bull Werkgeversbenadering en -dienstverlening 31bull Tips van professionals 32bull Instrumentarium Participatiewet 32bull Banenafspraak 33bull Doelgroepregister 33bull Samen Sterk Zonder Stigma 33 bull Werkambassadeurs 33bull Locus 33bull De Normaalste Zaak 34bull Onbeperkt Ondernemen 34bull Begeleidingskaarten psychische beperking 34bull Handreikingen 34bull Harrie en Werkmaat 34bull Centrum Inclusieve Arbeidsorganisatie 35bull Tips van Samen Sterk Zonder Stigma voor de advisering van werkgevers 35
31
5WerkgeversenbanenEr is - terecht - veel aandacht voor het (terug)leiden van mensen met een psychische aandoening naar de arbeidsmarkt Maar preventie van uitval is stap eacuteeacuten Dat moet gestalte krijgen in de werksituatie bij de werkgever
Bij re-integratie zijn werkgeverscontacten onontbeerlijk Dit is vanouds iets van het domein Werk amp Inkomen en loopt met name via de zogenaamde werkgeversservicepunten van UWV en gemeenten Naarmate de GGZ meer belang hecht aan werk vindt ook daar werkgeversbenadering plaats bijvoorbeeld in het kader van IPS Het is van belang dat op elkaar af te stemmen de werkgever zo min mogelijk te belasten met allerlei verschillende contacten en arrangementen en de werkgever zoveel mogelijk te ontzorgen De Participatiewet heeft daar een aantal moge-lijkheden voor gecreeumlerd Daarnaast kunnen herontwerp van werk en specifieke ondersteuning helpen bij een goede integratie van werknemers met een psychische aandoening in een bedrijf
Psychosociale arbeidsbelasting Psychosocialearbeidsbelasting(PSA)iseenbelangrijkerisicofactorvooruitvalenpsychischekwetsbaarheidHetterugdringenofvoorkomenvanPSAisdanookeenhoeksteenvangoedARBO-beleidIndeHandreikingPsychosocialearbeidsbelastingstaantalvanaanknopingspuntendaarvoorhttpwwwdearbocatalogusnlsitesdefaultfilesstvdahandreikingenhandreiking_psapdf
httpswwwarboportaalnlexterne-bronneninstrumentenhandreiking-psychosociale-arbeidsbelasting-psa
Werkgeversbenadering en -dienstverleningLeesoverwerkgeversbenaderingenwerkgeverscontacteninlsquoSamenwerkenaanwerkrsquoparagraaf3738en41alsmedeindewerkwijzersvanDivosahttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
httpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--werk-samen-met-werkgevers
InhetDrentseplanvanaanpakstaateengezamenlijkewerkgeversbenaderingcentraalDeGGZ-trajectbegeleidersnaarwerksluitenaanbijdeaccountmanagersvangemeentenenUWVinhetWerkgeversservicepunthttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwswerkgevers-centraal-plan-van-aanpak-drenthe
Dewerkgeversservicepuntenspeleneenbelangrijkerolindeondersteuningvanwerkgeversbijhetindienstnemenvanwerknemersmet(psychischeenandere)beperkingenhttpswwwwerknlwerk_nlwerkgeverwervingsadvieswerkgeversservicepunt
32
OpdesitelsquoSamenvoordeklantrsquovandeProgrammaraadisveelrelevanteinformatietevindenoverwerkgeversbenaderingenwerkgeversdienstverleninghttpswwwsamenvoordeklantnlwerkgeversdienstverlening
httpswwwsamenvoordeklantnlwerkgeversdienstverleningwerkgeversservicepunten
Werkgeversservicepuntenperarbeidsmarktregiohttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagewerkgeversservicepunten_22_08_2017pdfoverlay-context=arbeidsmarktregios
Tips van professionalsbull Netwerkontwikkelingmetwerkgeversisvangrootbelang
Geefindecontacteneenduidelijkenreeumlelbeeldvanwateenwerkgeverkanverwachten
bull OntzorgdewerkgeverZijvrezenextrabelastinglsquogedoersquoeneenvergrotekansopuitvalErvaringenvanuitbijvoorbeeldIPSlatenziendatditzekernietaltijdterechtisEengoed
middelomwerkgeverstehelpenisdeno-riskpoliswaarmeewerkgeverszijningedekttegenmogelijkeuitvaldoorziektevandenieuwewerknemer
bull Benutdemogelijkhedenvanbegeleidingvanwerkgeversendecollegarsquosopdewerkvloervandenieuwewerknemer
bull Neembezwarenserieusmaarprobeerzeteontzenuwenofbeheersbaartemakenbijvoorbeelddoordeinzetvaneenjobcoach
bull Alshetluktomeenklantmeteenpsychischprobleemsuccesvolteplaatsenopentdatdewegvooranderenzoisdeervaringvanbegeleiders
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
GGZ-instellingRoadsenuitzendketenAdeccogaansamenwerkenommeermensenmeteenpsychischeaandoeningaaneenbaantehelpenenhengoedtebegeleidenDebasisvandezepubliek-privatesamenwerkingisdatiederdoetwaarhijgoedinisbullAdeccoheefteenwerkgeversnetwerkenvacaturesbullRoadsheeftdecapaciteitenervaringommensenmetpsychischeaandoeningentebegeleidenookinhetwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsgoed-op-weg-met-publieke-private-samenwerking
Instrumentarium ParticipatiewetDeParticipatiewetbiedtmeerderemogelijkhedenomeenwerkgeverteontzorgenenomhethaalbaartemakeniemandmeteenbeperkingindiensttenemenzoalseenloonkostensubsidieofno-riskpolisZievooreenhandzaamoverzichtvandeinstrumentenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwskennisdocumenten-geactualiseerdhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagekennisdocumentondersteuningmensenpwet-versiefeb17pdfoverlay-context=userspearl-hartgers
33
BanenafspraakInhetSociaalAkkoordisvastgelegddatwerkgevers125000extrabanenvoormensenmeteenarbeidsbeperkingmoetencreeumlrenwaarvan25000bijdeoverheiden100000inhetbedrijfslevenDeafsprakentussensocialepartnersenkabinetzijnookvastgelegdindeWetbanenafspraakenquotumarbeidsbeperkten(WetBQA)httpswwwsamenvoordeklantnlwettenbanenafspraak
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlageofficiele_versie_kennisdocument_wet_banenafspraak_en_quotum_arbeidsbeperkten_-_zomer_2017pdfoverlay-context=
httpswwwsamenvoordeklantnlwetten
DoelgroepregisterHetdoelgroepregisterbevatkandidatendieinaanmerkingkomenvoordebanenafspraakofdiemetanderewoordenmeetellenvoorhetbehalenvandeafgesprokenaantallenVoorwerkgeverskanhetvanbelangzijnomiemandvanuithetdoelgroepregisterteplaatsenomzoaanbijtedragenaanhetrealiserenvandeverplichtingenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwskennisdocumenten-geactualiseerd
Samen Sterk Zonder StigmaSamenSterkZonderStigmazetzichinvoorzichinvooreensamenlevingwaariniedereenopenkanzijnoverpsychischeaandoeningenBespreekbaarheidvanpsychischeaandoeningenophetwerkleidttoteerderhulpzoekenminderziekteverzuimgrotereproductiviteitenminderpresenteiumlsme(menisaanwezigmaar
doetnietsnuttigsmeer)watookveelvoordelenvoordewerkgeveropleverthttpswwwsamensterkzonderstigmanlgclid=CIzNpJLFjdMCFQaVGwod-1oMdA
DorienVerhoevenvandeStichtingSamenSterkZonderStigmahieldop12april2017eenpresentatieoverstigmaendebenaderingvanwerkgevershttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagestigma_en_de_benadering_van_werkgeverspdfoverlay-context
ZieookparagraafoverSSZSinhoofdstuk6pagina38
WerkambassadeursDewerkambassadeurszijneeninitiatiefvanSamenSterkZonderStigmawerknemersmeteenpsychischeaandoeningdiewerkenbinnengewonebedrijvenenzichdaarinzettenvoordebevorderingvanbespreekbaarheideneenveiligecultuurhttpswwwsamensterkzonderstigmanlover-onsambassadeurs
LocusLocusiseenin2011opgerichtpubliek-privaatnetwerkvanbedrijvengemeentenenSW-bedrijvendathelptmensenmeteenafstandtotdearbeidsmarktopeenduurzamemanierintezettenhttpwwwlocusnetwerknl
34
De Normaalste ZaakDeNormaalsteZaakiseennetwerkvankleinereengroterewerkgeversdiestrevennaarlsquoinclusiefondernemenrsquoOpwwwdenormaalstezaaknlzijnondermeeroverzichtentevindenvanregelingenvoorwerkgeversdiewerknemersmeteenarbeidsbeperkingindienstnemenwwwdenormaalstezaaknl
Onbeperkt OndernemenDewebsitewwwonbeperktondernemencombevatvoorbeeldentipsenhandreikingenvoorwerkgeversdiearbeidsgehandicaptenindienstwillennemenOokdebegeleidingdaarvankomtnadrukkelijkaanbodwwwonbeperktondernemencom
Begeleidingskaarten psychische beperkingDeBegeleidingskaartengevensnelinzichtindegedragskenmerkenvandemedewerkermeteenpsychischebeperking(watzieik)enhoedaarhetbestmeeomgegaankanworden(watdoeik)EriseenversievoordewerkgevereneenversievoordebegeleidervanSocialeWerkvoorzieningofWerkbedrijfDekaartenzijnontwikkelddoorSBCMhttpswwwsbcmnlfileadminsbcm_datasectorenduurzame_banenbegeleidingskaarten_interactief_defpdf
HandreikingenSBCMheefthandreikingenontwikkeldomdeongeschrevenregelsineenbedrijfinzichtelijktemakenDoorvoorafinformatietekrijgenkandenieuwecollegazichgedragenzoalsdatbijdewerkgevergebruikelijkisHetisteoverwegenomwerkgeversopdezedocumententewijzenalszekandidatenmeteenpsychischebeperkingindienstnemen
httpswwwsbcmnlfileadminsbcm_dataproductenduurzaam_werkverbandproductendownloadsHandreiking_aan_het_werk_met_nieuwe_collegas_interactief_defpdf
httpswwwsbcmnlfileadminsbcm_dataproductenduurzaam_werkverbandproductendownloadsSBCM_Checklist_Spelregels_werkgeverpdf
httpswwwsbcmnlfileadminsbcm_dataproductenduurzaam_werkverbandproductendownloadshandreiking_begeleiding_op_de_werkvloerpdf
Harrie en WerkmaatHarrieisbedachtdoorCNVJongerenEenlsquoHarriersquoiseendirectecollegavaneenwerknemermeteenbeperkingdieoptreedtalsbegeleiderHarriestaatvoorHulpvaardigAlertRealistischRustigInstruerendenEerlijkhttpwwwikbenharrienl
SBCMenFNVhebbeneenvergelijkbaaraanbodontwikkeldalsdeHarrienamelijkdeWerkmaatZiehttpswwwsbcmnlproductenduurzaam-werkverbandproductenmaatjes-voor-medewerkers-met-arbeidsbeperkinghtmlL=0
35
Centrum Inclusieve ArbeidsorganisatieHetCentrumInclusieveArbeidsorganisatie(CIAO)eeninitiatiefvandeUniversiteitMaastrichtenUWVzetzichinomarbeidsplaatsenteontwerpenbijreguliereorganisatiesvoormensenmeteenafstandtotdearbeidsmarktookvoormensenmetpsychischeaandoeningenDaarbijwordtdemethodiekInclusiefHerontwerpvanWerk(IHW)toegepasthttpwwwinclusievearbeidsorganisatieorg
httpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgmethoden-instrumenteninclusief-herontwerp-van-werk
VanuitdieinvalshoekisdeMaastrichtseWerkcapaciteitMonitor(MWcopyM)aangepastvoorgebruikdoorGGZ-trajectbegeleidersDeMWcopyMiseenhulpmiddelvoorhetschattenenmonitorenvandewerkcapaciteitvanmensenmeteenernstigepsychischeaandoening(EPA)ensteltbegeleidersinstaathetfunctionerenophetwerktebesprekenhttpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgmethoden-instrumentenmaastrichtse-werkcapaciteit-monitor
HetartikellsquoLendingaHelpingHandatWorkAMultilevelInvestigationofProsocialMotivationInclusiveClimateandInclusiveBehaviorrsquogaatinopdenoodzaakvanlsquoinclusiefgedragrsquovanindividuelewerknemersmaarookteamsendegehelearbeidsorganisatievooreensoepeleintegratievanwerknemersmet(psychischeofandere)beperkingenhttpslinkspringercomarticle101007s10926-016-9680-z
Tips van Samen Sterk Zonder Stigma voor de advisering van werkgeversbull Praatmetinplaatsvanoverbull Leerdesignalenherkennenbull Focusopwatjekuntbeiumlnvloedenbull Creeumlereenveiligewerksfeerbull Pakdeoorzakenvanstressaanbull Blijfingesprekingevalvanziektenbull Helpcollegarsquosermeeomgaanbull Weesalertopnegatiefgedraghttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagestigma_en_de_benadering_van_werkgeverspdfoverlay-context
36
6Stigma
Inhoudbull Stigma en zelfstigma 37bull Stigma bestrijden 37 bull Handboek destigmatisering bij psychische aandoeningen 38 bull Destigmatiseringsinterventies 38bull Empowerment en doorbreken zelfstigma 38bull Samen Sterk Zonder Stigma 38 bull Werkambassadeurs 39bull Kennisthema stigma van Kenniscentrum Phrenos 39bull Vertellen of verzwijgen 39bull Tips 40
37
6StigmaEen van de grootste obstakels op weg naar werk is het stigma dat rust op psychische aandoeningen Stigma in de samenleving bij werkgevers en toekomstige collegarsquos Maar soms ook bij professionals en begeleiders En niet in het minst bij de persoon zelf zelfstigma Wat weten we over stigma en hoe daarmee om te gaan
Destigmatisering Drie gouden regels voor professionalsbullNeemeenopenhoudingaantegenoverdeclieumlntbullZorgdatjeenigekennishebtoverstigmaendestigmatiseringbullPleegreflectieopjeeigenaannames
Stigma en zelfstigmaZorsquon40vandeNederlanderskrijgtzelftemakenmeteenpsychischeaandoeningenTochbrengtheteenstigmametzichmeeDatleidttoteenkleinerekansopwerk90vandemensenmeteenpsychischeaandoeningzegtlasttehebbenvandegevolgenvanhetstigmazoblijktuitonderzoekDiegevolgenzijnminderkansopwerkminderzelfvertrouweneennegatiefzelfbeeldenzelfssociaalisolementEenderdetoteenkwartvandebetrokkenenvoeltzichgediscrimineerdofoneerlijkbehandeldDatleidterbij20toeervanaftezienwerktezoekenofeenopleidingtegaandoenHetstigmadatdebuitenwereldoplegtwordtvaakeigengemaaktdoordebetrokkeneHetstigmawordtgeiumlnternaliseerdenerontstaateenzelfstigmaDitisextraschadelijkEenstigmazouiemandnogkunnenmotiverenomhettegendeeltebewijzenMaarbijeenzelfstigmaverzetiemandzichnietmeertegenhetstigmahttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsstigma
HetartikellsquoHowandwhenstereotypesrelatetoinclusivebehaviortowardpeoplewithdisabilitiesrsquogaatinopdegevolgenvannegatievestereotypenenhoudingenvanwerkgeversenwerknemerstenopzichtevanwerknemersmetbeperkingen(waarondepsychischeaandoeningen)httpwwwtandfonlinecomdoiabs1010800958519220151072105
Stigma bestrijdenInparagraaf36vanhetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquoeencompactoverzichtvanhoestigmakanwordentegengegaanhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
IndelsquoWerkwijzerPsychischeaandoeningenenlichteverstandelijkebeperkingenHandboekvoormaatwerkbijhetbegeleidennaarwerkrsquogaatparagraaf23overhetwakenvoorstigmatiseringDaarinondermeertipshoetehandelenalsbegeleiderOokbegeleiderskunnenzichnietaltijdonttrekkenaanhetdenkeninstereotypenalshetgaatompsychischeaandoeningenBijvoorbeelddoorerautomatischvanuittegaandatwerknietaandeordeisofandershooguitsimpelwerkofonbetaaldwerkZiebijvoorbeeldhoofdstuk1enparagraaf22vandeWerkwijzerRe-integratievanklantenmetpsychischeaandoeningenhttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--waak-voor-stigmatisering
38
Hoe kun je als begeleider destigmatisering bevorderen Tips van Dorien Verhoeven van Samen Sterk Zonder Stigmabull Weetdaterzoietsalsstigmaenzelfstigmaisendathet
heelvaakvoorkomtbull Zorgdatjeenigekennishebtoverstigmaendewerking
ervanbull Weesjebewustvanjeeigenideeeumlnen(voor)oordelenKijk
daareerlijknaarbull WeethoejeeengesprekaangaatmetdeclieumlntBiedt
openingenlaatmerkendatjeopenstaatbegriphebtetcbull Probeersamenmetdeclieumlnttoteenoplossingtekomen
bijvoorbeeldoverdevraagopenheidtegevenaaneen(potentieumlle)werkgeverofniet
bull GebruikwaarmogelijkmethodiekenzoalsCORAL(zieeldersindezenieuwsbrief)
bull Nodigeenvanonzewerkambassadeursuitomtevertellenoverzijnofhaarervaringenmetstigmaophetwerkenhoedaarmeeomtegaan
httpswwwsamenvoordeklantnlnieuwssamen-sterk-zonder-stigma
Handboek destigmatisering bij psychische aandoeningenDithandboekbiedtveeloverzichteninzichtoverhoestigmatebestrijdenHethandboekisalleenindrukofalse-boektekoopbijdeuitgeverennietopinternetbeschikbaarWeeghelJvanPijnenborgMVanlsquotVeerJampKienhorstG(red)(2016)HandboekdestigmatiseringbijpsychischeaandoeningenPrincipesperspectievenenpraktijkenBussumCoutinhohttpsshopcoutinhonlstore_nlhandboek-destigmatisering-bij-psychische-aandoeningen-2027html
DestigmatiseringsinterventiesIndegeneriekemoduledestigmatiseringontwikkelddoorhetNetwerkKwaliteitsontwikkelingGGZondermeerinformatieoverdestigmatiseringsinterventiesenhandvattenvoorprofessionalsmaarookvoorclieumlntenzelfhttpwwwkwaliteitsontwikkelingggznlnetwerk
httpwwwkwaliteitsontwikkelingggznlprojectgenerieke-module-destigmatisering
Empowerment en doorbreken zelfstigmaEmpowermentvandeclieumlntkanhelpenhetzelfstigmatedoorbrekenDaarbijhelpenervaringsdeskundigenvanuiteengelijkwaardigepositie(ex-)clieumlntenomkeuzestemakenweerbijhunmotivatietekomenenteontdekkenwathunkwaliteitenenvaardighedenzijnenwatbijhenpasthttpswwwmovisienlpublicatiesnaar-hart-empowerment-deel-2
Samen Sterk Zonder StigmaDemissievanSamenSterkZonderStigma(SSZS)iseensamenlevingwaarinpsychischeproblematiekbespreekbaarisDatdoetSSZSondermeermethetprojectStigmaenWerkSSZSbiedtvoorlichtinghelptbijhetmakenvaneenplanvanaanpakorganiseertnetwerkenvanwerknemersmeteenpsychischeaandoeninginventariseertbestpracticesenontwikkeltinterventieshttpswwwsamensterkzonderstigmanl
39
VakbondenenondernemingsradenkunneneenbijdrageleverenaanhetbespreekbaarmakenvanpsychischeaandoeningenopdewerkvloerMogelijkhedendaartoewordenechterweinigbenutDitblijktuithetonderzoeklsquoPsychischeDiversiteitWerktvanSamenSterkzonderStigmaOmvakbondenenondernemingsradentehelpenmethetleverenvaneenbijdragezijnverschillendehulpmiddelenontwikkeldbull OnderzoekORampVakbondenPsychischeDiversiteitWerktbull ChecklistvoorOndernemingsradenbull FactsheetvoorOndernemingsradenbull Factsheetvoorvakbonden
WerkambassadeursDewerkambassadeurszijneeninitiatiefvanSamenSterkZonderStigmawerknemersmeteenpsychischeaandoeningdiewerkenbinnengewonebedrijvenenzichdaarinzettenvoordebevorderingvanbespreekbaarheideneenveiligecultuurhttpswwwsamensterkzonderstigmanlover-onsambassadeurs
httpswwwsamensterkzonderstigmanlverhalen
VeelvandeSSZS-ambassadeursverzorgenlezingenofpresentatiesZiehttpswwwsamensterkzonderstigmanlboek-een-ambassadeurverhalen_id=7442
Tips van ervaringsdeskundige Marieke van Keeken voor het aanpakken van stigmabull GanietvooronsdenkenmaarvraagengaingesprekEr
zijnallerleistereotypeninomloopdiedoorbreekjevooraldoorpersoonlijkcontact
bull PersoonlijkeervaringenmakenindrukindestrijdtegenstigmaVraagmensendiezelfkwetsbaarheidhebbenervarenomhunverhaaltedoenDatkaniemandzijnuitdeeigenorganisatiemaardewerkambassadeursvanSSZSkunnendatookdoen
bull ZorgvoorgoedeinformatieoverpsychischeaandoeningenenwerkHetisvaakeeneyeopenerdatbijnadehelftvandemenseninonslandooitzelfwordtgeconfronteerdmeteenpsychischprobleemEndateenaandoeninghelemaalnietalsvanzelfsprekendbetekentdatjenietkanwerken
LeeshaarverhaallsquoHoeikmijnzelfstigmadoorbrakrsquohttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwshoe-ik-mijn-zelfstigma-doorbrak
Kennisthema stigma van Kenniscentrum PhrenosFeitencijfersenontwikkelingenrondstigmaendestigmatiseringhttpwwwkenniscentrumphrenosnlkennisthemasstigma
Vertellen of verzwijgenIsopenheidovereenaandoeningverstandigofnietBijvoorbeeldineensollicitatieprocedureofophetwerkOpenheidishetideaalmaarindepraktijknietaltijdverstandigKenniscentrumPhrenosheefteenbrochureeninterventieomeengefundeerdeafwegingtemakenonderdetitelCORAL(concealorreveal)httpswwwkenniscentrumphrenosnlwp-contentuploads201506CORAL-NL_defpdf
40
SamenSterkzonderStigmaKenniscentrumPhrenosenTranzoTilburgUniversityontwikkelendezeaanpakverderwaarbijhetmeerwordttoegespitstopdeNederlandsesituatiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsverzwijgen-vertellen-coralnl-helpt
httpwwwkenniscentrumphrenosnldienstenprojecten-2doorontwikkeling-coral
TIPS bull Leg contactAngstenonbekendheidspeleneengroterolbijhetinstandhoudenvanstigmatiseringDaaromhelptcontactleggenmetmensenmeteenpsychischeaandoeninghetbesteomdestigmarsquosteverminderenDemanierwaaropjealsklantmanagercontactmaaktbepaaltofjestigmarsquosversterktofjuistvermindert(lsquoJamaarmetborderlinekunjetochnietmetkinderenwerkenrsquo)AlleenbegripvoleerlijkengelijkwaardigcontactvermindertstigmarsquosEnhetcreeumlerteenopenenveiligesfeerwaarindoorvragenstellenmeerbegripontstaat
bull Voorlichting en informatie over psychische aandoeningenErzijnveelverkeerdedenkbeeldenenmythes(lsquoautistenhebbengeengevoelrsquo)DoorjeteverdiepenindeverschillendepsychischeaandoeningenkrijgjeeenrealistischerbeeldOokklantenzelfbaserenzichvaakoponjuistedenkbeeldenenleggenzichzelfdaarmeeonnodigebeperkingenop
bull Zie psychische aandoeningen als deel van een continuuumlmWanneerjemensenmeteenpsychischeaandoeningzwart-wittegenovergezondemensenzetlijkenzevervanjeaftestaanMaariedereenheeftwelpsychischekwetsbaarheden
alsspreekangstofeenaanlegvoorsomberheidWanneerjepsychischeklachtenenkwetsbaarhedenzietalssymptomenopeenspectrumwaarjehogerenlagerkuntscorenisdatminderstigmatiserend
bull Maak vooroordelen en stigmarsquos bespreekbaar ook als begeleidersonderling
bull Gebruik het ICF-raamwerk om de gehele persoon in beeld te krijgen en niet alleen zijn of haar aandoeninghttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--waak-voor-stigmatisering
41
7Ervarings-deskundigen en clieumlnten
Inhoudbull Betrokkenheid clieumlnten en ervarings- deskundigen bij regionale plannen 42bull Landelijke Clieumlntenraad 43bull MIND 43bull Landelijk Platform GGZ 43bull Routewijzer naar werk 43bull Evaluatietool re-integratie 43bull Ervaringsdeskundigen 43bull Verhalen van ervaringsdeskundigen 44bull WerkWeb-Autisme 44bull Howie the Harp 44bull Tips van LPGGZ 44
42
7Ervarings-deskundigenenclieumlntenDoor clieumlntenraden clieumlntenorganisaties en ervarings-deskundigen te betrekken en met hen samen te werken kunnen professionals vanuit de GGZ en Werk amp Inkomen effectiever werken aan herstel en re-integratie Clieumlntenraden hebben een wettelijke basis in het kader van clieumlntenparticipatie Clieumlntenorganisaties zijn er op landelijk regionaal en lokaal niveau Zij ontplooien meerdere activiteiten zoals informeren lotgenotencontacten belangenbehartiging hersteltrajecten en het opbouwen van ervaringsdeskundigheid onder meer via opleidingen
Betrokkenheid clieumlnten en ervaringsdeskundigen bij regionale plannenInderegionalewerkateliersisveelgesprokenovermeerenbeterbetrekkenvanclieumlntenenervaringsdeskundigenZiehetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquometnameparagraaf26en28httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
IndeFrieseprojectgroepziteenclieumlntvertegenwoordigerdiezelfervaringsdeskundigeisverbondenaanhetHerstelcentrumFrieslandHijgeeftooktrainingenaandeprofessionalsBovendien
gaatderegioookeenreeksoverleggentebeleggenvoorclieumlntenDezezullenbegeleidwordendooreenervaringsdeskundigevanuithetHerstelcentrumhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
InhetprojectplanvanHollandRijnlandisveelaandachtvoorervaringsdeskundigheidendebetrokkenheidvanclieumlntenInLeidenbestaatallangeretijdStichtingZonwaarinervaringsdeskundigenzijnvertegenwoordigdErvaringsdeskundigenadviserenwaarnodigdegemeenteenuitvoerderszoalsklantmanagersOokverzorgenzijregelmatigtrainingenDaarnaastisStichtingPlatformSamenwerkenbetrokkenbijderegionalesamenwerkingZijorganiserenonderanderedialoogtafelsHierwordtdoorgepraatoverdebetekenisvanwerkvoorduurzaamherstelBeideorganisatieszullenookindearbeidsmarktregioHollandRijnlandactiefwordenzoalsopgenomeninhetplanvanaanpakvanderegioClieumlntenenclieumlntenorganisatieshebbeneenbelangrijkeplekgekregeninhetregionaleplanvanaanpakZoiservoorzieninmaatjesvoorclieumlntenWethouderMarleenDamenvanLeidenldquoZorsquonmaatjeziettochweeranderedingendaneenprofessionalHijofzijheeftookeenandererolendatkanelkaargoedaanvullenrdquohttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsbouw-samenwerking-op-vanuit-de-praktijk-en-niet-vanaf-de-bestuurstafels
43
Landelijke ClieumlntenraadDeLandelijkeClieumlntenraad(LCR)isingesteldbijwet(SUWI)omdeclieumlntenparticipatieinhetveldvanWerkampInkomenvormtegevenDeLCRisdekoepelvanlokaleenregionaleclieumlntenradenbijgemeentenenUWVhttpwwwlandelijkeclientenraadnl
MINDMINDisin2016ontstaanenwilpsychischeproblemenvoorkomenenmensendiehiermeetemakenhebbenondersteunenDitdoetMinddoorinformatietebiedenonderzoektedoenprojectenuittevoerenenactietevoerenSamenmetclieumlnten-enfamilieorganisatiesmaatschappelijkeorganisatiesonderzoekersambassadeursendonateursMINDiseeninitiatiefvanFondsPsychischeGezondheidKorrelatieenhetLandelijkPlatformGGZhttpswijzijnmindnl
Landelijk Platform GGZMINDLandelijkPlatformPsychischeGezondheid(voorheenLandelijkPlatformGGZLPGGZ)isdekoepelvanenvoorongeveertwintigclieumlnten-enfamilieorganisatiesindeGGZOpdesiteiseenoverzichttevindenvanregionaleclieumlntenorganisaties(RCOrsquos)clieumlntinitiatievenenprojectenViaRCOrsquoszijnervaringsdeskundigentevindenhttpwwwplatformggznllpggz
Routewijzer naar werkDeRoutewijzeriseenwebsitevanhetLandelijkPlatformGGZendeLandelijkeClieumlntenraad(LCR)Opdezesitekunnenclieumlntenallerhanderelevanteinformatievindenhttpwwwroutewijzernaarwerknl
Evaluatietool re-integratieDeEvaluatietoolre-integratieiseeninstrument(vragenlijst)datisgemaaktdoorhetVerwey-JonkerInstituutinopdrachtvandeLandelijkeClieumlntenraadenMINDHetgeeftdeclieumlntenraadinzichtinhoeUWVengemeentendebegeleidingvanpsychischkwetsbaremensenvormgevenwwwevaluatieggzenwerknl
ErvaringsdeskundigenErvaringsdeskundigenzijnalshetwarebovenhuneigenproblematiekuitgestegenZijkunnennuttigeadviezengevenaanprofessionalsSommigeervaringsdeskundigenzijnopgeleiddoordeGGZomeencoachenderoltespelenErvaringsdeskundigenzijntevindenviahetLPGGZmaarookviaregionaleclieumlntenorganisaties(RCOrsquos)enfamilieorganisatiesdeNederlandseVerenigingvoorAutisme(NVA)GGZ-instellingenofdehulplijnPandorahttpwwwplatformggznllpggz
lsquoErbestaateeneendimensionaalenstereotiepbeeldvanmensenmeteenpsychischeaandoeningMaarinwerkelijkheidisiedereenandersenzijndezeklantenerinallerleisoortenenmatenmetallerleiredenenenachtergrondenengevolgenvanhunaandoeningEengoedemanieromklantmanagersmeergripopdematerietegevenisdoorervaringsdeskundigeninteschakelenDeregionaleclieumlntenorganisatie(RCO)mobiliseertentraintervaringsdeskundigevrijwilligersomvoorlichtingtegevenaanklantmanagersZijvragennuvakeradviesEencursusvoormanagerswasookzeernuttigrsquoEen gemeentelijke beleidsmedewerker en ervaringsdeskundig
44
lsquoVeelklantmanagersvullenhetvoordeklantinindeluwtehoudenTerwijlerheelwatclieumlntenmetpsychischeproblematiekzijnvoorwiehetgoedisomtewerkenendiegraagwillenwerkenDepsychischeaandoeningislangnietaltijdoverdegehelelinieinvaliderendWerkhelptomeigenkrachtteontwikkelenenkanbijdragenaanhersteldoorweergeloofteontwikkelenindeeigencompetentiesensociaalenmaatschappelijkbetrokkentezijnErvaringsdeskundigheidhelptbijhetzoekennaardejuistewerk(ervarings)plekrsquoEen projectcooumlrdinator van ZONactief en ervaringsdeskundige
Verhalen van ervaringsdeskundigenDesiteUWVperspectiefiseenplatformvoorendoormensenmeteenarbeidsongeschiktheidsuitkeringHieropverhalenvlogsenvideorsquosonderandereditverhaaloverwerkenmetautismehttpsperspectiefuwvnlartikelendroom-wordt-waarheid
WerkWeb-AutismeHetprojectlsquoWerkWeb-AutismersquodateeninitiatiefisvanmeerdereorganisatieswaaronderdeNederlandseVerenigingvoorAutismebeoogteenzelfmanagementmethodiekteontwikkelenomnormaal-tothoogbegaafdemensenmetautismesamenmetbetrokkenprofessionalsteondersteunenbijhetvindenenbehoudenvanwerkdatgoedbijhenpastDemethodiekgeeftinzichtindeeigeneffectiviteiteigenregietalentenenvoorkeurenDitzijnbelangrijkevoorwaardenvoorduurzamearbeidsparticipatiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsnieuwsbrief-samenwerking-ggz-en-wi-november-verschenen
Howie the HarpHowietheHarpiseengoedvoorbeeldvaneenopleidingtotervaringsdeskundigeDenaamisgebaseerdopdebijnaamvandeAmerikaanHowardGelddienaeenverblijfinpsychiatrischeinstellingenhetpeer-to-peer-conceptbedachtmensenmeteenpsychiatrischegeschiedeniszettenhunlevenservaringentalenteninomelkaarteondersteuneninhunherstelPameijereeninstellingvoormensenmeteenverstandelijkeofpsychiatrischebeperkinghaaldehetconceptnaarNederlandwwwhowietheharpnl
TIPS VAN LPGGZHetLPGGZdoetdevolgendeaanbevelingenaangemeentenbullKijkgoedwateenklantkanGebruikdebeschikbareondersteuningMaakgebruikvaninterventieszoalsjobcarvingbullWeesalertopeenstigmaookbijjezelfalsklantmanagerbullOnderschathetzelfstigmavanveelklantennietbullPasaanpakkengerichtopempowermenttoebullMaakgebruikvanervaringsdeskundigendiezijnopgeleiddoordeGGZomeencoachenderoltespelenZetheninalsadviseurbijdeteamsMaakhuninbrengstructureel
Colofon
DeroutekaartpsychischeaandoeningenenwerkVersie2november2017
DezeroutekaartiseenproductvandeProgrammaraadHetisonderdeelvanhetKennisnetwerkSamenwerking
GGZenWerkampInkomen
Deroutekaartgeefteenstandvanzakeneind2017weerNieuweontwikkelingeneninformatiewillenwegraag
opnemenUwsuggestiesvooraanvullingenkuntumailennaar
helpdeskimpulssamenvoordeklantnl
Samen vernieuwen we de dienstverlening aan werkgevers en werkzoekenden
19
3IntegraleaanpakGGZenWerkampInkomenSamenwerken tussen GGZ en Werk amp Inkomen (WampI) is nodig maar lang nog niet altijd vanzelfsprekend Soms hebben GGZ gemeenten en UWV lokaal of regionaal al een goede samenwerking opgebouwd In 31 regiorsquos zijn plannen van aanpak gemaakt om de samenwerking te beginnen of versterken Door behandeling te combineren met werk of participatie worden betere resultaten bereikt Dat begint met het hebben van een gezamenlijk doel een gedeelde analyse en focus en een op elkaar afgestemde aanpak
Regionale werkateliersInderegionalewerkateliers(mei2016ndashapril2017)hebbenprofessionalsuitdewereldvanWerkampInkomenenGGZmetelkaarbesprokenhoebetersamentewerkenendaartalvanpraktischeinvullingenaangegevenVooreenoverzichtvandeuitkomstenenvervolgstappenziehoofdstuk2vanSamenwerkenaanwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
Vier voorbeeldregiorsquosBegin2016iseenonderzoekgestartnaarregionalesamenwerkinginvierarbeidsmarktregiorsquosgerichtopoptimalearbeidsparticipatievanmensenmeteenpsychischeaandoeningDevierarbeidsmarkt-regiorsquosdiedeelnemeninditonderzoekuitgevoerddoorbureauZINZIZzijn
1 RegioFriesland2 RegioHolland-Rijnland3 RegioRijkvanNijmegen4 RegioStedendriehoekenNoord-Veluwe
Hetonderzoekisinmiddelsafgerondeneriseeneindrapportagegepubliceerdhttpszinziznl20171113eindrapportage-samenwerking-in-vier-arbeidsmarktregios-gericht-op-optimale-arbeidsparticipatie-van-mensen-met-een-psychische-aandoening
Ookzijntweetussentijdserapportagesbeschikbaarhttpszinziznlprojectde-werkkamer
Opbasisdaarvanhebbendeonderzoekerstienlsquolessonslearnedrsquogeformuleerdhttpszinziznlwp-contentuploads20170310-Lessons-Learned-van-de-projectleiderspdf
Eenoverzichtvandebelangrijksteconstateringenuithetonderzoek1 Zet in op resultaat en niet alleen op inspanningbull Creeumlerhelderheidoverwelkerolentakenallebetrokkenen
hebbenenwelkeactieserzijngepland(meteenconcreteactiepuntenlijst)waarmeeookdevoortgangendeadlinesgemonitordkunnenworden
bull Maakmetelkaareenbalansopvandeinspanningenenresultaten(meteenkosten-batenanalyseofconcretebusinesscase)
bull Borgdatdecontactmomentendieerzijnookeffectiefenefficieumlntwordenbenut
20
2 Bepaal met elkaar op welke doelen je stuurtbull Eeneinddoelstellingdieverweglijktenblijftheeftalsrisico
dathetmindermotiverendkanwerkenenmindertotactiestimuleertBepaalconcretesubdoelstellingentussenresultatenofmaakresultaatafsprakenmetelkaar
3 Samenwerking als integraal onderdeel van je dagelijkse werk niet als iets lsquoerbijrsquo
bull Borgdeinvesteringeninbeddingvandesamenwerkingdooreenprojectleideraantestellendievoldoetaaneenconcreetuitgedachtprofielvoordezerolenstelperbetrokkenorganisatieeacuteeacutencentraalcontactpersoonaanalsaanspreekpunt
bull Bespreekmetelkaarwateenrealistischetijdsinvesteringisbull Legitimeerrichtinghetmanagementdirectiedatdeinvestering
insamenwerkingrendabelisMaaktcapaciteitvrijenborgdatdesamenwerkingorganisatorischingebedwordt
4 Denk na over opdrachtgeverschap amp eigenaarschapbull Gametelkaarhetgesprekaan(gedeeld)eigenaarschapen
verbindthierconcreteverantwoordelijkhedenenactiesaanbull Zorgvoorachterwachten5 Let op kwetsbaarheden in de opstart amp voortgang van de
regionale samenwerkingbull WeeszorgvuldigbijhetaanstellenvaneenprojectleiderLet
specifiekoppositieaanwezignetwerkenendaadkrachtbull Weestransparantenhoudtrekeningmetzakelijkeen
persoonlijkebelangendoormetelkaarstiltestaanbijWat(ver)bindtonsWatisiedersbijdrageAandachtvoordewhatrsquosinitforme
bull Concretiseermetelkaarwatsamenwerkenvooriedereenbetekentpelhetbegripechtaf
bull Toetsregelmatiginhetprocesofernogsteedswordtvoldaanaanverwachtingenaannamesenrealiteitvandeervarensamenwerking
6 Werken met casuiumlstiek kan op diverse wijzenbull Elkevormkentzijnvoor-ennadelenenisafhankelijkvan
contextenvoorkeurGedeeldesuccesfactorenzijncasusseninlatenbrengenvanuitverschillendeorganisatieshanterenvanhandleidingofprotocolbijinventarisatieprocesbegeleiderdiecasusbesprekingbegeleidt
bull Houdtrekeningmetselectiecriteriavandecasusprivacyvandeclieumlntruimetijdsmargevoorinventarisatieenfaciliteringvanuiteacuteeacutencentraalaanspreekpunt
7 Wanneer en hoe clieumlnten en werkgevers betrekkenbull Gametclieumlnten(raden)enwerkgeversingesprekwelkewensen
bestaanerindesamenwerkingBespreekmetelkaardelsquospelregelsrsquoinoverleggen
bull FaciliteeriniedergevaldathunperspectiefgeiumlntegreerdwordtbijvoorbeeldviaeenklankbordgroepofspecifiekefeedbackbijeenkomstenDenkooknawaaroverjeinputwilthebbenervaringenmetpsychischeklachtenofvisieopdienstverlening
8 Niet vanzelfsprekend zorgvuldige en tijdige communicatiebull Maakafsprakenoverdemaniervancommunicerentiming
mediuminitiatiefnemerbull Maakgebruikvandekrachtvanherhalingenbouw
checkmomenteninbull Attendeerallebetrokkenprofessionalsomzichtehoudenaan
dehaal-enbrengplichtalserietsnietduidelijkisneemdanzelfhetinitiatiefomdieduidelijkheidtekrijgen
21
Praktijkvoorbeeld van regionale samenwerkingPraktijkvoorbeeldvanregionalesamenwerkingtussengemeenteenGGZPresentatievanJannekeOudeAlink(gemeenteApeldoornregioStedendriehoekenNoordwestVeluwe)httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamenwerking_in_de_regio_stedendriehoek_en_noordwest_veluwepdfoverlay-context
Friese lessen rond samenwerkingldquoWedachtendatalsjebijelkaaraantafelgaatzittenermeteenefficiencywinstgeboektwordtNietsisminderwaarrdquoAldusKimReemerregiocooumlrdinatorParticipatiearbeidsmarktregioFryslanldquoJemoetelkaareerstlerenkennenenelkaargaanbegrijpenenvertrouwenDatkosttijdrdquoDelessenuitFrieslandbull LangeopstartwerptvruchtenafErisveeloverlegnodigbull Eacuteeacutenregievoerderperclieumlntbull Benoemdeverschilleninelkaarsbenaderingbull DekostengaanvoordebatenuitDusdoorgaanenbezig
blijvenanderszakthetbereikteweersnelwegbull Eentrekkerisessentieelenthousiasmeeveneensbull Communicatieisalleshttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
Echte winst door samenwerken zes gouden tips van Ferry KosterldquoZelfdoenisoptellenSamenwerkenisvermenigvuldigenrdquoDatzegtprofdrFerryKosterbijzonderhoogleraarInnovatievesamenwerkingaanTilburgUniversityZiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwssamenwerken-echte-winst-zes-gouden-tips-van-ferry-koster
31 regionale plannen van aanpakMaarliefst31arbeidsmarktregiorsquoshebbeneenplanvanaanpakgemaaktoverhunaanpakomderegionalesamenwerkingtussenUWVgemeentenenGGZteverbeterenzodatclieumlntenmetpsychischeaandoeningenbeteraanhetwerkkomenHetministerievanSZWheeftdeplannenbeoordeeldenuiteindelijkkomenzijallemaalinaanmerkingvoordefinancieumlleimpulsvanhetministerievanSZWToenmaligstaatssecretarisKlijnsmasteldeviahetkaderStimuleringregionalesamenwerkingGGZenWerkampInkomenintotaalmaximaal euro 35miljoenbeschikbaarInveelplannenisaandachtvoorcasuistiekbesprekingenenonderlingedeskundigheidsbevorderingenintervisieMeerdereregiorsquoshebbendeambitieomdewerkprocessenvanUWVgemeentenenGGZrondmensenmeteenpsychischeaandoeningopelkaaraftegaanstemmenofomtoteengezamenlijkwerkprocestekomenInzetenontwikkelingvanIPSkomtregelmatigindeplannenterughttpswwwsamenvoordeklantnlnieuws31-plannen-van-aanpak-ingediend
22
HetministerievanSZWlaatdekomendetweejaaronderzoekdoennaardeuitvoeringvandesamenwerkingsplannenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsonderzoek-naar-de-uitvoering-van-de-31-plannen
Afstemming werkprocessenInveelplannenvanaanpakwordtaandachtbesteedaanhetafstemmenvanwerkprocessentussenUWVgemeentenenGGZOpvallenddaarbijsommigenwerkenlsquovanbovennaarbenedenrsquoeerstbeleiddandewerkprocessenanderenvanbenedennaarboveneerstdepraktijkvandaaruitkomentotbeleidVoorbeeldbeleideersthttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwswerkgevers-centraal-plan-van-aanpak-drenthe
Voorbeeldpraktijkeersthttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsbouw-samenwerking-op-vanuit-de-praktijk-en-niet-vanaf-de-bestuurstafelshttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsplan-van-aanpak-zuid-limburg-sense-urgency
Integraal casemanagementVerschillendegezaghebbendepartijenbenadrukkenopbasisvanonderzoekhetbelangvaneenintegraleaanpakenintegraalcasemanagementvanuitWerkampInkomenendeGGZEengreepHetTrimbosInstituutpleitvoorsamenwerkingtussenFACT-teams(GGZ)ensocialewijkteamshttpsassetstrimbosnldocs97ad37ee-bffa-46e6-b55e-0a01c646ed51pdf
DeOrganisatievoorEconomischeSamenwerkingenOntwikkeling(OECD)beveeltNederlandaanompsychischeproblemenaltijdgeiumlntegreerdaantepakkenDedienstverleningaanclieumlntenmetpsychischeaandoeningenblijftachterdooreengebrekkigontwikkeldeondersteuningdoorcasemanagersaldusdeOECDOmdatmensenmeteenmentaleaandoeningvaakookandereproblemenhebbeniseenmultidisciplinaireondersteuningnodigwaarinzorgwerkeninkomenenanderesocialesectorenwordengecombineerd
OECDMentalHealthandWorkNetherlandsOECDPublishing2014DitrapportmaaktdeeluitvaneenseriepublicatiesoverdiverseOECD-landenOnlinetelezenviahttpwwwoecdorgnetherlandsmental-health-and-work-netherlands-9789264223301-enhtm
Tedownloadenviadezepaginahttpswwwrijksoverheidnldocumentenrapporten20141201oecd-rapport-mental-health-and-work-the-netherlands
OECDReportHealthataglanceEurope2016Onlinetelezenviahttpwwwoecdorghealthhealth-at-a-glance-europe-23056088htm
httpwwwoecd-ilibraryorgsocial-issues-migration-healthmental-health-and-work_9789264124523-en
23
HetZorginstituutNederlandheeftaangegevenwaardegrenzentussendedomeinenvanWerkampInkomenenGGZliggenTegelijkconstateerthetZorginstituutdaternogveelmisgaatindeafstemmingtussenbeidedomeinenzowelquabeleidalsuitvoeringhttpswwwzorginstituutnederlandnlpublicatiesrapport20160829bevorderen-van-participatie-van-clienten-met-een-psychische-stoornis
Casebesprekingen en regievoeringInsommigeregiorsquosisalervaringmetgemeenschappelijkeclieumlntbesprekingeninveelanderebestaathetvoornemendaartoeZieondermeerparagraaf27vanSamenwerkenaanwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
FrieslandheeftdriesubregionalecasusgroepenwaarinGGZgemeentenenUWVclieumlntenbesprekenDezecasusteamswordenndashzekerindebeginfasendashprofessioneelbegeleiddoortrainersendocentenvandeNoordelijkeHogeschoolLeeuwardenIndecasusgroepenwordtperclieumlnteacuteeacutenregievoerderbenoemdhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
CentraalindeaanpakvenderegioHollandRijnlandstaathetcasuiumlstiekoverlegDaarinoverleggenallebetrokkenpartijenovercasussendiezijzelfkunneninbrengenInhetoverlegwordtbepaaldwatermoetgebeurenwelkeafsprakennodigzijnenwiedaarbijbetrokkenzijnDaarbijwordtereacuteeacutenregiehouderbenoemdhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsbouw-samenwerking-op-vanuit-de-praktijk-en-niet-vanaf-de-bestuurstafels
GegevensuitwisselingEffectievesamenwerkingtussenWerkampInkomenenGGZkannietgoedplaatsvindenzonderdatgegevensoverdegemeenschappelijkeclieumlntuittewisselenDaarbijgaathetlangnietaltijdompuurmedischeinformatieOmherstelenparticipatiegoedtecombinerenishetvooralnodigominzichttedeleninwatiemandondanksdeaandoeningweacutelkanwatdeambitiesenwensenzijnenmetwelkeaanpassingenmogelijkrekeninggehoudenmoetenwordenHelaasbiedtdehuidigewet-enregelgevingrondgegevensuitwisselingenprivacygeenantwoordopallevragenvanprofessionalsHetbestedatzijdaaromkunnendoenishandelenindegeestvandewetgevingmaardaarbinnenopgewetensvollewijzewelzoekennaarpraktischeoplossingenInhetrapportSamenwerkenaanwerk(paragraaf47)wordtingegaanopgegevensuitwisselinghttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
httpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingensamenwerken-met-zorgprofessionals--gegevensuitwisseling-en-privacy
httpswwwdivosanlwerkwijzer-werk-en-inkomen-in-het-sociaal-wijkteamgegevensuitwisseling-beroepsgeheim-en-privacy
24
Protocollen gegevensuitwisselingInderegionalewerkateliersbleekdatinmeerdereregiorsquosafsprakenzijngemaakttussenGGZUWVengemeentenoverhoeomtegaanmetgegevensuitwisselingIndearbeidsmarktregioFrieslandiseenprotocolopgesteldvoordegegevensuitwisselingrondgezamenlijkeclieumlntenhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlageprivacyprotocol_frieslandpdfoverlay-context=nieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
Tips gegevensuitwisseling en privacybull Houdsteedsvoorogenwathetdoelisvande
gegevensuitwisselingDatwordtsnelvergetenGadusnawelkegegevensnoodzakelijkzijnvoorhetdoelkanhetookmetmindergaatdeuitvraagnietteverofisereenanderemanieromdegegevenstekrijgen(eisenvansubsidiariteitenproportionaliteit)
bull MedischeinformatieismeestalnietnodigalleeninformatieoverarbeidsmogelijkhedenenarbeidsbeperkingenMedischedossiersmogennietwordenuitgewisseldtenzijdeklantzezelfterbeschikkingstelt(enbeperkttotdevoorhetdoelrelevanteinformatie)
bull Vraagdeclieumlntaltijdtoestemmingvoorgegevensuitwisselingenlegdietoestemmingschriftelijkvast(datisoverigensgeenblancomachtiging)Legdeklantdaarbijzorgvuldiguitwaaromdegegevensnodigzijnenbeperkjetotgegevensdieechtnodigzijn
bull SomskunnencasusbesprekingentussenzorgverlenerenklantmanagersanoniemzijnBijniet-anoniemecasus-besprekingenisschriftelijketoestemmingvandeclieumlntvereist
bull Indriegesprekkenkomtinformatiesnelnaarboven
bronTekstinparagraaf47p3132Samenwerkenaanwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
Visie LCR op privacy en gegevensuitwisselinghttpswwwlandelijkeclientenraadnlContentDownloads141112-factsheet-privacypdf
Algemene uitgangspunten begeleiding naar werkbull Sluitaanbijdewensenendoelenvandeklant Werkenisvoormensenmeteenpsychischeaandoeningniet
altijdmakkelijkOmdemotivatietekunnenopbrengenishetdaaromextrabelangrijkdathetwerkzogoedmogelijkaansluitbijdekwaliteitenwensenendoelenvandepersoon
bull Werkvanuiteenintegralebenadering Wanneeriemandbehandelingnodigheeftishetbelangrijk
datdebehandelinggoedafgestemdisophettrajectnaarwerkDitgeldtookvoor(blijvende)ondersteuningdieiemandnodigheeftGoedeafstemmingvanbehandelingondersteuningenbegeleidingisessentieel
bull Denkinmogelijkheden IedereenkanietsDatishetaangrijpingspuntvoorbegeleiding
naarwerkWeescreatiefinhetbedenkenvanoplossingenvoorproblemenenvertaalmogelijkebeperkingenoppraktischemanierinmogelijkhedenFixeerjealsbegeleidernietopdeaandoeningBedenkdatfunctiesaanpasbaarzijn
25
bull Zorgvoorvoldoendeuitdaging IedereenkanzichontwikkelenWathiervoornodigisis
voldoendeuitdagingEenuitdagingis100maatwerkenvooriedereenverschillendMaarvooriedereengeldtalsietstemoeilijkoftemakkelijkisontwikkeljejezelfniet
bull Hetkanenmagmisgaan BijuitdagingenhoortdathetmiskangaanMaarhet
alternatiefnietsdoenofalleenmaarveiligekeuzesmakenisnietbeterTegenslagenenfaalervaringenzijneenonderdeelvaneenleerproces
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
App Many ondersteunt samenwerkingIndediverseregionalewerkateliersisnaarvorengekomendaterveelbehoefteisaanwisselwerkinghetuitwisselenvankennisencontactleggenmetelkaarDaarombiedenweuhetgebruikvandeappManyaanHetiseenbestaandeappwaarineencommunicatiekanaalisaangemaaktSAMENWERKINGGGZENWampImettoevoegingvan1 De35arbeidsmarktregiorsquos2 10categorieeumlnzoalsinterventiesfinancieumlnenGebruikdeappomeenvraagstellenofeenberichtophetprikbordachtertelateninhetcommunicatiekanaallsquoKennisnetwerkGGZenWampIrsquoDitkuntuzowelopregio-niveaudoenofineencategorieEencategorieisregio-overschrijdendBijeenregiokrijgenalleendiegenendevraagteziendieookdedesbetreffenderegiohebbengeselecteerdDeappistevindeninbull iTunesbull GooglePlaybull WindowsPhone
HoedeappteinstallerenentegebruikenDatisheeleenvoudigVolgdeinstructiesindehandleidingOfziedepaginahttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsapp-many-versterkt-het-kennisnetwerk-ggz-en-werk-inkomen
HetcommunicatiekanaallsquoKennisnetwerkGGZenWampIrsquoiseenbeslotenkanaalWiltuookandereprofessionalsuitnodigenomtekennisuittewisselenStuurdaneene-mailnaarhelpdeskimpulssamenvoordeklantnlovvappManyendegegevensvandeprofessional(naamorganisatiefunctieene-mailadres)
Ondersteuning door de ProgrammaraadDeProgrammaraadheefteenspecialepaginaopzijnsitelsquoSamenvoordeklantrsquooverwerkpsychischeaandoeningenensamenwerkingtussenprofessionalsuitGGZenWampIHieroponderanderdoorverwijzingennaarondersteunendeproductenhttpswwwsamenvoordeklantnlpsychische-aandoening-en-werk
MaandelijksverschijntdedigitaleNieuwsbriefSamenwerkingGGZenWampIHierinveelpraktischetipsenervaringenronddeuitvoeringvanderegionaleplannenvanaanpakOponderstaandepaginanadereinformatielinksnaardereedsverschenennieuwsbrievenendemogelijkheidomje(gratis)teabonnerenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsnieuwsbrief-samenwerking-ggz-en-wi
26
4Kennis enkennisdelenInhoudbull Regionale werkateliers en plannen van aanpak 27bull Divosa 27 bull SBCM 27bull ParticipatieCampus 28bull Phrenos 28bull Tranzo 28bull Samen Sterk Zonder Stigma 28 bull GGZ Nederland 28bull AKC 29bull MMM 29bull Centrum Inclusieve Arbeidsorganisatie 29bull MIND 29bull LPGGZ 29 bull App Many 29bull Trimbos-instituut 29bull Movisie 29
27
4KennisenkennisdelenOm beter en effectiever samen te werken is het delen van bestaande en opbouwen van nieuwe kennis onontbeerlijk Zowel binnen de domeinen GGZ en Werk amp Inkomen als daartussen In dit hoofdstuk van de routekaart onder meer links naar vindplaatsen van kennis zoals kenniscentra en organisaties alsmede hun opleidingen en trainingen We beperken ons daarbij tot non-profit organisaties Dat neemt niet weg dat er ook een relevant aanbod van trainingen en opleidingen is van commercieumlle partijen
Regionale werkateliers en plannen van aanpakKennisdelingwaseenbelangrijkonderwerpinderegionalewerkateliersInderegionaleplannenvanaanpakisdeweerslagdaarvanduidelijkterugtevindenininitiatievenrondthemabijeenkomstengezamenlijketrainingenenopleidingenoverzichtenvanproducteneninterventieskenniskringenopbouwvaneenregionalesocialekaartetcInhoofdstuk2vanhetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquozijnzebeschrevenmetnameinparagraaf26httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
KennisdeleniseenbelangrijkepijlervanhetplanvanaanpakinWest-BrabantDaarbijgaathetmetnameomeffectieveinterventiesenaanpakkenDesamenwerkendepartijengaantrainingenenworkshopsorganiserenbijvoorbeeldoverdevraaghoejeeenpsychischeaandoeningherkentOfwatgemeentenenUWVinhuishebbenaanbegeleidingsmogelijkhedenrichtingwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwssamen-werken-aan-werk-west-brabant
DivosaDivosaisdeverenigingvanleidinggevendeninhetsociaaldomeinOpdesitevanDivosazijnverschillendewerkwijzerstevindenoverdere-integratievanmensenmeteenpsychischeaandoeningalsmedeeendigitalekenniswijzereene-learningeentrainingvoorklantmanagersendiverseanderehulpmiddelenhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
SBCMSBCMishetKenniscentrumenAampO-fondsindesocialewerkgelegenheidHetdoelvanSBCMismiddelshaaractiviteitenbijdragenaanpassendbetaaldenduurzaamwerkvoormensenmeteenafstandtotdearbeidsmarktSBCMheeftmeerderetrainingenvoordiversedoelgroepeneene-learningenheeftdiverseandererelevanteproductenzoalshandreikingenvoorbegeleidingDeSBCM-productenzijndeelstevindenindeParticipatieCampuswwwsbcmnlproducten
28
ParticipatieCampusDeParticipatieCampusiseeninitiatiefvanDivosaenSBCMterbevorderingvanhetvakmanschapindeuitvoeringDeParticipatiecampusgeefttoegangtotverschillendee-learningsdigitalekenniswijzersenandereproductenRegistratie(gratis)isvereistwwwparticipatiecampusnl
httpsparticipatiecampusnlkenniswijzers
httpsparticipatiecampusnlelearningaanbod
PhrenosPhrenosishetkenniscentrumvoorernstigepsychischeaandoeningen(epa)OpdesitevanPhrenosstaatveelinformatieoverEPA(ernstigepsychischeaandoeningen)enwerkrichtlijnenbijeenkomstenkenniskringenaanpakkeneninterventiesPhrenosbeheertenontwikkeltdeinterventieIPS(IndividuelePlaatsingenSteun)enverzorgtdeopleidingtotIPS-jobcoachhttpswwwkenniscentrumphrenosnl
TranzoTranzoishetwetenschappelijkcentrumvoorzorgenwelzijnvanTilburgSchoolofSocialandBehavioralSciencesTilburgUniversityDemissieishetverbindenvanwetenschapenpraktijkophetgebiedvanzorgenwelzijnhttpswwwtilburguniversityedunlonderzoekinstituten-en-researchgroepentranzo
TranzokentverschillendeAcademischeWerkplaatsenwaarinderelatietussenpsychischeaandoeningenenwerkcentraalstaatmetnamedeAcademischeWerkplaatsArbeidenGezondheidhttpswwwtilburguniversityedunlonderzoekinstituten-en-researchgroepentranzoacademischewerkplaatsenarbeid-en-gezondheid
Samen Sterk Zonder StigmaDesitevanSamenSterkZonderStigma(SSZS)geeftondermeertoegangtoteentraininglsquoSelecterenzondervooroordelenrsquodee-learninglsquoOpenheidpsychischegezondheidwerktrsquoendeapplsquoSterkophetWerkrsquoBovendienpresentatiesvanwerkambassadeursenworkshopsamppresentatiesopmaatwwwsamensterkzonderstigmanl
ZieookparagraafoverSSZSinhoofdstuk6pagina38
GGZ NederlandGGZNederlandisdebrancheorganisatievoorinstellingenindegeestelijkegezondheidszorgenverslavingszorgSteedsmeerGGZ-instellingenzienwerkenparticipatiealsnuttigeennoodzakelijkeonderdelenvangenezingenrehabilitatieenintegrerendieinhunbehandelingBijvoorbeeldmetarbeidsmatigedagbehandelingofwerkonderbegeleidingvangespecialiseerdetrajectbegeleidersofjobcoachesvaakineenambulantbehandelteamOpdewebsitevanGGZNederlandisveelrelevanteinformatietevindenbijvoorbeeldoverdeontwikkelingvane-mentalhealthhttpwwwggznederlandnl
httpswwwzorgkaartnederlandnlggz
29
AKCHetArbeidsdeskundigKenniscentrum(AKC)heeftvelerelevantepublicatiesenorganiseertdaarnaastregelmatigbijeenkomstenhttpswwwarbeidsdeskundigennlakc
MensenMetMogelijkhedenInhetprojectMensenMetMogelijkheden(MMM)werken21beroepsgroepenenhunorganisatiessamenaanhetbevorderenvandeparticipatievanmensenmeteenpsychischekwetsbaarheidViadesitevanMMMisondermeereentrainingtoegankelijkdieindividueelmaarookgroepsgewijs(bijvoorbeeldinberoepsmatiggemengdegroepen)gevolgdkanwordenDaarnaastondermeereenInspiratieboekhttpwwwmmm-mensenmetmogelijkhedennl
Centrum Inclusieve ArbeidsorganisatieHetCentrumInclusieveArbeidsorganisatie(CIAO)kanhelpenmethetbetertoegankelijkmakenvaneenarbeidsorganisatievoormensenmeteenbeperkingondermeerdoorInclusiefHerontwerpvanWerk(IHW)HetCIAOiseengemeenschappelijkinitiatiefvandeUniversiteitMaastrichtenUWVhttpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgexpertisecentrum
ZieookparagraafoverCIAOinhoofdstuk5pagina35
MINDMINDwilpsychischeproblemenvoorkomenenmensendiehiermeetemakenhebbenondersteunendoorinformatietebiedenonderzoektedoenprojectenuittevoerenenactietevoerenMINDiseeninitiatiefvanFondsPsychischeGezondheidKorrelatieenhetLandelijkPlatformGGZhttpswijzijnmindnl
Landelijk Platform GGZHetLandelijkPlatformGGZ(LPGGZ)iseenkoepelvanclieumlnten-enfamilieorganisatiesindeGGZHetLPGGZstreefternaardepositievanmensenmeteenpsychischeaandoeningstructureelteverbeterenondermeerviaallerhandeprojectenwaaronderlsquoopenvoorwerkrsquohttpwwwplatformggznllpggz
httpwwwplatformggznllpggzopen_voor_werk
App ManyViadeappManykunnenprofessionalsenanderebetrokkeneninderegioinformatieenvragenuitwisselenZieparagraafAppManyondersteuntsamenwerkinginhoofdstuk3Zieparagraafoverappmanyinhoofdstuk3paginanummer25
Trimbos-instituutHetTrimbos-instituutwildegeestelijkegezondheidverbeterendoorhetdelenvankennisHetTrimbosInstituutontwikkeltinterventiesenbeheerteenwebsitemeterkendeinterventiesindelangdurigeGGZhttpswwwtrimbosnl
httpserkendeinterventiesggztrimbosnl
MovisieMovisieishetlandelijkkennisinstituutenadviesbureauvoorhetsociaaldomeinMovisiebeheertondermeerdedatabankeffectievesocialeinterventieshttpswwwmovisienl
httpswwwmovisienleffectieve-sociale-interventies
30
5Werkgevers
en banenInhoudbull Psychosociale arbeidsbelasting 31bull Werkgeversbenadering en -dienstverlening 31bull Tips van professionals 32bull Instrumentarium Participatiewet 32bull Banenafspraak 33bull Doelgroepregister 33bull Samen Sterk Zonder Stigma 33 bull Werkambassadeurs 33bull Locus 33bull De Normaalste Zaak 34bull Onbeperkt Ondernemen 34bull Begeleidingskaarten psychische beperking 34bull Handreikingen 34bull Harrie en Werkmaat 34bull Centrum Inclusieve Arbeidsorganisatie 35bull Tips van Samen Sterk Zonder Stigma voor de advisering van werkgevers 35
31
5WerkgeversenbanenEr is - terecht - veel aandacht voor het (terug)leiden van mensen met een psychische aandoening naar de arbeidsmarkt Maar preventie van uitval is stap eacuteeacuten Dat moet gestalte krijgen in de werksituatie bij de werkgever
Bij re-integratie zijn werkgeverscontacten onontbeerlijk Dit is vanouds iets van het domein Werk amp Inkomen en loopt met name via de zogenaamde werkgeversservicepunten van UWV en gemeenten Naarmate de GGZ meer belang hecht aan werk vindt ook daar werkgeversbenadering plaats bijvoorbeeld in het kader van IPS Het is van belang dat op elkaar af te stemmen de werkgever zo min mogelijk te belasten met allerlei verschillende contacten en arrangementen en de werkgever zoveel mogelijk te ontzorgen De Participatiewet heeft daar een aantal moge-lijkheden voor gecreeumlerd Daarnaast kunnen herontwerp van werk en specifieke ondersteuning helpen bij een goede integratie van werknemers met een psychische aandoening in een bedrijf
Psychosociale arbeidsbelasting Psychosocialearbeidsbelasting(PSA)iseenbelangrijkerisicofactorvooruitvalenpsychischekwetsbaarheidHetterugdringenofvoorkomenvanPSAisdanookeenhoeksteenvangoedARBO-beleidIndeHandreikingPsychosocialearbeidsbelastingstaantalvanaanknopingspuntendaarvoorhttpwwwdearbocatalogusnlsitesdefaultfilesstvdahandreikingenhandreiking_psapdf
httpswwwarboportaalnlexterne-bronneninstrumentenhandreiking-psychosociale-arbeidsbelasting-psa
Werkgeversbenadering en -dienstverleningLeesoverwerkgeversbenaderingenwerkgeverscontacteninlsquoSamenwerkenaanwerkrsquoparagraaf3738en41alsmedeindewerkwijzersvanDivosahttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
httpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--werk-samen-met-werkgevers
InhetDrentseplanvanaanpakstaateengezamenlijkewerkgeversbenaderingcentraalDeGGZ-trajectbegeleidersnaarwerksluitenaanbijdeaccountmanagersvangemeentenenUWVinhetWerkgeversservicepunthttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwswerkgevers-centraal-plan-van-aanpak-drenthe
Dewerkgeversservicepuntenspeleneenbelangrijkerolindeondersteuningvanwerkgeversbijhetindienstnemenvanwerknemersmet(psychischeenandere)beperkingenhttpswwwwerknlwerk_nlwerkgeverwervingsadvieswerkgeversservicepunt
32
OpdesitelsquoSamenvoordeklantrsquovandeProgrammaraadisveelrelevanteinformatietevindenoverwerkgeversbenaderingenwerkgeversdienstverleninghttpswwwsamenvoordeklantnlwerkgeversdienstverlening
httpswwwsamenvoordeklantnlwerkgeversdienstverleningwerkgeversservicepunten
Werkgeversservicepuntenperarbeidsmarktregiohttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagewerkgeversservicepunten_22_08_2017pdfoverlay-context=arbeidsmarktregios
Tips van professionalsbull Netwerkontwikkelingmetwerkgeversisvangrootbelang
Geefindecontacteneenduidelijkenreeumlelbeeldvanwateenwerkgeverkanverwachten
bull OntzorgdewerkgeverZijvrezenextrabelastinglsquogedoersquoeneenvergrotekansopuitvalErvaringenvanuitbijvoorbeeldIPSlatenziendatditzekernietaltijdterechtisEengoed
middelomwerkgeverstehelpenisdeno-riskpoliswaarmeewerkgeverszijningedekttegenmogelijkeuitvaldoorziektevandenieuwewerknemer
bull Benutdemogelijkhedenvanbegeleidingvanwerkgeversendecollegarsquosopdewerkvloervandenieuwewerknemer
bull Neembezwarenserieusmaarprobeerzeteontzenuwenofbeheersbaartemakenbijvoorbeelddoordeinzetvaneenjobcoach
bull Alshetluktomeenklantmeteenpsychischprobleemsuccesvolteplaatsenopentdatdewegvooranderenzoisdeervaringvanbegeleiders
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
GGZ-instellingRoadsenuitzendketenAdeccogaansamenwerkenommeermensenmeteenpsychischeaandoeningaaneenbaantehelpenenhengoedtebegeleidenDebasisvandezepubliek-privatesamenwerkingisdatiederdoetwaarhijgoedinisbullAdeccoheefteenwerkgeversnetwerkenvacaturesbullRoadsheeftdecapaciteitenervaringommensenmetpsychischeaandoeningentebegeleidenookinhetwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsgoed-op-weg-met-publieke-private-samenwerking
Instrumentarium ParticipatiewetDeParticipatiewetbiedtmeerderemogelijkhedenomeenwerkgeverteontzorgenenomhethaalbaartemakeniemandmeteenbeperkingindiensttenemenzoalseenloonkostensubsidieofno-riskpolisZievooreenhandzaamoverzichtvandeinstrumentenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwskennisdocumenten-geactualiseerdhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagekennisdocumentondersteuningmensenpwet-versiefeb17pdfoverlay-context=userspearl-hartgers
33
BanenafspraakInhetSociaalAkkoordisvastgelegddatwerkgevers125000extrabanenvoormensenmeteenarbeidsbeperkingmoetencreeumlrenwaarvan25000bijdeoverheiden100000inhetbedrijfslevenDeafsprakentussensocialepartnersenkabinetzijnookvastgelegdindeWetbanenafspraakenquotumarbeidsbeperkten(WetBQA)httpswwwsamenvoordeklantnlwettenbanenafspraak
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlageofficiele_versie_kennisdocument_wet_banenafspraak_en_quotum_arbeidsbeperkten_-_zomer_2017pdfoverlay-context=
httpswwwsamenvoordeklantnlwetten
DoelgroepregisterHetdoelgroepregisterbevatkandidatendieinaanmerkingkomenvoordebanenafspraakofdiemetanderewoordenmeetellenvoorhetbehalenvandeafgesprokenaantallenVoorwerkgeverskanhetvanbelangzijnomiemandvanuithetdoelgroepregisterteplaatsenomzoaanbijtedragenaanhetrealiserenvandeverplichtingenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwskennisdocumenten-geactualiseerd
Samen Sterk Zonder StigmaSamenSterkZonderStigmazetzichinvoorzichinvooreensamenlevingwaariniedereenopenkanzijnoverpsychischeaandoeningenBespreekbaarheidvanpsychischeaandoeningenophetwerkleidttoteerderhulpzoekenminderziekteverzuimgrotereproductiviteitenminderpresenteiumlsme(menisaanwezigmaar
doetnietsnuttigsmeer)watookveelvoordelenvoordewerkgeveropleverthttpswwwsamensterkzonderstigmanlgclid=CIzNpJLFjdMCFQaVGwod-1oMdA
DorienVerhoevenvandeStichtingSamenSterkZonderStigmahieldop12april2017eenpresentatieoverstigmaendebenaderingvanwerkgevershttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagestigma_en_de_benadering_van_werkgeverspdfoverlay-context
ZieookparagraafoverSSZSinhoofdstuk6pagina38
WerkambassadeursDewerkambassadeurszijneeninitiatiefvanSamenSterkZonderStigmawerknemersmeteenpsychischeaandoeningdiewerkenbinnengewonebedrijvenenzichdaarinzettenvoordebevorderingvanbespreekbaarheideneenveiligecultuurhttpswwwsamensterkzonderstigmanlover-onsambassadeurs
LocusLocusiseenin2011opgerichtpubliek-privaatnetwerkvanbedrijvengemeentenenSW-bedrijvendathelptmensenmeteenafstandtotdearbeidsmarktopeenduurzamemanierintezettenhttpwwwlocusnetwerknl
34
De Normaalste ZaakDeNormaalsteZaakiseennetwerkvankleinereengroterewerkgeversdiestrevennaarlsquoinclusiefondernemenrsquoOpwwwdenormaalstezaaknlzijnondermeeroverzichtentevindenvanregelingenvoorwerkgeversdiewerknemersmeteenarbeidsbeperkingindienstnemenwwwdenormaalstezaaknl
Onbeperkt OndernemenDewebsitewwwonbeperktondernemencombevatvoorbeeldentipsenhandreikingenvoorwerkgeversdiearbeidsgehandicaptenindienstwillennemenOokdebegeleidingdaarvankomtnadrukkelijkaanbodwwwonbeperktondernemencom
Begeleidingskaarten psychische beperkingDeBegeleidingskaartengevensnelinzichtindegedragskenmerkenvandemedewerkermeteenpsychischebeperking(watzieik)enhoedaarhetbestmeeomgegaankanworden(watdoeik)EriseenversievoordewerkgevereneenversievoordebegeleidervanSocialeWerkvoorzieningofWerkbedrijfDekaartenzijnontwikkelddoorSBCMhttpswwwsbcmnlfileadminsbcm_datasectorenduurzame_banenbegeleidingskaarten_interactief_defpdf
HandreikingenSBCMheefthandreikingenontwikkeldomdeongeschrevenregelsineenbedrijfinzichtelijktemakenDoorvoorafinformatietekrijgenkandenieuwecollegazichgedragenzoalsdatbijdewerkgevergebruikelijkisHetisteoverwegenomwerkgeversopdezedocumententewijzenalszekandidatenmeteenpsychischebeperkingindienstnemen
httpswwwsbcmnlfileadminsbcm_dataproductenduurzaam_werkverbandproductendownloadsHandreiking_aan_het_werk_met_nieuwe_collegas_interactief_defpdf
httpswwwsbcmnlfileadminsbcm_dataproductenduurzaam_werkverbandproductendownloadsSBCM_Checklist_Spelregels_werkgeverpdf
httpswwwsbcmnlfileadminsbcm_dataproductenduurzaam_werkverbandproductendownloadshandreiking_begeleiding_op_de_werkvloerpdf
Harrie en WerkmaatHarrieisbedachtdoorCNVJongerenEenlsquoHarriersquoiseendirectecollegavaneenwerknemermeteenbeperkingdieoptreedtalsbegeleiderHarriestaatvoorHulpvaardigAlertRealistischRustigInstruerendenEerlijkhttpwwwikbenharrienl
SBCMenFNVhebbeneenvergelijkbaaraanbodontwikkeldalsdeHarrienamelijkdeWerkmaatZiehttpswwwsbcmnlproductenduurzaam-werkverbandproductenmaatjes-voor-medewerkers-met-arbeidsbeperkinghtmlL=0
35
Centrum Inclusieve ArbeidsorganisatieHetCentrumInclusieveArbeidsorganisatie(CIAO)eeninitiatiefvandeUniversiteitMaastrichtenUWVzetzichinomarbeidsplaatsenteontwerpenbijreguliereorganisatiesvoormensenmeteenafstandtotdearbeidsmarktookvoormensenmetpsychischeaandoeningenDaarbijwordtdemethodiekInclusiefHerontwerpvanWerk(IHW)toegepasthttpwwwinclusievearbeidsorganisatieorg
httpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgmethoden-instrumenteninclusief-herontwerp-van-werk
VanuitdieinvalshoekisdeMaastrichtseWerkcapaciteitMonitor(MWcopyM)aangepastvoorgebruikdoorGGZ-trajectbegeleidersDeMWcopyMiseenhulpmiddelvoorhetschattenenmonitorenvandewerkcapaciteitvanmensenmeteenernstigepsychischeaandoening(EPA)ensteltbegeleidersinstaathetfunctionerenophetwerktebesprekenhttpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgmethoden-instrumentenmaastrichtse-werkcapaciteit-monitor
HetartikellsquoLendingaHelpingHandatWorkAMultilevelInvestigationofProsocialMotivationInclusiveClimateandInclusiveBehaviorrsquogaatinopdenoodzaakvanlsquoinclusiefgedragrsquovanindividuelewerknemersmaarookteamsendegehelearbeidsorganisatievooreensoepeleintegratievanwerknemersmet(psychischeofandere)beperkingenhttpslinkspringercomarticle101007s10926-016-9680-z
Tips van Samen Sterk Zonder Stigma voor de advisering van werkgeversbull Praatmetinplaatsvanoverbull Leerdesignalenherkennenbull Focusopwatjekuntbeiumlnvloedenbull Creeumlereenveiligewerksfeerbull Pakdeoorzakenvanstressaanbull Blijfingesprekingevalvanziektenbull Helpcollegarsquosermeeomgaanbull Weesalertopnegatiefgedraghttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagestigma_en_de_benadering_van_werkgeverspdfoverlay-context
36
6Stigma
Inhoudbull Stigma en zelfstigma 37bull Stigma bestrijden 37 bull Handboek destigmatisering bij psychische aandoeningen 38 bull Destigmatiseringsinterventies 38bull Empowerment en doorbreken zelfstigma 38bull Samen Sterk Zonder Stigma 38 bull Werkambassadeurs 39bull Kennisthema stigma van Kenniscentrum Phrenos 39bull Vertellen of verzwijgen 39bull Tips 40
37
6StigmaEen van de grootste obstakels op weg naar werk is het stigma dat rust op psychische aandoeningen Stigma in de samenleving bij werkgevers en toekomstige collegarsquos Maar soms ook bij professionals en begeleiders En niet in het minst bij de persoon zelf zelfstigma Wat weten we over stigma en hoe daarmee om te gaan
Destigmatisering Drie gouden regels voor professionalsbullNeemeenopenhoudingaantegenoverdeclieumlntbullZorgdatjeenigekennishebtoverstigmaendestigmatiseringbullPleegreflectieopjeeigenaannames
Stigma en zelfstigmaZorsquon40vandeNederlanderskrijgtzelftemakenmeteenpsychischeaandoeningenTochbrengtheteenstigmametzichmeeDatleidttoteenkleinerekansopwerk90vandemensenmeteenpsychischeaandoeningzegtlasttehebbenvandegevolgenvanhetstigmazoblijktuitonderzoekDiegevolgenzijnminderkansopwerkminderzelfvertrouweneennegatiefzelfbeeldenzelfssociaalisolementEenderdetoteenkwartvandebetrokkenenvoeltzichgediscrimineerdofoneerlijkbehandeldDatleidterbij20toeervanaftezienwerktezoekenofeenopleidingtegaandoenHetstigmadatdebuitenwereldoplegtwordtvaakeigengemaaktdoordebetrokkeneHetstigmawordtgeiumlnternaliseerdenerontstaateenzelfstigmaDitisextraschadelijkEenstigmazouiemandnogkunnenmotiverenomhettegendeeltebewijzenMaarbijeenzelfstigmaverzetiemandzichnietmeertegenhetstigmahttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsstigma
HetartikellsquoHowandwhenstereotypesrelatetoinclusivebehaviortowardpeoplewithdisabilitiesrsquogaatinopdegevolgenvannegatievestereotypenenhoudingenvanwerkgeversenwerknemerstenopzichtevanwerknemersmetbeperkingen(waarondepsychischeaandoeningen)httpwwwtandfonlinecomdoiabs1010800958519220151072105
Stigma bestrijdenInparagraaf36vanhetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquoeencompactoverzichtvanhoestigmakanwordentegengegaanhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
IndelsquoWerkwijzerPsychischeaandoeningenenlichteverstandelijkebeperkingenHandboekvoormaatwerkbijhetbegeleidennaarwerkrsquogaatparagraaf23overhetwakenvoorstigmatiseringDaarinondermeertipshoetehandelenalsbegeleiderOokbegeleiderskunnenzichnietaltijdonttrekkenaanhetdenkeninstereotypenalshetgaatompsychischeaandoeningenBijvoorbeelddoorerautomatischvanuittegaandatwerknietaandeordeisofandershooguitsimpelwerkofonbetaaldwerkZiebijvoorbeeldhoofdstuk1enparagraaf22vandeWerkwijzerRe-integratievanklantenmetpsychischeaandoeningenhttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--waak-voor-stigmatisering
38
Hoe kun je als begeleider destigmatisering bevorderen Tips van Dorien Verhoeven van Samen Sterk Zonder Stigmabull Weetdaterzoietsalsstigmaenzelfstigmaisendathet
heelvaakvoorkomtbull Zorgdatjeenigekennishebtoverstigmaendewerking
ervanbull Weesjebewustvanjeeigenideeeumlnen(voor)oordelenKijk
daareerlijknaarbull WeethoejeeengesprekaangaatmetdeclieumlntBiedt
openingenlaatmerkendatjeopenstaatbegriphebtetcbull Probeersamenmetdeclieumlnttoteenoplossingtekomen
bijvoorbeeldoverdevraagopenheidtegevenaaneen(potentieumlle)werkgeverofniet
bull GebruikwaarmogelijkmethodiekenzoalsCORAL(zieeldersindezenieuwsbrief)
bull Nodigeenvanonzewerkambassadeursuitomtevertellenoverzijnofhaarervaringenmetstigmaophetwerkenhoedaarmeeomtegaan
httpswwwsamenvoordeklantnlnieuwssamen-sterk-zonder-stigma
Handboek destigmatisering bij psychische aandoeningenDithandboekbiedtveeloverzichteninzichtoverhoestigmatebestrijdenHethandboekisalleenindrukofalse-boektekoopbijdeuitgeverennietopinternetbeschikbaarWeeghelJvanPijnenborgMVanlsquotVeerJampKienhorstG(red)(2016)HandboekdestigmatiseringbijpsychischeaandoeningenPrincipesperspectievenenpraktijkenBussumCoutinhohttpsshopcoutinhonlstore_nlhandboek-destigmatisering-bij-psychische-aandoeningen-2027html
DestigmatiseringsinterventiesIndegeneriekemoduledestigmatiseringontwikkelddoorhetNetwerkKwaliteitsontwikkelingGGZondermeerinformatieoverdestigmatiseringsinterventiesenhandvattenvoorprofessionalsmaarookvoorclieumlntenzelfhttpwwwkwaliteitsontwikkelingggznlnetwerk
httpwwwkwaliteitsontwikkelingggznlprojectgenerieke-module-destigmatisering
Empowerment en doorbreken zelfstigmaEmpowermentvandeclieumlntkanhelpenhetzelfstigmatedoorbrekenDaarbijhelpenervaringsdeskundigenvanuiteengelijkwaardigepositie(ex-)clieumlntenomkeuzestemakenweerbijhunmotivatietekomenenteontdekkenwathunkwaliteitenenvaardighedenzijnenwatbijhenpasthttpswwwmovisienlpublicatiesnaar-hart-empowerment-deel-2
Samen Sterk Zonder StigmaDemissievanSamenSterkZonderStigma(SSZS)iseensamenlevingwaarinpsychischeproblematiekbespreekbaarisDatdoetSSZSondermeermethetprojectStigmaenWerkSSZSbiedtvoorlichtinghelptbijhetmakenvaneenplanvanaanpakorganiseertnetwerkenvanwerknemersmeteenpsychischeaandoeninginventariseertbestpracticesenontwikkeltinterventieshttpswwwsamensterkzonderstigmanl
39
VakbondenenondernemingsradenkunneneenbijdrageleverenaanhetbespreekbaarmakenvanpsychischeaandoeningenopdewerkvloerMogelijkhedendaartoewordenechterweinigbenutDitblijktuithetonderzoeklsquoPsychischeDiversiteitWerktvanSamenSterkzonderStigmaOmvakbondenenondernemingsradentehelpenmethetleverenvaneenbijdragezijnverschillendehulpmiddelenontwikkeldbull OnderzoekORampVakbondenPsychischeDiversiteitWerktbull ChecklistvoorOndernemingsradenbull FactsheetvoorOndernemingsradenbull Factsheetvoorvakbonden
WerkambassadeursDewerkambassadeurszijneeninitiatiefvanSamenSterkZonderStigmawerknemersmeteenpsychischeaandoeningdiewerkenbinnengewonebedrijvenenzichdaarinzettenvoordebevorderingvanbespreekbaarheideneenveiligecultuurhttpswwwsamensterkzonderstigmanlover-onsambassadeurs
httpswwwsamensterkzonderstigmanlverhalen
VeelvandeSSZS-ambassadeursverzorgenlezingenofpresentatiesZiehttpswwwsamensterkzonderstigmanlboek-een-ambassadeurverhalen_id=7442
Tips van ervaringsdeskundige Marieke van Keeken voor het aanpakken van stigmabull GanietvooronsdenkenmaarvraagengaingesprekEr
zijnallerleistereotypeninomloopdiedoorbreekjevooraldoorpersoonlijkcontact
bull PersoonlijkeervaringenmakenindrukindestrijdtegenstigmaVraagmensendiezelfkwetsbaarheidhebbenervarenomhunverhaaltedoenDatkaniemandzijnuitdeeigenorganisatiemaardewerkambassadeursvanSSZSkunnendatookdoen
bull ZorgvoorgoedeinformatieoverpsychischeaandoeningenenwerkHetisvaakeeneyeopenerdatbijnadehelftvandemenseninonslandooitzelfwordtgeconfronteerdmeteenpsychischprobleemEndateenaandoeninghelemaalnietalsvanzelfsprekendbetekentdatjenietkanwerken
LeeshaarverhaallsquoHoeikmijnzelfstigmadoorbrakrsquohttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwshoe-ik-mijn-zelfstigma-doorbrak
Kennisthema stigma van Kenniscentrum PhrenosFeitencijfersenontwikkelingenrondstigmaendestigmatiseringhttpwwwkenniscentrumphrenosnlkennisthemasstigma
Vertellen of verzwijgenIsopenheidovereenaandoeningverstandigofnietBijvoorbeeldineensollicitatieprocedureofophetwerkOpenheidishetideaalmaarindepraktijknietaltijdverstandigKenniscentrumPhrenosheefteenbrochureeninterventieomeengefundeerdeafwegingtemakenonderdetitelCORAL(concealorreveal)httpswwwkenniscentrumphrenosnlwp-contentuploads201506CORAL-NL_defpdf
40
SamenSterkzonderStigmaKenniscentrumPhrenosenTranzoTilburgUniversityontwikkelendezeaanpakverderwaarbijhetmeerwordttoegespitstopdeNederlandsesituatiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsverzwijgen-vertellen-coralnl-helpt
httpwwwkenniscentrumphrenosnldienstenprojecten-2doorontwikkeling-coral
TIPS bull Leg contactAngstenonbekendheidspeleneengroterolbijhetinstandhoudenvanstigmatiseringDaaromhelptcontactleggenmetmensenmeteenpsychischeaandoeninghetbesteomdestigmarsquosteverminderenDemanierwaaropjealsklantmanagercontactmaaktbepaaltofjestigmarsquosversterktofjuistvermindert(lsquoJamaarmetborderlinekunjetochnietmetkinderenwerkenrsquo)AlleenbegripvoleerlijkengelijkwaardigcontactvermindertstigmarsquosEnhetcreeumlerteenopenenveiligesfeerwaarindoorvragenstellenmeerbegripontstaat
bull Voorlichting en informatie over psychische aandoeningenErzijnveelverkeerdedenkbeeldenenmythes(lsquoautistenhebbengeengevoelrsquo)DoorjeteverdiepenindeverschillendepsychischeaandoeningenkrijgjeeenrealistischerbeeldOokklantenzelfbaserenzichvaakoponjuistedenkbeeldenenleggenzichzelfdaarmeeonnodigebeperkingenop
bull Zie psychische aandoeningen als deel van een continuuumlmWanneerjemensenmeteenpsychischeaandoeningzwart-wittegenovergezondemensenzetlijkenzevervanjeaftestaanMaariedereenheeftwelpsychischekwetsbaarheden
alsspreekangstofeenaanlegvoorsomberheidWanneerjepsychischeklachtenenkwetsbaarhedenzietalssymptomenopeenspectrumwaarjehogerenlagerkuntscorenisdatminderstigmatiserend
bull Maak vooroordelen en stigmarsquos bespreekbaar ook als begeleidersonderling
bull Gebruik het ICF-raamwerk om de gehele persoon in beeld te krijgen en niet alleen zijn of haar aandoeninghttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--waak-voor-stigmatisering
41
7Ervarings-deskundigen en clieumlnten
Inhoudbull Betrokkenheid clieumlnten en ervarings- deskundigen bij regionale plannen 42bull Landelijke Clieumlntenraad 43bull MIND 43bull Landelijk Platform GGZ 43bull Routewijzer naar werk 43bull Evaluatietool re-integratie 43bull Ervaringsdeskundigen 43bull Verhalen van ervaringsdeskundigen 44bull WerkWeb-Autisme 44bull Howie the Harp 44bull Tips van LPGGZ 44
42
7Ervarings-deskundigenenclieumlntenDoor clieumlntenraden clieumlntenorganisaties en ervarings-deskundigen te betrekken en met hen samen te werken kunnen professionals vanuit de GGZ en Werk amp Inkomen effectiever werken aan herstel en re-integratie Clieumlntenraden hebben een wettelijke basis in het kader van clieumlntenparticipatie Clieumlntenorganisaties zijn er op landelijk regionaal en lokaal niveau Zij ontplooien meerdere activiteiten zoals informeren lotgenotencontacten belangenbehartiging hersteltrajecten en het opbouwen van ervaringsdeskundigheid onder meer via opleidingen
Betrokkenheid clieumlnten en ervaringsdeskundigen bij regionale plannenInderegionalewerkateliersisveelgesprokenovermeerenbeterbetrekkenvanclieumlntenenervaringsdeskundigenZiehetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquometnameparagraaf26en28httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
IndeFrieseprojectgroepziteenclieumlntvertegenwoordigerdiezelfervaringsdeskundigeisverbondenaanhetHerstelcentrumFrieslandHijgeeftooktrainingenaandeprofessionalsBovendien
gaatderegioookeenreeksoverleggentebeleggenvoorclieumlntenDezezullenbegeleidwordendooreenervaringsdeskundigevanuithetHerstelcentrumhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
InhetprojectplanvanHollandRijnlandisveelaandachtvoorervaringsdeskundigheidendebetrokkenheidvanclieumlntenInLeidenbestaatallangeretijdStichtingZonwaarinervaringsdeskundigenzijnvertegenwoordigdErvaringsdeskundigenadviserenwaarnodigdegemeenteenuitvoerderszoalsklantmanagersOokverzorgenzijregelmatigtrainingenDaarnaastisStichtingPlatformSamenwerkenbetrokkenbijderegionalesamenwerkingZijorganiserenonderanderedialoogtafelsHierwordtdoorgepraatoverdebetekenisvanwerkvoorduurzaamherstelBeideorganisatieszullenookindearbeidsmarktregioHollandRijnlandactiefwordenzoalsopgenomeninhetplanvanaanpakvanderegioClieumlntenenclieumlntenorganisatieshebbeneenbelangrijkeplekgekregeninhetregionaleplanvanaanpakZoiservoorzieninmaatjesvoorclieumlntenWethouderMarleenDamenvanLeidenldquoZorsquonmaatjeziettochweeranderedingendaneenprofessionalHijofzijheeftookeenandererolendatkanelkaargoedaanvullenrdquohttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsbouw-samenwerking-op-vanuit-de-praktijk-en-niet-vanaf-de-bestuurstafels
43
Landelijke ClieumlntenraadDeLandelijkeClieumlntenraad(LCR)isingesteldbijwet(SUWI)omdeclieumlntenparticipatieinhetveldvanWerkampInkomenvormtegevenDeLCRisdekoepelvanlokaleenregionaleclieumlntenradenbijgemeentenenUWVhttpwwwlandelijkeclientenraadnl
MINDMINDisin2016ontstaanenwilpsychischeproblemenvoorkomenenmensendiehiermeetemakenhebbenondersteunenDitdoetMinddoorinformatietebiedenonderzoektedoenprojectenuittevoerenenactietevoerenSamenmetclieumlnten-enfamilieorganisatiesmaatschappelijkeorganisatiesonderzoekersambassadeursendonateursMINDiseeninitiatiefvanFondsPsychischeGezondheidKorrelatieenhetLandelijkPlatformGGZhttpswijzijnmindnl
Landelijk Platform GGZMINDLandelijkPlatformPsychischeGezondheid(voorheenLandelijkPlatformGGZLPGGZ)isdekoepelvanenvoorongeveertwintigclieumlnten-enfamilieorganisatiesindeGGZOpdesiteiseenoverzichttevindenvanregionaleclieumlntenorganisaties(RCOrsquos)clieumlntinitiatievenenprojectenViaRCOrsquoszijnervaringsdeskundigentevindenhttpwwwplatformggznllpggz
Routewijzer naar werkDeRoutewijzeriseenwebsitevanhetLandelijkPlatformGGZendeLandelijkeClieumlntenraad(LCR)Opdezesitekunnenclieumlntenallerhanderelevanteinformatievindenhttpwwwroutewijzernaarwerknl
Evaluatietool re-integratieDeEvaluatietoolre-integratieiseeninstrument(vragenlijst)datisgemaaktdoorhetVerwey-JonkerInstituutinopdrachtvandeLandelijkeClieumlntenraadenMINDHetgeeftdeclieumlntenraadinzichtinhoeUWVengemeentendebegeleidingvanpsychischkwetsbaremensenvormgevenwwwevaluatieggzenwerknl
ErvaringsdeskundigenErvaringsdeskundigenzijnalshetwarebovenhuneigenproblematiekuitgestegenZijkunnennuttigeadviezengevenaanprofessionalsSommigeervaringsdeskundigenzijnopgeleiddoordeGGZomeencoachenderoltespelenErvaringsdeskundigenzijntevindenviahetLPGGZmaarookviaregionaleclieumlntenorganisaties(RCOrsquos)enfamilieorganisatiesdeNederlandseVerenigingvoorAutisme(NVA)GGZ-instellingenofdehulplijnPandorahttpwwwplatformggznllpggz
lsquoErbestaateeneendimensionaalenstereotiepbeeldvanmensenmeteenpsychischeaandoeningMaarinwerkelijkheidisiedereenandersenzijndezeklantenerinallerleisoortenenmatenmetallerleiredenenenachtergrondenengevolgenvanhunaandoeningEengoedemanieromklantmanagersmeergripopdematerietegevenisdoorervaringsdeskundigeninteschakelenDeregionaleclieumlntenorganisatie(RCO)mobiliseertentraintervaringsdeskundigevrijwilligersomvoorlichtingtegevenaanklantmanagersZijvragennuvakeradviesEencursusvoormanagerswasookzeernuttigrsquoEen gemeentelijke beleidsmedewerker en ervaringsdeskundig
44
lsquoVeelklantmanagersvullenhetvoordeklantinindeluwtehoudenTerwijlerheelwatclieumlntenmetpsychischeproblematiekzijnvoorwiehetgoedisomtewerkenendiegraagwillenwerkenDepsychischeaandoeningislangnietaltijdoverdegehelelinieinvaliderendWerkhelptomeigenkrachtteontwikkelenenkanbijdragenaanhersteldoorweergeloofteontwikkelenindeeigencompetentiesensociaalenmaatschappelijkbetrokkentezijnErvaringsdeskundigheidhelptbijhetzoekennaardejuistewerk(ervarings)plekrsquoEen projectcooumlrdinator van ZONactief en ervaringsdeskundige
Verhalen van ervaringsdeskundigenDesiteUWVperspectiefiseenplatformvoorendoormensenmeteenarbeidsongeschiktheidsuitkeringHieropverhalenvlogsenvideorsquosonderandereditverhaaloverwerkenmetautismehttpsperspectiefuwvnlartikelendroom-wordt-waarheid
WerkWeb-AutismeHetprojectlsquoWerkWeb-AutismersquodateeninitiatiefisvanmeerdereorganisatieswaaronderdeNederlandseVerenigingvoorAutismebeoogteenzelfmanagementmethodiekteontwikkelenomnormaal-tothoogbegaafdemensenmetautismesamenmetbetrokkenprofessionalsteondersteunenbijhetvindenenbehoudenvanwerkdatgoedbijhenpastDemethodiekgeeftinzichtindeeigeneffectiviteiteigenregietalentenenvoorkeurenDitzijnbelangrijkevoorwaardenvoorduurzamearbeidsparticipatiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsnieuwsbrief-samenwerking-ggz-en-wi-november-verschenen
Howie the HarpHowietheHarpiseengoedvoorbeeldvaneenopleidingtotervaringsdeskundigeDenaamisgebaseerdopdebijnaamvandeAmerikaanHowardGelddienaeenverblijfinpsychiatrischeinstellingenhetpeer-to-peer-conceptbedachtmensenmeteenpsychiatrischegeschiedeniszettenhunlevenservaringentalenteninomelkaarteondersteuneninhunherstelPameijereeninstellingvoormensenmeteenverstandelijkeofpsychiatrischebeperkinghaaldehetconceptnaarNederlandwwwhowietheharpnl
TIPS VAN LPGGZHetLPGGZdoetdevolgendeaanbevelingenaangemeentenbullKijkgoedwateenklantkanGebruikdebeschikbareondersteuningMaakgebruikvaninterventieszoalsjobcarvingbullWeesalertopeenstigmaookbijjezelfalsklantmanagerbullOnderschathetzelfstigmavanveelklantennietbullPasaanpakkengerichtopempowermenttoebullMaakgebruikvanervaringsdeskundigendiezijnopgeleiddoordeGGZomeencoachenderoltespelenZetheninalsadviseurbijdeteamsMaakhuninbrengstructureel
Colofon
DeroutekaartpsychischeaandoeningenenwerkVersie2november2017
DezeroutekaartiseenproductvandeProgrammaraadHetisonderdeelvanhetKennisnetwerkSamenwerking
GGZenWerkampInkomen
Deroutekaartgeefteenstandvanzakeneind2017weerNieuweontwikkelingeneninformatiewillenwegraag
opnemenUwsuggestiesvooraanvullingenkuntumailennaar
helpdeskimpulssamenvoordeklantnl
Samen vernieuwen we de dienstverlening aan werkgevers en werkzoekenden
20
2 Bepaal met elkaar op welke doelen je stuurtbull Eeneinddoelstellingdieverweglijktenblijftheeftalsrisico
dathetmindermotiverendkanwerkenenmindertotactiestimuleertBepaalconcretesubdoelstellingentussenresultatenofmaakresultaatafsprakenmetelkaar
3 Samenwerking als integraal onderdeel van je dagelijkse werk niet als iets lsquoerbijrsquo
bull Borgdeinvesteringeninbeddingvandesamenwerkingdooreenprojectleideraantestellendievoldoetaaneenconcreetuitgedachtprofielvoordezerolenstelperbetrokkenorganisatieeacuteeacutencentraalcontactpersoonaanalsaanspreekpunt
bull Bespreekmetelkaarwateenrealistischetijdsinvesteringisbull Legitimeerrichtinghetmanagementdirectiedatdeinvestering
insamenwerkingrendabelisMaaktcapaciteitvrijenborgdatdesamenwerkingorganisatorischingebedwordt
4 Denk na over opdrachtgeverschap amp eigenaarschapbull Gametelkaarhetgesprekaan(gedeeld)eigenaarschapen
verbindthierconcreteverantwoordelijkhedenenactiesaanbull Zorgvoorachterwachten5 Let op kwetsbaarheden in de opstart amp voortgang van de
regionale samenwerkingbull WeeszorgvuldigbijhetaanstellenvaneenprojectleiderLet
specifiekoppositieaanwezignetwerkenendaadkrachtbull Weestransparantenhoudtrekeningmetzakelijkeen
persoonlijkebelangendoormetelkaarstiltestaanbijWat(ver)bindtonsWatisiedersbijdrageAandachtvoordewhatrsquosinitforme
bull Concretiseermetelkaarwatsamenwerkenvooriedereenbetekentpelhetbegripechtaf
bull Toetsregelmatiginhetprocesofernogsteedswordtvoldaanaanverwachtingenaannamesenrealiteitvandeervarensamenwerking
6 Werken met casuiumlstiek kan op diverse wijzenbull Elkevormkentzijnvoor-ennadelenenisafhankelijkvan
contextenvoorkeurGedeeldesuccesfactorenzijncasusseninlatenbrengenvanuitverschillendeorganisatieshanterenvanhandleidingofprotocolbijinventarisatieprocesbegeleiderdiecasusbesprekingbegeleidt
bull Houdtrekeningmetselectiecriteriavandecasusprivacyvandeclieumlntruimetijdsmargevoorinventarisatieenfaciliteringvanuiteacuteeacutencentraalaanspreekpunt
7 Wanneer en hoe clieumlnten en werkgevers betrekkenbull Gametclieumlnten(raden)enwerkgeversingesprekwelkewensen
bestaanerindesamenwerkingBespreekmetelkaardelsquospelregelsrsquoinoverleggen
bull FaciliteeriniedergevaldathunperspectiefgeiumlntegreerdwordtbijvoorbeeldviaeenklankbordgroepofspecifiekefeedbackbijeenkomstenDenkooknawaaroverjeinputwilthebbenervaringenmetpsychischeklachtenofvisieopdienstverlening
8 Niet vanzelfsprekend zorgvuldige en tijdige communicatiebull Maakafsprakenoverdemaniervancommunicerentiming
mediuminitiatiefnemerbull Maakgebruikvandekrachtvanherhalingenbouw
checkmomenteninbull Attendeerallebetrokkenprofessionalsomzichtehoudenaan
dehaal-enbrengplichtalserietsnietduidelijkisneemdanzelfhetinitiatiefomdieduidelijkheidtekrijgen
21
Praktijkvoorbeeld van regionale samenwerkingPraktijkvoorbeeldvanregionalesamenwerkingtussengemeenteenGGZPresentatievanJannekeOudeAlink(gemeenteApeldoornregioStedendriehoekenNoordwestVeluwe)httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamenwerking_in_de_regio_stedendriehoek_en_noordwest_veluwepdfoverlay-context
Friese lessen rond samenwerkingldquoWedachtendatalsjebijelkaaraantafelgaatzittenermeteenefficiencywinstgeboektwordtNietsisminderwaarrdquoAldusKimReemerregiocooumlrdinatorParticipatiearbeidsmarktregioFryslanldquoJemoetelkaareerstlerenkennenenelkaargaanbegrijpenenvertrouwenDatkosttijdrdquoDelessenuitFrieslandbull LangeopstartwerptvruchtenafErisveeloverlegnodigbull Eacuteeacutenregievoerderperclieumlntbull Benoemdeverschilleninelkaarsbenaderingbull DekostengaanvoordebatenuitDusdoorgaanenbezig
blijvenanderszakthetbereikteweersnelwegbull Eentrekkerisessentieelenthousiasmeeveneensbull Communicatieisalleshttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
Echte winst door samenwerken zes gouden tips van Ferry KosterldquoZelfdoenisoptellenSamenwerkenisvermenigvuldigenrdquoDatzegtprofdrFerryKosterbijzonderhoogleraarInnovatievesamenwerkingaanTilburgUniversityZiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwssamenwerken-echte-winst-zes-gouden-tips-van-ferry-koster
31 regionale plannen van aanpakMaarliefst31arbeidsmarktregiorsquoshebbeneenplanvanaanpakgemaaktoverhunaanpakomderegionalesamenwerkingtussenUWVgemeentenenGGZteverbeterenzodatclieumlntenmetpsychischeaandoeningenbeteraanhetwerkkomenHetministerievanSZWheeftdeplannenbeoordeeldenuiteindelijkkomenzijallemaalinaanmerkingvoordefinancieumlleimpulsvanhetministerievanSZWToenmaligstaatssecretarisKlijnsmasteldeviahetkaderStimuleringregionalesamenwerkingGGZenWerkampInkomenintotaalmaximaal euro 35miljoenbeschikbaarInveelplannenisaandachtvoorcasuistiekbesprekingenenonderlingedeskundigheidsbevorderingenintervisieMeerdereregiorsquoshebbendeambitieomdewerkprocessenvanUWVgemeentenenGGZrondmensenmeteenpsychischeaandoeningopelkaaraftegaanstemmenofomtoteengezamenlijkwerkprocestekomenInzetenontwikkelingvanIPSkomtregelmatigindeplannenterughttpswwwsamenvoordeklantnlnieuws31-plannen-van-aanpak-ingediend
22
HetministerievanSZWlaatdekomendetweejaaronderzoekdoennaardeuitvoeringvandesamenwerkingsplannenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsonderzoek-naar-de-uitvoering-van-de-31-plannen
Afstemming werkprocessenInveelplannenvanaanpakwordtaandachtbesteedaanhetafstemmenvanwerkprocessentussenUWVgemeentenenGGZOpvallenddaarbijsommigenwerkenlsquovanbovennaarbenedenrsquoeerstbeleiddandewerkprocessenanderenvanbenedennaarboveneerstdepraktijkvandaaruitkomentotbeleidVoorbeeldbeleideersthttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwswerkgevers-centraal-plan-van-aanpak-drenthe
Voorbeeldpraktijkeersthttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsbouw-samenwerking-op-vanuit-de-praktijk-en-niet-vanaf-de-bestuurstafelshttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsplan-van-aanpak-zuid-limburg-sense-urgency
Integraal casemanagementVerschillendegezaghebbendepartijenbenadrukkenopbasisvanonderzoekhetbelangvaneenintegraleaanpakenintegraalcasemanagementvanuitWerkampInkomenendeGGZEengreepHetTrimbosInstituutpleitvoorsamenwerkingtussenFACT-teams(GGZ)ensocialewijkteamshttpsassetstrimbosnldocs97ad37ee-bffa-46e6-b55e-0a01c646ed51pdf
DeOrganisatievoorEconomischeSamenwerkingenOntwikkeling(OECD)beveeltNederlandaanompsychischeproblemenaltijdgeiumlntegreerdaantepakkenDedienstverleningaanclieumlntenmetpsychischeaandoeningenblijftachterdooreengebrekkigontwikkeldeondersteuningdoorcasemanagersaldusdeOECDOmdatmensenmeteenmentaleaandoeningvaakookandereproblemenhebbeniseenmultidisciplinaireondersteuningnodigwaarinzorgwerkeninkomenenanderesocialesectorenwordengecombineerd
OECDMentalHealthandWorkNetherlandsOECDPublishing2014DitrapportmaaktdeeluitvaneenseriepublicatiesoverdiverseOECD-landenOnlinetelezenviahttpwwwoecdorgnetherlandsmental-health-and-work-netherlands-9789264223301-enhtm
Tedownloadenviadezepaginahttpswwwrijksoverheidnldocumentenrapporten20141201oecd-rapport-mental-health-and-work-the-netherlands
OECDReportHealthataglanceEurope2016Onlinetelezenviahttpwwwoecdorghealthhealth-at-a-glance-europe-23056088htm
httpwwwoecd-ilibraryorgsocial-issues-migration-healthmental-health-and-work_9789264124523-en
23
HetZorginstituutNederlandheeftaangegevenwaardegrenzentussendedomeinenvanWerkampInkomenenGGZliggenTegelijkconstateerthetZorginstituutdaternogveelmisgaatindeafstemmingtussenbeidedomeinenzowelquabeleidalsuitvoeringhttpswwwzorginstituutnederlandnlpublicatiesrapport20160829bevorderen-van-participatie-van-clienten-met-een-psychische-stoornis
Casebesprekingen en regievoeringInsommigeregiorsquosisalervaringmetgemeenschappelijkeclieumlntbesprekingeninveelanderebestaathetvoornemendaartoeZieondermeerparagraaf27vanSamenwerkenaanwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
FrieslandheeftdriesubregionalecasusgroepenwaarinGGZgemeentenenUWVclieumlntenbesprekenDezecasusteamswordenndashzekerindebeginfasendashprofessioneelbegeleiddoortrainersendocentenvandeNoordelijkeHogeschoolLeeuwardenIndecasusgroepenwordtperclieumlnteacuteeacutenregievoerderbenoemdhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
CentraalindeaanpakvenderegioHollandRijnlandstaathetcasuiumlstiekoverlegDaarinoverleggenallebetrokkenpartijenovercasussendiezijzelfkunneninbrengenInhetoverlegwordtbepaaldwatermoetgebeurenwelkeafsprakennodigzijnenwiedaarbijbetrokkenzijnDaarbijwordtereacuteeacutenregiehouderbenoemdhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsbouw-samenwerking-op-vanuit-de-praktijk-en-niet-vanaf-de-bestuurstafels
GegevensuitwisselingEffectievesamenwerkingtussenWerkampInkomenenGGZkannietgoedplaatsvindenzonderdatgegevensoverdegemeenschappelijkeclieumlntuittewisselenDaarbijgaathetlangnietaltijdompuurmedischeinformatieOmherstelenparticipatiegoedtecombinerenishetvooralnodigominzichttedeleninwatiemandondanksdeaandoeningweacutelkanwatdeambitiesenwensenzijnenmetwelkeaanpassingenmogelijkrekeninggehoudenmoetenwordenHelaasbiedtdehuidigewet-enregelgevingrondgegevensuitwisselingenprivacygeenantwoordopallevragenvanprofessionalsHetbestedatzijdaaromkunnendoenishandelenindegeestvandewetgevingmaardaarbinnenopgewetensvollewijzewelzoekennaarpraktischeoplossingenInhetrapportSamenwerkenaanwerk(paragraaf47)wordtingegaanopgegevensuitwisselinghttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
httpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingensamenwerken-met-zorgprofessionals--gegevensuitwisseling-en-privacy
httpswwwdivosanlwerkwijzer-werk-en-inkomen-in-het-sociaal-wijkteamgegevensuitwisseling-beroepsgeheim-en-privacy
24
Protocollen gegevensuitwisselingInderegionalewerkateliersbleekdatinmeerdereregiorsquosafsprakenzijngemaakttussenGGZUWVengemeentenoverhoeomtegaanmetgegevensuitwisselingIndearbeidsmarktregioFrieslandiseenprotocolopgesteldvoordegegevensuitwisselingrondgezamenlijkeclieumlntenhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlageprivacyprotocol_frieslandpdfoverlay-context=nieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
Tips gegevensuitwisseling en privacybull Houdsteedsvoorogenwathetdoelisvande
gegevensuitwisselingDatwordtsnelvergetenGadusnawelkegegevensnoodzakelijkzijnvoorhetdoelkanhetookmetmindergaatdeuitvraagnietteverofisereenanderemanieromdegegevenstekrijgen(eisenvansubsidiariteitenproportionaliteit)
bull MedischeinformatieismeestalnietnodigalleeninformatieoverarbeidsmogelijkhedenenarbeidsbeperkingenMedischedossiersmogennietwordenuitgewisseldtenzijdeklantzezelfterbeschikkingstelt(enbeperkttotdevoorhetdoelrelevanteinformatie)
bull Vraagdeclieumlntaltijdtoestemmingvoorgegevensuitwisselingenlegdietoestemmingschriftelijkvast(datisoverigensgeenblancomachtiging)Legdeklantdaarbijzorgvuldiguitwaaromdegegevensnodigzijnenbeperkjetotgegevensdieechtnodigzijn
bull SomskunnencasusbesprekingentussenzorgverlenerenklantmanagersanoniemzijnBijniet-anoniemecasus-besprekingenisschriftelijketoestemmingvandeclieumlntvereist
bull Indriegesprekkenkomtinformatiesnelnaarboven
bronTekstinparagraaf47p3132Samenwerkenaanwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
Visie LCR op privacy en gegevensuitwisselinghttpswwwlandelijkeclientenraadnlContentDownloads141112-factsheet-privacypdf
Algemene uitgangspunten begeleiding naar werkbull Sluitaanbijdewensenendoelenvandeklant Werkenisvoormensenmeteenpsychischeaandoeningniet
altijdmakkelijkOmdemotivatietekunnenopbrengenishetdaaromextrabelangrijkdathetwerkzogoedmogelijkaansluitbijdekwaliteitenwensenendoelenvandepersoon
bull Werkvanuiteenintegralebenadering Wanneeriemandbehandelingnodigheeftishetbelangrijk
datdebehandelinggoedafgestemdisophettrajectnaarwerkDitgeldtookvoor(blijvende)ondersteuningdieiemandnodigheeftGoedeafstemmingvanbehandelingondersteuningenbegeleidingisessentieel
bull Denkinmogelijkheden IedereenkanietsDatishetaangrijpingspuntvoorbegeleiding
naarwerkWeescreatiefinhetbedenkenvanoplossingenvoorproblemenenvertaalmogelijkebeperkingenoppraktischemanierinmogelijkhedenFixeerjealsbegeleidernietopdeaandoeningBedenkdatfunctiesaanpasbaarzijn
25
bull Zorgvoorvoldoendeuitdaging IedereenkanzichontwikkelenWathiervoornodigisis
voldoendeuitdagingEenuitdagingis100maatwerkenvooriedereenverschillendMaarvooriedereengeldtalsietstemoeilijkoftemakkelijkisontwikkeljejezelfniet
bull Hetkanenmagmisgaan BijuitdagingenhoortdathetmiskangaanMaarhet
alternatiefnietsdoenofalleenmaarveiligekeuzesmakenisnietbeterTegenslagenenfaalervaringenzijneenonderdeelvaneenleerproces
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
App Many ondersteunt samenwerkingIndediverseregionalewerkateliersisnaarvorengekomendaterveelbehoefteisaanwisselwerkinghetuitwisselenvankennisencontactleggenmetelkaarDaarombiedenweuhetgebruikvandeappManyaanHetiseenbestaandeappwaarineencommunicatiekanaalisaangemaaktSAMENWERKINGGGZENWampImettoevoegingvan1 De35arbeidsmarktregiorsquos2 10categorieeumlnzoalsinterventiesfinancieumlnenGebruikdeappomeenvraagstellenofeenberichtophetprikbordachtertelateninhetcommunicatiekanaallsquoKennisnetwerkGGZenWampIrsquoDitkuntuzowelopregio-niveaudoenofineencategorieEencategorieisregio-overschrijdendBijeenregiokrijgenalleendiegenendevraagteziendieookdedesbetreffenderegiohebbengeselecteerdDeappistevindeninbull iTunesbull GooglePlaybull WindowsPhone
HoedeappteinstallerenentegebruikenDatisheeleenvoudigVolgdeinstructiesindehandleidingOfziedepaginahttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsapp-many-versterkt-het-kennisnetwerk-ggz-en-werk-inkomen
HetcommunicatiekanaallsquoKennisnetwerkGGZenWampIrsquoiseenbeslotenkanaalWiltuookandereprofessionalsuitnodigenomtekennisuittewisselenStuurdaneene-mailnaarhelpdeskimpulssamenvoordeklantnlovvappManyendegegevensvandeprofessional(naamorganisatiefunctieene-mailadres)
Ondersteuning door de ProgrammaraadDeProgrammaraadheefteenspecialepaginaopzijnsitelsquoSamenvoordeklantrsquooverwerkpsychischeaandoeningenensamenwerkingtussenprofessionalsuitGGZenWampIHieroponderanderdoorverwijzingennaarondersteunendeproductenhttpswwwsamenvoordeklantnlpsychische-aandoening-en-werk
MaandelijksverschijntdedigitaleNieuwsbriefSamenwerkingGGZenWampIHierinveelpraktischetipsenervaringenronddeuitvoeringvanderegionaleplannenvanaanpakOponderstaandepaginanadereinformatielinksnaardereedsverschenennieuwsbrievenendemogelijkheidomje(gratis)teabonnerenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsnieuwsbrief-samenwerking-ggz-en-wi
26
4Kennis enkennisdelenInhoudbull Regionale werkateliers en plannen van aanpak 27bull Divosa 27 bull SBCM 27bull ParticipatieCampus 28bull Phrenos 28bull Tranzo 28bull Samen Sterk Zonder Stigma 28 bull GGZ Nederland 28bull AKC 29bull MMM 29bull Centrum Inclusieve Arbeidsorganisatie 29bull MIND 29bull LPGGZ 29 bull App Many 29bull Trimbos-instituut 29bull Movisie 29
27
4KennisenkennisdelenOm beter en effectiever samen te werken is het delen van bestaande en opbouwen van nieuwe kennis onontbeerlijk Zowel binnen de domeinen GGZ en Werk amp Inkomen als daartussen In dit hoofdstuk van de routekaart onder meer links naar vindplaatsen van kennis zoals kenniscentra en organisaties alsmede hun opleidingen en trainingen We beperken ons daarbij tot non-profit organisaties Dat neemt niet weg dat er ook een relevant aanbod van trainingen en opleidingen is van commercieumlle partijen
Regionale werkateliers en plannen van aanpakKennisdelingwaseenbelangrijkonderwerpinderegionalewerkateliersInderegionaleplannenvanaanpakisdeweerslagdaarvanduidelijkterugtevindenininitiatievenrondthemabijeenkomstengezamenlijketrainingenenopleidingenoverzichtenvanproducteneninterventieskenniskringenopbouwvaneenregionalesocialekaartetcInhoofdstuk2vanhetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquozijnzebeschrevenmetnameinparagraaf26httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
KennisdeleniseenbelangrijkepijlervanhetplanvanaanpakinWest-BrabantDaarbijgaathetmetnameomeffectieveinterventiesenaanpakkenDesamenwerkendepartijengaantrainingenenworkshopsorganiserenbijvoorbeeldoverdevraaghoejeeenpsychischeaandoeningherkentOfwatgemeentenenUWVinhuishebbenaanbegeleidingsmogelijkhedenrichtingwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwssamen-werken-aan-werk-west-brabant
DivosaDivosaisdeverenigingvanleidinggevendeninhetsociaaldomeinOpdesitevanDivosazijnverschillendewerkwijzerstevindenoverdere-integratievanmensenmeteenpsychischeaandoeningalsmedeeendigitalekenniswijzereene-learningeentrainingvoorklantmanagersendiverseanderehulpmiddelenhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
SBCMSBCMishetKenniscentrumenAampO-fondsindesocialewerkgelegenheidHetdoelvanSBCMismiddelshaaractiviteitenbijdragenaanpassendbetaaldenduurzaamwerkvoormensenmeteenafstandtotdearbeidsmarktSBCMheeftmeerderetrainingenvoordiversedoelgroepeneene-learningenheeftdiverseandererelevanteproductenzoalshandreikingenvoorbegeleidingDeSBCM-productenzijndeelstevindenindeParticipatieCampuswwwsbcmnlproducten
28
ParticipatieCampusDeParticipatieCampusiseeninitiatiefvanDivosaenSBCMterbevorderingvanhetvakmanschapindeuitvoeringDeParticipatiecampusgeefttoegangtotverschillendee-learningsdigitalekenniswijzersenandereproductenRegistratie(gratis)isvereistwwwparticipatiecampusnl
httpsparticipatiecampusnlkenniswijzers
httpsparticipatiecampusnlelearningaanbod
PhrenosPhrenosishetkenniscentrumvoorernstigepsychischeaandoeningen(epa)OpdesitevanPhrenosstaatveelinformatieoverEPA(ernstigepsychischeaandoeningen)enwerkrichtlijnenbijeenkomstenkenniskringenaanpakkeneninterventiesPhrenosbeheertenontwikkeltdeinterventieIPS(IndividuelePlaatsingenSteun)enverzorgtdeopleidingtotIPS-jobcoachhttpswwwkenniscentrumphrenosnl
TranzoTranzoishetwetenschappelijkcentrumvoorzorgenwelzijnvanTilburgSchoolofSocialandBehavioralSciencesTilburgUniversityDemissieishetverbindenvanwetenschapenpraktijkophetgebiedvanzorgenwelzijnhttpswwwtilburguniversityedunlonderzoekinstituten-en-researchgroepentranzo
TranzokentverschillendeAcademischeWerkplaatsenwaarinderelatietussenpsychischeaandoeningenenwerkcentraalstaatmetnamedeAcademischeWerkplaatsArbeidenGezondheidhttpswwwtilburguniversityedunlonderzoekinstituten-en-researchgroepentranzoacademischewerkplaatsenarbeid-en-gezondheid
Samen Sterk Zonder StigmaDesitevanSamenSterkZonderStigma(SSZS)geeftondermeertoegangtoteentraininglsquoSelecterenzondervooroordelenrsquodee-learninglsquoOpenheidpsychischegezondheidwerktrsquoendeapplsquoSterkophetWerkrsquoBovendienpresentatiesvanwerkambassadeursenworkshopsamppresentatiesopmaatwwwsamensterkzonderstigmanl
ZieookparagraafoverSSZSinhoofdstuk6pagina38
GGZ NederlandGGZNederlandisdebrancheorganisatievoorinstellingenindegeestelijkegezondheidszorgenverslavingszorgSteedsmeerGGZ-instellingenzienwerkenparticipatiealsnuttigeennoodzakelijkeonderdelenvangenezingenrehabilitatieenintegrerendieinhunbehandelingBijvoorbeeldmetarbeidsmatigedagbehandelingofwerkonderbegeleidingvangespecialiseerdetrajectbegeleidersofjobcoachesvaakineenambulantbehandelteamOpdewebsitevanGGZNederlandisveelrelevanteinformatietevindenbijvoorbeeldoverdeontwikkelingvane-mentalhealthhttpwwwggznederlandnl
httpswwwzorgkaartnederlandnlggz
29
AKCHetArbeidsdeskundigKenniscentrum(AKC)heeftvelerelevantepublicatiesenorganiseertdaarnaastregelmatigbijeenkomstenhttpswwwarbeidsdeskundigennlakc
MensenMetMogelijkhedenInhetprojectMensenMetMogelijkheden(MMM)werken21beroepsgroepenenhunorganisatiessamenaanhetbevorderenvandeparticipatievanmensenmeteenpsychischekwetsbaarheidViadesitevanMMMisondermeereentrainingtoegankelijkdieindividueelmaarookgroepsgewijs(bijvoorbeeldinberoepsmatiggemengdegroepen)gevolgdkanwordenDaarnaastondermeereenInspiratieboekhttpwwwmmm-mensenmetmogelijkhedennl
Centrum Inclusieve ArbeidsorganisatieHetCentrumInclusieveArbeidsorganisatie(CIAO)kanhelpenmethetbetertoegankelijkmakenvaneenarbeidsorganisatievoormensenmeteenbeperkingondermeerdoorInclusiefHerontwerpvanWerk(IHW)HetCIAOiseengemeenschappelijkinitiatiefvandeUniversiteitMaastrichtenUWVhttpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgexpertisecentrum
ZieookparagraafoverCIAOinhoofdstuk5pagina35
MINDMINDwilpsychischeproblemenvoorkomenenmensendiehiermeetemakenhebbenondersteunendoorinformatietebiedenonderzoektedoenprojectenuittevoerenenactietevoerenMINDiseeninitiatiefvanFondsPsychischeGezondheidKorrelatieenhetLandelijkPlatformGGZhttpswijzijnmindnl
Landelijk Platform GGZHetLandelijkPlatformGGZ(LPGGZ)iseenkoepelvanclieumlnten-enfamilieorganisatiesindeGGZHetLPGGZstreefternaardepositievanmensenmeteenpsychischeaandoeningstructureelteverbeterenondermeerviaallerhandeprojectenwaaronderlsquoopenvoorwerkrsquohttpwwwplatformggznllpggz
httpwwwplatformggznllpggzopen_voor_werk
App ManyViadeappManykunnenprofessionalsenanderebetrokkeneninderegioinformatieenvragenuitwisselenZieparagraafAppManyondersteuntsamenwerkinginhoofdstuk3Zieparagraafoverappmanyinhoofdstuk3paginanummer25
Trimbos-instituutHetTrimbos-instituutwildegeestelijkegezondheidverbeterendoorhetdelenvankennisHetTrimbosInstituutontwikkeltinterventiesenbeheerteenwebsitemeterkendeinterventiesindelangdurigeGGZhttpswwwtrimbosnl
httpserkendeinterventiesggztrimbosnl
MovisieMovisieishetlandelijkkennisinstituutenadviesbureauvoorhetsociaaldomeinMovisiebeheertondermeerdedatabankeffectievesocialeinterventieshttpswwwmovisienl
httpswwwmovisienleffectieve-sociale-interventies
30
5Werkgevers
en banenInhoudbull Psychosociale arbeidsbelasting 31bull Werkgeversbenadering en -dienstverlening 31bull Tips van professionals 32bull Instrumentarium Participatiewet 32bull Banenafspraak 33bull Doelgroepregister 33bull Samen Sterk Zonder Stigma 33 bull Werkambassadeurs 33bull Locus 33bull De Normaalste Zaak 34bull Onbeperkt Ondernemen 34bull Begeleidingskaarten psychische beperking 34bull Handreikingen 34bull Harrie en Werkmaat 34bull Centrum Inclusieve Arbeidsorganisatie 35bull Tips van Samen Sterk Zonder Stigma voor de advisering van werkgevers 35
31
5WerkgeversenbanenEr is - terecht - veel aandacht voor het (terug)leiden van mensen met een psychische aandoening naar de arbeidsmarkt Maar preventie van uitval is stap eacuteeacuten Dat moet gestalte krijgen in de werksituatie bij de werkgever
Bij re-integratie zijn werkgeverscontacten onontbeerlijk Dit is vanouds iets van het domein Werk amp Inkomen en loopt met name via de zogenaamde werkgeversservicepunten van UWV en gemeenten Naarmate de GGZ meer belang hecht aan werk vindt ook daar werkgeversbenadering plaats bijvoorbeeld in het kader van IPS Het is van belang dat op elkaar af te stemmen de werkgever zo min mogelijk te belasten met allerlei verschillende contacten en arrangementen en de werkgever zoveel mogelijk te ontzorgen De Participatiewet heeft daar een aantal moge-lijkheden voor gecreeumlerd Daarnaast kunnen herontwerp van werk en specifieke ondersteuning helpen bij een goede integratie van werknemers met een psychische aandoening in een bedrijf
Psychosociale arbeidsbelasting Psychosocialearbeidsbelasting(PSA)iseenbelangrijkerisicofactorvooruitvalenpsychischekwetsbaarheidHetterugdringenofvoorkomenvanPSAisdanookeenhoeksteenvangoedARBO-beleidIndeHandreikingPsychosocialearbeidsbelastingstaantalvanaanknopingspuntendaarvoorhttpwwwdearbocatalogusnlsitesdefaultfilesstvdahandreikingenhandreiking_psapdf
httpswwwarboportaalnlexterne-bronneninstrumentenhandreiking-psychosociale-arbeidsbelasting-psa
Werkgeversbenadering en -dienstverleningLeesoverwerkgeversbenaderingenwerkgeverscontacteninlsquoSamenwerkenaanwerkrsquoparagraaf3738en41alsmedeindewerkwijzersvanDivosahttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
httpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--werk-samen-met-werkgevers
InhetDrentseplanvanaanpakstaateengezamenlijkewerkgeversbenaderingcentraalDeGGZ-trajectbegeleidersnaarwerksluitenaanbijdeaccountmanagersvangemeentenenUWVinhetWerkgeversservicepunthttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwswerkgevers-centraal-plan-van-aanpak-drenthe
Dewerkgeversservicepuntenspeleneenbelangrijkerolindeondersteuningvanwerkgeversbijhetindienstnemenvanwerknemersmet(psychischeenandere)beperkingenhttpswwwwerknlwerk_nlwerkgeverwervingsadvieswerkgeversservicepunt
32
OpdesitelsquoSamenvoordeklantrsquovandeProgrammaraadisveelrelevanteinformatietevindenoverwerkgeversbenaderingenwerkgeversdienstverleninghttpswwwsamenvoordeklantnlwerkgeversdienstverlening
httpswwwsamenvoordeklantnlwerkgeversdienstverleningwerkgeversservicepunten
Werkgeversservicepuntenperarbeidsmarktregiohttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagewerkgeversservicepunten_22_08_2017pdfoverlay-context=arbeidsmarktregios
Tips van professionalsbull Netwerkontwikkelingmetwerkgeversisvangrootbelang
Geefindecontacteneenduidelijkenreeumlelbeeldvanwateenwerkgeverkanverwachten
bull OntzorgdewerkgeverZijvrezenextrabelastinglsquogedoersquoeneenvergrotekansopuitvalErvaringenvanuitbijvoorbeeldIPSlatenziendatditzekernietaltijdterechtisEengoed
middelomwerkgeverstehelpenisdeno-riskpoliswaarmeewerkgeverszijningedekttegenmogelijkeuitvaldoorziektevandenieuwewerknemer
bull Benutdemogelijkhedenvanbegeleidingvanwerkgeversendecollegarsquosopdewerkvloervandenieuwewerknemer
bull Neembezwarenserieusmaarprobeerzeteontzenuwenofbeheersbaartemakenbijvoorbeelddoordeinzetvaneenjobcoach
bull Alshetluktomeenklantmeteenpsychischprobleemsuccesvolteplaatsenopentdatdewegvooranderenzoisdeervaringvanbegeleiders
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
GGZ-instellingRoadsenuitzendketenAdeccogaansamenwerkenommeermensenmeteenpsychischeaandoeningaaneenbaantehelpenenhengoedtebegeleidenDebasisvandezepubliek-privatesamenwerkingisdatiederdoetwaarhijgoedinisbullAdeccoheefteenwerkgeversnetwerkenvacaturesbullRoadsheeftdecapaciteitenervaringommensenmetpsychischeaandoeningentebegeleidenookinhetwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsgoed-op-weg-met-publieke-private-samenwerking
Instrumentarium ParticipatiewetDeParticipatiewetbiedtmeerderemogelijkhedenomeenwerkgeverteontzorgenenomhethaalbaartemakeniemandmeteenbeperkingindiensttenemenzoalseenloonkostensubsidieofno-riskpolisZievooreenhandzaamoverzichtvandeinstrumentenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwskennisdocumenten-geactualiseerdhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagekennisdocumentondersteuningmensenpwet-versiefeb17pdfoverlay-context=userspearl-hartgers
33
BanenafspraakInhetSociaalAkkoordisvastgelegddatwerkgevers125000extrabanenvoormensenmeteenarbeidsbeperkingmoetencreeumlrenwaarvan25000bijdeoverheiden100000inhetbedrijfslevenDeafsprakentussensocialepartnersenkabinetzijnookvastgelegdindeWetbanenafspraakenquotumarbeidsbeperkten(WetBQA)httpswwwsamenvoordeklantnlwettenbanenafspraak
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlageofficiele_versie_kennisdocument_wet_banenafspraak_en_quotum_arbeidsbeperkten_-_zomer_2017pdfoverlay-context=
httpswwwsamenvoordeklantnlwetten
DoelgroepregisterHetdoelgroepregisterbevatkandidatendieinaanmerkingkomenvoordebanenafspraakofdiemetanderewoordenmeetellenvoorhetbehalenvandeafgesprokenaantallenVoorwerkgeverskanhetvanbelangzijnomiemandvanuithetdoelgroepregisterteplaatsenomzoaanbijtedragenaanhetrealiserenvandeverplichtingenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwskennisdocumenten-geactualiseerd
Samen Sterk Zonder StigmaSamenSterkZonderStigmazetzichinvoorzichinvooreensamenlevingwaariniedereenopenkanzijnoverpsychischeaandoeningenBespreekbaarheidvanpsychischeaandoeningenophetwerkleidttoteerderhulpzoekenminderziekteverzuimgrotereproductiviteitenminderpresenteiumlsme(menisaanwezigmaar
doetnietsnuttigsmeer)watookveelvoordelenvoordewerkgeveropleverthttpswwwsamensterkzonderstigmanlgclid=CIzNpJLFjdMCFQaVGwod-1oMdA
DorienVerhoevenvandeStichtingSamenSterkZonderStigmahieldop12april2017eenpresentatieoverstigmaendebenaderingvanwerkgevershttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagestigma_en_de_benadering_van_werkgeverspdfoverlay-context
ZieookparagraafoverSSZSinhoofdstuk6pagina38
WerkambassadeursDewerkambassadeurszijneeninitiatiefvanSamenSterkZonderStigmawerknemersmeteenpsychischeaandoeningdiewerkenbinnengewonebedrijvenenzichdaarinzettenvoordebevorderingvanbespreekbaarheideneenveiligecultuurhttpswwwsamensterkzonderstigmanlover-onsambassadeurs
LocusLocusiseenin2011opgerichtpubliek-privaatnetwerkvanbedrijvengemeentenenSW-bedrijvendathelptmensenmeteenafstandtotdearbeidsmarktopeenduurzamemanierintezettenhttpwwwlocusnetwerknl
34
De Normaalste ZaakDeNormaalsteZaakiseennetwerkvankleinereengroterewerkgeversdiestrevennaarlsquoinclusiefondernemenrsquoOpwwwdenormaalstezaaknlzijnondermeeroverzichtentevindenvanregelingenvoorwerkgeversdiewerknemersmeteenarbeidsbeperkingindienstnemenwwwdenormaalstezaaknl
Onbeperkt OndernemenDewebsitewwwonbeperktondernemencombevatvoorbeeldentipsenhandreikingenvoorwerkgeversdiearbeidsgehandicaptenindienstwillennemenOokdebegeleidingdaarvankomtnadrukkelijkaanbodwwwonbeperktondernemencom
Begeleidingskaarten psychische beperkingDeBegeleidingskaartengevensnelinzichtindegedragskenmerkenvandemedewerkermeteenpsychischebeperking(watzieik)enhoedaarhetbestmeeomgegaankanworden(watdoeik)EriseenversievoordewerkgevereneenversievoordebegeleidervanSocialeWerkvoorzieningofWerkbedrijfDekaartenzijnontwikkelddoorSBCMhttpswwwsbcmnlfileadminsbcm_datasectorenduurzame_banenbegeleidingskaarten_interactief_defpdf
HandreikingenSBCMheefthandreikingenontwikkeldomdeongeschrevenregelsineenbedrijfinzichtelijktemakenDoorvoorafinformatietekrijgenkandenieuwecollegazichgedragenzoalsdatbijdewerkgevergebruikelijkisHetisteoverwegenomwerkgeversopdezedocumententewijzenalszekandidatenmeteenpsychischebeperkingindienstnemen
httpswwwsbcmnlfileadminsbcm_dataproductenduurzaam_werkverbandproductendownloadsHandreiking_aan_het_werk_met_nieuwe_collegas_interactief_defpdf
httpswwwsbcmnlfileadminsbcm_dataproductenduurzaam_werkverbandproductendownloadsSBCM_Checklist_Spelregels_werkgeverpdf
httpswwwsbcmnlfileadminsbcm_dataproductenduurzaam_werkverbandproductendownloadshandreiking_begeleiding_op_de_werkvloerpdf
Harrie en WerkmaatHarrieisbedachtdoorCNVJongerenEenlsquoHarriersquoiseendirectecollegavaneenwerknemermeteenbeperkingdieoptreedtalsbegeleiderHarriestaatvoorHulpvaardigAlertRealistischRustigInstruerendenEerlijkhttpwwwikbenharrienl
SBCMenFNVhebbeneenvergelijkbaaraanbodontwikkeldalsdeHarrienamelijkdeWerkmaatZiehttpswwwsbcmnlproductenduurzaam-werkverbandproductenmaatjes-voor-medewerkers-met-arbeidsbeperkinghtmlL=0
35
Centrum Inclusieve ArbeidsorganisatieHetCentrumInclusieveArbeidsorganisatie(CIAO)eeninitiatiefvandeUniversiteitMaastrichtenUWVzetzichinomarbeidsplaatsenteontwerpenbijreguliereorganisatiesvoormensenmeteenafstandtotdearbeidsmarktookvoormensenmetpsychischeaandoeningenDaarbijwordtdemethodiekInclusiefHerontwerpvanWerk(IHW)toegepasthttpwwwinclusievearbeidsorganisatieorg
httpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgmethoden-instrumenteninclusief-herontwerp-van-werk
VanuitdieinvalshoekisdeMaastrichtseWerkcapaciteitMonitor(MWcopyM)aangepastvoorgebruikdoorGGZ-trajectbegeleidersDeMWcopyMiseenhulpmiddelvoorhetschattenenmonitorenvandewerkcapaciteitvanmensenmeteenernstigepsychischeaandoening(EPA)ensteltbegeleidersinstaathetfunctionerenophetwerktebesprekenhttpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgmethoden-instrumentenmaastrichtse-werkcapaciteit-monitor
HetartikellsquoLendingaHelpingHandatWorkAMultilevelInvestigationofProsocialMotivationInclusiveClimateandInclusiveBehaviorrsquogaatinopdenoodzaakvanlsquoinclusiefgedragrsquovanindividuelewerknemersmaarookteamsendegehelearbeidsorganisatievooreensoepeleintegratievanwerknemersmet(psychischeofandere)beperkingenhttpslinkspringercomarticle101007s10926-016-9680-z
Tips van Samen Sterk Zonder Stigma voor de advisering van werkgeversbull Praatmetinplaatsvanoverbull Leerdesignalenherkennenbull Focusopwatjekuntbeiumlnvloedenbull Creeumlereenveiligewerksfeerbull Pakdeoorzakenvanstressaanbull Blijfingesprekingevalvanziektenbull Helpcollegarsquosermeeomgaanbull Weesalertopnegatiefgedraghttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagestigma_en_de_benadering_van_werkgeverspdfoverlay-context
36
6Stigma
Inhoudbull Stigma en zelfstigma 37bull Stigma bestrijden 37 bull Handboek destigmatisering bij psychische aandoeningen 38 bull Destigmatiseringsinterventies 38bull Empowerment en doorbreken zelfstigma 38bull Samen Sterk Zonder Stigma 38 bull Werkambassadeurs 39bull Kennisthema stigma van Kenniscentrum Phrenos 39bull Vertellen of verzwijgen 39bull Tips 40
37
6StigmaEen van de grootste obstakels op weg naar werk is het stigma dat rust op psychische aandoeningen Stigma in de samenleving bij werkgevers en toekomstige collegarsquos Maar soms ook bij professionals en begeleiders En niet in het minst bij de persoon zelf zelfstigma Wat weten we over stigma en hoe daarmee om te gaan
Destigmatisering Drie gouden regels voor professionalsbullNeemeenopenhoudingaantegenoverdeclieumlntbullZorgdatjeenigekennishebtoverstigmaendestigmatiseringbullPleegreflectieopjeeigenaannames
Stigma en zelfstigmaZorsquon40vandeNederlanderskrijgtzelftemakenmeteenpsychischeaandoeningenTochbrengtheteenstigmametzichmeeDatleidttoteenkleinerekansopwerk90vandemensenmeteenpsychischeaandoeningzegtlasttehebbenvandegevolgenvanhetstigmazoblijktuitonderzoekDiegevolgenzijnminderkansopwerkminderzelfvertrouweneennegatiefzelfbeeldenzelfssociaalisolementEenderdetoteenkwartvandebetrokkenenvoeltzichgediscrimineerdofoneerlijkbehandeldDatleidterbij20toeervanaftezienwerktezoekenofeenopleidingtegaandoenHetstigmadatdebuitenwereldoplegtwordtvaakeigengemaaktdoordebetrokkeneHetstigmawordtgeiumlnternaliseerdenerontstaateenzelfstigmaDitisextraschadelijkEenstigmazouiemandnogkunnenmotiverenomhettegendeeltebewijzenMaarbijeenzelfstigmaverzetiemandzichnietmeertegenhetstigmahttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsstigma
HetartikellsquoHowandwhenstereotypesrelatetoinclusivebehaviortowardpeoplewithdisabilitiesrsquogaatinopdegevolgenvannegatievestereotypenenhoudingenvanwerkgeversenwerknemerstenopzichtevanwerknemersmetbeperkingen(waarondepsychischeaandoeningen)httpwwwtandfonlinecomdoiabs1010800958519220151072105
Stigma bestrijdenInparagraaf36vanhetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquoeencompactoverzichtvanhoestigmakanwordentegengegaanhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
IndelsquoWerkwijzerPsychischeaandoeningenenlichteverstandelijkebeperkingenHandboekvoormaatwerkbijhetbegeleidennaarwerkrsquogaatparagraaf23overhetwakenvoorstigmatiseringDaarinondermeertipshoetehandelenalsbegeleiderOokbegeleiderskunnenzichnietaltijdonttrekkenaanhetdenkeninstereotypenalshetgaatompsychischeaandoeningenBijvoorbeelddoorerautomatischvanuittegaandatwerknietaandeordeisofandershooguitsimpelwerkofonbetaaldwerkZiebijvoorbeeldhoofdstuk1enparagraaf22vandeWerkwijzerRe-integratievanklantenmetpsychischeaandoeningenhttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--waak-voor-stigmatisering
38
Hoe kun je als begeleider destigmatisering bevorderen Tips van Dorien Verhoeven van Samen Sterk Zonder Stigmabull Weetdaterzoietsalsstigmaenzelfstigmaisendathet
heelvaakvoorkomtbull Zorgdatjeenigekennishebtoverstigmaendewerking
ervanbull Weesjebewustvanjeeigenideeeumlnen(voor)oordelenKijk
daareerlijknaarbull WeethoejeeengesprekaangaatmetdeclieumlntBiedt
openingenlaatmerkendatjeopenstaatbegriphebtetcbull Probeersamenmetdeclieumlnttoteenoplossingtekomen
bijvoorbeeldoverdevraagopenheidtegevenaaneen(potentieumlle)werkgeverofniet
bull GebruikwaarmogelijkmethodiekenzoalsCORAL(zieeldersindezenieuwsbrief)
bull Nodigeenvanonzewerkambassadeursuitomtevertellenoverzijnofhaarervaringenmetstigmaophetwerkenhoedaarmeeomtegaan
httpswwwsamenvoordeklantnlnieuwssamen-sterk-zonder-stigma
Handboek destigmatisering bij psychische aandoeningenDithandboekbiedtveeloverzichteninzichtoverhoestigmatebestrijdenHethandboekisalleenindrukofalse-boektekoopbijdeuitgeverennietopinternetbeschikbaarWeeghelJvanPijnenborgMVanlsquotVeerJampKienhorstG(red)(2016)HandboekdestigmatiseringbijpsychischeaandoeningenPrincipesperspectievenenpraktijkenBussumCoutinhohttpsshopcoutinhonlstore_nlhandboek-destigmatisering-bij-psychische-aandoeningen-2027html
DestigmatiseringsinterventiesIndegeneriekemoduledestigmatiseringontwikkelddoorhetNetwerkKwaliteitsontwikkelingGGZondermeerinformatieoverdestigmatiseringsinterventiesenhandvattenvoorprofessionalsmaarookvoorclieumlntenzelfhttpwwwkwaliteitsontwikkelingggznlnetwerk
httpwwwkwaliteitsontwikkelingggznlprojectgenerieke-module-destigmatisering
Empowerment en doorbreken zelfstigmaEmpowermentvandeclieumlntkanhelpenhetzelfstigmatedoorbrekenDaarbijhelpenervaringsdeskundigenvanuiteengelijkwaardigepositie(ex-)clieumlntenomkeuzestemakenweerbijhunmotivatietekomenenteontdekkenwathunkwaliteitenenvaardighedenzijnenwatbijhenpasthttpswwwmovisienlpublicatiesnaar-hart-empowerment-deel-2
Samen Sterk Zonder StigmaDemissievanSamenSterkZonderStigma(SSZS)iseensamenlevingwaarinpsychischeproblematiekbespreekbaarisDatdoetSSZSondermeermethetprojectStigmaenWerkSSZSbiedtvoorlichtinghelptbijhetmakenvaneenplanvanaanpakorganiseertnetwerkenvanwerknemersmeteenpsychischeaandoeninginventariseertbestpracticesenontwikkeltinterventieshttpswwwsamensterkzonderstigmanl
39
VakbondenenondernemingsradenkunneneenbijdrageleverenaanhetbespreekbaarmakenvanpsychischeaandoeningenopdewerkvloerMogelijkhedendaartoewordenechterweinigbenutDitblijktuithetonderzoeklsquoPsychischeDiversiteitWerktvanSamenSterkzonderStigmaOmvakbondenenondernemingsradentehelpenmethetleverenvaneenbijdragezijnverschillendehulpmiddelenontwikkeldbull OnderzoekORampVakbondenPsychischeDiversiteitWerktbull ChecklistvoorOndernemingsradenbull FactsheetvoorOndernemingsradenbull Factsheetvoorvakbonden
WerkambassadeursDewerkambassadeurszijneeninitiatiefvanSamenSterkZonderStigmawerknemersmeteenpsychischeaandoeningdiewerkenbinnengewonebedrijvenenzichdaarinzettenvoordebevorderingvanbespreekbaarheideneenveiligecultuurhttpswwwsamensterkzonderstigmanlover-onsambassadeurs
httpswwwsamensterkzonderstigmanlverhalen
VeelvandeSSZS-ambassadeursverzorgenlezingenofpresentatiesZiehttpswwwsamensterkzonderstigmanlboek-een-ambassadeurverhalen_id=7442
Tips van ervaringsdeskundige Marieke van Keeken voor het aanpakken van stigmabull GanietvooronsdenkenmaarvraagengaingesprekEr
zijnallerleistereotypeninomloopdiedoorbreekjevooraldoorpersoonlijkcontact
bull PersoonlijkeervaringenmakenindrukindestrijdtegenstigmaVraagmensendiezelfkwetsbaarheidhebbenervarenomhunverhaaltedoenDatkaniemandzijnuitdeeigenorganisatiemaardewerkambassadeursvanSSZSkunnendatookdoen
bull ZorgvoorgoedeinformatieoverpsychischeaandoeningenenwerkHetisvaakeeneyeopenerdatbijnadehelftvandemenseninonslandooitzelfwordtgeconfronteerdmeteenpsychischprobleemEndateenaandoeninghelemaalnietalsvanzelfsprekendbetekentdatjenietkanwerken
LeeshaarverhaallsquoHoeikmijnzelfstigmadoorbrakrsquohttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwshoe-ik-mijn-zelfstigma-doorbrak
Kennisthema stigma van Kenniscentrum PhrenosFeitencijfersenontwikkelingenrondstigmaendestigmatiseringhttpwwwkenniscentrumphrenosnlkennisthemasstigma
Vertellen of verzwijgenIsopenheidovereenaandoeningverstandigofnietBijvoorbeeldineensollicitatieprocedureofophetwerkOpenheidishetideaalmaarindepraktijknietaltijdverstandigKenniscentrumPhrenosheefteenbrochureeninterventieomeengefundeerdeafwegingtemakenonderdetitelCORAL(concealorreveal)httpswwwkenniscentrumphrenosnlwp-contentuploads201506CORAL-NL_defpdf
40
SamenSterkzonderStigmaKenniscentrumPhrenosenTranzoTilburgUniversityontwikkelendezeaanpakverderwaarbijhetmeerwordttoegespitstopdeNederlandsesituatiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsverzwijgen-vertellen-coralnl-helpt
httpwwwkenniscentrumphrenosnldienstenprojecten-2doorontwikkeling-coral
TIPS bull Leg contactAngstenonbekendheidspeleneengroterolbijhetinstandhoudenvanstigmatiseringDaaromhelptcontactleggenmetmensenmeteenpsychischeaandoeninghetbesteomdestigmarsquosteverminderenDemanierwaaropjealsklantmanagercontactmaaktbepaaltofjestigmarsquosversterktofjuistvermindert(lsquoJamaarmetborderlinekunjetochnietmetkinderenwerkenrsquo)AlleenbegripvoleerlijkengelijkwaardigcontactvermindertstigmarsquosEnhetcreeumlerteenopenenveiligesfeerwaarindoorvragenstellenmeerbegripontstaat
bull Voorlichting en informatie over psychische aandoeningenErzijnveelverkeerdedenkbeeldenenmythes(lsquoautistenhebbengeengevoelrsquo)DoorjeteverdiepenindeverschillendepsychischeaandoeningenkrijgjeeenrealistischerbeeldOokklantenzelfbaserenzichvaakoponjuistedenkbeeldenenleggenzichzelfdaarmeeonnodigebeperkingenop
bull Zie psychische aandoeningen als deel van een continuuumlmWanneerjemensenmeteenpsychischeaandoeningzwart-wittegenovergezondemensenzetlijkenzevervanjeaftestaanMaariedereenheeftwelpsychischekwetsbaarheden
alsspreekangstofeenaanlegvoorsomberheidWanneerjepsychischeklachtenenkwetsbaarhedenzietalssymptomenopeenspectrumwaarjehogerenlagerkuntscorenisdatminderstigmatiserend
bull Maak vooroordelen en stigmarsquos bespreekbaar ook als begeleidersonderling
bull Gebruik het ICF-raamwerk om de gehele persoon in beeld te krijgen en niet alleen zijn of haar aandoeninghttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--waak-voor-stigmatisering
41
7Ervarings-deskundigen en clieumlnten
Inhoudbull Betrokkenheid clieumlnten en ervarings- deskundigen bij regionale plannen 42bull Landelijke Clieumlntenraad 43bull MIND 43bull Landelijk Platform GGZ 43bull Routewijzer naar werk 43bull Evaluatietool re-integratie 43bull Ervaringsdeskundigen 43bull Verhalen van ervaringsdeskundigen 44bull WerkWeb-Autisme 44bull Howie the Harp 44bull Tips van LPGGZ 44
42
7Ervarings-deskundigenenclieumlntenDoor clieumlntenraden clieumlntenorganisaties en ervarings-deskundigen te betrekken en met hen samen te werken kunnen professionals vanuit de GGZ en Werk amp Inkomen effectiever werken aan herstel en re-integratie Clieumlntenraden hebben een wettelijke basis in het kader van clieumlntenparticipatie Clieumlntenorganisaties zijn er op landelijk regionaal en lokaal niveau Zij ontplooien meerdere activiteiten zoals informeren lotgenotencontacten belangenbehartiging hersteltrajecten en het opbouwen van ervaringsdeskundigheid onder meer via opleidingen
Betrokkenheid clieumlnten en ervaringsdeskundigen bij regionale plannenInderegionalewerkateliersisveelgesprokenovermeerenbeterbetrekkenvanclieumlntenenervaringsdeskundigenZiehetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquometnameparagraaf26en28httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
IndeFrieseprojectgroepziteenclieumlntvertegenwoordigerdiezelfervaringsdeskundigeisverbondenaanhetHerstelcentrumFrieslandHijgeeftooktrainingenaandeprofessionalsBovendien
gaatderegioookeenreeksoverleggentebeleggenvoorclieumlntenDezezullenbegeleidwordendooreenervaringsdeskundigevanuithetHerstelcentrumhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
InhetprojectplanvanHollandRijnlandisveelaandachtvoorervaringsdeskundigheidendebetrokkenheidvanclieumlntenInLeidenbestaatallangeretijdStichtingZonwaarinervaringsdeskundigenzijnvertegenwoordigdErvaringsdeskundigenadviserenwaarnodigdegemeenteenuitvoerderszoalsklantmanagersOokverzorgenzijregelmatigtrainingenDaarnaastisStichtingPlatformSamenwerkenbetrokkenbijderegionalesamenwerkingZijorganiserenonderanderedialoogtafelsHierwordtdoorgepraatoverdebetekenisvanwerkvoorduurzaamherstelBeideorganisatieszullenookindearbeidsmarktregioHollandRijnlandactiefwordenzoalsopgenomeninhetplanvanaanpakvanderegioClieumlntenenclieumlntenorganisatieshebbeneenbelangrijkeplekgekregeninhetregionaleplanvanaanpakZoiservoorzieninmaatjesvoorclieumlntenWethouderMarleenDamenvanLeidenldquoZorsquonmaatjeziettochweeranderedingendaneenprofessionalHijofzijheeftookeenandererolendatkanelkaargoedaanvullenrdquohttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsbouw-samenwerking-op-vanuit-de-praktijk-en-niet-vanaf-de-bestuurstafels
43
Landelijke ClieumlntenraadDeLandelijkeClieumlntenraad(LCR)isingesteldbijwet(SUWI)omdeclieumlntenparticipatieinhetveldvanWerkampInkomenvormtegevenDeLCRisdekoepelvanlokaleenregionaleclieumlntenradenbijgemeentenenUWVhttpwwwlandelijkeclientenraadnl
MINDMINDisin2016ontstaanenwilpsychischeproblemenvoorkomenenmensendiehiermeetemakenhebbenondersteunenDitdoetMinddoorinformatietebiedenonderzoektedoenprojectenuittevoerenenactietevoerenSamenmetclieumlnten-enfamilieorganisatiesmaatschappelijkeorganisatiesonderzoekersambassadeursendonateursMINDiseeninitiatiefvanFondsPsychischeGezondheidKorrelatieenhetLandelijkPlatformGGZhttpswijzijnmindnl
Landelijk Platform GGZMINDLandelijkPlatformPsychischeGezondheid(voorheenLandelijkPlatformGGZLPGGZ)isdekoepelvanenvoorongeveertwintigclieumlnten-enfamilieorganisatiesindeGGZOpdesiteiseenoverzichttevindenvanregionaleclieumlntenorganisaties(RCOrsquos)clieumlntinitiatievenenprojectenViaRCOrsquoszijnervaringsdeskundigentevindenhttpwwwplatformggznllpggz
Routewijzer naar werkDeRoutewijzeriseenwebsitevanhetLandelijkPlatformGGZendeLandelijkeClieumlntenraad(LCR)Opdezesitekunnenclieumlntenallerhanderelevanteinformatievindenhttpwwwroutewijzernaarwerknl
Evaluatietool re-integratieDeEvaluatietoolre-integratieiseeninstrument(vragenlijst)datisgemaaktdoorhetVerwey-JonkerInstituutinopdrachtvandeLandelijkeClieumlntenraadenMINDHetgeeftdeclieumlntenraadinzichtinhoeUWVengemeentendebegeleidingvanpsychischkwetsbaremensenvormgevenwwwevaluatieggzenwerknl
ErvaringsdeskundigenErvaringsdeskundigenzijnalshetwarebovenhuneigenproblematiekuitgestegenZijkunnennuttigeadviezengevenaanprofessionalsSommigeervaringsdeskundigenzijnopgeleiddoordeGGZomeencoachenderoltespelenErvaringsdeskundigenzijntevindenviahetLPGGZmaarookviaregionaleclieumlntenorganisaties(RCOrsquos)enfamilieorganisatiesdeNederlandseVerenigingvoorAutisme(NVA)GGZ-instellingenofdehulplijnPandorahttpwwwplatformggznllpggz
lsquoErbestaateeneendimensionaalenstereotiepbeeldvanmensenmeteenpsychischeaandoeningMaarinwerkelijkheidisiedereenandersenzijndezeklantenerinallerleisoortenenmatenmetallerleiredenenenachtergrondenengevolgenvanhunaandoeningEengoedemanieromklantmanagersmeergripopdematerietegevenisdoorervaringsdeskundigeninteschakelenDeregionaleclieumlntenorganisatie(RCO)mobiliseertentraintervaringsdeskundigevrijwilligersomvoorlichtingtegevenaanklantmanagersZijvragennuvakeradviesEencursusvoormanagerswasookzeernuttigrsquoEen gemeentelijke beleidsmedewerker en ervaringsdeskundig
44
lsquoVeelklantmanagersvullenhetvoordeklantinindeluwtehoudenTerwijlerheelwatclieumlntenmetpsychischeproblematiekzijnvoorwiehetgoedisomtewerkenendiegraagwillenwerkenDepsychischeaandoeningislangnietaltijdoverdegehelelinieinvaliderendWerkhelptomeigenkrachtteontwikkelenenkanbijdragenaanhersteldoorweergeloofteontwikkelenindeeigencompetentiesensociaalenmaatschappelijkbetrokkentezijnErvaringsdeskundigheidhelptbijhetzoekennaardejuistewerk(ervarings)plekrsquoEen projectcooumlrdinator van ZONactief en ervaringsdeskundige
Verhalen van ervaringsdeskundigenDesiteUWVperspectiefiseenplatformvoorendoormensenmeteenarbeidsongeschiktheidsuitkeringHieropverhalenvlogsenvideorsquosonderandereditverhaaloverwerkenmetautismehttpsperspectiefuwvnlartikelendroom-wordt-waarheid
WerkWeb-AutismeHetprojectlsquoWerkWeb-AutismersquodateeninitiatiefisvanmeerdereorganisatieswaaronderdeNederlandseVerenigingvoorAutismebeoogteenzelfmanagementmethodiekteontwikkelenomnormaal-tothoogbegaafdemensenmetautismesamenmetbetrokkenprofessionalsteondersteunenbijhetvindenenbehoudenvanwerkdatgoedbijhenpastDemethodiekgeeftinzichtindeeigeneffectiviteiteigenregietalentenenvoorkeurenDitzijnbelangrijkevoorwaardenvoorduurzamearbeidsparticipatiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsnieuwsbrief-samenwerking-ggz-en-wi-november-verschenen
Howie the HarpHowietheHarpiseengoedvoorbeeldvaneenopleidingtotervaringsdeskundigeDenaamisgebaseerdopdebijnaamvandeAmerikaanHowardGelddienaeenverblijfinpsychiatrischeinstellingenhetpeer-to-peer-conceptbedachtmensenmeteenpsychiatrischegeschiedeniszettenhunlevenservaringentalenteninomelkaarteondersteuneninhunherstelPameijereeninstellingvoormensenmeteenverstandelijkeofpsychiatrischebeperkinghaaldehetconceptnaarNederlandwwwhowietheharpnl
TIPS VAN LPGGZHetLPGGZdoetdevolgendeaanbevelingenaangemeentenbullKijkgoedwateenklantkanGebruikdebeschikbareondersteuningMaakgebruikvaninterventieszoalsjobcarvingbullWeesalertopeenstigmaookbijjezelfalsklantmanagerbullOnderschathetzelfstigmavanveelklantennietbullPasaanpakkengerichtopempowermenttoebullMaakgebruikvanervaringsdeskundigendiezijnopgeleiddoordeGGZomeencoachenderoltespelenZetheninalsadviseurbijdeteamsMaakhuninbrengstructureel
Colofon
DeroutekaartpsychischeaandoeningenenwerkVersie2november2017
DezeroutekaartiseenproductvandeProgrammaraadHetisonderdeelvanhetKennisnetwerkSamenwerking
GGZenWerkampInkomen
Deroutekaartgeefteenstandvanzakeneind2017weerNieuweontwikkelingeneninformatiewillenwegraag
opnemenUwsuggestiesvooraanvullingenkuntumailennaar
helpdeskimpulssamenvoordeklantnl
Samen vernieuwen we de dienstverlening aan werkgevers en werkzoekenden
21
Praktijkvoorbeeld van regionale samenwerkingPraktijkvoorbeeldvanregionalesamenwerkingtussengemeenteenGGZPresentatievanJannekeOudeAlink(gemeenteApeldoornregioStedendriehoekenNoordwestVeluwe)httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamenwerking_in_de_regio_stedendriehoek_en_noordwest_veluwepdfoverlay-context
Friese lessen rond samenwerkingldquoWedachtendatalsjebijelkaaraantafelgaatzittenermeteenefficiencywinstgeboektwordtNietsisminderwaarrdquoAldusKimReemerregiocooumlrdinatorParticipatiearbeidsmarktregioFryslanldquoJemoetelkaareerstlerenkennenenelkaargaanbegrijpenenvertrouwenDatkosttijdrdquoDelessenuitFrieslandbull LangeopstartwerptvruchtenafErisveeloverlegnodigbull Eacuteeacutenregievoerderperclieumlntbull Benoemdeverschilleninelkaarsbenaderingbull DekostengaanvoordebatenuitDusdoorgaanenbezig
blijvenanderszakthetbereikteweersnelwegbull Eentrekkerisessentieelenthousiasmeeveneensbull Communicatieisalleshttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
Echte winst door samenwerken zes gouden tips van Ferry KosterldquoZelfdoenisoptellenSamenwerkenisvermenigvuldigenrdquoDatzegtprofdrFerryKosterbijzonderhoogleraarInnovatievesamenwerkingaanTilburgUniversityZiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwssamenwerken-echte-winst-zes-gouden-tips-van-ferry-koster
31 regionale plannen van aanpakMaarliefst31arbeidsmarktregiorsquoshebbeneenplanvanaanpakgemaaktoverhunaanpakomderegionalesamenwerkingtussenUWVgemeentenenGGZteverbeterenzodatclieumlntenmetpsychischeaandoeningenbeteraanhetwerkkomenHetministerievanSZWheeftdeplannenbeoordeeldenuiteindelijkkomenzijallemaalinaanmerkingvoordefinancieumlleimpulsvanhetministerievanSZWToenmaligstaatssecretarisKlijnsmasteldeviahetkaderStimuleringregionalesamenwerkingGGZenWerkampInkomenintotaalmaximaal euro 35miljoenbeschikbaarInveelplannenisaandachtvoorcasuistiekbesprekingenenonderlingedeskundigheidsbevorderingenintervisieMeerdereregiorsquoshebbendeambitieomdewerkprocessenvanUWVgemeentenenGGZrondmensenmeteenpsychischeaandoeningopelkaaraftegaanstemmenofomtoteengezamenlijkwerkprocestekomenInzetenontwikkelingvanIPSkomtregelmatigindeplannenterughttpswwwsamenvoordeklantnlnieuws31-plannen-van-aanpak-ingediend
22
HetministerievanSZWlaatdekomendetweejaaronderzoekdoennaardeuitvoeringvandesamenwerkingsplannenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsonderzoek-naar-de-uitvoering-van-de-31-plannen
Afstemming werkprocessenInveelplannenvanaanpakwordtaandachtbesteedaanhetafstemmenvanwerkprocessentussenUWVgemeentenenGGZOpvallenddaarbijsommigenwerkenlsquovanbovennaarbenedenrsquoeerstbeleiddandewerkprocessenanderenvanbenedennaarboveneerstdepraktijkvandaaruitkomentotbeleidVoorbeeldbeleideersthttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwswerkgevers-centraal-plan-van-aanpak-drenthe
Voorbeeldpraktijkeersthttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsbouw-samenwerking-op-vanuit-de-praktijk-en-niet-vanaf-de-bestuurstafelshttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsplan-van-aanpak-zuid-limburg-sense-urgency
Integraal casemanagementVerschillendegezaghebbendepartijenbenadrukkenopbasisvanonderzoekhetbelangvaneenintegraleaanpakenintegraalcasemanagementvanuitWerkampInkomenendeGGZEengreepHetTrimbosInstituutpleitvoorsamenwerkingtussenFACT-teams(GGZ)ensocialewijkteamshttpsassetstrimbosnldocs97ad37ee-bffa-46e6-b55e-0a01c646ed51pdf
DeOrganisatievoorEconomischeSamenwerkingenOntwikkeling(OECD)beveeltNederlandaanompsychischeproblemenaltijdgeiumlntegreerdaantepakkenDedienstverleningaanclieumlntenmetpsychischeaandoeningenblijftachterdooreengebrekkigontwikkeldeondersteuningdoorcasemanagersaldusdeOECDOmdatmensenmeteenmentaleaandoeningvaakookandereproblemenhebbeniseenmultidisciplinaireondersteuningnodigwaarinzorgwerkeninkomenenanderesocialesectorenwordengecombineerd
OECDMentalHealthandWorkNetherlandsOECDPublishing2014DitrapportmaaktdeeluitvaneenseriepublicatiesoverdiverseOECD-landenOnlinetelezenviahttpwwwoecdorgnetherlandsmental-health-and-work-netherlands-9789264223301-enhtm
Tedownloadenviadezepaginahttpswwwrijksoverheidnldocumentenrapporten20141201oecd-rapport-mental-health-and-work-the-netherlands
OECDReportHealthataglanceEurope2016Onlinetelezenviahttpwwwoecdorghealthhealth-at-a-glance-europe-23056088htm
httpwwwoecd-ilibraryorgsocial-issues-migration-healthmental-health-and-work_9789264124523-en
23
HetZorginstituutNederlandheeftaangegevenwaardegrenzentussendedomeinenvanWerkampInkomenenGGZliggenTegelijkconstateerthetZorginstituutdaternogveelmisgaatindeafstemmingtussenbeidedomeinenzowelquabeleidalsuitvoeringhttpswwwzorginstituutnederlandnlpublicatiesrapport20160829bevorderen-van-participatie-van-clienten-met-een-psychische-stoornis
Casebesprekingen en regievoeringInsommigeregiorsquosisalervaringmetgemeenschappelijkeclieumlntbesprekingeninveelanderebestaathetvoornemendaartoeZieondermeerparagraaf27vanSamenwerkenaanwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
FrieslandheeftdriesubregionalecasusgroepenwaarinGGZgemeentenenUWVclieumlntenbesprekenDezecasusteamswordenndashzekerindebeginfasendashprofessioneelbegeleiddoortrainersendocentenvandeNoordelijkeHogeschoolLeeuwardenIndecasusgroepenwordtperclieumlnteacuteeacutenregievoerderbenoemdhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
CentraalindeaanpakvenderegioHollandRijnlandstaathetcasuiumlstiekoverlegDaarinoverleggenallebetrokkenpartijenovercasussendiezijzelfkunneninbrengenInhetoverlegwordtbepaaldwatermoetgebeurenwelkeafsprakennodigzijnenwiedaarbijbetrokkenzijnDaarbijwordtereacuteeacutenregiehouderbenoemdhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsbouw-samenwerking-op-vanuit-de-praktijk-en-niet-vanaf-de-bestuurstafels
GegevensuitwisselingEffectievesamenwerkingtussenWerkampInkomenenGGZkannietgoedplaatsvindenzonderdatgegevensoverdegemeenschappelijkeclieumlntuittewisselenDaarbijgaathetlangnietaltijdompuurmedischeinformatieOmherstelenparticipatiegoedtecombinerenishetvooralnodigominzichttedeleninwatiemandondanksdeaandoeningweacutelkanwatdeambitiesenwensenzijnenmetwelkeaanpassingenmogelijkrekeninggehoudenmoetenwordenHelaasbiedtdehuidigewet-enregelgevingrondgegevensuitwisselingenprivacygeenantwoordopallevragenvanprofessionalsHetbestedatzijdaaromkunnendoenishandelenindegeestvandewetgevingmaardaarbinnenopgewetensvollewijzewelzoekennaarpraktischeoplossingenInhetrapportSamenwerkenaanwerk(paragraaf47)wordtingegaanopgegevensuitwisselinghttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
httpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingensamenwerken-met-zorgprofessionals--gegevensuitwisseling-en-privacy
httpswwwdivosanlwerkwijzer-werk-en-inkomen-in-het-sociaal-wijkteamgegevensuitwisseling-beroepsgeheim-en-privacy
24
Protocollen gegevensuitwisselingInderegionalewerkateliersbleekdatinmeerdereregiorsquosafsprakenzijngemaakttussenGGZUWVengemeentenoverhoeomtegaanmetgegevensuitwisselingIndearbeidsmarktregioFrieslandiseenprotocolopgesteldvoordegegevensuitwisselingrondgezamenlijkeclieumlntenhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlageprivacyprotocol_frieslandpdfoverlay-context=nieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
Tips gegevensuitwisseling en privacybull Houdsteedsvoorogenwathetdoelisvande
gegevensuitwisselingDatwordtsnelvergetenGadusnawelkegegevensnoodzakelijkzijnvoorhetdoelkanhetookmetmindergaatdeuitvraagnietteverofisereenanderemanieromdegegevenstekrijgen(eisenvansubsidiariteitenproportionaliteit)
bull MedischeinformatieismeestalnietnodigalleeninformatieoverarbeidsmogelijkhedenenarbeidsbeperkingenMedischedossiersmogennietwordenuitgewisseldtenzijdeklantzezelfterbeschikkingstelt(enbeperkttotdevoorhetdoelrelevanteinformatie)
bull Vraagdeclieumlntaltijdtoestemmingvoorgegevensuitwisselingenlegdietoestemmingschriftelijkvast(datisoverigensgeenblancomachtiging)Legdeklantdaarbijzorgvuldiguitwaaromdegegevensnodigzijnenbeperkjetotgegevensdieechtnodigzijn
bull SomskunnencasusbesprekingentussenzorgverlenerenklantmanagersanoniemzijnBijniet-anoniemecasus-besprekingenisschriftelijketoestemmingvandeclieumlntvereist
bull Indriegesprekkenkomtinformatiesnelnaarboven
bronTekstinparagraaf47p3132Samenwerkenaanwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
Visie LCR op privacy en gegevensuitwisselinghttpswwwlandelijkeclientenraadnlContentDownloads141112-factsheet-privacypdf
Algemene uitgangspunten begeleiding naar werkbull Sluitaanbijdewensenendoelenvandeklant Werkenisvoormensenmeteenpsychischeaandoeningniet
altijdmakkelijkOmdemotivatietekunnenopbrengenishetdaaromextrabelangrijkdathetwerkzogoedmogelijkaansluitbijdekwaliteitenwensenendoelenvandepersoon
bull Werkvanuiteenintegralebenadering Wanneeriemandbehandelingnodigheeftishetbelangrijk
datdebehandelinggoedafgestemdisophettrajectnaarwerkDitgeldtookvoor(blijvende)ondersteuningdieiemandnodigheeftGoedeafstemmingvanbehandelingondersteuningenbegeleidingisessentieel
bull Denkinmogelijkheden IedereenkanietsDatishetaangrijpingspuntvoorbegeleiding
naarwerkWeescreatiefinhetbedenkenvanoplossingenvoorproblemenenvertaalmogelijkebeperkingenoppraktischemanierinmogelijkhedenFixeerjealsbegeleidernietopdeaandoeningBedenkdatfunctiesaanpasbaarzijn
25
bull Zorgvoorvoldoendeuitdaging IedereenkanzichontwikkelenWathiervoornodigisis
voldoendeuitdagingEenuitdagingis100maatwerkenvooriedereenverschillendMaarvooriedereengeldtalsietstemoeilijkoftemakkelijkisontwikkeljejezelfniet
bull Hetkanenmagmisgaan BijuitdagingenhoortdathetmiskangaanMaarhet
alternatiefnietsdoenofalleenmaarveiligekeuzesmakenisnietbeterTegenslagenenfaalervaringenzijneenonderdeelvaneenleerproces
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
App Many ondersteunt samenwerkingIndediverseregionalewerkateliersisnaarvorengekomendaterveelbehoefteisaanwisselwerkinghetuitwisselenvankennisencontactleggenmetelkaarDaarombiedenweuhetgebruikvandeappManyaanHetiseenbestaandeappwaarineencommunicatiekanaalisaangemaaktSAMENWERKINGGGZENWampImettoevoegingvan1 De35arbeidsmarktregiorsquos2 10categorieeumlnzoalsinterventiesfinancieumlnenGebruikdeappomeenvraagstellenofeenberichtophetprikbordachtertelateninhetcommunicatiekanaallsquoKennisnetwerkGGZenWampIrsquoDitkuntuzowelopregio-niveaudoenofineencategorieEencategorieisregio-overschrijdendBijeenregiokrijgenalleendiegenendevraagteziendieookdedesbetreffenderegiohebbengeselecteerdDeappistevindeninbull iTunesbull GooglePlaybull WindowsPhone
HoedeappteinstallerenentegebruikenDatisheeleenvoudigVolgdeinstructiesindehandleidingOfziedepaginahttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsapp-many-versterkt-het-kennisnetwerk-ggz-en-werk-inkomen
HetcommunicatiekanaallsquoKennisnetwerkGGZenWampIrsquoiseenbeslotenkanaalWiltuookandereprofessionalsuitnodigenomtekennisuittewisselenStuurdaneene-mailnaarhelpdeskimpulssamenvoordeklantnlovvappManyendegegevensvandeprofessional(naamorganisatiefunctieene-mailadres)
Ondersteuning door de ProgrammaraadDeProgrammaraadheefteenspecialepaginaopzijnsitelsquoSamenvoordeklantrsquooverwerkpsychischeaandoeningenensamenwerkingtussenprofessionalsuitGGZenWampIHieroponderanderdoorverwijzingennaarondersteunendeproductenhttpswwwsamenvoordeklantnlpsychische-aandoening-en-werk
MaandelijksverschijntdedigitaleNieuwsbriefSamenwerkingGGZenWampIHierinveelpraktischetipsenervaringenronddeuitvoeringvanderegionaleplannenvanaanpakOponderstaandepaginanadereinformatielinksnaardereedsverschenennieuwsbrievenendemogelijkheidomje(gratis)teabonnerenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsnieuwsbrief-samenwerking-ggz-en-wi
26
4Kennis enkennisdelenInhoudbull Regionale werkateliers en plannen van aanpak 27bull Divosa 27 bull SBCM 27bull ParticipatieCampus 28bull Phrenos 28bull Tranzo 28bull Samen Sterk Zonder Stigma 28 bull GGZ Nederland 28bull AKC 29bull MMM 29bull Centrum Inclusieve Arbeidsorganisatie 29bull MIND 29bull LPGGZ 29 bull App Many 29bull Trimbos-instituut 29bull Movisie 29
27
4KennisenkennisdelenOm beter en effectiever samen te werken is het delen van bestaande en opbouwen van nieuwe kennis onontbeerlijk Zowel binnen de domeinen GGZ en Werk amp Inkomen als daartussen In dit hoofdstuk van de routekaart onder meer links naar vindplaatsen van kennis zoals kenniscentra en organisaties alsmede hun opleidingen en trainingen We beperken ons daarbij tot non-profit organisaties Dat neemt niet weg dat er ook een relevant aanbod van trainingen en opleidingen is van commercieumlle partijen
Regionale werkateliers en plannen van aanpakKennisdelingwaseenbelangrijkonderwerpinderegionalewerkateliersInderegionaleplannenvanaanpakisdeweerslagdaarvanduidelijkterugtevindenininitiatievenrondthemabijeenkomstengezamenlijketrainingenenopleidingenoverzichtenvanproducteneninterventieskenniskringenopbouwvaneenregionalesocialekaartetcInhoofdstuk2vanhetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquozijnzebeschrevenmetnameinparagraaf26httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
KennisdeleniseenbelangrijkepijlervanhetplanvanaanpakinWest-BrabantDaarbijgaathetmetnameomeffectieveinterventiesenaanpakkenDesamenwerkendepartijengaantrainingenenworkshopsorganiserenbijvoorbeeldoverdevraaghoejeeenpsychischeaandoeningherkentOfwatgemeentenenUWVinhuishebbenaanbegeleidingsmogelijkhedenrichtingwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwssamen-werken-aan-werk-west-brabant
DivosaDivosaisdeverenigingvanleidinggevendeninhetsociaaldomeinOpdesitevanDivosazijnverschillendewerkwijzerstevindenoverdere-integratievanmensenmeteenpsychischeaandoeningalsmedeeendigitalekenniswijzereene-learningeentrainingvoorklantmanagersendiverseanderehulpmiddelenhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
SBCMSBCMishetKenniscentrumenAampO-fondsindesocialewerkgelegenheidHetdoelvanSBCMismiddelshaaractiviteitenbijdragenaanpassendbetaaldenduurzaamwerkvoormensenmeteenafstandtotdearbeidsmarktSBCMheeftmeerderetrainingenvoordiversedoelgroepeneene-learningenheeftdiverseandererelevanteproductenzoalshandreikingenvoorbegeleidingDeSBCM-productenzijndeelstevindenindeParticipatieCampuswwwsbcmnlproducten
28
ParticipatieCampusDeParticipatieCampusiseeninitiatiefvanDivosaenSBCMterbevorderingvanhetvakmanschapindeuitvoeringDeParticipatiecampusgeefttoegangtotverschillendee-learningsdigitalekenniswijzersenandereproductenRegistratie(gratis)isvereistwwwparticipatiecampusnl
httpsparticipatiecampusnlkenniswijzers
httpsparticipatiecampusnlelearningaanbod
PhrenosPhrenosishetkenniscentrumvoorernstigepsychischeaandoeningen(epa)OpdesitevanPhrenosstaatveelinformatieoverEPA(ernstigepsychischeaandoeningen)enwerkrichtlijnenbijeenkomstenkenniskringenaanpakkeneninterventiesPhrenosbeheertenontwikkeltdeinterventieIPS(IndividuelePlaatsingenSteun)enverzorgtdeopleidingtotIPS-jobcoachhttpswwwkenniscentrumphrenosnl
TranzoTranzoishetwetenschappelijkcentrumvoorzorgenwelzijnvanTilburgSchoolofSocialandBehavioralSciencesTilburgUniversityDemissieishetverbindenvanwetenschapenpraktijkophetgebiedvanzorgenwelzijnhttpswwwtilburguniversityedunlonderzoekinstituten-en-researchgroepentranzo
TranzokentverschillendeAcademischeWerkplaatsenwaarinderelatietussenpsychischeaandoeningenenwerkcentraalstaatmetnamedeAcademischeWerkplaatsArbeidenGezondheidhttpswwwtilburguniversityedunlonderzoekinstituten-en-researchgroepentranzoacademischewerkplaatsenarbeid-en-gezondheid
Samen Sterk Zonder StigmaDesitevanSamenSterkZonderStigma(SSZS)geeftondermeertoegangtoteentraininglsquoSelecterenzondervooroordelenrsquodee-learninglsquoOpenheidpsychischegezondheidwerktrsquoendeapplsquoSterkophetWerkrsquoBovendienpresentatiesvanwerkambassadeursenworkshopsamppresentatiesopmaatwwwsamensterkzonderstigmanl
ZieookparagraafoverSSZSinhoofdstuk6pagina38
GGZ NederlandGGZNederlandisdebrancheorganisatievoorinstellingenindegeestelijkegezondheidszorgenverslavingszorgSteedsmeerGGZ-instellingenzienwerkenparticipatiealsnuttigeennoodzakelijkeonderdelenvangenezingenrehabilitatieenintegrerendieinhunbehandelingBijvoorbeeldmetarbeidsmatigedagbehandelingofwerkonderbegeleidingvangespecialiseerdetrajectbegeleidersofjobcoachesvaakineenambulantbehandelteamOpdewebsitevanGGZNederlandisveelrelevanteinformatietevindenbijvoorbeeldoverdeontwikkelingvane-mentalhealthhttpwwwggznederlandnl
httpswwwzorgkaartnederlandnlggz
29
AKCHetArbeidsdeskundigKenniscentrum(AKC)heeftvelerelevantepublicatiesenorganiseertdaarnaastregelmatigbijeenkomstenhttpswwwarbeidsdeskundigennlakc
MensenMetMogelijkhedenInhetprojectMensenMetMogelijkheden(MMM)werken21beroepsgroepenenhunorganisatiessamenaanhetbevorderenvandeparticipatievanmensenmeteenpsychischekwetsbaarheidViadesitevanMMMisondermeereentrainingtoegankelijkdieindividueelmaarookgroepsgewijs(bijvoorbeeldinberoepsmatiggemengdegroepen)gevolgdkanwordenDaarnaastondermeereenInspiratieboekhttpwwwmmm-mensenmetmogelijkhedennl
Centrum Inclusieve ArbeidsorganisatieHetCentrumInclusieveArbeidsorganisatie(CIAO)kanhelpenmethetbetertoegankelijkmakenvaneenarbeidsorganisatievoormensenmeteenbeperkingondermeerdoorInclusiefHerontwerpvanWerk(IHW)HetCIAOiseengemeenschappelijkinitiatiefvandeUniversiteitMaastrichtenUWVhttpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgexpertisecentrum
ZieookparagraafoverCIAOinhoofdstuk5pagina35
MINDMINDwilpsychischeproblemenvoorkomenenmensendiehiermeetemakenhebbenondersteunendoorinformatietebiedenonderzoektedoenprojectenuittevoerenenactietevoerenMINDiseeninitiatiefvanFondsPsychischeGezondheidKorrelatieenhetLandelijkPlatformGGZhttpswijzijnmindnl
Landelijk Platform GGZHetLandelijkPlatformGGZ(LPGGZ)iseenkoepelvanclieumlnten-enfamilieorganisatiesindeGGZHetLPGGZstreefternaardepositievanmensenmeteenpsychischeaandoeningstructureelteverbeterenondermeerviaallerhandeprojectenwaaronderlsquoopenvoorwerkrsquohttpwwwplatformggznllpggz
httpwwwplatformggznllpggzopen_voor_werk
App ManyViadeappManykunnenprofessionalsenanderebetrokkeneninderegioinformatieenvragenuitwisselenZieparagraafAppManyondersteuntsamenwerkinginhoofdstuk3Zieparagraafoverappmanyinhoofdstuk3paginanummer25
Trimbos-instituutHetTrimbos-instituutwildegeestelijkegezondheidverbeterendoorhetdelenvankennisHetTrimbosInstituutontwikkeltinterventiesenbeheerteenwebsitemeterkendeinterventiesindelangdurigeGGZhttpswwwtrimbosnl
httpserkendeinterventiesggztrimbosnl
MovisieMovisieishetlandelijkkennisinstituutenadviesbureauvoorhetsociaaldomeinMovisiebeheertondermeerdedatabankeffectievesocialeinterventieshttpswwwmovisienl
httpswwwmovisienleffectieve-sociale-interventies
30
5Werkgevers
en banenInhoudbull Psychosociale arbeidsbelasting 31bull Werkgeversbenadering en -dienstverlening 31bull Tips van professionals 32bull Instrumentarium Participatiewet 32bull Banenafspraak 33bull Doelgroepregister 33bull Samen Sterk Zonder Stigma 33 bull Werkambassadeurs 33bull Locus 33bull De Normaalste Zaak 34bull Onbeperkt Ondernemen 34bull Begeleidingskaarten psychische beperking 34bull Handreikingen 34bull Harrie en Werkmaat 34bull Centrum Inclusieve Arbeidsorganisatie 35bull Tips van Samen Sterk Zonder Stigma voor de advisering van werkgevers 35
31
5WerkgeversenbanenEr is - terecht - veel aandacht voor het (terug)leiden van mensen met een psychische aandoening naar de arbeidsmarkt Maar preventie van uitval is stap eacuteeacuten Dat moet gestalte krijgen in de werksituatie bij de werkgever
Bij re-integratie zijn werkgeverscontacten onontbeerlijk Dit is vanouds iets van het domein Werk amp Inkomen en loopt met name via de zogenaamde werkgeversservicepunten van UWV en gemeenten Naarmate de GGZ meer belang hecht aan werk vindt ook daar werkgeversbenadering plaats bijvoorbeeld in het kader van IPS Het is van belang dat op elkaar af te stemmen de werkgever zo min mogelijk te belasten met allerlei verschillende contacten en arrangementen en de werkgever zoveel mogelijk te ontzorgen De Participatiewet heeft daar een aantal moge-lijkheden voor gecreeumlerd Daarnaast kunnen herontwerp van werk en specifieke ondersteuning helpen bij een goede integratie van werknemers met een psychische aandoening in een bedrijf
Psychosociale arbeidsbelasting Psychosocialearbeidsbelasting(PSA)iseenbelangrijkerisicofactorvooruitvalenpsychischekwetsbaarheidHetterugdringenofvoorkomenvanPSAisdanookeenhoeksteenvangoedARBO-beleidIndeHandreikingPsychosocialearbeidsbelastingstaantalvanaanknopingspuntendaarvoorhttpwwwdearbocatalogusnlsitesdefaultfilesstvdahandreikingenhandreiking_psapdf
httpswwwarboportaalnlexterne-bronneninstrumentenhandreiking-psychosociale-arbeidsbelasting-psa
Werkgeversbenadering en -dienstverleningLeesoverwerkgeversbenaderingenwerkgeverscontacteninlsquoSamenwerkenaanwerkrsquoparagraaf3738en41alsmedeindewerkwijzersvanDivosahttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
httpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--werk-samen-met-werkgevers
InhetDrentseplanvanaanpakstaateengezamenlijkewerkgeversbenaderingcentraalDeGGZ-trajectbegeleidersnaarwerksluitenaanbijdeaccountmanagersvangemeentenenUWVinhetWerkgeversservicepunthttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwswerkgevers-centraal-plan-van-aanpak-drenthe
Dewerkgeversservicepuntenspeleneenbelangrijkerolindeondersteuningvanwerkgeversbijhetindienstnemenvanwerknemersmet(psychischeenandere)beperkingenhttpswwwwerknlwerk_nlwerkgeverwervingsadvieswerkgeversservicepunt
32
OpdesitelsquoSamenvoordeklantrsquovandeProgrammaraadisveelrelevanteinformatietevindenoverwerkgeversbenaderingenwerkgeversdienstverleninghttpswwwsamenvoordeklantnlwerkgeversdienstverlening
httpswwwsamenvoordeklantnlwerkgeversdienstverleningwerkgeversservicepunten
Werkgeversservicepuntenperarbeidsmarktregiohttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagewerkgeversservicepunten_22_08_2017pdfoverlay-context=arbeidsmarktregios
Tips van professionalsbull Netwerkontwikkelingmetwerkgeversisvangrootbelang
Geefindecontacteneenduidelijkenreeumlelbeeldvanwateenwerkgeverkanverwachten
bull OntzorgdewerkgeverZijvrezenextrabelastinglsquogedoersquoeneenvergrotekansopuitvalErvaringenvanuitbijvoorbeeldIPSlatenziendatditzekernietaltijdterechtisEengoed
middelomwerkgeverstehelpenisdeno-riskpoliswaarmeewerkgeverszijningedekttegenmogelijkeuitvaldoorziektevandenieuwewerknemer
bull Benutdemogelijkhedenvanbegeleidingvanwerkgeversendecollegarsquosopdewerkvloervandenieuwewerknemer
bull Neembezwarenserieusmaarprobeerzeteontzenuwenofbeheersbaartemakenbijvoorbeelddoordeinzetvaneenjobcoach
bull Alshetluktomeenklantmeteenpsychischprobleemsuccesvolteplaatsenopentdatdewegvooranderenzoisdeervaringvanbegeleiders
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
GGZ-instellingRoadsenuitzendketenAdeccogaansamenwerkenommeermensenmeteenpsychischeaandoeningaaneenbaantehelpenenhengoedtebegeleidenDebasisvandezepubliek-privatesamenwerkingisdatiederdoetwaarhijgoedinisbullAdeccoheefteenwerkgeversnetwerkenvacaturesbullRoadsheeftdecapaciteitenervaringommensenmetpsychischeaandoeningentebegeleidenookinhetwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsgoed-op-weg-met-publieke-private-samenwerking
Instrumentarium ParticipatiewetDeParticipatiewetbiedtmeerderemogelijkhedenomeenwerkgeverteontzorgenenomhethaalbaartemakeniemandmeteenbeperkingindiensttenemenzoalseenloonkostensubsidieofno-riskpolisZievooreenhandzaamoverzichtvandeinstrumentenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwskennisdocumenten-geactualiseerdhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagekennisdocumentondersteuningmensenpwet-versiefeb17pdfoverlay-context=userspearl-hartgers
33
BanenafspraakInhetSociaalAkkoordisvastgelegddatwerkgevers125000extrabanenvoormensenmeteenarbeidsbeperkingmoetencreeumlrenwaarvan25000bijdeoverheiden100000inhetbedrijfslevenDeafsprakentussensocialepartnersenkabinetzijnookvastgelegdindeWetbanenafspraakenquotumarbeidsbeperkten(WetBQA)httpswwwsamenvoordeklantnlwettenbanenafspraak
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlageofficiele_versie_kennisdocument_wet_banenafspraak_en_quotum_arbeidsbeperkten_-_zomer_2017pdfoverlay-context=
httpswwwsamenvoordeklantnlwetten
DoelgroepregisterHetdoelgroepregisterbevatkandidatendieinaanmerkingkomenvoordebanenafspraakofdiemetanderewoordenmeetellenvoorhetbehalenvandeafgesprokenaantallenVoorwerkgeverskanhetvanbelangzijnomiemandvanuithetdoelgroepregisterteplaatsenomzoaanbijtedragenaanhetrealiserenvandeverplichtingenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwskennisdocumenten-geactualiseerd
Samen Sterk Zonder StigmaSamenSterkZonderStigmazetzichinvoorzichinvooreensamenlevingwaariniedereenopenkanzijnoverpsychischeaandoeningenBespreekbaarheidvanpsychischeaandoeningenophetwerkleidttoteerderhulpzoekenminderziekteverzuimgrotereproductiviteitenminderpresenteiumlsme(menisaanwezigmaar
doetnietsnuttigsmeer)watookveelvoordelenvoordewerkgeveropleverthttpswwwsamensterkzonderstigmanlgclid=CIzNpJLFjdMCFQaVGwod-1oMdA
DorienVerhoevenvandeStichtingSamenSterkZonderStigmahieldop12april2017eenpresentatieoverstigmaendebenaderingvanwerkgevershttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagestigma_en_de_benadering_van_werkgeverspdfoverlay-context
ZieookparagraafoverSSZSinhoofdstuk6pagina38
WerkambassadeursDewerkambassadeurszijneeninitiatiefvanSamenSterkZonderStigmawerknemersmeteenpsychischeaandoeningdiewerkenbinnengewonebedrijvenenzichdaarinzettenvoordebevorderingvanbespreekbaarheideneenveiligecultuurhttpswwwsamensterkzonderstigmanlover-onsambassadeurs
LocusLocusiseenin2011opgerichtpubliek-privaatnetwerkvanbedrijvengemeentenenSW-bedrijvendathelptmensenmeteenafstandtotdearbeidsmarktopeenduurzamemanierintezettenhttpwwwlocusnetwerknl
34
De Normaalste ZaakDeNormaalsteZaakiseennetwerkvankleinereengroterewerkgeversdiestrevennaarlsquoinclusiefondernemenrsquoOpwwwdenormaalstezaaknlzijnondermeeroverzichtentevindenvanregelingenvoorwerkgeversdiewerknemersmeteenarbeidsbeperkingindienstnemenwwwdenormaalstezaaknl
Onbeperkt OndernemenDewebsitewwwonbeperktondernemencombevatvoorbeeldentipsenhandreikingenvoorwerkgeversdiearbeidsgehandicaptenindienstwillennemenOokdebegeleidingdaarvankomtnadrukkelijkaanbodwwwonbeperktondernemencom
Begeleidingskaarten psychische beperkingDeBegeleidingskaartengevensnelinzichtindegedragskenmerkenvandemedewerkermeteenpsychischebeperking(watzieik)enhoedaarhetbestmeeomgegaankanworden(watdoeik)EriseenversievoordewerkgevereneenversievoordebegeleidervanSocialeWerkvoorzieningofWerkbedrijfDekaartenzijnontwikkelddoorSBCMhttpswwwsbcmnlfileadminsbcm_datasectorenduurzame_banenbegeleidingskaarten_interactief_defpdf
HandreikingenSBCMheefthandreikingenontwikkeldomdeongeschrevenregelsineenbedrijfinzichtelijktemakenDoorvoorafinformatietekrijgenkandenieuwecollegazichgedragenzoalsdatbijdewerkgevergebruikelijkisHetisteoverwegenomwerkgeversopdezedocumententewijzenalszekandidatenmeteenpsychischebeperkingindienstnemen
httpswwwsbcmnlfileadminsbcm_dataproductenduurzaam_werkverbandproductendownloadsHandreiking_aan_het_werk_met_nieuwe_collegas_interactief_defpdf
httpswwwsbcmnlfileadminsbcm_dataproductenduurzaam_werkverbandproductendownloadsSBCM_Checklist_Spelregels_werkgeverpdf
httpswwwsbcmnlfileadminsbcm_dataproductenduurzaam_werkverbandproductendownloadshandreiking_begeleiding_op_de_werkvloerpdf
Harrie en WerkmaatHarrieisbedachtdoorCNVJongerenEenlsquoHarriersquoiseendirectecollegavaneenwerknemermeteenbeperkingdieoptreedtalsbegeleiderHarriestaatvoorHulpvaardigAlertRealistischRustigInstruerendenEerlijkhttpwwwikbenharrienl
SBCMenFNVhebbeneenvergelijkbaaraanbodontwikkeldalsdeHarrienamelijkdeWerkmaatZiehttpswwwsbcmnlproductenduurzaam-werkverbandproductenmaatjes-voor-medewerkers-met-arbeidsbeperkinghtmlL=0
35
Centrum Inclusieve ArbeidsorganisatieHetCentrumInclusieveArbeidsorganisatie(CIAO)eeninitiatiefvandeUniversiteitMaastrichtenUWVzetzichinomarbeidsplaatsenteontwerpenbijreguliereorganisatiesvoormensenmeteenafstandtotdearbeidsmarktookvoormensenmetpsychischeaandoeningenDaarbijwordtdemethodiekInclusiefHerontwerpvanWerk(IHW)toegepasthttpwwwinclusievearbeidsorganisatieorg
httpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgmethoden-instrumenteninclusief-herontwerp-van-werk
VanuitdieinvalshoekisdeMaastrichtseWerkcapaciteitMonitor(MWcopyM)aangepastvoorgebruikdoorGGZ-trajectbegeleidersDeMWcopyMiseenhulpmiddelvoorhetschattenenmonitorenvandewerkcapaciteitvanmensenmeteenernstigepsychischeaandoening(EPA)ensteltbegeleidersinstaathetfunctionerenophetwerktebesprekenhttpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgmethoden-instrumentenmaastrichtse-werkcapaciteit-monitor
HetartikellsquoLendingaHelpingHandatWorkAMultilevelInvestigationofProsocialMotivationInclusiveClimateandInclusiveBehaviorrsquogaatinopdenoodzaakvanlsquoinclusiefgedragrsquovanindividuelewerknemersmaarookteamsendegehelearbeidsorganisatievooreensoepeleintegratievanwerknemersmet(psychischeofandere)beperkingenhttpslinkspringercomarticle101007s10926-016-9680-z
Tips van Samen Sterk Zonder Stigma voor de advisering van werkgeversbull Praatmetinplaatsvanoverbull Leerdesignalenherkennenbull Focusopwatjekuntbeiumlnvloedenbull Creeumlereenveiligewerksfeerbull Pakdeoorzakenvanstressaanbull Blijfingesprekingevalvanziektenbull Helpcollegarsquosermeeomgaanbull Weesalertopnegatiefgedraghttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagestigma_en_de_benadering_van_werkgeverspdfoverlay-context
36
6Stigma
Inhoudbull Stigma en zelfstigma 37bull Stigma bestrijden 37 bull Handboek destigmatisering bij psychische aandoeningen 38 bull Destigmatiseringsinterventies 38bull Empowerment en doorbreken zelfstigma 38bull Samen Sterk Zonder Stigma 38 bull Werkambassadeurs 39bull Kennisthema stigma van Kenniscentrum Phrenos 39bull Vertellen of verzwijgen 39bull Tips 40
37
6StigmaEen van de grootste obstakels op weg naar werk is het stigma dat rust op psychische aandoeningen Stigma in de samenleving bij werkgevers en toekomstige collegarsquos Maar soms ook bij professionals en begeleiders En niet in het minst bij de persoon zelf zelfstigma Wat weten we over stigma en hoe daarmee om te gaan
Destigmatisering Drie gouden regels voor professionalsbullNeemeenopenhoudingaantegenoverdeclieumlntbullZorgdatjeenigekennishebtoverstigmaendestigmatiseringbullPleegreflectieopjeeigenaannames
Stigma en zelfstigmaZorsquon40vandeNederlanderskrijgtzelftemakenmeteenpsychischeaandoeningenTochbrengtheteenstigmametzichmeeDatleidttoteenkleinerekansopwerk90vandemensenmeteenpsychischeaandoeningzegtlasttehebbenvandegevolgenvanhetstigmazoblijktuitonderzoekDiegevolgenzijnminderkansopwerkminderzelfvertrouweneennegatiefzelfbeeldenzelfssociaalisolementEenderdetoteenkwartvandebetrokkenenvoeltzichgediscrimineerdofoneerlijkbehandeldDatleidterbij20toeervanaftezienwerktezoekenofeenopleidingtegaandoenHetstigmadatdebuitenwereldoplegtwordtvaakeigengemaaktdoordebetrokkeneHetstigmawordtgeiumlnternaliseerdenerontstaateenzelfstigmaDitisextraschadelijkEenstigmazouiemandnogkunnenmotiverenomhettegendeeltebewijzenMaarbijeenzelfstigmaverzetiemandzichnietmeertegenhetstigmahttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsstigma
HetartikellsquoHowandwhenstereotypesrelatetoinclusivebehaviortowardpeoplewithdisabilitiesrsquogaatinopdegevolgenvannegatievestereotypenenhoudingenvanwerkgeversenwerknemerstenopzichtevanwerknemersmetbeperkingen(waarondepsychischeaandoeningen)httpwwwtandfonlinecomdoiabs1010800958519220151072105
Stigma bestrijdenInparagraaf36vanhetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquoeencompactoverzichtvanhoestigmakanwordentegengegaanhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
IndelsquoWerkwijzerPsychischeaandoeningenenlichteverstandelijkebeperkingenHandboekvoormaatwerkbijhetbegeleidennaarwerkrsquogaatparagraaf23overhetwakenvoorstigmatiseringDaarinondermeertipshoetehandelenalsbegeleiderOokbegeleiderskunnenzichnietaltijdonttrekkenaanhetdenkeninstereotypenalshetgaatompsychischeaandoeningenBijvoorbeelddoorerautomatischvanuittegaandatwerknietaandeordeisofandershooguitsimpelwerkofonbetaaldwerkZiebijvoorbeeldhoofdstuk1enparagraaf22vandeWerkwijzerRe-integratievanklantenmetpsychischeaandoeningenhttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--waak-voor-stigmatisering
38
Hoe kun je als begeleider destigmatisering bevorderen Tips van Dorien Verhoeven van Samen Sterk Zonder Stigmabull Weetdaterzoietsalsstigmaenzelfstigmaisendathet
heelvaakvoorkomtbull Zorgdatjeenigekennishebtoverstigmaendewerking
ervanbull Weesjebewustvanjeeigenideeeumlnen(voor)oordelenKijk
daareerlijknaarbull WeethoejeeengesprekaangaatmetdeclieumlntBiedt
openingenlaatmerkendatjeopenstaatbegriphebtetcbull Probeersamenmetdeclieumlnttoteenoplossingtekomen
bijvoorbeeldoverdevraagopenheidtegevenaaneen(potentieumlle)werkgeverofniet
bull GebruikwaarmogelijkmethodiekenzoalsCORAL(zieeldersindezenieuwsbrief)
bull Nodigeenvanonzewerkambassadeursuitomtevertellenoverzijnofhaarervaringenmetstigmaophetwerkenhoedaarmeeomtegaan
httpswwwsamenvoordeklantnlnieuwssamen-sterk-zonder-stigma
Handboek destigmatisering bij psychische aandoeningenDithandboekbiedtveeloverzichteninzichtoverhoestigmatebestrijdenHethandboekisalleenindrukofalse-boektekoopbijdeuitgeverennietopinternetbeschikbaarWeeghelJvanPijnenborgMVanlsquotVeerJampKienhorstG(red)(2016)HandboekdestigmatiseringbijpsychischeaandoeningenPrincipesperspectievenenpraktijkenBussumCoutinhohttpsshopcoutinhonlstore_nlhandboek-destigmatisering-bij-psychische-aandoeningen-2027html
DestigmatiseringsinterventiesIndegeneriekemoduledestigmatiseringontwikkelddoorhetNetwerkKwaliteitsontwikkelingGGZondermeerinformatieoverdestigmatiseringsinterventiesenhandvattenvoorprofessionalsmaarookvoorclieumlntenzelfhttpwwwkwaliteitsontwikkelingggznlnetwerk
httpwwwkwaliteitsontwikkelingggznlprojectgenerieke-module-destigmatisering
Empowerment en doorbreken zelfstigmaEmpowermentvandeclieumlntkanhelpenhetzelfstigmatedoorbrekenDaarbijhelpenervaringsdeskundigenvanuiteengelijkwaardigepositie(ex-)clieumlntenomkeuzestemakenweerbijhunmotivatietekomenenteontdekkenwathunkwaliteitenenvaardighedenzijnenwatbijhenpasthttpswwwmovisienlpublicatiesnaar-hart-empowerment-deel-2
Samen Sterk Zonder StigmaDemissievanSamenSterkZonderStigma(SSZS)iseensamenlevingwaarinpsychischeproblematiekbespreekbaarisDatdoetSSZSondermeermethetprojectStigmaenWerkSSZSbiedtvoorlichtinghelptbijhetmakenvaneenplanvanaanpakorganiseertnetwerkenvanwerknemersmeteenpsychischeaandoeninginventariseertbestpracticesenontwikkeltinterventieshttpswwwsamensterkzonderstigmanl
39
VakbondenenondernemingsradenkunneneenbijdrageleverenaanhetbespreekbaarmakenvanpsychischeaandoeningenopdewerkvloerMogelijkhedendaartoewordenechterweinigbenutDitblijktuithetonderzoeklsquoPsychischeDiversiteitWerktvanSamenSterkzonderStigmaOmvakbondenenondernemingsradentehelpenmethetleverenvaneenbijdragezijnverschillendehulpmiddelenontwikkeldbull OnderzoekORampVakbondenPsychischeDiversiteitWerktbull ChecklistvoorOndernemingsradenbull FactsheetvoorOndernemingsradenbull Factsheetvoorvakbonden
WerkambassadeursDewerkambassadeurszijneeninitiatiefvanSamenSterkZonderStigmawerknemersmeteenpsychischeaandoeningdiewerkenbinnengewonebedrijvenenzichdaarinzettenvoordebevorderingvanbespreekbaarheideneenveiligecultuurhttpswwwsamensterkzonderstigmanlover-onsambassadeurs
httpswwwsamensterkzonderstigmanlverhalen
VeelvandeSSZS-ambassadeursverzorgenlezingenofpresentatiesZiehttpswwwsamensterkzonderstigmanlboek-een-ambassadeurverhalen_id=7442
Tips van ervaringsdeskundige Marieke van Keeken voor het aanpakken van stigmabull GanietvooronsdenkenmaarvraagengaingesprekEr
zijnallerleistereotypeninomloopdiedoorbreekjevooraldoorpersoonlijkcontact
bull PersoonlijkeervaringenmakenindrukindestrijdtegenstigmaVraagmensendiezelfkwetsbaarheidhebbenervarenomhunverhaaltedoenDatkaniemandzijnuitdeeigenorganisatiemaardewerkambassadeursvanSSZSkunnendatookdoen
bull ZorgvoorgoedeinformatieoverpsychischeaandoeningenenwerkHetisvaakeeneyeopenerdatbijnadehelftvandemenseninonslandooitzelfwordtgeconfronteerdmeteenpsychischprobleemEndateenaandoeninghelemaalnietalsvanzelfsprekendbetekentdatjenietkanwerken
LeeshaarverhaallsquoHoeikmijnzelfstigmadoorbrakrsquohttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwshoe-ik-mijn-zelfstigma-doorbrak
Kennisthema stigma van Kenniscentrum PhrenosFeitencijfersenontwikkelingenrondstigmaendestigmatiseringhttpwwwkenniscentrumphrenosnlkennisthemasstigma
Vertellen of verzwijgenIsopenheidovereenaandoeningverstandigofnietBijvoorbeeldineensollicitatieprocedureofophetwerkOpenheidishetideaalmaarindepraktijknietaltijdverstandigKenniscentrumPhrenosheefteenbrochureeninterventieomeengefundeerdeafwegingtemakenonderdetitelCORAL(concealorreveal)httpswwwkenniscentrumphrenosnlwp-contentuploads201506CORAL-NL_defpdf
40
SamenSterkzonderStigmaKenniscentrumPhrenosenTranzoTilburgUniversityontwikkelendezeaanpakverderwaarbijhetmeerwordttoegespitstopdeNederlandsesituatiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsverzwijgen-vertellen-coralnl-helpt
httpwwwkenniscentrumphrenosnldienstenprojecten-2doorontwikkeling-coral
TIPS bull Leg contactAngstenonbekendheidspeleneengroterolbijhetinstandhoudenvanstigmatiseringDaaromhelptcontactleggenmetmensenmeteenpsychischeaandoeninghetbesteomdestigmarsquosteverminderenDemanierwaaropjealsklantmanagercontactmaaktbepaaltofjestigmarsquosversterktofjuistvermindert(lsquoJamaarmetborderlinekunjetochnietmetkinderenwerkenrsquo)AlleenbegripvoleerlijkengelijkwaardigcontactvermindertstigmarsquosEnhetcreeumlerteenopenenveiligesfeerwaarindoorvragenstellenmeerbegripontstaat
bull Voorlichting en informatie over psychische aandoeningenErzijnveelverkeerdedenkbeeldenenmythes(lsquoautistenhebbengeengevoelrsquo)DoorjeteverdiepenindeverschillendepsychischeaandoeningenkrijgjeeenrealistischerbeeldOokklantenzelfbaserenzichvaakoponjuistedenkbeeldenenleggenzichzelfdaarmeeonnodigebeperkingenop
bull Zie psychische aandoeningen als deel van een continuuumlmWanneerjemensenmeteenpsychischeaandoeningzwart-wittegenovergezondemensenzetlijkenzevervanjeaftestaanMaariedereenheeftwelpsychischekwetsbaarheden
alsspreekangstofeenaanlegvoorsomberheidWanneerjepsychischeklachtenenkwetsbaarhedenzietalssymptomenopeenspectrumwaarjehogerenlagerkuntscorenisdatminderstigmatiserend
bull Maak vooroordelen en stigmarsquos bespreekbaar ook als begeleidersonderling
bull Gebruik het ICF-raamwerk om de gehele persoon in beeld te krijgen en niet alleen zijn of haar aandoeninghttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--waak-voor-stigmatisering
41
7Ervarings-deskundigen en clieumlnten
Inhoudbull Betrokkenheid clieumlnten en ervarings- deskundigen bij regionale plannen 42bull Landelijke Clieumlntenraad 43bull MIND 43bull Landelijk Platform GGZ 43bull Routewijzer naar werk 43bull Evaluatietool re-integratie 43bull Ervaringsdeskundigen 43bull Verhalen van ervaringsdeskundigen 44bull WerkWeb-Autisme 44bull Howie the Harp 44bull Tips van LPGGZ 44
42
7Ervarings-deskundigenenclieumlntenDoor clieumlntenraden clieumlntenorganisaties en ervarings-deskundigen te betrekken en met hen samen te werken kunnen professionals vanuit de GGZ en Werk amp Inkomen effectiever werken aan herstel en re-integratie Clieumlntenraden hebben een wettelijke basis in het kader van clieumlntenparticipatie Clieumlntenorganisaties zijn er op landelijk regionaal en lokaal niveau Zij ontplooien meerdere activiteiten zoals informeren lotgenotencontacten belangenbehartiging hersteltrajecten en het opbouwen van ervaringsdeskundigheid onder meer via opleidingen
Betrokkenheid clieumlnten en ervaringsdeskundigen bij regionale plannenInderegionalewerkateliersisveelgesprokenovermeerenbeterbetrekkenvanclieumlntenenervaringsdeskundigenZiehetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquometnameparagraaf26en28httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
IndeFrieseprojectgroepziteenclieumlntvertegenwoordigerdiezelfervaringsdeskundigeisverbondenaanhetHerstelcentrumFrieslandHijgeeftooktrainingenaandeprofessionalsBovendien
gaatderegioookeenreeksoverleggentebeleggenvoorclieumlntenDezezullenbegeleidwordendooreenervaringsdeskundigevanuithetHerstelcentrumhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
InhetprojectplanvanHollandRijnlandisveelaandachtvoorervaringsdeskundigheidendebetrokkenheidvanclieumlntenInLeidenbestaatallangeretijdStichtingZonwaarinervaringsdeskundigenzijnvertegenwoordigdErvaringsdeskundigenadviserenwaarnodigdegemeenteenuitvoerderszoalsklantmanagersOokverzorgenzijregelmatigtrainingenDaarnaastisStichtingPlatformSamenwerkenbetrokkenbijderegionalesamenwerkingZijorganiserenonderanderedialoogtafelsHierwordtdoorgepraatoverdebetekenisvanwerkvoorduurzaamherstelBeideorganisatieszullenookindearbeidsmarktregioHollandRijnlandactiefwordenzoalsopgenomeninhetplanvanaanpakvanderegioClieumlntenenclieumlntenorganisatieshebbeneenbelangrijkeplekgekregeninhetregionaleplanvanaanpakZoiservoorzieninmaatjesvoorclieumlntenWethouderMarleenDamenvanLeidenldquoZorsquonmaatjeziettochweeranderedingendaneenprofessionalHijofzijheeftookeenandererolendatkanelkaargoedaanvullenrdquohttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsbouw-samenwerking-op-vanuit-de-praktijk-en-niet-vanaf-de-bestuurstafels
43
Landelijke ClieumlntenraadDeLandelijkeClieumlntenraad(LCR)isingesteldbijwet(SUWI)omdeclieumlntenparticipatieinhetveldvanWerkampInkomenvormtegevenDeLCRisdekoepelvanlokaleenregionaleclieumlntenradenbijgemeentenenUWVhttpwwwlandelijkeclientenraadnl
MINDMINDisin2016ontstaanenwilpsychischeproblemenvoorkomenenmensendiehiermeetemakenhebbenondersteunenDitdoetMinddoorinformatietebiedenonderzoektedoenprojectenuittevoerenenactietevoerenSamenmetclieumlnten-enfamilieorganisatiesmaatschappelijkeorganisatiesonderzoekersambassadeursendonateursMINDiseeninitiatiefvanFondsPsychischeGezondheidKorrelatieenhetLandelijkPlatformGGZhttpswijzijnmindnl
Landelijk Platform GGZMINDLandelijkPlatformPsychischeGezondheid(voorheenLandelijkPlatformGGZLPGGZ)isdekoepelvanenvoorongeveertwintigclieumlnten-enfamilieorganisatiesindeGGZOpdesiteiseenoverzichttevindenvanregionaleclieumlntenorganisaties(RCOrsquos)clieumlntinitiatievenenprojectenViaRCOrsquoszijnervaringsdeskundigentevindenhttpwwwplatformggznllpggz
Routewijzer naar werkDeRoutewijzeriseenwebsitevanhetLandelijkPlatformGGZendeLandelijkeClieumlntenraad(LCR)Opdezesitekunnenclieumlntenallerhanderelevanteinformatievindenhttpwwwroutewijzernaarwerknl
Evaluatietool re-integratieDeEvaluatietoolre-integratieiseeninstrument(vragenlijst)datisgemaaktdoorhetVerwey-JonkerInstituutinopdrachtvandeLandelijkeClieumlntenraadenMINDHetgeeftdeclieumlntenraadinzichtinhoeUWVengemeentendebegeleidingvanpsychischkwetsbaremensenvormgevenwwwevaluatieggzenwerknl
ErvaringsdeskundigenErvaringsdeskundigenzijnalshetwarebovenhuneigenproblematiekuitgestegenZijkunnennuttigeadviezengevenaanprofessionalsSommigeervaringsdeskundigenzijnopgeleiddoordeGGZomeencoachenderoltespelenErvaringsdeskundigenzijntevindenviahetLPGGZmaarookviaregionaleclieumlntenorganisaties(RCOrsquos)enfamilieorganisatiesdeNederlandseVerenigingvoorAutisme(NVA)GGZ-instellingenofdehulplijnPandorahttpwwwplatformggznllpggz
lsquoErbestaateeneendimensionaalenstereotiepbeeldvanmensenmeteenpsychischeaandoeningMaarinwerkelijkheidisiedereenandersenzijndezeklantenerinallerleisoortenenmatenmetallerleiredenenenachtergrondenengevolgenvanhunaandoeningEengoedemanieromklantmanagersmeergripopdematerietegevenisdoorervaringsdeskundigeninteschakelenDeregionaleclieumlntenorganisatie(RCO)mobiliseertentraintervaringsdeskundigevrijwilligersomvoorlichtingtegevenaanklantmanagersZijvragennuvakeradviesEencursusvoormanagerswasookzeernuttigrsquoEen gemeentelijke beleidsmedewerker en ervaringsdeskundig
44
lsquoVeelklantmanagersvullenhetvoordeklantinindeluwtehoudenTerwijlerheelwatclieumlntenmetpsychischeproblematiekzijnvoorwiehetgoedisomtewerkenendiegraagwillenwerkenDepsychischeaandoeningislangnietaltijdoverdegehelelinieinvaliderendWerkhelptomeigenkrachtteontwikkelenenkanbijdragenaanhersteldoorweergeloofteontwikkelenindeeigencompetentiesensociaalenmaatschappelijkbetrokkentezijnErvaringsdeskundigheidhelptbijhetzoekennaardejuistewerk(ervarings)plekrsquoEen projectcooumlrdinator van ZONactief en ervaringsdeskundige
Verhalen van ervaringsdeskundigenDesiteUWVperspectiefiseenplatformvoorendoormensenmeteenarbeidsongeschiktheidsuitkeringHieropverhalenvlogsenvideorsquosonderandereditverhaaloverwerkenmetautismehttpsperspectiefuwvnlartikelendroom-wordt-waarheid
WerkWeb-AutismeHetprojectlsquoWerkWeb-AutismersquodateeninitiatiefisvanmeerdereorganisatieswaaronderdeNederlandseVerenigingvoorAutismebeoogteenzelfmanagementmethodiekteontwikkelenomnormaal-tothoogbegaafdemensenmetautismesamenmetbetrokkenprofessionalsteondersteunenbijhetvindenenbehoudenvanwerkdatgoedbijhenpastDemethodiekgeeftinzichtindeeigeneffectiviteiteigenregietalentenenvoorkeurenDitzijnbelangrijkevoorwaardenvoorduurzamearbeidsparticipatiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsnieuwsbrief-samenwerking-ggz-en-wi-november-verschenen
Howie the HarpHowietheHarpiseengoedvoorbeeldvaneenopleidingtotervaringsdeskundigeDenaamisgebaseerdopdebijnaamvandeAmerikaanHowardGelddienaeenverblijfinpsychiatrischeinstellingenhetpeer-to-peer-conceptbedachtmensenmeteenpsychiatrischegeschiedeniszettenhunlevenservaringentalenteninomelkaarteondersteuneninhunherstelPameijereeninstellingvoormensenmeteenverstandelijkeofpsychiatrischebeperkinghaaldehetconceptnaarNederlandwwwhowietheharpnl
TIPS VAN LPGGZHetLPGGZdoetdevolgendeaanbevelingenaangemeentenbullKijkgoedwateenklantkanGebruikdebeschikbareondersteuningMaakgebruikvaninterventieszoalsjobcarvingbullWeesalertopeenstigmaookbijjezelfalsklantmanagerbullOnderschathetzelfstigmavanveelklantennietbullPasaanpakkengerichtopempowermenttoebullMaakgebruikvanervaringsdeskundigendiezijnopgeleiddoordeGGZomeencoachenderoltespelenZetheninalsadviseurbijdeteamsMaakhuninbrengstructureel
Colofon
DeroutekaartpsychischeaandoeningenenwerkVersie2november2017
DezeroutekaartiseenproductvandeProgrammaraadHetisonderdeelvanhetKennisnetwerkSamenwerking
GGZenWerkampInkomen
Deroutekaartgeefteenstandvanzakeneind2017weerNieuweontwikkelingeneninformatiewillenwegraag
opnemenUwsuggestiesvooraanvullingenkuntumailennaar
helpdeskimpulssamenvoordeklantnl
Samen vernieuwen we de dienstverlening aan werkgevers en werkzoekenden
22
HetministerievanSZWlaatdekomendetweejaaronderzoekdoennaardeuitvoeringvandesamenwerkingsplannenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsonderzoek-naar-de-uitvoering-van-de-31-plannen
Afstemming werkprocessenInveelplannenvanaanpakwordtaandachtbesteedaanhetafstemmenvanwerkprocessentussenUWVgemeentenenGGZOpvallenddaarbijsommigenwerkenlsquovanbovennaarbenedenrsquoeerstbeleiddandewerkprocessenanderenvanbenedennaarboveneerstdepraktijkvandaaruitkomentotbeleidVoorbeeldbeleideersthttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwswerkgevers-centraal-plan-van-aanpak-drenthe
Voorbeeldpraktijkeersthttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsbouw-samenwerking-op-vanuit-de-praktijk-en-niet-vanaf-de-bestuurstafelshttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsplan-van-aanpak-zuid-limburg-sense-urgency
Integraal casemanagementVerschillendegezaghebbendepartijenbenadrukkenopbasisvanonderzoekhetbelangvaneenintegraleaanpakenintegraalcasemanagementvanuitWerkampInkomenendeGGZEengreepHetTrimbosInstituutpleitvoorsamenwerkingtussenFACT-teams(GGZ)ensocialewijkteamshttpsassetstrimbosnldocs97ad37ee-bffa-46e6-b55e-0a01c646ed51pdf
DeOrganisatievoorEconomischeSamenwerkingenOntwikkeling(OECD)beveeltNederlandaanompsychischeproblemenaltijdgeiumlntegreerdaantepakkenDedienstverleningaanclieumlntenmetpsychischeaandoeningenblijftachterdooreengebrekkigontwikkeldeondersteuningdoorcasemanagersaldusdeOECDOmdatmensenmeteenmentaleaandoeningvaakookandereproblemenhebbeniseenmultidisciplinaireondersteuningnodigwaarinzorgwerkeninkomenenanderesocialesectorenwordengecombineerd
OECDMentalHealthandWorkNetherlandsOECDPublishing2014DitrapportmaaktdeeluitvaneenseriepublicatiesoverdiverseOECD-landenOnlinetelezenviahttpwwwoecdorgnetherlandsmental-health-and-work-netherlands-9789264223301-enhtm
Tedownloadenviadezepaginahttpswwwrijksoverheidnldocumentenrapporten20141201oecd-rapport-mental-health-and-work-the-netherlands
OECDReportHealthataglanceEurope2016Onlinetelezenviahttpwwwoecdorghealthhealth-at-a-glance-europe-23056088htm
httpwwwoecd-ilibraryorgsocial-issues-migration-healthmental-health-and-work_9789264124523-en
23
HetZorginstituutNederlandheeftaangegevenwaardegrenzentussendedomeinenvanWerkampInkomenenGGZliggenTegelijkconstateerthetZorginstituutdaternogveelmisgaatindeafstemmingtussenbeidedomeinenzowelquabeleidalsuitvoeringhttpswwwzorginstituutnederlandnlpublicatiesrapport20160829bevorderen-van-participatie-van-clienten-met-een-psychische-stoornis
Casebesprekingen en regievoeringInsommigeregiorsquosisalervaringmetgemeenschappelijkeclieumlntbesprekingeninveelanderebestaathetvoornemendaartoeZieondermeerparagraaf27vanSamenwerkenaanwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
FrieslandheeftdriesubregionalecasusgroepenwaarinGGZgemeentenenUWVclieumlntenbesprekenDezecasusteamswordenndashzekerindebeginfasendashprofessioneelbegeleiddoortrainersendocentenvandeNoordelijkeHogeschoolLeeuwardenIndecasusgroepenwordtperclieumlnteacuteeacutenregievoerderbenoemdhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
CentraalindeaanpakvenderegioHollandRijnlandstaathetcasuiumlstiekoverlegDaarinoverleggenallebetrokkenpartijenovercasussendiezijzelfkunneninbrengenInhetoverlegwordtbepaaldwatermoetgebeurenwelkeafsprakennodigzijnenwiedaarbijbetrokkenzijnDaarbijwordtereacuteeacutenregiehouderbenoemdhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsbouw-samenwerking-op-vanuit-de-praktijk-en-niet-vanaf-de-bestuurstafels
GegevensuitwisselingEffectievesamenwerkingtussenWerkampInkomenenGGZkannietgoedplaatsvindenzonderdatgegevensoverdegemeenschappelijkeclieumlntuittewisselenDaarbijgaathetlangnietaltijdompuurmedischeinformatieOmherstelenparticipatiegoedtecombinerenishetvooralnodigominzichttedeleninwatiemandondanksdeaandoeningweacutelkanwatdeambitiesenwensenzijnenmetwelkeaanpassingenmogelijkrekeninggehoudenmoetenwordenHelaasbiedtdehuidigewet-enregelgevingrondgegevensuitwisselingenprivacygeenantwoordopallevragenvanprofessionalsHetbestedatzijdaaromkunnendoenishandelenindegeestvandewetgevingmaardaarbinnenopgewetensvollewijzewelzoekennaarpraktischeoplossingenInhetrapportSamenwerkenaanwerk(paragraaf47)wordtingegaanopgegevensuitwisselinghttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
httpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingensamenwerken-met-zorgprofessionals--gegevensuitwisseling-en-privacy
httpswwwdivosanlwerkwijzer-werk-en-inkomen-in-het-sociaal-wijkteamgegevensuitwisseling-beroepsgeheim-en-privacy
24
Protocollen gegevensuitwisselingInderegionalewerkateliersbleekdatinmeerdereregiorsquosafsprakenzijngemaakttussenGGZUWVengemeentenoverhoeomtegaanmetgegevensuitwisselingIndearbeidsmarktregioFrieslandiseenprotocolopgesteldvoordegegevensuitwisselingrondgezamenlijkeclieumlntenhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlageprivacyprotocol_frieslandpdfoverlay-context=nieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
Tips gegevensuitwisseling en privacybull Houdsteedsvoorogenwathetdoelisvande
gegevensuitwisselingDatwordtsnelvergetenGadusnawelkegegevensnoodzakelijkzijnvoorhetdoelkanhetookmetmindergaatdeuitvraagnietteverofisereenanderemanieromdegegevenstekrijgen(eisenvansubsidiariteitenproportionaliteit)
bull MedischeinformatieismeestalnietnodigalleeninformatieoverarbeidsmogelijkhedenenarbeidsbeperkingenMedischedossiersmogennietwordenuitgewisseldtenzijdeklantzezelfterbeschikkingstelt(enbeperkttotdevoorhetdoelrelevanteinformatie)
bull Vraagdeclieumlntaltijdtoestemmingvoorgegevensuitwisselingenlegdietoestemmingschriftelijkvast(datisoverigensgeenblancomachtiging)Legdeklantdaarbijzorgvuldiguitwaaromdegegevensnodigzijnenbeperkjetotgegevensdieechtnodigzijn
bull SomskunnencasusbesprekingentussenzorgverlenerenklantmanagersanoniemzijnBijniet-anoniemecasus-besprekingenisschriftelijketoestemmingvandeclieumlntvereist
bull Indriegesprekkenkomtinformatiesnelnaarboven
bronTekstinparagraaf47p3132Samenwerkenaanwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
Visie LCR op privacy en gegevensuitwisselinghttpswwwlandelijkeclientenraadnlContentDownloads141112-factsheet-privacypdf
Algemene uitgangspunten begeleiding naar werkbull Sluitaanbijdewensenendoelenvandeklant Werkenisvoormensenmeteenpsychischeaandoeningniet
altijdmakkelijkOmdemotivatietekunnenopbrengenishetdaaromextrabelangrijkdathetwerkzogoedmogelijkaansluitbijdekwaliteitenwensenendoelenvandepersoon
bull Werkvanuiteenintegralebenadering Wanneeriemandbehandelingnodigheeftishetbelangrijk
datdebehandelinggoedafgestemdisophettrajectnaarwerkDitgeldtookvoor(blijvende)ondersteuningdieiemandnodigheeftGoedeafstemmingvanbehandelingondersteuningenbegeleidingisessentieel
bull Denkinmogelijkheden IedereenkanietsDatishetaangrijpingspuntvoorbegeleiding
naarwerkWeescreatiefinhetbedenkenvanoplossingenvoorproblemenenvertaalmogelijkebeperkingenoppraktischemanierinmogelijkhedenFixeerjealsbegeleidernietopdeaandoeningBedenkdatfunctiesaanpasbaarzijn
25
bull Zorgvoorvoldoendeuitdaging IedereenkanzichontwikkelenWathiervoornodigisis
voldoendeuitdagingEenuitdagingis100maatwerkenvooriedereenverschillendMaarvooriedereengeldtalsietstemoeilijkoftemakkelijkisontwikkeljejezelfniet
bull Hetkanenmagmisgaan BijuitdagingenhoortdathetmiskangaanMaarhet
alternatiefnietsdoenofalleenmaarveiligekeuzesmakenisnietbeterTegenslagenenfaalervaringenzijneenonderdeelvaneenleerproces
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
App Many ondersteunt samenwerkingIndediverseregionalewerkateliersisnaarvorengekomendaterveelbehoefteisaanwisselwerkinghetuitwisselenvankennisencontactleggenmetelkaarDaarombiedenweuhetgebruikvandeappManyaanHetiseenbestaandeappwaarineencommunicatiekanaalisaangemaaktSAMENWERKINGGGZENWampImettoevoegingvan1 De35arbeidsmarktregiorsquos2 10categorieeumlnzoalsinterventiesfinancieumlnenGebruikdeappomeenvraagstellenofeenberichtophetprikbordachtertelateninhetcommunicatiekanaallsquoKennisnetwerkGGZenWampIrsquoDitkuntuzowelopregio-niveaudoenofineencategorieEencategorieisregio-overschrijdendBijeenregiokrijgenalleendiegenendevraagteziendieookdedesbetreffenderegiohebbengeselecteerdDeappistevindeninbull iTunesbull GooglePlaybull WindowsPhone
HoedeappteinstallerenentegebruikenDatisheeleenvoudigVolgdeinstructiesindehandleidingOfziedepaginahttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsapp-many-versterkt-het-kennisnetwerk-ggz-en-werk-inkomen
HetcommunicatiekanaallsquoKennisnetwerkGGZenWampIrsquoiseenbeslotenkanaalWiltuookandereprofessionalsuitnodigenomtekennisuittewisselenStuurdaneene-mailnaarhelpdeskimpulssamenvoordeklantnlovvappManyendegegevensvandeprofessional(naamorganisatiefunctieene-mailadres)
Ondersteuning door de ProgrammaraadDeProgrammaraadheefteenspecialepaginaopzijnsitelsquoSamenvoordeklantrsquooverwerkpsychischeaandoeningenensamenwerkingtussenprofessionalsuitGGZenWampIHieroponderanderdoorverwijzingennaarondersteunendeproductenhttpswwwsamenvoordeklantnlpsychische-aandoening-en-werk
MaandelijksverschijntdedigitaleNieuwsbriefSamenwerkingGGZenWampIHierinveelpraktischetipsenervaringenronddeuitvoeringvanderegionaleplannenvanaanpakOponderstaandepaginanadereinformatielinksnaardereedsverschenennieuwsbrievenendemogelijkheidomje(gratis)teabonnerenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsnieuwsbrief-samenwerking-ggz-en-wi
26
4Kennis enkennisdelenInhoudbull Regionale werkateliers en plannen van aanpak 27bull Divosa 27 bull SBCM 27bull ParticipatieCampus 28bull Phrenos 28bull Tranzo 28bull Samen Sterk Zonder Stigma 28 bull GGZ Nederland 28bull AKC 29bull MMM 29bull Centrum Inclusieve Arbeidsorganisatie 29bull MIND 29bull LPGGZ 29 bull App Many 29bull Trimbos-instituut 29bull Movisie 29
27
4KennisenkennisdelenOm beter en effectiever samen te werken is het delen van bestaande en opbouwen van nieuwe kennis onontbeerlijk Zowel binnen de domeinen GGZ en Werk amp Inkomen als daartussen In dit hoofdstuk van de routekaart onder meer links naar vindplaatsen van kennis zoals kenniscentra en organisaties alsmede hun opleidingen en trainingen We beperken ons daarbij tot non-profit organisaties Dat neemt niet weg dat er ook een relevant aanbod van trainingen en opleidingen is van commercieumlle partijen
Regionale werkateliers en plannen van aanpakKennisdelingwaseenbelangrijkonderwerpinderegionalewerkateliersInderegionaleplannenvanaanpakisdeweerslagdaarvanduidelijkterugtevindenininitiatievenrondthemabijeenkomstengezamenlijketrainingenenopleidingenoverzichtenvanproducteneninterventieskenniskringenopbouwvaneenregionalesocialekaartetcInhoofdstuk2vanhetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquozijnzebeschrevenmetnameinparagraaf26httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
KennisdeleniseenbelangrijkepijlervanhetplanvanaanpakinWest-BrabantDaarbijgaathetmetnameomeffectieveinterventiesenaanpakkenDesamenwerkendepartijengaantrainingenenworkshopsorganiserenbijvoorbeeldoverdevraaghoejeeenpsychischeaandoeningherkentOfwatgemeentenenUWVinhuishebbenaanbegeleidingsmogelijkhedenrichtingwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwssamen-werken-aan-werk-west-brabant
DivosaDivosaisdeverenigingvanleidinggevendeninhetsociaaldomeinOpdesitevanDivosazijnverschillendewerkwijzerstevindenoverdere-integratievanmensenmeteenpsychischeaandoeningalsmedeeendigitalekenniswijzereene-learningeentrainingvoorklantmanagersendiverseanderehulpmiddelenhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
SBCMSBCMishetKenniscentrumenAampO-fondsindesocialewerkgelegenheidHetdoelvanSBCMismiddelshaaractiviteitenbijdragenaanpassendbetaaldenduurzaamwerkvoormensenmeteenafstandtotdearbeidsmarktSBCMheeftmeerderetrainingenvoordiversedoelgroepeneene-learningenheeftdiverseandererelevanteproductenzoalshandreikingenvoorbegeleidingDeSBCM-productenzijndeelstevindenindeParticipatieCampuswwwsbcmnlproducten
28
ParticipatieCampusDeParticipatieCampusiseeninitiatiefvanDivosaenSBCMterbevorderingvanhetvakmanschapindeuitvoeringDeParticipatiecampusgeefttoegangtotverschillendee-learningsdigitalekenniswijzersenandereproductenRegistratie(gratis)isvereistwwwparticipatiecampusnl
httpsparticipatiecampusnlkenniswijzers
httpsparticipatiecampusnlelearningaanbod
PhrenosPhrenosishetkenniscentrumvoorernstigepsychischeaandoeningen(epa)OpdesitevanPhrenosstaatveelinformatieoverEPA(ernstigepsychischeaandoeningen)enwerkrichtlijnenbijeenkomstenkenniskringenaanpakkeneninterventiesPhrenosbeheertenontwikkeltdeinterventieIPS(IndividuelePlaatsingenSteun)enverzorgtdeopleidingtotIPS-jobcoachhttpswwwkenniscentrumphrenosnl
TranzoTranzoishetwetenschappelijkcentrumvoorzorgenwelzijnvanTilburgSchoolofSocialandBehavioralSciencesTilburgUniversityDemissieishetverbindenvanwetenschapenpraktijkophetgebiedvanzorgenwelzijnhttpswwwtilburguniversityedunlonderzoekinstituten-en-researchgroepentranzo
TranzokentverschillendeAcademischeWerkplaatsenwaarinderelatietussenpsychischeaandoeningenenwerkcentraalstaatmetnamedeAcademischeWerkplaatsArbeidenGezondheidhttpswwwtilburguniversityedunlonderzoekinstituten-en-researchgroepentranzoacademischewerkplaatsenarbeid-en-gezondheid
Samen Sterk Zonder StigmaDesitevanSamenSterkZonderStigma(SSZS)geeftondermeertoegangtoteentraininglsquoSelecterenzondervooroordelenrsquodee-learninglsquoOpenheidpsychischegezondheidwerktrsquoendeapplsquoSterkophetWerkrsquoBovendienpresentatiesvanwerkambassadeursenworkshopsamppresentatiesopmaatwwwsamensterkzonderstigmanl
ZieookparagraafoverSSZSinhoofdstuk6pagina38
GGZ NederlandGGZNederlandisdebrancheorganisatievoorinstellingenindegeestelijkegezondheidszorgenverslavingszorgSteedsmeerGGZ-instellingenzienwerkenparticipatiealsnuttigeennoodzakelijkeonderdelenvangenezingenrehabilitatieenintegrerendieinhunbehandelingBijvoorbeeldmetarbeidsmatigedagbehandelingofwerkonderbegeleidingvangespecialiseerdetrajectbegeleidersofjobcoachesvaakineenambulantbehandelteamOpdewebsitevanGGZNederlandisveelrelevanteinformatietevindenbijvoorbeeldoverdeontwikkelingvane-mentalhealthhttpwwwggznederlandnl
httpswwwzorgkaartnederlandnlggz
29
AKCHetArbeidsdeskundigKenniscentrum(AKC)heeftvelerelevantepublicatiesenorganiseertdaarnaastregelmatigbijeenkomstenhttpswwwarbeidsdeskundigennlakc
MensenMetMogelijkhedenInhetprojectMensenMetMogelijkheden(MMM)werken21beroepsgroepenenhunorganisatiessamenaanhetbevorderenvandeparticipatievanmensenmeteenpsychischekwetsbaarheidViadesitevanMMMisondermeereentrainingtoegankelijkdieindividueelmaarookgroepsgewijs(bijvoorbeeldinberoepsmatiggemengdegroepen)gevolgdkanwordenDaarnaastondermeereenInspiratieboekhttpwwwmmm-mensenmetmogelijkhedennl
Centrum Inclusieve ArbeidsorganisatieHetCentrumInclusieveArbeidsorganisatie(CIAO)kanhelpenmethetbetertoegankelijkmakenvaneenarbeidsorganisatievoormensenmeteenbeperkingondermeerdoorInclusiefHerontwerpvanWerk(IHW)HetCIAOiseengemeenschappelijkinitiatiefvandeUniversiteitMaastrichtenUWVhttpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgexpertisecentrum
ZieookparagraafoverCIAOinhoofdstuk5pagina35
MINDMINDwilpsychischeproblemenvoorkomenenmensendiehiermeetemakenhebbenondersteunendoorinformatietebiedenonderzoektedoenprojectenuittevoerenenactietevoerenMINDiseeninitiatiefvanFondsPsychischeGezondheidKorrelatieenhetLandelijkPlatformGGZhttpswijzijnmindnl
Landelijk Platform GGZHetLandelijkPlatformGGZ(LPGGZ)iseenkoepelvanclieumlnten-enfamilieorganisatiesindeGGZHetLPGGZstreefternaardepositievanmensenmeteenpsychischeaandoeningstructureelteverbeterenondermeerviaallerhandeprojectenwaaronderlsquoopenvoorwerkrsquohttpwwwplatformggznllpggz
httpwwwplatformggznllpggzopen_voor_werk
App ManyViadeappManykunnenprofessionalsenanderebetrokkeneninderegioinformatieenvragenuitwisselenZieparagraafAppManyondersteuntsamenwerkinginhoofdstuk3Zieparagraafoverappmanyinhoofdstuk3paginanummer25
Trimbos-instituutHetTrimbos-instituutwildegeestelijkegezondheidverbeterendoorhetdelenvankennisHetTrimbosInstituutontwikkeltinterventiesenbeheerteenwebsitemeterkendeinterventiesindelangdurigeGGZhttpswwwtrimbosnl
httpserkendeinterventiesggztrimbosnl
MovisieMovisieishetlandelijkkennisinstituutenadviesbureauvoorhetsociaaldomeinMovisiebeheertondermeerdedatabankeffectievesocialeinterventieshttpswwwmovisienl
httpswwwmovisienleffectieve-sociale-interventies
30
5Werkgevers
en banenInhoudbull Psychosociale arbeidsbelasting 31bull Werkgeversbenadering en -dienstverlening 31bull Tips van professionals 32bull Instrumentarium Participatiewet 32bull Banenafspraak 33bull Doelgroepregister 33bull Samen Sterk Zonder Stigma 33 bull Werkambassadeurs 33bull Locus 33bull De Normaalste Zaak 34bull Onbeperkt Ondernemen 34bull Begeleidingskaarten psychische beperking 34bull Handreikingen 34bull Harrie en Werkmaat 34bull Centrum Inclusieve Arbeidsorganisatie 35bull Tips van Samen Sterk Zonder Stigma voor de advisering van werkgevers 35
31
5WerkgeversenbanenEr is - terecht - veel aandacht voor het (terug)leiden van mensen met een psychische aandoening naar de arbeidsmarkt Maar preventie van uitval is stap eacuteeacuten Dat moet gestalte krijgen in de werksituatie bij de werkgever
Bij re-integratie zijn werkgeverscontacten onontbeerlijk Dit is vanouds iets van het domein Werk amp Inkomen en loopt met name via de zogenaamde werkgeversservicepunten van UWV en gemeenten Naarmate de GGZ meer belang hecht aan werk vindt ook daar werkgeversbenadering plaats bijvoorbeeld in het kader van IPS Het is van belang dat op elkaar af te stemmen de werkgever zo min mogelijk te belasten met allerlei verschillende contacten en arrangementen en de werkgever zoveel mogelijk te ontzorgen De Participatiewet heeft daar een aantal moge-lijkheden voor gecreeumlerd Daarnaast kunnen herontwerp van werk en specifieke ondersteuning helpen bij een goede integratie van werknemers met een psychische aandoening in een bedrijf
Psychosociale arbeidsbelasting Psychosocialearbeidsbelasting(PSA)iseenbelangrijkerisicofactorvooruitvalenpsychischekwetsbaarheidHetterugdringenofvoorkomenvanPSAisdanookeenhoeksteenvangoedARBO-beleidIndeHandreikingPsychosocialearbeidsbelastingstaantalvanaanknopingspuntendaarvoorhttpwwwdearbocatalogusnlsitesdefaultfilesstvdahandreikingenhandreiking_psapdf
httpswwwarboportaalnlexterne-bronneninstrumentenhandreiking-psychosociale-arbeidsbelasting-psa
Werkgeversbenadering en -dienstverleningLeesoverwerkgeversbenaderingenwerkgeverscontacteninlsquoSamenwerkenaanwerkrsquoparagraaf3738en41alsmedeindewerkwijzersvanDivosahttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
httpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--werk-samen-met-werkgevers
InhetDrentseplanvanaanpakstaateengezamenlijkewerkgeversbenaderingcentraalDeGGZ-trajectbegeleidersnaarwerksluitenaanbijdeaccountmanagersvangemeentenenUWVinhetWerkgeversservicepunthttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwswerkgevers-centraal-plan-van-aanpak-drenthe
Dewerkgeversservicepuntenspeleneenbelangrijkerolindeondersteuningvanwerkgeversbijhetindienstnemenvanwerknemersmet(psychischeenandere)beperkingenhttpswwwwerknlwerk_nlwerkgeverwervingsadvieswerkgeversservicepunt
32
OpdesitelsquoSamenvoordeklantrsquovandeProgrammaraadisveelrelevanteinformatietevindenoverwerkgeversbenaderingenwerkgeversdienstverleninghttpswwwsamenvoordeklantnlwerkgeversdienstverlening
httpswwwsamenvoordeklantnlwerkgeversdienstverleningwerkgeversservicepunten
Werkgeversservicepuntenperarbeidsmarktregiohttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagewerkgeversservicepunten_22_08_2017pdfoverlay-context=arbeidsmarktregios
Tips van professionalsbull Netwerkontwikkelingmetwerkgeversisvangrootbelang
Geefindecontacteneenduidelijkenreeumlelbeeldvanwateenwerkgeverkanverwachten
bull OntzorgdewerkgeverZijvrezenextrabelastinglsquogedoersquoeneenvergrotekansopuitvalErvaringenvanuitbijvoorbeeldIPSlatenziendatditzekernietaltijdterechtisEengoed
middelomwerkgeverstehelpenisdeno-riskpoliswaarmeewerkgeverszijningedekttegenmogelijkeuitvaldoorziektevandenieuwewerknemer
bull Benutdemogelijkhedenvanbegeleidingvanwerkgeversendecollegarsquosopdewerkvloervandenieuwewerknemer
bull Neembezwarenserieusmaarprobeerzeteontzenuwenofbeheersbaartemakenbijvoorbeelddoordeinzetvaneenjobcoach
bull Alshetluktomeenklantmeteenpsychischprobleemsuccesvolteplaatsenopentdatdewegvooranderenzoisdeervaringvanbegeleiders
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
GGZ-instellingRoadsenuitzendketenAdeccogaansamenwerkenommeermensenmeteenpsychischeaandoeningaaneenbaantehelpenenhengoedtebegeleidenDebasisvandezepubliek-privatesamenwerkingisdatiederdoetwaarhijgoedinisbullAdeccoheefteenwerkgeversnetwerkenvacaturesbullRoadsheeftdecapaciteitenervaringommensenmetpsychischeaandoeningentebegeleidenookinhetwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsgoed-op-weg-met-publieke-private-samenwerking
Instrumentarium ParticipatiewetDeParticipatiewetbiedtmeerderemogelijkhedenomeenwerkgeverteontzorgenenomhethaalbaartemakeniemandmeteenbeperkingindiensttenemenzoalseenloonkostensubsidieofno-riskpolisZievooreenhandzaamoverzichtvandeinstrumentenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwskennisdocumenten-geactualiseerdhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagekennisdocumentondersteuningmensenpwet-versiefeb17pdfoverlay-context=userspearl-hartgers
33
BanenafspraakInhetSociaalAkkoordisvastgelegddatwerkgevers125000extrabanenvoormensenmeteenarbeidsbeperkingmoetencreeumlrenwaarvan25000bijdeoverheiden100000inhetbedrijfslevenDeafsprakentussensocialepartnersenkabinetzijnookvastgelegdindeWetbanenafspraakenquotumarbeidsbeperkten(WetBQA)httpswwwsamenvoordeklantnlwettenbanenafspraak
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlageofficiele_versie_kennisdocument_wet_banenafspraak_en_quotum_arbeidsbeperkten_-_zomer_2017pdfoverlay-context=
httpswwwsamenvoordeklantnlwetten
DoelgroepregisterHetdoelgroepregisterbevatkandidatendieinaanmerkingkomenvoordebanenafspraakofdiemetanderewoordenmeetellenvoorhetbehalenvandeafgesprokenaantallenVoorwerkgeverskanhetvanbelangzijnomiemandvanuithetdoelgroepregisterteplaatsenomzoaanbijtedragenaanhetrealiserenvandeverplichtingenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwskennisdocumenten-geactualiseerd
Samen Sterk Zonder StigmaSamenSterkZonderStigmazetzichinvoorzichinvooreensamenlevingwaariniedereenopenkanzijnoverpsychischeaandoeningenBespreekbaarheidvanpsychischeaandoeningenophetwerkleidttoteerderhulpzoekenminderziekteverzuimgrotereproductiviteitenminderpresenteiumlsme(menisaanwezigmaar
doetnietsnuttigsmeer)watookveelvoordelenvoordewerkgeveropleverthttpswwwsamensterkzonderstigmanlgclid=CIzNpJLFjdMCFQaVGwod-1oMdA
DorienVerhoevenvandeStichtingSamenSterkZonderStigmahieldop12april2017eenpresentatieoverstigmaendebenaderingvanwerkgevershttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagestigma_en_de_benadering_van_werkgeverspdfoverlay-context
ZieookparagraafoverSSZSinhoofdstuk6pagina38
WerkambassadeursDewerkambassadeurszijneeninitiatiefvanSamenSterkZonderStigmawerknemersmeteenpsychischeaandoeningdiewerkenbinnengewonebedrijvenenzichdaarinzettenvoordebevorderingvanbespreekbaarheideneenveiligecultuurhttpswwwsamensterkzonderstigmanlover-onsambassadeurs
LocusLocusiseenin2011opgerichtpubliek-privaatnetwerkvanbedrijvengemeentenenSW-bedrijvendathelptmensenmeteenafstandtotdearbeidsmarktopeenduurzamemanierintezettenhttpwwwlocusnetwerknl
34
De Normaalste ZaakDeNormaalsteZaakiseennetwerkvankleinereengroterewerkgeversdiestrevennaarlsquoinclusiefondernemenrsquoOpwwwdenormaalstezaaknlzijnondermeeroverzichtentevindenvanregelingenvoorwerkgeversdiewerknemersmeteenarbeidsbeperkingindienstnemenwwwdenormaalstezaaknl
Onbeperkt OndernemenDewebsitewwwonbeperktondernemencombevatvoorbeeldentipsenhandreikingenvoorwerkgeversdiearbeidsgehandicaptenindienstwillennemenOokdebegeleidingdaarvankomtnadrukkelijkaanbodwwwonbeperktondernemencom
Begeleidingskaarten psychische beperkingDeBegeleidingskaartengevensnelinzichtindegedragskenmerkenvandemedewerkermeteenpsychischebeperking(watzieik)enhoedaarhetbestmeeomgegaankanworden(watdoeik)EriseenversievoordewerkgevereneenversievoordebegeleidervanSocialeWerkvoorzieningofWerkbedrijfDekaartenzijnontwikkelddoorSBCMhttpswwwsbcmnlfileadminsbcm_datasectorenduurzame_banenbegeleidingskaarten_interactief_defpdf
HandreikingenSBCMheefthandreikingenontwikkeldomdeongeschrevenregelsineenbedrijfinzichtelijktemakenDoorvoorafinformatietekrijgenkandenieuwecollegazichgedragenzoalsdatbijdewerkgevergebruikelijkisHetisteoverwegenomwerkgeversopdezedocumententewijzenalszekandidatenmeteenpsychischebeperkingindienstnemen
httpswwwsbcmnlfileadminsbcm_dataproductenduurzaam_werkverbandproductendownloadsHandreiking_aan_het_werk_met_nieuwe_collegas_interactief_defpdf
httpswwwsbcmnlfileadminsbcm_dataproductenduurzaam_werkverbandproductendownloadsSBCM_Checklist_Spelregels_werkgeverpdf
httpswwwsbcmnlfileadminsbcm_dataproductenduurzaam_werkverbandproductendownloadshandreiking_begeleiding_op_de_werkvloerpdf
Harrie en WerkmaatHarrieisbedachtdoorCNVJongerenEenlsquoHarriersquoiseendirectecollegavaneenwerknemermeteenbeperkingdieoptreedtalsbegeleiderHarriestaatvoorHulpvaardigAlertRealistischRustigInstruerendenEerlijkhttpwwwikbenharrienl
SBCMenFNVhebbeneenvergelijkbaaraanbodontwikkeldalsdeHarrienamelijkdeWerkmaatZiehttpswwwsbcmnlproductenduurzaam-werkverbandproductenmaatjes-voor-medewerkers-met-arbeidsbeperkinghtmlL=0
35
Centrum Inclusieve ArbeidsorganisatieHetCentrumInclusieveArbeidsorganisatie(CIAO)eeninitiatiefvandeUniversiteitMaastrichtenUWVzetzichinomarbeidsplaatsenteontwerpenbijreguliereorganisatiesvoormensenmeteenafstandtotdearbeidsmarktookvoormensenmetpsychischeaandoeningenDaarbijwordtdemethodiekInclusiefHerontwerpvanWerk(IHW)toegepasthttpwwwinclusievearbeidsorganisatieorg
httpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgmethoden-instrumenteninclusief-herontwerp-van-werk
VanuitdieinvalshoekisdeMaastrichtseWerkcapaciteitMonitor(MWcopyM)aangepastvoorgebruikdoorGGZ-trajectbegeleidersDeMWcopyMiseenhulpmiddelvoorhetschattenenmonitorenvandewerkcapaciteitvanmensenmeteenernstigepsychischeaandoening(EPA)ensteltbegeleidersinstaathetfunctionerenophetwerktebesprekenhttpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgmethoden-instrumentenmaastrichtse-werkcapaciteit-monitor
HetartikellsquoLendingaHelpingHandatWorkAMultilevelInvestigationofProsocialMotivationInclusiveClimateandInclusiveBehaviorrsquogaatinopdenoodzaakvanlsquoinclusiefgedragrsquovanindividuelewerknemersmaarookteamsendegehelearbeidsorganisatievooreensoepeleintegratievanwerknemersmet(psychischeofandere)beperkingenhttpslinkspringercomarticle101007s10926-016-9680-z
Tips van Samen Sterk Zonder Stigma voor de advisering van werkgeversbull Praatmetinplaatsvanoverbull Leerdesignalenherkennenbull Focusopwatjekuntbeiumlnvloedenbull Creeumlereenveiligewerksfeerbull Pakdeoorzakenvanstressaanbull Blijfingesprekingevalvanziektenbull Helpcollegarsquosermeeomgaanbull Weesalertopnegatiefgedraghttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagestigma_en_de_benadering_van_werkgeverspdfoverlay-context
36
6Stigma
Inhoudbull Stigma en zelfstigma 37bull Stigma bestrijden 37 bull Handboek destigmatisering bij psychische aandoeningen 38 bull Destigmatiseringsinterventies 38bull Empowerment en doorbreken zelfstigma 38bull Samen Sterk Zonder Stigma 38 bull Werkambassadeurs 39bull Kennisthema stigma van Kenniscentrum Phrenos 39bull Vertellen of verzwijgen 39bull Tips 40
37
6StigmaEen van de grootste obstakels op weg naar werk is het stigma dat rust op psychische aandoeningen Stigma in de samenleving bij werkgevers en toekomstige collegarsquos Maar soms ook bij professionals en begeleiders En niet in het minst bij de persoon zelf zelfstigma Wat weten we over stigma en hoe daarmee om te gaan
Destigmatisering Drie gouden regels voor professionalsbullNeemeenopenhoudingaantegenoverdeclieumlntbullZorgdatjeenigekennishebtoverstigmaendestigmatiseringbullPleegreflectieopjeeigenaannames
Stigma en zelfstigmaZorsquon40vandeNederlanderskrijgtzelftemakenmeteenpsychischeaandoeningenTochbrengtheteenstigmametzichmeeDatleidttoteenkleinerekansopwerk90vandemensenmeteenpsychischeaandoeningzegtlasttehebbenvandegevolgenvanhetstigmazoblijktuitonderzoekDiegevolgenzijnminderkansopwerkminderzelfvertrouweneennegatiefzelfbeeldenzelfssociaalisolementEenderdetoteenkwartvandebetrokkenenvoeltzichgediscrimineerdofoneerlijkbehandeldDatleidterbij20toeervanaftezienwerktezoekenofeenopleidingtegaandoenHetstigmadatdebuitenwereldoplegtwordtvaakeigengemaaktdoordebetrokkeneHetstigmawordtgeiumlnternaliseerdenerontstaateenzelfstigmaDitisextraschadelijkEenstigmazouiemandnogkunnenmotiverenomhettegendeeltebewijzenMaarbijeenzelfstigmaverzetiemandzichnietmeertegenhetstigmahttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsstigma
HetartikellsquoHowandwhenstereotypesrelatetoinclusivebehaviortowardpeoplewithdisabilitiesrsquogaatinopdegevolgenvannegatievestereotypenenhoudingenvanwerkgeversenwerknemerstenopzichtevanwerknemersmetbeperkingen(waarondepsychischeaandoeningen)httpwwwtandfonlinecomdoiabs1010800958519220151072105
Stigma bestrijdenInparagraaf36vanhetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquoeencompactoverzichtvanhoestigmakanwordentegengegaanhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
IndelsquoWerkwijzerPsychischeaandoeningenenlichteverstandelijkebeperkingenHandboekvoormaatwerkbijhetbegeleidennaarwerkrsquogaatparagraaf23overhetwakenvoorstigmatiseringDaarinondermeertipshoetehandelenalsbegeleiderOokbegeleiderskunnenzichnietaltijdonttrekkenaanhetdenkeninstereotypenalshetgaatompsychischeaandoeningenBijvoorbeelddoorerautomatischvanuittegaandatwerknietaandeordeisofandershooguitsimpelwerkofonbetaaldwerkZiebijvoorbeeldhoofdstuk1enparagraaf22vandeWerkwijzerRe-integratievanklantenmetpsychischeaandoeningenhttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--waak-voor-stigmatisering
38
Hoe kun je als begeleider destigmatisering bevorderen Tips van Dorien Verhoeven van Samen Sterk Zonder Stigmabull Weetdaterzoietsalsstigmaenzelfstigmaisendathet
heelvaakvoorkomtbull Zorgdatjeenigekennishebtoverstigmaendewerking
ervanbull Weesjebewustvanjeeigenideeeumlnen(voor)oordelenKijk
daareerlijknaarbull WeethoejeeengesprekaangaatmetdeclieumlntBiedt
openingenlaatmerkendatjeopenstaatbegriphebtetcbull Probeersamenmetdeclieumlnttoteenoplossingtekomen
bijvoorbeeldoverdevraagopenheidtegevenaaneen(potentieumlle)werkgeverofniet
bull GebruikwaarmogelijkmethodiekenzoalsCORAL(zieeldersindezenieuwsbrief)
bull Nodigeenvanonzewerkambassadeursuitomtevertellenoverzijnofhaarervaringenmetstigmaophetwerkenhoedaarmeeomtegaan
httpswwwsamenvoordeklantnlnieuwssamen-sterk-zonder-stigma
Handboek destigmatisering bij psychische aandoeningenDithandboekbiedtveeloverzichteninzichtoverhoestigmatebestrijdenHethandboekisalleenindrukofalse-boektekoopbijdeuitgeverennietopinternetbeschikbaarWeeghelJvanPijnenborgMVanlsquotVeerJampKienhorstG(red)(2016)HandboekdestigmatiseringbijpsychischeaandoeningenPrincipesperspectievenenpraktijkenBussumCoutinhohttpsshopcoutinhonlstore_nlhandboek-destigmatisering-bij-psychische-aandoeningen-2027html
DestigmatiseringsinterventiesIndegeneriekemoduledestigmatiseringontwikkelddoorhetNetwerkKwaliteitsontwikkelingGGZondermeerinformatieoverdestigmatiseringsinterventiesenhandvattenvoorprofessionalsmaarookvoorclieumlntenzelfhttpwwwkwaliteitsontwikkelingggznlnetwerk
httpwwwkwaliteitsontwikkelingggznlprojectgenerieke-module-destigmatisering
Empowerment en doorbreken zelfstigmaEmpowermentvandeclieumlntkanhelpenhetzelfstigmatedoorbrekenDaarbijhelpenervaringsdeskundigenvanuiteengelijkwaardigepositie(ex-)clieumlntenomkeuzestemakenweerbijhunmotivatietekomenenteontdekkenwathunkwaliteitenenvaardighedenzijnenwatbijhenpasthttpswwwmovisienlpublicatiesnaar-hart-empowerment-deel-2
Samen Sterk Zonder StigmaDemissievanSamenSterkZonderStigma(SSZS)iseensamenlevingwaarinpsychischeproblematiekbespreekbaarisDatdoetSSZSondermeermethetprojectStigmaenWerkSSZSbiedtvoorlichtinghelptbijhetmakenvaneenplanvanaanpakorganiseertnetwerkenvanwerknemersmeteenpsychischeaandoeninginventariseertbestpracticesenontwikkeltinterventieshttpswwwsamensterkzonderstigmanl
39
VakbondenenondernemingsradenkunneneenbijdrageleverenaanhetbespreekbaarmakenvanpsychischeaandoeningenopdewerkvloerMogelijkhedendaartoewordenechterweinigbenutDitblijktuithetonderzoeklsquoPsychischeDiversiteitWerktvanSamenSterkzonderStigmaOmvakbondenenondernemingsradentehelpenmethetleverenvaneenbijdragezijnverschillendehulpmiddelenontwikkeldbull OnderzoekORampVakbondenPsychischeDiversiteitWerktbull ChecklistvoorOndernemingsradenbull FactsheetvoorOndernemingsradenbull Factsheetvoorvakbonden
WerkambassadeursDewerkambassadeurszijneeninitiatiefvanSamenSterkZonderStigmawerknemersmeteenpsychischeaandoeningdiewerkenbinnengewonebedrijvenenzichdaarinzettenvoordebevorderingvanbespreekbaarheideneenveiligecultuurhttpswwwsamensterkzonderstigmanlover-onsambassadeurs
httpswwwsamensterkzonderstigmanlverhalen
VeelvandeSSZS-ambassadeursverzorgenlezingenofpresentatiesZiehttpswwwsamensterkzonderstigmanlboek-een-ambassadeurverhalen_id=7442
Tips van ervaringsdeskundige Marieke van Keeken voor het aanpakken van stigmabull GanietvooronsdenkenmaarvraagengaingesprekEr
zijnallerleistereotypeninomloopdiedoorbreekjevooraldoorpersoonlijkcontact
bull PersoonlijkeervaringenmakenindrukindestrijdtegenstigmaVraagmensendiezelfkwetsbaarheidhebbenervarenomhunverhaaltedoenDatkaniemandzijnuitdeeigenorganisatiemaardewerkambassadeursvanSSZSkunnendatookdoen
bull ZorgvoorgoedeinformatieoverpsychischeaandoeningenenwerkHetisvaakeeneyeopenerdatbijnadehelftvandemenseninonslandooitzelfwordtgeconfronteerdmeteenpsychischprobleemEndateenaandoeninghelemaalnietalsvanzelfsprekendbetekentdatjenietkanwerken
LeeshaarverhaallsquoHoeikmijnzelfstigmadoorbrakrsquohttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwshoe-ik-mijn-zelfstigma-doorbrak
Kennisthema stigma van Kenniscentrum PhrenosFeitencijfersenontwikkelingenrondstigmaendestigmatiseringhttpwwwkenniscentrumphrenosnlkennisthemasstigma
Vertellen of verzwijgenIsopenheidovereenaandoeningverstandigofnietBijvoorbeeldineensollicitatieprocedureofophetwerkOpenheidishetideaalmaarindepraktijknietaltijdverstandigKenniscentrumPhrenosheefteenbrochureeninterventieomeengefundeerdeafwegingtemakenonderdetitelCORAL(concealorreveal)httpswwwkenniscentrumphrenosnlwp-contentuploads201506CORAL-NL_defpdf
40
SamenSterkzonderStigmaKenniscentrumPhrenosenTranzoTilburgUniversityontwikkelendezeaanpakverderwaarbijhetmeerwordttoegespitstopdeNederlandsesituatiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsverzwijgen-vertellen-coralnl-helpt
httpwwwkenniscentrumphrenosnldienstenprojecten-2doorontwikkeling-coral
TIPS bull Leg contactAngstenonbekendheidspeleneengroterolbijhetinstandhoudenvanstigmatiseringDaaromhelptcontactleggenmetmensenmeteenpsychischeaandoeninghetbesteomdestigmarsquosteverminderenDemanierwaaropjealsklantmanagercontactmaaktbepaaltofjestigmarsquosversterktofjuistvermindert(lsquoJamaarmetborderlinekunjetochnietmetkinderenwerkenrsquo)AlleenbegripvoleerlijkengelijkwaardigcontactvermindertstigmarsquosEnhetcreeumlerteenopenenveiligesfeerwaarindoorvragenstellenmeerbegripontstaat
bull Voorlichting en informatie over psychische aandoeningenErzijnveelverkeerdedenkbeeldenenmythes(lsquoautistenhebbengeengevoelrsquo)DoorjeteverdiepenindeverschillendepsychischeaandoeningenkrijgjeeenrealistischerbeeldOokklantenzelfbaserenzichvaakoponjuistedenkbeeldenenleggenzichzelfdaarmeeonnodigebeperkingenop
bull Zie psychische aandoeningen als deel van een continuuumlmWanneerjemensenmeteenpsychischeaandoeningzwart-wittegenovergezondemensenzetlijkenzevervanjeaftestaanMaariedereenheeftwelpsychischekwetsbaarheden
alsspreekangstofeenaanlegvoorsomberheidWanneerjepsychischeklachtenenkwetsbaarhedenzietalssymptomenopeenspectrumwaarjehogerenlagerkuntscorenisdatminderstigmatiserend
bull Maak vooroordelen en stigmarsquos bespreekbaar ook als begeleidersonderling
bull Gebruik het ICF-raamwerk om de gehele persoon in beeld te krijgen en niet alleen zijn of haar aandoeninghttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--waak-voor-stigmatisering
41
7Ervarings-deskundigen en clieumlnten
Inhoudbull Betrokkenheid clieumlnten en ervarings- deskundigen bij regionale plannen 42bull Landelijke Clieumlntenraad 43bull MIND 43bull Landelijk Platform GGZ 43bull Routewijzer naar werk 43bull Evaluatietool re-integratie 43bull Ervaringsdeskundigen 43bull Verhalen van ervaringsdeskundigen 44bull WerkWeb-Autisme 44bull Howie the Harp 44bull Tips van LPGGZ 44
42
7Ervarings-deskundigenenclieumlntenDoor clieumlntenraden clieumlntenorganisaties en ervarings-deskundigen te betrekken en met hen samen te werken kunnen professionals vanuit de GGZ en Werk amp Inkomen effectiever werken aan herstel en re-integratie Clieumlntenraden hebben een wettelijke basis in het kader van clieumlntenparticipatie Clieumlntenorganisaties zijn er op landelijk regionaal en lokaal niveau Zij ontplooien meerdere activiteiten zoals informeren lotgenotencontacten belangenbehartiging hersteltrajecten en het opbouwen van ervaringsdeskundigheid onder meer via opleidingen
Betrokkenheid clieumlnten en ervaringsdeskundigen bij regionale plannenInderegionalewerkateliersisveelgesprokenovermeerenbeterbetrekkenvanclieumlntenenervaringsdeskundigenZiehetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquometnameparagraaf26en28httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
IndeFrieseprojectgroepziteenclieumlntvertegenwoordigerdiezelfervaringsdeskundigeisverbondenaanhetHerstelcentrumFrieslandHijgeeftooktrainingenaandeprofessionalsBovendien
gaatderegioookeenreeksoverleggentebeleggenvoorclieumlntenDezezullenbegeleidwordendooreenervaringsdeskundigevanuithetHerstelcentrumhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
InhetprojectplanvanHollandRijnlandisveelaandachtvoorervaringsdeskundigheidendebetrokkenheidvanclieumlntenInLeidenbestaatallangeretijdStichtingZonwaarinervaringsdeskundigenzijnvertegenwoordigdErvaringsdeskundigenadviserenwaarnodigdegemeenteenuitvoerderszoalsklantmanagersOokverzorgenzijregelmatigtrainingenDaarnaastisStichtingPlatformSamenwerkenbetrokkenbijderegionalesamenwerkingZijorganiserenonderanderedialoogtafelsHierwordtdoorgepraatoverdebetekenisvanwerkvoorduurzaamherstelBeideorganisatieszullenookindearbeidsmarktregioHollandRijnlandactiefwordenzoalsopgenomeninhetplanvanaanpakvanderegioClieumlntenenclieumlntenorganisatieshebbeneenbelangrijkeplekgekregeninhetregionaleplanvanaanpakZoiservoorzieninmaatjesvoorclieumlntenWethouderMarleenDamenvanLeidenldquoZorsquonmaatjeziettochweeranderedingendaneenprofessionalHijofzijheeftookeenandererolendatkanelkaargoedaanvullenrdquohttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsbouw-samenwerking-op-vanuit-de-praktijk-en-niet-vanaf-de-bestuurstafels
43
Landelijke ClieumlntenraadDeLandelijkeClieumlntenraad(LCR)isingesteldbijwet(SUWI)omdeclieumlntenparticipatieinhetveldvanWerkampInkomenvormtegevenDeLCRisdekoepelvanlokaleenregionaleclieumlntenradenbijgemeentenenUWVhttpwwwlandelijkeclientenraadnl
MINDMINDisin2016ontstaanenwilpsychischeproblemenvoorkomenenmensendiehiermeetemakenhebbenondersteunenDitdoetMinddoorinformatietebiedenonderzoektedoenprojectenuittevoerenenactietevoerenSamenmetclieumlnten-enfamilieorganisatiesmaatschappelijkeorganisatiesonderzoekersambassadeursendonateursMINDiseeninitiatiefvanFondsPsychischeGezondheidKorrelatieenhetLandelijkPlatformGGZhttpswijzijnmindnl
Landelijk Platform GGZMINDLandelijkPlatformPsychischeGezondheid(voorheenLandelijkPlatformGGZLPGGZ)isdekoepelvanenvoorongeveertwintigclieumlnten-enfamilieorganisatiesindeGGZOpdesiteiseenoverzichttevindenvanregionaleclieumlntenorganisaties(RCOrsquos)clieumlntinitiatievenenprojectenViaRCOrsquoszijnervaringsdeskundigentevindenhttpwwwplatformggznllpggz
Routewijzer naar werkDeRoutewijzeriseenwebsitevanhetLandelijkPlatformGGZendeLandelijkeClieumlntenraad(LCR)Opdezesitekunnenclieumlntenallerhanderelevanteinformatievindenhttpwwwroutewijzernaarwerknl
Evaluatietool re-integratieDeEvaluatietoolre-integratieiseeninstrument(vragenlijst)datisgemaaktdoorhetVerwey-JonkerInstituutinopdrachtvandeLandelijkeClieumlntenraadenMINDHetgeeftdeclieumlntenraadinzichtinhoeUWVengemeentendebegeleidingvanpsychischkwetsbaremensenvormgevenwwwevaluatieggzenwerknl
ErvaringsdeskundigenErvaringsdeskundigenzijnalshetwarebovenhuneigenproblematiekuitgestegenZijkunnennuttigeadviezengevenaanprofessionalsSommigeervaringsdeskundigenzijnopgeleiddoordeGGZomeencoachenderoltespelenErvaringsdeskundigenzijntevindenviahetLPGGZmaarookviaregionaleclieumlntenorganisaties(RCOrsquos)enfamilieorganisatiesdeNederlandseVerenigingvoorAutisme(NVA)GGZ-instellingenofdehulplijnPandorahttpwwwplatformggznllpggz
lsquoErbestaateeneendimensionaalenstereotiepbeeldvanmensenmeteenpsychischeaandoeningMaarinwerkelijkheidisiedereenandersenzijndezeklantenerinallerleisoortenenmatenmetallerleiredenenenachtergrondenengevolgenvanhunaandoeningEengoedemanieromklantmanagersmeergripopdematerietegevenisdoorervaringsdeskundigeninteschakelenDeregionaleclieumlntenorganisatie(RCO)mobiliseertentraintervaringsdeskundigevrijwilligersomvoorlichtingtegevenaanklantmanagersZijvragennuvakeradviesEencursusvoormanagerswasookzeernuttigrsquoEen gemeentelijke beleidsmedewerker en ervaringsdeskundig
44
lsquoVeelklantmanagersvullenhetvoordeklantinindeluwtehoudenTerwijlerheelwatclieumlntenmetpsychischeproblematiekzijnvoorwiehetgoedisomtewerkenendiegraagwillenwerkenDepsychischeaandoeningislangnietaltijdoverdegehelelinieinvaliderendWerkhelptomeigenkrachtteontwikkelenenkanbijdragenaanhersteldoorweergeloofteontwikkelenindeeigencompetentiesensociaalenmaatschappelijkbetrokkentezijnErvaringsdeskundigheidhelptbijhetzoekennaardejuistewerk(ervarings)plekrsquoEen projectcooumlrdinator van ZONactief en ervaringsdeskundige
Verhalen van ervaringsdeskundigenDesiteUWVperspectiefiseenplatformvoorendoormensenmeteenarbeidsongeschiktheidsuitkeringHieropverhalenvlogsenvideorsquosonderandereditverhaaloverwerkenmetautismehttpsperspectiefuwvnlartikelendroom-wordt-waarheid
WerkWeb-AutismeHetprojectlsquoWerkWeb-AutismersquodateeninitiatiefisvanmeerdereorganisatieswaaronderdeNederlandseVerenigingvoorAutismebeoogteenzelfmanagementmethodiekteontwikkelenomnormaal-tothoogbegaafdemensenmetautismesamenmetbetrokkenprofessionalsteondersteunenbijhetvindenenbehoudenvanwerkdatgoedbijhenpastDemethodiekgeeftinzichtindeeigeneffectiviteiteigenregietalentenenvoorkeurenDitzijnbelangrijkevoorwaardenvoorduurzamearbeidsparticipatiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsnieuwsbrief-samenwerking-ggz-en-wi-november-verschenen
Howie the HarpHowietheHarpiseengoedvoorbeeldvaneenopleidingtotervaringsdeskundigeDenaamisgebaseerdopdebijnaamvandeAmerikaanHowardGelddienaeenverblijfinpsychiatrischeinstellingenhetpeer-to-peer-conceptbedachtmensenmeteenpsychiatrischegeschiedeniszettenhunlevenservaringentalenteninomelkaarteondersteuneninhunherstelPameijereeninstellingvoormensenmeteenverstandelijkeofpsychiatrischebeperkinghaaldehetconceptnaarNederlandwwwhowietheharpnl
TIPS VAN LPGGZHetLPGGZdoetdevolgendeaanbevelingenaangemeentenbullKijkgoedwateenklantkanGebruikdebeschikbareondersteuningMaakgebruikvaninterventieszoalsjobcarvingbullWeesalertopeenstigmaookbijjezelfalsklantmanagerbullOnderschathetzelfstigmavanveelklantennietbullPasaanpakkengerichtopempowermenttoebullMaakgebruikvanervaringsdeskundigendiezijnopgeleiddoordeGGZomeencoachenderoltespelenZetheninalsadviseurbijdeteamsMaakhuninbrengstructureel
Colofon
DeroutekaartpsychischeaandoeningenenwerkVersie2november2017
DezeroutekaartiseenproductvandeProgrammaraadHetisonderdeelvanhetKennisnetwerkSamenwerking
GGZenWerkampInkomen
Deroutekaartgeefteenstandvanzakeneind2017weerNieuweontwikkelingeneninformatiewillenwegraag
opnemenUwsuggestiesvooraanvullingenkuntumailennaar
helpdeskimpulssamenvoordeklantnl
Samen vernieuwen we de dienstverlening aan werkgevers en werkzoekenden
23
HetZorginstituutNederlandheeftaangegevenwaardegrenzentussendedomeinenvanWerkampInkomenenGGZliggenTegelijkconstateerthetZorginstituutdaternogveelmisgaatindeafstemmingtussenbeidedomeinenzowelquabeleidalsuitvoeringhttpswwwzorginstituutnederlandnlpublicatiesrapport20160829bevorderen-van-participatie-van-clienten-met-een-psychische-stoornis
Casebesprekingen en regievoeringInsommigeregiorsquosisalervaringmetgemeenschappelijkeclieumlntbesprekingeninveelanderebestaathetvoornemendaartoeZieondermeerparagraaf27vanSamenwerkenaanwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
FrieslandheeftdriesubregionalecasusgroepenwaarinGGZgemeentenenUWVclieumlntenbesprekenDezecasusteamswordenndashzekerindebeginfasendashprofessioneelbegeleiddoortrainersendocentenvandeNoordelijkeHogeschoolLeeuwardenIndecasusgroepenwordtperclieumlnteacuteeacutenregievoerderbenoemdhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
CentraalindeaanpakvenderegioHollandRijnlandstaathetcasuiumlstiekoverlegDaarinoverleggenallebetrokkenpartijenovercasussendiezijzelfkunneninbrengenInhetoverlegwordtbepaaldwatermoetgebeurenwelkeafsprakennodigzijnenwiedaarbijbetrokkenzijnDaarbijwordtereacuteeacutenregiehouderbenoemdhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsbouw-samenwerking-op-vanuit-de-praktijk-en-niet-vanaf-de-bestuurstafels
GegevensuitwisselingEffectievesamenwerkingtussenWerkampInkomenenGGZkannietgoedplaatsvindenzonderdatgegevensoverdegemeenschappelijkeclieumlntuittewisselenDaarbijgaathetlangnietaltijdompuurmedischeinformatieOmherstelenparticipatiegoedtecombinerenishetvooralnodigominzichttedeleninwatiemandondanksdeaandoeningweacutelkanwatdeambitiesenwensenzijnenmetwelkeaanpassingenmogelijkrekeninggehoudenmoetenwordenHelaasbiedtdehuidigewet-enregelgevingrondgegevensuitwisselingenprivacygeenantwoordopallevragenvanprofessionalsHetbestedatzijdaaromkunnendoenishandelenindegeestvandewetgevingmaardaarbinnenopgewetensvollewijzewelzoekennaarpraktischeoplossingenInhetrapportSamenwerkenaanwerk(paragraaf47)wordtingegaanopgegevensuitwisselinghttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
httpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingensamenwerken-met-zorgprofessionals--gegevensuitwisseling-en-privacy
httpswwwdivosanlwerkwijzer-werk-en-inkomen-in-het-sociaal-wijkteamgegevensuitwisseling-beroepsgeheim-en-privacy
24
Protocollen gegevensuitwisselingInderegionalewerkateliersbleekdatinmeerdereregiorsquosafsprakenzijngemaakttussenGGZUWVengemeentenoverhoeomtegaanmetgegevensuitwisselingIndearbeidsmarktregioFrieslandiseenprotocolopgesteldvoordegegevensuitwisselingrondgezamenlijkeclieumlntenhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlageprivacyprotocol_frieslandpdfoverlay-context=nieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
Tips gegevensuitwisseling en privacybull Houdsteedsvoorogenwathetdoelisvande
gegevensuitwisselingDatwordtsnelvergetenGadusnawelkegegevensnoodzakelijkzijnvoorhetdoelkanhetookmetmindergaatdeuitvraagnietteverofisereenanderemanieromdegegevenstekrijgen(eisenvansubsidiariteitenproportionaliteit)
bull MedischeinformatieismeestalnietnodigalleeninformatieoverarbeidsmogelijkhedenenarbeidsbeperkingenMedischedossiersmogennietwordenuitgewisseldtenzijdeklantzezelfterbeschikkingstelt(enbeperkttotdevoorhetdoelrelevanteinformatie)
bull Vraagdeclieumlntaltijdtoestemmingvoorgegevensuitwisselingenlegdietoestemmingschriftelijkvast(datisoverigensgeenblancomachtiging)Legdeklantdaarbijzorgvuldiguitwaaromdegegevensnodigzijnenbeperkjetotgegevensdieechtnodigzijn
bull SomskunnencasusbesprekingentussenzorgverlenerenklantmanagersanoniemzijnBijniet-anoniemecasus-besprekingenisschriftelijketoestemmingvandeclieumlntvereist
bull Indriegesprekkenkomtinformatiesnelnaarboven
bronTekstinparagraaf47p3132Samenwerkenaanwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
Visie LCR op privacy en gegevensuitwisselinghttpswwwlandelijkeclientenraadnlContentDownloads141112-factsheet-privacypdf
Algemene uitgangspunten begeleiding naar werkbull Sluitaanbijdewensenendoelenvandeklant Werkenisvoormensenmeteenpsychischeaandoeningniet
altijdmakkelijkOmdemotivatietekunnenopbrengenishetdaaromextrabelangrijkdathetwerkzogoedmogelijkaansluitbijdekwaliteitenwensenendoelenvandepersoon
bull Werkvanuiteenintegralebenadering Wanneeriemandbehandelingnodigheeftishetbelangrijk
datdebehandelinggoedafgestemdisophettrajectnaarwerkDitgeldtookvoor(blijvende)ondersteuningdieiemandnodigheeftGoedeafstemmingvanbehandelingondersteuningenbegeleidingisessentieel
bull Denkinmogelijkheden IedereenkanietsDatishetaangrijpingspuntvoorbegeleiding
naarwerkWeescreatiefinhetbedenkenvanoplossingenvoorproblemenenvertaalmogelijkebeperkingenoppraktischemanierinmogelijkhedenFixeerjealsbegeleidernietopdeaandoeningBedenkdatfunctiesaanpasbaarzijn
25
bull Zorgvoorvoldoendeuitdaging IedereenkanzichontwikkelenWathiervoornodigisis
voldoendeuitdagingEenuitdagingis100maatwerkenvooriedereenverschillendMaarvooriedereengeldtalsietstemoeilijkoftemakkelijkisontwikkeljejezelfniet
bull Hetkanenmagmisgaan BijuitdagingenhoortdathetmiskangaanMaarhet
alternatiefnietsdoenofalleenmaarveiligekeuzesmakenisnietbeterTegenslagenenfaalervaringenzijneenonderdeelvaneenleerproces
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
App Many ondersteunt samenwerkingIndediverseregionalewerkateliersisnaarvorengekomendaterveelbehoefteisaanwisselwerkinghetuitwisselenvankennisencontactleggenmetelkaarDaarombiedenweuhetgebruikvandeappManyaanHetiseenbestaandeappwaarineencommunicatiekanaalisaangemaaktSAMENWERKINGGGZENWampImettoevoegingvan1 De35arbeidsmarktregiorsquos2 10categorieeumlnzoalsinterventiesfinancieumlnenGebruikdeappomeenvraagstellenofeenberichtophetprikbordachtertelateninhetcommunicatiekanaallsquoKennisnetwerkGGZenWampIrsquoDitkuntuzowelopregio-niveaudoenofineencategorieEencategorieisregio-overschrijdendBijeenregiokrijgenalleendiegenendevraagteziendieookdedesbetreffenderegiohebbengeselecteerdDeappistevindeninbull iTunesbull GooglePlaybull WindowsPhone
HoedeappteinstallerenentegebruikenDatisheeleenvoudigVolgdeinstructiesindehandleidingOfziedepaginahttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsapp-many-versterkt-het-kennisnetwerk-ggz-en-werk-inkomen
HetcommunicatiekanaallsquoKennisnetwerkGGZenWampIrsquoiseenbeslotenkanaalWiltuookandereprofessionalsuitnodigenomtekennisuittewisselenStuurdaneene-mailnaarhelpdeskimpulssamenvoordeklantnlovvappManyendegegevensvandeprofessional(naamorganisatiefunctieene-mailadres)
Ondersteuning door de ProgrammaraadDeProgrammaraadheefteenspecialepaginaopzijnsitelsquoSamenvoordeklantrsquooverwerkpsychischeaandoeningenensamenwerkingtussenprofessionalsuitGGZenWampIHieroponderanderdoorverwijzingennaarondersteunendeproductenhttpswwwsamenvoordeklantnlpsychische-aandoening-en-werk
MaandelijksverschijntdedigitaleNieuwsbriefSamenwerkingGGZenWampIHierinveelpraktischetipsenervaringenronddeuitvoeringvanderegionaleplannenvanaanpakOponderstaandepaginanadereinformatielinksnaardereedsverschenennieuwsbrievenendemogelijkheidomje(gratis)teabonnerenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsnieuwsbrief-samenwerking-ggz-en-wi
26
4Kennis enkennisdelenInhoudbull Regionale werkateliers en plannen van aanpak 27bull Divosa 27 bull SBCM 27bull ParticipatieCampus 28bull Phrenos 28bull Tranzo 28bull Samen Sterk Zonder Stigma 28 bull GGZ Nederland 28bull AKC 29bull MMM 29bull Centrum Inclusieve Arbeidsorganisatie 29bull MIND 29bull LPGGZ 29 bull App Many 29bull Trimbos-instituut 29bull Movisie 29
27
4KennisenkennisdelenOm beter en effectiever samen te werken is het delen van bestaande en opbouwen van nieuwe kennis onontbeerlijk Zowel binnen de domeinen GGZ en Werk amp Inkomen als daartussen In dit hoofdstuk van de routekaart onder meer links naar vindplaatsen van kennis zoals kenniscentra en organisaties alsmede hun opleidingen en trainingen We beperken ons daarbij tot non-profit organisaties Dat neemt niet weg dat er ook een relevant aanbod van trainingen en opleidingen is van commercieumlle partijen
Regionale werkateliers en plannen van aanpakKennisdelingwaseenbelangrijkonderwerpinderegionalewerkateliersInderegionaleplannenvanaanpakisdeweerslagdaarvanduidelijkterugtevindenininitiatievenrondthemabijeenkomstengezamenlijketrainingenenopleidingenoverzichtenvanproducteneninterventieskenniskringenopbouwvaneenregionalesocialekaartetcInhoofdstuk2vanhetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquozijnzebeschrevenmetnameinparagraaf26httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
KennisdeleniseenbelangrijkepijlervanhetplanvanaanpakinWest-BrabantDaarbijgaathetmetnameomeffectieveinterventiesenaanpakkenDesamenwerkendepartijengaantrainingenenworkshopsorganiserenbijvoorbeeldoverdevraaghoejeeenpsychischeaandoeningherkentOfwatgemeentenenUWVinhuishebbenaanbegeleidingsmogelijkhedenrichtingwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwssamen-werken-aan-werk-west-brabant
DivosaDivosaisdeverenigingvanleidinggevendeninhetsociaaldomeinOpdesitevanDivosazijnverschillendewerkwijzerstevindenoverdere-integratievanmensenmeteenpsychischeaandoeningalsmedeeendigitalekenniswijzereene-learningeentrainingvoorklantmanagersendiverseanderehulpmiddelenhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
SBCMSBCMishetKenniscentrumenAampO-fondsindesocialewerkgelegenheidHetdoelvanSBCMismiddelshaaractiviteitenbijdragenaanpassendbetaaldenduurzaamwerkvoormensenmeteenafstandtotdearbeidsmarktSBCMheeftmeerderetrainingenvoordiversedoelgroepeneene-learningenheeftdiverseandererelevanteproductenzoalshandreikingenvoorbegeleidingDeSBCM-productenzijndeelstevindenindeParticipatieCampuswwwsbcmnlproducten
28
ParticipatieCampusDeParticipatieCampusiseeninitiatiefvanDivosaenSBCMterbevorderingvanhetvakmanschapindeuitvoeringDeParticipatiecampusgeefttoegangtotverschillendee-learningsdigitalekenniswijzersenandereproductenRegistratie(gratis)isvereistwwwparticipatiecampusnl
httpsparticipatiecampusnlkenniswijzers
httpsparticipatiecampusnlelearningaanbod
PhrenosPhrenosishetkenniscentrumvoorernstigepsychischeaandoeningen(epa)OpdesitevanPhrenosstaatveelinformatieoverEPA(ernstigepsychischeaandoeningen)enwerkrichtlijnenbijeenkomstenkenniskringenaanpakkeneninterventiesPhrenosbeheertenontwikkeltdeinterventieIPS(IndividuelePlaatsingenSteun)enverzorgtdeopleidingtotIPS-jobcoachhttpswwwkenniscentrumphrenosnl
TranzoTranzoishetwetenschappelijkcentrumvoorzorgenwelzijnvanTilburgSchoolofSocialandBehavioralSciencesTilburgUniversityDemissieishetverbindenvanwetenschapenpraktijkophetgebiedvanzorgenwelzijnhttpswwwtilburguniversityedunlonderzoekinstituten-en-researchgroepentranzo
TranzokentverschillendeAcademischeWerkplaatsenwaarinderelatietussenpsychischeaandoeningenenwerkcentraalstaatmetnamedeAcademischeWerkplaatsArbeidenGezondheidhttpswwwtilburguniversityedunlonderzoekinstituten-en-researchgroepentranzoacademischewerkplaatsenarbeid-en-gezondheid
Samen Sterk Zonder StigmaDesitevanSamenSterkZonderStigma(SSZS)geeftondermeertoegangtoteentraininglsquoSelecterenzondervooroordelenrsquodee-learninglsquoOpenheidpsychischegezondheidwerktrsquoendeapplsquoSterkophetWerkrsquoBovendienpresentatiesvanwerkambassadeursenworkshopsamppresentatiesopmaatwwwsamensterkzonderstigmanl
ZieookparagraafoverSSZSinhoofdstuk6pagina38
GGZ NederlandGGZNederlandisdebrancheorganisatievoorinstellingenindegeestelijkegezondheidszorgenverslavingszorgSteedsmeerGGZ-instellingenzienwerkenparticipatiealsnuttigeennoodzakelijkeonderdelenvangenezingenrehabilitatieenintegrerendieinhunbehandelingBijvoorbeeldmetarbeidsmatigedagbehandelingofwerkonderbegeleidingvangespecialiseerdetrajectbegeleidersofjobcoachesvaakineenambulantbehandelteamOpdewebsitevanGGZNederlandisveelrelevanteinformatietevindenbijvoorbeeldoverdeontwikkelingvane-mentalhealthhttpwwwggznederlandnl
httpswwwzorgkaartnederlandnlggz
29
AKCHetArbeidsdeskundigKenniscentrum(AKC)heeftvelerelevantepublicatiesenorganiseertdaarnaastregelmatigbijeenkomstenhttpswwwarbeidsdeskundigennlakc
MensenMetMogelijkhedenInhetprojectMensenMetMogelijkheden(MMM)werken21beroepsgroepenenhunorganisatiessamenaanhetbevorderenvandeparticipatievanmensenmeteenpsychischekwetsbaarheidViadesitevanMMMisondermeereentrainingtoegankelijkdieindividueelmaarookgroepsgewijs(bijvoorbeeldinberoepsmatiggemengdegroepen)gevolgdkanwordenDaarnaastondermeereenInspiratieboekhttpwwwmmm-mensenmetmogelijkhedennl
Centrum Inclusieve ArbeidsorganisatieHetCentrumInclusieveArbeidsorganisatie(CIAO)kanhelpenmethetbetertoegankelijkmakenvaneenarbeidsorganisatievoormensenmeteenbeperkingondermeerdoorInclusiefHerontwerpvanWerk(IHW)HetCIAOiseengemeenschappelijkinitiatiefvandeUniversiteitMaastrichtenUWVhttpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgexpertisecentrum
ZieookparagraafoverCIAOinhoofdstuk5pagina35
MINDMINDwilpsychischeproblemenvoorkomenenmensendiehiermeetemakenhebbenondersteunendoorinformatietebiedenonderzoektedoenprojectenuittevoerenenactietevoerenMINDiseeninitiatiefvanFondsPsychischeGezondheidKorrelatieenhetLandelijkPlatformGGZhttpswijzijnmindnl
Landelijk Platform GGZHetLandelijkPlatformGGZ(LPGGZ)iseenkoepelvanclieumlnten-enfamilieorganisatiesindeGGZHetLPGGZstreefternaardepositievanmensenmeteenpsychischeaandoeningstructureelteverbeterenondermeerviaallerhandeprojectenwaaronderlsquoopenvoorwerkrsquohttpwwwplatformggznllpggz
httpwwwplatformggznllpggzopen_voor_werk
App ManyViadeappManykunnenprofessionalsenanderebetrokkeneninderegioinformatieenvragenuitwisselenZieparagraafAppManyondersteuntsamenwerkinginhoofdstuk3Zieparagraafoverappmanyinhoofdstuk3paginanummer25
Trimbos-instituutHetTrimbos-instituutwildegeestelijkegezondheidverbeterendoorhetdelenvankennisHetTrimbosInstituutontwikkeltinterventiesenbeheerteenwebsitemeterkendeinterventiesindelangdurigeGGZhttpswwwtrimbosnl
httpserkendeinterventiesggztrimbosnl
MovisieMovisieishetlandelijkkennisinstituutenadviesbureauvoorhetsociaaldomeinMovisiebeheertondermeerdedatabankeffectievesocialeinterventieshttpswwwmovisienl
httpswwwmovisienleffectieve-sociale-interventies
30
5Werkgevers
en banenInhoudbull Psychosociale arbeidsbelasting 31bull Werkgeversbenadering en -dienstverlening 31bull Tips van professionals 32bull Instrumentarium Participatiewet 32bull Banenafspraak 33bull Doelgroepregister 33bull Samen Sterk Zonder Stigma 33 bull Werkambassadeurs 33bull Locus 33bull De Normaalste Zaak 34bull Onbeperkt Ondernemen 34bull Begeleidingskaarten psychische beperking 34bull Handreikingen 34bull Harrie en Werkmaat 34bull Centrum Inclusieve Arbeidsorganisatie 35bull Tips van Samen Sterk Zonder Stigma voor de advisering van werkgevers 35
31
5WerkgeversenbanenEr is - terecht - veel aandacht voor het (terug)leiden van mensen met een psychische aandoening naar de arbeidsmarkt Maar preventie van uitval is stap eacuteeacuten Dat moet gestalte krijgen in de werksituatie bij de werkgever
Bij re-integratie zijn werkgeverscontacten onontbeerlijk Dit is vanouds iets van het domein Werk amp Inkomen en loopt met name via de zogenaamde werkgeversservicepunten van UWV en gemeenten Naarmate de GGZ meer belang hecht aan werk vindt ook daar werkgeversbenadering plaats bijvoorbeeld in het kader van IPS Het is van belang dat op elkaar af te stemmen de werkgever zo min mogelijk te belasten met allerlei verschillende contacten en arrangementen en de werkgever zoveel mogelijk te ontzorgen De Participatiewet heeft daar een aantal moge-lijkheden voor gecreeumlerd Daarnaast kunnen herontwerp van werk en specifieke ondersteuning helpen bij een goede integratie van werknemers met een psychische aandoening in een bedrijf
Psychosociale arbeidsbelasting Psychosocialearbeidsbelasting(PSA)iseenbelangrijkerisicofactorvooruitvalenpsychischekwetsbaarheidHetterugdringenofvoorkomenvanPSAisdanookeenhoeksteenvangoedARBO-beleidIndeHandreikingPsychosocialearbeidsbelastingstaantalvanaanknopingspuntendaarvoorhttpwwwdearbocatalogusnlsitesdefaultfilesstvdahandreikingenhandreiking_psapdf
httpswwwarboportaalnlexterne-bronneninstrumentenhandreiking-psychosociale-arbeidsbelasting-psa
Werkgeversbenadering en -dienstverleningLeesoverwerkgeversbenaderingenwerkgeverscontacteninlsquoSamenwerkenaanwerkrsquoparagraaf3738en41alsmedeindewerkwijzersvanDivosahttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
httpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--werk-samen-met-werkgevers
InhetDrentseplanvanaanpakstaateengezamenlijkewerkgeversbenaderingcentraalDeGGZ-trajectbegeleidersnaarwerksluitenaanbijdeaccountmanagersvangemeentenenUWVinhetWerkgeversservicepunthttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwswerkgevers-centraal-plan-van-aanpak-drenthe
Dewerkgeversservicepuntenspeleneenbelangrijkerolindeondersteuningvanwerkgeversbijhetindienstnemenvanwerknemersmet(psychischeenandere)beperkingenhttpswwwwerknlwerk_nlwerkgeverwervingsadvieswerkgeversservicepunt
32
OpdesitelsquoSamenvoordeklantrsquovandeProgrammaraadisveelrelevanteinformatietevindenoverwerkgeversbenaderingenwerkgeversdienstverleninghttpswwwsamenvoordeklantnlwerkgeversdienstverlening
httpswwwsamenvoordeklantnlwerkgeversdienstverleningwerkgeversservicepunten
Werkgeversservicepuntenperarbeidsmarktregiohttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagewerkgeversservicepunten_22_08_2017pdfoverlay-context=arbeidsmarktregios
Tips van professionalsbull Netwerkontwikkelingmetwerkgeversisvangrootbelang
Geefindecontacteneenduidelijkenreeumlelbeeldvanwateenwerkgeverkanverwachten
bull OntzorgdewerkgeverZijvrezenextrabelastinglsquogedoersquoeneenvergrotekansopuitvalErvaringenvanuitbijvoorbeeldIPSlatenziendatditzekernietaltijdterechtisEengoed
middelomwerkgeverstehelpenisdeno-riskpoliswaarmeewerkgeverszijningedekttegenmogelijkeuitvaldoorziektevandenieuwewerknemer
bull Benutdemogelijkhedenvanbegeleidingvanwerkgeversendecollegarsquosopdewerkvloervandenieuwewerknemer
bull Neembezwarenserieusmaarprobeerzeteontzenuwenofbeheersbaartemakenbijvoorbeelddoordeinzetvaneenjobcoach
bull Alshetluktomeenklantmeteenpsychischprobleemsuccesvolteplaatsenopentdatdewegvooranderenzoisdeervaringvanbegeleiders
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
GGZ-instellingRoadsenuitzendketenAdeccogaansamenwerkenommeermensenmeteenpsychischeaandoeningaaneenbaantehelpenenhengoedtebegeleidenDebasisvandezepubliek-privatesamenwerkingisdatiederdoetwaarhijgoedinisbullAdeccoheefteenwerkgeversnetwerkenvacaturesbullRoadsheeftdecapaciteitenervaringommensenmetpsychischeaandoeningentebegeleidenookinhetwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsgoed-op-weg-met-publieke-private-samenwerking
Instrumentarium ParticipatiewetDeParticipatiewetbiedtmeerderemogelijkhedenomeenwerkgeverteontzorgenenomhethaalbaartemakeniemandmeteenbeperkingindiensttenemenzoalseenloonkostensubsidieofno-riskpolisZievooreenhandzaamoverzichtvandeinstrumentenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwskennisdocumenten-geactualiseerdhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagekennisdocumentondersteuningmensenpwet-versiefeb17pdfoverlay-context=userspearl-hartgers
33
BanenafspraakInhetSociaalAkkoordisvastgelegddatwerkgevers125000extrabanenvoormensenmeteenarbeidsbeperkingmoetencreeumlrenwaarvan25000bijdeoverheiden100000inhetbedrijfslevenDeafsprakentussensocialepartnersenkabinetzijnookvastgelegdindeWetbanenafspraakenquotumarbeidsbeperkten(WetBQA)httpswwwsamenvoordeklantnlwettenbanenafspraak
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlageofficiele_versie_kennisdocument_wet_banenafspraak_en_quotum_arbeidsbeperkten_-_zomer_2017pdfoverlay-context=
httpswwwsamenvoordeklantnlwetten
DoelgroepregisterHetdoelgroepregisterbevatkandidatendieinaanmerkingkomenvoordebanenafspraakofdiemetanderewoordenmeetellenvoorhetbehalenvandeafgesprokenaantallenVoorwerkgeverskanhetvanbelangzijnomiemandvanuithetdoelgroepregisterteplaatsenomzoaanbijtedragenaanhetrealiserenvandeverplichtingenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwskennisdocumenten-geactualiseerd
Samen Sterk Zonder StigmaSamenSterkZonderStigmazetzichinvoorzichinvooreensamenlevingwaariniedereenopenkanzijnoverpsychischeaandoeningenBespreekbaarheidvanpsychischeaandoeningenophetwerkleidttoteerderhulpzoekenminderziekteverzuimgrotereproductiviteitenminderpresenteiumlsme(menisaanwezigmaar
doetnietsnuttigsmeer)watookveelvoordelenvoordewerkgeveropleverthttpswwwsamensterkzonderstigmanlgclid=CIzNpJLFjdMCFQaVGwod-1oMdA
DorienVerhoevenvandeStichtingSamenSterkZonderStigmahieldop12april2017eenpresentatieoverstigmaendebenaderingvanwerkgevershttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagestigma_en_de_benadering_van_werkgeverspdfoverlay-context
ZieookparagraafoverSSZSinhoofdstuk6pagina38
WerkambassadeursDewerkambassadeurszijneeninitiatiefvanSamenSterkZonderStigmawerknemersmeteenpsychischeaandoeningdiewerkenbinnengewonebedrijvenenzichdaarinzettenvoordebevorderingvanbespreekbaarheideneenveiligecultuurhttpswwwsamensterkzonderstigmanlover-onsambassadeurs
LocusLocusiseenin2011opgerichtpubliek-privaatnetwerkvanbedrijvengemeentenenSW-bedrijvendathelptmensenmeteenafstandtotdearbeidsmarktopeenduurzamemanierintezettenhttpwwwlocusnetwerknl
34
De Normaalste ZaakDeNormaalsteZaakiseennetwerkvankleinereengroterewerkgeversdiestrevennaarlsquoinclusiefondernemenrsquoOpwwwdenormaalstezaaknlzijnondermeeroverzichtentevindenvanregelingenvoorwerkgeversdiewerknemersmeteenarbeidsbeperkingindienstnemenwwwdenormaalstezaaknl
Onbeperkt OndernemenDewebsitewwwonbeperktondernemencombevatvoorbeeldentipsenhandreikingenvoorwerkgeversdiearbeidsgehandicaptenindienstwillennemenOokdebegeleidingdaarvankomtnadrukkelijkaanbodwwwonbeperktondernemencom
Begeleidingskaarten psychische beperkingDeBegeleidingskaartengevensnelinzichtindegedragskenmerkenvandemedewerkermeteenpsychischebeperking(watzieik)enhoedaarhetbestmeeomgegaankanworden(watdoeik)EriseenversievoordewerkgevereneenversievoordebegeleidervanSocialeWerkvoorzieningofWerkbedrijfDekaartenzijnontwikkelddoorSBCMhttpswwwsbcmnlfileadminsbcm_datasectorenduurzame_banenbegeleidingskaarten_interactief_defpdf
HandreikingenSBCMheefthandreikingenontwikkeldomdeongeschrevenregelsineenbedrijfinzichtelijktemakenDoorvoorafinformatietekrijgenkandenieuwecollegazichgedragenzoalsdatbijdewerkgevergebruikelijkisHetisteoverwegenomwerkgeversopdezedocumententewijzenalszekandidatenmeteenpsychischebeperkingindienstnemen
httpswwwsbcmnlfileadminsbcm_dataproductenduurzaam_werkverbandproductendownloadsHandreiking_aan_het_werk_met_nieuwe_collegas_interactief_defpdf
httpswwwsbcmnlfileadminsbcm_dataproductenduurzaam_werkverbandproductendownloadsSBCM_Checklist_Spelregels_werkgeverpdf
httpswwwsbcmnlfileadminsbcm_dataproductenduurzaam_werkverbandproductendownloadshandreiking_begeleiding_op_de_werkvloerpdf
Harrie en WerkmaatHarrieisbedachtdoorCNVJongerenEenlsquoHarriersquoiseendirectecollegavaneenwerknemermeteenbeperkingdieoptreedtalsbegeleiderHarriestaatvoorHulpvaardigAlertRealistischRustigInstruerendenEerlijkhttpwwwikbenharrienl
SBCMenFNVhebbeneenvergelijkbaaraanbodontwikkeldalsdeHarrienamelijkdeWerkmaatZiehttpswwwsbcmnlproductenduurzaam-werkverbandproductenmaatjes-voor-medewerkers-met-arbeidsbeperkinghtmlL=0
35
Centrum Inclusieve ArbeidsorganisatieHetCentrumInclusieveArbeidsorganisatie(CIAO)eeninitiatiefvandeUniversiteitMaastrichtenUWVzetzichinomarbeidsplaatsenteontwerpenbijreguliereorganisatiesvoormensenmeteenafstandtotdearbeidsmarktookvoormensenmetpsychischeaandoeningenDaarbijwordtdemethodiekInclusiefHerontwerpvanWerk(IHW)toegepasthttpwwwinclusievearbeidsorganisatieorg
httpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgmethoden-instrumenteninclusief-herontwerp-van-werk
VanuitdieinvalshoekisdeMaastrichtseWerkcapaciteitMonitor(MWcopyM)aangepastvoorgebruikdoorGGZ-trajectbegeleidersDeMWcopyMiseenhulpmiddelvoorhetschattenenmonitorenvandewerkcapaciteitvanmensenmeteenernstigepsychischeaandoening(EPA)ensteltbegeleidersinstaathetfunctionerenophetwerktebesprekenhttpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgmethoden-instrumentenmaastrichtse-werkcapaciteit-monitor
HetartikellsquoLendingaHelpingHandatWorkAMultilevelInvestigationofProsocialMotivationInclusiveClimateandInclusiveBehaviorrsquogaatinopdenoodzaakvanlsquoinclusiefgedragrsquovanindividuelewerknemersmaarookteamsendegehelearbeidsorganisatievooreensoepeleintegratievanwerknemersmet(psychischeofandere)beperkingenhttpslinkspringercomarticle101007s10926-016-9680-z
Tips van Samen Sterk Zonder Stigma voor de advisering van werkgeversbull Praatmetinplaatsvanoverbull Leerdesignalenherkennenbull Focusopwatjekuntbeiumlnvloedenbull Creeumlereenveiligewerksfeerbull Pakdeoorzakenvanstressaanbull Blijfingesprekingevalvanziektenbull Helpcollegarsquosermeeomgaanbull Weesalertopnegatiefgedraghttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagestigma_en_de_benadering_van_werkgeverspdfoverlay-context
36
6Stigma
Inhoudbull Stigma en zelfstigma 37bull Stigma bestrijden 37 bull Handboek destigmatisering bij psychische aandoeningen 38 bull Destigmatiseringsinterventies 38bull Empowerment en doorbreken zelfstigma 38bull Samen Sterk Zonder Stigma 38 bull Werkambassadeurs 39bull Kennisthema stigma van Kenniscentrum Phrenos 39bull Vertellen of verzwijgen 39bull Tips 40
37
6StigmaEen van de grootste obstakels op weg naar werk is het stigma dat rust op psychische aandoeningen Stigma in de samenleving bij werkgevers en toekomstige collegarsquos Maar soms ook bij professionals en begeleiders En niet in het minst bij de persoon zelf zelfstigma Wat weten we over stigma en hoe daarmee om te gaan
Destigmatisering Drie gouden regels voor professionalsbullNeemeenopenhoudingaantegenoverdeclieumlntbullZorgdatjeenigekennishebtoverstigmaendestigmatiseringbullPleegreflectieopjeeigenaannames
Stigma en zelfstigmaZorsquon40vandeNederlanderskrijgtzelftemakenmeteenpsychischeaandoeningenTochbrengtheteenstigmametzichmeeDatleidttoteenkleinerekansopwerk90vandemensenmeteenpsychischeaandoeningzegtlasttehebbenvandegevolgenvanhetstigmazoblijktuitonderzoekDiegevolgenzijnminderkansopwerkminderzelfvertrouweneennegatiefzelfbeeldenzelfssociaalisolementEenderdetoteenkwartvandebetrokkenenvoeltzichgediscrimineerdofoneerlijkbehandeldDatleidterbij20toeervanaftezienwerktezoekenofeenopleidingtegaandoenHetstigmadatdebuitenwereldoplegtwordtvaakeigengemaaktdoordebetrokkeneHetstigmawordtgeiumlnternaliseerdenerontstaateenzelfstigmaDitisextraschadelijkEenstigmazouiemandnogkunnenmotiverenomhettegendeeltebewijzenMaarbijeenzelfstigmaverzetiemandzichnietmeertegenhetstigmahttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsstigma
HetartikellsquoHowandwhenstereotypesrelatetoinclusivebehaviortowardpeoplewithdisabilitiesrsquogaatinopdegevolgenvannegatievestereotypenenhoudingenvanwerkgeversenwerknemerstenopzichtevanwerknemersmetbeperkingen(waarondepsychischeaandoeningen)httpwwwtandfonlinecomdoiabs1010800958519220151072105
Stigma bestrijdenInparagraaf36vanhetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquoeencompactoverzichtvanhoestigmakanwordentegengegaanhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
IndelsquoWerkwijzerPsychischeaandoeningenenlichteverstandelijkebeperkingenHandboekvoormaatwerkbijhetbegeleidennaarwerkrsquogaatparagraaf23overhetwakenvoorstigmatiseringDaarinondermeertipshoetehandelenalsbegeleiderOokbegeleiderskunnenzichnietaltijdonttrekkenaanhetdenkeninstereotypenalshetgaatompsychischeaandoeningenBijvoorbeelddoorerautomatischvanuittegaandatwerknietaandeordeisofandershooguitsimpelwerkofonbetaaldwerkZiebijvoorbeeldhoofdstuk1enparagraaf22vandeWerkwijzerRe-integratievanklantenmetpsychischeaandoeningenhttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--waak-voor-stigmatisering
38
Hoe kun je als begeleider destigmatisering bevorderen Tips van Dorien Verhoeven van Samen Sterk Zonder Stigmabull Weetdaterzoietsalsstigmaenzelfstigmaisendathet
heelvaakvoorkomtbull Zorgdatjeenigekennishebtoverstigmaendewerking
ervanbull Weesjebewustvanjeeigenideeeumlnen(voor)oordelenKijk
daareerlijknaarbull WeethoejeeengesprekaangaatmetdeclieumlntBiedt
openingenlaatmerkendatjeopenstaatbegriphebtetcbull Probeersamenmetdeclieumlnttoteenoplossingtekomen
bijvoorbeeldoverdevraagopenheidtegevenaaneen(potentieumlle)werkgeverofniet
bull GebruikwaarmogelijkmethodiekenzoalsCORAL(zieeldersindezenieuwsbrief)
bull Nodigeenvanonzewerkambassadeursuitomtevertellenoverzijnofhaarervaringenmetstigmaophetwerkenhoedaarmeeomtegaan
httpswwwsamenvoordeklantnlnieuwssamen-sterk-zonder-stigma
Handboek destigmatisering bij psychische aandoeningenDithandboekbiedtveeloverzichteninzichtoverhoestigmatebestrijdenHethandboekisalleenindrukofalse-boektekoopbijdeuitgeverennietopinternetbeschikbaarWeeghelJvanPijnenborgMVanlsquotVeerJampKienhorstG(red)(2016)HandboekdestigmatiseringbijpsychischeaandoeningenPrincipesperspectievenenpraktijkenBussumCoutinhohttpsshopcoutinhonlstore_nlhandboek-destigmatisering-bij-psychische-aandoeningen-2027html
DestigmatiseringsinterventiesIndegeneriekemoduledestigmatiseringontwikkelddoorhetNetwerkKwaliteitsontwikkelingGGZondermeerinformatieoverdestigmatiseringsinterventiesenhandvattenvoorprofessionalsmaarookvoorclieumlntenzelfhttpwwwkwaliteitsontwikkelingggznlnetwerk
httpwwwkwaliteitsontwikkelingggznlprojectgenerieke-module-destigmatisering
Empowerment en doorbreken zelfstigmaEmpowermentvandeclieumlntkanhelpenhetzelfstigmatedoorbrekenDaarbijhelpenervaringsdeskundigenvanuiteengelijkwaardigepositie(ex-)clieumlntenomkeuzestemakenweerbijhunmotivatietekomenenteontdekkenwathunkwaliteitenenvaardighedenzijnenwatbijhenpasthttpswwwmovisienlpublicatiesnaar-hart-empowerment-deel-2
Samen Sterk Zonder StigmaDemissievanSamenSterkZonderStigma(SSZS)iseensamenlevingwaarinpsychischeproblematiekbespreekbaarisDatdoetSSZSondermeermethetprojectStigmaenWerkSSZSbiedtvoorlichtinghelptbijhetmakenvaneenplanvanaanpakorganiseertnetwerkenvanwerknemersmeteenpsychischeaandoeninginventariseertbestpracticesenontwikkeltinterventieshttpswwwsamensterkzonderstigmanl
39
VakbondenenondernemingsradenkunneneenbijdrageleverenaanhetbespreekbaarmakenvanpsychischeaandoeningenopdewerkvloerMogelijkhedendaartoewordenechterweinigbenutDitblijktuithetonderzoeklsquoPsychischeDiversiteitWerktvanSamenSterkzonderStigmaOmvakbondenenondernemingsradentehelpenmethetleverenvaneenbijdragezijnverschillendehulpmiddelenontwikkeldbull OnderzoekORampVakbondenPsychischeDiversiteitWerktbull ChecklistvoorOndernemingsradenbull FactsheetvoorOndernemingsradenbull Factsheetvoorvakbonden
WerkambassadeursDewerkambassadeurszijneeninitiatiefvanSamenSterkZonderStigmawerknemersmeteenpsychischeaandoeningdiewerkenbinnengewonebedrijvenenzichdaarinzettenvoordebevorderingvanbespreekbaarheideneenveiligecultuurhttpswwwsamensterkzonderstigmanlover-onsambassadeurs
httpswwwsamensterkzonderstigmanlverhalen
VeelvandeSSZS-ambassadeursverzorgenlezingenofpresentatiesZiehttpswwwsamensterkzonderstigmanlboek-een-ambassadeurverhalen_id=7442
Tips van ervaringsdeskundige Marieke van Keeken voor het aanpakken van stigmabull GanietvooronsdenkenmaarvraagengaingesprekEr
zijnallerleistereotypeninomloopdiedoorbreekjevooraldoorpersoonlijkcontact
bull PersoonlijkeervaringenmakenindrukindestrijdtegenstigmaVraagmensendiezelfkwetsbaarheidhebbenervarenomhunverhaaltedoenDatkaniemandzijnuitdeeigenorganisatiemaardewerkambassadeursvanSSZSkunnendatookdoen
bull ZorgvoorgoedeinformatieoverpsychischeaandoeningenenwerkHetisvaakeeneyeopenerdatbijnadehelftvandemenseninonslandooitzelfwordtgeconfronteerdmeteenpsychischprobleemEndateenaandoeninghelemaalnietalsvanzelfsprekendbetekentdatjenietkanwerken
LeeshaarverhaallsquoHoeikmijnzelfstigmadoorbrakrsquohttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwshoe-ik-mijn-zelfstigma-doorbrak
Kennisthema stigma van Kenniscentrum PhrenosFeitencijfersenontwikkelingenrondstigmaendestigmatiseringhttpwwwkenniscentrumphrenosnlkennisthemasstigma
Vertellen of verzwijgenIsopenheidovereenaandoeningverstandigofnietBijvoorbeeldineensollicitatieprocedureofophetwerkOpenheidishetideaalmaarindepraktijknietaltijdverstandigKenniscentrumPhrenosheefteenbrochureeninterventieomeengefundeerdeafwegingtemakenonderdetitelCORAL(concealorreveal)httpswwwkenniscentrumphrenosnlwp-contentuploads201506CORAL-NL_defpdf
40
SamenSterkzonderStigmaKenniscentrumPhrenosenTranzoTilburgUniversityontwikkelendezeaanpakverderwaarbijhetmeerwordttoegespitstopdeNederlandsesituatiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsverzwijgen-vertellen-coralnl-helpt
httpwwwkenniscentrumphrenosnldienstenprojecten-2doorontwikkeling-coral
TIPS bull Leg contactAngstenonbekendheidspeleneengroterolbijhetinstandhoudenvanstigmatiseringDaaromhelptcontactleggenmetmensenmeteenpsychischeaandoeninghetbesteomdestigmarsquosteverminderenDemanierwaaropjealsklantmanagercontactmaaktbepaaltofjestigmarsquosversterktofjuistvermindert(lsquoJamaarmetborderlinekunjetochnietmetkinderenwerkenrsquo)AlleenbegripvoleerlijkengelijkwaardigcontactvermindertstigmarsquosEnhetcreeumlerteenopenenveiligesfeerwaarindoorvragenstellenmeerbegripontstaat
bull Voorlichting en informatie over psychische aandoeningenErzijnveelverkeerdedenkbeeldenenmythes(lsquoautistenhebbengeengevoelrsquo)DoorjeteverdiepenindeverschillendepsychischeaandoeningenkrijgjeeenrealistischerbeeldOokklantenzelfbaserenzichvaakoponjuistedenkbeeldenenleggenzichzelfdaarmeeonnodigebeperkingenop
bull Zie psychische aandoeningen als deel van een continuuumlmWanneerjemensenmeteenpsychischeaandoeningzwart-wittegenovergezondemensenzetlijkenzevervanjeaftestaanMaariedereenheeftwelpsychischekwetsbaarheden
alsspreekangstofeenaanlegvoorsomberheidWanneerjepsychischeklachtenenkwetsbaarhedenzietalssymptomenopeenspectrumwaarjehogerenlagerkuntscorenisdatminderstigmatiserend
bull Maak vooroordelen en stigmarsquos bespreekbaar ook als begeleidersonderling
bull Gebruik het ICF-raamwerk om de gehele persoon in beeld te krijgen en niet alleen zijn of haar aandoeninghttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--waak-voor-stigmatisering
41
7Ervarings-deskundigen en clieumlnten
Inhoudbull Betrokkenheid clieumlnten en ervarings- deskundigen bij regionale plannen 42bull Landelijke Clieumlntenraad 43bull MIND 43bull Landelijk Platform GGZ 43bull Routewijzer naar werk 43bull Evaluatietool re-integratie 43bull Ervaringsdeskundigen 43bull Verhalen van ervaringsdeskundigen 44bull WerkWeb-Autisme 44bull Howie the Harp 44bull Tips van LPGGZ 44
42
7Ervarings-deskundigenenclieumlntenDoor clieumlntenraden clieumlntenorganisaties en ervarings-deskundigen te betrekken en met hen samen te werken kunnen professionals vanuit de GGZ en Werk amp Inkomen effectiever werken aan herstel en re-integratie Clieumlntenraden hebben een wettelijke basis in het kader van clieumlntenparticipatie Clieumlntenorganisaties zijn er op landelijk regionaal en lokaal niveau Zij ontplooien meerdere activiteiten zoals informeren lotgenotencontacten belangenbehartiging hersteltrajecten en het opbouwen van ervaringsdeskundigheid onder meer via opleidingen
Betrokkenheid clieumlnten en ervaringsdeskundigen bij regionale plannenInderegionalewerkateliersisveelgesprokenovermeerenbeterbetrekkenvanclieumlntenenervaringsdeskundigenZiehetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquometnameparagraaf26en28httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
IndeFrieseprojectgroepziteenclieumlntvertegenwoordigerdiezelfervaringsdeskundigeisverbondenaanhetHerstelcentrumFrieslandHijgeeftooktrainingenaandeprofessionalsBovendien
gaatderegioookeenreeksoverleggentebeleggenvoorclieumlntenDezezullenbegeleidwordendooreenervaringsdeskundigevanuithetHerstelcentrumhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
InhetprojectplanvanHollandRijnlandisveelaandachtvoorervaringsdeskundigheidendebetrokkenheidvanclieumlntenInLeidenbestaatallangeretijdStichtingZonwaarinervaringsdeskundigenzijnvertegenwoordigdErvaringsdeskundigenadviserenwaarnodigdegemeenteenuitvoerderszoalsklantmanagersOokverzorgenzijregelmatigtrainingenDaarnaastisStichtingPlatformSamenwerkenbetrokkenbijderegionalesamenwerkingZijorganiserenonderanderedialoogtafelsHierwordtdoorgepraatoverdebetekenisvanwerkvoorduurzaamherstelBeideorganisatieszullenookindearbeidsmarktregioHollandRijnlandactiefwordenzoalsopgenomeninhetplanvanaanpakvanderegioClieumlntenenclieumlntenorganisatieshebbeneenbelangrijkeplekgekregeninhetregionaleplanvanaanpakZoiservoorzieninmaatjesvoorclieumlntenWethouderMarleenDamenvanLeidenldquoZorsquonmaatjeziettochweeranderedingendaneenprofessionalHijofzijheeftookeenandererolendatkanelkaargoedaanvullenrdquohttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsbouw-samenwerking-op-vanuit-de-praktijk-en-niet-vanaf-de-bestuurstafels
43
Landelijke ClieumlntenraadDeLandelijkeClieumlntenraad(LCR)isingesteldbijwet(SUWI)omdeclieumlntenparticipatieinhetveldvanWerkampInkomenvormtegevenDeLCRisdekoepelvanlokaleenregionaleclieumlntenradenbijgemeentenenUWVhttpwwwlandelijkeclientenraadnl
MINDMINDisin2016ontstaanenwilpsychischeproblemenvoorkomenenmensendiehiermeetemakenhebbenondersteunenDitdoetMinddoorinformatietebiedenonderzoektedoenprojectenuittevoerenenactietevoerenSamenmetclieumlnten-enfamilieorganisatiesmaatschappelijkeorganisatiesonderzoekersambassadeursendonateursMINDiseeninitiatiefvanFondsPsychischeGezondheidKorrelatieenhetLandelijkPlatformGGZhttpswijzijnmindnl
Landelijk Platform GGZMINDLandelijkPlatformPsychischeGezondheid(voorheenLandelijkPlatformGGZLPGGZ)isdekoepelvanenvoorongeveertwintigclieumlnten-enfamilieorganisatiesindeGGZOpdesiteiseenoverzichttevindenvanregionaleclieumlntenorganisaties(RCOrsquos)clieumlntinitiatievenenprojectenViaRCOrsquoszijnervaringsdeskundigentevindenhttpwwwplatformggznllpggz
Routewijzer naar werkDeRoutewijzeriseenwebsitevanhetLandelijkPlatformGGZendeLandelijkeClieumlntenraad(LCR)Opdezesitekunnenclieumlntenallerhanderelevanteinformatievindenhttpwwwroutewijzernaarwerknl
Evaluatietool re-integratieDeEvaluatietoolre-integratieiseeninstrument(vragenlijst)datisgemaaktdoorhetVerwey-JonkerInstituutinopdrachtvandeLandelijkeClieumlntenraadenMINDHetgeeftdeclieumlntenraadinzichtinhoeUWVengemeentendebegeleidingvanpsychischkwetsbaremensenvormgevenwwwevaluatieggzenwerknl
ErvaringsdeskundigenErvaringsdeskundigenzijnalshetwarebovenhuneigenproblematiekuitgestegenZijkunnennuttigeadviezengevenaanprofessionalsSommigeervaringsdeskundigenzijnopgeleiddoordeGGZomeencoachenderoltespelenErvaringsdeskundigenzijntevindenviahetLPGGZmaarookviaregionaleclieumlntenorganisaties(RCOrsquos)enfamilieorganisatiesdeNederlandseVerenigingvoorAutisme(NVA)GGZ-instellingenofdehulplijnPandorahttpwwwplatformggznllpggz
lsquoErbestaateeneendimensionaalenstereotiepbeeldvanmensenmeteenpsychischeaandoeningMaarinwerkelijkheidisiedereenandersenzijndezeklantenerinallerleisoortenenmatenmetallerleiredenenenachtergrondenengevolgenvanhunaandoeningEengoedemanieromklantmanagersmeergripopdematerietegevenisdoorervaringsdeskundigeninteschakelenDeregionaleclieumlntenorganisatie(RCO)mobiliseertentraintervaringsdeskundigevrijwilligersomvoorlichtingtegevenaanklantmanagersZijvragennuvakeradviesEencursusvoormanagerswasookzeernuttigrsquoEen gemeentelijke beleidsmedewerker en ervaringsdeskundig
44
lsquoVeelklantmanagersvullenhetvoordeklantinindeluwtehoudenTerwijlerheelwatclieumlntenmetpsychischeproblematiekzijnvoorwiehetgoedisomtewerkenendiegraagwillenwerkenDepsychischeaandoeningislangnietaltijdoverdegehelelinieinvaliderendWerkhelptomeigenkrachtteontwikkelenenkanbijdragenaanhersteldoorweergeloofteontwikkelenindeeigencompetentiesensociaalenmaatschappelijkbetrokkentezijnErvaringsdeskundigheidhelptbijhetzoekennaardejuistewerk(ervarings)plekrsquoEen projectcooumlrdinator van ZONactief en ervaringsdeskundige
Verhalen van ervaringsdeskundigenDesiteUWVperspectiefiseenplatformvoorendoormensenmeteenarbeidsongeschiktheidsuitkeringHieropverhalenvlogsenvideorsquosonderandereditverhaaloverwerkenmetautismehttpsperspectiefuwvnlartikelendroom-wordt-waarheid
WerkWeb-AutismeHetprojectlsquoWerkWeb-AutismersquodateeninitiatiefisvanmeerdereorganisatieswaaronderdeNederlandseVerenigingvoorAutismebeoogteenzelfmanagementmethodiekteontwikkelenomnormaal-tothoogbegaafdemensenmetautismesamenmetbetrokkenprofessionalsteondersteunenbijhetvindenenbehoudenvanwerkdatgoedbijhenpastDemethodiekgeeftinzichtindeeigeneffectiviteiteigenregietalentenenvoorkeurenDitzijnbelangrijkevoorwaardenvoorduurzamearbeidsparticipatiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsnieuwsbrief-samenwerking-ggz-en-wi-november-verschenen
Howie the HarpHowietheHarpiseengoedvoorbeeldvaneenopleidingtotervaringsdeskundigeDenaamisgebaseerdopdebijnaamvandeAmerikaanHowardGelddienaeenverblijfinpsychiatrischeinstellingenhetpeer-to-peer-conceptbedachtmensenmeteenpsychiatrischegeschiedeniszettenhunlevenservaringentalenteninomelkaarteondersteuneninhunherstelPameijereeninstellingvoormensenmeteenverstandelijkeofpsychiatrischebeperkinghaaldehetconceptnaarNederlandwwwhowietheharpnl
TIPS VAN LPGGZHetLPGGZdoetdevolgendeaanbevelingenaangemeentenbullKijkgoedwateenklantkanGebruikdebeschikbareondersteuningMaakgebruikvaninterventieszoalsjobcarvingbullWeesalertopeenstigmaookbijjezelfalsklantmanagerbullOnderschathetzelfstigmavanveelklantennietbullPasaanpakkengerichtopempowermenttoebullMaakgebruikvanervaringsdeskundigendiezijnopgeleiddoordeGGZomeencoachenderoltespelenZetheninalsadviseurbijdeteamsMaakhuninbrengstructureel
Colofon
DeroutekaartpsychischeaandoeningenenwerkVersie2november2017
DezeroutekaartiseenproductvandeProgrammaraadHetisonderdeelvanhetKennisnetwerkSamenwerking
GGZenWerkampInkomen
Deroutekaartgeefteenstandvanzakeneind2017weerNieuweontwikkelingeneninformatiewillenwegraag
opnemenUwsuggestiesvooraanvullingenkuntumailennaar
helpdeskimpulssamenvoordeklantnl
Samen vernieuwen we de dienstverlening aan werkgevers en werkzoekenden
24
Protocollen gegevensuitwisselingInderegionalewerkateliersbleekdatinmeerdereregiorsquosafsprakenzijngemaakttussenGGZUWVengemeentenoverhoeomtegaanmetgegevensuitwisselingIndearbeidsmarktregioFrieslandiseenprotocolopgesteldvoordegegevensuitwisselingrondgezamenlijkeclieumlntenhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlageprivacyprotocol_frieslandpdfoverlay-context=nieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
Tips gegevensuitwisseling en privacybull Houdsteedsvoorogenwathetdoelisvande
gegevensuitwisselingDatwordtsnelvergetenGadusnawelkegegevensnoodzakelijkzijnvoorhetdoelkanhetookmetmindergaatdeuitvraagnietteverofisereenanderemanieromdegegevenstekrijgen(eisenvansubsidiariteitenproportionaliteit)
bull MedischeinformatieismeestalnietnodigalleeninformatieoverarbeidsmogelijkhedenenarbeidsbeperkingenMedischedossiersmogennietwordenuitgewisseldtenzijdeklantzezelfterbeschikkingstelt(enbeperkttotdevoorhetdoelrelevanteinformatie)
bull Vraagdeclieumlntaltijdtoestemmingvoorgegevensuitwisselingenlegdietoestemmingschriftelijkvast(datisoverigensgeenblancomachtiging)Legdeklantdaarbijzorgvuldiguitwaaromdegegevensnodigzijnenbeperkjetotgegevensdieechtnodigzijn
bull SomskunnencasusbesprekingentussenzorgverlenerenklantmanagersanoniemzijnBijniet-anoniemecasus-besprekingenisschriftelijketoestemmingvandeclieumlntvereist
bull Indriegesprekkenkomtinformatiesnelnaarboven
bronTekstinparagraaf47p3132Samenwerkenaanwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
Visie LCR op privacy en gegevensuitwisselinghttpswwwlandelijkeclientenraadnlContentDownloads141112-factsheet-privacypdf
Algemene uitgangspunten begeleiding naar werkbull Sluitaanbijdewensenendoelenvandeklant Werkenisvoormensenmeteenpsychischeaandoeningniet
altijdmakkelijkOmdemotivatietekunnenopbrengenishetdaaromextrabelangrijkdathetwerkzogoedmogelijkaansluitbijdekwaliteitenwensenendoelenvandepersoon
bull Werkvanuiteenintegralebenadering Wanneeriemandbehandelingnodigheeftishetbelangrijk
datdebehandelinggoedafgestemdisophettrajectnaarwerkDitgeldtookvoor(blijvende)ondersteuningdieiemandnodigheeftGoedeafstemmingvanbehandelingondersteuningenbegeleidingisessentieel
bull Denkinmogelijkheden IedereenkanietsDatishetaangrijpingspuntvoorbegeleiding
naarwerkWeescreatiefinhetbedenkenvanoplossingenvoorproblemenenvertaalmogelijkebeperkingenoppraktischemanierinmogelijkhedenFixeerjealsbegeleidernietopdeaandoeningBedenkdatfunctiesaanpasbaarzijn
25
bull Zorgvoorvoldoendeuitdaging IedereenkanzichontwikkelenWathiervoornodigisis
voldoendeuitdagingEenuitdagingis100maatwerkenvooriedereenverschillendMaarvooriedereengeldtalsietstemoeilijkoftemakkelijkisontwikkeljejezelfniet
bull Hetkanenmagmisgaan BijuitdagingenhoortdathetmiskangaanMaarhet
alternatiefnietsdoenofalleenmaarveiligekeuzesmakenisnietbeterTegenslagenenfaalervaringenzijneenonderdeelvaneenleerproces
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
App Many ondersteunt samenwerkingIndediverseregionalewerkateliersisnaarvorengekomendaterveelbehoefteisaanwisselwerkinghetuitwisselenvankennisencontactleggenmetelkaarDaarombiedenweuhetgebruikvandeappManyaanHetiseenbestaandeappwaarineencommunicatiekanaalisaangemaaktSAMENWERKINGGGZENWampImettoevoegingvan1 De35arbeidsmarktregiorsquos2 10categorieeumlnzoalsinterventiesfinancieumlnenGebruikdeappomeenvraagstellenofeenberichtophetprikbordachtertelateninhetcommunicatiekanaallsquoKennisnetwerkGGZenWampIrsquoDitkuntuzowelopregio-niveaudoenofineencategorieEencategorieisregio-overschrijdendBijeenregiokrijgenalleendiegenendevraagteziendieookdedesbetreffenderegiohebbengeselecteerdDeappistevindeninbull iTunesbull GooglePlaybull WindowsPhone
HoedeappteinstallerenentegebruikenDatisheeleenvoudigVolgdeinstructiesindehandleidingOfziedepaginahttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsapp-many-versterkt-het-kennisnetwerk-ggz-en-werk-inkomen
HetcommunicatiekanaallsquoKennisnetwerkGGZenWampIrsquoiseenbeslotenkanaalWiltuookandereprofessionalsuitnodigenomtekennisuittewisselenStuurdaneene-mailnaarhelpdeskimpulssamenvoordeklantnlovvappManyendegegevensvandeprofessional(naamorganisatiefunctieene-mailadres)
Ondersteuning door de ProgrammaraadDeProgrammaraadheefteenspecialepaginaopzijnsitelsquoSamenvoordeklantrsquooverwerkpsychischeaandoeningenensamenwerkingtussenprofessionalsuitGGZenWampIHieroponderanderdoorverwijzingennaarondersteunendeproductenhttpswwwsamenvoordeklantnlpsychische-aandoening-en-werk
MaandelijksverschijntdedigitaleNieuwsbriefSamenwerkingGGZenWampIHierinveelpraktischetipsenervaringenronddeuitvoeringvanderegionaleplannenvanaanpakOponderstaandepaginanadereinformatielinksnaardereedsverschenennieuwsbrievenendemogelijkheidomje(gratis)teabonnerenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsnieuwsbrief-samenwerking-ggz-en-wi
26
4Kennis enkennisdelenInhoudbull Regionale werkateliers en plannen van aanpak 27bull Divosa 27 bull SBCM 27bull ParticipatieCampus 28bull Phrenos 28bull Tranzo 28bull Samen Sterk Zonder Stigma 28 bull GGZ Nederland 28bull AKC 29bull MMM 29bull Centrum Inclusieve Arbeidsorganisatie 29bull MIND 29bull LPGGZ 29 bull App Many 29bull Trimbos-instituut 29bull Movisie 29
27
4KennisenkennisdelenOm beter en effectiever samen te werken is het delen van bestaande en opbouwen van nieuwe kennis onontbeerlijk Zowel binnen de domeinen GGZ en Werk amp Inkomen als daartussen In dit hoofdstuk van de routekaart onder meer links naar vindplaatsen van kennis zoals kenniscentra en organisaties alsmede hun opleidingen en trainingen We beperken ons daarbij tot non-profit organisaties Dat neemt niet weg dat er ook een relevant aanbod van trainingen en opleidingen is van commercieumlle partijen
Regionale werkateliers en plannen van aanpakKennisdelingwaseenbelangrijkonderwerpinderegionalewerkateliersInderegionaleplannenvanaanpakisdeweerslagdaarvanduidelijkterugtevindenininitiatievenrondthemabijeenkomstengezamenlijketrainingenenopleidingenoverzichtenvanproducteneninterventieskenniskringenopbouwvaneenregionalesocialekaartetcInhoofdstuk2vanhetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquozijnzebeschrevenmetnameinparagraaf26httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
KennisdeleniseenbelangrijkepijlervanhetplanvanaanpakinWest-BrabantDaarbijgaathetmetnameomeffectieveinterventiesenaanpakkenDesamenwerkendepartijengaantrainingenenworkshopsorganiserenbijvoorbeeldoverdevraaghoejeeenpsychischeaandoeningherkentOfwatgemeentenenUWVinhuishebbenaanbegeleidingsmogelijkhedenrichtingwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwssamen-werken-aan-werk-west-brabant
DivosaDivosaisdeverenigingvanleidinggevendeninhetsociaaldomeinOpdesitevanDivosazijnverschillendewerkwijzerstevindenoverdere-integratievanmensenmeteenpsychischeaandoeningalsmedeeendigitalekenniswijzereene-learningeentrainingvoorklantmanagersendiverseanderehulpmiddelenhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
SBCMSBCMishetKenniscentrumenAampO-fondsindesocialewerkgelegenheidHetdoelvanSBCMismiddelshaaractiviteitenbijdragenaanpassendbetaaldenduurzaamwerkvoormensenmeteenafstandtotdearbeidsmarktSBCMheeftmeerderetrainingenvoordiversedoelgroepeneene-learningenheeftdiverseandererelevanteproductenzoalshandreikingenvoorbegeleidingDeSBCM-productenzijndeelstevindenindeParticipatieCampuswwwsbcmnlproducten
28
ParticipatieCampusDeParticipatieCampusiseeninitiatiefvanDivosaenSBCMterbevorderingvanhetvakmanschapindeuitvoeringDeParticipatiecampusgeefttoegangtotverschillendee-learningsdigitalekenniswijzersenandereproductenRegistratie(gratis)isvereistwwwparticipatiecampusnl
httpsparticipatiecampusnlkenniswijzers
httpsparticipatiecampusnlelearningaanbod
PhrenosPhrenosishetkenniscentrumvoorernstigepsychischeaandoeningen(epa)OpdesitevanPhrenosstaatveelinformatieoverEPA(ernstigepsychischeaandoeningen)enwerkrichtlijnenbijeenkomstenkenniskringenaanpakkeneninterventiesPhrenosbeheertenontwikkeltdeinterventieIPS(IndividuelePlaatsingenSteun)enverzorgtdeopleidingtotIPS-jobcoachhttpswwwkenniscentrumphrenosnl
TranzoTranzoishetwetenschappelijkcentrumvoorzorgenwelzijnvanTilburgSchoolofSocialandBehavioralSciencesTilburgUniversityDemissieishetverbindenvanwetenschapenpraktijkophetgebiedvanzorgenwelzijnhttpswwwtilburguniversityedunlonderzoekinstituten-en-researchgroepentranzo
TranzokentverschillendeAcademischeWerkplaatsenwaarinderelatietussenpsychischeaandoeningenenwerkcentraalstaatmetnamedeAcademischeWerkplaatsArbeidenGezondheidhttpswwwtilburguniversityedunlonderzoekinstituten-en-researchgroepentranzoacademischewerkplaatsenarbeid-en-gezondheid
Samen Sterk Zonder StigmaDesitevanSamenSterkZonderStigma(SSZS)geeftondermeertoegangtoteentraininglsquoSelecterenzondervooroordelenrsquodee-learninglsquoOpenheidpsychischegezondheidwerktrsquoendeapplsquoSterkophetWerkrsquoBovendienpresentatiesvanwerkambassadeursenworkshopsamppresentatiesopmaatwwwsamensterkzonderstigmanl
ZieookparagraafoverSSZSinhoofdstuk6pagina38
GGZ NederlandGGZNederlandisdebrancheorganisatievoorinstellingenindegeestelijkegezondheidszorgenverslavingszorgSteedsmeerGGZ-instellingenzienwerkenparticipatiealsnuttigeennoodzakelijkeonderdelenvangenezingenrehabilitatieenintegrerendieinhunbehandelingBijvoorbeeldmetarbeidsmatigedagbehandelingofwerkonderbegeleidingvangespecialiseerdetrajectbegeleidersofjobcoachesvaakineenambulantbehandelteamOpdewebsitevanGGZNederlandisveelrelevanteinformatietevindenbijvoorbeeldoverdeontwikkelingvane-mentalhealthhttpwwwggznederlandnl
httpswwwzorgkaartnederlandnlggz
29
AKCHetArbeidsdeskundigKenniscentrum(AKC)heeftvelerelevantepublicatiesenorganiseertdaarnaastregelmatigbijeenkomstenhttpswwwarbeidsdeskundigennlakc
MensenMetMogelijkhedenInhetprojectMensenMetMogelijkheden(MMM)werken21beroepsgroepenenhunorganisatiessamenaanhetbevorderenvandeparticipatievanmensenmeteenpsychischekwetsbaarheidViadesitevanMMMisondermeereentrainingtoegankelijkdieindividueelmaarookgroepsgewijs(bijvoorbeeldinberoepsmatiggemengdegroepen)gevolgdkanwordenDaarnaastondermeereenInspiratieboekhttpwwwmmm-mensenmetmogelijkhedennl
Centrum Inclusieve ArbeidsorganisatieHetCentrumInclusieveArbeidsorganisatie(CIAO)kanhelpenmethetbetertoegankelijkmakenvaneenarbeidsorganisatievoormensenmeteenbeperkingondermeerdoorInclusiefHerontwerpvanWerk(IHW)HetCIAOiseengemeenschappelijkinitiatiefvandeUniversiteitMaastrichtenUWVhttpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgexpertisecentrum
ZieookparagraafoverCIAOinhoofdstuk5pagina35
MINDMINDwilpsychischeproblemenvoorkomenenmensendiehiermeetemakenhebbenondersteunendoorinformatietebiedenonderzoektedoenprojectenuittevoerenenactietevoerenMINDiseeninitiatiefvanFondsPsychischeGezondheidKorrelatieenhetLandelijkPlatformGGZhttpswijzijnmindnl
Landelijk Platform GGZHetLandelijkPlatformGGZ(LPGGZ)iseenkoepelvanclieumlnten-enfamilieorganisatiesindeGGZHetLPGGZstreefternaardepositievanmensenmeteenpsychischeaandoeningstructureelteverbeterenondermeerviaallerhandeprojectenwaaronderlsquoopenvoorwerkrsquohttpwwwplatformggznllpggz
httpwwwplatformggznllpggzopen_voor_werk
App ManyViadeappManykunnenprofessionalsenanderebetrokkeneninderegioinformatieenvragenuitwisselenZieparagraafAppManyondersteuntsamenwerkinginhoofdstuk3Zieparagraafoverappmanyinhoofdstuk3paginanummer25
Trimbos-instituutHetTrimbos-instituutwildegeestelijkegezondheidverbeterendoorhetdelenvankennisHetTrimbosInstituutontwikkeltinterventiesenbeheerteenwebsitemeterkendeinterventiesindelangdurigeGGZhttpswwwtrimbosnl
httpserkendeinterventiesggztrimbosnl
MovisieMovisieishetlandelijkkennisinstituutenadviesbureauvoorhetsociaaldomeinMovisiebeheertondermeerdedatabankeffectievesocialeinterventieshttpswwwmovisienl
httpswwwmovisienleffectieve-sociale-interventies
30
5Werkgevers
en banenInhoudbull Psychosociale arbeidsbelasting 31bull Werkgeversbenadering en -dienstverlening 31bull Tips van professionals 32bull Instrumentarium Participatiewet 32bull Banenafspraak 33bull Doelgroepregister 33bull Samen Sterk Zonder Stigma 33 bull Werkambassadeurs 33bull Locus 33bull De Normaalste Zaak 34bull Onbeperkt Ondernemen 34bull Begeleidingskaarten psychische beperking 34bull Handreikingen 34bull Harrie en Werkmaat 34bull Centrum Inclusieve Arbeidsorganisatie 35bull Tips van Samen Sterk Zonder Stigma voor de advisering van werkgevers 35
31
5WerkgeversenbanenEr is - terecht - veel aandacht voor het (terug)leiden van mensen met een psychische aandoening naar de arbeidsmarkt Maar preventie van uitval is stap eacuteeacuten Dat moet gestalte krijgen in de werksituatie bij de werkgever
Bij re-integratie zijn werkgeverscontacten onontbeerlijk Dit is vanouds iets van het domein Werk amp Inkomen en loopt met name via de zogenaamde werkgeversservicepunten van UWV en gemeenten Naarmate de GGZ meer belang hecht aan werk vindt ook daar werkgeversbenadering plaats bijvoorbeeld in het kader van IPS Het is van belang dat op elkaar af te stemmen de werkgever zo min mogelijk te belasten met allerlei verschillende contacten en arrangementen en de werkgever zoveel mogelijk te ontzorgen De Participatiewet heeft daar een aantal moge-lijkheden voor gecreeumlerd Daarnaast kunnen herontwerp van werk en specifieke ondersteuning helpen bij een goede integratie van werknemers met een psychische aandoening in een bedrijf
Psychosociale arbeidsbelasting Psychosocialearbeidsbelasting(PSA)iseenbelangrijkerisicofactorvooruitvalenpsychischekwetsbaarheidHetterugdringenofvoorkomenvanPSAisdanookeenhoeksteenvangoedARBO-beleidIndeHandreikingPsychosocialearbeidsbelastingstaantalvanaanknopingspuntendaarvoorhttpwwwdearbocatalogusnlsitesdefaultfilesstvdahandreikingenhandreiking_psapdf
httpswwwarboportaalnlexterne-bronneninstrumentenhandreiking-psychosociale-arbeidsbelasting-psa
Werkgeversbenadering en -dienstverleningLeesoverwerkgeversbenaderingenwerkgeverscontacteninlsquoSamenwerkenaanwerkrsquoparagraaf3738en41alsmedeindewerkwijzersvanDivosahttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
httpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--werk-samen-met-werkgevers
InhetDrentseplanvanaanpakstaateengezamenlijkewerkgeversbenaderingcentraalDeGGZ-trajectbegeleidersnaarwerksluitenaanbijdeaccountmanagersvangemeentenenUWVinhetWerkgeversservicepunthttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwswerkgevers-centraal-plan-van-aanpak-drenthe
Dewerkgeversservicepuntenspeleneenbelangrijkerolindeondersteuningvanwerkgeversbijhetindienstnemenvanwerknemersmet(psychischeenandere)beperkingenhttpswwwwerknlwerk_nlwerkgeverwervingsadvieswerkgeversservicepunt
32
OpdesitelsquoSamenvoordeklantrsquovandeProgrammaraadisveelrelevanteinformatietevindenoverwerkgeversbenaderingenwerkgeversdienstverleninghttpswwwsamenvoordeklantnlwerkgeversdienstverlening
httpswwwsamenvoordeklantnlwerkgeversdienstverleningwerkgeversservicepunten
Werkgeversservicepuntenperarbeidsmarktregiohttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagewerkgeversservicepunten_22_08_2017pdfoverlay-context=arbeidsmarktregios
Tips van professionalsbull Netwerkontwikkelingmetwerkgeversisvangrootbelang
Geefindecontacteneenduidelijkenreeumlelbeeldvanwateenwerkgeverkanverwachten
bull OntzorgdewerkgeverZijvrezenextrabelastinglsquogedoersquoeneenvergrotekansopuitvalErvaringenvanuitbijvoorbeeldIPSlatenziendatditzekernietaltijdterechtisEengoed
middelomwerkgeverstehelpenisdeno-riskpoliswaarmeewerkgeverszijningedekttegenmogelijkeuitvaldoorziektevandenieuwewerknemer
bull Benutdemogelijkhedenvanbegeleidingvanwerkgeversendecollegarsquosopdewerkvloervandenieuwewerknemer
bull Neembezwarenserieusmaarprobeerzeteontzenuwenofbeheersbaartemakenbijvoorbeelddoordeinzetvaneenjobcoach
bull Alshetluktomeenklantmeteenpsychischprobleemsuccesvolteplaatsenopentdatdewegvooranderenzoisdeervaringvanbegeleiders
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
GGZ-instellingRoadsenuitzendketenAdeccogaansamenwerkenommeermensenmeteenpsychischeaandoeningaaneenbaantehelpenenhengoedtebegeleidenDebasisvandezepubliek-privatesamenwerkingisdatiederdoetwaarhijgoedinisbullAdeccoheefteenwerkgeversnetwerkenvacaturesbullRoadsheeftdecapaciteitenervaringommensenmetpsychischeaandoeningentebegeleidenookinhetwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsgoed-op-weg-met-publieke-private-samenwerking
Instrumentarium ParticipatiewetDeParticipatiewetbiedtmeerderemogelijkhedenomeenwerkgeverteontzorgenenomhethaalbaartemakeniemandmeteenbeperkingindiensttenemenzoalseenloonkostensubsidieofno-riskpolisZievooreenhandzaamoverzichtvandeinstrumentenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwskennisdocumenten-geactualiseerdhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagekennisdocumentondersteuningmensenpwet-versiefeb17pdfoverlay-context=userspearl-hartgers
33
BanenafspraakInhetSociaalAkkoordisvastgelegddatwerkgevers125000extrabanenvoormensenmeteenarbeidsbeperkingmoetencreeumlrenwaarvan25000bijdeoverheiden100000inhetbedrijfslevenDeafsprakentussensocialepartnersenkabinetzijnookvastgelegdindeWetbanenafspraakenquotumarbeidsbeperkten(WetBQA)httpswwwsamenvoordeklantnlwettenbanenafspraak
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlageofficiele_versie_kennisdocument_wet_banenafspraak_en_quotum_arbeidsbeperkten_-_zomer_2017pdfoverlay-context=
httpswwwsamenvoordeklantnlwetten
DoelgroepregisterHetdoelgroepregisterbevatkandidatendieinaanmerkingkomenvoordebanenafspraakofdiemetanderewoordenmeetellenvoorhetbehalenvandeafgesprokenaantallenVoorwerkgeverskanhetvanbelangzijnomiemandvanuithetdoelgroepregisterteplaatsenomzoaanbijtedragenaanhetrealiserenvandeverplichtingenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwskennisdocumenten-geactualiseerd
Samen Sterk Zonder StigmaSamenSterkZonderStigmazetzichinvoorzichinvooreensamenlevingwaariniedereenopenkanzijnoverpsychischeaandoeningenBespreekbaarheidvanpsychischeaandoeningenophetwerkleidttoteerderhulpzoekenminderziekteverzuimgrotereproductiviteitenminderpresenteiumlsme(menisaanwezigmaar
doetnietsnuttigsmeer)watookveelvoordelenvoordewerkgeveropleverthttpswwwsamensterkzonderstigmanlgclid=CIzNpJLFjdMCFQaVGwod-1oMdA
DorienVerhoevenvandeStichtingSamenSterkZonderStigmahieldop12april2017eenpresentatieoverstigmaendebenaderingvanwerkgevershttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagestigma_en_de_benadering_van_werkgeverspdfoverlay-context
ZieookparagraafoverSSZSinhoofdstuk6pagina38
WerkambassadeursDewerkambassadeurszijneeninitiatiefvanSamenSterkZonderStigmawerknemersmeteenpsychischeaandoeningdiewerkenbinnengewonebedrijvenenzichdaarinzettenvoordebevorderingvanbespreekbaarheideneenveiligecultuurhttpswwwsamensterkzonderstigmanlover-onsambassadeurs
LocusLocusiseenin2011opgerichtpubliek-privaatnetwerkvanbedrijvengemeentenenSW-bedrijvendathelptmensenmeteenafstandtotdearbeidsmarktopeenduurzamemanierintezettenhttpwwwlocusnetwerknl
34
De Normaalste ZaakDeNormaalsteZaakiseennetwerkvankleinereengroterewerkgeversdiestrevennaarlsquoinclusiefondernemenrsquoOpwwwdenormaalstezaaknlzijnondermeeroverzichtentevindenvanregelingenvoorwerkgeversdiewerknemersmeteenarbeidsbeperkingindienstnemenwwwdenormaalstezaaknl
Onbeperkt OndernemenDewebsitewwwonbeperktondernemencombevatvoorbeeldentipsenhandreikingenvoorwerkgeversdiearbeidsgehandicaptenindienstwillennemenOokdebegeleidingdaarvankomtnadrukkelijkaanbodwwwonbeperktondernemencom
Begeleidingskaarten psychische beperkingDeBegeleidingskaartengevensnelinzichtindegedragskenmerkenvandemedewerkermeteenpsychischebeperking(watzieik)enhoedaarhetbestmeeomgegaankanworden(watdoeik)EriseenversievoordewerkgevereneenversievoordebegeleidervanSocialeWerkvoorzieningofWerkbedrijfDekaartenzijnontwikkelddoorSBCMhttpswwwsbcmnlfileadminsbcm_datasectorenduurzame_banenbegeleidingskaarten_interactief_defpdf
HandreikingenSBCMheefthandreikingenontwikkeldomdeongeschrevenregelsineenbedrijfinzichtelijktemakenDoorvoorafinformatietekrijgenkandenieuwecollegazichgedragenzoalsdatbijdewerkgevergebruikelijkisHetisteoverwegenomwerkgeversopdezedocumententewijzenalszekandidatenmeteenpsychischebeperkingindienstnemen
httpswwwsbcmnlfileadminsbcm_dataproductenduurzaam_werkverbandproductendownloadsHandreiking_aan_het_werk_met_nieuwe_collegas_interactief_defpdf
httpswwwsbcmnlfileadminsbcm_dataproductenduurzaam_werkverbandproductendownloadsSBCM_Checklist_Spelregels_werkgeverpdf
httpswwwsbcmnlfileadminsbcm_dataproductenduurzaam_werkverbandproductendownloadshandreiking_begeleiding_op_de_werkvloerpdf
Harrie en WerkmaatHarrieisbedachtdoorCNVJongerenEenlsquoHarriersquoiseendirectecollegavaneenwerknemermeteenbeperkingdieoptreedtalsbegeleiderHarriestaatvoorHulpvaardigAlertRealistischRustigInstruerendenEerlijkhttpwwwikbenharrienl
SBCMenFNVhebbeneenvergelijkbaaraanbodontwikkeldalsdeHarrienamelijkdeWerkmaatZiehttpswwwsbcmnlproductenduurzaam-werkverbandproductenmaatjes-voor-medewerkers-met-arbeidsbeperkinghtmlL=0
35
Centrum Inclusieve ArbeidsorganisatieHetCentrumInclusieveArbeidsorganisatie(CIAO)eeninitiatiefvandeUniversiteitMaastrichtenUWVzetzichinomarbeidsplaatsenteontwerpenbijreguliereorganisatiesvoormensenmeteenafstandtotdearbeidsmarktookvoormensenmetpsychischeaandoeningenDaarbijwordtdemethodiekInclusiefHerontwerpvanWerk(IHW)toegepasthttpwwwinclusievearbeidsorganisatieorg
httpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgmethoden-instrumenteninclusief-herontwerp-van-werk
VanuitdieinvalshoekisdeMaastrichtseWerkcapaciteitMonitor(MWcopyM)aangepastvoorgebruikdoorGGZ-trajectbegeleidersDeMWcopyMiseenhulpmiddelvoorhetschattenenmonitorenvandewerkcapaciteitvanmensenmeteenernstigepsychischeaandoening(EPA)ensteltbegeleidersinstaathetfunctionerenophetwerktebesprekenhttpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgmethoden-instrumentenmaastrichtse-werkcapaciteit-monitor
HetartikellsquoLendingaHelpingHandatWorkAMultilevelInvestigationofProsocialMotivationInclusiveClimateandInclusiveBehaviorrsquogaatinopdenoodzaakvanlsquoinclusiefgedragrsquovanindividuelewerknemersmaarookteamsendegehelearbeidsorganisatievooreensoepeleintegratievanwerknemersmet(psychischeofandere)beperkingenhttpslinkspringercomarticle101007s10926-016-9680-z
Tips van Samen Sterk Zonder Stigma voor de advisering van werkgeversbull Praatmetinplaatsvanoverbull Leerdesignalenherkennenbull Focusopwatjekuntbeiumlnvloedenbull Creeumlereenveiligewerksfeerbull Pakdeoorzakenvanstressaanbull Blijfingesprekingevalvanziektenbull Helpcollegarsquosermeeomgaanbull Weesalertopnegatiefgedraghttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagestigma_en_de_benadering_van_werkgeverspdfoverlay-context
36
6Stigma
Inhoudbull Stigma en zelfstigma 37bull Stigma bestrijden 37 bull Handboek destigmatisering bij psychische aandoeningen 38 bull Destigmatiseringsinterventies 38bull Empowerment en doorbreken zelfstigma 38bull Samen Sterk Zonder Stigma 38 bull Werkambassadeurs 39bull Kennisthema stigma van Kenniscentrum Phrenos 39bull Vertellen of verzwijgen 39bull Tips 40
37
6StigmaEen van de grootste obstakels op weg naar werk is het stigma dat rust op psychische aandoeningen Stigma in de samenleving bij werkgevers en toekomstige collegarsquos Maar soms ook bij professionals en begeleiders En niet in het minst bij de persoon zelf zelfstigma Wat weten we over stigma en hoe daarmee om te gaan
Destigmatisering Drie gouden regels voor professionalsbullNeemeenopenhoudingaantegenoverdeclieumlntbullZorgdatjeenigekennishebtoverstigmaendestigmatiseringbullPleegreflectieopjeeigenaannames
Stigma en zelfstigmaZorsquon40vandeNederlanderskrijgtzelftemakenmeteenpsychischeaandoeningenTochbrengtheteenstigmametzichmeeDatleidttoteenkleinerekansopwerk90vandemensenmeteenpsychischeaandoeningzegtlasttehebbenvandegevolgenvanhetstigmazoblijktuitonderzoekDiegevolgenzijnminderkansopwerkminderzelfvertrouweneennegatiefzelfbeeldenzelfssociaalisolementEenderdetoteenkwartvandebetrokkenenvoeltzichgediscrimineerdofoneerlijkbehandeldDatleidterbij20toeervanaftezienwerktezoekenofeenopleidingtegaandoenHetstigmadatdebuitenwereldoplegtwordtvaakeigengemaaktdoordebetrokkeneHetstigmawordtgeiumlnternaliseerdenerontstaateenzelfstigmaDitisextraschadelijkEenstigmazouiemandnogkunnenmotiverenomhettegendeeltebewijzenMaarbijeenzelfstigmaverzetiemandzichnietmeertegenhetstigmahttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsstigma
HetartikellsquoHowandwhenstereotypesrelatetoinclusivebehaviortowardpeoplewithdisabilitiesrsquogaatinopdegevolgenvannegatievestereotypenenhoudingenvanwerkgeversenwerknemerstenopzichtevanwerknemersmetbeperkingen(waarondepsychischeaandoeningen)httpwwwtandfonlinecomdoiabs1010800958519220151072105
Stigma bestrijdenInparagraaf36vanhetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquoeencompactoverzichtvanhoestigmakanwordentegengegaanhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
IndelsquoWerkwijzerPsychischeaandoeningenenlichteverstandelijkebeperkingenHandboekvoormaatwerkbijhetbegeleidennaarwerkrsquogaatparagraaf23overhetwakenvoorstigmatiseringDaarinondermeertipshoetehandelenalsbegeleiderOokbegeleiderskunnenzichnietaltijdonttrekkenaanhetdenkeninstereotypenalshetgaatompsychischeaandoeningenBijvoorbeelddoorerautomatischvanuittegaandatwerknietaandeordeisofandershooguitsimpelwerkofonbetaaldwerkZiebijvoorbeeldhoofdstuk1enparagraaf22vandeWerkwijzerRe-integratievanklantenmetpsychischeaandoeningenhttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--waak-voor-stigmatisering
38
Hoe kun je als begeleider destigmatisering bevorderen Tips van Dorien Verhoeven van Samen Sterk Zonder Stigmabull Weetdaterzoietsalsstigmaenzelfstigmaisendathet
heelvaakvoorkomtbull Zorgdatjeenigekennishebtoverstigmaendewerking
ervanbull Weesjebewustvanjeeigenideeeumlnen(voor)oordelenKijk
daareerlijknaarbull WeethoejeeengesprekaangaatmetdeclieumlntBiedt
openingenlaatmerkendatjeopenstaatbegriphebtetcbull Probeersamenmetdeclieumlnttoteenoplossingtekomen
bijvoorbeeldoverdevraagopenheidtegevenaaneen(potentieumlle)werkgeverofniet
bull GebruikwaarmogelijkmethodiekenzoalsCORAL(zieeldersindezenieuwsbrief)
bull Nodigeenvanonzewerkambassadeursuitomtevertellenoverzijnofhaarervaringenmetstigmaophetwerkenhoedaarmeeomtegaan
httpswwwsamenvoordeklantnlnieuwssamen-sterk-zonder-stigma
Handboek destigmatisering bij psychische aandoeningenDithandboekbiedtveeloverzichteninzichtoverhoestigmatebestrijdenHethandboekisalleenindrukofalse-boektekoopbijdeuitgeverennietopinternetbeschikbaarWeeghelJvanPijnenborgMVanlsquotVeerJampKienhorstG(red)(2016)HandboekdestigmatiseringbijpsychischeaandoeningenPrincipesperspectievenenpraktijkenBussumCoutinhohttpsshopcoutinhonlstore_nlhandboek-destigmatisering-bij-psychische-aandoeningen-2027html
DestigmatiseringsinterventiesIndegeneriekemoduledestigmatiseringontwikkelddoorhetNetwerkKwaliteitsontwikkelingGGZondermeerinformatieoverdestigmatiseringsinterventiesenhandvattenvoorprofessionalsmaarookvoorclieumlntenzelfhttpwwwkwaliteitsontwikkelingggznlnetwerk
httpwwwkwaliteitsontwikkelingggznlprojectgenerieke-module-destigmatisering
Empowerment en doorbreken zelfstigmaEmpowermentvandeclieumlntkanhelpenhetzelfstigmatedoorbrekenDaarbijhelpenervaringsdeskundigenvanuiteengelijkwaardigepositie(ex-)clieumlntenomkeuzestemakenweerbijhunmotivatietekomenenteontdekkenwathunkwaliteitenenvaardighedenzijnenwatbijhenpasthttpswwwmovisienlpublicatiesnaar-hart-empowerment-deel-2
Samen Sterk Zonder StigmaDemissievanSamenSterkZonderStigma(SSZS)iseensamenlevingwaarinpsychischeproblematiekbespreekbaarisDatdoetSSZSondermeermethetprojectStigmaenWerkSSZSbiedtvoorlichtinghelptbijhetmakenvaneenplanvanaanpakorganiseertnetwerkenvanwerknemersmeteenpsychischeaandoeninginventariseertbestpracticesenontwikkeltinterventieshttpswwwsamensterkzonderstigmanl
39
VakbondenenondernemingsradenkunneneenbijdrageleverenaanhetbespreekbaarmakenvanpsychischeaandoeningenopdewerkvloerMogelijkhedendaartoewordenechterweinigbenutDitblijktuithetonderzoeklsquoPsychischeDiversiteitWerktvanSamenSterkzonderStigmaOmvakbondenenondernemingsradentehelpenmethetleverenvaneenbijdragezijnverschillendehulpmiddelenontwikkeldbull OnderzoekORampVakbondenPsychischeDiversiteitWerktbull ChecklistvoorOndernemingsradenbull FactsheetvoorOndernemingsradenbull Factsheetvoorvakbonden
WerkambassadeursDewerkambassadeurszijneeninitiatiefvanSamenSterkZonderStigmawerknemersmeteenpsychischeaandoeningdiewerkenbinnengewonebedrijvenenzichdaarinzettenvoordebevorderingvanbespreekbaarheideneenveiligecultuurhttpswwwsamensterkzonderstigmanlover-onsambassadeurs
httpswwwsamensterkzonderstigmanlverhalen
VeelvandeSSZS-ambassadeursverzorgenlezingenofpresentatiesZiehttpswwwsamensterkzonderstigmanlboek-een-ambassadeurverhalen_id=7442
Tips van ervaringsdeskundige Marieke van Keeken voor het aanpakken van stigmabull GanietvooronsdenkenmaarvraagengaingesprekEr
zijnallerleistereotypeninomloopdiedoorbreekjevooraldoorpersoonlijkcontact
bull PersoonlijkeervaringenmakenindrukindestrijdtegenstigmaVraagmensendiezelfkwetsbaarheidhebbenervarenomhunverhaaltedoenDatkaniemandzijnuitdeeigenorganisatiemaardewerkambassadeursvanSSZSkunnendatookdoen
bull ZorgvoorgoedeinformatieoverpsychischeaandoeningenenwerkHetisvaakeeneyeopenerdatbijnadehelftvandemenseninonslandooitzelfwordtgeconfronteerdmeteenpsychischprobleemEndateenaandoeninghelemaalnietalsvanzelfsprekendbetekentdatjenietkanwerken
LeeshaarverhaallsquoHoeikmijnzelfstigmadoorbrakrsquohttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwshoe-ik-mijn-zelfstigma-doorbrak
Kennisthema stigma van Kenniscentrum PhrenosFeitencijfersenontwikkelingenrondstigmaendestigmatiseringhttpwwwkenniscentrumphrenosnlkennisthemasstigma
Vertellen of verzwijgenIsopenheidovereenaandoeningverstandigofnietBijvoorbeeldineensollicitatieprocedureofophetwerkOpenheidishetideaalmaarindepraktijknietaltijdverstandigKenniscentrumPhrenosheefteenbrochureeninterventieomeengefundeerdeafwegingtemakenonderdetitelCORAL(concealorreveal)httpswwwkenniscentrumphrenosnlwp-contentuploads201506CORAL-NL_defpdf
40
SamenSterkzonderStigmaKenniscentrumPhrenosenTranzoTilburgUniversityontwikkelendezeaanpakverderwaarbijhetmeerwordttoegespitstopdeNederlandsesituatiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsverzwijgen-vertellen-coralnl-helpt
httpwwwkenniscentrumphrenosnldienstenprojecten-2doorontwikkeling-coral
TIPS bull Leg contactAngstenonbekendheidspeleneengroterolbijhetinstandhoudenvanstigmatiseringDaaromhelptcontactleggenmetmensenmeteenpsychischeaandoeninghetbesteomdestigmarsquosteverminderenDemanierwaaropjealsklantmanagercontactmaaktbepaaltofjestigmarsquosversterktofjuistvermindert(lsquoJamaarmetborderlinekunjetochnietmetkinderenwerkenrsquo)AlleenbegripvoleerlijkengelijkwaardigcontactvermindertstigmarsquosEnhetcreeumlerteenopenenveiligesfeerwaarindoorvragenstellenmeerbegripontstaat
bull Voorlichting en informatie over psychische aandoeningenErzijnveelverkeerdedenkbeeldenenmythes(lsquoautistenhebbengeengevoelrsquo)DoorjeteverdiepenindeverschillendepsychischeaandoeningenkrijgjeeenrealistischerbeeldOokklantenzelfbaserenzichvaakoponjuistedenkbeeldenenleggenzichzelfdaarmeeonnodigebeperkingenop
bull Zie psychische aandoeningen als deel van een continuuumlmWanneerjemensenmeteenpsychischeaandoeningzwart-wittegenovergezondemensenzetlijkenzevervanjeaftestaanMaariedereenheeftwelpsychischekwetsbaarheden
alsspreekangstofeenaanlegvoorsomberheidWanneerjepsychischeklachtenenkwetsbaarhedenzietalssymptomenopeenspectrumwaarjehogerenlagerkuntscorenisdatminderstigmatiserend
bull Maak vooroordelen en stigmarsquos bespreekbaar ook als begeleidersonderling
bull Gebruik het ICF-raamwerk om de gehele persoon in beeld te krijgen en niet alleen zijn of haar aandoeninghttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--waak-voor-stigmatisering
41
7Ervarings-deskundigen en clieumlnten
Inhoudbull Betrokkenheid clieumlnten en ervarings- deskundigen bij regionale plannen 42bull Landelijke Clieumlntenraad 43bull MIND 43bull Landelijk Platform GGZ 43bull Routewijzer naar werk 43bull Evaluatietool re-integratie 43bull Ervaringsdeskundigen 43bull Verhalen van ervaringsdeskundigen 44bull WerkWeb-Autisme 44bull Howie the Harp 44bull Tips van LPGGZ 44
42
7Ervarings-deskundigenenclieumlntenDoor clieumlntenraden clieumlntenorganisaties en ervarings-deskundigen te betrekken en met hen samen te werken kunnen professionals vanuit de GGZ en Werk amp Inkomen effectiever werken aan herstel en re-integratie Clieumlntenraden hebben een wettelijke basis in het kader van clieumlntenparticipatie Clieumlntenorganisaties zijn er op landelijk regionaal en lokaal niveau Zij ontplooien meerdere activiteiten zoals informeren lotgenotencontacten belangenbehartiging hersteltrajecten en het opbouwen van ervaringsdeskundigheid onder meer via opleidingen
Betrokkenheid clieumlnten en ervaringsdeskundigen bij regionale plannenInderegionalewerkateliersisveelgesprokenovermeerenbeterbetrekkenvanclieumlntenenervaringsdeskundigenZiehetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquometnameparagraaf26en28httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
IndeFrieseprojectgroepziteenclieumlntvertegenwoordigerdiezelfervaringsdeskundigeisverbondenaanhetHerstelcentrumFrieslandHijgeeftooktrainingenaandeprofessionalsBovendien
gaatderegioookeenreeksoverleggentebeleggenvoorclieumlntenDezezullenbegeleidwordendooreenervaringsdeskundigevanuithetHerstelcentrumhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
InhetprojectplanvanHollandRijnlandisveelaandachtvoorervaringsdeskundigheidendebetrokkenheidvanclieumlntenInLeidenbestaatallangeretijdStichtingZonwaarinervaringsdeskundigenzijnvertegenwoordigdErvaringsdeskundigenadviserenwaarnodigdegemeenteenuitvoerderszoalsklantmanagersOokverzorgenzijregelmatigtrainingenDaarnaastisStichtingPlatformSamenwerkenbetrokkenbijderegionalesamenwerkingZijorganiserenonderanderedialoogtafelsHierwordtdoorgepraatoverdebetekenisvanwerkvoorduurzaamherstelBeideorganisatieszullenookindearbeidsmarktregioHollandRijnlandactiefwordenzoalsopgenomeninhetplanvanaanpakvanderegioClieumlntenenclieumlntenorganisatieshebbeneenbelangrijkeplekgekregeninhetregionaleplanvanaanpakZoiservoorzieninmaatjesvoorclieumlntenWethouderMarleenDamenvanLeidenldquoZorsquonmaatjeziettochweeranderedingendaneenprofessionalHijofzijheeftookeenandererolendatkanelkaargoedaanvullenrdquohttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsbouw-samenwerking-op-vanuit-de-praktijk-en-niet-vanaf-de-bestuurstafels
43
Landelijke ClieumlntenraadDeLandelijkeClieumlntenraad(LCR)isingesteldbijwet(SUWI)omdeclieumlntenparticipatieinhetveldvanWerkampInkomenvormtegevenDeLCRisdekoepelvanlokaleenregionaleclieumlntenradenbijgemeentenenUWVhttpwwwlandelijkeclientenraadnl
MINDMINDisin2016ontstaanenwilpsychischeproblemenvoorkomenenmensendiehiermeetemakenhebbenondersteunenDitdoetMinddoorinformatietebiedenonderzoektedoenprojectenuittevoerenenactietevoerenSamenmetclieumlnten-enfamilieorganisatiesmaatschappelijkeorganisatiesonderzoekersambassadeursendonateursMINDiseeninitiatiefvanFondsPsychischeGezondheidKorrelatieenhetLandelijkPlatformGGZhttpswijzijnmindnl
Landelijk Platform GGZMINDLandelijkPlatformPsychischeGezondheid(voorheenLandelijkPlatformGGZLPGGZ)isdekoepelvanenvoorongeveertwintigclieumlnten-enfamilieorganisatiesindeGGZOpdesiteiseenoverzichttevindenvanregionaleclieumlntenorganisaties(RCOrsquos)clieumlntinitiatievenenprojectenViaRCOrsquoszijnervaringsdeskundigentevindenhttpwwwplatformggznllpggz
Routewijzer naar werkDeRoutewijzeriseenwebsitevanhetLandelijkPlatformGGZendeLandelijkeClieumlntenraad(LCR)Opdezesitekunnenclieumlntenallerhanderelevanteinformatievindenhttpwwwroutewijzernaarwerknl
Evaluatietool re-integratieDeEvaluatietoolre-integratieiseeninstrument(vragenlijst)datisgemaaktdoorhetVerwey-JonkerInstituutinopdrachtvandeLandelijkeClieumlntenraadenMINDHetgeeftdeclieumlntenraadinzichtinhoeUWVengemeentendebegeleidingvanpsychischkwetsbaremensenvormgevenwwwevaluatieggzenwerknl
ErvaringsdeskundigenErvaringsdeskundigenzijnalshetwarebovenhuneigenproblematiekuitgestegenZijkunnennuttigeadviezengevenaanprofessionalsSommigeervaringsdeskundigenzijnopgeleiddoordeGGZomeencoachenderoltespelenErvaringsdeskundigenzijntevindenviahetLPGGZmaarookviaregionaleclieumlntenorganisaties(RCOrsquos)enfamilieorganisatiesdeNederlandseVerenigingvoorAutisme(NVA)GGZ-instellingenofdehulplijnPandorahttpwwwplatformggznllpggz
lsquoErbestaateeneendimensionaalenstereotiepbeeldvanmensenmeteenpsychischeaandoeningMaarinwerkelijkheidisiedereenandersenzijndezeklantenerinallerleisoortenenmatenmetallerleiredenenenachtergrondenengevolgenvanhunaandoeningEengoedemanieromklantmanagersmeergripopdematerietegevenisdoorervaringsdeskundigeninteschakelenDeregionaleclieumlntenorganisatie(RCO)mobiliseertentraintervaringsdeskundigevrijwilligersomvoorlichtingtegevenaanklantmanagersZijvragennuvakeradviesEencursusvoormanagerswasookzeernuttigrsquoEen gemeentelijke beleidsmedewerker en ervaringsdeskundig
44
lsquoVeelklantmanagersvullenhetvoordeklantinindeluwtehoudenTerwijlerheelwatclieumlntenmetpsychischeproblematiekzijnvoorwiehetgoedisomtewerkenendiegraagwillenwerkenDepsychischeaandoeningislangnietaltijdoverdegehelelinieinvaliderendWerkhelptomeigenkrachtteontwikkelenenkanbijdragenaanhersteldoorweergeloofteontwikkelenindeeigencompetentiesensociaalenmaatschappelijkbetrokkentezijnErvaringsdeskundigheidhelptbijhetzoekennaardejuistewerk(ervarings)plekrsquoEen projectcooumlrdinator van ZONactief en ervaringsdeskundige
Verhalen van ervaringsdeskundigenDesiteUWVperspectiefiseenplatformvoorendoormensenmeteenarbeidsongeschiktheidsuitkeringHieropverhalenvlogsenvideorsquosonderandereditverhaaloverwerkenmetautismehttpsperspectiefuwvnlartikelendroom-wordt-waarheid
WerkWeb-AutismeHetprojectlsquoWerkWeb-AutismersquodateeninitiatiefisvanmeerdereorganisatieswaaronderdeNederlandseVerenigingvoorAutismebeoogteenzelfmanagementmethodiekteontwikkelenomnormaal-tothoogbegaafdemensenmetautismesamenmetbetrokkenprofessionalsteondersteunenbijhetvindenenbehoudenvanwerkdatgoedbijhenpastDemethodiekgeeftinzichtindeeigeneffectiviteiteigenregietalentenenvoorkeurenDitzijnbelangrijkevoorwaardenvoorduurzamearbeidsparticipatiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsnieuwsbrief-samenwerking-ggz-en-wi-november-verschenen
Howie the HarpHowietheHarpiseengoedvoorbeeldvaneenopleidingtotervaringsdeskundigeDenaamisgebaseerdopdebijnaamvandeAmerikaanHowardGelddienaeenverblijfinpsychiatrischeinstellingenhetpeer-to-peer-conceptbedachtmensenmeteenpsychiatrischegeschiedeniszettenhunlevenservaringentalenteninomelkaarteondersteuneninhunherstelPameijereeninstellingvoormensenmeteenverstandelijkeofpsychiatrischebeperkinghaaldehetconceptnaarNederlandwwwhowietheharpnl
TIPS VAN LPGGZHetLPGGZdoetdevolgendeaanbevelingenaangemeentenbullKijkgoedwateenklantkanGebruikdebeschikbareondersteuningMaakgebruikvaninterventieszoalsjobcarvingbullWeesalertopeenstigmaookbijjezelfalsklantmanagerbullOnderschathetzelfstigmavanveelklantennietbullPasaanpakkengerichtopempowermenttoebullMaakgebruikvanervaringsdeskundigendiezijnopgeleiddoordeGGZomeencoachenderoltespelenZetheninalsadviseurbijdeteamsMaakhuninbrengstructureel
Colofon
DeroutekaartpsychischeaandoeningenenwerkVersie2november2017
DezeroutekaartiseenproductvandeProgrammaraadHetisonderdeelvanhetKennisnetwerkSamenwerking
GGZenWerkampInkomen
Deroutekaartgeefteenstandvanzakeneind2017weerNieuweontwikkelingeneninformatiewillenwegraag
opnemenUwsuggestiesvooraanvullingenkuntumailennaar
helpdeskimpulssamenvoordeklantnl
Samen vernieuwen we de dienstverlening aan werkgevers en werkzoekenden
25
bull Zorgvoorvoldoendeuitdaging IedereenkanzichontwikkelenWathiervoornodigisis
voldoendeuitdagingEenuitdagingis100maatwerkenvooriedereenverschillendMaarvooriedereengeldtalsietstemoeilijkoftemakkelijkisontwikkeljejezelfniet
bull Hetkanenmagmisgaan BijuitdagingenhoortdathetmiskangaanMaarhet
alternatiefnietsdoenofalleenmaarveiligekeuzesmakenisnietbeterTegenslagenenfaalervaringenzijneenonderdeelvaneenleerproces
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
App Many ondersteunt samenwerkingIndediverseregionalewerkateliersisnaarvorengekomendaterveelbehoefteisaanwisselwerkinghetuitwisselenvankennisencontactleggenmetelkaarDaarombiedenweuhetgebruikvandeappManyaanHetiseenbestaandeappwaarineencommunicatiekanaalisaangemaaktSAMENWERKINGGGZENWampImettoevoegingvan1 De35arbeidsmarktregiorsquos2 10categorieeumlnzoalsinterventiesfinancieumlnenGebruikdeappomeenvraagstellenofeenberichtophetprikbordachtertelateninhetcommunicatiekanaallsquoKennisnetwerkGGZenWampIrsquoDitkuntuzowelopregio-niveaudoenofineencategorieEencategorieisregio-overschrijdendBijeenregiokrijgenalleendiegenendevraagteziendieookdedesbetreffenderegiohebbengeselecteerdDeappistevindeninbull iTunesbull GooglePlaybull WindowsPhone
HoedeappteinstallerenentegebruikenDatisheeleenvoudigVolgdeinstructiesindehandleidingOfziedepaginahttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsapp-many-versterkt-het-kennisnetwerk-ggz-en-werk-inkomen
HetcommunicatiekanaallsquoKennisnetwerkGGZenWampIrsquoiseenbeslotenkanaalWiltuookandereprofessionalsuitnodigenomtekennisuittewisselenStuurdaneene-mailnaarhelpdeskimpulssamenvoordeklantnlovvappManyendegegevensvandeprofessional(naamorganisatiefunctieene-mailadres)
Ondersteuning door de ProgrammaraadDeProgrammaraadheefteenspecialepaginaopzijnsitelsquoSamenvoordeklantrsquooverwerkpsychischeaandoeningenensamenwerkingtussenprofessionalsuitGGZenWampIHieroponderanderdoorverwijzingennaarondersteunendeproductenhttpswwwsamenvoordeklantnlpsychische-aandoening-en-werk
MaandelijksverschijntdedigitaleNieuwsbriefSamenwerkingGGZenWampIHierinveelpraktischetipsenervaringenronddeuitvoeringvanderegionaleplannenvanaanpakOponderstaandepaginanadereinformatielinksnaardereedsverschenennieuwsbrievenendemogelijkheidomje(gratis)teabonnerenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsnieuwsbrief-samenwerking-ggz-en-wi
26
4Kennis enkennisdelenInhoudbull Regionale werkateliers en plannen van aanpak 27bull Divosa 27 bull SBCM 27bull ParticipatieCampus 28bull Phrenos 28bull Tranzo 28bull Samen Sterk Zonder Stigma 28 bull GGZ Nederland 28bull AKC 29bull MMM 29bull Centrum Inclusieve Arbeidsorganisatie 29bull MIND 29bull LPGGZ 29 bull App Many 29bull Trimbos-instituut 29bull Movisie 29
27
4KennisenkennisdelenOm beter en effectiever samen te werken is het delen van bestaande en opbouwen van nieuwe kennis onontbeerlijk Zowel binnen de domeinen GGZ en Werk amp Inkomen als daartussen In dit hoofdstuk van de routekaart onder meer links naar vindplaatsen van kennis zoals kenniscentra en organisaties alsmede hun opleidingen en trainingen We beperken ons daarbij tot non-profit organisaties Dat neemt niet weg dat er ook een relevant aanbod van trainingen en opleidingen is van commercieumlle partijen
Regionale werkateliers en plannen van aanpakKennisdelingwaseenbelangrijkonderwerpinderegionalewerkateliersInderegionaleplannenvanaanpakisdeweerslagdaarvanduidelijkterugtevindenininitiatievenrondthemabijeenkomstengezamenlijketrainingenenopleidingenoverzichtenvanproducteneninterventieskenniskringenopbouwvaneenregionalesocialekaartetcInhoofdstuk2vanhetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquozijnzebeschrevenmetnameinparagraaf26httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
KennisdeleniseenbelangrijkepijlervanhetplanvanaanpakinWest-BrabantDaarbijgaathetmetnameomeffectieveinterventiesenaanpakkenDesamenwerkendepartijengaantrainingenenworkshopsorganiserenbijvoorbeeldoverdevraaghoejeeenpsychischeaandoeningherkentOfwatgemeentenenUWVinhuishebbenaanbegeleidingsmogelijkhedenrichtingwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwssamen-werken-aan-werk-west-brabant
DivosaDivosaisdeverenigingvanleidinggevendeninhetsociaaldomeinOpdesitevanDivosazijnverschillendewerkwijzerstevindenoverdere-integratievanmensenmeteenpsychischeaandoeningalsmedeeendigitalekenniswijzereene-learningeentrainingvoorklantmanagersendiverseanderehulpmiddelenhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
SBCMSBCMishetKenniscentrumenAampO-fondsindesocialewerkgelegenheidHetdoelvanSBCMismiddelshaaractiviteitenbijdragenaanpassendbetaaldenduurzaamwerkvoormensenmeteenafstandtotdearbeidsmarktSBCMheeftmeerderetrainingenvoordiversedoelgroepeneene-learningenheeftdiverseandererelevanteproductenzoalshandreikingenvoorbegeleidingDeSBCM-productenzijndeelstevindenindeParticipatieCampuswwwsbcmnlproducten
28
ParticipatieCampusDeParticipatieCampusiseeninitiatiefvanDivosaenSBCMterbevorderingvanhetvakmanschapindeuitvoeringDeParticipatiecampusgeefttoegangtotverschillendee-learningsdigitalekenniswijzersenandereproductenRegistratie(gratis)isvereistwwwparticipatiecampusnl
httpsparticipatiecampusnlkenniswijzers
httpsparticipatiecampusnlelearningaanbod
PhrenosPhrenosishetkenniscentrumvoorernstigepsychischeaandoeningen(epa)OpdesitevanPhrenosstaatveelinformatieoverEPA(ernstigepsychischeaandoeningen)enwerkrichtlijnenbijeenkomstenkenniskringenaanpakkeneninterventiesPhrenosbeheertenontwikkeltdeinterventieIPS(IndividuelePlaatsingenSteun)enverzorgtdeopleidingtotIPS-jobcoachhttpswwwkenniscentrumphrenosnl
TranzoTranzoishetwetenschappelijkcentrumvoorzorgenwelzijnvanTilburgSchoolofSocialandBehavioralSciencesTilburgUniversityDemissieishetverbindenvanwetenschapenpraktijkophetgebiedvanzorgenwelzijnhttpswwwtilburguniversityedunlonderzoekinstituten-en-researchgroepentranzo
TranzokentverschillendeAcademischeWerkplaatsenwaarinderelatietussenpsychischeaandoeningenenwerkcentraalstaatmetnamedeAcademischeWerkplaatsArbeidenGezondheidhttpswwwtilburguniversityedunlonderzoekinstituten-en-researchgroepentranzoacademischewerkplaatsenarbeid-en-gezondheid
Samen Sterk Zonder StigmaDesitevanSamenSterkZonderStigma(SSZS)geeftondermeertoegangtoteentraininglsquoSelecterenzondervooroordelenrsquodee-learninglsquoOpenheidpsychischegezondheidwerktrsquoendeapplsquoSterkophetWerkrsquoBovendienpresentatiesvanwerkambassadeursenworkshopsamppresentatiesopmaatwwwsamensterkzonderstigmanl
ZieookparagraafoverSSZSinhoofdstuk6pagina38
GGZ NederlandGGZNederlandisdebrancheorganisatievoorinstellingenindegeestelijkegezondheidszorgenverslavingszorgSteedsmeerGGZ-instellingenzienwerkenparticipatiealsnuttigeennoodzakelijkeonderdelenvangenezingenrehabilitatieenintegrerendieinhunbehandelingBijvoorbeeldmetarbeidsmatigedagbehandelingofwerkonderbegeleidingvangespecialiseerdetrajectbegeleidersofjobcoachesvaakineenambulantbehandelteamOpdewebsitevanGGZNederlandisveelrelevanteinformatietevindenbijvoorbeeldoverdeontwikkelingvane-mentalhealthhttpwwwggznederlandnl
httpswwwzorgkaartnederlandnlggz
29
AKCHetArbeidsdeskundigKenniscentrum(AKC)heeftvelerelevantepublicatiesenorganiseertdaarnaastregelmatigbijeenkomstenhttpswwwarbeidsdeskundigennlakc
MensenMetMogelijkhedenInhetprojectMensenMetMogelijkheden(MMM)werken21beroepsgroepenenhunorganisatiessamenaanhetbevorderenvandeparticipatievanmensenmeteenpsychischekwetsbaarheidViadesitevanMMMisondermeereentrainingtoegankelijkdieindividueelmaarookgroepsgewijs(bijvoorbeeldinberoepsmatiggemengdegroepen)gevolgdkanwordenDaarnaastondermeereenInspiratieboekhttpwwwmmm-mensenmetmogelijkhedennl
Centrum Inclusieve ArbeidsorganisatieHetCentrumInclusieveArbeidsorganisatie(CIAO)kanhelpenmethetbetertoegankelijkmakenvaneenarbeidsorganisatievoormensenmeteenbeperkingondermeerdoorInclusiefHerontwerpvanWerk(IHW)HetCIAOiseengemeenschappelijkinitiatiefvandeUniversiteitMaastrichtenUWVhttpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgexpertisecentrum
ZieookparagraafoverCIAOinhoofdstuk5pagina35
MINDMINDwilpsychischeproblemenvoorkomenenmensendiehiermeetemakenhebbenondersteunendoorinformatietebiedenonderzoektedoenprojectenuittevoerenenactietevoerenMINDiseeninitiatiefvanFondsPsychischeGezondheidKorrelatieenhetLandelijkPlatformGGZhttpswijzijnmindnl
Landelijk Platform GGZHetLandelijkPlatformGGZ(LPGGZ)iseenkoepelvanclieumlnten-enfamilieorganisatiesindeGGZHetLPGGZstreefternaardepositievanmensenmeteenpsychischeaandoeningstructureelteverbeterenondermeerviaallerhandeprojectenwaaronderlsquoopenvoorwerkrsquohttpwwwplatformggznllpggz
httpwwwplatformggznllpggzopen_voor_werk
App ManyViadeappManykunnenprofessionalsenanderebetrokkeneninderegioinformatieenvragenuitwisselenZieparagraafAppManyondersteuntsamenwerkinginhoofdstuk3Zieparagraafoverappmanyinhoofdstuk3paginanummer25
Trimbos-instituutHetTrimbos-instituutwildegeestelijkegezondheidverbeterendoorhetdelenvankennisHetTrimbosInstituutontwikkeltinterventiesenbeheerteenwebsitemeterkendeinterventiesindelangdurigeGGZhttpswwwtrimbosnl
httpserkendeinterventiesggztrimbosnl
MovisieMovisieishetlandelijkkennisinstituutenadviesbureauvoorhetsociaaldomeinMovisiebeheertondermeerdedatabankeffectievesocialeinterventieshttpswwwmovisienl
httpswwwmovisienleffectieve-sociale-interventies
30
5Werkgevers
en banenInhoudbull Psychosociale arbeidsbelasting 31bull Werkgeversbenadering en -dienstverlening 31bull Tips van professionals 32bull Instrumentarium Participatiewet 32bull Banenafspraak 33bull Doelgroepregister 33bull Samen Sterk Zonder Stigma 33 bull Werkambassadeurs 33bull Locus 33bull De Normaalste Zaak 34bull Onbeperkt Ondernemen 34bull Begeleidingskaarten psychische beperking 34bull Handreikingen 34bull Harrie en Werkmaat 34bull Centrum Inclusieve Arbeidsorganisatie 35bull Tips van Samen Sterk Zonder Stigma voor de advisering van werkgevers 35
31
5WerkgeversenbanenEr is - terecht - veel aandacht voor het (terug)leiden van mensen met een psychische aandoening naar de arbeidsmarkt Maar preventie van uitval is stap eacuteeacuten Dat moet gestalte krijgen in de werksituatie bij de werkgever
Bij re-integratie zijn werkgeverscontacten onontbeerlijk Dit is vanouds iets van het domein Werk amp Inkomen en loopt met name via de zogenaamde werkgeversservicepunten van UWV en gemeenten Naarmate de GGZ meer belang hecht aan werk vindt ook daar werkgeversbenadering plaats bijvoorbeeld in het kader van IPS Het is van belang dat op elkaar af te stemmen de werkgever zo min mogelijk te belasten met allerlei verschillende contacten en arrangementen en de werkgever zoveel mogelijk te ontzorgen De Participatiewet heeft daar een aantal moge-lijkheden voor gecreeumlerd Daarnaast kunnen herontwerp van werk en specifieke ondersteuning helpen bij een goede integratie van werknemers met een psychische aandoening in een bedrijf
Psychosociale arbeidsbelasting Psychosocialearbeidsbelasting(PSA)iseenbelangrijkerisicofactorvooruitvalenpsychischekwetsbaarheidHetterugdringenofvoorkomenvanPSAisdanookeenhoeksteenvangoedARBO-beleidIndeHandreikingPsychosocialearbeidsbelastingstaantalvanaanknopingspuntendaarvoorhttpwwwdearbocatalogusnlsitesdefaultfilesstvdahandreikingenhandreiking_psapdf
httpswwwarboportaalnlexterne-bronneninstrumentenhandreiking-psychosociale-arbeidsbelasting-psa
Werkgeversbenadering en -dienstverleningLeesoverwerkgeversbenaderingenwerkgeverscontacteninlsquoSamenwerkenaanwerkrsquoparagraaf3738en41alsmedeindewerkwijzersvanDivosahttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
httpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--werk-samen-met-werkgevers
InhetDrentseplanvanaanpakstaateengezamenlijkewerkgeversbenaderingcentraalDeGGZ-trajectbegeleidersnaarwerksluitenaanbijdeaccountmanagersvangemeentenenUWVinhetWerkgeversservicepunthttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwswerkgevers-centraal-plan-van-aanpak-drenthe
Dewerkgeversservicepuntenspeleneenbelangrijkerolindeondersteuningvanwerkgeversbijhetindienstnemenvanwerknemersmet(psychischeenandere)beperkingenhttpswwwwerknlwerk_nlwerkgeverwervingsadvieswerkgeversservicepunt
32
OpdesitelsquoSamenvoordeklantrsquovandeProgrammaraadisveelrelevanteinformatietevindenoverwerkgeversbenaderingenwerkgeversdienstverleninghttpswwwsamenvoordeklantnlwerkgeversdienstverlening
httpswwwsamenvoordeklantnlwerkgeversdienstverleningwerkgeversservicepunten
Werkgeversservicepuntenperarbeidsmarktregiohttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagewerkgeversservicepunten_22_08_2017pdfoverlay-context=arbeidsmarktregios
Tips van professionalsbull Netwerkontwikkelingmetwerkgeversisvangrootbelang
Geefindecontacteneenduidelijkenreeumlelbeeldvanwateenwerkgeverkanverwachten
bull OntzorgdewerkgeverZijvrezenextrabelastinglsquogedoersquoeneenvergrotekansopuitvalErvaringenvanuitbijvoorbeeldIPSlatenziendatditzekernietaltijdterechtisEengoed
middelomwerkgeverstehelpenisdeno-riskpoliswaarmeewerkgeverszijningedekttegenmogelijkeuitvaldoorziektevandenieuwewerknemer
bull Benutdemogelijkhedenvanbegeleidingvanwerkgeversendecollegarsquosopdewerkvloervandenieuwewerknemer
bull Neembezwarenserieusmaarprobeerzeteontzenuwenofbeheersbaartemakenbijvoorbeelddoordeinzetvaneenjobcoach
bull Alshetluktomeenklantmeteenpsychischprobleemsuccesvolteplaatsenopentdatdewegvooranderenzoisdeervaringvanbegeleiders
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
GGZ-instellingRoadsenuitzendketenAdeccogaansamenwerkenommeermensenmeteenpsychischeaandoeningaaneenbaantehelpenenhengoedtebegeleidenDebasisvandezepubliek-privatesamenwerkingisdatiederdoetwaarhijgoedinisbullAdeccoheefteenwerkgeversnetwerkenvacaturesbullRoadsheeftdecapaciteitenervaringommensenmetpsychischeaandoeningentebegeleidenookinhetwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsgoed-op-weg-met-publieke-private-samenwerking
Instrumentarium ParticipatiewetDeParticipatiewetbiedtmeerderemogelijkhedenomeenwerkgeverteontzorgenenomhethaalbaartemakeniemandmeteenbeperkingindiensttenemenzoalseenloonkostensubsidieofno-riskpolisZievooreenhandzaamoverzichtvandeinstrumentenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwskennisdocumenten-geactualiseerdhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagekennisdocumentondersteuningmensenpwet-versiefeb17pdfoverlay-context=userspearl-hartgers
33
BanenafspraakInhetSociaalAkkoordisvastgelegddatwerkgevers125000extrabanenvoormensenmeteenarbeidsbeperkingmoetencreeumlrenwaarvan25000bijdeoverheiden100000inhetbedrijfslevenDeafsprakentussensocialepartnersenkabinetzijnookvastgelegdindeWetbanenafspraakenquotumarbeidsbeperkten(WetBQA)httpswwwsamenvoordeklantnlwettenbanenafspraak
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlageofficiele_versie_kennisdocument_wet_banenafspraak_en_quotum_arbeidsbeperkten_-_zomer_2017pdfoverlay-context=
httpswwwsamenvoordeklantnlwetten
DoelgroepregisterHetdoelgroepregisterbevatkandidatendieinaanmerkingkomenvoordebanenafspraakofdiemetanderewoordenmeetellenvoorhetbehalenvandeafgesprokenaantallenVoorwerkgeverskanhetvanbelangzijnomiemandvanuithetdoelgroepregisterteplaatsenomzoaanbijtedragenaanhetrealiserenvandeverplichtingenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwskennisdocumenten-geactualiseerd
Samen Sterk Zonder StigmaSamenSterkZonderStigmazetzichinvoorzichinvooreensamenlevingwaariniedereenopenkanzijnoverpsychischeaandoeningenBespreekbaarheidvanpsychischeaandoeningenophetwerkleidttoteerderhulpzoekenminderziekteverzuimgrotereproductiviteitenminderpresenteiumlsme(menisaanwezigmaar
doetnietsnuttigsmeer)watookveelvoordelenvoordewerkgeveropleverthttpswwwsamensterkzonderstigmanlgclid=CIzNpJLFjdMCFQaVGwod-1oMdA
DorienVerhoevenvandeStichtingSamenSterkZonderStigmahieldop12april2017eenpresentatieoverstigmaendebenaderingvanwerkgevershttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagestigma_en_de_benadering_van_werkgeverspdfoverlay-context
ZieookparagraafoverSSZSinhoofdstuk6pagina38
WerkambassadeursDewerkambassadeurszijneeninitiatiefvanSamenSterkZonderStigmawerknemersmeteenpsychischeaandoeningdiewerkenbinnengewonebedrijvenenzichdaarinzettenvoordebevorderingvanbespreekbaarheideneenveiligecultuurhttpswwwsamensterkzonderstigmanlover-onsambassadeurs
LocusLocusiseenin2011opgerichtpubliek-privaatnetwerkvanbedrijvengemeentenenSW-bedrijvendathelptmensenmeteenafstandtotdearbeidsmarktopeenduurzamemanierintezettenhttpwwwlocusnetwerknl
34
De Normaalste ZaakDeNormaalsteZaakiseennetwerkvankleinereengroterewerkgeversdiestrevennaarlsquoinclusiefondernemenrsquoOpwwwdenormaalstezaaknlzijnondermeeroverzichtentevindenvanregelingenvoorwerkgeversdiewerknemersmeteenarbeidsbeperkingindienstnemenwwwdenormaalstezaaknl
Onbeperkt OndernemenDewebsitewwwonbeperktondernemencombevatvoorbeeldentipsenhandreikingenvoorwerkgeversdiearbeidsgehandicaptenindienstwillennemenOokdebegeleidingdaarvankomtnadrukkelijkaanbodwwwonbeperktondernemencom
Begeleidingskaarten psychische beperkingDeBegeleidingskaartengevensnelinzichtindegedragskenmerkenvandemedewerkermeteenpsychischebeperking(watzieik)enhoedaarhetbestmeeomgegaankanworden(watdoeik)EriseenversievoordewerkgevereneenversievoordebegeleidervanSocialeWerkvoorzieningofWerkbedrijfDekaartenzijnontwikkelddoorSBCMhttpswwwsbcmnlfileadminsbcm_datasectorenduurzame_banenbegeleidingskaarten_interactief_defpdf
HandreikingenSBCMheefthandreikingenontwikkeldomdeongeschrevenregelsineenbedrijfinzichtelijktemakenDoorvoorafinformatietekrijgenkandenieuwecollegazichgedragenzoalsdatbijdewerkgevergebruikelijkisHetisteoverwegenomwerkgeversopdezedocumententewijzenalszekandidatenmeteenpsychischebeperkingindienstnemen
httpswwwsbcmnlfileadminsbcm_dataproductenduurzaam_werkverbandproductendownloadsHandreiking_aan_het_werk_met_nieuwe_collegas_interactief_defpdf
httpswwwsbcmnlfileadminsbcm_dataproductenduurzaam_werkverbandproductendownloadsSBCM_Checklist_Spelregels_werkgeverpdf
httpswwwsbcmnlfileadminsbcm_dataproductenduurzaam_werkverbandproductendownloadshandreiking_begeleiding_op_de_werkvloerpdf
Harrie en WerkmaatHarrieisbedachtdoorCNVJongerenEenlsquoHarriersquoiseendirectecollegavaneenwerknemermeteenbeperkingdieoptreedtalsbegeleiderHarriestaatvoorHulpvaardigAlertRealistischRustigInstruerendenEerlijkhttpwwwikbenharrienl
SBCMenFNVhebbeneenvergelijkbaaraanbodontwikkeldalsdeHarrienamelijkdeWerkmaatZiehttpswwwsbcmnlproductenduurzaam-werkverbandproductenmaatjes-voor-medewerkers-met-arbeidsbeperkinghtmlL=0
35
Centrum Inclusieve ArbeidsorganisatieHetCentrumInclusieveArbeidsorganisatie(CIAO)eeninitiatiefvandeUniversiteitMaastrichtenUWVzetzichinomarbeidsplaatsenteontwerpenbijreguliereorganisatiesvoormensenmeteenafstandtotdearbeidsmarktookvoormensenmetpsychischeaandoeningenDaarbijwordtdemethodiekInclusiefHerontwerpvanWerk(IHW)toegepasthttpwwwinclusievearbeidsorganisatieorg
httpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgmethoden-instrumenteninclusief-herontwerp-van-werk
VanuitdieinvalshoekisdeMaastrichtseWerkcapaciteitMonitor(MWcopyM)aangepastvoorgebruikdoorGGZ-trajectbegeleidersDeMWcopyMiseenhulpmiddelvoorhetschattenenmonitorenvandewerkcapaciteitvanmensenmeteenernstigepsychischeaandoening(EPA)ensteltbegeleidersinstaathetfunctionerenophetwerktebesprekenhttpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgmethoden-instrumentenmaastrichtse-werkcapaciteit-monitor
HetartikellsquoLendingaHelpingHandatWorkAMultilevelInvestigationofProsocialMotivationInclusiveClimateandInclusiveBehaviorrsquogaatinopdenoodzaakvanlsquoinclusiefgedragrsquovanindividuelewerknemersmaarookteamsendegehelearbeidsorganisatievooreensoepeleintegratievanwerknemersmet(psychischeofandere)beperkingenhttpslinkspringercomarticle101007s10926-016-9680-z
Tips van Samen Sterk Zonder Stigma voor de advisering van werkgeversbull Praatmetinplaatsvanoverbull Leerdesignalenherkennenbull Focusopwatjekuntbeiumlnvloedenbull Creeumlereenveiligewerksfeerbull Pakdeoorzakenvanstressaanbull Blijfingesprekingevalvanziektenbull Helpcollegarsquosermeeomgaanbull Weesalertopnegatiefgedraghttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagestigma_en_de_benadering_van_werkgeverspdfoverlay-context
36
6Stigma
Inhoudbull Stigma en zelfstigma 37bull Stigma bestrijden 37 bull Handboek destigmatisering bij psychische aandoeningen 38 bull Destigmatiseringsinterventies 38bull Empowerment en doorbreken zelfstigma 38bull Samen Sterk Zonder Stigma 38 bull Werkambassadeurs 39bull Kennisthema stigma van Kenniscentrum Phrenos 39bull Vertellen of verzwijgen 39bull Tips 40
37
6StigmaEen van de grootste obstakels op weg naar werk is het stigma dat rust op psychische aandoeningen Stigma in de samenleving bij werkgevers en toekomstige collegarsquos Maar soms ook bij professionals en begeleiders En niet in het minst bij de persoon zelf zelfstigma Wat weten we over stigma en hoe daarmee om te gaan
Destigmatisering Drie gouden regels voor professionalsbullNeemeenopenhoudingaantegenoverdeclieumlntbullZorgdatjeenigekennishebtoverstigmaendestigmatiseringbullPleegreflectieopjeeigenaannames
Stigma en zelfstigmaZorsquon40vandeNederlanderskrijgtzelftemakenmeteenpsychischeaandoeningenTochbrengtheteenstigmametzichmeeDatleidttoteenkleinerekansopwerk90vandemensenmeteenpsychischeaandoeningzegtlasttehebbenvandegevolgenvanhetstigmazoblijktuitonderzoekDiegevolgenzijnminderkansopwerkminderzelfvertrouweneennegatiefzelfbeeldenzelfssociaalisolementEenderdetoteenkwartvandebetrokkenenvoeltzichgediscrimineerdofoneerlijkbehandeldDatleidterbij20toeervanaftezienwerktezoekenofeenopleidingtegaandoenHetstigmadatdebuitenwereldoplegtwordtvaakeigengemaaktdoordebetrokkeneHetstigmawordtgeiumlnternaliseerdenerontstaateenzelfstigmaDitisextraschadelijkEenstigmazouiemandnogkunnenmotiverenomhettegendeeltebewijzenMaarbijeenzelfstigmaverzetiemandzichnietmeertegenhetstigmahttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsstigma
HetartikellsquoHowandwhenstereotypesrelatetoinclusivebehaviortowardpeoplewithdisabilitiesrsquogaatinopdegevolgenvannegatievestereotypenenhoudingenvanwerkgeversenwerknemerstenopzichtevanwerknemersmetbeperkingen(waarondepsychischeaandoeningen)httpwwwtandfonlinecomdoiabs1010800958519220151072105
Stigma bestrijdenInparagraaf36vanhetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquoeencompactoverzichtvanhoestigmakanwordentegengegaanhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
IndelsquoWerkwijzerPsychischeaandoeningenenlichteverstandelijkebeperkingenHandboekvoormaatwerkbijhetbegeleidennaarwerkrsquogaatparagraaf23overhetwakenvoorstigmatiseringDaarinondermeertipshoetehandelenalsbegeleiderOokbegeleiderskunnenzichnietaltijdonttrekkenaanhetdenkeninstereotypenalshetgaatompsychischeaandoeningenBijvoorbeelddoorerautomatischvanuittegaandatwerknietaandeordeisofandershooguitsimpelwerkofonbetaaldwerkZiebijvoorbeeldhoofdstuk1enparagraaf22vandeWerkwijzerRe-integratievanklantenmetpsychischeaandoeningenhttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--waak-voor-stigmatisering
38
Hoe kun je als begeleider destigmatisering bevorderen Tips van Dorien Verhoeven van Samen Sterk Zonder Stigmabull Weetdaterzoietsalsstigmaenzelfstigmaisendathet
heelvaakvoorkomtbull Zorgdatjeenigekennishebtoverstigmaendewerking
ervanbull Weesjebewustvanjeeigenideeeumlnen(voor)oordelenKijk
daareerlijknaarbull WeethoejeeengesprekaangaatmetdeclieumlntBiedt
openingenlaatmerkendatjeopenstaatbegriphebtetcbull Probeersamenmetdeclieumlnttoteenoplossingtekomen
bijvoorbeeldoverdevraagopenheidtegevenaaneen(potentieumlle)werkgeverofniet
bull GebruikwaarmogelijkmethodiekenzoalsCORAL(zieeldersindezenieuwsbrief)
bull Nodigeenvanonzewerkambassadeursuitomtevertellenoverzijnofhaarervaringenmetstigmaophetwerkenhoedaarmeeomtegaan
httpswwwsamenvoordeklantnlnieuwssamen-sterk-zonder-stigma
Handboek destigmatisering bij psychische aandoeningenDithandboekbiedtveeloverzichteninzichtoverhoestigmatebestrijdenHethandboekisalleenindrukofalse-boektekoopbijdeuitgeverennietopinternetbeschikbaarWeeghelJvanPijnenborgMVanlsquotVeerJampKienhorstG(red)(2016)HandboekdestigmatiseringbijpsychischeaandoeningenPrincipesperspectievenenpraktijkenBussumCoutinhohttpsshopcoutinhonlstore_nlhandboek-destigmatisering-bij-psychische-aandoeningen-2027html
DestigmatiseringsinterventiesIndegeneriekemoduledestigmatiseringontwikkelddoorhetNetwerkKwaliteitsontwikkelingGGZondermeerinformatieoverdestigmatiseringsinterventiesenhandvattenvoorprofessionalsmaarookvoorclieumlntenzelfhttpwwwkwaliteitsontwikkelingggznlnetwerk
httpwwwkwaliteitsontwikkelingggznlprojectgenerieke-module-destigmatisering
Empowerment en doorbreken zelfstigmaEmpowermentvandeclieumlntkanhelpenhetzelfstigmatedoorbrekenDaarbijhelpenervaringsdeskundigenvanuiteengelijkwaardigepositie(ex-)clieumlntenomkeuzestemakenweerbijhunmotivatietekomenenteontdekkenwathunkwaliteitenenvaardighedenzijnenwatbijhenpasthttpswwwmovisienlpublicatiesnaar-hart-empowerment-deel-2
Samen Sterk Zonder StigmaDemissievanSamenSterkZonderStigma(SSZS)iseensamenlevingwaarinpsychischeproblematiekbespreekbaarisDatdoetSSZSondermeermethetprojectStigmaenWerkSSZSbiedtvoorlichtinghelptbijhetmakenvaneenplanvanaanpakorganiseertnetwerkenvanwerknemersmeteenpsychischeaandoeninginventariseertbestpracticesenontwikkeltinterventieshttpswwwsamensterkzonderstigmanl
39
VakbondenenondernemingsradenkunneneenbijdrageleverenaanhetbespreekbaarmakenvanpsychischeaandoeningenopdewerkvloerMogelijkhedendaartoewordenechterweinigbenutDitblijktuithetonderzoeklsquoPsychischeDiversiteitWerktvanSamenSterkzonderStigmaOmvakbondenenondernemingsradentehelpenmethetleverenvaneenbijdragezijnverschillendehulpmiddelenontwikkeldbull OnderzoekORampVakbondenPsychischeDiversiteitWerktbull ChecklistvoorOndernemingsradenbull FactsheetvoorOndernemingsradenbull Factsheetvoorvakbonden
WerkambassadeursDewerkambassadeurszijneeninitiatiefvanSamenSterkZonderStigmawerknemersmeteenpsychischeaandoeningdiewerkenbinnengewonebedrijvenenzichdaarinzettenvoordebevorderingvanbespreekbaarheideneenveiligecultuurhttpswwwsamensterkzonderstigmanlover-onsambassadeurs
httpswwwsamensterkzonderstigmanlverhalen
VeelvandeSSZS-ambassadeursverzorgenlezingenofpresentatiesZiehttpswwwsamensterkzonderstigmanlboek-een-ambassadeurverhalen_id=7442
Tips van ervaringsdeskundige Marieke van Keeken voor het aanpakken van stigmabull GanietvooronsdenkenmaarvraagengaingesprekEr
zijnallerleistereotypeninomloopdiedoorbreekjevooraldoorpersoonlijkcontact
bull PersoonlijkeervaringenmakenindrukindestrijdtegenstigmaVraagmensendiezelfkwetsbaarheidhebbenervarenomhunverhaaltedoenDatkaniemandzijnuitdeeigenorganisatiemaardewerkambassadeursvanSSZSkunnendatookdoen
bull ZorgvoorgoedeinformatieoverpsychischeaandoeningenenwerkHetisvaakeeneyeopenerdatbijnadehelftvandemenseninonslandooitzelfwordtgeconfronteerdmeteenpsychischprobleemEndateenaandoeninghelemaalnietalsvanzelfsprekendbetekentdatjenietkanwerken
LeeshaarverhaallsquoHoeikmijnzelfstigmadoorbrakrsquohttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwshoe-ik-mijn-zelfstigma-doorbrak
Kennisthema stigma van Kenniscentrum PhrenosFeitencijfersenontwikkelingenrondstigmaendestigmatiseringhttpwwwkenniscentrumphrenosnlkennisthemasstigma
Vertellen of verzwijgenIsopenheidovereenaandoeningverstandigofnietBijvoorbeeldineensollicitatieprocedureofophetwerkOpenheidishetideaalmaarindepraktijknietaltijdverstandigKenniscentrumPhrenosheefteenbrochureeninterventieomeengefundeerdeafwegingtemakenonderdetitelCORAL(concealorreveal)httpswwwkenniscentrumphrenosnlwp-contentuploads201506CORAL-NL_defpdf
40
SamenSterkzonderStigmaKenniscentrumPhrenosenTranzoTilburgUniversityontwikkelendezeaanpakverderwaarbijhetmeerwordttoegespitstopdeNederlandsesituatiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsverzwijgen-vertellen-coralnl-helpt
httpwwwkenniscentrumphrenosnldienstenprojecten-2doorontwikkeling-coral
TIPS bull Leg contactAngstenonbekendheidspeleneengroterolbijhetinstandhoudenvanstigmatiseringDaaromhelptcontactleggenmetmensenmeteenpsychischeaandoeninghetbesteomdestigmarsquosteverminderenDemanierwaaropjealsklantmanagercontactmaaktbepaaltofjestigmarsquosversterktofjuistvermindert(lsquoJamaarmetborderlinekunjetochnietmetkinderenwerkenrsquo)AlleenbegripvoleerlijkengelijkwaardigcontactvermindertstigmarsquosEnhetcreeumlerteenopenenveiligesfeerwaarindoorvragenstellenmeerbegripontstaat
bull Voorlichting en informatie over psychische aandoeningenErzijnveelverkeerdedenkbeeldenenmythes(lsquoautistenhebbengeengevoelrsquo)DoorjeteverdiepenindeverschillendepsychischeaandoeningenkrijgjeeenrealistischerbeeldOokklantenzelfbaserenzichvaakoponjuistedenkbeeldenenleggenzichzelfdaarmeeonnodigebeperkingenop
bull Zie psychische aandoeningen als deel van een continuuumlmWanneerjemensenmeteenpsychischeaandoeningzwart-wittegenovergezondemensenzetlijkenzevervanjeaftestaanMaariedereenheeftwelpsychischekwetsbaarheden
alsspreekangstofeenaanlegvoorsomberheidWanneerjepsychischeklachtenenkwetsbaarhedenzietalssymptomenopeenspectrumwaarjehogerenlagerkuntscorenisdatminderstigmatiserend
bull Maak vooroordelen en stigmarsquos bespreekbaar ook als begeleidersonderling
bull Gebruik het ICF-raamwerk om de gehele persoon in beeld te krijgen en niet alleen zijn of haar aandoeninghttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--waak-voor-stigmatisering
41
7Ervarings-deskundigen en clieumlnten
Inhoudbull Betrokkenheid clieumlnten en ervarings- deskundigen bij regionale plannen 42bull Landelijke Clieumlntenraad 43bull MIND 43bull Landelijk Platform GGZ 43bull Routewijzer naar werk 43bull Evaluatietool re-integratie 43bull Ervaringsdeskundigen 43bull Verhalen van ervaringsdeskundigen 44bull WerkWeb-Autisme 44bull Howie the Harp 44bull Tips van LPGGZ 44
42
7Ervarings-deskundigenenclieumlntenDoor clieumlntenraden clieumlntenorganisaties en ervarings-deskundigen te betrekken en met hen samen te werken kunnen professionals vanuit de GGZ en Werk amp Inkomen effectiever werken aan herstel en re-integratie Clieumlntenraden hebben een wettelijke basis in het kader van clieumlntenparticipatie Clieumlntenorganisaties zijn er op landelijk regionaal en lokaal niveau Zij ontplooien meerdere activiteiten zoals informeren lotgenotencontacten belangenbehartiging hersteltrajecten en het opbouwen van ervaringsdeskundigheid onder meer via opleidingen
Betrokkenheid clieumlnten en ervaringsdeskundigen bij regionale plannenInderegionalewerkateliersisveelgesprokenovermeerenbeterbetrekkenvanclieumlntenenervaringsdeskundigenZiehetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquometnameparagraaf26en28httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
IndeFrieseprojectgroepziteenclieumlntvertegenwoordigerdiezelfervaringsdeskundigeisverbondenaanhetHerstelcentrumFrieslandHijgeeftooktrainingenaandeprofessionalsBovendien
gaatderegioookeenreeksoverleggentebeleggenvoorclieumlntenDezezullenbegeleidwordendooreenervaringsdeskundigevanuithetHerstelcentrumhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
InhetprojectplanvanHollandRijnlandisveelaandachtvoorervaringsdeskundigheidendebetrokkenheidvanclieumlntenInLeidenbestaatallangeretijdStichtingZonwaarinervaringsdeskundigenzijnvertegenwoordigdErvaringsdeskundigenadviserenwaarnodigdegemeenteenuitvoerderszoalsklantmanagersOokverzorgenzijregelmatigtrainingenDaarnaastisStichtingPlatformSamenwerkenbetrokkenbijderegionalesamenwerkingZijorganiserenonderanderedialoogtafelsHierwordtdoorgepraatoverdebetekenisvanwerkvoorduurzaamherstelBeideorganisatieszullenookindearbeidsmarktregioHollandRijnlandactiefwordenzoalsopgenomeninhetplanvanaanpakvanderegioClieumlntenenclieumlntenorganisatieshebbeneenbelangrijkeplekgekregeninhetregionaleplanvanaanpakZoiservoorzieninmaatjesvoorclieumlntenWethouderMarleenDamenvanLeidenldquoZorsquonmaatjeziettochweeranderedingendaneenprofessionalHijofzijheeftookeenandererolendatkanelkaargoedaanvullenrdquohttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsbouw-samenwerking-op-vanuit-de-praktijk-en-niet-vanaf-de-bestuurstafels
43
Landelijke ClieumlntenraadDeLandelijkeClieumlntenraad(LCR)isingesteldbijwet(SUWI)omdeclieumlntenparticipatieinhetveldvanWerkampInkomenvormtegevenDeLCRisdekoepelvanlokaleenregionaleclieumlntenradenbijgemeentenenUWVhttpwwwlandelijkeclientenraadnl
MINDMINDisin2016ontstaanenwilpsychischeproblemenvoorkomenenmensendiehiermeetemakenhebbenondersteunenDitdoetMinddoorinformatietebiedenonderzoektedoenprojectenuittevoerenenactietevoerenSamenmetclieumlnten-enfamilieorganisatiesmaatschappelijkeorganisatiesonderzoekersambassadeursendonateursMINDiseeninitiatiefvanFondsPsychischeGezondheidKorrelatieenhetLandelijkPlatformGGZhttpswijzijnmindnl
Landelijk Platform GGZMINDLandelijkPlatformPsychischeGezondheid(voorheenLandelijkPlatformGGZLPGGZ)isdekoepelvanenvoorongeveertwintigclieumlnten-enfamilieorganisatiesindeGGZOpdesiteiseenoverzichttevindenvanregionaleclieumlntenorganisaties(RCOrsquos)clieumlntinitiatievenenprojectenViaRCOrsquoszijnervaringsdeskundigentevindenhttpwwwplatformggznllpggz
Routewijzer naar werkDeRoutewijzeriseenwebsitevanhetLandelijkPlatformGGZendeLandelijkeClieumlntenraad(LCR)Opdezesitekunnenclieumlntenallerhanderelevanteinformatievindenhttpwwwroutewijzernaarwerknl
Evaluatietool re-integratieDeEvaluatietoolre-integratieiseeninstrument(vragenlijst)datisgemaaktdoorhetVerwey-JonkerInstituutinopdrachtvandeLandelijkeClieumlntenraadenMINDHetgeeftdeclieumlntenraadinzichtinhoeUWVengemeentendebegeleidingvanpsychischkwetsbaremensenvormgevenwwwevaluatieggzenwerknl
ErvaringsdeskundigenErvaringsdeskundigenzijnalshetwarebovenhuneigenproblematiekuitgestegenZijkunnennuttigeadviezengevenaanprofessionalsSommigeervaringsdeskundigenzijnopgeleiddoordeGGZomeencoachenderoltespelenErvaringsdeskundigenzijntevindenviahetLPGGZmaarookviaregionaleclieumlntenorganisaties(RCOrsquos)enfamilieorganisatiesdeNederlandseVerenigingvoorAutisme(NVA)GGZ-instellingenofdehulplijnPandorahttpwwwplatformggznllpggz
lsquoErbestaateeneendimensionaalenstereotiepbeeldvanmensenmeteenpsychischeaandoeningMaarinwerkelijkheidisiedereenandersenzijndezeklantenerinallerleisoortenenmatenmetallerleiredenenenachtergrondenengevolgenvanhunaandoeningEengoedemanieromklantmanagersmeergripopdematerietegevenisdoorervaringsdeskundigeninteschakelenDeregionaleclieumlntenorganisatie(RCO)mobiliseertentraintervaringsdeskundigevrijwilligersomvoorlichtingtegevenaanklantmanagersZijvragennuvakeradviesEencursusvoormanagerswasookzeernuttigrsquoEen gemeentelijke beleidsmedewerker en ervaringsdeskundig
44
lsquoVeelklantmanagersvullenhetvoordeklantinindeluwtehoudenTerwijlerheelwatclieumlntenmetpsychischeproblematiekzijnvoorwiehetgoedisomtewerkenendiegraagwillenwerkenDepsychischeaandoeningislangnietaltijdoverdegehelelinieinvaliderendWerkhelptomeigenkrachtteontwikkelenenkanbijdragenaanhersteldoorweergeloofteontwikkelenindeeigencompetentiesensociaalenmaatschappelijkbetrokkentezijnErvaringsdeskundigheidhelptbijhetzoekennaardejuistewerk(ervarings)plekrsquoEen projectcooumlrdinator van ZONactief en ervaringsdeskundige
Verhalen van ervaringsdeskundigenDesiteUWVperspectiefiseenplatformvoorendoormensenmeteenarbeidsongeschiktheidsuitkeringHieropverhalenvlogsenvideorsquosonderandereditverhaaloverwerkenmetautismehttpsperspectiefuwvnlartikelendroom-wordt-waarheid
WerkWeb-AutismeHetprojectlsquoWerkWeb-AutismersquodateeninitiatiefisvanmeerdereorganisatieswaaronderdeNederlandseVerenigingvoorAutismebeoogteenzelfmanagementmethodiekteontwikkelenomnormaal-tothoogbegaafdemensenmetautismesamenmetbetrokkenprofessionalsteondersteunenbijhetvindenenbehoudenvanwerkdatgoedbijhenpastDemethodiekgeeftinzichtindeeigeneffectiviteiteigenregietalentenenvoorkeurenDitzijnbelangrijkevoorwaardenvoorduurzamearbeidsparticipatiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsnieuwsbrief-samenwerking-ggz-en-wi-november-verschenen
Howie the HarpHowietheHarpiseengoedvoorbeeldvaneenopleidingtotervaringsdeskundigeDenaamisgebaseerdopdebijnaamvandeAmerikaanHowardGelddienaeenverblijfinpsychiatrischeinstellingenhetpeer-to-peer-conceptbedachtmensenmeteenpsychiatrischegeschiedeniszettenhunlevenservaringentalenteninomelkaarteondersteuneninhunherstelPameijereeninstellingvoormensenmeteenverstandelijkeofpsychiatrischebeperkinghaaldehetconceptnaarNederlandwwwhowietheharpnl
TIPS VAN LPGGZHetLPGGZdoetdevolgendeaanbevelingenaangemeentenbullKijkgoedwateenklantkanGebruikdebeschikbareondersteuningMaakgebruikvaninterventieszoalsjobcarvingbullWeesalertopeenstigmaookbijjezelfalsklantmanagerbullOnderschathetzelfstigmavanveelklantennietbullPasaanpakkengerichtopempowermenttoebullMaakgebruikvanervaringsdeskundigendiezijnopgeleiddoordeGGZomeencoachenderoltespelenZetheninalsadviseurbijdeteamsMaakhuninbrengstructureel
Colofon
DeroutekaartpsychischeaandoeningenenwerkVersie2november2017
DezeroutekaartiseenproductvandeProgrammaraadHetisonderdeelvanhetKennisnetwerkSamenwerking
GGZenWerkampInkomen
Deroutekaartgeefteenstandvanzakeneind2017weerNieuweontwikkelingeneninformatiewillenwegraag
opnemenUwsuggestiesvooraanvullingenkuntumailennaar
helpdeskimpulssamenvoordeklantnl
Samen vernieuwen we de dienstverlening aan werkgevers en werkzoekenden
26
4Kennis enkennisdelenInhoudbull Regionale werkateliers en plannen van aanpak 27bull Divosa 27 bull SBCM 27bull ParticipatieCampus 28bull Phrenos 28bull Tranzo 28bull Samen Sterk Zonder Stigma 28 bull GGZ Nederland 28bull AKC 29bull MMM 29bull Centrum Inclusieve Arbeidsorganisatie 29bull MIND 29bull LPGGZ 29 bull App Many 29bull Trimbos-instituut 29bull Movisie 29
27
4KennisenkennisdelenOm beter en effectiever samen te werken is het delen van bestaande en opbouwen van nieuwe kennis onontbeerlijk Zowel binnen de domeinen GGZ en Werk amp Inkomen als daartussen In dit hoofdstuk van de routekaart onder meer links naar vindplaatsen van kennis zoals kenniscentra en organisaties alsmede hun opleidingen en trainingen We beperken ons daarbij tot non-profit organisaties Dat neemt niet weg dat er ook een relevant aanbod van trainingen en opleidingen is van commercieumlle partijen
Regionale werkateliers en plannen van aanpakKennisdelingwaseenbelangrijkonderwerpinderegionalewerkateliersInderegionaleplannenvanaanpakisdeweerslagdaarvanduidelijkterugtevindenininitiatievenrondthemabijeenkomstengezamenlijketrainingenenopleidingenoverzichtenvanproducteneninterventieskenniskringenopbouwvaneenregionalesocialekaartetcInhoofdstuk2vanhetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquozijnzebeschrevenmetnameinparagraaf26httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
KennisdeleniseenbelangrijkepijlervanhetplanvanaanpakinWest-BrabantDaarbijgaathetmetnameomeffectieveinterventiesenaanpakkenDesamenwerkendepartijengaantrainingenenworkshopsorganiserenbijvoorbeeldoverdevraaghoejeeenpsychischeaandoeningherkentOfwatgemeentenenUWVinhuishebbenaanbegeleidingsmogelijkhedenrichtingwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwssamen-werken-aan-werk-west-brabant
DivosaDivosaisdeverenigingvanleidinggevendeninhetsociaaldomeinOpdesitevanDivosazijnverschillendewerkwijzerstevindenoverdere-integratievanmensenmeteenpsychischeaandoeningalsmedeeendigitalekenniswijzereene-learningeentrainingvoorklantmanagersendiverseanderehulpmiddelenhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
SBCMSBCMishetKenniscentrumenAampO-fondsindesocialewerkgelegenheidHetdoelvanSBCMismiddelshaaractiviteitenbijdragenaanpassendbetaaldenduurzaamwerkvoormensenmeteenafstandtotdearbeidsmarktSBCMheeftmeerderetrainingenvoordiversedoelgroepeneene-learningenheeftdiverseandererelevanteproductenzoalshandreikingenvoorbegeleidingDeSBCM-productenzijndeelstevindenindeParticipatieCampuswwwsbcmnlproducten
28
ParticipatieCampusDeParticipatieCampusiseeninitiatiefvanDivosaenSBCMterbevorderingvanhetvakmanschapindeuitvoeringDeParticipatiecampusgeefttoegangtotverschillendee-learningsdigitalekenniswijzersenandereproductenRegistratie(gratis)isvereistwwwparticipatiecampusnl
httpsparticipatiecampusnlkenniswijzers
httpsparticipatiecampusnlelearningaanbod
PhrenosPhrenosishetkenniscentrumvoorernstigepsychischeaandoeningen(epa)OpdesitevanPhrenosstaatveelinformatieoverEPA(ernstigepsychischeaandoeningen)enwerkrichtlijnenbijeenkomstenkenniskringenaanpakkeneninterventiesPhrenosbeheertenontwikkeltdeinterventieIPS(IndividuelePlaatsingenSteun)enverzorgtdeopleidingtotIPS-jobcoachhttpswwwkenniscentrumphrenosnl
TranzoTranzoishetwetenschappelijkcentrumvoorzorgenwelzijnvanTilburgSchoolofSocialandBehavioralSciencesTilburgUniversityDemissieishetverbindenvanwetenschapenpraktijkophetgebiedvanzorgenwelzijnhttpswwwtilburguniversityedunlonderzoekinstituten-en-researchgroepentranzo
TranzokentverschillendeAcademischeWerkplaatsenwaarinderelatietussenpsychischeaandoeningenenwerkcentraalstaatmetnamedeAcademischeWerkplaatsArbeidenGezondheidhttpswwwtilburguniversityedunlonderzoekinstituten-en-researchgroepentranzoacademischewerkplaatsenarbeid-en-gezondheid
Samen Sterk Zonder StigmaDesitevanSamenSterkZonderStigma(SSZS)geeftondermeertoegangtoteentraininglsquoSelecterenzondervooroordelenrsquodee-learninglsquoOpenheidpsychischegezondheidwerktrsquoendeapplsquoSterkophetWerkrsquoBovendienpresentatiesvanwerkambassadeursenworkshopsamppresentatiesopmaatwwwsamensterkzonderstigmanl
ZieookparagraafoverSSZSinhoofdstuk6pagina38
GGZ NederlandGGZNederlandisdebrancheorganisatievoorinstellingenindegeestelijkegezondheidszorgenverslavingszorgSteedsmeerGGZ-instellingenzienwerkenparticipatiealsnuttigeennoodzakelijkeonderdelenvangenezingenrehabilitatieenintegrerendieinhunbehandelingBijvoorbeeldmetarbeidsmatigedagbehandelingofwerkonderbegeleidingvangespecialiseerdetrajectbegeleidersofjobcoachesvaakineenambulantbehandelteamOpdewebsitevanGGZNederlandisveelrelevanteinformatietevindenbijvoorbeeldoverdeontwikkelingvane-mentalhealthhttpwwwggznederlandnl
httpswwwzorgkaartnederlandnlggz
29
AKCHetArbeidsdeskundigKenniscentrum(AKC)heeftvelerelevantepublicatiesenorganiseertdaarnaastregelmatigbijeenkomstenhttpswwwarbeidsdeskundigennlakc
MensenMetMogelijkhedenInhetprojectMensenMetMogelijkheden(MMM)werken21beroepsgroepenenhunorganisatiessamenaanhetbevorderenvandeparticipatievanmensenmeteenpsychischekwetsbaarheidViadesitevanMMMisondermeereentrainingtoegankelijkdieindividueelmaarookgroepsgewijs(bijvoorbeeldinberoepsmatiggemengdegroepen)gevolgdkanwordenDaarnaastondermeereenInspiratieboekhttpwwwmmm-mensenmetmogelijkhedennl
Centrum Inclusieve ArbeidsorganisatieHetCentrumInclusieveArbeidsorganisatie(CIAO)kanhelpenmethetbetertoegankelijkmakenvaneenarbeidsorganisatievoormensenmeteenbeperkingondermeerdoorInclusiefHerontwerpvanWerk(IHW)HetCIAOiseengemeenschappelijkinitiatiefvandeUniversiteitMaastrichtenUWVhttpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgexpertisecentrum
ZieookparagraafoverCIAOinhoofdstuk5pagina35
MINDMINDwilpsychischeproblemenvoorkomenenmensendiehiermeetemakenhebbenondersteunendoorinformatietebiedenonderzoektedoenprojectenuittevoerenenactietevoerenMINDiseeninitiatiefvanFondsPsychischeGezondheidKorrelatieenhetLandelijkPlatformGGZhttpswijzijnmindnl
Landelijk Platform GGZHetLandelijkPlatformGGZ(LPGGZ)iseenkoepelvanclieumlnten-enfamilieorganisatiesindeGGZHetLPGGZstreefternaardepositievanmensenmeteenpsychischeaandoeningstructureelteverbeterenondermeerviaallerhandeprojectenwaaronderlsquoopenvoorwerkrsquohttpwwwplatformggznllpggz
httpwwwplatformggznllpggzopen_voor_werk
App ManyViadeappManykunnenprofessionalsenanderebetrokkeneninderegioinformatieenvragenuitwisselenZieparagraafAppManyondersteuntsamenwerkinginhoofdstuk3Zieparagraafoverappmanyinhoofdstuk3paginanummer25
Trimbos-instituutHetTrimbos-instituutwildegeestelijkegezondheidverbeterendoorhetdelenvankennisHetTrimbosInstituutontwikkeltinterventiesenbeheerteenwebsitemeterkendeinterventiesindelangdurigeGGZhttpswwwtrimbosnl
httpserkendeinterventiesggztrimbosnl
MovisieMovisieishetlandelijkkennisinstituutenadviesbureauvoorhetsociaaldomeinMovisiebeheertondermeerdedatabankeffectievesocialeinterventieshttpswwwmovisienl
httpswwwmovisienleffectieve-sociale-interventies
30
5Werkgevers
en banenInhoudbull Psychosociale arbeidsbelasting 31bull Werkgeversbenadering en -dienstverlening 31bull Tips van professionals 32bull Instrumentarium Participatiewet 32bull Banenafspraak 33bull Doelgroepregister 33bull Samen Sterk Zonder Stigma 33 bull Werkambassadeurs 33bull Locus 33bull De Normaalste Zaak 34bull Onbeperkt Ondernemen 34bull Begeleidingskaarten psychische beperking 34bull Handreikingen 34bull Harrie en Werkmaat 34bull Centrum Inclusieve Arbeidsorganisatie 35bull Tips van Samen Sterk Zonder Stigma voor de advisering van werkgevers 35
31
5WerkgeversenbanenEr is - terecht - veel aandacht voor het (terug)leiden van mensen met een psychische aandoening naar de arbeidsmarkt Maar preventie van uitval is stap eacuteeacuten Dat moet gestalte krijgen in de werksituatie bij de werkgever
Bij re-integratie zijn werkgeverscontacten onontbeerlijk Dit is vanouds iets van het domein Werk amp Inkomen en loopt met name via de zogenaamde werkgeversservicepunten van UWV en gemeenten Naarmate de GGZ meer belang hecht aan werk vindt ook daar werkgeversbenadering plaats bijvoorbeeld in het kader van IPS Het is van belang dat op elkaar af te stemmen de werkgever zo min mogelijk te belasten met allerlei verschillende contacten en arrangementen en de werkgever zoveel mogelijk te ontzorgen De Participatiewet heeft daar een aantal moge-lijkheden voor gecreeumlerd Daarnaast kunnen herontwerp van werk en specifieke ondersteuning helpen bij een goede integratie van werknemers met een psychische aandoening in een bedrijf
Psychosociale arbeidsbelasting Psychosocialearbeidsbelasting(PSA)iseenbelangrijkerisicofactorvooruitvalenpsychischekwetsbaarheidHetterugdringenofvoorkomenvanPSAisdanookeenhoeksteenvangoedARBO-beleidIndeHandreikingPsychosocialearbeidsbelastingstaantalvanaanknopingspuntendaarvoorhttpwwwdearbocatalogusnlsitesdefaultfilesstvdahandreikingenhandreiking_psapdf
httpswwwarboportaalnlexterne-bronneninstrumentenhandreiking-psychosociale-arbeidsbelasting-psa
Werkgeversbenadering en -dienstverleningLeesoverwerkgeversbenaderingenwerkgeverscontacteninlsquoSamenwerkenaanwerkrsquoparagraaf3738en41alsmedeindewerkwijzersvanDivosahttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
httpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--werk-samen-met-werkgevers
InhetDrentseplanvanaanpakstaateengezamenlijkewerkgeversbenaderingcentraalDeGGZ-trajectbegeleidersnaarwerksluitenaanbijdeaccountmanagersvangemeentenenUWVinhetWerkgeversservicepunthttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwswerkgevers-centraal-plan-van-aanpak-drenthe
Dewerkgeversservicepuntenspeleneenbelangrijkerolindeondersteuningvanwerkgeversbijhetindienstnemenvanwerknemersmet(psychischeenandere)beperkingenhttpswwwwerknlwerk_nlwerkgeverwervingsadvieswerkgeversservicepunt
32
OpdesitelsquoSamenvoordeklantrsquovandeProgrammaraadisveelrelevanteinformatietevindenoverwerkgeversbenaderingenwerkgeversdienstverleninghttpswwwsamenvoordeklantnlwerkgeversdienstverlening
httpswwwsamenvoordeklantnlwerkgeversdienstverleningwerkgeversservicepunten
Werkgeversservicepuntenperarbeidsmarktregiohttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagewerkgeversservicepunten_22_08_2017pdfoverlay-context=arbeidsmarktregios
Tips van professionalsbull Netwerkontwikkelingmetwerkgeversisvangrootbelang
Geefindecontacteneenduidelijkenreeumlelbeeldvanwateenwerkgeverkanverwachten
bull OntzorgdewerkgeverZijvrezenextrabelastinglsquogedoersquoeneenvergrotekansopuitvalErvaringenvanuitbijvoorbeeldIPSlatenziendatditzekernietaltijdterechtisEengoed
middelomwerkgeverstehelpenisdeno-riskpoliswaarmeewerkgeverszijningedekttegenmogelijkeuitvaldoorziektevandenieuwewerknemer
bull Benutdemogelijkhedenvanbegeleidingvanwerkgeversendecollegarsquosopdewerkvloervandenieuwewerknemer
bull Neembezwarenserieusmaarprobeerzeteontzenuwenofbeheersbaartemakenbijvoorbeelddoordeinzetvaneenjobcoach
bull Alshetluktomeenklantmeteenpsychischprobleemsuccesvolteplaatsenopentdatdewegvooranderenzoisdeervaringvanbegeleiders
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
GGZ-instellingRoadsenuitzendketenAdeccogaansamenwerkenommeermensenmeteenpsychischeaandoeningaaneenbaantehelpenenhengoedtebegeleidenDebasisvandezepubliek-privatesamenwerkingisdatiederdoetwaarhijgoedinisbullAdeccoheefteenwerkgeversnetwerkenvacaturesbullRoadsheeftdecapaciteitenervaringommensenmetpsychischeaandoeningentebegeleidenookinhetwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsgoed-op-weg-met-publieke-private-samenwerking
Instrumentarium ParticipatiewetDeParticipatiewetbiedtmeerderemogelijkhedenomeenwerkgeverteontzorgenenomhethaalbaartemakeniemandmeteenbeperkingindiensttenemenzoalseenloonkostensubsidieofno-riskpolisZievooreenhandzaamoverzichtvandeinstrumentenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwskennisdocumenten-geactualiseerdhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagekennisdocumentondersteuningmensenpwet-versiefeb17pdfoverlay-context=userspearl-hartgers
33
BanenafspraakInhetSociaalAkkoordisvastgelegddatwerkgevers125000extrabanenvoormensenmeteenarbeidsbeperkingmoetencreeumlrenwaarvan25000bijdeoverheiden100000inhetbedrijfslevenDeafsprakentussensocialepartnersenkabinetzijnookvastgelegdindeWetbanenafspraakenquotumarbeidsbeperkten(WetBQA)httpswwwsamenvoordeklantnlwettenbanenafspraak
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlageofficiele_versie_kennisdocument_wet_banenafspraak_en_quotum_arbeidsbeperkten_-_zomer_2017pdfoverlay-context=
httpswwwsamenvoordeklantnlwetten
DoelgroepregisterHetdoelgroepregisterbevatkandidatendieinaanmerkingkomenvoordebanenafspraakofdiemetanderewoordenmeetellenvoorhetbehalenvandeafgesprokenaantallenVoorwerkgeverskanhetvanbelangzijnomiemandvanuithetdoelgroepregisterteplaatsenomzoaanbijtedragenaanhetrealiserenvandeverplichtingenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwskennisdocumenten-geactualiseerd
Samen Sterk Zonder StigmaSamenSterkZonderStigmazetzichinvoorzichinvooreensamenlevingwaariniedereenopenkanzijnoverpsychischeaandoeningenBespreekbaarheidvanpsychischeaandoeningenophetwerkleidttoteerderhulpzoekenminderziekteverzuimgrotereproductiviteitenminderpresenteiumlsme(menisaanwezigmaar
doetnietsnuttigsmeer)watookveelvoordelenvoordewerkgeveropleverthttpswwwsamensterkzonderstigmanlgclid=CIzNpJLFjdMCFQaVGwod-1oMdA
DorienVerhoevenvandeStichtingSamenSterkZonderStigmahieldop12april2017eenpresentatieoverstigmaendebenaderingvanwerkgevershttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagestigma_en_de_benadering_van_werkgeverspdfoverlay-context
ZieookparagraafoverSSZSinhoofdstuk6pagina38
WerkambassadeursDewerkambassadeurszijneeninitiatiefvanSamenSterkZonderStigmawerknemersmeteenpsychischeaandoeningdiewerkenbinnengewonebedrijvenenzichdaarinzettenvoordebevorderingvanbespreekbaarheideneenveiligecultuurhttpswwwsamensterkzonderstigmanlover-onsambassadeurs
LocusLocusiseenin2011opgerichtpubliek-privaatnetwerkvanbedrijvengemeentenenSW-bedrijvendathelptmensenmeteenafstandtotdearbeidsmarktopeenduurzamemanierintezettenhttpwwwlocusnetwerknl
34
De Normaalste ZaakDeNormaalsteZaakiseennetwerkvankleinereengroterewerkgeversdiestrevennaarlsquoinclusiefondernemenrsquoOpwwwdenormaalstezaaknlzijnondermeeroverzichtentevindenvanregelingenvoorwerkgeversdiewerknemersmeteenarbeidsbeperkingindienstnemenwwwdenormaalstezaaknl
Onbeperkt OndernemenDewebsitewwwonbeperktondernemencombevatvoorbeeldentipsenhandreikingenvoorwerkgeversdiearbeidsgehandicaptenindienstwillennemenOokdebegeleidingdaarvankomtnadrukkelijkaanbodwwwonbeperktondernemencom
Begeleidingskaarten psychische beperkingDeBegeleidingskaartengevensnelinzichtindegedragskenmerkenvandemedewerkermeteenpsychischebeperking(watzieik)enhoedaarhetbestmeeomgegaankanworden(watdoeik)EriseenversievoordewerkgevereneenversievoordebegeleidervanSocialeWerkvoorzieningofWerkbedrijfDekaartenzijnontwikkelddoorSBCMhttpswwwsbcmnlfileadminsbcm_datasectorenduurzame_banenbegeleidingskaarten_interactief_defpdf
HandreikingenSBCMheefthandreikingenontwikkeldomdeongeschrevenregelsineenbedrijfinzichtelijktemakenDoorvoorafinformatietekrijgenkandenieuwecollegazichgedragenzoalsdatbijdewerkgevergebruikelijkisHetisteoverwegenomwerkgeversopdezedocumententewijzenalszekandidatenmeteenpsychischebeperkingindienstnemen
httpswwwsbcmnlfileadminsbcm_dataproductenduurzaam_werkverbandproductendownloadsHandreiking_aan_het_werk_met_nieuwe_collegas_interactief_defpdf
httpswwwsbcmnlfileadminsbcm_dataproductenduurzaam_werkverbandproductendownloadsSBCM_Checklist_Spelregels_werkgeverpdf
httpswwwsbcmnlfileadminsbcm_dataproductenduurzaam_werkverbandproductendownloadshandreiking_begeleiding_op_de_werkvloerpdf
Harrie en WerkmaatHarrieisbedachtdoorCNVJongerenEenlsquoHarriersquoiseendirectecollegavaneenwerknemermeteenbeperkingdieoptreedtalsbegeleiderHarriestaatvoorHulpvaardigAlertRealistischRustigInstruerendenEerlijkhttpwwwikbenharrienl
SBCMenFNVhebbeneenvergelijkbaaraanbodontwikkeldalsdeHarrienamelijkdeWerkmaatZiehttpswwwsbcmnlproductenduurzaam-werkverbandproductenmaatjes-voor-medewerkers-met-arbeidsbeperkinghtmlL=0
35
Centrum Inclusieve ArbeidsorganisatieHetCentrumInclusieveArbeidsorganisatie(CIAO)eeninitiatiefvandeUniversiteitMaastrichtenUWVzetzichinomarbeidsplaatsenteontwerpenbijreguliereorganisatiesvoormensenmeteenafstandtotdearbeidsmarktookvoormensenmetpsychischeaandoeningenDaarbijwordtdemethodiekInclusiefHerontwerpvanWerk(IHW)toegepasthttpwwwinclusievearbeidsorganisatieorg
httpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgmethoden-instrumenteninclusief-herontwerp-van-werk
VanuitdieinvalshoekisdeMaastrichtseWerkcapaciteitMonitor(MWcopyM)aangepastvoorgebruikdoorGGZ-trajectbegeleidersDeMWcopyMiseenhulpmiddelvoorhetschattenenmonitorenvandewerkcapaciteitvanmensenmeteenernstigepsychischeaandoening(EPA)ensteltbegeleidersinstaathetfunctionerenophetwerktebesprekenhttpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgmethoden-instrumentenmaastrichtse-werkcapaciteit-monitor
HetartikellsquoLendingaHelpingHandatWorkAMultilevelInvestigationofProsocialMotivationInclusiveClimateandInclusiveBehaviorrsquogaatinopdenoodzaakvanlsquoinclusiefgedragrsquovanindividuelewerknemersmaarookteamsendegehelearbeidsorganisatievooreensoepeleintegratievanwerknemersmet(psychischeofandere)beperkingenhttpslinkspringercomarticle101007s10926-016-9680-z
Tips van Samen Sterk Zonder Stigma voor de advisering van werkgeversbull Praatmetinplaatsvanoverbull Leerdesignalenherkennenbull Focusopwatjekuntbeiumlnvloedenbull Creeumlereenveiligewerksfeerbull Pakdeoorzakenvanstressaanbull Blijfingesprekingevalvanziektenbull Helpcollegarsquosermeeomgaanbull Weesalertopnegatiefgedraghttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagestigma_en_de_benadering_van_werkgeverspdfoverlay-context
36
6Stigma
Inhoudbull Stigma en zelfstigma 37bull Stigma bestrijden 37 bull Handboek destigmatisering bij psychische aandoeningen 38 bull Destigmatiseringsinterventies 38bull Empowerment en doorbreken zelfstigma 38bull Samen Sterk Zonder Stigma 38 bull Werkambassadeurs 39bull Kennisthema stigma van Kenniscentrum Phrenos 39bull Vertellen of verzwijgen 39bull Tips 40
37
6StigmaEen van de grootste obstakels op weg naar werk is het stigma dat rust op psychische aandoeningen Stigma in de samenleving bij werkgevers en toekomstige collegarsquos Maar soms ook bij professionals en begeleiders En niet in het minst bij de persoon zelf zelfstigma Wat weten we over stigma en hoe daarmee om te gaan
Destigmatisering Drie gouden regels voor professionalsbullNeemeenopenhoudingaantegenoverdeclieumlntbullZorgdatjeenigekennishebtoverstigmaendestigmatiseringbullPleegreflectieopjeeigenaannames
Stigma en zelfstigmaZorsquon40vandeNederlanderskrijgtzelftemakenmeteenpsychischeaandoeningenTochbrengtheteenstigmametzichmeeDatleidttoteenkleinerekansopwerk90vandemensenmeteenpsychischeaandoeningzegtlasttehebbenvandegevolgenvanhetstigmazoblijktuitonderzoekDiegevolgenzijnminderkansopwerkminderzelfvertrouweneennegatiefzelfbeeldenzelfssociaalisolementEenderdetoteenkwartvandebetrokkenenvoeltzichgediscrimineerdofoneerlijkbehandeldDatleidterbij20toeervanaftezienwerktezoekenofeenopleidingtegaandoenHetstigmadatdebuitenwereldoplegtwordtvaakeigengemaaktdoordebetrokkeneHetstigmawordtgeiumlnternaliseerdenerontstaateenzelfstigmaDitisextraschadelijkEenstigmazouiemandnogkunnenmotiverenomhettegendeeltebewijzenMaarbijeenzelfstigmaverzetiemandzichnietmeertegenhetstigmahttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsstigma
HetartikellsquoHowandwhenstereotypesrelatetoinclusivebehaviortowardpeoplewithdisabilitiesrsquogaatinopdegevolgenvannegatievestereotypenenhoudingenvanwerkgeversenwerknemerstenopzichtevanwerknemersmetbeperkingen(waarondepsychischeaandoeningen)httpwwwtandfonlinecomdoiabs1010800958519220151072105
Stigma bestrijdenInparagraaf36vanhetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquoeencompactoverzichtvanhoestigmakanwordentegengegaanhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
IndelsquoWerkwijzerPsychischeaandoeningenenlichteverstandelijkebeperkingenHandboekvoormaatwerkbijhetbegeleidennaarwerkrsquogaatparagraaf23overhetwakenvoorstigmatiseringDaarinondermeertipshoetehandelenalsbegeleiderOokbegeleiderskunnenzichnietaltijdonttrekkenaanhetdenkeninstereotypenalshetgaatompsychischeaandoeningenBijvoorbeelddoorerautomatischvanuittegaandatwerknietaandeordeisofandershooguitsimpelwerkofonbetaaldwerkZiebijvoorbeeldhoofdstuk1enparagraaf22vandeWerkwijzerRe-integratievanklantenmetpsychischeaandoeningenhttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--waak-voor-stigmatisering
38
Hoe kun je als begeleider destigmatisering bevorderen Tips van Dorien Verhoeven van Samen Sterk Zonder Stigmabull Weetdaterzoietsalsstigmaenzelfstigmaisendathet
heelvaakvoorkomtbull Zorgdatjeenigekennishebtoverstigmaendewerking
ervanbull Weesjebewustvanjeeigenideeeumlnen(voor)oordelenKijk
daareerlijknaarbull WeethoejeeengesprekaangaatmetdeclieumlntBiedt
openingenlaatmerkendatjeopenstaatbegriphebtetcbull Probeersamenmetdeclieumlnttoteenoplossingtekomen
bijvoorbeeldoverdevraagopenheidtegevenaaneen(potentieumlle)werkgeverofniet
bull GebruikwaarmogelijkmethodiekenzoalsCORAL(zieeldersindezenieuwsbrief)
bull Nodigeenvanonzewerkambassadeursuitomtevertellenoverzijnofhaarervaringenmetstigmaophetwerkenhoedaarmeeomtegaan
httpswwwsamenvoordeklantnlnieuwssamen-sterk-zonder-stigma
Handboek destigmatisering bij psychische aandoeningenDithandboekbiedtveeloverzichteninzichtoverhoestigmatebestrijdenHethandboekisalleenindrukofalse-boektekoopbijdeuitgeverennietopinternetbeschikbaarWeeghelJvanPijnenborgMVanlsquotVeerJampKienhorstG(red)(2016)HandboekdestigmatiseringbijpsychischeaandoeningenPrincipesperspectievenenpraktijkenBussumCoutinhohttpsshopcoutinhonlstore_nlhandboek-destigmatisering-bij-psychische-aandoeningen-2027html
DestigmatiseringsinterventiesIndegeneriekemoduledestigmatiseringontwikkelddoorhetNetwerkKwaliteitsontwikkelingGGZondermeerinformatieoverdestigmatiseringsinterventiesenhandvattenvoorprofessionalsmaarookvoorclieumlntenzelfhttpwwwkwaliteitsontwikkelingggznlnetwerk
httpwwwkwaliteitsontwikkelingggznlprojectgenerieke-module-destigmatisering
Empowerment en doorbreken zelfstigmaEmpowermentvandeclieumlntkanhelpenhetzelfstigmatedoorbrekenDaarbijhelpenervaringsdeskundigenvanuiteengelijkwaardigepositie(ex-)clieumlntenomkeuzestemakenweerbijhunmotivatietekomenenteontdekkenwathunkwaliteitenenvaardighedenzijnenwatbijhenpasthttpswwwmovisienlpublicatiesnaar-hart-empowerment-deel-2
Samen Sterk Zonder StigmaDemissievanSamenSterkZonderStigma(SSZS)iseensamenlevingwaarinpsychischeproblematiekbespreekbaarisDatdoetSSZSondermeermethetprojectStigmaenWerkSSZSbiedtvoorlichtinghelptbijhetmakenvaneenplanvanaanpakorganiseertnetwerkenvanwerknemersmeteenpsychischeaandoeninginventariseertbestpracticesenontwikkeltinterventieshttpswwwsamensterkzonderstigmanl
39
VakbondenenondernemingsradenkunneneenbijdrageleverenaanhetbespreekbaarmakenvanpsychischeaandoeningenopdewerkvloerMogelijkhedendaartoewordenechterweinigbenutDitblijktuithetonderzoeklsquoPsychischeDiversiteitWerktvanSamenSterkzonderStigmaOmvakbondenenondernemingsradentehelpenmethetleverenvaneenbijdragezijnverschillendehulpmiddelenontwikkeldbull OnderzoekORampVakbondenPsychischeDiversiteitWerktbull ChecklistvoorOndernemingsradenbull FactsheetvoorOndernemingsradenbull Factsheetvoorvakbonden
WerkambassadeursDewerkambassadeurszijneeninitiatiefvanSamenSterkZonderStigmawerknemersmeteenpsychischeaandoeningdiewerkenbinnengewonebedrijvenenzichdaarinzettenvoordebevorderingvanbespreekbaarheideneenveiligecultuurhttpswwwsamensterkzonderstigmanlover-onsambassadeurs
httpswwwsamensterkzonderstigmanlverhalen
VeelvandeSSZS-ambassadeursverzorgenlezingenofpresentatiesZiehttpswwwsamensterkzonderstigmanlboek-een-ambassadeurverhalen_id=7442
Tips van ervaringsdeskundige Marieke van Keeken voor het aanpakken van stigmabull GanietvooronsdenkenmaarvraagengaingesprekEr
zijnallerleistereotypeninomloopdiedoorbreekjevooraldoorpersoonlijkcontact
bull PersoonlijkeervaringenmakenindrukindestrijdtegenstigmaVraagmensendiezelfkwetsbaarheidhebbenervarenomhunverhaaltedoenDatkaniemandzijnuitdeeigenorganisatiemaardewerkambassadeursvanSSZSkunnendatookdoen
bull ZorgvoorgoedeinformatieoverpsychischeaandoeningenenwerkHetisvaakeeneyeopenerdatbijnadehelftvandemenseninonslandooitzelfwordtgeconfronteerdmeteenpsychischprobleemEndateenaandoeninghelemaalnietalsvanzelfsprekendbetekentdatjenietkanwerken
LeeshaarverhaallsquoHoeikmijnzelfstigmadoorbrakrsquohttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwshoe-ik-mijn-zelfstigma-doorbrak
Kennisthema stigma van Kenniscentrum PhrenosFeitencijfersenontwikkelingenrondstigmaendestigmatiseringhttpwwwkenniscentrumphrenosnlkennisthemasstigma
Vertellen of verzwijgenIsopenheidovereenaandoeningverstandigofnietBijvoorbeeldineensollicitatieprocedureofophetwerkOpenheidishetideaalmaarindepraktijknietaltijdverstandigKenniscentrumPhrenosheefteenbrochureeninterventieomeengefundeerdeafwegingtemakenonderdetitelCORAL(concealorreveal)httpswwwkenniscentrumphrenosnlwp-contentuploads201506CORAL-NL_defpdf
40
SamenSterkzonderStigmaKenniscentrumPhrenosenTranzoTilburgUniversityontwikkelendezeaanpakverderwaarbijhetmeerwordttoegespitstopdeNederlandsesituatiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsverzwijgen-vertellen-coralnl-helpt
httpwwwkenniscentrumphrenosnldienstenprojecten-2doorontwikkeling-coral
TIPS bull Leg contactAngstenonbekendheidspeleneengroterolbijhetinstandhoudenvanstigmatiseringDaaromhelptcontactleggenmetmensenmeteenpsychischeaandoeninghetbesteomdestigmarsquosteverminderenDemanierwaaropjealsklantmanagercontactmaaktbepaaltofjestigmarsquosversterktofjuistvermindert(lsquoJamaarmetborderlinekunjetochnietmetkinderenwerkenrsquo)AlleenbegripvoleerlijkengelijkwaardigcontactvermindertstigmarsquosEnhetcreeumlerteenopenenveiligesfeerwaarindoorvragenstellenmeerbegripontstaat
bull Voorlichting en informatie over psychische aandoeningenErzijnveelverkeerdedenkbeeldenenmythes(lsquoautistenhebbengeengevoelrsquo)DoorjeteverdiepenindeverschillendepsychischeaandoeningenkrijgjeeenrealistischerbeeldOokklantenzelfbaserenzichvaakoponjuistedenkbeeldenenleggenzichzelfdaarmeeonnodigebeperkingenop
bull Zie psychische aandoeningen als deel van een continuuumlmWanneerjemensenmeteenpsychischeaandoeningzwart-wittegenovergezondemensenzetlijkenzevervanjeaftestaanMaariedereenheeftwelpsychischekwetsbaarheden
alsspreekangstofeenaanlegvoorsomberheidWanneerjepsychischeklachtenenkwetsbaarhedenzietalssymptomenopeenspectrumwaarjehogerenlagerkuntscorenisdatminderstigmatiserend
bull Maak vooroordelen en stigmarsquos bespreekbaar ook als begeleidersonderling
bull Gebruik het ICF-raamwerk om de gehele persoon in beeld te krijgen en niet alleen zijn of haar aandoeninghttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--waak-voor-stigmatisering
41
7Ervarings-deskundigen en clieumlnten
Inhoudbull Betrokkenheid clieumlnten en ervarings- deskundigen bij regionale plannen 42bull Landelijke Clieumlntenraad 43bull MIND 43bull Landelijk Platform GGZ 43bull Routewijzer naar werk 43bull Evaluatietool re-integratie 43bull Ervaringsdeskundigen 43bull Verhalen van ervaringsdeskundigen 44bull WerkWeb-Autisme 44bull Howie the Harp 44bull Tips van LPGGZ 44
42
7Ervarings-deskundigenenclieumlntenDoor clieumlntenraden clieumlntenorganisaties en ervarings-deskundigen te betrekken en met hen samen te werken kunnen professionals vanuit de GGZ en Werk amp Inkomen effectiever werken aan herstel en re-integratie Clieumlntenraden hebben een wettelijke basis in het kader van clieumlntenparticipatie Clieumlntenorganisaties zijn er op landelijk regionaal en lokaal niveau Zij ontplooien meerdere activiteiten zoals informeren lotgenotencontacten belangenbehartiging hersteltrajecten en het opbouwen van ervaringsdeskundigheid onder meer via opleidingen
Betrokkenheid clieumlnten en ervaringsdeskundigen bij regionale plannenInderegionalewerkateliersisveelgesprokenovermeerenbeterbetrekkenvanclieumlntenenervaringsdeskundigenZiehetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquometnameparagraaf26en28httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
IndeFrieseprojectgroepziteenclieumlntvertegenwoordigerdiezelfervaringsdeskundigeisverbondenaanhetHerstelcentrumFrieslandHijgeeftooktrainingenaandeprofessionalsBovendien
gaatderegioookeenreeksoverleggentebeleggenvoorclieumlntenDezezullenbegeleidwordendooreenervaringsdeskundigevanuithetHerstelcentrumhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
InhetprojectplanvanHollandRijnlandisveelaandachtvoorervaringsdeskundigheidendebetrokkenheidvanclieumlntenInLeidenbestaatallangeretijdStichtingZonwaarinervaringsdeskundigenzijnvertegenwoordigdErvaringsdeskundigenadviserenwaarnodigdegemeenteenuitvoerderszoalsklantmanagersOokverzorgenzijregelmatigtrainingenDaarnaastisStichtingPlatformSamenwerkenbetrokkenbijderegionalesamenwerkingZijorganiserenonderanderedialoogtafelsHierwordtdoorgepraatoverdebetekenisvanwerkvoorduurzaamherstelBeideorganisatieszullenookindearbeidsmarktregioHollandRijnlandactiefwordenzoalsopgenomeninhetplanvanaanpakvanderegioClieumlntenenclieumlntenorganisatieshebbeneenbelangrijkeplekgekregeninhetregionaleplanvanaanpakZoiservoorzieninmaatjesvoorclieumlntenWethouderMarleenDamenvanLeidenldquoZorsquonmaatjeziettochweeranderedingendaneenprofessionalHijofzijheeftookeenandererolendatkanelkaargoedaanvullenrdquohttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsbouw-samenwerking-op-vanuit-de-praktijk-en-niet-vanaf-de-bestuurstafels
43
Landelijke ClieumlntenraadDeLandelijkeClieumlntenraad(LCR)isingesteldbijwet(SUWI)omdeclieumlntenparticipatieinhetveldvanWerkampInkomenvormtegevenDeLCRisdekoepelvanlokaleenregionaleclieumlntenradenbijgemeentenenUWVhttpwwwlandelijkeclientenraadnl
MINDMINDisin2016ontstaanenwilpsychischeproblemenvoorkomenenmensendiehiermeetemakenhebbenondersteunenDitdoetMinddoorinformatietebiedenonderzoektedoenprojectenuittevoerenenactietevoerenSamenmetclieumlnten-enfamilieorganisatiesmaatschappelijkeorganisatiesonderzoekersambassadeursendonateursMINDiseeninitiatiefvanFondsPsychischeGezondheidKorrelatieenhetLandelijkPlatformGGZhttpswijzijnmindnl
Landelijk Platform GGZMINDLandelijkPlatformPsychischeGezondheid(voorheenLandelijkPlatformGGZLPGGZ)isdekoepelvanenvoorongeveertwintigclieumlnten-enfamilieorganisatiesindeGGZOpdesiteiseenoverzichttevindenvanregionaleclieumlntenorganisaties(RCOrsquos)clieumlntinitiatievenenprojectenViaRCOrsquoszijnervaringsdeskundigentevindenhttpwwwplatformggznllpggz
Routewijzer naar werkDeRoutewijzeriseenwebsitevanhetLandelijkPlatformGGZendeLandelijkeClieumlntenraad(LCR)Opdezesitekunnenclieumlntenallerhanderelevanteinformatievindenhttpwwwroutewijzernaarwerknl
Evaluatietool re-integratieDeEvaluatietoolre-integratieiseeninstrument(vragenlijst)datisgemaaktdoorhetVerwey-JonkerInstituutinopdrachtvandeLandelijkeClieumlntenraadenMINDHetgeeftdeclieumlntenraadinzichtinhoeUWVengemeentendebegeleidingvanpsychischkwetsbaremensenvormgevenwwwevaluatieggzenwerknl
ErvaringsdeskundigenErvaringsdeskundigenzijnalshetwarebovenhuneigenproblematiekuitgestegenZijkunnennuttigeadviezengevenaanprofessionalsSommigeervaringsdeskundigenzijnopgeleiddoordeGGZomeencoachenderoltespelenErvaringsdeskundigenzijntevindenviahetLPGGZmaarookviaregionaleclieumlntenorganisaties(RCOrsquos)enfamilieorganisatiesdeNederlandseVerenigingvoorAutisme(NVA)GGZ-instellingenofdehulplijnPandorahttpwwwplatformggznllpggz
lsquoErbestaateeneendimensionaalenstereotiepbeeldvanmensenmeteenpsychischeaandoeningMaarinwerkelijkheidisiedereenandersenzijndezeklantenerinallerleisoortenenmatenmetallerleiredenenenachtergrondenengevolgenvanhunaandoeningEengoedemanieromklantmanagersmeergripopdematerietegevenisdoorervaringsdeskundigeninteschakelenDeregionaleclieumlntenorganisatie(RCO)mobiliseertentraintervaringsdeskundigevrijwilligersomvoorlichtingtegevenaanklantmanagersZijvragennuvakeradviesEencursusvoormanagerswasookzeernuttigrsquoEen gemeentelijke beleidsmedewerker en ervaringsdeskundig
44
lsquoVeelklantmanagersvullenhetvoordeklantinindeluwtehoudenTerwijlerheelwatclieumlntenmetpsychischeproblematiekzijnvoorwiehetgoedisomtewerkenendiegraagwillenwerkenDepsychischeaandoeningislangnietaltijdoverdegehelelinieinvaliderendWerkhelptomeigenkrachtteontwikkelenenkanbijdragenaanhersteldoorweergeloofteontwikkelenindeeigencompetentiesensociaalenmaatschappelijkbetrokkentezijnErvaringsdeskundigheidhelptbijhetzoekennaardejuistewerk(ervarings)plekrsquoEen projectcooumlrdinator van ZONactief en ervaringsdeskundige
Verhalen van ervaringsdeskundigenDesiteUWVperspectiefiseenplatformvoorendoormensenmeteenarbeidsongeschiktheidsuitkeringHieropverhalenvlogsenvideorsquosonderandereditverhaaloverwerkenmetautismehttpsperspectiefuwvnlartikelendroom-wordt-waarheid
WerkWeb-AutismeHetprojectlsquoWerkWeb-AutismersquodateeninitiatiefisvanmeerdereorganisatieswaaronderdeNederlandseVerenigingvoorAutismebeoogteenzelfmanagementmethodiekteontwikkelenomnormaal-tothoogbegaafdemensenmetautismesamenmetbetrokkenprofessionalsteondersteunenbijhetvindenenbehoudenvanwerkdatgoedbijhenpastDemethodiekgeeftinzichtindeeigeneffectiviteiteigenregietalentenenvoorkeurenDitzijnbelangrijkevoorwaardenvoorduurzamearbeidsparticipatiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsnieuwsbrief-samenwerking-ggz-en-wi-november-verschenen
Howie the HarpHowietheHarpiseengoedvoorbeeldvaneenopleidingtotervaringsdeskundigeDenaamisgebaseerdopdebijnaamvandeAmerikaanHowardGelddienaeenverblijfinpsychiatrischeinstellingenhetpeer-to-peer-conceptbedachtmensenmeteenpsychiatrischegeschiedeniszettenhunlevenservaringentalenteninomelkaarteondersteuneninhunherstelPameijereeninstellingvoormensenmeteenverstandelijkeofpsychiatrischebeperkinghaaldehetconceptnaarNederlandwwwhowietheharpnl
TIPS VAN LPGGZHetLPGGZdoetdevolgendeaanbevelingenaangemeentenbullKijkgoedwateenklantkanGebruikdebeschikbareondersteuningMaakgebruikvaninterventieszoalsjobcarvingbullWeesalertopeenstigmaookbijjezelfalsklantmanagerbullOnderschathetzelfstigmavanveelklantennietbullPasaanpakkengerichtopempowermenttoebullMaakgebruikvanervaringsdeskundigendiezijnopgeleiddoordeGGZomeencoachenderoltespelenZetheninalsadviseurbijdeteamsMaakhuninbrengstructureel
Colofon
DeroutekaartpsychischeaandoeningenenwerkVersie2november2017
DezeroutekaartiseenproductvandeProgrammaraadHetisonderdeelvanhetKennisnetwerkSamenwerking
GGZenWerkampInkomen
Deroutekaartgeefteenstandvanzakeneind2017weerNieuweontwikkelingeneninformatiewillenwegraag
opnemenUwsuggestiesvooraanvullingenkuntumailennaar
helpdeskimpulssamenvoordeklantnl
Samen vernieuwen we de dienstverlening aan werkgevers en werkzoekenden
27
4KennisenkennisdelenOm beter en effectiever samen te werken is het delen van bestaande en opbouwen van nieuwe kennis onontbeerlijk Zowel binnen de domeinen GGZ en Werk amp Inkomen als daartussen In dit hoofdstuk van de routekaart onder meer links naar vindplaatsen van kennis zoals kenniscentra en organisaties alsmede hun opleidingen en trainingen We beperken ons daarbij tot non-profit organisaties Dat neemt niet weg dat er ook een relevant aanbod van trainingen en opleidingen is van commercieumlle partijen
Regionale werkateliers en plannen van aanpakKennisdelingwaseenbelangrijkonderwerpinderegionalewerkateliersInderegionaleplannenvanaanpakisdeweerslagdaarvanduidelijkterugtevindenininitiatievenrondthemabijeenkomstengezamenlijketrainingenenopleidingenoverzichtenvanproducteneninterventieskenniskringenopbouwvaneenregionalesocialekaartetcInhoofdstuk2vanhetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquozijnzebeschrevenmetnameinparagraaf26httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
KennisdeleniseenbelangrijkepijlervanhetplanvanaanpakinWest-BrabantDaarbijgaathetmetnameomeffectieveinterventiesenaanpakkenDesamenwerkendepartijengaantrainingenenworkshopsorganiserenbijvoorbeeldoverdevraaghoejeeenpsychischeaandoeningherkentOfwatgemeentenenUWVinhuishebbenaanbegeleidingsmogelijkhedenrichtingwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwssamen-werken-aan-werk-west-brabant
DivosaDivosaisdeverenigingvanleidinggevendeninhetsociaaldomeinOpdesitevanDivosazijnverschillendewerkwijzerstevindenoverdere-integratievanmensenmeteenpsychischeaandoeningalsmedeeendigitalekenniswijzereene-learningeentrainingvoorklantmanagersendiverseanderehulpmiddelenhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
SBCMSBCMishetKenniscentrumenAampO-fondsindesocialewerkgelegenheidHetdoelvanSBCMismiddelshaaractiviteitenbijdragenaanpassendbetaaldenduurzaamwerkvoormensenmeteenafstandtotdearbeidsmarktSBCMheeftmeerderetrainingenvoordiversedoelgroepeneene-learningenheeftdiverseandererelevanteproductenzoalshandreikingenvoorbegeleidingDeSBCM-productenzijndeelstevindenindeParticipatieCampuswwwsbcmnlproducten
28
ParticipatieCampusDeParticipatieCampusiseeninitiatiefvanDivosaenSBCMterbevorderingvanhetvakmanschapindeuitvoeringDeParticipatiecampusgeefttoegangtotverschillendee-learningsdigitalekenniswijzersenandereproductenRegistratie(gratis)isvereistwwwparticipatiecampusnl
httpsparticipatiecampusnlkenniswijzers
httpsparticipatiecampusnlelearningaanbod
PhrenosPhrenosishetkenniscentrumvoorernstigepsychischeaandoeningen(epa)OpdesitevanPhrenosstaatveelinformatieoverEPA(ernstigepsychischeaandoeningen)enwerkrichtlijnenbijeenkomstenkenniskringenaanpakkeneninterventiesPhrenosbeheertenontwikkeltdeinterventieIPS(IndividuelePlaatsingenSteun)enverzorgtdeopleidingtotIPS-jobcoachhttpswwwkenniscentrumphrenosnl
TranzoTranzoishetwetenschappelijkcentrumvoorzorgenwelzijnvanTilburgSchoolofSocialandBehavioralSciencesTilburgUniversityDemissieishetverbindenvanwetenschapenpraktijkophetgebiedvanzorgenwelzijnhttpswwwtilburguniversityedunlonderzoekinstituten-en-researchgroepentranzo
TranzokentverschillendeAcademischeWerkplaatsenwaarinderelatietussenpsychischeaandoeningenenwerkcentraalstaatmetnamedeAcademischeWerkplaatsArbeidenGezondheidhttpswwwtilburguniversityedunlonderzoekinstituten-en-researchgroepentranzoacademischewerkplaatsenarbeid-en-gezondheid
Samen Sterk Zonder StigmaDesitevanSamenSterkZonderStigma(SSZS)geeftondermeertoegangtoteentraininglsquoSelecterenzondervooroordelenrsquodee-learninglsquoOpenheidpsychischegezondheidwerktrsquoendeapplsquoSterkophetWerkrsquoBovendienpresentatiesvanwerkambassadeursenworkshopsamppresentatiesopmaatwwwsamensterkzonderstigmanl
ZieookparagraafoverSSZSinhoofdstuk6pagina38
GGZ NederlandGGZNederlandisdebrancheorganisatievoorinstellingenindegeestelijkegezondheidszorgenverslavingszorgSteedsmeerGGZ-instellingenzienwerkenparticipatiealsnuttigeennoodzakelijkeonderdelenvangenezingenrehabilitatieenintegrerendieinhunbehandelingBijvoorbeeldmetarbeidsmatigedagbehandelingofwerkonderbegeleidingvangespecialiseerdetrajectbegeleidersofjobcoachesvaakineenambulantbehandelteamOpdewebsitevanGGZNederlandisveelrelevanteinformatietevindenbijvoorbeeldoverdeontwikkelingvane-mentalhealthhttpwwwggznederlandnl
httpswwwzorgkaartnederlandnlggz
29
AKCHetArbeidsdeskundigKenniscentrum(AKC)heeftvelerelevantepublicatiesenorganiseertdaarnaastregelmatigbijeenkomstenhttpswwwarbeidsdeskundigennlakc
MensenMetMogelijkhedenInhetprojectMensenMetMogelijkheden(MMM)werken21beroepsgroepenenhunorganisatiessamenaanhetbevorderenvandeparticipatievanmensenmeteenpsychischekwetsbaarheidViadesitevanMMMisondermeereentrainingtoegankelijkdieindividueelmaarookgroepsgewijs(bijvoorbeeldinberoepsmatiggemengdegroepen)gevolgdkanwordenDaarnaastondermeereenInspiratieboekhttpwwwmmm-mensenmetmogelijkhedennl
Centrum Inclusieve ArbeidsorganisatieHetCentrumInclusieveArbeidsorganisatie(CIAO)kanhelpenmethetbetertoegankelijkmakenvaneenarbeidsorganisatievoormensenmeteenbeperkingondermeerdoorInclusiefHerontwerpvanWerk(IHW)HetCIAOiseengemeenschappelijkinitiatiefvandeUniversiteitMaastrichtenUWVhttpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgexpertisecentrum
ZieookparagraafoverCIAOinhoofdstuk5pagina35
MINDMINDwilpsychischeproblemenvoorkomenenmensendiehiermeetemakenhebbenondersteunendoorinformatietebiedenonderzoektedoenprojectenuittevoerenenactietevoerenMINDiseeninitiatiefvanFondsPsychischeGezondheidKorrelatieenhetLandelijkPlatformGGZhttpswijzijnmindnl
Landelijk Platform GGZHetLandelijkPlatformGGZ(LPGGZ)iseenkoepelvanclieumlnten-enfamilieorganisatiesindeGGZHetLPGGZstreefternaardepositievanmensenmeteenpsychischeaandoeningstructureelteverbeterenondermeerviaallerhandeprojectenwaaronderlsquoopenvoorwerkrsquohttpwwwplatformggznllpggz
httpwwwplatformggznllpggzopen_voor_werk
App ManyViadeappManykunnenprofessionalsenanderebetrokkeneninderegioinformatieenvragenuitwisselenZieparagraafAppManyondersteuntsamenwerkinginhoofdstuk3Zieparagraafoverappmanyinhoofdstuk3paginanummer25
Trimbos-instituutHetTrimbos-instituutwildegeestelijkegezondheidverbeterendoorhetdelenvankennisHetTrimbosInstituutontwikkeltinterventiesenbeheerteenwebsitemeterkendeinterventiesindelangdurigeGGZhttpswwwtrimbosnl
httpserkendeinterventiesggztrimbosnl
MovisieMovisieishetlandelijkkennisinstituutenadviesbureauvoorhetsociaaldomeinMovisiebeheertondermeerdedatabankeffectievesocialeinterventieshttpswwwmovisienl
httpswwwmovisienleffectieve-sociale-interventies
30
5Werkgevers
en banenInhoudbull Psychosociale arbeidsbelasting 31bull Werkgeversbenadering en -dienstverlening 31bull Tips van professionals 32bull Instrumentarium Participatiewet 32bull Banenafspraak 33bull Doelgroepregister 33bull Samen Sterk Zonder Stigma 33 bull Werkambassadeurs 33bull Locus 33bull De Normaalste Zaak 34bull Onbeperkt Ondernemen 34bull Begeleidingskaarten psychische beperking 34bull Handreikingen 34bull Harrie en Werkmaat 34bull Centrum Inclusieve Arbeidsorganisatie 35bull Tips van Samen Sterk Zonder Stigma voor de advisering van werkgevers 35
31
5WerkgeversenbanenEr is - terecht - veel aandacht voor het (terug)leiden van mensen met een psychische aandoening naar de arbeidsmarkt Maar preventie van uitval is stap eacuteeacuten Dat moet gestalte krijgen in de werksituatie bij de werkgever
Bij re-integratie zijn werkgeverscontacten onontbeerlijk Dit is vanouds iets van het domein Werk amp Inkomen en loopt met name via de zogenaamde werkgeversservicepunten van UWV en gemeenten Naarmate de GGZ meer belang hecht aan werk vindt ook daar werkgeversbenadering plaats bijvoorbeeld in het kader van IPS Het is van belang dat op elkaar af te stemmen de werkgever zo min mogelijk te belasten met allerlei verschillende contacten en arrangementen en de werkgever zoveel mogelijk te ontzorgen De Participatiewet heeft daar een aantal moge-lijkheden voor gecreeumlerd Daarnaast kunnen herontwerp van werk en specifieke ondersteuning helpen bij een goede integratie van werknemers met een psychische aandoening in een bedrijf
Psychosociale arbeidsbelasting Psychosocialearbeidsbelasting(PSA)iseenbelangrijkerisicofactorvooruitvalenpsychischekwetsbaarheidHetterugdringenofvoorkomenvanPSAisdanookeenhoeksteenvangoedARBO-beleidIndeHandreikingPsychosocialearbeidsbelastingstaantalvanaanknopingspuntendaarvoorhttpwwwdearbocatalogusnlsitesdefaultfilesstvdahandreikingenhandreiking_psapdf
httpswwwarboportaalnlexterne-bronneninstrumentenhandreiking-psychosociale-arbeidsbelasting-psa
Werkgeversbenadering en -dienstverleningLeesoverwerkgeversbenaderingenwerkgeverscontacteninlsquoSamenwerkenaanwerkrsquoparagraaf3738en41alsmedeindewerkwijzersvanDivosahttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
httpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--werk-samen-met-werkgevers
InhetDrentseplanvanaanpakstaateengezamenlijkewerkgeversbenaderingcentraalDeGGZ-trajectbegeleidersnaarwerksluitenaanbijdeaccountmanagersvangemeentenenUWVinhetWerkgeversservicepunthttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwswerkgevers-centraal-plan-van-aanpak-drenthe
Dewerkgeversservicepuntenspeleneenbelangrijkerolindeondersteuningvanwerkgeversbijhetindienstnemenvanwerknemersmet(psychischeenandere)beperkingenhttpswwwwerknlwerk_nlwerkgeverwervingsadvieswerkgeversservicepunt
32
OpdesitelsquoSamenvoordeklantrsquovandeProgrammaraadisveelrelevanteinformatietevindenoverwerkgeversbenaderingenwerkgeversdienstverleninghttpswwwsamenvoordeklantnlwerkgeversdienstverlening
httpswwwsamenvoordeklantnlwerkgeversdienstverleningwerkgeversservicepunten
Werkgeversservicepuntenperarbeidsmarktregiohttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagewerkgeversservicepunten_22_08_2017pdfoverlay-context=arbeidsmarktregios
Tips van professionalsbull Netwerkontwikkelingmetwerkgeversisvangrootbelang
Geefindecontacteneenduidelijkenreeumlelbeeldvanwateenwerkgeverkanverwachten
bull OntzorgdewerkgeverZijvrezenextrabelastinglsquogedoersquoeneenvergrotekansopuitvalErvaringenvanuitbijvoorbeeldIPSlatenziendatditzekernietaltijdterechtisEengoed
middelomwerkgeverstehelpenisdeno-riskpoliswaarmeewerkgeverszijningedekttegenmogelijkeuitvaldoorziektevandenieuwewerknemer
bull Benutdemogelijkhedenvanbegeleidingvanwerkgeversendecollegarsquosopdewerkvloervandenieuwewerknemer
bull Neembezwarenserieusmaarprobeerzeteontzenuwenofbeheersbaartemakenbijvoorbeelddoordeinzetvaneenjobcoach
bull Alshetluktomeenklantmeteenpsychischprobleemsuccesvolteplaatsenopentdatdewegvooranderenzoisdeervaringvanbegeleiders
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
GGZ-instellingRoadsenuitzendketenAdeccogaansamenwerkenommeermensenmeteenpsychischeaandoeningaaneenbaantehelpenenhengoedtebegeleidenDebasisvandezepubliek-privatesamenwerkingisdatiederdoetwaarhijgoedinisbullAdeccoheefteenwerkgeversnetwerkenvacaturesbullRoadsheeftdecapaciteitenervaringommensenmetpsychischeaandoeningentebegeleidenookinhetwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsgoed-op-weg-met-publieke-private-samenwerking
Instrumentarium ParticipatiewetDeParticipatiewetbiedtmeerderemogelijkhedenomeenwerkgeverteontzorgenenomhethaalbaartemakeniemandmeteenbeperkingindiensttenemenzoalseenloonkostensubsidieofno-riskpolisZievooreenhandzaamoverzichtvandeinstrumentenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwskennisdocumenten-geactualiseerdhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagekennisdocumentondersteuningmensenpwet-versiefeb17pdfoverlay-context=userspearl-hartgers
33
BanenafspraakInhetSociaalAkkoordisvastgelegddatwerkgevers125000extrabanenvoormensenmeteenarbeidsbeperkingmoetencreeumlrenwaarvan25000bijdeoverheiden100000inhetbedrijfslevenDeafsprakentussensocialepartnersenkabinetzijnookvastgelegdindeWetbanenafspraakenquotumarbeidsbeperkten(WetBQA)httpswwwsamenvoordeklantnlwettenbanenafspraak
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlageofficiele_versie_kennisdocument_wet_banenafspraak_en_quotum_arbeidsbeperkten_-_zomer_2017pdfoverlay-context=
httpswwwsamenvoordeklantnlwetten
DoelgroepregisterHetdoelgroepregisterbevatkandidatendieinaanmerkingkomenvoordebanenafspraakofdiemetanderewoordenmeetellenvoorhetbehalenvandeafgesprokenaantallenVoorwerkgeverskanhetvanbelangzijnomiemandvanuithetdoelgroepregisterteplaatsenomzoaanbijtedragenaanhetrealiserenvandeverplichtingenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwskennisdocumenten-geactualiseerd
Samen Sterk Zonder StigmaSamenSterkZonderStigmazetzichinvoorzichinvooreensamenlevingwaariniedereenopenkanzijnoverpsychischeaandoeningenBespreekbaarheidvanpsychischeaandoeningenophetwerkleidttoteerderhulpzoekenminderziekteverzuimgrotereproductiviteitenminderpresenteiumlsme(menisaanwezigmaar
doetnietsnuttigsmeer)watookveelvoordelenvoordewerkgeveropleverthttpswwwsamensterkzonderstigmanlgclid=CIzNpJLFjdMCFQaVGwod-1oMdA
DorienVerhoevenvandeStichtingSamenSterkZonderStigmahieldop12april2017eenpresentatieoverstigmaendebenaderingvanwerkgevershttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagestigma_en_de_benadering_van_werkgeverspdfoverlay-context
ZieookparagraafoverSSZSinhoofdstuk6pagina38
WerkambassadeursDewerkambassadeurszijneeninitiatiefvanSamenSterkZonderStigmawerknemersmeteenpsychischeaandoeningdiewerkenbinnengewonebedrijvenenzichdaarinzettenvoordebevorderingvanbespreekbaarheideneenveiligecultuurhttpswwwsamensterkzonderstigmanlover-onsambassadeurs
LocusLocusiseenin2011opgerichtpubliek-privaatnetwerkvanbedrijvengemeentenenSW-bedrijvendathelptmensenmeteenafstandtotdearbeidsmarktopeenduurzamemanierintezettenhttpwwwlocusnetwerknl
34
De Normaalste ZaakDeNormaalsteZaakiseennetwerkvankleinereengroterewerkgeversdiestrevennaarlsquoinclusiefondernemenrsquoOpwwwdenormaalstezaaknlzijnondermeeroverzichtentevindenvanregelingenvoorwerkgeversdiewerknemersmeteenarbeidsbeperkingindienstnemenwwwdenormaalstezaaknl
Onbeperkt OndernemenDewebsitewwwonbeperktondernemencombevatvoorbeeldentipsenhandreikingenvoorwerkgeversdiearbeidsgehandicaptenindienstwillennemenOokdebegeleidingdaarvankomtnadrukkelijkaanbodwwwonbeperktondernemencom
Begeleidingskaarten psychische beperkingDeBegeleidingskaartengevensnelinzichtindegedragskenmerkenvandemedewerkermeteenpsychischebeperking(watzieik)enhoedaarhetbestmeeomgegaankanworden(watdoeik)EriseenversievoordewerkgevereneenversievoordebegeleidervanSocialeWerkvoorzieningofWerkbedrijfDekaartenzijnontwikkelddoorSBCMhttpswwwsbcmnlfileadminsbcm_datasectorenduurzame_banenbegeleidingskaarten_interactief_defpdf
HandreikingenSBCMheefthandreikingenontwikkeldomdeongeschrevenregelsineenbedrijfinzichtelijktemakenDoorvoorafinformatietekrijgenkandenieuwecollegazichgedragenzoalsdatbijdewerkgevergebruikelijkisHetisteoverwegenomwerkgeversopdezedocumententewijzenalszekandidatenmeteenpsychischebeperkingindienstnemen
httpswwwsbcmnlfileadminsbcm_dataproductenduurzaam_werkverbandproductendownloadsHandreiking_aan_het_werk_met_nieuwe_collegas_interactief_defpdf
httpswwwsbcmnlfileadminsbcm_dataproductenduurzaam_werkverbandproductendownloadsSBCM_Checklist_Spelregels_werkgeverpdf
httpswwwsbcmnlfileadminsbcm_dataproductenduurzaam_werkverbandproductendownloadshandreiking_begeleiding_op_de_werkvloerpdf
Harrie en WerkmaatHarrieisbedachtdoorCNVJongerenEenlsquoHarriersquoiseendirectecollegavaneenwerknemermeteenbeperkingdieoptreedtalsbegeleiderHarriestaatvoorHulpvaardigAlertRealistischRustigInstruerendenEerlijkhttpwwwikbenharrienl
SBCMenFNVhebbeneenvergelijkbaaraanbodontwikkeldalsdeHarrienamelijkdeWerkmaatZiehttpswwwsbcmnlproductenduurzaam-werkverbandproductenmaatjes-voor-medewerkers-met-arbeidsbeperkinghtmlL=0
35
Centrum Inclusieve ArbeidsorganisatieHetCentrumInclusieveArbeidsorganisatie(CIAO)eeninitiatiefvandeUniversiteitMaastrichtenUWVzetzichinomarbeidsplaatsenteontwerpenbijreguliereorganisatiesvoormensenmeteenafstandtotdearbeidsmarktookvoormensenmetpsychischeaandoeningenDaarbijwordtdemethodiekInclusiefHerontwerpvanWerk(IHW)toegepasthttpwwwinclusievearbeidsorganisatieorg
httpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgmethoden-instrumenteninclusief-herontwerp-van-werk
VanuitdieinvalshoekisdeMaastrichtseWerkcapaciteitMonitor(MWcopyM)aangepastvoorgebruikdoorGGZ-trajectbegeleidersDeMWcopyMiseenhulpmiddelvoorhetschattenenmonitorenvandewerkcapaciteitvanmensenmeteenernstigepsychischeaandoening(EPA)ensteltbegeleidersinstaathetfunctionerenophetwerktebesprekenhttpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgmethoden-instrumentenmaastrichtse-werkcapaciteit-monitor
HetartikellsquoLendingaHelpingHandatWorkAMultilevelInvestigationofProsocialMotivationInclusiveClimateandInclusiveBehaviorrsquogaatinopdenoodzaakvanlsquoinclusiefgedragrsquovanindividuelewerknemersmaarookteamsendegehelearbeidsorganisatievooreensoepeleintegratievanwerknemersmet(psychischeofandere)beperkingenhttpslinkspringercomarticle101007s10926-016-9680-z
Tips van Samen Sterk Zonder Stigma voor de advisering van werkgeversbull Praatmetinplaatsvanoverbull Leerdesignalenherkennenbull Focusopwatjekuntbeiumlnvloedenbull Creeumlereenveiligewerksfeerbull Pakdeoorzakenvanstressaanbull Blijfingesprekingevalvanziektenbull Helpcollegarsquosermeeomgaanbull Weesalertopnegatiefgedraghttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagestigma_en_de_benadering_van_werkgeverspdfoverlay-context
36
6Stigma
Inhoudbull Stigma en zelfstigma 37bull Stigma bestrijden 37 bull Handboek destigmatisering bij psychische aandoeningen 38 bull Destigmatiseringsinterventies 38bull Empowerment en doorbreken zelfstigma 38bull Samen Sterk Zonder Stigma 38 bull Werkambassadeurs 39bull Kennisthema stigma van Kenniscentrum Phrenos 39bull Vertellen of verzwijgen 39bull Tips 40
37
6StigmaEen van de grootste obstakels op weg naar werk is het stigma dat rust op psychische aandoeningen Stigma in de samenleving bij werkgevers en toekomstige collegarsquos Maar soms ook bij professionals en begeleiders En niet in het minst bij de persoon zelf zelfstigma Wat weten we over stigma en hoe daarmee om te gaan
Destigmatisering Drie gouden regels voor professionalsbullNeemeenopenhoudingaantegenoverdeclieumlntbullZorgdatjeenigekennishebtoverstigmaendestigmatiseringbullPleegreflectieopjeeigenaannames
Stigma en zelfstigmaZorsquon40vandeNederlanderskrijgtzelftemakenmeteenpsychischeaandoeningenTochbrengtheteenstigmametzichmeeDatleidttoteenkleinerekansopwerk90vandemensenmeteenpsychischeaandoeningzegtlasttehebbenvandegevolgenvanhetstigmazoblijktuitonderzoekDiegevolgenzijnminderkansopwerkminderzelfvertrouweneennegatiefzelfbeeldenzelfssociaalisolementEenderdetoteenkwartvandebetrokkenenvoeltzichgediscrimineerdofoneerlijkbehandeldDatleidterbij20toeervanaftezienwerktezoekenofeenopleidingtegaandoenHetstigmadatdebuitenwereldoplegtwordtvaakeigengemaaktdoordebetrokkeneHetstigmawordtgeiumlnternaliseerdenerontstaateenzelfstigmaDitisextraschadelijkEenstigmazouiemandnogkunnenmotiverenomhettegendeeltebewijzenMaarbijeenzelfstigmaverzetiemandzichnietmeertegenhetstigmahttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsstigma
HetartikellsquoHowandwhenstereotypesrelatetoinclusivebehaviortowardpeoplewithdisabilitiesrsquogaatinopdegevolgenvannegatievestereotypenenhoudingenvanwerkgeversenwerknemerstenopzichtevanwerknemersmetbeperkingen(waarondepsychischeaandoeningen)httpwwwtandfonlinecomdoiabs1010800958519220151072105
Stigma bestrijdenInparagraaf36vanhetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquoeencompactoverzichtvanhoestigmakanwordentegengegaanhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
IndelsquoWerkwijzerPsychischeaandoeningenenlichteverstandelijkebeperkingenHandboekvoormaatwerkbijhetbegeleidennaarwerkrsquogaatparagraaf23overhetwakenvoorstigmatiseringDaarinondermeertipshoetehandelenalsbegeleiderOokbegeleiderskunnenzichnietaltijdonttrekkenaanhetdenkeninstereotypenalshetgaatompsychischeaandoeningenBijvoorbeelddoorerautomatischvanuittegaandatwerknietaandeordeisofandershooguitsimpelwerkofonbetaaldwerkZiebijvoorbeeldhoofdstuk1enparagraaf22vandeWerkwijzerRe-integratievanklantenmetpsychischeaandoeningenhttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--waak-voor-stigmatisering
38
Hoe kun je als begeleider destigmatisering bevorderen Tips van Dorien Verhoeven van Samen Sterk Zonder Stigmabull Weetdaterzoietsalsstigmaenzelfstigmaisendathet
heelvaakvoorkomtbull Zorgdatjeenigekennishebtoverstigmaendewerking
ervanbull Weesjebewustvanjeeigenideeeumlnen(voor)oordelenKijk
daareerlijknaarbull WeethoejeeengesprekaangaatmetdeclieumlntBiedt
openingenlaatmerkendatjeopenstaatbegriphebtetcbull Probeersamenmetdeclieumlnttoteenoplossingtekomen
bijvoorbeeldoverdevraagopenheidtegevenaaneen(potentieumlle)werkgeverofniet
bull GebruikwaarmogelijkmethodiekenzoalsCORAL(zieeldersindezenieuwsbrief)
bull Nodigeenvanonzewerkambassadeursuitomtevertellenoverzijnofhaarervaringenmetstigmaophetwerkenhoedaarmeeomtegaan
httpswwwsamenvoordeklantnlnieuwssamen-sterk-zonder-stigma
Handboek destigmatisering bij psychische aandoeningenDithandboekbiedtveeloverzichteninzichtoverhoestigmatebestrijdenHethandboekisalleenindrukofalse-boektekoopbijdeuitgeverennietopinternetbeschikbaarWeeghelJvanPijnenborgMVanlsquotVeerJampKienhorstG(red)(2016)HandboekdestigmatiseringbijpsychischeaandoeningenPrincipesperspectievenenpraktijkenBussumCoutinhohttpsshopcoutinhonlstore_nlhandboek-destigmatisering-bij-psychische-aandoeningen-2027html
DestigmatiseringsinterventiesIndegeneriekemoduledestigmatiseringontwikkelddoorhetNetwerkKwaliteitsontwikkelingGGZondermeerinformatieoverdestigmatiseringsinterventiesenhandvattenvoorprofessionalsmaarookvoorclieumlntenzelfhttpwwwkwaliteitsontwikkelingggznlnetwerk
httpwwwkwaliteitsontwikkelingggznlprojectgenerieke-module-destigmatisering
Empowerment en doorbreken zelfstigmaEmpowermentvandeclieumlntkanhelpenhetzelfstigmatedoorbrekenDaarbijhelpenervaringsdeskundigenvanuiteengelijkwaardigepositie(ex-)clieumlntenomkeuzestemakenweerbijhunmotivatietekomenenteontdekkenwathunkwaliteitenenvaardighedenzijnenwatbijhenpasthttpswwwmovisienlpublicatiesnaar-hart-empowerment-deel-2
Samen Sterk Zonder StigmaDemissievanSamenSterkZonderStigma(SSZS)iseensamenlevingwaarinpsychischeproblematiekbespreekbaarisDatdoetSSZSondermeermethetprojectStigmaenWerkSSZSbiedtvoorlichtinghelptbijhetmakenvaneenplanvanaanpakorganiseertnetwerkenvanwerknemersmeteenpsychischeaandoeninginventariseertbestpracticesenontwikkeltinterventieshttpswwwsamensterkzonderstigmanl
39
VakbondenenondernemingsradenkunneneenbijdrageleverenaanhetbespreekbaarmakenvanpsychischeaandoeningenopdewerkvloerMogelijkhedendaartoewordenechterweinigbenutDitblijktuithetonderzoeklsquoPsychischeDiversiteitWerktvanSamenSterkzonderStigmaOmvakbondenenondernemingsradentehelpenmethetleverenvaneenbijdragezijnverschillendehulpmiddelenontwikkeldbull OnderzoekORampVakbondenPsychischeDiversiteitWerktbull ChecklistvoorOndernemingsradenbull FactsheetvoorOndernemingsradenbull Factsheetvoorvakbonden
WerkambassadeursDewerkambassadeurszijneeninitiatiefvanSamenSterkZonderStigmawerknemersmeteenpsychischeaandoeningdiewerkenbinnengewonebedrijvenenzichdaarinzettenvoordebevorderingvanbespreekbaarheideneenveiligecultuurhttpswwwsamensterkzonderstigmanlover-onsambassadeurs
httpswwwsamensterkzonderstigmanlverhalen
VeelvandeSSZS-ambassadeursverzorgenlezingenofpresentatiesZiehttpswwwsamensterkzonderstigmanlboek-een-ambassadeurverhalen_id=7442
Tips van ervaringsdeskundige Marieke van Keeken voor het aanpakken van stigmabull GanietvooronsdenkenmaarvraagengaingesprekEr
zijnallerleistereotypeninomloopdiedoorbreekjevooraldoorpersoonlijkcontact
bull PersoonlijkeervaringenmakenindrukindestrijdtegenstigmaVraagmensendiezelfkwetsbaarheidhebbenervarenomhunverhaaltedoenDatkaniemandzijnuitdeeigenorganisatiemaardewerkambassadeursvanSSZSkunnendatookdoen
bull ZorgvoorgoedeinformatieoverpsychischeaandoeningenenwerkHetisvaakeeneyeopenerdatbijnadehelftvandemenseninonslandooitzelfwordtgeconfronteerdmeteenpsychischprobleemEndateenaandoeninghelemaalnietalsvanzelfsprekendbetekentdatjenietkanwerken
LeeshaarverhaallsquoHoeikmijnzelfstigmadoorbrakrsquohttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwshoe-ik-mijn-zelfstigma-doorbrak
Kennisthema stigma van Kenniscentrum PhrenosFeitencijfersenontwikkelingenrondstigmaendestigmatiseringhttpwwwkenniscentrumphrenosnlkennisthemasstigma
Vertellen of verzwijgenIsopenheidovereenaandoeningverstandigofnietBijvoorbeeldineensollicitatieprocedureofophetwerkOpenheidishetideaalmaarindepraktijknietaltijdverstandigKenniscentrumPhrenosheefteenbrochureeninterventieomeengefundeerdeafwegingtemakenonderdetitelCORAL(concealorreveal)httpswwwkenniscentrumphrenosnlwp-contentuploads201506CORAL-NL_defpdf
40
SamenSterkzonderStigmaKenniscentrumPhrenosenTranzoTilburgUniversityontwikkelendezeaanpakverderwaarbijhetmeerwordttoegespitstopdeNederlandsesituatiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsverzwijgen-vertellen-coralnl-helpt
httpwwwkenniscentrumphrenosnldienstenprojecten-2doorontwikkeling-coral
TIPS bull Leg contactAngstenonbekendheidspeleneengroterolbijhetinstandhoudenvanstigmatiseringDaaromhelptcontactleggenmetmensenmeteenpsychischeaandoeninghetbesteomdestigmarsquosteverminderenDemanierwaaropjealsklantmanagercontactmaaktbepaaltofjestigmarsquosversterktofjuistvermindert(lsquoJamaarmetborderlinekunjetochnietmetkinderenwerkenrsquo)AlleenbegripvoleerlijkengelijkwaardigcontactvermindertstigmarsquosEnhetcreeumlerteenopenenveiligesfeerwaarindoorvragenstellenmeerbegripontstaat
bull Voorlichting en informatie over psychische aandoeningenErzijnveelverkeerdedenkbeeldenenmythes(lsquoautistenhebbengeengevoelrsquo)DoorjeteverdiepenindeverschillendepsychischeaandoeningenkrijgjeeenrealistischerbeeldOokklantenzelfbaserenzichvaakoponjuistedenkbeeldenenleggenzichzelfdaarmeeonnodigebeperkingenop
bull Zie psychische aandoeningen als deel van een continuuumlmWanneerjemensenmeteenpsychischeaandoeningzwart-wittegenovergezondemensenzetlijkenzevervanjeaftestaanMaariedereenheeftwelpsychischekwetsbaarheden
alsspreekangstofeenaanlegvoorsomberheidWanneerjepsychischeklachtenenkwetsbaarhedenzietalssymptomenopeenspectrumwaarjehogerenlagerkuntscorenisdatminderstigmatiserend
bull Maak vooroordelen en stigmarsquos bespreekbaar ook als begeleidersonderling
bull Gebruik het ICF-raamwerk om de gehele persoon in beeld te krijgen en niet alleen zijn of haar aandoeninghttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--waak-voor-stigmatisering
41
7Ervarings-deskundigen en clieumlnten
Inhoudbull Betrokkenheid clieumlnten en ervarings- deskundigen bij regionale plannen 42bull Landelijke Clieumlntenraad 43bull MIND 43bull Landelijk Platform GGZ 43bull Routewijzer naar werk 43bull Evaluatietool re-integratie 43bull Ervaringsdeskundigen 43bull Verhalen van ervaringsdeskundigen 44bull WerkWeb-Autisme 44bull Howie the Harp 44bull Tips van LPGGZ 44
42
7Ervarings-deskundigenenclieumlntenDoor clieumlntenraden clieumlntenorganisaties en ervarings-deskundigen te betrekken en met hen samen te werken kunnen professionals vanuit de GGZ en Werk amp Inkomen effectiever werken aan herstel en re-integratie Clieumlntenraden hebben een wettelijke basis in het kader van clieumlntenparticipatie Clieumlntenorganisaties zijn er op landelijk regionaal en lokaal niveau Zij ontplooien meerdere activiteiten zoals informeren lotgenotencontacten belangenbehartiging hersteltrajecten en het opbouwen van ervaringsdeskundigheid onder meer via opleidingen
Betrokkenheid clieumlnten en ervaringsdeskundigen bij regionale plannenInderegionalewerkateliersisveelgesprokenovermeerenbeterbetrekkenvanclieumlntenenervaringsdeskundigenZiehetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquometnameparagraaf26en28httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
IndeFrieseprojectgroepziteenclieumlntvertegenwoordigerdiezelfervaringsdeskundigeisverbondenaanhetHerstelcentrumFrieslandHijgeeftooktrainingenaandeprofessionalsBovendien
gaatderegioookeenreeksoverleggentebeleggenvoorclieumlntenDezezullenbegeleidwordendooreenervaringsdeskundigevanuithetHerstelcentrumhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
InhetprojectplanvanHollandRijnlandisveelaandachtvoorervaringsdeskundigheidendebetrokkenheidvanclieumlntenInLeidenbestaatallangeretijdStichtingZonwaarinervaringsdeskundigenzijnvertegenwoordigdErvaringsdeskundigenadviserenwaarnodigdegemeenteenuitvoerderszoalsklantmanagersOokverzorgenzijregelmatigtrainingenDaarnaastisStichtingPlatformSamenwerkenbetrokkenbijderegionalesamenwerkingZijorganiserenonderanderedialoogtafelsHierwordtdoorgepraatoverdebetekenisvanwerkvoorduurzaamherstelBeideorganisatieszullenookindearbeidsmarktregioHollandRijnlandactiefwordenzoalsopgenomeninhetplanvanaanpakvanderegioClieumlntenenclieumlntenorganisatieshebbeneenbelangrijkeplekgekregeninhetregionaleplanvanaanpakZoiservoorzieninmaatjesvoorclieumlntenWethouderMarleenDamenvanLeidenldquoZorsquonmaatjeziettochweeranderedingendaneenprofessionalHijofzijheeftookeenandererolendatkanelkaargoedaanvullenrdquohttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsbouw-samenwerking-op-vanuit-de-praktijk-en-niet-vanaf-de-bestuurstafels
43
Landelijke ClieumlntenraadDeLandelijkeClieumlntenraad(LCR)isingesteldbijwet(SUWI)omdeclieumlntenparticipatieinhetveldvanWerkampInkomenvormtegevenDeLCRisdekoepelvanlokaleenregionaleclieumlntenradenbijgemeentenenUWVhttpwwwlandelijkeclientenraadnl
MINDMINDisin2016ontstaanenwilpsychischeproblemenvoorkomenenmensendiehiermeetemakenhebbenondersteunenDitdoetMinddoorinformatietebiedenonderzoektedoenprojectenuittevoerenenactietevoerenSamenmetclieumlnten-enfamilieorganisatiesmaatschappelijkeorganisatiesonderzoekersambassadeursendonateursMINDiseeninitiatiefvanFondsPsychischeGezondheidKorrelatieenhetLandelijkPlatformGGZhttpswijzijnmindnl
Landelijk Platform GGZMINDLandelijkPlatformPsychischeGezondheid(voorheenLandelijkPlatformGGZLPGGZ)isdekoepelvanenvoorongeveertwintigclieumlnten-enfamilieorganisatiesindeGGZOpdesiteiseenoverzichttevindenvanregionaleclieumlntenorganisaties(RCOrsquos)clieumlntinitiatievenenprojectenViaRCOrsquoszijnervaringsdeskundigentevindenhttpwwwplatformggznllpggz
Routewijzer naar werkDeRoutewijzeriseenwebsitevanhetLandelijkPlatformGGZendeLandelijkeClieumlntenraad(LCR)Opdezesitekunnenclieumlntenallerhanderelevanteinformatievindenhttpwwwroutewijzernaarwerknl
Evaluatietool re-integratieDeEvaluatietoolre-integratieiseeninstrument(vragenlijst)datisgemaaktdoorhetVerwey-JonkerInstituutinopdrachtvandeLandelijkeClieumlntenraadenMINDHetgeeftdeclieumlntenraadinzichtinhoeUWVengemeentendebegeleidingvanpsychischkwetsbaremensenvormgevenwwwevaluatieggzenwerknl
ErvaringsdeskundigenErvaringsdeskundigenzijnalshetwarebovenhuneigenproblematiekuitgestegenZijkunnennuttigeadviezengevenaanprofessionalsSommigeervaringsdeskundigenzijnopgeleiddoordeGGZomeencoachenderoltespelenErvaringsdeskundigenzijntevindenviahetLPGGZmaarookviaregionaleclieumlntenorganisaties(RCOrsquos)enfamilieorganisatiesdeNederlandseVerenigingvoorAutisme(NVA)GGZ-instellingenofdehulplijnPandorahttpwwwplatformggznllpggz
lsquoErbestaateeneendimensionaalenstereotiepbeeldvanmensenmeteenpsychischeaandoeningMaarinwerkelijkheidisiedereenandersenzijndezeklantenerinallerleisoortenenmatenmetallerleiredenenenachtergrondenengevolgenvanhunaandoeningEengoedemanieromklantmanagersmeergripopdematerietegevenisdoorervaringsdeskundigeninteschakelenDeregionaleclieumlntenorganisatie(RCO)mobiliseertentraintervaringsdeskundigevrijwilligersomvoorlichtingtegevenaanklantmanagersZijvragennuvakeradviesEencursusvoormanagerswasookzeernuttigrsquoEen gemeentelijke beleidsmedewerker en ervaringsdeskundig
44
lsquoVeelklantmanagersvullenhetvoordeklantinindeluwtehoudenTerwijlerheelwatclieumlntenmetpsychischeproblematiekzijnvoorwiehetgoedisomtewerkenendiegraagwillenwerkenDepsychischeaandoeningislangnietaltijdoverdegehelelinieinvaliderendWerkhelptomeigenkrachtteontwikkelenenkanbijdragenaanhersteldoorweergeloofteontwikkelenindeeigencompetentiesensociaalenmaatschappelijkbetrokkentezijnErvaringsdeskundigheidhelptbijhetzoekennaardejuistewerk(ervarings)plekrsquoEen projectcooumlrdinator van ZONactief en ervaringsdeskundige
Verhalen van ervaringsdeskundigenDesiteUWVperspectiefiseenplatformvoorendoormensenmeteenarbeidsongeschiktheidsuitkeringHieropverhalenvlogsenvideorsquosonderandereditverhaaloverwerkenmetautismehttpsperspectiefuwvnlartikelendroom-wordt-waarheid
WerkWeb-AutismeHetprojectlsquoWerkWeb-AutismersquodateeninitiatiefisvanmeerdereorganisatieswaaronderdeNederlandseVerenigingvoorAutismebeoogteenzelfmanagementmethodiekteontwikkelenomnormaal-tothoogbegaafdemensenmetautismesamenmetbetrokkenprofessionalsteondersteunenbijhetvindenenbehoudenvanwerkdatgoedbijhenpastDemethodiekgeeftinzichtindeeigeneffectiviteiteigenregietalentenenvoorkeurenDitzijnbelangrijkevoorwaardenvoorduurzamearbeidsparticipatiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsnieuwsbrief-samenwerking-ggz-en-wi-november-verschenen
Howie the HarpHowietheHarpiseengoedvoorbeeldvaneenopleidingtotervaringsdeskundigeDenaamisgebaseerdopdebijnaamvandeAmerikaanHowardGelddienaeenverblijfinpsychiatrischeinstellingenhetpeer-to-peer-conceptbedachtmensenmeteenpsychiatrischegeschiedeniszettenhunlevenservaringentalenteninomelkaarteondersteuneninhunherstelPameijereeninstellingvoormensenmeteenverstandelijkeofpsychiatrischebeperkinghaaldehetconceptnaarNederlandwwwhowietheharpnl
TIPS VAN LPGGZHetLPGGZdoetdevolgendeaanbevelingenaangemeentenbullKijkgoedwateenklantkanGebruikdebeschikbareondersteuningMaakgebruikvaninterventieszoalsjobcarvingbullWeesalertopeenstigmaookbijjezelfalsklantmanagerbullOnderschathetzelfstigmavanveelklantennietbullPasaanpakkengerichtopempowermenttoebullMaakgebruikvanervaringsdeskundigendiezijnopgeleiddoordeGGZomeencoachenderoltespelenZetheninalsadviseurbijdeteamsMaakhuninbrengstructureel
Colofon
DeroutekaartpsychischeaandoeningenenwerkVersie2november2017
DezeroutekaartiseenproductvandeProgrammaraadHetisonderdeelvanhetKennisnetwerkSamenwerking
GGZenWerkampInkomen
Deroutekaartgeefteenstandvanzakeneind2017weerNieuweontwikkelingeneninformatiewillenwegraag
opnemenUwsuggestiesvooraanvullingenkuntumailennaar
helpdeskimpulssamenvoordeklantnl
Samen vernieuwen we de dienstverlening aan werkgevers en werkzoekenden
28
ParticipatieCampusDeParticipatieCampusiseeninitiatiefvanDivosaenSBCMterbevorderingvanhetvakmanschapindeuitvoeringDeParticipatiecampusgeefttoegangtotverschillendee-learningsdigitalekenniswijzersenandereproductenRegistratie(gratis)isvereistwwwparticipatiecampusnl
httpsparticipatiecampusnlkenniswijzers
httpsparticipatiecampusnlelearningaanbod
PhrenosPhrenosishetkenniscentrumvoorernstigepsychischeaandoeningen(epa)OpdesitevanPhrenosstaatveelinformatieoverEPA(ernstigepsychischeaandoeningen)enwerkrichtlijnenbijeenkomstenkenniskringenaanpakkeneninterventiesPhrenosbeheertenontwikkeltdeinterventieIPS(IndividuelePlaatsingenSteun)enverzorgtdeopleidingtotIPS-jobcoachhttpswwwkenniscentrumphrenosnl
TranzoTranzoishetwetenschappelijkcentrumvoorzorgenwelzijnvanTilburgSchoolofSocialandBehavioralSciencesTilburgUniversityDemissieishetverbindenvanwetenschapenpraktijkophetgebiedvanzorgenwelzijnhttpswwwtilburguniversityedunlonderzoekinstituten-en-researchgroepentranzo
TranzokentverschillendeAcademischeWerkplaatsenwaarinderelatietussenpsychischeaandoeningenenwerkcentraalstaatmetnamedeAcademischeWerkplaatsArbeidenGezondheidhttpswwwtilburguniversityedunlonderzoekinstituten-en-researchgroepentranzoacademischewerkplaatsenarbeid-en-gezondheid
Samen Sterk Zonder StigmaDesitevanSamenSterkZonderStigma(SSZS)geeftondermeertoegangtoteentraininglsquoSelecterenzondervooroordelenrsquodee-learninglsquoOpenheidpsychischegezondheidwerktrsquoendeapplsquoSterkophetWerkrsquoBovendienpresentatiesvanwerkambassadeursenworkshopsamppresentatiesopmaatwwwsamensterkzonderstigmanl
ZieookparagraafoverSSZSinhoofdstuk6pagina38
GGZ NederlandGGZNederlandisdebrancheorganisatievoorinstellingenindegeestelijkegezondheidszorgenverslavingszorgSteedsmeerGGZ-instellingenzienwerkenparticipatiealsnuttigeennoodzakelijkeonderdelenvangenezingenrehabilitatieenintegrerendieinhunbehandelingBijvoorbeeldmetarbeidsmatigedagbehandelingofwerkonderbegeleidingvangespecialiseerdetrajectbegeleidersofjobcoachesvaakineenambulantbehandelteamOpdewebsitevanGGZNederlandisveelrelevanteinformatietevindenbijvoorbeeldoverdeontwikkelingvane-mentalhealthhttpwwwggznederlandnl
httpswwwzorgkaartnederlandnlggz
29
AKCHetArbeidsdeskundigKenniscentrum(AKC)heeftvelerelevantepublicatiesenorganiseertdaarnaastregelmatigbijeenkomstenhttpswwwarbeidsdeskundigennlakc
MensenMetMogelijkhedenInhetprojectMensenMetMogelijkheden(MMM)werken21beroepsgroepenenhunorganisatiessamenaanhetbevorderenvandeparticipatievanmensenmeteenpsychischekwetsbaarheidViadesitevanMMMisondermeereentrainingtoegankelijkdieindividueelmaarookgroepsgewijs(bijvoorbeeldinberoepsmatiggemengdegroepen)gevolgdkanwordenDaarnaastondermeereenInspiratieboekhttpwwwmmm-mensenmetmogelijkhedennl
Centrum Inclusieve ArbeidsorganisatieHetCentrumInclusieveArbeidsorganisatie(CIAO)kanhelpenmethetbetertoegankelijkmakenvaneenarbeidsorganisatievoormensenmeteenbeperkingondermeerdoorInclusiefHerontwerpvanWerk(IHW)HetCIAOiseengemeenschappelijkinitiatiefvandeUniversiteitMaastrichtenUWVhttpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgexpertisecentrum
ZieookparagraafoverCIAOinhoofdstuk5pagina35
MINDMINDwilpsychischeproblemenvoorkomenenmensendiehiermeetemakenhebbenondersteunendoorinformatietebiedenonderzoektedoenprojectenuittevoerenenactietevoerenMINDiseeninitiatiefvanFondsPsychischeGezondheidKorrelatieenhetLandelijkPlatformGGZhttpswijzijnmindnl
Landelijk Platform GGZHetLandelijkPlatformGGZ(LPGGZ)iseenkoepelvanclieumlnten-enfamilieorganisatiesindeGGZHetLPGGZstreefternaardepositievanmensenmeteenpsychischeaandoeningstructureelteverbeterenondermeerviaallerhandeprojectenwaaronderlsquoopenvoorwerkrsquohttpwwwplatformggznllpggz
httpwwwplatformggznllpggzopen_voor_werk
App ManyViadeappManykunnenprofessionalsenanderebetrokkeneninderegioinformatieenvragenuitwisselenZieparagraafAppManyondersteuntsamenwerkinginhoofdstuk3Zieparagraafoverappmanyinhoofdstuk3paginanummer25
Trimbos-instituutHetTrimbos-instituutwildegeestelijkegezondheidverbeterendoorhetdelenvankennisHetTrimbosInstituutontwikkeltinterventiesenbeheerteenwebsitemeterkendeinterventiesindelangdurigeGGZhttpswwwtrimbosnl
httpserkendeinterventiesggztrimbosnl
MovisieMovisieishetlandelijkkennisinstituutenadviesbureauvoorhetsociaaldomeinMovisiebeheertondermeerdedatabankeffectievesocialeinterventieshttpswwwmovisienl
httpswwwmovisienleffectieve-sociale-interventies
30
5Werkgevers
en banenInhoudbull Psychosociale arbeidsbelasting 31bull Werkgeversbenadering en -dienstverlening 31bull Tips van professionals 32bull Instrumentarium Participatiewet 32bull Banenafspraak 33bull Doelgroepregister 33bull Samen Sterk Zonder Stigma 33 bull Werkambassadeurs 33bull Locus 33bull De Normaalste Zaak 34bull Onbeperkt Ondernemen 34bull Begeleidingskaarten psychische beperking 34bull Handreikingen 34bull Harrie en Werkmaat 34bull Centrum Inclusieve Arbeidsorganisatie 35bull Tips van Samen Sterk Zonder Stigma voor de advisering van werkgevers 35
31
5WerkgeversenbanenEr is - terecht - veel aandacht voor het (terug)leiden van mensen met een psychische aandoening naar de arbeidsmarkt Maar preventie van uitval is stap eacuteeacuten Dat moet gestalte krijgen in de werksituatie bij de werkgever
Bij re-integratie zijn werkgeverscontacten onontbeerlijk Dit is vanouds iets van het domein Werk amp Inkomen en loopt met name via de zogenaamde werkgeversservicepunten van UWV en gemeenten Naarmate de GGZ meer belang hecht aan werk vindt ook daar werkgeversbenadering plaats bijvoorbeeld in het kader van IPS Het is van belang dat op elkaar af te stemmen de werkgever zo min mogelijk te belasten met allerlei verschillende contacten en arrangementen en de werkgever zoveel mogelijk te ontzorgen De Participatiewet heeft daar een aantal moge-lijkheden voor gecreeumlerd Daarnaast kunnen herontwerp van werk en specifieke ondersteuning helpen bij een goede integratie van werknemers met een psychische aandoening in een bedrijf
Psychosociale arbeidsbelasting Psychosocialearbeidsbelasting(PSA)iseenbelangrijkerisicofactorvooruitvalenpsychischekwetsbaarheidHetterugdringenofvoorkomenvanPSAisdanookeenhoeksteenvangoedARBO-beleidIndeHandreikingPsychosocialearbeidsbelastingstaantalvanaanknopingspuntendaarvoorhttpwwwdearbocatalogusnlsitesdefaultfilesstvdahandreikingenhandreiking_psapdf
httpswwwarboportaalnlexterne-bronneninstrumentenhandreiking-psychosociale-arbeidsbelasting-psa
Werkgeversbenadering en -dienstverleningLeesoverwerkgeversbenaderingenwerkgeverscontacteninlsquoSamenwerkenaanwerkrsquoparagraaf3738en41alsmedeindewerkwijzersvanDivosahttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
httpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--werk-samen-met-werkgevers
InhetDrentseplanvanaanpakstaateengezamenlijkewerkgeversbenaderingcentraalDeGGZ-trajectbegeleidersnaarwerksluitenaanbijdeaccountmanagersvangemeentenenUWVinhetWerkgeversservicepunthttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwswerkgevers-centraal-plan-van-aanpak-drenthe
Dewerkgeversservicepuntenspeleneenbelangrijkerolindeondersteuningvanwerkgeversbijhetindienstnemenvanwerknemersmet(psychischeenandere)beperkingenhttpswwwwerknlwerk_nlwerkgeverwervingsadvieswerkgeversservicepunt
32
OpdesitelsquoSamenvoordeklantrsquovandeProgrammaraadisveelrelevanteinformatietevindenoverwerkgeversbenaderingenwerkgeversdienstverleninghttpswwwsamenvoordeklantnlwerkgeversdienstverlening
httpswwwsamenvoordeklantnlwerkgeversdienstverleningwerkgeversservicepunten
Werkgeversservicepuntenperarbeidsmarktregiohttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagewerkgeversservicepunten_22_08_2017pdfoverlay-context=arbeidsmarktregios
Tips van professionalsbull Netwerkontwikkelingmetwerkgeversisvangrootbelang
Geefindecontacteneenduidelijkenreeumlelbeeldvanwateenwerkgeverkanverwachten
bull OntzorgdewerkgeverZijvrezenextrabelastinglsquogedoersquoeneenvergrotekansopuitvalErvaringenvanuitbijvoorbeeldIPSlatenziendatditzekernietaltijdterechtisEengoed
middelomwerkgeverstehelpenisdeno-riskpoliswaarmeewerkgeverszijningedekttegenmogelijkeuitvaldoorziektevandenieuwewerknemer
bull Benutdemogelijkhedenvanbegeleidingvanwerkgeversendecollegarsquosopdewerkvloervandenieuwewerknemer
bull Neembezwarenserieusmaarprobeerzeteontzenuwenofbeheersbaartemakenbijvoorbeelddoordeinzetvaneenjobcoach
bull Alshetluktomeenklantmeteenpsychischprobleemsuccesvolteplaatsenopentdatdewegvooranderenzoisdeervaringvanbegeleiders
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
GGZ-instellingRoadsenuitzendketenAdeccogaansamenwerkenommeermensenmeteenpsychischeaandoeningaaneenbaantehelpenenhengoedtebegeleidenDebasisvandezepubliek-privatesamenwerkingisdatiederdoetwaarhijgoedinisbullAdeccoheefteenwerkgeversnetwerkenvacaturesbullRoadsheeftdecapaciteitenervaringommensenmetpsychischeaandoeningentebegeleidenookinhetwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsgoed-op-weg-met-publieke-private-samenwerking
Instrumentarium ParticipatiewetDeParticipatiewetbiedtmeerderemogelijkhedenomeenwerkgeverteontzorgenenomhethaalbaartemakeniemandmeteenbeperkingindiensttenemenzoalseenloonkostensubsidieofno-riskpolisZievooreenhandzaamoverzichtvandeinstrumentenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwskennisdocumenten-geactualiseerdhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagekennisdocumentondersteuningmensenpwet-versiefeb17pdfoverlay-context=userspearl-hartgers
33
BanenafspraakInhetSociaalAkkoordisvastgelegddatwerkgevers125000extrabanenvoormensenmeteenarbeidsbeperkingmoetencreeumlrenwaarvan25000bijdeoverheiden100000inhetbedrijfslevenDeafsprakentussensocialepartnersenkabinetzijnookvastgelegdindeWetbanenafspraakenquotumarbeidsbeperkten(WetBQA)httpswwwsamenvoordeklantnlwettenbanenafspraak
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlageofficiele_versie_kennisdocument_wet_banenafspraak_en_quotum_arbeidsbeperkten_-_zomer_2017pdfoverlay-context=
httpswwwsamenvoordeklantnlwetten
DoelgroepregisterHetdoelgroepregisterbevatkandidatendieinaanmerkingkomenvoordebanenafspraakofdiemetanderewoordenmeetellenvoorhetbehalenvandeafgesprokenaantallenVoorwerkgeverskanhetvanbelangzijnomiemandvanuithetdoelgroepregisterteplaatsenomzoaanbijtedragenaanhetrealiserenvandeverplichtingenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwskennisdocumenten-geactualiseerd
Samen Sterk Zonder StigmaSamenSterkZonderStigmazetzichinvoorzichinvooreensamenlevingwaariniedereenopenkanzijnoverpsychischeaandoeningenBespreekbaarheidvanpsychischeaandoeningenophetwerkleidttoteerderhulpzoekenminderziekteverzuimgrotereproductiviteitenminderpresenteiumlsme(menisaanwezigmaar
doetnietsnuttigsmeer)watookveelvoordelenvoordewerkgeveropleverthttpswwwsamensterkzonderstigmanlgclid=CIzNpJLFjdMCFQaVGwod-1oMdA
DorienVerhoevenvandeStichtingSamenSterkZonderStigmahieldop12april2017eenpresentatieoverstigmaendebenaderingvanwerkgevershttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagestigma_en_de_benadering_van_werkgeverspdfoverlay-context
ZieookparagraafoverSSZSinhoofdstuk6pagina38
WerkambassadeursDewerkambassadeurszijneeninitiatiefvanSamenSterkZonderStigmawerknemersmeteenpsychischeaandoeningdiewerkenbinnengewonebedrijvenenzichdaarinzettenvoordebevorderingvanbespreekbaarheideneenveiligecultuurhttpswwwsamensterkzonderstigmanlover-onsambassadeurs
LocusLocusiseenin2011opgerichtpubliek-privaatnetwerkvanbedrijvengemeentenenSW-bedrijvendathelptmensenmeteenafstandtotdearbeidsmarktopeenduurzamemanierintezettenhttpwwwlocusnetwerknl
34
De Normaalste ZaakDeNormaalsteZaakiseennetwerkvankleinereengroterewerkgeversdiestrevennaarlsquoinclusiefondernemenrsquoOpwwwdenormaalstezaaknlzijnondermeeroverzichtentevindenvanregelingenvoorwerkgeversdiewerknemersmeteenarbeidsbeperkingindienstnemenwwwdenormaalstezaaknl
Onbeperkt OndernemenDewebsitewwwonbeperktondernemencombevatvoorbeeldentipsenhandreikingenvoorwerkgeversdiearbeidsgehandicaptenindienstwillennemenOokdebegeleidingdaarvankomtnadrukkelijkaanbodwwwonbeperktondernemencom
Begeleidingskaarten psychische beperkingDeBegeleidingskaartengevensnelinzichtindegedragskenmerkenvandemedewerkermeteenpsychischebeperking(watzieik)enhoedaarhetbestmeeomgegaankanworden(watdoeik)EriseenversievoordewerkgevereneenversievoordebegeleidervanSocialeWerkvoorzieningofWerkbedrijfDekaartenzijnontwikkelddoorSBCMhttpswwwsbcmnlfileadminsbcm_datasectorenduurzame_banenbegeleidingskaarten_interactief_defpdf
HandreikingenSBCMheefthandreikingenontwikkeldomdeongeschrevenregelsineenbedrijfinzichtelijktemakenDoorvoorafinformatietekrijgenkandenieuwecollegazichgedragenzoalsdatbijdewerkgevergebruikelijkisHetisteoverwegenomwerkgeversopdezedocumententewijzenalszekandidatenmeteenpsychischebeperkingindienstnemen
httpswwwsbcmnlfileadminsbcm_dataproductenduurzaam_werkverbandproductendownloadsHandreiking_aan_het_werk_met_nieuwe_collegas_interactief_defpdf
httpswwwsbcmnlfileadminsbcm_dataproductenduurzaam_werkverbandproductendownloadsSBCM_Checklist_Spelregels_werkgeverpdf
httpswwwsbcmnlfileadminsbcm_dataproductenduurzaam_werkverbandproductendownloadshandreiking_begeleiding_op_de_werkvloerpdf
Harrie en WerkmaatHarrieisbedachtdoorCNVJongerenEenlsquoHarriersquoiseendirectecollegavaneenwerknemermeteenbeperkingdieoptreedtalsbegeleiderHarriestaatvoorHulpvaardigAlertRealistischRustigInstruerendenEerlijkhttpwwwikbenharrienl
SBCMenFNVhebbeneenvergelijkbaaraanbodontwikkeldalsdeHarrienamelijkdeWerkmaatZiehttpswwwsbcmnlproductenduurzaam-werkverbandproductenmaatjes-voor-medewerkers-met-arbeidsbeperkinghtmlL=0
35
Centrum Inclusieve ArbeidsorganisatieHetCentrumInclusieveArbeidsorganisatie(CIAO)eeninitiatiefvandeUniversiteitMaastrichtenUWVzetzichinomarbeidsplaatsenteontwerpenbijreguliereorganisatiesvoormensenmeteenafstandtotdearbeidsmarktookvoormensenmetpsychischeaandoeningenDaarbijwordtdemethodiekInclusiefHerontwerpvanWerk(IHW)toegepasthttpwwwinclusievearbeidsorganisatieorg
httpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgmethoden-instrumenteninclusief-herontwerp-van-werk
VanuitdieinvalshoekisdeMaastrichtseWerkcapaciteitMonitor(MWcopyM)aangepastvoorgebruikdoorGGZ-trajectbegeleidersDeMWcopyMiseenhulpmiddelvoorhetschattenenmonitorenvandewerkcapaciteitvanmensenmeteenernstigepsychischeaandoening(EPA)ensteltbegeleidersinstaathetfunctionerenophetwerktebesprekenhttpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgmethoden-instrumentenmaastrichtse-werkcapaciteit-monitor
HetartikellsquoLendingaHelpingHandatWorkAMultilevelInvestigationofProsocialMotivationInclusiveClimateandInclusiveBehaviorrsquogaatinopdenoodzaakvanlsquoinclusiefgedragrsquovanindividuelewerknemersmaarookteamsendegehelearbeidsorganisatievooreensoepeleintegratievanwerknemersmet(psychischeofandere)beperkingenhttpslinkspringercomarticle101007s10926-016-9680-z
Tips van Samen Sterk Zonder Stigma voor de advisering van werkgeversbull Praatmetinplaatsvanoverbull Leerdesignalenherkennenbull Focusopwatjekuntbeiumlnvloedenbull Creeumlereenveiligewerksfeerbull Pakdeoorzakenvanstressaanbull Blijfingesprekingevalvanziektenbull Helpcollegarsquosermeeomgaanbull Weesalertopnegatiefgedraghttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagestigma_en_de_benadering_van_werkgeverspdfoverlay-context
36
6Stigma
Inhoudbull Stigma en zelfstigma 37bull Stigma bestrijden 37 bull Handboek destigmatisering bij psychische aandoeningen 38 bull Destigmatiseringsinterventies 38bull Empowerment en doorbreken zelfstigma 38bull Samen Sterk Zonder Stigma 38 bull Werkambassadeurs 39bull Kennisthema stigma van Kenniscentrum Phrenos 39bull Vertellen of verzwijgen 39bull Tips 40
37
6StigmaEen van de grootste obstakels op weg naar werk is het stigma dat rust op psychische aandoeningen Stigma in de samenleving bij werkgevers en toekomstige collegarsquos Maar soms ook bij professionals en begeleiders En niet in het minst bij de persoon zelf zelfstigma Wat weten we over stigma en hoe daarmee om te gaan
Destigmatisering Drie gouden regels voor professionalsbullNeemeenopenhoudingaantegenoverdeclieumlntbullZorgdatjeenigekennishebtoverstigmaendestigmatiseringbullPleegreflectieopjeeigenaannames
Stigma en zelfstigmaZorsquon40vandeNederlanderskrijgtzelftemakenmeteenpsychischeaandoeningenTochbrengtheteenstigmametzichmeeDatleidttoteenkleinerekansopwerk90vandemensenmeteenpsychischeaandoeningzegtlasttehebbenvandegevolgenvanhetstigmazoblijktuitonderzoekDiegevolgenzijnminderkansopwerkminderzelfvertrouweneennegatiefzelfbeeldenzelfssociaalisolementEenderdetoteenkwartvandebetrokkenenvoeltzichgediscrimineerdofoneerlijkbehandeldDatleidterbij20toeervanaftezienwerktezoekenofeenopleidingtegaandoenHetstigmadatdebuitenwereldoplegtwordtvaakeigengemaaktdoordebetrokkeneHetstigmawordtgeiumlnternaliseerdenerontstaateenzelfstigmaDitisextraschadelijkEenstigmazouiemandnogkunnenmotiverenomhettegendeeltebewijzenMaarbijeenzelfstigmaverzetiemandzichnietmeertegenhetstigmahttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsstigma
HetartikellsquoHowandwhenstereotypesrelatetoinclusivebehaviortowardpeoplewithdisabilitiesrsquogaatinopdegevolgenvannegatievestereotypenenhoudingenvanwerkgeversenwerknemerstenopzichtevanwerknemersmetbeperkingen(waarondepsychischeaandoeningen)httpwwwtandfonlinecomdoiabs1010800958519220151072105
Stigma bestrijdenInparagraaf36vanhetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquoeencompactoverzichtvanhoestigmakanwordentegengegaanhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
IndelsquoWerkwijzerPsychischeaandoeningenenlichteverstandelijkebeperkingenHandboekvoormaatwerkbijhetbegeleidennaarwerkrsquogaatparagraaf23overhetwakenvoorstigmatiseringDaarinondermeertipshoetehandelenalsbegeleiderOokbegeleiderskunnenzichnietaltijdonttrekkenaanhetdenkeninstereotypenalshetgaatompsychischeaandoeningenBijvoorbeelddoorerautomatischvanuittegaandatwerknietaandeordeisofandershooguitsimpelwerkofonbetaaldwerkZiebijvoorbeeldhoofdstuk1enparagraaf22vandeWerkwijzerRe-integratievanklantenmetpsychischeaandoeningenhttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--waak-voor-stigmatisering
38
Hoe kun je als begeleider destigmatisering bevorderen Tips van Dorien Verhoeven van Samen Sterk Zonder Stigmabull Weetdaterzoietsalsstigmaenzelfstigmaisendathet
heelvaakvoorkomtbull Zorgdatjeenigekennishebtoverstigmaendewerking
ervanbull Weesjebewustvanjeeigenideeeumlnen(voor)oordelenKijk
daareerlijknaarbull WeethoejeeengesprekaangaatmetdeclieumlntBiedt
openingenlaatmerkendatjeopenstaatbegriphebtetcbull Probeersamenmetdeclieumlnttoteenoplossingtekomen
bijvoorbeeldoverdevraagopenheidtegevenaaneen(potentieumlle)werkgeverofniet
bull GebruikwaarmogelijkmethodiekenzoalsCORAL(zieeldersindezenieuwsbrief)
bull Nodigeenvanonzewerkambassadeursuitomtevertellenoverzijnofhaarervaringenmetstigmaophetwerkenhoedaarmeeomtegaan
httpswwwsamenvoordeklantnlnieuwssamen-sterk-zonder-stigma
Handboek destigmatisering bij psychische aandoeningenDithandboekbiedtveeloverzichteninzichtoverhoestigmatebestrijdenHethandboekisalleenindrukofalse-boektekoopbijdeuitgeverennietopinternetbeschikbaarWeeghelJvanPijnenborgMVanlsquotVeerJampKienhorstG(red)(2016)HandboekdestigmatiseringbijpsychischeaandoeningenPrincipesperspectievenenpraktijkenBussumCoutinhohttpsshopcoutinhonlstore_nlhandboek-destigmatisering-bij-psychische-aandoeningen-2027html
DestigmatiseringsinterventiesIndegeneriekemoduledestigmatiseringontwikkelddoorhetNetwerkKwaliteitsontwikkelingGGZondermeerinformatieoverdestigmatiseringsinterventiesenhandvattenvoorprofessionalsmaarookvoorclieumlntenzelfhttpwwwkwaliteitsontwikkelingggznlnetwerk
httpwwwkwaliteitsontwikkelingggznlprojectgenerieke-module-destigmatisering
Empowerment en doorbreken zelfstigmaEmpowermentvandeclieumlntkanhelpenhetzelfstigmatedoorbrekenDaarbijhelpenervaringsdeskundigenvanuiteengelijkwaardigepositie(ex-)clieumlntenomkeuzestemakenweerbijhunmotivatietekomenenteontdekkenwathunkwaliteitenenvaardighedenzijnenwatbijhenpasthttpswwwmovisienlpublicatiesnaar-hart-empowerment-deel-2
Samen Sterk Zonder StigmaDemissievanSamenSterkZonderStigma(SSZS)iseensamenlevingwaarinpsychischeproblematiekbespreekbaarisDatdoetSSZSondermeermethetprojectStigmaenWerkSSZSbiedtvoorlichtinghelptbijhetmakenvaneenplanvanaanpakorganiseertnetwerkenvanwerknemersmeteenpsychischeaandoeninginventariseertbestpracticesenontwikkeltinterventieshttpswwwsamensterkzonderstigmanl
39
VakbondenenondernemingsradenkunneneenbijdrageleverenaanhetbespreekbaarmakenvanpsychischeaandoeningenopdewerkvloerMogelijkhedendaartoewordenechterweinigbenutDitblijktuithetonderzoeklsquoPsychischeDiversiteitWerktvanSamenSterkzonderStigmaOmvakbondenenondernemingsradentehelpenmethetleverenvaneenbijdragezijnverschillendehulpmiddelenontwikkeldbull OnderzoekORampVakbondenPsychischeDiversiteitWerktbull ChecklistvoorOndernemingsradenbull FactsheetvoorOndernemingsradenbull Factsheetvoorvakbonden
WerkambassadeursDewerkambassadeurszijneeninitiatiefvanSamenSterkZonderStigmawerknemersmeteenpsychischeaandoeningdiewerkenbinnengewonebedrijvenenzichdaarinzettenvoordebevorderingvanbespreekbaarheideneenveiligecultuurhttpswwwsamensterkzonderstigmanlover-onsambassadeurs
httpswwwsamensterkzonderstigmanlverhalen
VeelvandeSSZS-ambassadeursverzorgenlezingenofpresentatiesZiehttpswwwsamensterkzonderstigmanlboek-een-ambassadeurverhalen_id=7442
Tips van ervaringsdeskundige Marieke van Keeken voor het aanpakken van stigmabull GanietvooronsdenkenmaarvraagengaingesprekEr
zijnallerleistereotypeninomloopdiedoorbreekjevooraldoorpersoonlijkcontact
bull PersoonlijkeervaringenmakenindrukindestrijdtegenstigmaVraagmensendiezelfkwetsbaarheidhebbenervarenomhunverhaaltedoenDatkaniemandzijnuitdeeigenorganisatiemaardewerkambassadeursvanSSZSkunnendatookdoen
bull ZorgvoorgoedeinformatieoverpsychischeaandoeningenenwerkHetisvaakeeneyeopenerdatbijnadehelftvandemenseninonslandooitzelfwordtgeconfronteerdmeteenpsychischprobleemEndateenaandoeninghelemaalnietalsvanzelfsprekendbetekentdatjenietkanwerken
LeeshaarverhaallsquoHoeikmijnzelfstigmadoorbrakrsquohttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwshoe-ik-mijn-zelfstigma-doorbrak
Kennisthema stigma van Kenniscentrum PhrenosFeitencijfersenontwikkelingenrondstigmaendestigmatiseringhttpwwwkenniscentrumphrenosnlkennisthemasstigma
Vertellen of verzwijgenIsopenheidovereenaandoeningverstandigofnietBijvoorbeeldineensollicitatieprocedureofophetwerkOpenheidishetideaalmaarindepraktijknietaltijdverstandigKenniscentrumPhrenosheefteenbrochureeninterventieomeengefundeerdeafwegingtemakenonderdetitelCORAL(concealorreveal)httpswwwkenniscentrumphrenosnlwp-contentuploads201506CORAL-NL_defpdf
40
SamenSterkzonderStigmaKenniscentrumPhrenosenTranzoTilburgUniversityontwikkelendezeaanpakverderwaarbijhetmeerwordttoegespitstopdeNederlandsesituatiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsverzwijgen-vertellen-coralnl-helpt
httpwwwkenniscentrumphrenosnldienstenprojecten-2doorontwikkeling-coral
TIPS bull Leg contactAngstenonbekendheidspeleneengroterolbijhetinstandhoudenvanstigmatiseringDaaromhelptcontactleggenmetmensenmeteenpsychischeaandoeninghetbesteomdestigmarsquosteverminderenDemanierwaaropjealsklantmanagercontactmaaktbepaaltofjestigmarsquosversterktofjuistvermindert(lsquoJamaarmetborderlinekunjetochnietmetkinderenwerkenrsquo)AlleenbegripvoleerlijkengelijkwaardigcontactvermindertstigmarsquosEnhetcreeumlerteenopenenveiligesfeerwaarindoorvragenstellenmeerbegripontstaat
bull Voorlichting en informatie over psychische aandoeningenErzijnveelverkeerdedenkbeeldenenmythes(lsquoautistenhebbengeengevoelrsquo)DoorjeteverdiepenindeverschillendepsychischeaandoeningenkrijgjeeenrealistischerbeeldOokklantenzelfbaserenzichvaakoponjuistedenkbeeldenenleggenzichzelfdaarmeeonnodigebeperkingenop
bull Zie psychische aandoeningen als deel van een continuuumlmWanneerjemensenmeteenpsychischeaandoeningzwart-wittegenovergezondemensenzetlijkenzevervanjeaftestaanMaariedereenheeftwelpsychischekwetsbaarheden
alsspreekangstofeenaanlegvoorsomberheidWanneerjepsychischeklachtenenkwetsbaarhedenzietalssymptomenopeenspectrumwaarjehogerenlagerkuntscorenisdatminderstigmatiserend
bull Maak vooroordelen en stigmarsquos bespreekbaar ook als begeleidersonderling
bull Gebruik het ICF-raamwerk om de gehele persoon in beeld te krijgen en niet alleen zijn of haar aandoeninghttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--waak-voor-stigmatisering
41
7Ervarings-deskundigen en clieumlnten
Inhoudbull Betrokkenheid clieumlnten en ervarings- deskundigen bij regionale plannen 42bull Landelijke Clieumlntenraad 43bull MIND 43bull Landelijk Platform GGZ 43bull Routewijzer naar werk 43bull Evaluatietool re-integratie 43bull Ervaringsdeskundigen 43bull Verhalen van ervaringsdeskundigen 44bull WerkWeb-Autisme 44bull Howie the Harp 44bull Tips van LPGGZ 44
42
7Ervarings-deskundigenenclieumlntenDoor clieumlntenraden clieumlntenorganisaties en ervarings-deskundigen te betrekken en met hen samen te werken kunnen professionals vanuit de GGZ en Werk amp Inkomen effectiever werken aan herstel en re-integratie Clieumlntenraden hebben een wettelijke basis in het kader van clieumlntenparticipatie Clieumlntenorganisaties zijn er op landelijk regionaal en lokaal niveau Zij ontplooien meerdere activiteiten zoals informeren lotgenotencontacten belangenbehartiging hersteltrajecten en het opbouwen van ervaringsdeskundigheid onder meer via opleidingen
Betrokkenheid clieumlnten en ervaringsdeskundigen bij regionale plannenInderegionalewerkateliersisveelgesprokenovermeerenbeterbetrekkenvanclieumlntenenervaringsdeskundigenZiehetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquometnameparagraaf26en28httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
IndeFrieseprojectgroepziteenclieumlntvertegenwoordigerdiezelfervaringsdeskundigeisverbondenaanhetHerstelcentrumFrieslandHijgeeftooktrainingenaandeprofessionalsBovendien
gaatderegioookeenreeksoverleggentebeleggenvoorclieumlntenDezezullenbegeleidwordendooreenervaringsdeskundigevanuithetHerstelcentrumhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
InhetprojectplanvanHollandRijnlandisveelaandachtvoorervaringsdeskundigheidendebetrokkenheidvanclieumlntenInLeidenbestaatallangeretijdStichtingZonwaarinervaringsdeskundigenzijnvertegenwoordigdErvaringsdeskundigenadviserenwaarnodigdegemeenteenuitvoerderszoalsklantmanagersOokverzorgenzijregelmatigtrainingenDaarnaastisStichtingPlatformSamenwerkenbetrokkenbijderegionalesamenwerkingZijorganiserenonderanderedialoogtafelsHierwordtdoorgepraatoverdebetekenisvanwerkvoorduurzaamherstelBeideorganisatieszullenookindearbeidsmarktregioHollandRijnlandactiefwordenzoalsopgenomeninhetplanvanaanpakvanderegioClieumlntenenclieumlntenorganisatieshebbeneenbelangrijkeplekgekregeninhetregionaleplanvanaanpakZoiservoorzieninmaatjesvoorclieumlntenWethouderMarleenDamenvanLeidenldquoZorsquonmaatjeziettochweeranderedingendaneenprofessionalHijofzijheeftookeenandererolendatkanelkaargoedaanvullenrdquohttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsbouw-samenwerking-op-vanuit-de-praktijk-en-niet-vanaf-de-bestuurstafels
43
Landelijke ClieumlntenraadDeLandelijkeClieumlntenraad(LCR)isingesteldbijwet(SUWI)omdeclieumlntenparticipatieinhetveldvanWerkampInkomenvormtegevenDeLCRisdekoepelvanlokaleenregionaleclieumlntenradenbijgemeentenenUWVhttpwwwlandelijkeclientenraadnl
MINDMINDisin2016ontstaanenwilpsychischeproblemenvoorkomenenmensendiehiermeetemakenhebbenondersteunenDitdoetMinddoorinformatietebiedenonderzoektedoenprojectenuittevoerenenactietevoerenSamenmetclieumlnten-enfamilieorganisatiesmaatschappelijkeorganisatiesonderzoekersambassadeursendonateursMINDiseeninitiatiefvanFondsPsychischeGezondheidKorrelatieenhetLandelijkPlatformGGZhttpswijzijnmindnl
Landelijk Platform GGZMINDLandelijkPlatformPsychischeGezondheid(voorheenLandelijkPlatformGGZLPGGZ)isdekoepelvanenvoorongeveertwintigclieumlnten-enfamilieorganisatiesindeGGZOpdesiteiseenoverzichttevindenvanregionaleclieumlntenorganisaties(RCOrsquos)clieumlntinitiatievenenprojectenViaRCOrsquoszijnervaringsdeskundigentevindenhttpwwwplatformggznllpggz
Routewijzer naar werkDeRoutewijzeriseenwebsitevanhetLandelijkPlatformGGZendeLandelijkeClieumlntenraad(LCR)Opdezesitekunnenclieumlntenallerhanderelevanteinformatievindenhttpwwwroutewijzernaarwerknl
Evaluatietool re-integratieDeEvaluatietoolre-integratieiseeninstrument(vragenlijst)datisgemaaktdoorhetVerwey-JonkerInstituutinopdrachtvandeLandelijkeClieumlntenraadenMINDHetgeeftdeclieumlntenraadinzichtinhoeUWVengemeentendebegeleidingvanpsychischkwetsbaremensenvormgevenwwwevaluatieggzenwerknl
ErvaringsdeskundigenErvaringsdeskundigenzijnalshetwarebovenhuneigenproblematiekuitgestegenZijkunnennuttigeadviezengevenaanprofessionalsSommigeervaringsdeskundigenzijnopgeleiddoordeGGZomeencoachenderoltespelenErvaringsdeskundigenzijntevindenviahetLPGGZmaarookviaregionaleclieumlntenorganisaties(RCOrsquos)enfamilieorganisatiesdeNederlandseVerenigingvoorAutisme(NVA)GGZ-instellingenofdehulplijnPandorahttpwwwplatformggznllpggz
lsquoErbestaateeneendimensionaalenstereotiepbeeldvanmensenmeteenpsychischeaandoeningMaarinwerkelijkheidisiedereenandersenzijndezeklantenerinallerleisoortenenmatenmetallerleiredenenenachtergrondenengevolgenvanhunaandoeningEengoedemanieromklantmanagersmeergripopdematerietegevenisdoorervaringsdeskundigeninteschakelenDeregionaleclieumlntenorganisatie(RCO)mobiliseertentraintervaringsdeskundigevrijwilligersomvoorlichtingtegevenaanklantmanagersZijvragennuvakeradviesEencursusvoormanagerswasookzeernuttigrsquoEen gemeentelijke beleidsmedewerker en ervaringsdeskundig
44
lsquoVeelklantmanagersvullenhetvoordeklantinindeluwtehoudenTerwijlerheelwatclieumlntenmetpsychischeproblematiekzijnvoorwiehetgoedisomtewerkenendiegraagwillenwerkenDepsychischeaandoeningislangnietaltijdoverdegehelelinieinvaliderendWerkhelptomeigenkrachtteontwikkelenenkanbijdragenaanhersteldoorweergeloofteontwikkelenindeeigencompetentiesensociaalenmaatschappelijkbetrokkentezijnErvaringsdeskundigheidhelptbijhetzoekennaardejuistewerk(ervarings)plekrsquoEen projectcooumlrdinator van ZONactief en ervaringsdeskundige
Verhalen van ervaringsdeskundigenDesiteUWVperspectiefiseenplatformvoorendoormensenmeteenarbeidsongeschiktheidsuitkeringHieropverhalenvlogsenvideorsquosonderandereditverhaaloverwerkenmetautismehttpsperspectiefuwvnlartikelendroom-wordt-waarheid
WerkWeb-AutismeHetprojectlsquoWerkWeb-AutismersquodateeninitiatiefisvanmeerdereorganisatieswaaronderdeNederlandseVerenigingvoorAutismebeoogteenzelfmanagementmethodiekteontwikkelenomnormaal-tothoogbegaafdemensenmetautismesamenmetbetrokkenprofessionalsteondersteunenbijhetvindenenbehoudenvanwerkdatgoedbijhenpastDemethodiekgeeftinzichtindeeigeneffectiviteiteigenregietalentenenvoorkeurenDitzijnbelangrijkevoorwaardenvoorduurzamearbeidsparticipatiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsnieuwsbrief-samenwerking-ggz-en-wi-november-verschenen
Howie the HarpHowietheHarpiseengoedvoorbeeldvaneenopleidingtotervaringsdeskundigeDenaamisgebaseerdopdebijnaamvandeAmerikaanHowardGelddienaeenverblijfinpsychiatrischeinstellingenhetpeer-to-peer-conceptbedachtmensenmeteenpsychiatrischegeschiedeniszettenhunlevenservaringentalenteninomelkaarteondersteuneninhunherstelPameijereeninstellingvoormensenmeteenverstandelijkeofpsychiatrischebeperkinghaaldehetconceptnaarNederlandwwwhowietheharpnl
TIPS VAN LPGGZHetLPGGZdoetdevolgendeaanbevelingenaangemeentenbullKijkgoedwateenklantkanGebruikdebeschikbareondersteuningMaakgebruikvaninterventieszoalsjobcarvingbullWeesalertopeenstigmaookbijjezelfalsklantmanagerbullOnderschathetzelfstigmavanveelklantennietbullPasaanpakkengerichtopempowermenttoebullMaakgebruikvanervaringsdeskundigendiezijnopgeleiddoordeGGZomeencoachenderoltespelenZetheninalsadviseurbijdeteamsMaakhuninbrengstructureel
Colofon
DeroutekaartpsychischeaandoeningenenwerkVersie2november2017
DezeroutekaartiseenproductvandeProgrammaraadHetisonderdeelvanhetKennisnetwerkSamenwerking
GGZenWerkampInkomen
Deroutekaartgeefteenstandvanzakeneind2017weerNieuweontwikkelingeneninformatiewillenwegraag
opnemenUwsuggestiesvooraanvullingenkuntumailennaar
helpdeskimpulssamenvoordeklantnl
Samen vernieuwen we de dienstverlening aan werkgevers en werkzoekenden
29
AKCHetArbeidsdeskundigKenniscentrum(AKC)heeftvelerelevantepublicatiesenorganiseertdaarnaastregelmatigbijeenkomstenhttpswwwarbeidsdeskundigennlakc
MensenMetMogelijkhedenInhetprojectMensenMetMogelijkheden(MMM)werken21beroepsgroepenenhunorganisatiessamenaanhetbevorderenvandeparticipatievanmensenmeteenpsychischekwetsbaarheidViadesitevanMMMisondermeereentrainingtoegankelijkdieindividueelmaarookgroepsgewijs(bijvoorbeeldinberoepsmatiggemengdegroepen)gevolgdkanwordenDaarnaastondermeereenInspiratieboekhttpwwwmmm-mensenmetmogelijkhedennl
Centrum Inclusieve ArbeidsorganisatieHetCentrumInclusieveArbeidsorganisatie(CIAO)kanhelpenmethetbetertoegankelijkmakenvaneenarbeidsorganisatievoormensenmeteenbeperkingondermeerdoorInclusiefHerontwerpvanWerk(IHW)HetCIAOiseengemeenschappelijkinitiatiefvandeUniversiteitMaastrichtenUWVhttpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgexpertisecentrum
ZieookparagraafoverCIAOinhoofdstuk5pagina35
MINDMINDwilpsychischeproblemenvoorkomenenmensendiehiermeetemakenhebbenondersteunendoorinformatietebiedenonderzoektedoenprojectenuittevoerenenactietevoerenMINDiseeninitiatiefvanFondsPsychischeGezondheidKorrelatieenhetLandelijkPlatformGGZhttpswijzijnmindnl
Landelijk Platform GGZHetLandelijkPlatformGGZ(LPGGZ)iseenkoepelvanclieumlnten-enfamilieorganisatiesindeGGZHetLPGGZstreefternaardepositievanmensenmeteenpsychischeaandoeningstructureelteverbeterenondermeerviaallerhandeprojectenwaaronderlsquoopenvoorwerkrsquohttpwwwplatformggznllpggz
httpwwwplatformggznllpggzopen_voor_werk
App ManyViadeappManykunnenprofessionalsenanderebetrokkeneninderegioinformatieenvragenuitwisselenZieparagraafAppManyondersteuntsamenwerkinginhoofdstuk3Zieparagraafoverappmanyinhoofdstuk3paginanummer25
Trimbos-instituutHetTrimbos-instituutwildegeestelijkegezondheidverbeterendoorhetdelenvankennisHetTrimbosInstituutontwikkeltinterventiesenbeheerteenwebsitemeterkendeinterventiesindelangdurigeGGZhttpswwwtrimbosnl
httpserkendeinterventiesggztrimbosnl
MovisieMovisieishetlandelijkkennisinstituutenadviesbureauvoorhetsociaaldomeinMovisiebeheertondermeerdedatabankeffectievesocialeinterventieshttpswwwmovisienl
httpswwwmovisienleffectieve-sociale-interventies
30
5Werkgevers
en banenInhoudbull Psychosociale arbeidsbelasting 31bull Werkgeversbenadering en -dienstverlening 31bull Tips van professionals 32bull Instrumentarium Participatiewet 32bull Banenafspraak 33bull Doelgroepregister 33bull Samen Sterk Zonder Stigma 33 bull Werkambassadeurs 33bull Locus 33bull De Normaalste Zaak 34bull Onbeperkt Ondernemen 34bull Begeleidingskaarten psychische beperking 34bull Handreikingen 34bull Harrie en Werkmaat 34bull Centrum Inclusieve Arbeidsorganisatie 35bull Tips van Samen Sterk Zonder Stigma voor de advisering van werkgevers 35
31
5WerkgeversenbanenEr is - terecht - veel aandacht voor het (terug)leiden van mensen met een psychische aandoening naar de arbeidsmarkt Maar preventie van uitval is stap eacuteeacuten Dat moet gestalte krijgen in de werksituatie bij de werkgever
Bij re-integratie zijn werkgeverscontacten onontbeerlijk Dit is vanouds iets van het domein Werk amp Inkomen en loopt met name via de zogenaamde werkgeversservicepunten van UWV en gemeenten Naarmate de GGZ meer belang hecht aan werk vindt ook daar werkgeversbenadering plaats bijvoorbeeld in het kader van IPS Het is van belang dat op elkaar af te stemmen de werkgever zo min mogelijk te belasten met allerlei verschillende contacten en arrangementen en de werkgever zoveel mogelijk te ontzorgen De Participatiewet heeft daar een aantal moge-lijkheden voor gecreeumlerd Daarnaast kunnen herontwerp van werk en specifieke ondersteuning helpen bij een goede integratie van werknemers met een psychische aandoening in een bedrijf
Psychosociale arbeidsbelasting Psychosocialearbeidsbelasting(PSA)iseenbelangrijkerisicofactorvooruitvalenpsychischekwetsbaarheidHetterugdringenofvoorkomenvanPSAisdanookeenhoeksteenvangoedARBO-beleidIndeHandreikingPsychosocialearbeidsbelastingstaantalvanaanknopingspuntendaarvoorhttpwwwdearbocatalogusnlsitesdefaultfilesstvdahandreikingenhandreiking_psapdf
httpswwwarboportaalnlexterne-bronneninstrumentenhandreiking-psychosociale-arbeidsbelasting-psa
Werkgeversbenadering en -dienstverleningLeesoverwerkgeversbenaderingenwerkgeverscontacteninlsquoSamenwerkenaanwerkrsquoparagraaf3738en41alsmedeindewerkwijzersvanDivosahttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
httpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--werk-samen-met-werkgevers
InhetDrentseplanvanaanpakstaateengezamenlijkewerkgeversbenaderingcentraalDeGGZ-trajectbegeleidersnaarwerksluitenaanbijdeaccountmanagersvangemeentenenUWVinhetWerkgeversservicepunthttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwswerkgevers-centraal-plan-van-aanpak-drenthe
Dewerkgeversservicepuntenspeleneenbelangrijkerolindeondersteuningvanwerkgeversbijhetindienstnemenvanwerknemersmet(psychischeenandere)beperkingenhttpswwwwerknlwerk_nlwerkgeverwervingsadvieswerkgeversservicepunt
32
OpdesitelsquoSamenvoordeklantrsquovandeProgrammaraadisveelrelevanteinformatietevindenoverwerkgeversbenaderingenwerkgeversdienstverleninghttpswwwsamenvoordeklantnlwerkgeversdienstverlening
httpswwwsamenvoordeklantnlwerkgeversdienstverleningwerkgeversservicepunten
Werkgeversservicepuntenperarbeidsmarktregiohttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagewerkgeversservicepunten_22_08_2017pdfoverlay-context=arbeidsmarktregios
Tips van professionalsbull Netwerkontwikkelingmetwerkgeversisvangrootbelang
Geefindecontacteneenduidelijkenreeumlelbeeldvanwateenwerkgeverkanverwachten
bull OntzorgdewerkgeverZijvrezenextrabelastinglsquogedoersquoeneenvergrotekansopuitvalErvaringenvanuitbijvoorbeeldIPSlatenziendatditzekernietaltijdterechtisEengoed
middelomwerkgeverstehelpenisdeno-riskpoliswaarmeewerkgeverszijningedekttegenmogelijkeuitvaldoorziektevandenieuwewerknemer
bull Benutdemogelijkhedenvanbegeleidingvanwerkgeversendecollegarsquosopdewerkvloervandenieuwewerknemer
bull Neembezwarenserieusmaarprobeerzeteontzenuwenofbeheersbaartemakenbijvoorbeelddoordeinzetvaneenjobcoach
bull Alshetluktomeenklantmeteenpsychischprobleemsuccesvolteplaatsenopentdatdewegvooranderenzoisdeervaringvanbegeleiders
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
GGZ-instellingRoadsenuitzendketenAdeccogaansamenwerkenommeermensenmeteenpsychischeaandoeningaaneenbaantehelpenenhengoedtebegeleidenDebasisvandezepubliek-privatesamenwerkingisdatiederdoetwaarhijgoedinisbullAdeccoheefteenwerkgeversnetwerkenvacaturesbullRoadsheeftdecapaciteitenervaringommensenmetpsychischeaandoeningentebegeleidenookinhetwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsgoed-op-weg-met-publieke-private-samenwerking
Instrumentarium ParticipatiewetDeParticipatiewetbiedtmeerderemogelijkhedenomeenwerkgeverteontzorgenenomhethaalbaartemakeniemandmeteenbeperkingindiensttenemenzoalseenloonkostensubsidieofno-riskpolisZievooreenhandzaamoverzichtvandeinstrumentenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwskennisdocumenten-geactualiseerdhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagekennisdocumentondersteuningmensenpwet-versiefeb17pdfoverlay-context=userspearl-hartgers
33
BanenafspraakInhetSociaalAkkoordisvastgelegddatwerkgevers125000extrabanenvoormensenmeteenarbeidsbeperkingmoetencreeumlrenwaarvan25000bijdeoverheiden100000inhetbedrijfslevenDeafsprakentussensocialepartnersenkabinetzijnookvastgelegdindeWetbanenafspraakenquotumarbeidsbeperkten(WetBQA)httpswwwsamenvoordeklantnlwettenbanenafspraak
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlageofficiele_versie_kennisdocument_wet_banenafspraak_en_quotum_arbeidsbeperkten_-_zomer_2017pdfoverlay-context=
httpswwwsamenvoordeklantnlwetten
DoelgroepregisterHetdoelgroepregisterbevatkandidatendieinaanmerkingkomenvoordebanenafspraakofdiemetanderewoordenmeetellenvoorhetbehalenvandeafgesprokenaantallenVoorwerkgeverskanhetvanbelangzijnomiemandvanuithetdoelgroepregisterteplaatsenomzoaanbijtedragenaanhetrealiserenvandeverplichtingenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwskennisdocumenten-geactualiseerd
Samen Sterk Zonder StigmaSamenSterkZonderStigmazetzichinvoorzichinvooreensamenlevingwaariniedereenopenkanzijnoverpsychischeaandoeningenBespreekbaarheidvanpsychischeaandoeningenophetwerkleidttoteerderhulpzoekenminderziekteverzuimgrotereproductiviteitenminderpresenteiumlsme(menisaanwezigmaar
doetnietsnuttigsmeer)watookveelvoordelenvoordewerkgeveropleverthttpswwwsamensterkzonderstigmanlgclid=CIzNpJLFjdMCFQaVGwod-1oMdA
DorienVerhoevenvandeStichtingSamenSterkZonderStigmahieldop12april2017eenpresentatieoverstigmaendebenaderingvanwerkgevershttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagestigma_en_de_benadering_van_werkgeverspdfoverlay-context
ZieookparagraafoverSSZSinhoofdstuk6pagina38
WerkambassadeursDewerkambassadeurszijneeninitiatiefvanSamenSterkZonderStigmawerknemersmeteenpsychischeaandoeningdiewerkenbinnengewonebedrijvenenzichdaarinzettenvoordebevorderingvanbespreekbaarheideneenveiligecultuurhttpswwwsamensterkzonderstigmanlover-onsambassadeurs
LocusLocusiseenin2011opgerichtpubliek-privaatnetwerkvanbedrijvengemeentenenSW-bedrijvendathelptmensenmeteenafstandtotdearbeidsmarktopeenduurzamemanierintezettenhttpwwwlocusnetwerknl
34
De Normaalste ZaakDeNormaalsteZaakiseennetwerkvankleinereengroterewerkgeversdiestrevennaarlsquoinclusiefondernemenrsquoOpwwwdenormaalstezaaknlzijnondermeeroverzichtentevindenvanregelingenvoorwerkgeversdiewerknemersmeteenarbeidsbeperkingindienstnemenwwwdenormaalstezaaknl
Onbeperkt OndernemenDewebsitewwwonbeperktondernemencombevatvoorbeeldentipsenhandreikingenvoorwerkgeversdiearbeidsgehandicaptenindienstwillennemenOokdebegeleidingdaarvankomtnadrukkelijkaanbodwwwonbeperktondernemencom
Begeleidingskaarten psychische beperkingDeBegeleidingskaartengevensnelinzichtindegedragskenmerkenvandemedewerkermeteenpsychischebeperking(watzieik)enhoedaarhetbestmeeomgegaankanworden(watdoeik)EriseenversievoordewerkgevereneenversievoordebegeleidervanSocialeWerkvoorzieningofWerkbedrijfDekaartenzijnontwikkelddoorSBCMhttpswwwsbcmnlfileadminsbcm_datasectorenduurzame_banenbegeleidingskaarten_interactief_defpdf
HandreikingenSBCMheefthandreikingenontwikkeldomdeongeschrevenregelsineenbedrijfinzichtelijktemakenDoorvoorafinformatietekrijgenkandenieuwecollegazichgedragenzoalsdatbijdewerkgevergebruikelijkisHetisteoverwegenomwerkgeversopdezedocumententewijzenalszekandidatenmeteenpsychischebeperkingindienstnemen
httpswwwsbcmnlfileadminsbcm_dataproductenduurzaam_werkverbandproductendownloadsHandreiking_aan_het_werk_met_nieuwe_collegas_interactief_defpdf
httpswwwsbcmnlfileadminsbcm_dataproductenduurzaam_werkverbandproductendownloadsSBCM_Checklist_Spelregels_werkgeverpdf
httpswwwsbcmnlfileadminsbcm_dataproductenduurzaam_werkverbandproductendownloadshandreiking_begeleiding_op_de_werkvloerpdf
Harrie en WerkmaatHarrieisbedachtdoorCNVJongerenEenlsquoHarriersquoiseendirectecollegavaneenwerknemermeteenbeperkingdieoptreedtalsbegeleiderHarriestaatvoorHulpvaardigAlertRealistischRustigInstruerendenEerlijkhttpwwwikbenharrienl
SBCMenFNVhebbeneenvergelijkbaaraanbodontwikkeldalsdeHarrienamelijkdeWerkmaatZiehttpswwwsbcmnlproductenduurzaam-werkverbandproductenmaatjes-voor-medewerkers-met-arbeidsbeperkinghtmlL=0
35
Centrum Inclusieve ArbeidsorganisatieHetCentrumInclusieveArbeidsorganisatie(CIAO)eeninitiatiefvandeUniversiteitMaastrichtenUWVzetzichinomarbeidsplaatsenteontwerpenbijreguliereorganisatiesvoormensenmeteenafstandtotdearbeidsmarktookvoormensenmetpsychischeaandoeningenDaarbijwordtdemethodiekInclusiefHerontwerpvanWerk(IHW)toegepasthttpwwwinclusievearbeidsorganisatieorg
httpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgmethoden-instrumenteninclusief-herontwerp-van-werk
VanuitdieinvalshoekisdeMaastrichtseWerkcapaciteitMonitor(MWcopyM)aangepastvoorgebruikdoorGGZ-trajectbegeleidersDeMWcopyMiseenhulpmiddelvoorhetschattenenmonitorenvandewerkcapaciteitvanmensenmeteenernstigepsychischeaandoening(EPA)ensteltbegeleidersinstaathetfunctionerenophetwerktebesprekenhttpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgmethoden-instrumentenmaastrichtse-werkcapaciteit-monitor
HetartikellsquoLendingaHelpingHandatWorkAMultilevelInvestigationofProsocialMotivationInclusiveClimateandInclusiveBehaviorrsquogaatinopdenoodzaakvanlsquoinclusiefgedragrsquovanindividuelewerknemersmaarookteamsendegehelearbeidsorganisatievooreensoepeleintegratievanwerknemersmet(psychischeofandere)beperkingenhttpslinkspringercomarticle101007s10926-016-9680-z
Tips van Samen Sterk Zonder Stigma voor de advisering van werkgeversbull Praatmetinplaatsvanoverbull Leerdesignalenherkennenbull Focusopwatjekuntbeiumlnvloedenbull Creeumlereenveiligewerksfeerbull Pakdeoorzakenvanstressaanbull Blijfingesprekingevalvanziektenbull Helpcollegarsquosermeeomgaanbull Weesalertopnegatiefgedraghttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagestigma_en_de_benadering_van_werkgeverspdfoverlay-context
36
6Stigma
Inhoudbull Stigma en zelfstigma 37bull Stigma bestrijden 37 bull Handboek destigmatisering bij psychische aandoeningen 38 bull Destigmatiseringsinterventies 38bull Empowerment en doorbreken zelfstigma 38bull Samen Sterk Zonder Stigma 38 bull Werkambassadeurs 39bull Kennisthema stigma van Kenniscentrum Phrenos 39bull Vertellen of verzwijgen 39bull Tips 40
37
6StigmaEen van de grootste obstakels op weg naar werk is het stigma dat rust op psychische aandoeningen Stigma in de samenleving bij werkgevers en toekomstige collegarsquos Maar soms ook bij professionals en begeleiders En niet in het minst bij de persoon zelf zelfstigma Wat weten we over stigma en hoe daarmee om te gaan
Destigmatisering Drie gouden regels voor professionalsbullNeemeenopenhoudingaantegenoverdeclieumlntbullZorgdatjeenigekennishebtoverstigmaendestigmatiseringbullPleegreflectieopjeeigenaannames
Stigma en zelfstigmaZorsquon40vandeNederlanderskrijgtzelftemakenmeteenpsychischeaandoeningenTochbrengtheteenstigmametzichmeeDatleidttoteenkleinerekansopwerk90vandemensenmeteenpsychischeaandoeningzegtlasttehebbenvandegevolgenvanhetstigmazoblijktuitonderzoekDiegevolgenzijnminderkansopwerkminderzelfvertrouweneennegatiefzelfbeeldenzelfssociaalisolementEenderdetoteenkwartvandebetrokkenenvoeltzichgediscrimineerdofoneerlijkbehandeldDatleidterbij20toeervanaftezienwerktezoekenofeenopleidingtegaandoenHetstigmadatdebuitenwereldoplegtwordtvaakeigengemaaktdoordebetrokkeneHetstigmawordtgeiumlnternaliseerdenerontstaateenzelfstigmaDitisextraschadelijkEenstigmazouiemandnogkunnenmotiverenomhettegendeeltebewijzenMaarbijeenzelfstigmaverzetiemandzichnietmeertegenhetstigmahttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsstigma
HetartikellsquoHowandwhenstereotypesrelatetoinclusivebehaviortowardpeoplewithdisabilitiesrsquogaatinopdegevolgenvannegatievestereotypenenhoudingenvanwerkgeversenwerknemerstenopzichtevanwerknemersmetbeperkingen(waarondepsychischeaandoeningen)httpwwwtandfonlinecomdoiabs1010800958519220151072105
Stigma bestrijdenInparagraaf36vanhetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquoeencompactoverzichtvanhoestigmakanwordentegengegaanhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
IndelsquoWerkwijzerPsychischeaandoeningenenlichteverstandelijkebeperkingenHandboekvoormaatwerkbijhetbegeleidennaarwerkrsquogaatparagraaf23overhetwakenvoorstigmatiseringDaarinondermeertipshoetehandelenalsbegeleiderOokbegeleiderskunnenzichnietaltijdonttrekkenaanhetdenkeninstereotypenalshetgaatompsychischeaandoeningenBijvoorbeelddoorerautomatischvanuittegaandatwerknietaandeordeisofandershooguitsimpelwerkofonbetaaldwerkZiebijvoorbeeldhoofdstuk1enparagraaf22vandeWerkwijzerRe-integratievanklantenmetpsychischeaandoeningenhttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--waak-voor-stigmatisering
38
Hoe kun je als begeleider destigmatisering bevorderen Tips van Dorien Verhoeven van Samen Sterk Zonder Stigmabull Weetdaterzoietsalsstigmaenzelfstigmaisendathet
heelvaakvoorkomtbull Zorgdatjeenigekennishebtoverstigmaendewerking
ervanbull Weesjebewustvanjeeigenideeeumlnen(voor)oordelenKijk
daareerlijknaarbull WeethoejeeengesprekaangaatmetdeclieumlntBiedt
openingenlaatmerkendatjeopenstaatbegriphebtetcbull Probeersamenmetdeclieumlnttoteenoplossingtekomen
bijvoorbeeldoverdevraagopenheidtegevenaaneen(potentieumlle)werkgeverofniet
bull GebruikwaarmogelijkmethodiekenzoalsCORAL(zieeldersindezenieuwsbrief)
bull Nodigeenvanonzewerkambassadeursuitomtevertellenoverzijnofhaarervaringenmetstigmaophetwerkenhoedaarmeeomtegaan
httpswwwsamenvoordeklantnlnieuwssamen-sterk-zonder-stigma
Handboek destigmatisering bij psychische aandoeningenDithandboekbiedtveeloverzichteninzichtoverhoestigmatebestrijdenHethandboekisalleenindrukofalse-boektekoopbijdeuitgeverennietopinternetbeschikbaarWeeghelJvanPijnenborgMVanlsquotVeerJampKienhorstG(red)(2016)HandboekdestigmatiseringbijpsychischeaandoeningenPrincipesperspectievenenpraktijkenBussumCoutinhohttpsshopcoutinhonlstore_nlhandboek-destigmatisering-bij-psychische-aandoeningen-2027html
DestigmatiseringsinterventiesIndegeneriekemoduledestigmatiseringontwikkelddoorhetNetwerkKwaliteitsontwikkelingGGZondermeerinformatieoverdestigmatiseringsinterventiesenhandvattenvoorprofessionalsmaarookvoorclieumlntenzelfhttpwwwkwaliteitsontwikkelingggznlnetwerk
httpwwwkwaliteitsontwikkelingggznlprojectgenerieke-module-destigmatisering
Empowerment en doorbreken zelfstigmaEmpowermentvandeclieumlntkanhelpenhetzelfstigmatedoorbrekenDaarbijhelpenervaringsdeskundigenvanuiteengelijkwaardigepositie(ex-)clieumlntenomkeuzestemakenweerbijhunmotivatietekomenenteontdekkenwathunkwaliteitenenvaardighedenzijnenwatbijhenpasthttpswwwmovisienlpublicatiesnaar-hart-empowerment-deel-2
Samen Sterk Zonder StigmaDemissievanSamenSterkZonderStigma(SSZS)iseensamenlevingwaarinpsychischeproblematiekbespreekbaarisDatdoetSSZSondermeermethetprojectStigmaenWerkSSZSbiedtvoorlichtinghelptbijhetmakenvaneenplanvanaanpakorganiseertnetwerkenvanwerknemersmeteenpsychischeaandoeninginventariseertbestpracticesenontwikkeltinterventieshttpswwwsamensterkzonderstigmanl
39
VakbondenenondernemingsradenkunneneenbijdrageleverenaanhetbespreekbaarmakenvanpsychischeaandoeningenopdewerkvloerMogelijkhedendaartoewordenechterweinigbenutDitblijktuithetonderzoeklsquoPsychischeDiversiteitWerktvanSamenSterkzonderStigmaOmvakbondenenondernemingsradentehelpenmethetleverenvaneenbijdragezijnverschillendehulpmiddelenontwikkeldbull OnderzoekORampVakbondenPsychischeDiversiteitWerktbull ChecklistvoorOndernemingsradenbull FactsheetvoorOndernemingsradenbull Factsheetvoorvakbonden
WerkambassadeursDewerkambassadeurszijneeninitiatiefvanSamenSterkZonderStigmawerknemersmeteenpsychischeaandoeningdiewerkenbinnengewonebedrijvenenzichdaarinzettenvoordebevorderingvanbespreekbaarheideneenveiligecultuurhttpswwwsamensterkzonderstigmanlover-onsambassadeurs
httpswwwsamensterkzonderstigmanlverhalen
VeelvandeSSZS-ambassadeursverzorgenlezingenofpresentatiesZiehttpswwwsamensterkzonderstigmanlboek-een-ambassadeurverhalen_id=7442
Tips van ervaringsdeskundige Marieke van Keeken voor het aanpakken van stigmabull GanietvooronsdenkenmaarvraagengaingesprekEr
zijnallerleistereotypeninomloopdiedoorbreekjevooraldoorpersoonlijkcontact
bull PersoonlijkeervaringenmakenindrukindestrijdtegenstigmaVraagmensendiezelfkwetsbaarheidhebbenervarenomhunverhaaltedoenDatkaniemandzijnuitdeeigenorganisatiemaardewerkambassadeursvanSSZSkunnendatookdoen
bull ZorgvoorgoedeinformatieoverpsychischeaandoeningenenwerkHetisvaakeeneyeopenerdatbijnadehelftvandemenseninonslandooitzelfwordtgeconfronteerdmeteenpsychischprobleemEndateenaandoeninghelemaalnietalsvanzelfsprekendbetekentdatjenietkanwerken
LeeshaarverhaallsquoHoeikmijnzelfstigmadoorbrakrsquohttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwshoe-ik-mijn-zelfstigma-doorbrak
Kennisthema stigma van Kenniscentrum PhrenosFeitencijfersenontwikkelingenrondstigmaendestigmatiseringhttpwwwkenniscentrumphrenosnlkennisthemasstigma
Vertellen of verzwijgenIsopenheidovereenaandoeningverstandigofnietBijvoorbeeldineensollicitatieprocedureofophetwerkOpenheidishetideaalmaarindepraktijknietaltijdverstandigKenniscentrumPhrenosheefteenbrochureeninterventieomeengefundeerdeafwegingtemakenonderdetitelCORAL(concealorreveal)httpswwwkenniscentrumphrenosnlwp-contentuploads201506CORAL-NL_defpdf
40
SamenSterkzonderStigmaKenniscentrumPhrenosenTranzoTilburgUniversityontwikkelendezeaanpakverderwaarbijhetmeerwordttoegespitstopdeNederlandsesituatiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsverzwijgen-vertellen-coralnl-helpt
httpwwwkenniscentrumphrenosnldienstenprojecten-2doorontwikkeling-coral
TIPS bull Leg contactAngstenonbekendheidspeleneengroterolbijhetinstandhoudenvanstigmatiseringDaaromhelptcontactleggenmetmensenmeteenpsychischeaandoeninghetbesteomdestigmarsquosteverminderenDemanierwaaropjealsklantmanagercontactmaaktbepaaltofjestigmarsquosversterktofjuistvermindert(lsquoJamaarmetborderlinekunjetochnietmetkinderenwerkenrsquo)AlleenbegripvoleerlijkengelijkwaardigcontactvermindertstigmarsquosEnhetcreeumlerteenopenenveiligesfeerwaarindoorvragenstellenmeerbegripontstaat
bull Voorlichting en informatie over psychische aandoeningenErzijnveelverkeerdedenkbeeldenenmythes(lsquoautistenhebbengeengevoelrsquo)DoorjeteverdiepenindeverschillendepsychischeaandoeningenkrijgjeeenrealistischerbeeldOokklantenzelfbaserenzichvaakoponjuistedenkbeeldenenleggenzichzelfdaarmeeonnodigebeperkingenop
bull Zie psychische aandoeningen als deel van een continuuumlmWanneerjemensenmeteenpsychischeaandoeningzwart-wittegenovergezondemensenzetlijkenzevervanjeaftestaanMaariedereenheeftwelpsychischekwetsbaarheden
alsspreekangstofeenaanlegvoorsomberheidWanneerjepsychischeklachtenenkwetsbaarhedenzietalssymptomenopeenspectrumwaarjehogerenlagerkuntscorenisdatminderstigmatiserend
bull Maak vooroordelen en stigmarsquos bespreekbaar ook als begeleidersonderling
bull Gebruik het ICF-raamwerk om de gehele persoon in beeld te krijgen en niet alleen zijn of haar aandoeninghttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--waak-voor-stigmatisering
41
7Ervarings-deskundigen en clieumlnten
Inhoudbull Betrokkenheid clieumlnten en ervarings- deskundigen bij regionale plannen 42bull Landelijke Clieumlntenraad 43bull MIND 43bull Landelijk Platform GGZ 43bull Routewijzer naar werk 43bull Evaluatietool re-integratie 43bull Ervaringsdeskundigen 43bull Verhalen van ervaringsdeskundigen 44bull WerkWeb-Autisme 44bull Howie the Harp 44bull Tips van LPGGZ 44
42
7Ervarings-deskundigenenclieumlntenDoor clieumlntenraden clieumlntenorganisaties en ervarings-deskundigen te betrekken en met hen samen te werken kunnen professionals vanuit de GGZ en Werk amp Inkomen effectiever werken aan herstel en re-integratie Clieumlntenraden hebben een wettelijke basis in het kader van clieumlntenparticipatie Clieumlntenorganisaties zijn er op landelijk regionaal en lokaal niveau Zij ontplooien meerdere activiteiten zoals informeren lotgenotencontacten belangenbehartiging hersteltrajecten en het opbouwen van ervaringsdeskundigheid onder meer via opleidingen
Betrokkenheid clieumlnten en ervaringsdeskundigen bij regionale plannenInderegionalewerkateliersisveelgesprokenovermeerenbeterbetrekkenvanclieumlntenenervaringsdeskundigenZiehetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquometnameparagraaf26en28httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
IndeFrieseprojectgroepziteenclieumlntvertegenwoordigerdiezelfervaringsdeskundigeisverbondenaanhetHerstelcentrumFrieslandHijgeeftooktrainingenaandeprofessionalsBovendien
gaatderegioookeenreeksoverleggentebeleggenvoorclieumlntenDezezullenbegeleidwordendooreenervaringsdeskundigevanuithetHerstelcentrumhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
InhetprojectplanvanHollandRijnlandisveelaandachtvoorervaringsdeskundigheidendebetrokkenheidvanclieumlntenInLeidenbestaatallangeretijdStichtingZonwaarinervaringsdeskundigenzijnvertegenwoordigdErvaringsdeskundigenadviserenwaarnodigdegemeenteenuitvoerderszoalsklantmanagersOokverzorgenzijregelmatigtrainingenDaarnaastisStichtingPlatformSamenwerkenbetrokkenbijderegionalesamenwerkingZijorganiserenonderanderedialoogtafelsHierwordtdoorgepraatoverdebetekenisvanwerkvoorduurzaamherstelBeideorganisatieszullenookindearbeidsmarktregioHollandRijnlandactiefwordenzoalsopgenomeninhetplanvanaanpakvanderegioClieumlntenenclieumlntenorganisatieshebbeneenbelangrijkeplekgekregeninhetregionaleplanvanaanpakZoiservoorzieninmaatjesvoorclieumlntenWethouderMarleenDamenvanLeidenldquoZorsquonmaatjeziettochweeranderedingendaneenprofessionalHijofzijheeftookeenandererolendatkanelkaargoedaanvullenrdquohttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsbouw-samenwerking-op-vanuit-de-praktijk-en-niet-vanaf-de-bestuurstafels
43
Landelijke ClieumlntenraadDeLandelijkeClieumlntenraad(LCR)isingesteldbijwet(SUWI)omdeclieumlntenparticipatieinhetveldvanWerkampInkomenvormtegevenDeLCRisdekoepelvanlokaleenregionaleclieumlntenradenbijgemeentenenUWVhttpwwwlandelijkeclientenraadnl
MINDMINDisin2016ontstaanenwilpsychischeproblemenvoorkomenenmensendiehiermeetemakenhebbenondersteunenDitdoetMinddoorinformatietebiedenonderzoektedoenprojectenuittevoerenenactietevoerenSamenmetclieumlnten-enfamilieorganisatiesmaatschappelijkeorganisatiesonderzoekersambassadeursendonateursMINDiseeninitiatiefvanFondsPsychischeGezondheidKorrelatieenhetLandelijkPlatformGGZhttpswijzijnmindnl
Landelijk Platform GGZMINDLandelijkPlatformPsychischeGezondheid(voorheenLandelijkPlatformGGZLPGGZ)isdekoepelvanenvoorongeveertwintigclieumlnten-enfamilieorganisatiesindeGGZOpdesiteiseenoverzichttevindenvanregionaleclieumlntenorganisaties(RCOrsquos)clieumlntinitiatievenenprojectenViaRCOrsquoszijnervaringsdeskundigentevindenhttpwwwplatformggznllpggz
Routewijzer naar werkDeRoutewijzeriseenwebsitevanhetLandelijkPlatformGGZendeLandelijkeClieumlntenraad(LCR)Opdezesitekunnenclieumlntenallerhanderelevanteinformatievindenhttpwwwroutewijzernaarwerknl
Evaluatietool re-integratieDeEvaluatietoolre-integratieiseeninstrument(vragenlijst)datisgemaaktdoorhetVerwey-JonkerInstituutinopdrachtvandeLandelijkeClieumlntenraadenMINDHetgeeftdeclieumlntenraadinzichtinhoeUWVengemeentendebegeleidingvanpsychischkwetsbaremensenvormgevenwwwevaluatieggzenwerknl
ErvaringsdeskundigenErvaringsdeskundigenzijnalshetwarebovenhuneigenproblematiekuitgestegenZijkunnennuttigeadviezengevenaanprofessionalsSommigeervaringsdeskundigenzijnopgeleiddoordeGGZomeencoachenderoltespelenErvaringsdeskundigenzijntevindenviahetLPGGZmaarookviaregionaleclieumlntenorganisaties(RCOrsquos)enfamilieorganisatiesdeNederlandseVerenigingvoorAutisme(NVA)GGZ-instellingenofdehulplijnPandorahttpwwwplatformggznllpggz
lsquoErbestaateeneendimensionaalenstereotiepbeeldvanmensenmeteenpsychischeaandoeningMaarinwerkelijkheidisiedereenandersenzijndezeklantenerinallerleisoortenenmatenmetallerleiredenenenachtergrondenengevolgenvanhunaandoeningEengoedemanieromklantmanagersmeergripopdematerietegevenisdoorervaringsdeskundigeninteschakelenDeregionaleclieumlntenorganisatie(RCO)mobiliseertentraintervaringsdeskundigevrijwilligersomvoorlichtingtegevenaanklantmanagersZijvragennuvakeradviesEencursusvoormanagerswasookzeernuttigrsquoEen gemeentelijke beleidsmedewerker en ervaringsdeskundig
44
lsquoVeelklantmanagersvullenhetvoordeklantinindeluwtehoudenTerwijlerheelwatclieumlntenmetpsychischeproblematiekzijnvoorwiehetgoedisomtewerkenendiegraagwillenwerkenDepsychischeaandoeningislangnietaltijdoverdegehelelinieinvaliderendWerkhelptomeigenkrachtteontwikkelenenkanbijdragenaanhersteldoorweergeloofteontwikkelenindeeigencompetentiesensociaalenmaatschappelijkbetrokkentezijnErvaringsdeskundigheidhelptbijhetzoekennaardejuistewerk(ervarings)plekrsquoEen projectcooumlrdinator van ZONactief en ervaringsdeskundige
Verhalen van ervaringsdeskundigenDesiteUWVperspectiefiseenplatformvoorendoormensenmeteenarbeidsongeschiktheidsuitkeringHieropverhalenvlogsenvideorsquosonderandereditverhaaloverwerkenmetautismehttpsperspectiefuwvnlartikelendroom-wordt-waarheid
WerkWeb-AutismeHetprojectlsquoWerkWeb-AutismersquodateeninitiatiefisvanmeerdereorganisatieswaaronderdeNederlandseVerenigingvoorAutismebeoogteenzelfmanagementmethodiekteontwikkelenomnormaal-tothoogbegaafdemensenmetautismesamenmetbetrokkenprofessionalsteondersteunenbijhetvindenenbehoudenvanwerkdatgoedbijhenpastDemethodiekgeeftinzichtindeeigeneffectiviteiteigenregietalentenenvoorkeurenDitzijnbelangrijkevoorwaardenvoorduurzamearbeidsparticipatiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsnieuwsbrief-samenwerking-ggz-en-wi-november-verschenen
Howie the HarpHowietheHarpiseengoedvoorbeeldvaneenopleidingtotervaringsdeskundigeDenaamisgebaseerdopdebijnaamvandeAmerikaanHowardGelddienaeenverblijfinpsychiatrischeinstellingenhetpeer-to-peer-conceptbedachtmensenmeteenpsychiatrischegeschiedeniszettenhunlevenservaringentalenteninomelkaarteondersteuneninhunherstelPameijereeninstellingvoormensenmeteenverstandelijkeofpsychiatrischebeperkinghaaldehetconceptnaarNederlandwwwhowietheharpnl
TIPS VAN LPGGZHetLPGGZdoetdevolgendeaanbevelingenaangemeentenbullKijkgoedwateenklantkanGebruikdebeschikbareondersteuningMaakgebruikvaninterventieszoalsjobcarvingbullWeesalertopeenstigmaookbijjezelfalsklantmanagerbullOnderschathetzelfstigmavanveelklantennietbullPasaanpakkengerichtopempowermenttoebullMaakgebruikvanervaringsdeskundigendiezijnopgeleiddoordeGGZomeencoachenderoltespelenZetheninalsadviseurbijdeteamsMaakhuninbrengstructureel
Colofon
DeroutekaartpsychischeaandoeningenenwerkVersie2november2017
DezeroutekaartiseenproductvandeProgrammaraadHetisonderdeelvanhetKennisnetwerkSamenwerking
GGZenWerkampInkomen
Deroutekaartgeefteenstandvanzakeneind2017weerNieuweontwikkelingeneninformatiewillenwegraag
opnemenUwsuggestiesvooraanvullingenkuntumailennaar
helpdeskimpulssamenvoordeklantnl
Samen vernieuwen we de dienstverlening aan werkgevers en werkzoekenden
30
5Werkgevers
en banenInhoudbull Psychosociale arbeidsbelasting 31bull Werkgeversbenadering en -dienstverlening 31bull Tips van professionals 32bull Instrumentarium Participatiewet 32bull Banenafspraak 33bull Doelgroepregister 33bull Samen Sterk Zonder Stigma 33 bull Werkambassadeurs 33bull Locus 33bull De Normaalste Zaak 34bull Onbeperkt Ondernemen 34bull Begeleidingskaarten psychische beperking 34bull Handreikingen 34bull Harrie en Werkmaat 34bull Centrum Inclusieve Arbeidsorganisatie 35bull Tips van Samen Sterk Zonder Stigma voor de advisering van werkgevers 35
31
5WerkgeversenbanenEr is - terecht - veel aandacht voor het (terug)leiden van mensen met een psychische aandoening naar de arbeidsmarkt Maar preventie van uitval is stap eacuteeacuten Dat moet gestalte krijgen in de werksituatie bij de werkgever
Bij re-integratie zijn werkgeverscontacten onontbeerlijk Dit is vanouds iets van het domein Werk amp Inkomen en loopt met name via de zogenaamde werkgeversservicepunten van UWV en gemeenten Naarmate de GGZ meer belang hecht aan werk vindt ook daar werkgeversbenadering plaats bijvoorbeeld in het kader van IPS Het is van belang dat op elkaar af te stemmen de werkgever zo min mogelijk te belasten met allerlei verschillende contacten en arrangementen en de werkgever zoveel mogelijk te ontzorgen De Participatiewet heeft daar een aantal moge-lijkheden voor gecreeumlerd Daarnaast kunnen herontwerp van werk en specifieke ondersteuning helpen bij een goede integratie van werknemers met een psychische aandoening in een bedrijf
Psychosociale arbeidsbelasting Psychosocialearbeidsbelasting(PSA)iseenbelangrijkerisicofactorvooruitvalenpsychischekwetsbaarheidHetterugdringenofvoorkomenvanPSAisdanookeenhoeksteenvangoedARBO-beleidIndeHandreikingPsychosocialearbeidsbelastingstaantalvanaanknopingspuntendaarvoorhttpwwwdearbocatalogusnlsitesdefaultfilesstvdahandreikingenhandreiking_psapdf
httpswwwarboportaalnlexterne-bronneninstrumentenhandreiking-psychosociale-arbeidsbelasting-psa
Werkgeversbenadering en -dienstverleningLeesoverwerkgeversbenaderingenwerkgeverscontacteninlsquoSamenwerkenaanwerkrsquoparagraaf3738en41alsmedeindewerkwijzersvanDivosahttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
httpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--werk-samen-met-werkgevers
InhetDrentseplanvanaanpakstaateengezamenlijkewerkgeversbenaderingcentraalDeGGZ-trajectbegeleidersnaarwerksluitenaanbijdeaccountmanagersvangemeentenenUWVinhetWerkgeversservicepunthttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwswerkgevers-centraal-plan-van-aanpak-drenthe
Dewerkgeversservicepuntenspeleneenbelangrijkerolindeondersteuningvanwerkgeversbijhetindienstnemenvanwerknemersmet(psychischeenandere)beperkingenhttpswwwwerknlwerk_nlwerkgeverwervingsadvieswerkgeversservicepunt
32
OpdesitelsquoSamenvoordeklantrsquovandeProgrammaraadisveelrelevanteinformatietevindenoverwerkgeversbenaderingenwerkgeversdienstverleninghttpswwwsamenvoordeklantnlwerkgeversdienstverlening
httpswwwsamenvoordeklantnlwerkgeversdienstverleningwerkgeversservicepunten
Werkgeversservicepuntenperarbeidsmarktregiohttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagewerkgeversservicepunten_22_08_2017pdfoverlay-context=arbeidsmarktregios
Tips van professionalsbull Netwerkontwikkelingmetwerkgeversisvangrootbelang
Geefindecontacteneenduidelijkenreeumlelbeeldvanwateenwerkgeverkanverwachten
bull OntzorgdewerkgeverZijvrezenextrabelastinglsquogedoersquoeneenvergrotekansopuitvalErvaringenvanuitbijvoorbeeldIPSlatenziendatditzekernietaltijdterechtisEengoed
middelomwerkgeverstehelpenisdeno-riskpoliswaarmeewerkgeverszijningedekttegenmogelijkeuitvaldoorziektevandenieuwewerknemer
bull Benutdemogelijkhedenvanbegeleidingvanwerkgeversendecollegarsquosopdewerkvloervandenieuwewerknemer
bull Neembezwarenserieusmaarprobeerzeteontzenuwenofbeheersbaartemakenbijvoorbeelddoordeinzetvaneenjobcoach
bull Alshetluktomeenklantmeteenpsychischprobleemsuccesvolteplaatsenopentdatdewegvooranderenzoisdeervaringvanbegeleiders
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
GGZ-instellingRoadsenuitzendketenAdeccogaansamenwerkenommeermensenmeteenpsychischeaandoeningaaneenbaantehelpenenhengoedtebegeleidenDebasisvandezepubliek-privatesamenwerkingisdatiederdoetwaarhijgoedinisbullAdeccoheefteenwerkgeversnetwerkenvacaturesbullRoadsheeftdecapaciteitenervaringommensenmetpsychischeaandoeningentebegeleidenookinhetwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsgoed-op-weg-met-publieke-private-samenwerking
Instrumentarium ParticipatiewetDeParticipatiewetbiedtmeerderemogelijkhedenomeenwerkgeverteontzorgenenomhethaalbaartemakeniemandmeteenbeperkingindiensttenemenzoalseenloonkostensubsidieofno-riskpolisZievooreenhandzaamoverzichtvandeinstrumentenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwskennisdocumenten-geactualiseerdhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagekennisdocumentondersteuningmensenpwet-versiefeb17pdfoverlay-context=userspearl-hartgers
33
BanenafspraakInhetSociaalAkkoordisvastgelegddatwerkgevers125000extrabanenvoormensenmeteenarbeidsbeperkingmoetencreeumlrenwaarvan25000bijdeoverheiden100000inhetbedrijfslevenDeafsprakentussensocialepartnersenkabinetzijnookvastgelegdindeWetbanenafspraakenquotumarbeidsbeperkten(WetBQA)httpswwwsamenvoordeklantnlwettenbanenafspraak
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlageofficiele_versie_kennisdocument_wet_banenafspraak_en_quotum_arbeidsbeperkten_-_zomer_2017pdfoverlay-context=
httpswwwsamenvoordeklantnlwetten
DoelgroepregisterHetdoelgroepregisterbevatkandidatendieinaanmerkingkomenvoordebanenafspraakofdiemetanderewoordenmeetellenvoorhetbehalenvandeafgesprokenaantallenVoorwerkgeverskanhetvanbelangzijnomiemandvanuithetdoelgroepregisterteplaatsenomzoaanbijtedragenaanhetrealiserenvandeverplichtingenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwskennisdocumenten-geactualiseerd
Samen Sterk Zonder StigmaSamenSterkZonderStigmazetzichinvoorzichinvooreensamenlevingwaariniedereenopenkanzijnoverpsychischeaandoeningenBespreekbaarheidvanpsychischeaandoeningenophetwerkleidttoteerderhulpzoekenminderziekteverzuimgrotereproductiviteitenminderpresenteiumlsme(menisaanwezigmaar
doetnietsnuttigsmeer)watookveelvoordelenvoordewerkgeveropleverthttpswwwsamensterkzonderstigmanlgclid=CIzNpJLFjdMCFQaVGwod-1oMdA
DorienVerhoevenvandeStichtingSamenSterkZonderStigmahieldop12april2017eenpresentatieoverstigmaendebenaderingvanwerkgevershttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagestigma_en_de_benadering_van_werkgeverspdfoverlay-context
ZieookparagraafoverSSZSinhoofdstuk6pagina38
WerkambassadeursDewerkambassadeurszijneeninitiatiefvanSamenSterkZonderStigmawerknemersmeteenpsychischeaandoeningdiewerkenbinnengewonebedrijvenenzichdaarinzettenvoordebevorderingvanbespreekbaarheideneenveiligecultuurhttpswwwsamensterkzonderstigmanlover-onsambassadeurs
LocusLocusiseenin2011opgerichtpubliek-privaatnetwerkvanbedrijvengemeentenenSW-bedrijvendathelptmensenmeteenafstandtotdearbeidsmarktopeenduurzamemanierintezettenhttpwwwlocusnetwerknl
34
De Normaalste ZaakDeNormaalsteZaakiseennetwerkvankleinereengroterewerkgeversdiestrevennaarlsquoinclusiefondernemenrsquoOpwwwdenormaalstezaaknlzijnondermeeroverzichtentevindenvanregelingenvoorwerkgeversdiewerknemersmeteenarbeidsbeperkingindienstnemenwwwdenormaalstezaaknl
Onbeperkt OndernemenDewebsitewwwonbeperktondernemencombevatvoorbeeldentipsenhandreikingenvoorwerkgeversdiearbeidsgehandicaptenindienstwillennemenOokdebegeleidingdaarvankomtnadrukkelijkaanbodwwwonbeperktondernemencom
Begeleidingskaarten psychische beperkingDeBegeleidingskaartengevensnelinzichtindegedragskenmerkenvandemedewerkermeteenpsychischebeperking(watzieik)enhoedaarhetbestmeeomgegaankanworden(watdoeik)EriseenversievoordewerkgevereneenversievoordebegeleidervanSocialeWerkvoorzieningofWerkbedrijfDekaartenzijnontwikkelddoorSBCMhttpswwwsbcmnlfileadminsbcm_datasectorenduurzame_banenbegeleidingskaarten_interactief_defpdf
HandreikingenSBCMheefthandreikingenontwikkeldomdeongeschrevenregelsineenbedrijfinzichtelijktemakenDoorvoorafinformatietekrijgenkandenieuwecollegazichgedragenzoalsdatbijdewerkgevergebruikelijkisHetisteoverwegenomwerkgeversopdezedocumententewijzenalszekandidatenmeteenpsychischebeperkingindienstnemen
httpswwwsbcmnlfileadminsbcm_dataproductenduurzaam_werkverbandproductendownloadsHandreiking_aan_het_werk_met_nieuwe_collegas_interactief_defpdf
httpswwwsbcmnlfileadminsbcm_dataproductenduurzaam_werkverbandproductendownloadsSBCM_Checklist_Spelregels_werkgeverpdf
httpswwwsbcmnlfileadminsbcm_dataproductenduurzaam_werkverbandproductendownloadshandreiking_begeleiding_op_de_werkvloerpdf
Harrie en WerkmaatHarrieisbedachtdoorCNVJongerenEenlsquoHarriersquoiseendirectecollegavaneenwerknemermeteenbeperkingdieoptreedtalsbegeleiderHarriestaatvoorHulpvaardigAlertRealistischRustigInstruerendenEerlijkhttpwwwikbenharrienl
SBCMenFNVhebbeneenvergelijkbaaraanbodontwikkeldalsdeHarrienamelijkdeWerkmaatZiehttpswwwsbcmnlproductenduurzaam-werkverbandproductenmaatjes-voor-medewerkers-met-arbeidsbeperkinghtmlL=0
35
Centrum Inclusieve ArbeidsorganisatieHetCentrumInclusieveArbeidsorganisatie(CIAO)eeninitiatiefvandeUniversiteitMaastrichtenUWVzetzichinomarbeidsplaatsenteontwerpenbijreguliereorganisatiesvoormensenmeteenafstandtotdearbeidsmarktookvoormensenmetpsychischeaandoeningenDaarbijwordtdemethodiekInclusiefHerontwerpvanWerk(IHW)toegepasthttpwwwinclusievearbeidsorganisatieorg
httpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgmethoden-instrumenteninclusief-herontwerp-van-werk
VanuitdieinvalshoekisdeMaastrichtseWerkcapaciteitMonitor(MWcopyM)aangepastvoorgebruikdoorGGZ-trajectbegeleidersDeMWcopyMiseenhulpmiddelvoorhetschattenenmonitorenvandewerkcapaciteitvanmensenmeteenernstigepsychischeaandoening(EPA)ensteltbegeleidersinstaathetfunctionerenophetwerktebesprekenhttpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgmethoden-instrumentenmaastrichtse-werkcapaciteit-monitor
HetartikellsquoLendingaHelpingHandatWorkAMultilevelInvestigationofProsocialMotivationInclusiveClimateandInclusiveBehaviorrsquogaatinopdenoodzaakvanlsquoinclusiefgedragrsquovanindividuelewerknemersmaarookteamsendegehelearbeidsorganisatievooreensoepeleintegratievanwerknemersmet(psychischeofandere)beperkingenhttpslinkspringercomarticle101007s10926-016-9680-z
Tips van Samen Sterk Zonder Stigma voor de advisering van werkgeversbull Praatmetinplaatsvanoverbull Leerdesignalenherkennenbull Focusopwatjekuntbeiumlnvloedenbull Creeumlereenveiligewerksfeerbull Pakdeoorzakenvanstressaanbull Blijfingesprekingevalvanziektenbull Helpcollegarsquosermeeomgaanbull Weesalertopnegatiefgedraghttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagestigma_en_de_benadering_van_werkgeverspdfoverlay-context
36
6Stigma
Inhoudbull Stigma en zelfstigma 37bull Stigma bestrijden 37 bull Handboek destigmatisering bij psychische aandoeningen 38 bull Destigmatiseringsinterventies 38bull Empowerment en doorbreken zelfstigma 38bull Samen Sterk Zonder Stigma 38 bull Werkambassadeurs 39bull Kennisthema stigma van Kenniscentrum Phrenos 39bull Vertellen of verzwijgen 39bull Tips 40
37
6StigmaEen van de grootste obstakels op weg naar werk is het stigma dat rust op psychische aandoeningen Stigma in de samenleving bij werkgevers en toekomstige collegarsquos Maar soms ook bij professionals en begeleiders En niet in het minst bij de persoon zelf zelfstigma Wat weten we over stigma en hoe daarmee om te gaan
Destigmatisering Drie gouden regels voor professionalsbullNeemeenopenhoudingaantegenoverdeclieumlntbullZorgdatjeenigekennishebtoverstigmaendestigmatiseringbullPleegreflectieopjeeigenaannames
Stigma en zelfstigmaZorsquon40vandeNederlanderskrijgtzelftemakenmeteenpsychischeaandoeningenTochbrengtheteenstigmametzichmeeDatleidttoteenkleinerekansopwerk90vandemensenmeteenpsychischeaandoeningzegtlasttehebbenvandegevolgenvanhetstigmazoblijktuitonderzoekDiegevolgenzijnminderkansopwerkminderzelfvertrouweneennegatiefzelfbeeldenzelfssociaalisolementEenderdetoteenkwartvandebetrokkenenvoeltzichgediscrimineerdofoneerlijkbehandeldDatleidterbij20toeervanaftezienwerktezoekenofeenopleidingtegaandoenHetstigmadatdebuitenwereldoplegtwordtvaakeigengemaaktdoordebetrokkeneHetstigmawordtgeiumlnternaliseerdenerontstaateenzelfstigmaDitisextraschadelijkEenstigmazouiemandnogkunnenmotiverenomhettegendeeltebewijzenMaarbijeenzelfstigmaverzetiemandzichnietmeertegenhetstigmahttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsstigma
HetartikellsquoHowandwhenstereotypesrelatetoinclusivebehaviortowardpeoplewithdisabilitiesrsquogaatinopdegevolgenvannegatievestereotypenenhoudingenvanwerkgeversenwerknemerstenopzichtevanwerknemersmetbeperkingen(waarondepsychischeaandoeningen)httpwwwtandfonlinecomdoiabs1010800958519220151072105
Stigma bestrijdenInparagraaf36vanhetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquoeencompactoverzichtvanhoestigmakanwordentegengegaanhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
IndelsquoWerkwijzerPsychischeaandoeningenenlichteverstandelijkebeperkingenHandboekvoormaatwerkbijhetbegeleidennaarwerkrsquogaatparagraaf23overhetwakenvoorstigmatiseringDaarinondermeertipshoetehandelenalsbegeleiderOokbegeleiderskunnenzichnietaltijdonttrekkenaanhetdenkeninstereotypenalshetgaatompsychischeaandoeningenBijvoorbeelddoorerautomatischvanuittegaandatwerknietaandeordeisofandershooguitsimpelwerkofonbetaaldwerkZiebijvoorbeeldhoofdstuk1enparagraaf22vandeWerkwijzerRe-integratievanklantenmetpsychischeaandoeningenhttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--waak-voor-stigmatisering
38
Hoe kun je als begeleider destigmatisering bevorderen Tips van Dorien Verhoeven van Samen Sterk Zonder Stigmabull Weetdaterzoietsalsstigmaenzelfstigmaisendathet
heelvaakvoorkomtbull Zorgdatjeenigekennishebtoverstigmaendewerking
ervanbull Weesjebewustvanjeeigenideeeumlnen(voor)oordelenKijk
daareerlijknaarbull WeethoejeeengesprekaangaatmetdeclieumlntBiedt
openingenlaatmerkendatjeopenstaatbegriphebtetcbull Probeersamenmetdeclieumlnttoteenoplossingtekomen
bijvoorbeeldoverdevraagopenheidtegevenaaneen(potentieumlle)werkgeverofniet
bull GebruikwaarmogelijkmethodiekenzoalsCORAL(zieeldersindezenieuwsbrief)
bull Nodigeenvanonzewerkambassadeursuitomtevertellenoverzijnofhaarervaringenmetstigmaophetwerkenhoedaarmeeomtegaan
httpswwwsamenvoordeklantnlnieuwssamen-sterk-zonder-stigma
Handboek destigmatisering bij psychische aandoeningenDithandboekbiedtveeloverzichteninzichtoverhoestigmatebestrijdenHethandboekisalleenindrukofalse-boektekoopbijdeuitgeverennietopinternetbeschikbaarWeeghelJvanPijnenborgMVanlsquotVeerJampKienhorstG(red)(2016)HandboekdestigmatiseringbijpsychischeaandoeningenPrincipesperspectievenenpraktijkenBussumCoutinhohttpsshopcoutinhonlstore_nlhandboek-destigmatisering-bij-psychische-aandoeningen-2027html
DestigmatiseringsinterventiesIndegeneriekemoduledestigmatiseringontwikkelddoorhetNetwerkKwaliteitsontwikkelingGGZondermeerinformatieoverdestigmatiseringsinterventiesenhandvattenvoorprofessionalsmaarookvoorclieumlntenzelfhttpwwwkwaliteitsontwikkelingggznlnetwerk
httpwwwkwaliteitsontwikkelingggznlprojectgenerieke-module-destigmatisering
Empowerment en doorbreken zelfstigmaEmpowermentvandeclieumlntkanhelpenhetzelfstigmatedoorbrekenDaarbijhelpenervaringsdeskundigenvanuiteengelijkwaardigepositie(ex-)clieumlntenomkeuzestemakenweerbijhunmotivatietekomenenteontdekkenwathunkwaliteitenenvaardighedenzijnenwatbijhenpasthttpswwwmovisienlpublicatiesnaar-hart-empowerment-deel-2
Samen Sterk Zonder StigmaDemissievanSamenSterkZonderStigma(SSZS)iseensamenlevingwaarinpsychischeproblematiekbespreekbaarisDatdoetSSZSondermeermethetprojectStigmaenWerkSSZSbiedtvoorlichtinghelptbijhetmakenvaneenplanvanaanpakorganiseertnetwerkenvanwerknemersmeteenpsychischeaandoeninginventariseertbestpracticesenontwikkeltinterventieshttpswwwsamensterkzonderstigmanl
39
VakbondenenondernemingsradenkunneneenbijdrageleverenaanhetbespreekbaarmakenvanpsychischeaandoeningenopdewerkvloerMogelijkhedendaartoewordenechterweinigbenutDitblijktuithetonderzoeklsquoPsychischeDiversiteitWerktvanSamenSterkzonderStigmaOmvakbondenenondernemingsradentehelpenmethetleverenvaneenbijdragezijnverschillendehulpmiddelenontwikkeldbull OnderzoekORampVakbondenPsychischeDiversiteitWerktbull ChecklistvoorOndernemingsradenbull FactsheetvoorOndernemingsradenbull Factsheetvoorvakbonden
WerkambassadeursDewerkambassadeurszijneeninitiatiefvanSamenSterkZonderStigmawerknemersmeteenpsychischeaandoeningdiewerkenbinnengewonebedrijvenenzichdaarinzettenvoordebevorderingvanbespreekbaarheideneenveiligecultuurhttpswwwsamensterkzonderstigmanlover-onsambassadeurs
httpswwwsamensterkzonderstigmanlverhalen
VeelvandeSSZS-ambassadeursverzorgenlezingenofpresentatiesZiehttpswwwsamensterkzonderstigmanlboek-een-ambassadeurverhalen_id=7442
Tips van ervaringsdeskundige Marieke van Keeken voor het aanpakken van stigmabull GanietvooronsdenkenmaarvraagengaingesprekEr
zijnallerleistereotypeninomloopdiedoorbreekjevooraldoorpersoonlijkcontact
bull PersoonlijkeervaringenmakenindrukindestrijdtegenstigmaVraagmensendiezelfkwetsbaarheidhebbenervarenomhunverhaaltedoenDatkaniemandzijnuitdeeigenorganisatiemaardewerkambassadeursvanSSZSkunnendatookdoen
bull ZorgvoorgoedeinformatieoverpsychischeaandoeningenenwerkHetisvaakeeneyeopenerdatbijnadehelftvandemenseninonslandooitzelfwordtgeconfronteerdmeteenpsychischprobleemEndateenaandoeninghelemaalnietalsvanzelfsprekendbetekentdatjenietkanwerken
LeeshaarverhaallsquoHoeikmijnzelfstigmadoorbrakrsquohttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwshoe-ik-mijn-zelfstigma-doorbrak
Kennisthema stigma van Kenniscentrum PhrenosFeitencijfersenontwikkelingenrondstigmaendestigmatiseringhttpwwwkenniscentrumphrenosnlkennisthemasstigma
Vertellen of verzwijgenIsopenheidovereenaandoeningverstandigofnietBijvoorbeeldineensollicitatieprocedureofophetwerkOpenheidishetideaalmaarindepraktijknietaltijdverstandigKenniscentrumPhrenosheefteenbrochureeninterventieomeengefundeerdeafwegingtemakenonderdetitelCORAL(concealorreveal)httpswwwkenniscentrumphrenosnlwp-contentuploads201506CORAL-NL_defpdf
40
SamenSterkzonderStigmaKenniscentrumPhrenosenTranzoTilburgUniversityontwikkelendezeaanpakverderwaarbijhetmeerwordttoegespitstopdeNederlandsesituatiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsverzwijgen-vertellen-coralnl-helpt
httpwwwkenniscentrumphrenosnldienstenprojecten-2doorontwikkeling-coral
TIPS bull Leg contactAngstenonbekendheidspeleneengroterolbijhetinstandhoudenvanstigmatiseringDaaromhelptcontactleggenmetmensenmeteenpsychischeaandoeninghetbesteomdestigmarsquosteverminderenDemanierwaaropjealsklantmanagercontactmaaktbepaaltofjestigmarsquosversterktofjuistvermindert(lsquoJamaarmetborderlinekunjetochnietmetkinderenwerkenrsquo)AlleenbegripvoleerlijkengelijkwaardigcontactvermindertstigmarsquosEnhetcreeumlerteenopenenveiligesfeerwaarindoorvragenstellenmeerbegripontstaat
bull Voorlichting en informatie over psychische aandoeningenErzijnveelverkeerdedenkbeeldenenmythes(lsquoautistenhebbengeengevoelrsquo)DoorjeteverdiepenindeverschillendepsychischeaandoeningenkrijgjeeenrealistischerbeeldOokklantenzelfbaserenzichvaakoponjuistedenkbeeldenenleggenzichzelfdaarmeeonnodigebeperkingenop
bull Zie psychische aandoeningen als deel van een continuuumlmWanneerjemensenmeteenpsychischeaandoeningzwart-wittegenovergezondemensenzetlijkenzevervanjeaftestaanMaariedereenheeftwelpsychischekwetsbaarheden
alsspreekangstofeenaanlegvoorsomberheidWanneerjepsychischeklachtenenkwetsbaarhedenzietalssymptomenopeenspectrumwaarjehogerenlagerkuntscorenisdatminderstigmatiserend
bull Maak vooroordelen en stigmarsquos bespreekbaar ook als begeleidersonderling
bull Gebruik het ICF-raamwerk om de gehele persoon in beeld te krijgen en niet alleen zijn of haar aandoeninghttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--waak-voor-stigmatisering
41
7Ervarings-deskundigen en clieumlnten
Inhoudbull Betrokkenheid clieumlnten en ervarings- deskundigen bij regionale plannen 42bull Landelijke Clieumlntenraad 43bull MIND 43bull Landelijk Platform GGZ 43bull Routewijzer naar werk 43bull Evaluatietool re-integratie 43bull Ervaringsdeskundigen 43bull Verhalen van ervaringsdeskundigen 44bull WerkWeb-Autisme 44bull Howie the Harp 44bull Tips van LPGGZ 44
42
7Ervarings-deskundigenenclieumlntenDoor clieumlntenraden clieumlntenorganisaties en ervarings-deskundigen te betrekken en met hen samen te werken kunnen professionals vanuit de GGZ en Werk amp Inkomen effectiever werken aan herstel en re-integratie Clieumlntenraden hebben een wettelijke basis in het kader van clieumlntenparticipatie Clieumlntenorganisaties zijn er op landelijk regionaal en lokaal niveau Zij ontplooien meerdere activiteiten zoals informeren lotgenotencontacten belangenbehartiging hersteltrajecten en het opbouwen van ervaringsdeskundigheid onder meer via opleidingen
Betrokkenheid clieumlnten en ervaringsdeskundigen bij regionale plannenInderegionalewerkateliersisveelgesprokenovermeerenbeterbetrekkenvanclieumlntenenervaringsdeskundigenZiehetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquometnameparagraaf26en28httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
IndeFrieseprojectgroepziteenclieumlntvertegenwoordigerdiezelfervaringsdeskundigeisverbondenaanhetHerstelcentrumFrieslandHijgeeftooktrainingenaandeprofessionalsBovendien
gaatderegioookeenreeksoverleggentebeleggenvoorclieumlntenDezezullenbegeleidwordendooreenervaringsdeskundigevanuithetHerstelcentrumhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
InhetprojectplanvanHollandRijnlandisveelaandachtvoorervaringsdeskundigheidendebetrokkenheidvanclieumlntenInLeidenbestaatallangeretijdStichtingZonwaarinervaringsdeskundigenzijnvertegenwoordigdErvaringsdeskundigenadviserenwaarnodigdegemeenteenuitvoerderszoalsklantmanagersOokverzorgenzijregelmatigtrainingenDaarnaastisStichtingPlatformSamenwerkenbetrokkenbijderegionalesamenwerkingZijorganiserenonderanderedialoogtafelsHierwordtdoorgepraatoverdebetekenisvanwerkvoorduurzaamherstelBeideorganisatieszullenookindearbeidsmarktregioHollandRijnlandactiefwordenzoalsopgenomeninhetplanvanaanpakvanderegioClieumlntenenclieumlntenorganisatieshebbeneenbelangrijkeplekgekregeninhetregionaleplanvanaanpakZoiservoorzieninmaatjesvoorclieumlntenWethouderMarleenDamenvanLeidenldquoZorsquonmaatjeziettochweeranderedingendaneenprofessionalHijofzijheeftookeenandererolendatkanelkaargoedaanvullenrdquohttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsbouw-samenwerking-op-vanuit-de-praktijk-en-niet-vanaf-de-bestuurstafels
43
Landelijke ClieumlntenraadDeLandelijkeClieumlntenraad(LCR)isingesteldbijwet(SUWI)omdeclieumlntenparticipatieinhetveldvanWerkampInkomenvormtegevenDeLCRisdekoepelvanlokaleenregionaleclieumlntenradenbijgemeentenenUWVhttpwwwlandelijkeclientenraadnl
MINDMINDisin2016ontstaanenwilpsychischeproblemenvoorkomenenmensendiehiermeetemakenhebbenondersteunenDitdoetMinddoorinformatietebiedenonderzoektedoenprojectenuittevoerenenactietevoerenSamenmetclieumlnten-enfamilieorganisatiesmaatschappelijkeorganisatiesonderzoekersambassadeursendonateursMINDiseeninitiatiefvanFondsPsychischeGezondheidKorrelatieenhetLandelijkPlatformGGZhttpswijzijnmindnl
Landelijk Platform GGZMINDLandelijkPlatformPsychischeGezondheid(voorheenLandelijkPlatformGGZLPGGZ)isdekoepelvanenvoorongeveertwintigclieumlnten-enfamilieorganisatiesindeGGZOpdesiteiseenoverzichttevindenvanregionaleclieumlntenorganisaties(RCOrsquos)clieumlntinitiatievenenprojectenViaRCOrsquoszijnervaringsdeskundigentevindenhttpwwwplatformggznllpggz
Routewijzer naar werkDeRoutewijzeriseenwebsitevanhetLandelijkPlatformGGZendeLandelijkeClieumlntenraad(LCR)Opdezesitekunnenclieumlntenallerhanderelevanteinformatievindenhttpwwwroutewijzernaarwerknl
Evaluatietool re-integratieDeEvaluatietoolre-integratieiseeninstrument(vragenlijst)datisgemaaktdoorhetVerwey-JonkerInstituutinopdrachtvandeLandelijkeClieumlntenraadenMINDHetgeeftdeclieumlntenraadinzichtinhoeUWVengemeentendebegeleidingvanpsychischkwetsbaremensenvormgevenwwwevaluatieggzenwerknl
ErvaringsdeskundigenErvaringsdeskundigenzijnalshetwarebovenhuneigenproblematiekuitgestegenZijkunnennuttigeadviezengevenaanprofessionalsSommigeervaringsdeskundigenzijnopgeleiddoordeGGZomeencoachenderoltespelenErvaringsdeskundigenzijntevindenviahetLPGGZmaarookviaregionaleclieumlntenorganisaties(RCOrsquos)enfamilieorganisatiesdeNederlandseVerenigingvoorAutisme(NVA)GGZ-instellingenofdehulplijnPandorahttpwwwplatformggznllpggz
lsquoErbestaateeneendimensionaalenstereotiepbeeldvanmensenmeteenpsychischeaandoeningMaarinwerkelijkheidisiedereenandersenzijndezeklantenerinallerleisoortenenmatenmetallerleiredenenenachtergrondenengevolgenvanhunaandoeningEengoedemanieromklantmanagersmeergripopdematerietegevenisdoorervaringsdeskundigeninteschakelenDeregionaleclieumlntenorganisatie(RCO)mobiliseertentraintervaringsdeskundigevrijwilligersomvoorlichtingtegevenaanklantmanagersZijvragennuvakeradviesEencursusvoormanagerswasookzeernuttigrsquoEen gemeentelijke beleidsmedewerker en ervaringsdeskundig
44
lsquoVeelklantmanagersvullenhetvoordeklantinindeluwtehoudenTerwijlerheelwatclieumlntenmetpsychischeproblematiekzijnvoorwiehetgoedisomtewerkenendiegraagwillenwerkenDepsychischeaandoeningislangnietaltijdoverdegehelelinieinvaliderendWerkhelptomeigenkrachtteontwikkelenenkanbijdragenaanhersteldoorweergeloofteontwikkelenindeeigencompetentiesensociaalenmaatschappelijkbetrokkentezijnErvaringsdeskundigheidhelptbijhetzoekennaardejuistewerk(ervarings)plekrsquoEen projectcooumlrdinator van ZONactief en ervaringsdeskundige
Verhalen van ervaringsdeskundigenDesiteUWVperspectiefiseenplatformvoorendoormensenmeteenarbeidsongeschiktheidsuitkeringHieropverhalenvlogsenvideorsquosonderandereditverhaaloverwerkenmetautismehttpsperspectiefuwvnlartikelendroom-wordt-waarheid
WerkWeb-AutismeHetprojectlsquoWerkWeb-AutismersquodateeninitiatiefisvanmeerdereorganisatieswaaronderdeNederlandseVerenigingvoorAutismebeoogteenzelfmanagementmethodiekteontwikkelenomnormaal-tothoogbegaafdemensenmetautismesamenmetbetrokkenprofessionalsteondersteunenbijhetvindenenbehoudenvanwerkdatgoedbijhenpastDemethodiekgeeftinzichtindeeigeneffectiviteiteigenregietalentenenvoorkeurenDitzijnbelangrijkevoorwaardenvoorduurzamearbeidsparticipatiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsnieuwsbrief-samenwerking-ggz-en-wi-november-verschenen
Howie the HarpHowietheHarpiseengoedvoorbeeldvaneenopleidingtotervaringsdeskundigeDenaamisgebaseerdopdebijnaamvandeAmerikaanHowardGelddienaeenverblijfinpsychiatrischeinstellingenhetpeer-to-peer-conceptbedachtmensenmeteenpsychiatrischegeschiedeniszettenhunlevenservaringentalenteninomelkaarteondersteuneninhunherstelPameijereeninstellingvoormensenmeteenverstandelijkeofpsychiatrischebeperkinghaaldehetconceptnaarNederlandwwwhowietheharpnl
TIPS VAN LPGGZHetLPGGZdoetdevolgendeaanbevelingenaangemeentenbullKijkgoedwateenklantkanGebruikdebeschikbareondersteuningMaakgebruikvaninterventieszoalsjobcarvingbullWeesalertopeenstigmaookbijjezelfalsklantmanagerbullOnderschathetzelfstigmavanveelklantennietbullPasaanpakkengerichtopempowermenttoebullMaakgebruikvanervaringsdeskundigendiezijnopgeleiddoordeGGZomeencoachenderoltespelenZetheninalsadviseurbijdeteamsMaakhuninbrengstructureel
Colofon
DeroutekaartpsychischeaandoeningenenwerkVersie2november2017
DezeroutekaartiseenproductvandeProgrammaraadHetisonderdeelvanhetKennisnetwerkSamenwerking
GGZenWerkampInkomen
Deroutekaartgeefteenstandvanzakeneind2017weerNieuweontwikkelingeneninformatiewillenwegraag
opnemenUwsuggestiesvooraanvullingenkuntumailennaar
helpdeskimpulssamenvoordeklantnl
Samen vernieuwen we de dienstverlening aan werkgevers en werkzoekenden
31
5WerkgeversenbanenEr is - terecht - veel aandacht voor het (terug)leiden van mensen met een psychische aandoening naar de arbeidsmarkt Maar preventie van uitval is stap eacuteeacuten Dat moet gestalte krijgen in de werksituatie bij de werkgever
Bij re-integratie zijn werkgeverscontacten onontbeerlijk Dit is vanouds iets van het domein Werk amp Inkomen en loopt met name via de zogenaamde werkgeversservicepunten van UWV en gemeenten Naarmate de GGZ meer belang hecht aan werk vindt ook daar werkgeversbenadering plaats bijvoorbeeld in het kader van IPS Het is van belang dat op elkaar af te stemmen de werkgever zo min mogelijk te belasten met allerlei verschillende contacten en arrangementen en de werkgever zoveel mogelijk te ontzorgen De Participatiewet heeft daar een aantal moge-lijkheden voor gecreeumlerd Daarnaast kunnen herontwerp van werk en specifieke ondersteuning helpen bij een goede integratie van werknemers met een psychische aandoening in een bedrijf
Psychosociale arbeidsbelasting Psychosocialearbeidsbelasting(PSA)iseenbelangrijkerisicofactorvooruitvalenpsychischekwetsbaarheidHetterugdringenofvoorkomenvanPSAisdanookeenhoeksteenvangoedARBO-beleidIndeHandreikingPsychosocialearbeidsbelastingstaantalvanaanknopingspuntendaarvoorhttpwwwdearbocatalogusnlsitesdefaultfilesstvdahandreikingenhandreiking_psapdf
httpswwwarboportaalnlexterne-bronneninstrumentenhandreiking-psychosociale-arbeidsbelasting-psa
Werkgeversbenadering en -dienstverleningLeesoverwerkgeversbenaderingenwerkgeverscontacteninlsquoSamenwerkenaanwerkrsquoparagraaf3738en41alsmedeindewerkwijzersvanDivosahttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
httpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--werk-samen-met-werkgevers
InhetDrentseplanvanaanpakstaateengezamenlijkewerkgeversbenaderingcentraalDeGGZ-trajectbegeleidersnaarwerksluitenaanbijdeaccountmanagersvangemeentenenUWVinhetWerkgeversservicepunthttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwswerkgevers-centraal-plan-van-aanpak-drenthe
Dewerkgeversservicepuntenspeleneenbelangrijkerolindeondersteuningvanwerkgeversbijhetindienstnemenvanwerknemersmet(psychischeenandere)beperkingenhttpswwwwerknlwerk_nlwerkgeverwervingsadvieswerkgeversservicepunt
32
OpdesitelsquoSamenvoordeklantrsquovandeProgrammaraadisveelrelevanteinformatietevindenoverwerkgeversbenaderingenwerkgeversdienstverleninghttpswwwsamenvoordeklantnlwerkgeversdienstverlening
httpswwwsamenvoordeklantnlwerkgeversdienstverleningwerkgeversservicepunten
Werkgeversservicepuntenperarbeidsmarktregiohttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagewerkgeversservicepunten_22_08_2017pdfoverlay-context=arbeidsmarktregios
Tips van professionalsbull Netwerkontwikkelingmetwerkgeversisvangrootbelang
Geefindecontacteneenduidelijkenreeumlelbeeldvanwateenwerkgeverkanverwachten
bull OntzorgdewerkgeverZijvrezenextrabelastinglsquogedoersquoeneenvergrotekansopuitvalErvaringenvanuitbijvoorbeeldIPSlatenziendatditzekernietaltijdterechtisEengoed
middelomwerkgeverstehelpenisdeno-riskpoliswaarmeewerkgeverszijningedekttegenmogelijkeuitvaldoorziektevandenieuwewerknemer
bull Benutdemogelijkhedenvanbegeleidingvanwerkgeversendecollegarsquosopdewerkvloervandenieuwewerknemer
bull Neembezwarenserieusmaarprobeerzeteontzenuwenofbeheersbaartemakenbijvoorbeelddoordeinzetvaneenjobcoach
bull Alshetluktomeenklantmeteenpsychischprobleemsuccesvolteplaatsenopentdatdewegvooranderenzoisdeervaringvanbegeleiders
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
GGZ-instellingRoadsenuitzendketenAdeccogaansamenwerkenommeermensenmeteenpsychischeaandoeningaaneenbaantehelpenenhengoedtebegeleidenDebasisvandezepubliek-privatesamenwerkingisdatiederdoetwaarhijgoedinisbullAdeccoheefteenwerkgeversnetwerkenvacaturesbullRoadsheeftdecapaciteitenervaringommensenmetpsychischeaandoeningentebegeleidenookinhetwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsgoed-op-weg-met-publieke-private-samenwerking
Instrumentarium ParticipatiewetDeParticipatiewetbiedtmeerderemogelijkhedenomeenwerkgeverteontzorgenenomhethaalbaartemakeniemandmeteenbeperkingindiensttenemenzoalseenloonkostensubsidieofno-riskpolisZievooreenhandzaamoverzichtvandeinstrumentenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwskennisdocumenten-geactualiseerdhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagekennisdocumentondersteuningmensenpwet-versiefeb17pdfoverlay-context=userspearl-hartgers
33
BanenafspraakInhetSociaalAkkoordisvastgelegddatwerkgevers125000extrabanenvoormensenmeteenarbeidsbeperkingmoetencreeumlrenwaarvan25000bijdeoverheiden100000inhetbedrijfslevenDeafsprakentussensocialepartnersenkabinetzijnookvastgelegdindeWetbanenafspraakenquotumarbeidsbeperkten(WetBQA)httpswwwsamenvoordeklantnlwettenbanenafspraak
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlageofficiele_versie_kennisdocument_wet_banenafspraak_en_quotum_arbeidsbeperkten_-_zomer_2017pdfoverlay-context=
httpswwwsamenvoordeklantnlwetten
DoelgroepregisterHetdoelgroepregisterbevatkandidatendieinaanmerkingkomenvoordebanenafspraakofdiemetanderewoordenmeetellenvoorhetbehalenvandeafgesprokenaantallenVoorwerkgeverskanhetvanbelangzijnomiemandvanuithetdoelgroepregisterteplaatsenomzoaanbijtedragenaanhetrealiserenvandeverplichtingenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwskennisdocumenten-geactualiseerd
Samen Sterk Zonder StigmaSamenSterkZonderStigmazetzichinvoorzichinvooreensamenlevingwaariniedereenopenkanzijnoverpsychischeaandoeningenBespreekbaarheidvanpsychischeaandoeningenophetwerkleidttoteerderhulpzoekenminderziekteverzuimgrotereproductiviteitenminderpresenteiumlsme(menisaanwezigmaar
doetnietsnuttigsmeer)watookveelvoordelenvoordewerkgeveropleverthttpswwwsamensterkzonderstigmanlgclid=CIzNpJLFjdMCFQaVGwod-1oMdA
DorienVerhoevenvandeStichtingSamenSterkZonderStigmahieldop12april2017eenpresentatieoverstigmaendebenaderingvanwerkgevershttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagestigma_en_de_benadering_van_werkgeverspdfoverlay-context
ZieookparagraafoverSSZSinhoofdstuk6pagina38
WerkambassadeursDewerkambassadeurszijneeninitiatiefvanSamenSterkZonderStigmawerknemersmeteenpsychischeaandoeningdiewerkenbinnengewonebedrijvenenzichdaarinzettenvoordebevorderingvanbespreekbaarheideneenveiligecultuurhttpswwwsamensterkzonderstigmanlover-onsambassadeurs
LocusLocusiseenin2011opgerichtpubliek-privaatnetwerkvanbedrijvengemeentenenSW-bedrijvendathelptmensenmeteenafstandtotdearbeidsmarktopeenduurzamemanierintezettenhttpwwwlocusnetwerknl
34
De Normaalste ZaakDeNormaalsteZaakiseennetwerkvankleinereengroterewerkgeversdiestrevennaarlsquoinclusiefondernemenrsquoOpwwwdenormaalstezaaknlzijnondermeeroverzichtentevindenvanregelingenvoorwerkgeversdiewerknemersmeteenarbeidsbeperkingindienstnemenwwwdenormaalstezaaknl
Onbeperkt OndernemenDewebsitewwwonbeperktondernemencombevatvoorbeeldentipsenhandreikingenvoorwerkgeversdiearbeidsgehandicaptenindienstwillennemenOokdebegeleidingdaarvankomtnadrukkelijkaanbodwwwonbeperktondernemencom
Begeleidingskaarten psychische beperkingDeBegeleidingskaartengevensnelinzichtindegedragskenmerkenvandemedewerkermeteenpsychischebeperking(watzieik)enhoedaarhetbestmeeomgegaankanworden(watdoeik)EriseenversievoordewerkgevereneenversievoordebegeleidervanSocialeWerkvoorzieningofWerkbedrijfDekaartenzijnontwikkelddoorSBCMhttpswwwsbcmnlfileadminsbcm_datasectorenduurzame_banenbegeleidingskaarten_interactief_defpdf
HandreikingenSBCMheefthandreikingenontwikkeldomdeongeschrevenregelsineenbedrijfinzichtelijktemakenDoorvoorafinformatietekrijgenkandenieuwecollegazichgedragenzoalsdatbijdewerkgevergebruikelijkisHetisteoverwegenomwerkgeversopdezedocumententewijzenalszekandidatenmeteenpsychischebeperkingindienstnemen
httpswwwsbcmnlfileadminsbcm_dataproductenduurzaam_werkverbandproductendownloadsHandreiking_aan_het_werk_met_nieuwe_collegas_interactief_defpdf
httpswwwsbcmnlfileadminsbcm_dataproductenduurzaam_werkverbandproductendownloadsSBCM_Checklist_Spelregels_werkgeverpdf
httpswwwsbcmnlfileadminsbcm_dataproductenduurzaam_werkverbandproductendownloadshandreiking_begeleiding_op_de_werkvloerpdf
Harrie en WerkmaatHarrieisbedachtdoorCNVJongerenEenlsquoHarriersquoiseendirectecollegavaneenwerknemermeteenbeperkingdieoptreedtalsbegeleiderHarriestaatvoorHulpvaardigAlertRealistischRustigInstruerendenEerlijkhttpwwwikbenharrienl
SBCMenFNVhebbeneenvergelijkbaaraanbodontwikkeldalsdeHarrienamelijkdeWerkmaatZiehttpswwwsbcmnlproductenduurzaam-werkverbandproductenmaatjes-voor-medewerkers-met-arbeidsbeperkinghtmlL=0
35
Centrum Inclusieve ArbeidsorganisatieHetCentrumInclusieveArbeidsorganisatie(CIAO)eeninitiatiefvandeUniversiteitMaastrichtenUWVzetzichinomarbeidsplaatsenteontwerpenbijreguliereorganisatiesvoormensenmeteenafstandtotdearbeidsmarktookvoormensenmetpsychischeaandoeningenDaarbijwordtdemethodiekInclusiefHerontwerpvanWerk(IHW)toegepasthttpwwwinclusievearbeidsorganisatieorg
httpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgmethoden-instrumenteninclusief-herontwerp-van-werk
VanuitdieinvalshoekisdeMaastrichtseWerkcapaciteitMonitor(MWcopyM)aangepastvoorgebruikdoorGGZ-trajectbegeleidersDeMWcopyMiseenhulpmiddelvoorhetschattenenmonitorenvandewerkcapaciteitvanmensenmeteenernstigepsychischeaandoening(EPA)ensteltbegeleidersinstaathetfunctionerenophetwerktebesprekenhttpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgmethoden-instrumentenmaastrichtse-werkcapaciteit-monitor
HetartikellsquoLendingaHelpingHandatWorkAMultilevelInvestigationofProsocialMotivationInclusiveClimateandInclusiveBehaviorrsquogaatinopdenoodzaakvanlsquoinclusiefgedragrsquovanindividuelewerknemersmaarookteamsendegehelearbeidsorganisatievooreensoepeleintegratievanwerknemersmet(psychischeofandere)beperkingenhttpslinkspringercomarticle101007s10926-016-9680-z
Tips van Samen Sterk Zonder Stigma voor de advisering van werkgeversbull Praatmetinplaatsvanoverbull Leerdesignalenherkennenbull Focusopwatjekuntbeiumlnvloedenbull Creeumlereenveiligewerksfeerbull Pakdeoorzakenvanstressaanbull Blijfingesprekingevalvanziektenbull Helpcollegarsquosermeeomgaanbull Weesalertopnegatiefgedraghttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagestigma_en_de_benadering_van_werkgeverspdfoverlay-context
36
6Stigma
Inhoudbull Stigma en zelfstigma 37bull Stigma bestrijden 37 bull Handboek destigmatisering bij psychische aandoeningen 38 bull Destigmatiseringsinterventies 38bull Empowerment en doorbreken zelfstigma 38bull Samen Sterk Zonder Stigma 38 bull Werkambassadeurs 39bull Kennisthema stigma van Kenniscentrum Phrenos 39bull Vertellen of verzwijgen 39bull Tips 40
37
6StigmaEen van de grootste obstakels op weg naar werk is het stigma dat rust op psychische aandoeningen Stigma in de samenleving bij werkgevers en toekomstige collegarsquos Maar soms ook bij professionals en begeleiders En niet in het minst bij de persoon zelf zelfstigma Wat weten we over stigma en hoe daarmee om te gaan
Destigmatisering Drie gouden regels voor professionalsbullNeemeenopenhoudingaantegenoverdeclieumlntbullZorgdatjeenigekennishebtoverstigmaendestigmatiseringbullPleegreflectieopjeeigenaannames
Stigma en zelfstigmaZorsquon40vandeNederlanderskrijgtzelftemakenmeteenpsychischeaandoeningenTochbrengtheteenstigmametzichmeeDatleidttoteenkleinerekansopwerk90vandemensenmeteenpsychischeaandoeningzegtlasttehebbenvandegevolgenvanhetstigmazoblijktuitonderzoekDiegevolgenzijnminderkansopwerkminderzelfvertrouweneennegatiefzelfbeeldenzelfssociaalisolementEenderdetoteenkwartvandebetrokkenenvoeltzichgediscrimineerdofoneerlijkbehandeldDatleidterbij20toeervanaftezienwerktezoekenofeenopleidingtegaandoenHetstigmadatdebuitenwereldoplegtwordtvaakeigengemaaktdoordebetrokkeneHetstigmawordtgeiumlnternaliseerdenerontstaateenzelfstigmaDitisextraschadelijkEenstigmazouiemandnogkunnenmotiverenomhettegendeeltebewijzenMaarbijeenzelfstigmaverzetiemandzichnietmeertegenhetstigmahttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsstigma
HetartikellsquoHowandwhenstereotypesrelatetoinclusivebehaviortowardpeoplewithdisabilitiesrsquogaatinopdegevolgenvannegatievestereotypenenhoudingenvanwerkgeversenwerknemerstenopzichtevanwerknemersmetbeperkingen(waarondepsychischeaandoeningen)httpwwwtandfonlinecomdoiabs1010800958519220151072105
Stigma bestrijdenInparagraaf36vanhetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquoeencompactoverzichtvanhoestigmakanwordentegengegaanhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
IndelsquoWerkwijzerPsychischeaandoeningenenlichteverstandelijkebeperkingenHandboekvoormaatwerkbijhetbegeleidennaarwerkrsquogaatparagraaf23overhetwakenvoorstigmatiseringDaarinondermeertipshoetehandelenalsbegeleiderOokbegeleiderskunnenzichnietaltijdonttrekkenaanhetdenkeninstereotypenalshetgaatompsychischeaandoeningenBijvoorbeelddoorerautomatischvanuittegaandatwerknietaandeordeisofandershooguitsimpelwerkofonbetaaldwerkZiebijvoorbeeldhoofdstuk1enparagraaf22vandeWerkwijzerRe-integratievanklantenmetpsychischeaandoeningenhttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--waak-voor-stigmatisering
38
Hoe kun je als begeleider destigmatisering bevorderen Tips van Dorien Verhoeven van Samen Sterk Zonder Stigmabull Weetdaterzoietsalsstigmaenzelfstigmaisendathet
heelvaakvoorkomtbull Zorgdatjeenigekennishebtoverstigmaendewerking
ervanbull Weesjebewustvanjeeigenideeeumlnen(voor)oordelenKijk
daareerlijknaarbull WeethoejeeengesprekaangaatmetdeclieumlntBiedt
openingenlaatmerkendatjeopenstaatbegriphebtetcbull Probeersamenmetdeclieumlnttoteenoplossingtekomen
bijvoorbeeldoverdevraagopenheidtegevenaaneen(potentieumlle)werkgeverofniet
bull GebruikwaarmogelijkmethodiekenzoalsCORAL(zieeldersindezenieuwsbrief)
bull Nodigeenvanonzewerkambassadeursuitomtevertellenoverzijnofhaarervaringenmetstigmaophetwerkenhoedaarmeeomtegaan
httpswwwsamenvoordeklantnlnieuwssamen-sterk-zonder-stigma
Handboek destigmatisering bij psychische aandoeningenDithandboekbiedtveeloverzichteninzichtoverhoestigmatebestrijdenHethandboekisalleenindrukofalse-boektekoopbijdeuitgeverennietopinternetbeschikbaarWeeghelJvanPijnenborgMVanlsquotVeerJampKienhorstG(red)(2016)HandboekdestigmatiseringbijpsychischeaandoeningenPrincipesperspectievenenpraktijkenBussumCoutinhohttpsshopcoutinhonlstore_nlhandboek-destigmatisering-bij-psychische-aandoeningen-2027html
DestigmatiseringsinterventiesIndegeneriekemoduledestigmatiseringontwikkelddoorhetNetwerkKwaliteitsontwikkelingGGZondermeerinformatieoverdestigmatiseringsinterventiesenhandvattenvoorprofessionalsmaarookvoorclieumlntenzelfhttpwwwkwaliteitsontwikkelingggznlnetwerk
httpwwwkwaliteitsontwikkelingggznlprojectgenerieke-module-destigmatisering
Empowerment en doorbreken zelfstigmaEmpowermentvandeclieumlntkanhelpenhetzelfstigmatedoorbrekenDaarbijhelpenervaringsdeskundigenvanuiteengelijkwaardigepositie(ex-)clieumlntenomkeuzestemakenweerbijhunmotivatietekomenenteontdekkenwathunkwaliteitenenvaardighedenzijnenwatbijhenpasthttpswwwmovisienlpublicatiesnaar-hart-empowerment-deel-2
Samen Sterk Zonder StigmaDemissievanSamenSterkZonderStigma(SSZS)iseensamenlevingwaarinpsychischeproblematiekbespreekbaarisDatdoetSSZSondermeermethetprojectStigmaenWerkSSZSbiedtvoorlichtinghelptbijhetmakenvaneenplanvanaanpakorganiseertnetwerkenvanwerknemersmeteenpsychischeaandoeninginventariseertbestpracticesenontwikkeltinterventieshttpswwwsamensterkzonderstigmanl
39
VakbondenenondernemingsradenkunneneenbijdrageleverenaanhetbespreekbaarmakenvanpsychischeaandoeningenopdewerkvloerMogelijkhedendaartoewordenechterweinigbenutDitblijktuithetonderzoeklsquoPsychischeDiversiteitWerktvanSamenSterkzonderStigmaOmvakbondenenondernemingsradentehelpenmethetleverenvaneenbijdragezijnverschillendehulpmiddelenontwikkeldbull OnderzoekORampVakbondenPsychischeDiversiteitWerktbull ChecklistvoorOndernemingsradenbull FactsheetvoorOndernemingsradenbull Factsheetvoorvakbonden
WerkambassadeursDewerkambassadeurszijneeninitiatiefvanSamenSterkZonderStigmawerknemersmeteenpsychischeaandoeningdiewerkenbinnengewonebedrijvenenzichdaarinzettenvoordebevorderingvanbespreekbaarheideneenveiligecultuurhttpswwwsamensterkzonderstigmanlover-onsambassadeurs
httpswwwsamensterkzonderstigmanlverhalen
VeelvandeSSZS-ambassadeursverzorgenlezingenofpresentatiesZiehttpswwwsamensterkzonderstigmanlboek-een-ambassadeurverhalen_id=7442
Tips van ervaringsdeskundige Marieke van Keeken voor het aanpakken van stigmabull GanietvooronsdenkenmaarvraagengaingesprekEr
zijnallerleistereotypeninomloopdiedoorbreekjevooraldoorpersoonlijkcontact
bull PersoonlijkeervaringenmakenindrukindestrijdtegenstigmaVraagmensendiezelfkwetsbaarheidhebbenervarenomhunverhaaltedoenDatkaniemandzijnuitdeeigenorganisatiemaardewerkambassadeursvanSSZSkunnendatookdoen
bull ZorgvoorgoedeinformatieoverpsychischeaandoeningenenwerkHetisvaakeeneyeopenerdatbijnadehelftvandemenseninonslandooitzelfwordtgeconfronteerdmeteenpsychischprobleemEndateenaandoeninghelemaalnietalsvanzelfsprekendbetekentdatjenietkanwerken
LeeshaarverhaallsquoHoeikmijnzelfstigmadoorbrakrsquohttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwshoe-ik-mijn-zelfstigma-doorbrak
Kennisthema stigma van Kenniscentrum PhrenosFeitencijfersenontwikkelingenrondstigmaendestigmatiseringhttpwwwkenniscentrumphrenosnlkennisthemasstigma
Vertellen of verzwijgenIsopenheidovereenaandoeningverstandigofnietBijvoorbeeldineensollicitatieprocedureofophetwerkOpenheidishetideaalmaarindepraktijknietaltijdverstandigKenniscentrumPhrenosheefteenbrochureeninterventieomeengefundeerdeafwegingtemakenonderdetitelCORAL(concealorreveal)httpswwwkenniscentrumphrenosnlwp-contentuploads201506CORAL-NL_defpdf
40
SamenSterkzonderStigmaKenniscentrumPhrenosenTranzoTilburgUniversityontwikkelendezeaanpakverderwaarbijhetmeerwordttoegespitstopdeNederlandsesituatiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsverzwijgen-vertellen-coralnl-helpt
httpwwwkenniscentrumphrenosnldienstenprojecten-2doorontwikkeling-coral
TIPS bull Leg contactAngstenonbekendheidspeleneengroterolbijhetinstandhoudenvanstigmatiseringDaaromhelptcontactleggenmetmensenmeteenpsychischeaandoeninghetbesteomdestigmarsquosteverminderenDemanierwaaropjealsklantmanagercontactmaaktbepaaltofjestigmarsquosversterktofjuistvermindert(lsquoJamaarmetborderlinekunjetochnietmetkinderenwerkenrsquo)AlleenbegripvoleerlijkengelijkwaardigcontactvermindertstigmarsquosEnhetcreeumlerteenopenenveiligesfeerwaarindoorvragenstellenmeerbegripontstaat
bull Voorlichting en informatie over psychische aandoeningenErzijnveelverkeerdedenkbeeldenenmythes(lsquoautistenhebbengeengevoelrsquo)DoorjeteverdiepenindeverschillendepsychischeaandoeningenkrijgjeeenrealistischerbeeldOokklantenzelfbaserenzichvaakoponjuistedenkbeeldenenleggenzichzelfdaarmeeonnodigebeperkingenop
bull Zie psychische aandoeningen als deel van een continuuumlmWanneerjemensenmeteenpsychischeaandoeningzwart-wittegenovergezondemensenzetlijkenzevervanjeaftestaanMaariedereenheeftwelpsychischekwetsbaarheden
alsspreekangstofeenaanlegvoorsomberheidWanneerjepsychischeklachtenenkwetsbaarhedenzietalssymptomenopeenspectrumwaarjehogerenlagerkuntscorenisdatminderstigmatiserend
bull Maak vooroordelen en stigmarsquos bespreekbaar ook als begeleidersonderling
bull Gebruik het ICF-raamwerk om de gehele persoon in beeld te krijgen en niet alleen zijn of haar aandoeninghttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--waak-voor-stigmatisering
41
7Ervarings-deskundigen en clieumlnten
Inhoudbull Betrokkenheid clieumlnten en ervarings- deskundigen bij regionale plannen 42bull Landelijke Clieumlntenraad 43bull MIND 43bull Landelijk Platform GGZ 43bull Routewijzer naar werk 43bull Evaluatietool re-integratie 43bull Ervaringsdeskundigen 43bull Verhalen van ervaringsdeskundigen 44bull WerkWeb-Autisme 44bull Howie the Harp 44bull Tips van LPGGZ 44
42
7Ervarings-deskundigenenclieumlntenDoor clieumlntenraden clieumlntenorganisaties en ervarings-deskundigen te betrekken en met hen samen te werken kunnen professionals vanuit de GGZ en Werk amp Inkomen effectiever werken aan herstel en re-integratie Clieumlntenraden hebben een wettelijke basis in het kader van clieumlntenparticipatie Clieumlntenorganisaties zijn er op landelijk regionaal en lokaal niveau Zij ontplooien meerdere activiteiten zoals informeren lotgenotencontacten belangenbehartiging hersteltrajecten en het opbouwen van ervaringsdeskundigheid onder meer via opleidingen
Betrokkenheid clieumlnten en ervaringsdeskundigen bij regionale plannenInderegionalewerkateliersisveelgesprokenovermeerenbeterbetrekkenvanclieumlntenenervaringsdeskundigenZiehetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquometnameparagraaf26en28httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
IndeFrieseprojectgroepziteenclieumlntvertegenwoordigerdiezelfervaringsdeskundigeisverbondenaanhetHerstelcentrumFrieslandHijgeeftooktrainingenaandeprofessionalsBovendien
gaatderegioookeenreeksoverleggentebeleggenvoorclieumlntenDezezullenbegeleidwordendooreenervaringsdeskundigevanuithetHerstelcentrumhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
InhetprojectplanvanHollandRijnlandisveelaandachtvoorervaringsdeskundigheidendebetrokkenheidvanclieumlntenInLeidenbestaatallangeretijdStichtingZonwaarinervaringsdeskundigenzijnvertegenwoordigdErvaringsdeskundigenadviserenwaarnodigdegemeenteenuitvoerderszoalsklantmanagersOokverzorgenzijregelmatigtrainingenDaarnaastisStichtingPlatformSamenwerkenbetrokkenbijderegionalesamenwerkingZijorganiserenonderanderedialoogtafelsHierwordtdoorgepraatoverdebetekenisvanwerkvoorduurzaamherstelBeideorganisatieszullenookindearbeidsmarktregioHollandRijnlandactiefwordenzoalsopgenomeninhetplanvanaanpakvanderegioClieumlntenenclieumlntenorganisatieshebbeneenbelangrijkeplekgekregeninhetregionaleplanvanaanpakZoiservoorzieninmaatjesvoorclieumlntenWethouderMarleenDamenvanLeidenldquoZorsquonmaatjeziettochweeranderedingendaneenprofessionalHijofzijheeftookeenandererolendatkanelkaargoedaanvullenrdquohttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsbouw-samenwerking-op-vanuit-de-praktijk-en-niet-vanaf-de-bestuurstafels
43
Landelijke ClieumlntenraadDeLandelijkeClieumlntenraad(LCR)isingesteldbijwet(SUWI)omdeclieumlntenparticipatieinhetveldvanWerkampInkomenvormtegevenDeLCRisdekoepelvanlokaleenregionaleclieumlntenradenbijgemeentenenUWVhttpwwwlandelijkeclientenraadnl
MINDMINDisin2016ontstaanenwilpsychischeproblemenvoorkomenenmensendiehiermeetemakenhebbenondersteunenDitdoetMinddoorinformatietebiedenonderzoektedoenprojectenuittevoerenenactietevoerenSamenmetclieumlnten-enfamilieorganisatiesmaatschappelijkeorganisatiesonderzoekersambassadeursendonateursMINDiseeninitiatiefvanFondsPsychischeGezondheidKorrelatieenhetLandelijkPlatformGGZhttpswijzijnmindnl
Landelijk Platform GGZMINDLandelijkPlatformPsychischeGezondheid(voorheenLandelijkPlatformGGZLPGGZ)isdekoepelvanenvoorongeveertwintigclieumlnten-enfamilieorganisatiesindeGGZOpdesiteiseenoverzichttevindenvanregionaleclieumlntenorganisaties(RCOrsquos)clieumlntinitiatievenenprojectenViaRCOrsquoszijnervaringsdeskundigentevindenhttpwwwplatformggznllpggz
Routewijzer naar werkDeRoutewijzeriseenwebsitevanhetLandelijkPlatformGGZendeLandelijkeClieumlntenraad(LCR)Opdezesitekunnenclieumlntenallerhanderelevanteinformatievindenhttpwwwroutewijzernaarwerknl
Evaluatietool re-integratieDeEvaluatietoolre-integratieiseeninstrument(vragenlijst)datisgemaaktdoorhetVerwey-JonkerInstituutinopdrachtvandeLandelijkeClieumlntenraadenMINDHetgeeftdeclieumlntenraadinzichtinhoeUWVengemeentendebegeleidingvanpsychischkwetsbaremensenvormgevenwwwevaluatieggzenwerknl
ErvaringsdeskundigenErvaringsdeskundigenzijnalshetwarebovenhuneigenproblematiekuitgestegenZijkunnennuttigeadviezengevenaanprofessionalsSommigeervaringsdeskundigenzijnopgeleiddoordeGGZomeencoachenderoltespelenErvaringsdeskundigenzijntevindenviahetLPGGZmaarookviaregionaleclieumlntenorganisaties(RCOrsquos)enfamilieorganisatiesdeNederlandseVerenigingvoorAutisme(NVA)GGZ-instellingenofdehulplijnPandorahttpwwwplatformggznllpggz
lsquoErbestaateeneendimensionaalenstereotiepbeeldvanmensenmeteenpsychischeaandoeningMaarinwerkelijkheidisiedereenandersenzijndezeklantenerinallerleisoortenenmatenmetallerleiredenenenachtergrondenengevolgenvanhunaandoeningEengoedemanieromklantmanagersmeergripopdematerietegevenisdoorervaringsdeskundigeninteschakelenDeregionaleclieumlntenorganisatie(RCO)mobiliseertentraintervaringsdeskundigevrijwilligersomvoorlichtingtegevenaanklantmanagersZijvragennuvakeradviesEencursusvoormanagerswasookzeernuttigrsquoEen gemeentelijke beleidsmedewerker en ervaringsdeskundig
44
lsquoVeelklantmanagersvullenhetvoordeklantinindeluwtehoudenTerwijlerheelwatclieumlntenmetpsychischeproblematiekzijnvoorwiehetgoedisomtewerkenendiegraagwillenwerkenDepsychischeaandoeningislangnietaltijdoverdegehelelinieinvaliderendWerkhelptomeigenkrachtteontwikkelenenkanbijdragenaanhersteldoorweergeloofteontwikkelenindeeigencompetentiesensociaalenmaatschappelijkbetrokkentezijnErvaringsdeskundigheidhelptbijhetzoekennaardejuistewerk(ervarings)plekrsquoEen projectcooumlrdinator van ZONactief en ervaringsdeskundige
Verhalen van ervaringsdeskundigenDesiteUWVperspectiefiseenplatformvoorendoormensenmeteenarbeidsongeschiktheidsuitkeringHieropverhalenvlogsenvideorsquosonderandereditverhaaloverwerkenmetautismehttpsperspectiefuwvnlartikelendroom-wordt-waarheid
WerkWeb-AutismeHetprojectlsquoWerkWeb-AutismersquodateeninitiatiefisvanmeerdereorganisatieswaaronderdeNederlandseVerenigingvoorAutismebeoogteenzelfmanagementmethodiekteontwikkelenomnormaal-tothoogbegaafdemensenmetautismesamenmetbetrokkenprofessionalsteondersteunenbijhetvindenenbehoudenvanwerkdatgoedbijhenpastDemethodiekgeeftinzichtindeeigeneffectiviteiteigenregietalentenenvoorkeurenDitzijnbelangrijkevoorwaardenvoorduurzamearbeidsparticipatiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsnieuwsbrief-samenwerking-ggz-en-wi-november-verschenen
Howie the HarpHowietheHarpiseengoedvoorbeeldvaneenopleidingtotervaringsdeskundigeDenaamisgebaseerdopdebijnaamvandeAmerikaanHowardGelddienaeenverblijfinpsychiatrischeinstellingenhetpeer-to-peer-conceptbedachtmensenmeteenpsychiatrischegeschiedeniszettenhunlevenservaringentalenteninomelkaarteondersteuneninhunherstelPameijereeninstellingvoormensenmeteenverstandelijkeofpsychiatrischebeperkinghaaldehetconceptnaarNederlandwwwhowietheharpnl
TIPS VAN LPGGZHetLPGGZdoetdevolgendeaanbevelingenaangemeentenbullKijkgoedwateenklantkanGebruikdebeschikbareondersteuningMaakgebruikvaninterventieszoalsjobcarvingbullWeesalertopeenstigmaookbijjezelfalsklantmanagerbullOnderschathetzelfstigmavanveelklantennietbullPasaanpakkengerichtopempowermenttoebullMaakgebruikvanervaringsdeskundigendiezijnopgeleiddoordeGGZomeencoachenderoltespelenZetheninalsadviseurbijdeteamsMaakhuninbrengstructureel
Colofon
DeroutekaartpsychischeaandoeningenenwerkVersie2november2017
DezeroutekaartiseenproductvandeProgrammaraadHetisonderdeelvanhetKennisnetwerkSamenwerking
GGZenWerkampInkomen
Deroutekaartgeefteenstandvanzakeneind2017weerNieuweontwikkelingeneninformatiewillenwegraag
opnemenUwsuggestiesvooraanvullingenkuntumailennaar
helpdeskimpulssamenvoordeklantnl
Samen vernieuwen we de dienstverlening aan werkgevers en werkzoekenden
32
OpdesitelsquoSamenvoordeklantrsquovandeProgrammaraadisveelrelevanteinformatietevindenoverwerkgeversbenaderingenwerkgeversdienstverleninghttpswwwsamenvoordeklantnlwerkgeversdienstverlening
httpswwwsamenvoordeklantnlwerkgeversdienstverleningwerkgeversservicepunten
Werkgeversservicepuntenperarbeidsmarktregiohttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagewerkgeversservicepunten_22_08_2017pdfoverlay-context=arbeidsmarktregios
Tips van professionalsbull Netwerkontwikkelingmetwerkgeversisvangrootbelang
Geefindecontacteneenduidelijkenreeumlelbeeldvanwateenwerkgeverkanverwachten
bull OntzorgdewerkgeverZijvrezenextrabelastinglsquogedoersquoeneenvergrotekansopuitvalErvaringenvanuitbijvoorbeeldIPSlatenziendatditzekernietaltijdterechtisEengoed
middelomwerkgeverstehelpenisdeno-riskpoliswaarmeewerkgeverszijningedekttegenmogelijkeuitvaldoorziektevandenieuwewerknemer
bull Benutdemogelijkhedenvanbegeleidingvanwerkgeversendecollegarsquosopdewerkvloervandenieuwewerknemer
bull Neembezwarenserieusmaarprobeerzeteontzenuwenofbeheersbaartemakenbijvoorbeelddoordeinzetvaneenjobcoach
bull Alshetluktomeenklantmeteenpsychischprobleemsuccesvolteplaatsenopentdatdewegvooranderenzoisdeervaringvanbegeleiders
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
GGZ-instellingRoadsenuitzendketenAdeccogaansamenwerkenommeermensenmeteenpsychischeaandoeningaaneenbaantehelpenenhengoedtebegeleidenDebasisvandezepubliek-privatesamenwerkingisdatiederdoetwaarhijgoedinisbullAdeccoheefteenwerkgeversnetwerkenvacaturesbullRoadsheeftdecapaciteitenervaringommensenmetpsychischeaandoeningentebegeleidenookinhetwerkhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsgoed-op-weg-met-publieke-private-samenwerking
Instrumentarium ParticipatiewetDeParticipatiewetbiedtmeerderemogelijkhedenomeenwerkgeverteontzorgenenomhethaalbaartemakeniemandmeteenbeperkingindiensttenemenzoalseenloonkostensubsidieofno-riskpolisZievooreenhandzaamoverzichtvandeinstrumentenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwskennisdocumenten-geactualiseerdhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagekennisdocumentondersteuningmensenpwet-versiefeb17pdfoverlay-context=userspearl-hartgers
33
BanenafspraakInhetSociaalAkkoordisvastgelegddatwerkgevers125000extrabanenvoormensenmeteenarbeidsbeperkingmoetencreeumlrenwaarvan25000bijdeoverheiden100000inhetbedrijfslevenDeafsprakentussensocialepartnersenkabinetzijnookvastgelegdindeWetbanenafspraakenquotumarbeidsbeperkten(WetBQA)httpswwwsamenvoordeklantnlwettenbanenafspraak
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlageofficiele_versie_kennisdocument_wet_banenafspraak_en_quotum_arbeidsbeperkten_-_zomer_2017pdfoverlay-context=
httpswwwsamenvoordeklantnlwetten
DoelgroepregisterHetdoelgroepregisterbevatkandidatendieinaanmerkingkomenvoordebanenafspraakofdiemetanderewoordenmeetellenvoorhetbehalenvandeafgesprokenaantallenVoorwerkgeverskanhetvanbelangzijnomiemandvanuithetdoelgroepregisterteplaatsenomzoaanbijtedragenaanhetrealiserenvandeverplichtingenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwskennisdocumenten-geactualiseerd
Samen Sterk Zonder StigmaSamenSterkZonderStigmazetzichinvoorzichinvooreensamenlevingwaariniedereenopenkanzijnoverpsychischeaandoeningenBespreekbaarheidvanpsychischeaandoeningenophetwerkleidttoteerderhulpzoekenminderziekteverzuimgrotereproductiviteitenminderpresenteiumlsme(menisaanwezigmaar
doetnietsnuttigsmeer)watookveelvoordelenvoordewerkgeveropleverthttpswwwsamensterkzonderstigmanlgclid=CIzNpJLFjdMCFQaVGwod-1oMdA
DorienVerhoevenvandeStichtingSamenSterkZonderStigmahieldop12april2017eenpresentatieoverstigmaendebenaderingvanwerkgevershttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagestigma_en_de_benadering_van_werkgeverspdfoverlay-context
ZieookparagraafoverSSZSinhoofdstuk6pagina38
WerkambassadeursDewerkambassadeurszijneeninitiatiefvanSamenSterkZonderStigmawerknemersmeteenpsychischeaandoeningdiewerkenbinnengewonebedrijvenenzichdaarinzettenvoordebevorderingvanbespreekbaarheideneenveiligecultuurhttpswwwsamensterkzonderstigmanlover-onsambassadeurs
LocusLocusiseenin2011opgerichtpubliek-privaatnetwerkvanbedrijvengemeentenenSW-bedrijvendathelptmensenmeteenafstandtotdearbeidsmarktopeenduurzamemanierintezettenhttpwwwlocusnetwerknl
34
De Normaalste ZaakDeNormaalsteZaakiseennetwerkvankleinereengroterewerkgeversdiestrevennaarlsquoinclusiefondernemenrsquoOpwwwdenormaalstezaaknlzijnondermeeroverzichtentevindenvanregelingenvoorwerkgeversdiewerknemersmeteenarbeidsbeperkingindienstnemenwwwdenormaalstezaaknl
Onbeperkt OndernemenDewebsitewwwonbeperktondernemencombevatvoorbeeldentipsenhandreikingenvoorwerkgeversdiearbeidsgehandicaptenindienstwillennemenOokdebegeleidingdaarvankomtnadrukkelijkaanbodwwwonbeperktondernemencom
Begeleidingskaarten psychische beperkingDeBegeleidingskaartengevensnelinzichtindegedragskenmerkenvandemedewerkermeteenpsychischebeperking(watzieik)enhoedaarhetbestmeeomgegaankanworden(watdoeik)EriseenversievoordewerkgevereneenversievoordebegeleidervanSocialeWerkvoorzieningofWerkbedrijfDekaartenzijnontwikkelddoorSBCMhttpswwwsbcmnlfileadminsbcm_datasectorenduurzame_banenbegeleidingskaarten_interactief_defpdf
HandreikingenSBCMheefthandreikingenontwikkeldomdeongeschrevenregelsineenbedrijfinzichtelijktemakenDoorvoorafinformatietekrijgenkandenieuwecollegazichgedragenzoalsdatbijdewerkgevergebruikelijkisHetisteoverwegenomwerkgeversopdezedocumententewijzenalszekandidatenmeteenpsychischebeperkingindienstnemen
httpswwwsbcmnlfileadminsbcm_dataproductenduurzaam_werkverbandproductendownloadsHandreiking_aan_het_werk_met_nieuwe_collegas_interactief_defpdf
httpswwwsbcmnlfileadminsbcm_dataproductenduurzaam_werkverbandproductendownloadsSBCM_Checklist_Spelregels_werkgeverpdf
httpswwwsbcmnlfileadminsbcm_dataproductenduurzaam_werkverbandproductendownloadshandreiking_begeleiding_op_de_werkvloerpdf
Harrie en WerkmaatHarrieisbedachtdoorCNVJongerenEenlsquoHarriersquoiseendirectecollegavaneenwerknemermeteenbeperkingdieoptreedtalsbegeleiderHarriestaatvoorHulpvaardigAlertRealistischRustigInstruerendenEerlijkhttpwwwikbenharrienl
SBCMenFNVhebbeneenvergelijkbaaraanbodontwikkeldalsdeHarrienamelijkdeWerkmaatZiehttpswwwsbcmnlproductenduurzaam-werkverbandproductenmaatjes-voor-medewerkers-met-arbeidsbeperkinghtmlL=0
35
Centrum Inclusieve ArbeidsorganisatieHetCentrumInclusieveArbeidsorganisatie(CIAO)eeninitiatiefvandeUniversiteitMaastrichtenUWVzetzichinomarbeidsplaatsenteontwerpenbijreguliereorganisatiesvoormensenmeteenafstandtotdearbeidsmarktookvoormensenmetpsychischeaandoeningenDaarbijwordtdemethodiekInclusiefHerontwerpvanWerk(IHW)toegepasthttpwwwinclusievearbeidsorganisatieorg
httpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgmethoden-instrumenteninclusief-herontwerp-van-werk
VanuitdieinvalshoekisdeMaastrichtseWerkcapaciteitMonitor(MWcopyM)aangepastvoorgebruikdoorGGZ-trajectbegeleidersDeMWcopyMiseenhulpmiddelvoorhetschattenenmonitorenvandewerkcapaciteitvanmensenmeteenernstigepsychischeaandoening(EPA)ensteltbegeleidersinstaathetfunctionerenophetwerktebesprekenhttpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgmethoden-instrumentenmaastrichtse-werkcapaciteit-monitor
HetartikellsquoLendingaHelpingHandatWorkAMultilevelInvestigationofProsocialMotivationInclusiveClimateandInclusiveBehaviorrsquogaatinopdenoodzaakvanlsquoinclusiefgedragrsquovanindividuelewerknemersmaarookteamsendegehelearbeidsorganisatievooreensoepeleintegratievanwerknemersmet(psychischeofandere)beperkingenhttpslinkspringercomarticle101007s10926-016-9680-z
Tips van Samen Sterk Zonder Stigma voor de advisering van werkgeversbull Praatmetinplaatsvanoverbull Leerdesignalenherkennenbull Focusopwatjekuntbeiumlnvloedenbull Creeumlereenveiligewerksfeerbull Pakdeoorzakenvanstressaanbull Blijfingesprekingevalvanziektenbull Helpcollegarsquosermeeomgaanbull Weesalertopnegatiefgedraghttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagestigma_en_de_benadering_van_werkgeverspdfoverlay-context
36
6Stigma
Inhoudbull Stigma en zelfstigma 37bull Stigma bestrijden 37 bull Handboek destigmatisering bij psychische aandoeningen 38 bull Destigmatiseringsinterventies 38bull Empowerment en doorbreken zelfstigma 38bull Samen Sterk Zonder Stigma 38 bull Werkambassadeurs 39bull Kennisthema stigma van Kenniscentrum Phrenos 39bull Vertellen of verzwijgen 39bull Tips 40
37
6StigmaEen van de grootste obstakels op weg naar werk is het stigma dat rust op psychische aandoeningen Stigma in de samenleving bij werkgevers en toekomstige collegarsquos Maar soms ook bij professionals en begeleiders En niet in het minst bij de persoon zelf zelfstigma Wat weten we over stigma en hoe daarmee om te gaan
Destigmatisering Drie gouden regels voor professionalsbullNeemeenopenhoudingaantegenoverdeclieumlntbullZorgdatjeenigekennishebtoverstigmaendestigmatiseringbullPleegreflectieopjeeigenaannames
Stigma en zelfstigmaZorsquon40vandeNederlanderskrijgtzelftemakenmeteenpsychischeaandoeningenTochbrengtheteenstigmametzichmeeDatleidttoteenkleinerekansopwerk90vandemensenmeteenpsychischeaandoeningzegtlasttehebbenvandegevolgenvanhetstigmazoblijktuitonderzoekDiegevolgenzijnminderkansopwerkminderzelfvertrouweneennegatiefzelfbeeldenzelfssociaalisolementEenderdetoteenkwartvandebetrokkenenvoeltzichgediscrimineerdofoneerlijkbehandeldDatleidterbij20toeervanaftezienwerktezoekenofeenopleidingtegaandoenHetstigmadatdebuitenwereldoplegtwordtvaakeigengemaaktdoordebetrokkeneHetstigmawordtgeiumlnternaliseerdenerontstaateenzelfstigmaDitisextraschadelijkEenstigmazouiemandnogkunnenmotiverenomhettegendeeltebewijzenMaarbijeenzelfstigmaverzetiemandzichnietmeertegenhetstigmahttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsstigma
HetartikellsquoHowandwhenstereotypesrelatetoinclusivebehaviortowardpeoplewithdisabilitiesrsquogaatinopdegevolgenvannegatievestereotypenenhoudingenvanwerkgeversenwerknemerstenopzichtevanwerknemersmetbeperkingen(waarondepsychischeaandoeningen)httpwwwtandfonlinecomdoiabs1010800958519220151072105
Stigma bestrijdenInparagraaf36vanhetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquoeencompactoverzichtvanhoestigmakanwordentegengegaanhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
IndelsquoWerkwijzerPsychischeaandoeningenenlichteverstandelijkebeperkingenHandboekvoormaatwerkbijhetbegeleidennaarwerkrsquogaatparagraaf23overhetwakenvoorstigmatiseringDaarinondermeertipshoetehandelenalsbegeleiderOokbegeleiderskunnenzichnietaltijdonttrekkenaanhetdenkeninstereotypenalshetgaatompsychischeaandoeningenBijvoorbeelddoorerautomatischvanuittegaandatwerknietaandeordeisofandershooguitsimpelwerkofonbetaaldwerkZiebijvoorbeeldhoofdstuk1enparagraaf22vandeWerkwijzerRe-integratievanklantenmetpsychischeaandoeningenhttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--waak-voor-stigmatisering
38
Hoe kun je als begeleider destigmatisering bevorderen Tips van Dorien Verhoeven van Samen Sterk Zonder Stigmabull Weetdaterzoietsalsstigmaenzelfstigmaisendathet
heelvaakvoorkomtbull Zorgdatjeenigekennishebtoverstigmaendewerking
ervanbull Weesjebewustvanjeeigenideeeumlnen(voor)oordelenKijk
daareerlijknaarbull WeethoejeeengesprekaangaatmetdeclieumlntBiedt
openingenlaatmerkendatjeopenstaatbegriphebtetcbull Probeersamenmetdeclieumlnttoteenoplossingtekomen
bijvoorbeeldoverdevraagopenheidtegevenaaneen(potentieumlle)werkgeverofniet
bull GebruikwaarmogelijkmethodiekenzoalsCORAL(zieeldersindezenieuwsbrief)
bull Nodigeenvanonzewerkambassadeursuitomtevertellenoverzijnofhaarervaringenmetstigmaophetwerkenhoedaarmeeomtegaan
httpswwwsamenvoordeklantnlnieuwssamen-sterk-zonder-stigma
Handboek destigmatisering bij psychische aandoeningenDithandboekbiedtveeloverzichteninzichtoverhoestigmatebestrijdenHethandboekisalleenindrukofalse-boektekoopbijdeuitgeverennietopinternetbeschikbaarWeeghelJvanPijnenborgMVanlsquotVeerJampKienhorstG(red)(2016)HandboekdestigmatiseringbijpsychischeaandoeningenPrincipesperspectievenenpraktijkenBussumCoutinhohttpsshopcoutinhonlstore_nlhandboek-destigmatisering-bij-psychische-aandoeningen-2027html
DestigmatiseringsinterventiesIndegeneriekemoduledestigmatiseringontwikkelddoorhetNetwerkKwaliteitsontwikkelingGGZondermeerinformatieoverdestigmatiseringsinterventiesenhandvattenvoorprofessionalsmaarookvoorclieumlntenzelfhttpwwwkwaliteitsontwikkelingggznlnetwerk
httpwwwkwaliteitsontwikkelingggznlprojectgenerieke-module-destigmatisering
Empowerment en doorbreken zelfstigmaEmpowermentvandeclieumlntkanhelpenhetzelfstigmatedoorbrekenDaarbijhelpenervaringsdeskundigenvanuiteengelijkwaardigepositie(ex-)clieumlntenomkeuzestemakenweerbijhunmotivatietekomenenteontdekkenwathunkwaliteitenenvaardighedenzijnenwatbijhenpasthttpswwwmovisienlpublicatiesnaar-hart-empowerment-deel-2
Samen Sterk Zonder StigmaDemissievanSamenSterkZonderStigma(SSZS)iseensamenlevingwaarinpsychischeproblematiekbespreekbaarisDatdoetSSZSondermeermethetprojectStigmaenWerkSSZSbiedtvoorlichtinghelptbijhetmakenvaneenplanvanaanpakorganiseertnetwerkenvanwerknemersmeteenpsychischeaandoeninginventariseertbestpracticesenontwikkeltinterventieshttpswwwsamensterkzonderstigmanl
39
VakbondenenondernemingsradenkunneneenbijdrageleverenaanhetbespreekbaarmakenvanpsychischeaandoeningenopdewerkvloerMogelijkhedendaartoewordenechterweinigbenutDitblijktuithetonderzoeklsquoPsychischeDiversiteitWerktvanSamenSterkzonderStigmaOmvakbondenenondernemingsradentehelpenmethetleverenvaneenbijdragezijnverschillendehulpmiddelenontwikkeldbull OnderzoekORampVakbondenPsychischeDiversiteitWerktbull ChecklistvoorOndernemingsradenbull FactsheetvoorOndernemingsradenbull Factsheetvoorvakbonden
WerkambassadeursDewerkambassadeurszijneeninitiatiefvanSamenSterkZonderStigmawerknemersmeteenpsychischeaandoeningdiewerkenbinnengewonebedrijvenenzichdaarinzettenvoordebevorderingvanbespreekbaarheideneenveiligecultuurhttpswwwsamensterkzonderstigmanlover-onsambassadeurs
httpswwwsamensterkzonderstigmanlverhalen
VeelvandeSSZS-ambassadeursverzorgenlezingenofpresentatiesZiehttpswwwsamensterkzonderstigmanlboek-een-ambassadeurverhalen_id=7442
Tips van ervaringsdeskundige Marieke van Keeken voor het aanpakken van stigmabull GanietvooronsdenkenmaarvraagengaingesprekEr
zijnallerleistereotypeninomloopdiedoorbreekjevooraldoorpersoonlijkcontact
bull PersoonlijkeervaringenmakenindrukindestrijdtegenstigmaVraagmensendiezelfkwetsbaarheidhebbenervarenomhunverhaaltedoenDatkaniemandzijnuitdeeigenorganisatiemaardewerkambassadeursvanSSZSkunnendatookdoen
bull ZorgvoorgoedeinformatieoverpsychischeaandoeningenenwerkHetisvaakeeneyeopenerdatbijnadehelftvandemenseninonslandooitzelfwordtgeconfronteerdmeteenpsychischprobleemEndateenaandoeninghelemaalnietalsvanzelfsprekendbetekentdatjenietkanwerken
LeeshaarverhaallsquoHoeikmijnzelfstigmadoorbrakrsquohttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwshoe-ik-mijn-zelfstigma-doorbrak
Kennisthema stigma van Kenniscentrum PhrenosFeitencijfersenontwikkelingenrondstigmaendestigmatiseringhttpwwwkenniscentrumphrenosnlkennisthemasstigma
Vertellen of verzwijgenIsopenheidovereenaandoeningverstandigofnietBijvoorbeeldineensollicitatieprocedureofophetwerkOpenheidishetideaalmaarindepraktijknietaltijdverstandigKenniscentrumPhrenosheefteenbrochureeninterventieomeengefundeerdeafwegingtemakenonderdetitelCORAL(concealorreveal)httpswwwkenniscentrumphrenosnlwp-contentuploads201506CORAL-NL_defpdf
40
SamenSterkzonderStigmaKenniscentrumPhrenosenTranzoTilburgUniversityontwikkelendezeaanpakverderwaarbijhetmeerwordttoegespitstopdeNederlandsesituatiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsverzwijgen-vertellen-coralnl-helpt
httpwwwkenniscentrumphrenosnldienstenprojecten-2doorontwikkeling-coral
TIPS bull Leg contactAngstenonbekendheidspeleneengroterolbijhetinstandhoudenvanstigmatiseringDaaromhelptcontactleggenmetmensenmeteenpsychischeaandoeninghetbesteomdestigmarsquosteverminderenDemanierwaaropjealsklantmanagercontactmaaktbepaaltofjestigmarsquosversterktofjuistvermindert(lsquoJamaarmetborderlinekunjetochnietmetkinderenwerkenrsquo)AlleenbegripvoleerlijkengelijkwaardigcontactvermindertstigmarsquosEnhetcreeumlerteenopenenveiligesfeerwaarindoorvragenstellenmeerbegripontstaat
bull Voorlichting en informatie over psychische aandoeningenErzijnveelverkeerdedenkbeeldenenmythes(lsquoautistenhebbengeengevoelrsquo)DoorjeteverdiepenindeverschillendepsychischeaandoeningenkrijgjeeenrealistischerbeeldOokklantenzelfbaserenzichvaakoponjuistedenkbeeldenenleggenzichzelfdaarmeeonnodigebeperkingenop
bull Zie psychische aandoeningen als deel van een continuuumlmWanneerjemensenmeteenpsychischeaandoeningzwart-wittegenovergezondemensenzetlijkenzevervanjeaftestaanMaariedereenheeftwelpsychischekwetsbaarheden
alsspreekangstofeenaanlegvoorsomberheidWanneerjepsychischeklachtenenkwetsbaarhedenzietalssymptomenopeenspectrumwaarjehogerenlagerkuntscorenisdatminderstigmatiserend
bull Maak vooroordelen en stigmarsquos bespreekbaar ook als begeleidersonderling
bull Gebruik het ICF-raamwerk om de gehele persoon in beeld te krijgen en niet alleen zijn of haar aandoeninghttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--waak-voor-stigmatisering
41
7Ervarings-deskundigen en clieumlnten
Inhoudbull Betrokkenheid clieumlnten en ervarings- deskundigen bij regionale plannen 42bull Landelijke Clieumlntenraad 43bull MIND 43bull Landelijk Platform GGZ 43bull Routewijzer naar werk 43bull Evaluatietool re-integratie 43bull Ervaringsdeskundigen 43bull Verhalen van ervaringsdeskundigen 44bull WerkWeb-Autisme 44bull Howie the Harp 44bull Tips van LPGGZ 44
42
7Ervarings-deskundigenenclieumlntenDoor clieumlntenraden clieumlntenorganisaties en ervarings-deskundigen te betrekken en met hen samen te werken kunnen professionals vanuit de GGZ en Werk amp Inkomen effectiever werken aan herstel en re-integratie Clieumlntenraden hebben een wettelijke basis in het kader van clieumlntenparticipatie Clieumlntenorganisaties zijn er op landelijk regionaal en lokaal niveau Zij ontplooien meerdere activiteiten zoals informeren lotgenotencontacten belangenbehartiging hersteltrajecten en het opbouwen van ervaringsdeskundigheid onder meer via opleidingen
Betrokkenheid clieumlnten en ervaringsdeskundigen bij regionale plannenInderegionalewerkateliersisveelgesprokenovermeerenbeterbetrekkenvanclieumlntenenervaringsdeskundigenZiehetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquometnameparagraaf26en28httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
IndeFrieseprojectgroepziteenclieumlntvertegenwoordigerdiezelfervaringsdeskundigeisverbondenaanhetHerstelcentrumFrieslandHijgeeftooktrainingenaandeprofessionalsBovendien
gaatderegioookeenreeksoverleggentebeleggenvoorclieumlntenDezezullenbegeleidwordendooreenervaringsdeskundigevanuithetHerstelcentrumhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
InhetprojectplanvanHollandRijnlandisveelaandachtvoorervaringsdeskundigheidendebetrokkenheidvanclieumlntenInLeidenbestaatallangeretijdStichtingZonwaarinervaringsdeskundigenzijnvertegenwoordigdErvaringsdeskundigenadviserenwaarnodigdegemeenteenuitvoerderszoalsklantmanagersOokverzorgenzijregelmatigtrainingenDaarnaastisStichtingPlatformSamenwerkenbetrokkenbijderegionalesamenwerkingZijorganiserenonderanderedialoogtafelsHierwordtdoorgepraatoverdebetekenisvanwerkvoorduurzaamherstelBeideorganisatieszullenookindearbeidsmarktregioHollandRijnlandactiefwordenzoalsopgenomeninhetplanvanaanpakvanderegioClieumlntenenclieumlntenorganisatieshebbeneenbelangrijkeplekgekregeninhetregionaleplanvanaanpakZoiservoorzieninmaatjesvoorclieumlntenWethouderMarleenDamenvanLeidenldquoZorsquonmaatjeziettochweeranderedingendaneenprofessionalHijofzijheeftookeenandererolendatkanelkaargoedaanvullenrdquohttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsbouw-samenwerking-op-vanuit-de-praktijk-en-niet-vanaf-de-bestuurstafels
43
Landelijke ClieumlntenraadDeLandelijkeClieumlntenraad(LCR)isingesteldbijwet(SUWI)omdeclieumlntenparticipatieinhetveldvanWerkampInkomenvormtegevenDeLCRisdekoepelvanlokaleenregionaleclieumlntenradenbijgemeentenenUWVhttpwwwlandelijkeclientenraadnl
MINDMINDisin2016ontstaanenwilpsychischeproblemenvoorkomenenmensendiehiermeetemakenhebbenondersteunenDitdoetMinddoorinformatietebiedenonderzoektedoenprojectenuittevoerenenactietevoerenSamenmetclieumlnten-enfamilieorganisatiesmaatschappelijkeorganisatiesonderzoekersambassadeursendonateursMINDiseeninitiatiefvanFondsPsychischeGezondheidKorrelatieenhetLandelijkPlatformGGZhttpswijzijnmindnl
Landelijk Platform GGZMINDLandelijkPlatformPsychischeGezondheid(voorheenLandelijkPlatformGGZLPGGZ)isdekoepelvanenvoorongeveertwintigclieumlnten-enfamilieorganisatiesindeGGZOpdesiteiseenoverzichttevindenvanregionaleclieumlntenorganisaties(RCOrsquos)clieumlntinitiatievenenprojectenViaRCOrsquoszijnervaringsdeskundigentevindenhttpwwwplatformggznllpggz
Routewijzer naar werkDeRoutewijzeriseenwebsitevanhetLandelijkPlatformGGZendeLandelijkeClieumlntenraad(LCR)Opdezesitekunnenclieumlntenallerhanderelevanteinformatievindenhttpwwwroutewijzernaarwerknl
Evaluatietool re-integratieDeEvaluatietoolre-integratieiseeninstrument(vragenlijst)datisgemaaktdoorhetVerwey-JonkerInstituutinopdrachtvandeLandelijkeClieumlntenraadenMINDHetgeeftdeclieumlntenraadinzichtinhoeUWVengemeentendebegeleidingvanpsychischkwetsbaremensenvormgevenwwwevaluatieggzenwerknl
ErvaringsdeskundigenErvaringsdeskundigenzijnalshetwarebovenhuneigenproblematiekuitgestegenZijkunnennuttigeadviezengevenaanprofessionalsSommigeervaringsdeskundigenzijnopgeleiddoordeGGZomeencoachenderoltespelenErvaringsdeskundigenzijntevindenviahetLPGGZmaarookviaregionaleclieumlntenorganisaties(RCOrsquos)enfamilieorganisatiesdeNederlandseVerenigingvoorAutisme(NVA)GGZ-instellingenofdehulplijnPandorahttpwwwplatformggznllpggz
lsquoErbestaateeneendimensionaalenstereotiepbeeldvanmensenmeteenpsychischeaandoeningMaarinwerkelijkheidisiedereenandersenzijndezeklantenerinallerleisoortenenmatenmetallerleiredenenenachtergrondenengevolgenvanhunaandoeningEengoedemanieromklantmanagersmeergripopdematerietegevenisdoorervaringsdeskundigeninteschakelenDeregionaleclieumlntenorganisatie(RCO)mobiliseertentraintervaringsdeskundigevrijwilligersomvoorlichtingtegevenaanklantmanagersZijvragennuvakeradviesEencursusvoormanagerswasookzeernuttigrsquoEen gemeentelijke beleidsmedewerker en ervaringsdeskundig
44
lsquoVeelklantmanagersvullenhetvoordeklantinindeluwtehoudenTerwijlerheelwatclieumlntenmetpsychischeproblematiekzijnvoorwiehetgoedisomtewerkenendiegraagwillenwerkenDepsychischeaandoeningislangnietaltijdoverdegehelelinieinvaliderendWerkhelptomeigenkrachtteontwikkelenenkanbijdragenaanhersteldoorweergeloofteontwikkelenindeeigencompetentiesensociaalenmaatschappelijkbetrokkentezijnErvaringsdeskundigheidhelptbijhetzoekennaardejuistewerk(ervarings)plekrsquoEen projectcooumlrdinator van ZONactief en ervaringsdeskundige
Verhalen van ervaringsdeskundigenDesiteUWVperspectiefiseenplatformvoorendoormensenmeteenarbeidsongeschiktheidsuitkeringHieropverhalenvlogsenvideorsquosonderandereditverhaaloverwerkenmetautismehttpsperspectiefuwvnlartikelendroom-wordt-waarheid
WerkWeb-AutismeHetprojectlsquoWerkWeb-AutismersquodateeninitiatiefisvanmeerdereorganisatieswaaronderdeNederlandseVerenigingvoorAutismebeoogteenzelfmanagementmethodiekteontwikkelenomnormaal-tothoogbegaafdemensenmetautismesamenmetbetrokkenprofessionalsteondersteunenbijhetvindenenbehoudenvanwerkdatgoedbijhenpastDemethodiekgeeftinzichtindeeigeneffectiviteiteigenregietalentenenvoorkeurenDitzijnbelangrijkevoorwaardenvoorduurzamearbeidsparticipatiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsnieuwsbrief-samenwerking-ggz-en-wi-november-verschenen
Howie the HarpHowietheHarpiseengoedvoorbeeldvaneenopleidingtotervaringsdeskundigeDenaamisgebaseerdopdebijnaamvandeAmerikaanHowardGelddienaeenverblijfinpsychiatrischeinstellingenhetpeer-to-peer-conceptbedachtmensenmeteenpsychiatrischegeschiedeniszettenhunlevenservaringentalenteninomelkaarteondersteuneninhunherstelPameijereeninstellingvoormensenmeteenverstandelijkeofpsychiatrischebeperkinghaaldehetconceptnaarNederlandwwwhowietheharpnl
TIPS VAN LPGGZHetLPGGZdoetdevolgendeaanbevelingenaangemeentenbullKijkgoedwateenklantkanGebruikdebeschikbareondersteuningMaakgebruikvaninterventieszoalsjobcarvingbullWeesalertopeenstigmaookbijjezelfalsklantmanagerbullOnderschathetzelfstigmavanveelklantennietbullPasaanpakkengerichtopempowermenttoebullMaakgebruikvanervaringsdeskundigendiezijnopgeleiddoordeGGZomeencoachenderoltespelenZetheninalsadviseurbijdeteamsMaakhuninbrengstructureel
Colofon
DeroutekaartpsychischeaandoeningenenwerkVersie2november2017
DezeroutekaartiseenproductvandeProgrammaraadHetisonderdeelvanhetKennisnetwerkSamenwerking
GGZenWerkampInkomen
Deroutekaartgeefteenstandvanzakeneind2017weerNieuweontwikkelingeneninformatiewillenwegraag
opnemenUwsuggestiesvooraanvullingenkuntumailennaar
helpdeskimpulssamenvoordeklantnl
Samen vernieuwen we de dienstverlening aan werkgevers en werkzoekenden
33
BanenafspraakInhetSociaalAkkoordisvastgelegddatwerkgevers125000extrabanenvoormensenmeteenarbeidsbeperkingmoetencreeumlrenwaarvan25000bijdeoverheiden100000inhetbedrijfslevenDeafsprakentussensocialepartnersenkabinetzijnookvastgelegdindeWetbanenafspraakenquotumarbeidsbeperkten(WetBQA)httpswwwsamenvoordeklantnlwettenbanenafspraak
httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlageofficiele_versie_kennisdocument_wet_banenafspraak_en_quotum_arbeidsbeperkten_-_zomer_2017pdfoverlay-context=
httpswwwsamenvoordeklantnlwetten
DoelgroepregisterHetdoelgroepregisterbevatkandidatendieinaanmerkingkomenvoordebanenafspraakofdiemetanderewoordenmeetellenvoorhetbehalenvandeafgesprokenaantallenVoorwerkgeverskanhetvanbelangzijnomiemandvanuithetdoelgroepregisterteplaatsenomzoaanbijtedragenaanhetrealiserenvandeverplichtingenhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwskennisdocumenten-geactualiseerd
Samen Sterk Zonder StigmaSamenSterkZonderStigmazetzichinvoorzichinvooreensamenlevingwaariniedereenopenkanzijnoverpsychischeaandoeningenBespreekbaarheidvanpsychischeaandoeningenophetwerkleidttoteerderhulpzoekenminderziekteverzuimgrotereproductiviteitenminderpresenteiumlsme(menisaanwezigmaar
doetnietsnuttigsmeer)watookveelvoordelenvoordewerkgeveropleverthttpswwwsamensterkzonderstigmanlgclid=CIzNpJLFjdMCFQaVGwod-1oMdA
DorienVerhoevenvandeStichtingSamenSterkZonderStigmahieldop12april2017eenpresentatieoverstigmaendebenaderingvanwerkgevershttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagestigma_en_de_benadering_van_werkgeverspdfoverlay-context
ZieookparagraafoverSSZSinhoofdstuk6pagina38
WerkambassadeursDewerkambassadeurszijneeninitiatiefvanSamenSterkZonderStigmawerknemersmeteenpsychischeaandoeningdiewerkenbinnengewonebedrijvenenzichdaarinzettenvoordebevorderingvanbespreekbaarheideneenveiligecultuurhttpswwwsamensterkzonderstigmanlover-onsambassadeurs
LocusLocusiseenin2011opgerichtpubliek-privaatnetwerkvanbedrijvengemeentenenSW-bedrijvendathelptmensenmeteenafstandtotdearbeidsmarktopeenduurzamemanierintezettenhttpwwwlocusnetwerknl
34
De Normaalste ZaakDeNormaalsteZaakiseennetwerkvankleinereengroterewerkgeversdiestrevennaarlsquoinclusiefondernemenrsquoOpwwwdenormaalstezaaknlzijnondermeeroverzichtentevindenvanregelingenvoorwerkgeversdiewerknemersmeteenarbeidsbeperkingindienstnemenwwwdenormaalstezaaknl
Onbeperkt OndernemenDewebsitewwwonbeperktondernemencombevatvoorbeeldentipsenhandreikingenvoorwerkgeversdiearbeidsgehandicaptenindienstwillennemenOokdebegeleidingdaarvankomtnadrukkelijkaanbodwwwonbeperktondernemencom
Begeleidingskaarten psychische beperkingDeBegeleidingskaartengevensnelinzichtindegedragskenmerkenvandemedewerkermeteenpsychischebeperking(watzieik)enhoedaarhetbestmeeomgegaankanworden(watdoeik)EriseenversievoordewerkgevereneenversievoordebegeleidervanSocialeWerkvoorzieningofWerkbedrijfDekaartenzijnontwikkelddoorSBCMhttpswwwsbcmnlfileadminsbcm_datasectorenduurzame_banenbegeleidingskaarten_interactief_defpdf
HandreikingenSBCMheefthandreikingenontwikkeldomdeongeschrevenregelsineenbedrijfinzichtelijktemakenDoorvoorafinformatietekrijgenkandenieuwecollegazichgedragenzoalsdatbijdewerkgevergebruikelijkisHetisteoverwegenomwerkgeversopdezedocumententewijzenalszekandidatenmeteenpsychischebeperkingindienstnemen
httpswwwsbcmnlfileadminsbcm_dataproductenduurzaam_werkverbandproductendownloadsHandreiking_aan_het_werk_met_nieuwe_collegas_interactief_defpdf
httpswwwsbcmnlfileadminsbcm_dataproductenduurzaam_werkverbandproductendownloadsSBCM_Checklist_Spelregels_werkgeverpdf
httpswwwsbcmnlfileadminsbcm_dataproductenduurzaam_werkverbandproductendownloadshandreiking_begeleiding_op_de_werkvloerpdf
Harrie en WerkmaatHarrieisbedachtdoorCNVJongerenEenlsquoHarriersquoiseendirectecollegavaneenwerknemermeteenbeperkingdieoptreedtalsbegeleiderHarriestaatvoorHulpvaardigAlertRealistischRustigInstruerendenEerlijkhttpwwwikbenharrienl
SBCMenFNVhebbeneenvergelijkbaaraanbodontwikkeldalsdeHarrienamelijkdeWerkmaatZiehttpswwwsbcmnlproductenduurzaam-werkverbandproductenmaatjes-voor-medewerkers-met-arbeidsbeperkinghtmlL=0
35
Centrum Inclusieve ArbeidsorganisatieHetCentrumInclusieveArbeidsorganisatie(CIAO)eeninitiatiefvandeUniversiteitMaastrichtenUWVzetzichinomarbeidsplaatsenteontwerpenbijreguliereorganisatiesvoormensenmeteenafstandtotdearbeidsmarktookvoormensenmetpsychischeaandoeningenDaarbijwordtdemethodiekInclusiefHerontwerpvanWerk(IHW)toegepasthttpwwwinclusievearbeidsorganisatieorg
httpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgmethoden-instrumenteninclusief-herontwerp-van-werk
VanuitdieinvalshoekisdeMaastrichtseWerkcapaciteitMonitor(MWcopyM)aangepastvoorgebruikdoorGGZ-trajectbegeleidersDeMWcopyMiseenhulpmiddelvoorhetschattenenmonitorenvandewerkcapaciteitvanmensenmeteenernstigepsychischeaandoening(EPA)ensteltbegeleidersinstaathetfunctionerenophetwerktebesprekenhttpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgmethoden-instrumentenmaastrichtse-werkcapaciteit-monitor
HetartikellsquoLendingaHelpingHandatWorkAMultilevelInvestigationofProsocialMotivationInclusiveClimateandInclusiveBehaviorrsquogaatinopdenoodzaakvanlsquoinclusiefgedragrsquovanindividuelewerknemersmaarookteamsendegehelearbeidsorganisatievooreensoepeleintegratievanwerknemersmet(psychischeofandere)beperkingenhttpslinkspringercomarticle101007s10926-016-9680-z
Tips van Samen Sterk Zonder Stigma voor de advisering van werkgeversbull Praatmetinplaatsvanoverbull Leerdesignalenherkennenbull Focusopwatjekuntbeiumlnvloedenbull Creeumlereenveiligewerksfeerbull Pakdeoorzakenvanstressaanbull Blijfingesprekingevalvanziektenbull Helpcollegarsquosermeeomgaanbull Weesalertopnegatiefgedraghttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagestigma_en_de_benadering_van_werkgeverspdfoverlay-context
36
6Stigma
Inhoudbull Stigma en zelfstigma 37bull Stigma bestrijden 37 bull Handboek destigmatisering bij psychische aandoeningen 38 bull Destigmatiseringsinterventies 38bull Empowerment en doorbreken zelfstigma 38bull Samen Sterk Zonder Stigma 38 bull Werkambassadeurs 39bull Kennisthema stigma van Kenniscentrum Phrenos 39bull Vertellen of verzwijgen 39bull Tips 40
37
6StigmaEen van de grootste obstakels op weg naar werk is het stigma dat rust op psychische aandoeningen Stigma in de samenleving bij werkgevers en toekomstige collegarsquos Maar soms ook bij professionals en begeleiders En niet in het minst bij de persoon zelf zelfstigma Wat weten we over stigma en hoe daarmee om te gaan
Destigmatisering Drie gouden regels voor professionalsbullNeemeenopenhoudingaantegenoverdeclieumlntbullZorgdatjeenigekennishebtoverstigmaendestigmatiseringbullPleegreflectieopjeeigenaannames
Stigma en zelfstigmaZorsquon40vandeNederlanderskrijgtzelftemakenmeteenpsychischeaandoeningenTochbrengtheteenstigmametzichmeeDatleidttoteenkleinerekansopwerk90vandemensenmeteenpsychischeaandoeningzegtlasttehebbenvandegevolgenvanhetstigmazoblijktuitonderzoekDiegevolgenzijnminderkansopwerkminderzelfvertrouweneennegatiefzelfbeeldenzelfssociaalisolementEenderdetoteenkwartvandebetrokkenenvoeltzichgediscrimineerdofoneerlijkbehandeldDatleidterbij20toeervanaftezienwerktezoekenofeenopleidingtegaandoenHetstigmadatdebuitenwereldoplegtwordtvaakeigengemaaktdoordebetrokkeneHetstigmawordtgeiumlnternaliseerdenerontstaateenzelfstigmaDitisextraschadelijkEenstigmazouiemandnogkunnenmotiverenomhettegendeeltebewijzenMaarbijeenzelfstigmaverzetiemandzichnietmeertegenhetstigmahttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsstigma
HetartikellsquoHowandwhenstereotypesrelatetoinclusivebehaviortowardpeoplewithdisabilitiesrsquogaatinopdegevolgenvannegatievestereotypenenhoudingenvanwerkgeversenwerknemerstenopzichtevanwerknemersmetbeperkingen(waarondepsychischeaandoeningen)httpwwwtandfonlinecomdoiabs1010800958519220151072105
Stigma bestrijdenInparagraaf36vanhetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquoeencompactoverzichtvanhoestigmakanwordentegengegaanhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
IndelsquoWerkwijzerPsychischeaandoeningenenlichteverstandelijkebeperkingenHandboekvoormaatwerkbijhetbegeleidennaarwerkrsquogaatparagraaf23overhetwakenvoorstigmatiseringDaarinondermeertipshoetehandelenalsbegeleiderOokbegeleiderskunnenzichnietaltijdonttrekkenaanhetdenkeninstereotypenalshetgaatompsychischeaandoeningenBijvoorbeelddoorerautomatischvanuittegaandatwerknietaandeordeisofandershooguitsimpelwerkofonbetaaldwerkZiebijvoorbeeldhoofdstuk1enparagraaf22vandeWerkwijzerRe-integratievanklantenmetpsychischeaandoeningenhttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--waak-voor-stigmatisering
38
Hoe kun je als begeleider destigmatisering bevorderen Tips van Dorien Verhoeven van Samen Sterk Zonder Stigmabull Weetdaterzoietsalsstigmaenzelfstigmaisendathet
heelvaakvoorkomtbull Zorgdatjeenigekennishebtoverstigmaendewerking
ervanbull Weesjebewustvanjeeigenideeeumlnen(voor)oordelenKijk
daareerlijknaarbull WeethoejeeengesprekaangaatmetdeclieumlntBiedt
openingenlaatmerkendatjeopenstaatbegriphebtetcbull Probeersamenmetdeclieumlnttoteenoplossingtekomen
bijvoorbeeldoverdevraagopenheidtegevenaaneen(potentieumlle)werkgeverofniet
bull GebruikwaarmogelijkmethodiekenzoalsCORAL(zieeldersindezenieuwsbrief)
bull Nodigeenvanonzewerkambassadeursuitomtevertellenoverzijnofhaarervaringenmetstigmaophetwerkenhoedaarmeeomtegaan
httpswwwsamenvoordeklantnlnieuwssamen-sterk-zonder-stigma
Handboek destigmatisering bij psychische aandoeningenDithandboekbiedtveeloverzichteninzichtoverhoestigmatebestrijdenHethandboekisalleenindrukofalse-boektekoopbijdeuitgeverennietopinternetbeschikbaarWeeghelJvanPijnenborgMVanlsquotVeerJampKienhorstG(red)(2016)HandboekdestigmatiseringbijpsychischeaandoeningenPrincipesperspectievenenpraktijkenBussumCoutinhohttpsshopcoutinhonlstore_nlhandboek-destigmatisering-bij-psychische-aandoeningen-2027html
DestigmatiseringsinterventiesIndegeneriekemoduledestigmatiseringontwikkelddoorhetNetwerkKwaliteitsontwikkelingGGZondermeerinformatieoverdestigmatiseringsinterventiesenhandvattenvoorprofessionalsmaarookvoorclieumlntenzelfhttpwwwkwaliteitsontwikkelingggznlnetwerk
httpwwwkwaliteitsontwikkelingggznlprojectgenerieke-module-destigmatisering
Empowerment en doorbreken zelfstigmaEmpowermentvandeclieumlntkanhelpenhetzelfstigmatedoorbrekenDaarbijhelpenervaringsdeskundigenvanuiteengelijkwaardigepositie(ex-)clieumlntenomkeuzestemakenweerbijhunmotivatietekomenenteontdekkenwathunkwaliteitenenvaardighedenzijnenwatbijhenpasthttpswwwmovisienlpublicatiesnaar-hart-empowerment-deel-2
Samen Sterk Zonder StigmaDemissievanSamenSterkZonderStigma(SSZS)iseensamenlevingwaarinpsychischeproblematiekbespreekbaarisDatdoetSSZSondermeermethetprojectStigmaenWerkSSZSbiedtvoorlichtinghelptbijhetmakenvaneenplanvanaanpakorganiseertnetwerkenvanwerknemersmeteenpsychischeaandoeninginventariseertbestpracticesenontwikkeltinterventieshttpswwwsamensterkzonderstigmanl
39
VakbondenenondernemingsradenkunneneenbijdrageleverenaanhetbespreekbaarmakenvanpsychischeaandoeningenopdewerkvloerMogelijkhedendaartoewordenechterweinigbenutDitblijktuithetonderzoeklsquoPsychischeDiversiteitWerktvanSamenSterkzonderStigmaOmvakbondenenondernemingsradentehelpenmethetleverenvaneenbijdragezijnverschillendehulpmiddelenontwikkeldbull OnderzoekORampVakbondenPsychischeDiversiteitWerktbull ChecklistvoorOndernemingsradenbull FactsheetvoorOndernemingsradenbull Factsheetvoorvakbonden
WerkambassadeursDewerkambassadeurszijneeninitiatiefvanSamenSterkZonderStigmawerknemersmeteenpsychischeaandoeningdiewerkenbinnengewonebedrijvenenzichdaarinzettenvoordebevorderingvanbespreekbaarheideneenveiligecultuurhttpswwwsamensterkzonderstigmanlover-onsambassadeurs
httpswwwsamensterkzonderstigmanlverhalen
VeelvandeSSZS-ambassadeursverzorgenlezingenofpresentatiesZiehttpswwwsamensterkzonderstigmanlboek-een-ambassadeurverhalen_id=7442
Tips van ervaringsdeskundige Marieke van Keeken voor het aanpakken van stigmabull GanietvooronsdenkenmaarvraagengaingesprekEr
zijnallerleistereotypeninomloopdiedoorbreekjevooraldoorpersoonlijkcontact
bull PersoonlijkeervaringenmakenindrukindestrijdtegenstigmaVraagmensendiezelfkwetsbaarheidhebbenervarenomhunverhaaltedoenDatkaniemandzijnuitdeeigenorganisatiemaardewerkambassadeursvanSSZSkunnendatookdoen
bull ZorgvoorgoedeinformatieoverpsychischeaandoeningenenwerkHetisvaakeeneyeopenerdatbijnadehelftvandemenseninonslandooitzelfwordtgeconfronteerdmeteenpsychischprobleemEndateenaandoeninghelemaalnietalsvanzelfsprekendbetekentdatjenietkanwerken
LeeshaarverhaallsquoHoeikmijnzelfstigmadoorbrakrsquohttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwshoe-ik-mijn-zelfstigma-doorbrak
Kennisthema stigma van Kenniscentrum PhrenosFeitencijfersenontwikkelingenrondstigmaendestigmatiseringhttpwwwkenniscentrumphrenosnlkennisthemasstigma
Vertellen of verzwijgenIsopenheidovereenaandoeningverstandigofnietBijvoorbeeldineensollicitatieprocedureofophetwerkOpenheidishetideaalmaarindepraktijknietaltijdverstandigKenniscentrumPhrenosheefteenbrochureeninterventieomeengefundeerdeafwegingtemakenonderdetitelCORAL(concealorreveal)httpswwwkenniscentrumphrenosnlwp-contentuploads201506CORAL-NL_defpdf
40
SamenSterkzonderStigmaKenniscentrumPhrenosenTranzoTilburgUniversityontwikkelendezeaanpakverderwaarbijhetmeerwordttoegespitstopdeNederlandsesituatiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsverzwijgen-vertellen-coralnl-helpt
httpwwwkenniscentrumphrenosnldienstenprojecten-2doorontwikkeling-coral
TIPS bull Leg contactAngstenonbekendheidspeleneengroterolbijhetinstandhoudenvanstigmatiseringDaaromhelptcontactleggenmetmensenmeteenpsychischeaandoeninghetbesteomdestigmarsquosteverminderenDemanierwaaropjealsklantmanagercontactmaaktbepaaltofjestigmarsquosversterktofjuistvermindert(lsquoJamaarmetborderlinekunjetochnietmetkinderenwerkenrsquo)AlleenbegripvoleerlijkengelijkwaardigcontactvermindertstigmarsquosEnhetcreeumlerteenopenenveiligesfeerwaarindoorvragenstellenmeerbegripontstaat
bull Voorlichting en informatie over psychische aandoeningenErzijnveelverkeerdedenkbeeldenenmythes(lsquoautistenhebbengeengevoelrsquo)DoorjeteverdiepenindeverschillendepsychischeaandoeningenkrijgjeeenrealistischerbeeldOokklantenzelfbaserenzichvaakoponjuistedenkbeeldenenleggenzichzelfdaarmeeonnodigebeperkingenop
bull Zie psychische aandoeningen als deel van een continuuumlmWanneerjemensenmeteenpsychischeaandoeningzwart-wittegenovergezondemensenzetlijkenzevervanjeaftestaanMaariedereenheeftwelpsychischekwetsbaarheden
alsspreekangstofeenaanlegvoorsomberheidWanneerjepsychischeklachtenenkwetsbaarhedenzietalssymptomenopeenspectrumwaarjehogerenlagerkuntscorenisdatminderstigmatiserend
bull Maak vooroordelen en stigmarsquos bespreekbaar ook als begeleidersonderling
bull Gebruik het ICF-raamwerk om de gehele persoon in beeld te krijgen en niet alleen zijn of haar aandoeninghttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--waak-voor-stigmatisering
41
7Ervarings-deskundigen en clieumlnten
Inhoudbull Betrokkenheid clieumlnten en ervarings- deskundigen bij regionale plannen 42bull Landelijke Clieumlntenraad 43bull MIND 43bull Landelijk Platform GGZ 43bull Routewijzer naar werk 43bull Evaluatietool re-integratie 43bull Ervaringsdeskundigen 43bull Verhalen van ervaringsdeskundigen 44bull WerkWeb-Autisme 44bull Howie the Harp 44bull Tips van LPGGZ 44
42
7Ervarings-deskundigenenclieumlntenDoor clieumlntenraden clieumlntenorganisaties en ervarings-deskundigen te betrekken en met hen samen te werken kunnen professionals vanuit de GGZ en Werk amp Inkomen effectiever werken aan herstel en re-integratie Clieumlntenraden hebben een wettelijke basis in het kader van clieumlntenparticipatie Clieumlntenorganisaties zijn er op landelijk regionaal en lokaal niveau Zij ontplooien meerdere activiteiten zoals informeren lotgenotencontacten belangenbehartiging hersteltrajecten en het opbouwen van ervaringsdeskundigheid onder meer via opleidingen
Betrokkenheid clieumlnten en ervaringsdeskundigen bij regionale plannenInderegionalewerkateliersisveelgesprokenovermeerenbeterbetrekkenvanclieumlntenenervaringsdeskundigenZiehetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquometnameparagraaf26en28httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
IndeFrieseprojectgroepziteenclieumlntvertegenwoordigerdiezelfervaringsdeskundigeisverbondenaanhetHerstelcentrumFrieslandHijgeeftooktrainingenaandeprofessionalsBovendien
gaatderegioookeenreeksoverleggentebeleggenvoorclieumlntenDezezullenbegeleidwordendooreenervaringsdeskundigevanuithetHerstelcentrumhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
InhetprojectplanvanHollandRijnlandisveelaandachtvoorervaringsdeskundigheidendebetrokkenheidvanclieumlntenInLeidenbestaatallangeretijdStichtingZonwaarinervaringsdeskundigenzijnvertegenwoordigdErvaringsdeskundigenadviserenwaarnodigdegemeenteenuitvoerderszoalsklantmanagersOokverzorgenzijregelmatigtrainingenDaarnaastisStichtingPlatformSamenwerkenbetrokkenbijderegionalesamenwerkingZijorganiserenonderanderedialoogtafelsHierwordtdoorgepraatoverdebetekenisvanwerkvoorduurzaamherstelBeideorganisatieszullenookindearbeidsmarktregioHollandRijnlandactiefwordenzoalsopgenomeninhetplanvanaanpakvanderegioClieumlntenenclieumlntenorganisatieshebbeneenbelangrijkeplekgekregeninhetregionaleplanvanaanpakZoiservoorzieninmaatjesvoorclieumlntenWethouderMarleenDamenvanLeidenldquoZorsquonmaatjeziettochweeranderedingendaneenprofessionalHijofzijheeftookeenandererolendatkanelkaargoedaanvullenrdquohttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsbouw-samenwerking-op-vanuit-de-praktijk-en-niet-vanaf-de-bestuurstafels
43
Landelijke ClieumlntenraadDeLandelijkeClieumlntenraad(LCR)isingesteldbijwet(SUWI)omdeclieumlntenparticipatieinhetveldvanWerkampInkomenvormtegevenDeLCRisdekoepelvanlokaleenregionaleclieumlntenradenbijgemeentenenUWVhttpwwwlandelijkeclientenraadnl
MINDMINDisin2016ontstaanenwilpsychischeproblemenvoorkomenenmensendiehiermeetemakenhebbenondersteunenDitdoetMinddoorinformatietebiedenonderzoektedoenprojectenuittevoerenenactietevoerenSamenmetclieumlnten-enfamilieorganisatiesmaatschappelijkeorganisatiesonderzoekersambassadeursendonateursMINDiseeninitiatiefvanFondsPsychischeGezondheidKorrelatieenhetLandelijkPlatformGGZhttpswijzijnmindnl
Landelijk Platform GGZMINDLandelijkPlatformPsychischeGezondheid(voorheenLandelijkPlatformGGZLPGGZ)isdekoepelvanenvoorongeveertwintigclieumlnten-enfamilieorganisatiesindeGGZOpdesiteiseenoverzichttevindenvanregionaleclieumlntenorganisaties(RCOrsquos)clieumlntinitiatievenenprojectenViaRCOrsquoszijnervaringsdeskundigentevindenhttpwwwplatformggznllpggz
Routewijzer naar werkDeRoutewijzeriseenwebsitevanhetLandelijkPlatformGGZendeLandelijkeClieumlntenraad(LCR)Opdezesitekunnenclieumlntenallerhanderelevanteinformatievindenhttpwwwroutewijzernaarwerknl
Evaluatietool re-integratieDeEvaluatietoolre-integratieiseeninstrument(vragenlijst)datisgemaaktdoorhetVerwey-JonkerInstituutinopdrachtvandeLandelijkeClieumlntenraadenMINDHetgeeftdeclieumlntenraadinzichtinhoeUWVengemeentendebegeleidingvanpsychischkwetsbaremensenvormgevenwwwevaluatieggzenwerknl
ErvaringsdeskundigenErvaringsdeskundigenzijnalshetwarebovenhuneigenproblematiekuitgestegenZijkunnennuttigeadviezengevenaanprofessionalsSommigeervaringsdeskundigenzijnopgeleiddoordeGGZomeencoachenderoltespelenErvaringsdeskundigenzijntevindenviahetLPGGZmaarookviaregionaleclieumlntenorganisaties(RCOrsquos)enfamilieorganisatiesdeNederlandseVerenigingvoorAutisme(NVA)GGZ-instellingenofdehulplijnPandorahttpwwwplatformggznllpggz
lsquoErbestaateeneendimensionaalenstereotiepbeeldvanmensenmeteenpsychischeaandoeningMaarinwerkelijkheidisiedereenandersenzijndezeklantenerinallerleisoortenenmatenmetallerleiredenenenachtergrondenengevolgenvanhunaandoeningEengoedemanieromklantmanagersmeergripopdematerietegevenisdoorervaringsdeskundigeninteschakelenDeregionaleclieumlntenorganisatie(RCO)mobiliseertentraintervaringsdeskundigevrijwilligersomvoorlichtingtegevenaanklantmanagersZijvragennuvakeradviesEencursusvoormanagerswasookzeernuttigrsquoEen gemeentelijke beleidsmedewerker en ervaringsdeskundig
44
lsquoVeelklantmanagersvullenhetvoordeklantinindeluwtehoudenTerwijlerheelwatclieumlntenmetpsychischeproblematiekzijnvoorwiehetgoedisomtewerkenendiegraagwillenwerkenDepsychischeaandoeningislangnietaltijdoverdegehelelinieinvaliderendWerkhelptomeigenkrachtteontwikkelenenkanbijdragenaanhersteldoorweergeloofteontwikkelenindeeigencompetentiesensociaalenmaatschappelijkbetrokkentezijnErvaringsdeskundigheidhelptbijhetzoekennaardejuistewerk(ervarings)plekrsquoEen projectcooumlrdinator van ZONactief en ervaringsdeskundige
Verhalen van ervaringsdeskundigenDesiteUWVperspectiefiseenplatformvoorendoormensenmeteenarbeidsongeschiktheidsuitkeringHieropverhalenvlogsenvideorsquosonderandereditverhaaloverwerkenmetautismehttpsperspectiefuwvnlartikelendroom-wordt-waarheid
WerkWeb-AutismeHetprojectlsquoWerkWeb-AutismersquodateeninitiatiefisvanmeerdereorganisatieswaaronderdeNederlandseVerenigingvoorAutismebeoogteenzelfmanagementmethodiekteontwikkelenomnormaal-tothoogbegaafdemensenmetautismesamenmetbetrokkenprofessionalsteondersteunenbijhetvindenenbehoudenvanwerkdatgoedbijhenpastDemethodiekgeeftinzichtindeeigeneffectiviteiteigenregietalentenenvoorkeurenDitzijnbelangrijkevoorwaardenvoorduurzamearbeidsparticipatiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsnieuwsbrief-samenwerking-ggz-en-wi-november-verschenen
Howie the HarpHowietheHarpiseengoedvoorbeeldvaneenopleidingtotervaringsdeskundigeDenaamisgebaseerdopdebijnaamvandeAmerikaanHowardGelddienaeenverblijfinpsychiatrischeinstellingenhetpeer-to-peer-conceptbedachtmensenmeteenpsychiatrischegeschiedeniszettenhunlevenservaringentalenteninomelkaarteondersteuneninhunherstelPameijereeninstellingvoormensenmeteenverstandelijkeofpsychiatrischebeperkinghaaldehetconceptnaarNederlandwwwhowietheharpnl
TIPS VAN LPGGZHetLPGGZdoetdevolgendeaanbevelingenaangemeentenbullKijkgoedwateenklantkanGebruikdebeschikbareondersteuningMaakgebruikvaninterventieszoalsjobcarvingbullWeesalertopeenstigmaookbijjezelfalsklantmanagerbullOnderschathetzelfstigmavanveelklantennietbullPasaanpakkengerichtopempowermenttoebullMaakgebruikvanervaringsdeskundigendiezijnopgeleiddoordeGGZomeencoachenderoltespelenZetheninalsadviseurbijdeteamsMaakhuninbrengstructureel
Colofon
DeroutekaartpsychischeaandoeningenenwerkVersie2november2017
DezeroutekaartiseenproductvandeProgrammaraadHetisonderdeelvanhetKennisnetwerkSamenwerking
GGZenWerkampInkomen
Deroutekaartgeefteenstandvanzakeneind2017weerNieuweontwikkelingeneninformatiewillenwegraag
opnemenUwsuggestiesvooraanvullingenkuntumailennaar
helpdeskimpulssamenvoordeklantnl
Samen vernieuwen we de dienstverlening aan werkgevers en werkzoekenden
34
De Normaalste ZaakDeNormaalsteZaakiseennetwerkvankleinereengroterewerkgeversdiestrevennaarlsquoinclusiefondernemenrsquoOpwwwdenormaalstezaaknlzijnondermeeroverzichtentevindenvanregelingenvoorwerkgeversdiewerknemersmeteenarbeidsbeperkingindienstnemenwwwdenormaalstezaaknl
Onbeperkt OndernemenDewebsitewwwonbeperktondernemencombevatvoorbeeldentipsenhandreikingenvoorwerkgeversdiearbeidsgehandicaptenindienstwillennemenOokdebegeleidingdaarvankomtnadrukkelijkaanbodwwwonbeperktondernemencom
Begeleidingskaarten psychische beperkingDeBegeleidingskaartengevensnelinzichtindegedragskenmerkenvandemedewerkermeteenpsychischebeperking(watzieik)enhoedaarhetbestmeeomgegaankanworden(watdoeik)EriseenversievoordewerkgevereneenversievoordebegeleidervanSocialeWerkvoorzieningofWerkbedrijfDekaartenzijnontwikkelddoorSBCMhttpswwwsbcmnlfileadminsbcm_datasectorenduurzame_banenbegeleidingskaarten_interactief_defpdf
HandreikingenSBCMheefthandreikingenontwikkeldomdeongeschrevenregelsineenbedrijfinzichtelijktemakenDoorvoorafinformatietekrijgenkandenieuwecollegazichgedragenzoalsdatbijdewerkgevergebruikelijkisHetisteoverwegenomwerkgeversopdezedocumententewijzenalszekandidatenmeteenpsychischebeperkingindienstnemen
httpswwwsbcmnlfileadminsbcm_dataproductenduurzaam_werkverbandproductendownloadsHandreiking_aan_het_werk_met_nieuwe_collegas_interactief_defpdf
httpswwwsbcmnlfileadminsbcm_dataproductenduurzaam_werkverbandproductendownloadsSBCM_Checklist_Spelregels_werkgeverpdf
httpswwwsbcmnlfileadminsbcm_dataproductenduurzaam_werkverbandproductendownloadshandreiking_begeleiding_op_de_werkvloerpdf
Harrie en WerkmaatHarrieisbedachtdoorCNVJongerenEenlsquoHarriersquoiseendirectecollegavaneenwerknemermeteenbeperkingdieoptreedtalsbegeleiderHarriestaatvoorHulpvaardigAlertRealistischRustigInstruerendenEerlijkhttpwwwikbenharrienl
SBCMenFNVhebbeneenvergelijkbaaraanbodontwikkeldalsdeHarrienamelijkdeWerkmaatZiehttpswwwsbcmnlproductenduurzaam-werkverbandproductenmaatjes-voor-medewerkers-met-arbeidsbeperkinghtmlL=0
35
Centrum Inclusieve ArbeidsorganisatieHetCentrumInclusieveArbeidsorganisatie(CIAO)eeninitiatiefvandeUniversiteitMaastrichtenUWVzetzichinomarbeidsplaatsenteontwerpenbijreguliereorganisatiesvoormensenmeteenafstandtotdearbeidsmarktookvoormensenmetpsychischeaandoeningenDaarbijwordtdemethodiekInclusiefHerontwerpvanWerk(IHW)toegepasthttpwwwinclusievearbeidsorganisatieorg
httpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgmethoden-instrumenteninclusief-herontwerp-van-werk
VanuitdieinvalshoekisdeMaastrichtseWerkcapaciteitMonitor(MWcopyM)aangepastvoorgebruikdoorGGZ-trajectbegeleidersDeMWcopyMiseenhulpmiddelvoorhetschattenenmonitorenvandewerkcapaciteitvanmensenmeteenernstigepsychischeaandoening(EPA)ensteltbegeleidersinstaathetfunctionerenophetwerktebesprekenhttpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgmethoden-instrumentenmaastrichtse-werkcapaciteit-monitor
HetartikellsquoLendingaHelpingHandatWorkAMultilevelInvestigationofProsocialMotivationInclusiveClimateandInclusiveBehaviorrsquogaatinopdenoodzaakvanlsquoinclusiefgedragrsquovanindividuelewerknemersmaarookteamsendegehelearbeidsorganisatievooreensoepeleintegratievanwerknemersmet(psychischeofandere)beperkingenhttpslinkspringercomarticle101007s10926-016-9680-z
Tips van Samen Sterk Zonder Stigma voor de advisering van werkgeversbull Praatmetinplaatsvanoverbull Leerdesignalenherkennenbull Focusopwatjekuntbeiumlnvloedenbull Creeumlereenveiligewerksfeerbull Pakdeoorzakenvanstressaanbull Blijfingesprekingevalvanziektenbull Helpcollegarsquosermeeomgaanbull Weesalertopnegatiefgedraghttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagestigma_en_de_benadering_van_werkgeverspdfoverlay-context
36
6Stigma
Inhoudbull Stigma en zelfstigma 37bull Stigma bestrijden 37 bull Handboek destigmatisering bij psychische aandoeningen 38 bull Destigmatiseringsinterventies 38bull Empowerment en doorbreken zelfstigma 38bull Samen Sterk Zonder Stigma 38 bull Werkambassadeurs 39bull Kennisthema stigma van Kenniscentrum Phrenos 39bull Vertellen of verzwijgen 39bull Tips 40
37
6StigmaEen van de grootste obstakels op weg naar werk is het stigma dat rust op psychische aandoeningen Stigma in de samenleving bij werkgevers en toekomstige collegarsquos Maar soms ook bij professionals en begeleiders En niet in het minst bij de persoon zelf zelfstigma Wat weten we over stigma en hoe daarmee om te gaan
Destigmatisering Drie gouden regels voor professionalsbullNeemeenopenhoudingaantegenoverdeclieumlntbullZorgdatjeenigekennishebtoverstigmaendestigmatiseringbullPleegreflectieopjeeigenaannames
Stigma en zelfstigmaZorsquon40vandeNederlanderskrijgtzelftemakenmeteenpsychischeaandoeningenTochbrengtheteenstigmametzichmeeDatleidttoteenkleinerekansopwerk90vandemensenmeteenpsychischeaandoeningzegtlasttehebbenvandegevolgenvanhetstigmazoblijktuitonderzoekDiegevolgenzijnminderkansopwerkminderzelfvertrouweneennegatiefzelfbeeldenzelfssociaalisolementEenderdetoteenkwartvandebetrokkenenvoeltzichgediscrimineerdofoneerlijkbehandeldDatleidterbij20toeervanaftezienwerktezoekenofeenopleidingtegaandoenHetstigmadatdebuitenwereldoplegtwordtvaakeigengemaaktdoordebetrokkeneHetstigmawordtgeiumlnternaliseerdenerontstaateenzelfstigmaDitisextraschadelijkEenstigmazouiemandnogkunnenmotiverenomhettegendeeltebewijzenMaarbijeenzelfstigmaverzetiemandzichnietmeertegenhetstigmahttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsstigma
HetartikellsquoHowandwhenstereotypesrelatetoinclusivebehaviortowardpeoplewithdisabilitiesrsquogaatinopdegevolgenvannegatievestereotypenenhoudingenvanwerkgeversenwerknemerstenopzichtevanwerknemersmetbeperkingen(waarondepsychischeaandoeningen)httpwwwtandfonlinecomdoiabs1010800958519220151072105
Stigma bestrijdenInparagraaf36vanhetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquoeencompactoverzichtvanhoestigmakanwordentegengegaanhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
IndelsquoWerkwijzerPsychischeaandoeningenenlichteverstandelijkebeperkingenHandboekvoormaatwerkbijhetbegeleidennaarwerkrsquogaatparagraaf23overhetwakenvoorstigmatiseringDaarinondermeertipshoetehandelenalsbegeleiderOokbegeleiderskunnenzichnietaltijdonttrekkenaanhetdenkeninstereotypenalshetgaatompsychischeaandoeningenBijvoorbeelddoorerautomatischvanuittegaandatwerknietaandeordeisofandershooguitsimpelwerkofonbetaaldwerkZiebijvoorbeeldhoofdstuk1enparagraaf22vandeWerkwijzerRe-integratievanklantenmetpsychischeaandoeningenhttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--waak-voor-stigmatisering
38
Hoe kun je als begeleider destigmatisering bevorderen Tips van Dorien Verhoeven van Samen Sterk Zonder Stigmabull Weetdaterzoietsalsstigmaenzelfstigmaisendathet
heelvaakvoorkomtbull Zorgdatjeenigekennishebtoverstigmaendewerking
ervanbull Weesjebewustvanjeeigenideeeumlnen(voor)oordelenKijk
daareerlijknaarbull WeethoejeeengesprekaangaatmetdeclieumlntBiedt
openingenlaatmerkendatjeopenstaatbegriphebtetcbull Probeersamenmetdeclieumlnttoteenoplossingtekomen
bijvoorbeeldoverdevraagopenheidtegevenaaneen(potentieumlle)werkgeverofniet
bull GebruikwaarmogelijkmethodiekenzoalsCORAL(zieeldersindezenieuwsbrief)
bull Nodigeenvanonzewerkambassadeursuitomtevertellenoverzijnofhaarervaringenmetstigmaophetwerkenhoedaarmeeomtegaan
httpswwwsamenvoordeklantnlnieuwssamen-sterk-zonder-stigma
Handboek destigmatisering bij psychische aandoeningenDithandboekbiedtveeloverzichteninzichtoverhoestigmatebestrijdenHethandboekisalleenindrukofalse-boektekoopbijdeuitgeverennietopinternetbeschikbaarWeeghelJvanPijnenborgMVanlsquotVeerJampKienhorstG(red)(2016)HandboekdestigmatiseringbijpsychischeaandoeningenPrincipesperspectievenenpraktijkenBussumCoutinhohttpsshopcoutinhonlstore_nlhandboek-destigmatisering-bij-psychische-aandoeningen-2027html
DestigmatiseringsinterventiesIndegeneriekemoduledestigmatiseringontwikkelddoorhetNetwerkKwaliteitsontwikkelingGGZondermeerinformatieoverdestigmatiseringsinterventiesenhandvattenvoorprofessionalsmaarookvoorclieumlntenzelfhttpwwwkwaliteitsontwikkelingggznlnetwerk
httpwwwkwaliteitsontwikkelingggznlprojectgenerieke-module-destigmatisering
Empowerment en doorbreken zelfstigmaEmpowermentvandeclieumlntkanhelpenhetzelfstigmatedoorbrekenDaarbijhelpenervaringsdeskundigenvanuiteengelijkwaardigepositie(ex-)clieumlntenomkeuzestemakenweerbijhunmotivatietekomenenteontdekkenwathunkwaliteitenenvaardighedenzijnenwatbijhenpasthttpswwwmovisienlpublicatiesnaar-hart-empowerment-deel-2
Samen Sterk Zonder StigmaDemissievanSamenSterkZonderStigma(SSZS)iseensamenlevingwaarinpsychischeproblematiekbespreekbaarisDatdoetSSZSondermeermethetprojectStigmaenWerkSSZSbiedtvoorlichtinghelptbijhetmakenvaneenplanvanaanpakorganiseertnetwerkenvanwerknemersmeteenpsychischeaandoeninginventariseertbestpracticesenontwikkeltinterventieshttpswwwsamensterkzonderstigmanl
39
VakbondenenondernemingsradenkunneneenbijdrageleverenaanhetbespreekbaarmakenvanpsychischeaandoeningenopdewerkvloerMogelijkhedendaartoewordenechterweinigbenutDitblijktuithetonderzoeklsquoPsychischeDiversiteitWerktvanSamenSterkzonderStigmaOmvakbondenenondernemingsradentehelpenmethetleverenvaneenbijdragezijnverschillendehulpmiddelenontwikkeldbull OnderzoekORampVakbondenPsychischeDiversiteitWerktbull ChecklistvoorOndernemingsradenbull FactsheetvoorOndernemingsradenbull Factsheetvoorvakbonden
WerkambassadeursDewerkambassadeurszijneeninitiatiefvanSamenSterkZonderStigmawerknemersmeteenpsychischeaandoeningdiewerkenbinnengewonebedrijvenenzichdaarinzettenvoordebevorderingvanbespreekbaarheideneenveiligecultuurhttpswwwsamensterkzonderstigmanlover-onsambassadeurs
httpswwwsamensterkzonderstigmanlverhalen
VeelvandeSSZS-ambassadeursverzorgenlezingenofpresentatiesZiehttpswwwsamensterkzonderstigmanlboek-een-ambassadeurverhalen_id=7442
Tips van ervaringsdeskundige Marieke van Keeken voor het aanpakken van stigmabull GanietvooronsdenkenmaarvraagengaingesprekEr
zijnallerleistereotypeninomloopdiedoorbreekjevooraldoorpersoonlijkcontact
bull PersoonlijkeervaringenmakenindrukindestrijdtegenstigmaVraagmensendiezelfkwetsbaarheidhebbenervarenomhunverhaaltedoenDatkaniemandzijnuitdeeigenorganisatiemaardewerkambassadeursvanSSZSkunnendatookdoen
bull ZorgvoorgoedeinformatieoverpsychischeaandoeningenenwerkHetisvaakeeneyeopenerdatbijnadehelftvandemenseninonslandooitzelfwordtgeconfronteerdmeteenpsychischprobleemEndateenaandoeninghelemaalnietalsvanzelfsprekendbetekentdatjenietkanwerken
LeeshaarverhaallsquoHoeikmijnzelfstigmadoorbrakrsquohttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwshoe-ik-mijn-zelfstigma-doorbrak
Kennisthema stigma van Kenniscentrum PhrenosFeitencijfersenontwikkelingenrondstigmaendestigmatiseringhttpwwwkenniscentrumphrenosnlkennisthemasstigma
Vertellen of verzwijgenIsopenheidovereenaandoeningverstandigofnietBijvoorbeeldineensollicitatieprocedureofophetwerkOpenheidishetideaalmaarindepraktijknietaltijdverstandigKenniscentrumPhrenosheefteenbrochureeninterventieomeengefundeerdeafwegingtemakenonderdetitelCORAL(concealorreveal)httpswwwkenniscentrumphrenosnlwp-contentuploads201506CORAL-NL_defpdf
40
SamenSterkzonderStigmaKenniscentrumPhrenosenTranzoTilburgUniversityontwikkelendezeaanpakverderwaarbijhetmeerwordttoegespitstopdeNederlandsesituatiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsverzwijgen-vertellen-coralnl-helpt
httpwwwkenniscentrumphrenosnldienstenprojecten-2doorontwikkeling-coral
TIPS bull Leg contactAngstenonbekendheidspeleneengroterolbijhetinstandhoudenvanstigmatiseringDaaromhelptcontactleggenmetmensenmeteenpsychischeaandoeninghetbesteomdestigmarsquosteverminderenDemanierwaaropjealsklantmanagercontactmaaktbepaaltofjestigmarsquosversterktofjuistvermindert(lsquoJamaarmetborderlinekunjetochnietmetkinderenwerkenrsquo)AlleenbegripvoleerlijkengelijkwaardigcontactvermindertstigmarsquosEnhetcreeumlerteenopenenveiligesfeerwaarindoorvragenstellenmeerbegripontstaat
bull Voorlichting en informatie over psychische aandoeningenErzijnveelverkeerdedenkbeeldenenmythes(lsquoautistenhebbengeengevoelrsquo)DoorjeteverdiepenindeverschillendepsychischeaandoeningenkrijgjeeenrealistischerbeeldOokklantenzelfbaserenzichvaakoponjuistedenkbeeldenenleggenzichzelfdaarmeeonnodigebeperkingenop
bull Zie psychische aandoeningen als deel van een continuuumlmWanneerjemensenmeteenpsychischeaandoeningzwart-wittegenovergezondemensenzetlijkenzevervanjeaftestaanMaariedereenheeftwelpsychischekwetsbaarheden
alsspreekangstofeenaanlegvoorsomberheidWanneerjepsychischeklachtenenkwetsbaarhedenzietalssymptomenopeenspectrumwaarjehogerenlagerkuntscorenisdatminderstigmatiserend
bull Maak vooroordelen en stigmarsquos bespreekbaar ook als begeleidersonderling
bull Gebruik het ICF-raamwerk om de gehele persoon in beeld te krijgen en niet alleen zijn of haar aandoeninghttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--waak-voor-stigmatisering
41
7Ervarings-deskundigen en clieumlnten
Inhoudbull Betrokkenheid clieumlnten en ervarings- deskundigen bij regionale plannen 42bull Landelijke Clieumlntenraad 43bull MIND 43bull Landelijk Platform GGZ 43bull Routewijzer naar werk 43bull Evaluatietool re-integratie 43bull Ervaringsdeskundigen 43bull Verhalen van ervaringsdeskundigen 44bull WerkWeb-Autisme 44bull Howie the Harp 44bull Tips van LPGGZ 44
42
7Ervarings-deskundigenenclieumlntenDoor clieumlntenraden clieumlntenorganisaties en ervarings-deskundigen te betrekken en met hen samen te werken kunnen professionals vanuit de GGZ en Werk amp Inkomen effectiever werken aan herstel en re-integratie Clieumlntenraden hebben een wettelijke basis in het kader van clieumlntenparticipatie Clieumlntenorganisaties zijn er op landelijk regionaal en lokaal niveau Zij ontplooien meerdere activiteiten zoals informeren lotgenotencontacten belangenbehartiging hersteltrajecten en het opbouwen van ervaringsdeskundigheid onder meer via opleidingen
Betrokkenheid clieumlnten en ervaringsdeskundigen bij regionale plannenInderegionalewerkateliersisveelgesprokenovermeerenbeterbetrekkenvanclieumlntenenervaringsdeskundigenZiehetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquometnameparagraaf26en28httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
IndeFrieseprojectgroepziteenclieumlntvertegenwoordigerdiezelfervaringsdeskundigeisverbondenaanhetHerstelcentrumFrieslandHijgeeftooktrainingenaandeprofessionalsBovendien
gaatderegioookeenreeksoverleggentebeleggenvoorclieumlntenDezezullenbegeleidwordendooreenervaringsdeskundigevanuithetHerstelcentrumhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
InhetprojectplanvanHollandRijnlandisveelaandachtvoorervaringsdeskundigheidendebetrokkenheidvanclieumlntenInLeidenbestaatallangeretijdStichtingZonwaarinervaringsdeskundigenzijnvertegenwoordigdErvaringsdeskundigenadviserenwaarnodigdegemeenteenuitvoerderszoalsklantmanagersOokverzorgenzijregelmatigtrainingenDaarnaastisStichtingPlatformSamenwerkenbetrokkenbijderegionalesamenwerkingZijorganiserenonderanderedialoogtafelsHierwordtdoorgepraatoverdebetekenisvanwerkvoorduurzaamherstelBeideorganisatieszullenookindearbeidsmarktregioHollandRijnlandactiefwordenzoalsopgenomeninhetplanvanaanpakvanderegioClieumlntenenclieumlntenorganisatieshebbeneenbelangrijkeplekgekregeninhetregionaleplanvanaanpakZoiservoorzieninmaatjesvoorclieumlntenWethouderMarleenDamenvanLeidenldquoZorsquonmaatjeziettochweeranderedingendaneenprofessionalHijofzijheeftookeenandererolendatkanelkaargoedaanvullenrdquohttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsbouw-samenwerking-op-vanuit-de-praktijk-en-niet-vanaf-de-bestuurstafels
43
Landelijke ClieumlntenraadDeLandelijkeClieumlntenraad(LCR)isingesteldbijwet(SUWI)omdeclieumlntenparticipatieinhetveldvanWerkampInkomenvormtegevenDeLCRisdekoepelvanlokaleenregionaleclieumlntenradenbijgemeentenenUWVhttpwwwlandelijkeclientenraadnl
MINDMINDisin2016ontstaanenwilpsychischeproblemenvoorkomenenmensendiehiermeetemakenhebbenondersteunenDitdoetMinddoorinformatietebiedenonderzoektedoenprojectenuittevoerenenactietevoerenSamenmetclieumlnten-enfamilieorganisatiesmaatschappelijkeorganisatiesonderzoekersambassadeursendonateursMINDiseeninitiatiefvanFondsPsychischeGezondheidKorrelatieenhetLandelijkPlatformGGZhttpswijzijnmindnl
Landelijk Platform GGZMINDLandelijkPlatformPsychischeGezondheid(voorheenLandelijkPlatformGGZLPGGZ)isdekoepelvanenvoorongeveertwintigclieumlnten-enfamilieorganisatiesindeGGZOpdesiteiseenoverzichttevindenvanregionaleclieumlntenorganisaties(RCOrsquos)clieumlntinitiatievenenprojectenViaRCOrsquoszijnervaringsdeskundigentevindenhttpwwwplatformggznllpggz
Routewijzer naar werkDeRoutewijzeriseenwebsitevanhetLandelijkPlatformGGZendeLandelijkeClieumlntenraad(LCR)Opdezesitekunnenclieumlntenallerhanderelevanteinformatievindenhttpwwwroutewijzernaarwerknl
Evaluatietool re-integratieDeEvaluatietoolre-integratieiseeninstrument(vragenlijst)datisgemaaktdoorhetVerwey-JonkerInstituutinopdrachtvandeLandelijkeClieumlntenraadenMINDHetgeeftdeclieumlntenraadinzichtinhoeUWVengemeentendebegeleidingvanpsychischkwetsbaremensenvormgevenwwwevaluatieggzenwerknl
ErvaringsdeskundigenErvaringsdeskundigenzijnalshetwarebovenhuneigenproblematiekuitgestegenZijkunnennuttigeadviezengevenaanprofessionalsSommigeervaringsdeskundigenzijnopgeleiddoordeGGZomeencoachenderoltespelenErvaringsdeskundigenzijntevindenviahetLPGGZmaarookviaregionaleclieumlntenorganisaties(RCOrsquos)enfamilieorganisatiesdeNederlandseVerenigingvoorAutisme(NVA)GGZ-instellingenofdehulplijnPandorahttpwwwplatformggznllpggz
lsquoErbestaateeneendimensionaalenstereotiepbeeldvanmensenmeteenpsychischeaandoeningMaarinwerkelijkheidisiedereenandersenzijndezeklantenerinallerleisoortenenmatenmetallerleiredenenenachtergrondenengevolgenvanhunaandoeningEengoedemanieromklantmanagersmeergripopdematerietegevenisdoorervaringsdeskundigeninteschakelenDeregionaleclieumlntenorganisatie(RCO)mobiliseertentraintervaringsdeskundigevrijwilligersomvoorlichtingtegevenaanklantmanagersZijvragennuvakeradviesEencursusvoormanagerswasookzeernuttigrsquoEen gemeentelijke beleidsmedewerker en ervaringsdeskundig
44
lsquoVeelklantmanagersvullenhetvoordeklantinindeluwtehoudenTerwijlerheelwatclieumlntenmetpsychischeproblematiekzijnvoorwiehetgoedisomtewerkenendiegraagwillenwerkenDepsychischeaandoeningislangnietaltijdoverdegehelelinieinvaliderendWerkhelptomeigenkrachtteontwikkelenenkanbijdragenaanhersteldoorweergeloofteontwikkelenindeeigencompetentiesensociaalenmaatschappelijkbetrokkentezijnErvaringsdeskundigheidhelptbijhetzoekennaardejuistewerk(ervarings)plekrsquoEen projectcooumlrdinator van ZONactief en ervaringsdeskundige
Verhalen van ervaringsdeskundigenDesiteUWVperspectiefiseenplatformvoorendoormensenmeteenarbeidsongeschiktheidsuitkeringHieropverhalenvlogsenvideorsquosonderandereditverhaaloverwerkenmetautismehttpsperspectiefuwvnlartikelendroom-wordt-waarheid
WerkWeb-AutismeHetprojectlsquoWerkWeb-AutismersquodateeninitiatiefisvanmeerdereorganisatieswaaronderdeNederlandseVerenigingvoorAutismebeoogteenzelfmanagementmethodiekteontwikkelenomnormaal-tothoogbegaafdemensenmetautismesamenmetbetrokkenprofessionalsteondersteunenbijhetvindenenbehoudenvanwerkdatgoedbijhenpastDemethodiekgeeftinzichtindeeigeneffectiviteiteigenregietalentenenvoorkeurenDitzijnbelangrijkevoorwaardenvoorduurzamearbeidsparticipatiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsnieuwsbrief-samenwerking-ggz-en-wi-november-verschenen
Howie the HarpHowietheHarpiseengoedvoorbeeldvaneenopleidingtotervaringsdeskundigeDenaamisgebaseerdopdebijnaamvandeAmerikaanHowardGelddienaeenverblijfinpsychiatrischeinstellingenhetpeer-to-peer-conceptbedachtmensenmeteenpsychiatrischegeschiedeniszettenhunlevenservaringentalenteninomelkaarteondersteuneninhunherstelPameijereeninstellingvoormensenmeteenverstandelijkeofpsychiatrischebeperkinghaaldehetconceptnaarNederlandwwwhowietheharpnl
TIPS VAN LPGGZHetLPGGZdoetdevolgendeaanbevelingenaangemeentenbullKijkgoedwateenklantkanGebruikdebeschikbareondersteuningMaakgebruikvaninterventieszoalsjobcarvingbullWeesalertopeenstigmaookbijjezelfalsklantmanagerbullOnderschathetzelfstigmavanveelklantennietbullPasaanpakkengerichtopempowermenttoebullMaakgebruikvanervaringsdeskundigendiezijnopgeleiddoordeGGZomeencoachenderoltespelenZetheninalsadviseurbijdeteamsMaakhuninbrengstructureel
Colofon
DeroutekaartpsychischeaandoeningenenwerkVersie2november2017
DezeroutekaartiseenproductvandeProgrammaraadHetisonderdeelvanhetKennisnetwerkSamenwerking
GGZenWerkampInkomen
Deroutekaartgeefteenstandvanzakeneind2017weerNieuweontwikkelingeneninformatiewillenwegraag
opnemenUwsuggestiesvooraanvullingenkuntumailennaar
helpdeskimpulssamenvoordeklantnl
Samen vernieuwen we de dienstverlening aan werkgevers en werkzoekenden
35
Centrum Inclusieve ArbeidsorganisatieHetCentrumInclusieveArbeidsorganisatie(CIAO)eeninitiatiefvandeUniversiteitMaastrichtenUWVzetzichinomarbeidsplaatsenteontwerpenbijreguliereorganisatiesvoormensenmeteenafstandtotdearbeidsmarktookvoormensenmetpsychischeaandoeningenDaarbijwordtdemethodiekInclusiefHerontwerpvanWerk(IHW)toegepasthttpwwwinclusievearbeidsorganisatieorg
httpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgmethoden-instrumenteninclusief-herontwerp-van-werk
VanuitdieinvalshoekisdeMaastrichtseWerkcapaciteitMonitor(MWcopyM)aangepastvoorgebruikdoorGGZ-trajectbegeleidersDeMWcopyMiseenhulpmiddelvoorhetschattenenmonitorenvandewerkcapaciteitvanmensenmeteenernstigepsychischeaandoening(EPA)ensteltbegeleidersinstaathetfunctionerenophetwerktebesprekenhttpswwwinclusievearbeidsorganisatieorgmethoden-instrumentenmaastrichtse-werkcapaciteit-monitor
HetartikellsquoLendingaHelpingHandatWorkAMultilevelInvestigationofProsocialMotivationInclusiveClimateandInclusiveBehaviorrsquogaatinopdenoodzaakvanlsquoinclusiefgedragrsquovanindividuelewerknemersmaarookteamsendegehelearbeidsorganisatievooreensoepeleintegratievanwerknemersmet(psychischeofandere)beperkingenhttpslinkspringercomarticle101007s10926-016-9680-z
Tips van Samen Sterk Zonder Stigma voor de advisering van werkgeversbull Praatmetinplaatsvanoverbull Leerdesignalenherkennenbull Focusopwatjekuntbeiumlnvloedenbull Creeumlereenveiligewerksfeerbull Pakdeoorzakenvanstressaanbull Blijfingesprekingevalvanziektenbull Helpcollegarsquosermeeomgaanbull Weesalertopnegatiefgedraghttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagestigma_en_de_benadering_van_werkgeverspdfoverlay-context
36
6Stigma
Inhoudbull Stigma en zelfstigma 37bull Stigma bestrijden 37 bull Handboek destigmatisering bij psychische aandoeningen 38 bull Destigmatiseringsinterventies 38bull Empowerment en doorbreken zelfstigma 38bull Samen Sterk Zonder Stigma 38 bull Werkambassadeurs 39bull Kennisthema stigma van Kenniscentrum Phrenos 39bull Vertellen of verzwijgen 39bull Tips 40
37
6StigmaEen van de grootste obstakels op weg naar werk is het stigma dat rust op psychische aandoeningen Stigma in de samenleving bij werkgevers en toekomstige collegarsquos Maar soms ook bij professionals en begeleiders En niet in het minst bij de persoon zelf zelfstigma Wat weten we over stigma en hoe daarmee om te gaan
Destigmatisering Drie gouden regels voor professionalsbullNeemeenopenhoudingaantegenoverdeclieumlntbullZorgdatjeenigekennishebtoverstigmaendestigmatiseringbullPleegreflectieopjeeigenaannames
Stigma en zelfstigmaZorsquon40vandeNederlanderskrijgtzelftemakenmeteenpsychischeaandoeningenTochbrengtheteenstigmametzichmeeDatleidttoteenkleinerekansopwerk90vandemensenmeteenpsychischeaandoeningzegtlasttehebbenvandegevolgenvanhetstigmazoblijktuitonderzoekDiegevolgenzijnminderkansopwerkminderzelfvertrouweneennegatiefzelfbeeldenzelfssociaalisolementEenderdetoteenkwartvandebetrokkenenvoeltzichgediscrimineerdofoneerlijkbehandeldDatleidterbij20toeervanaftezienwerktezoekenofeenopleidingtegaandoenHetstigmadatdebuitenwereldoplegtwordtvaakeigengemaaktdoordebetrokkeneHetstigmawordtgeiumlnternaliseerdenerontstaateenzelfstigmaDitisextraschadelijkEenstigmazouiemandnogkunnenmotiverenomhettegendeeltebewijzenMaarbijeenzelfstigmaverzetiemandzichnietmeertegenhetstigmahttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsstigma
HetartikellsquoHowandwhenstereotypesrelatetoinclusivebehaviortowardpeoplewithdisabilitiesrsquogaatinopdegevolgenvannegatievestereotypenenhoudingenvanwerkgeversenwerknemerstenopzichtevanwerknemersmetbeperkingen(waarondepsychischeaandoeningen)httpwwwtandfonlinecomdoiabs1010800958519220151072105
Stigma bestrijdenInparagraaf36vanhetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquoeencompactoverzichtvanhoestigmakanwordentegengegaanhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
IndelsquoWerkwijzerPsychischeaandoeningenenlichteverstandelijkebeperkingenHandboekvoormaatwerkbijhetbegeleidennaarwerkrsquogaatparagraaf23overhetwakenvoorstigmatiseringDaarinondermeertipshoetehandelenalsbegeleiderOokbegeleiderskunnenzichnietaltijdonttrekkenaanhetdenkeninstereotypenalshetgaatompsychischeaandoeningenBijvoorbeelddoorerautomatischvanuittegaandatwerknietaandeordeisofandershooguitsimpelwerkofonbetaaldwerkZiebijvoorbeeldhoofdstuk1enparagraaf22vandeWerkwijzerRe-integratievanklantenmetpsychischeaandoeningenhttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--waak-voor-stigmatisering
38
Hoe kun je als begeleider destigmatisering bevorderen Tips van Dorien Verhoeven van Samen Sterk Zonder Stigmabull Weetdaterzoietsalsstigmaenzelfstigmaisendathet
heelvaakvoorkomtbull Zorgdatjeenigekennishebtoverstigmaendewerking
ervanbull Weesjebewustvanjeeigenideeeumlnen(voor)oordelenKijk
daareerlijknaarbull WeethoejeeengesprekaangaatmetdeclieumlntBiedt
openingenlaatmerkendatjeopenstaatbegriphebtetcbull Probeersamenmetdeclieumlnttoteenoplossingtekomen
bijvoorbeeldoverdevraagopenheidtegevenaaneen(potentieumlle)werkgeverofniet
bull GebruikwaarmogelijkmethodiekenzoalsCORAL(zieeldersindezenieuwsbrief)
bull Nodigeenvanonzewerkambassadeursuitomtevertellenoverzijnofhaarervaringenmetstigmaophetwerkenhoedaarmeeomtegaan
httpswwwsamenvoordeklantnlnieuwssamen-sterk-zonder-stigma
Handboek destigmatisering bij psychische aandoeningenDithandboekbiedtveeloverzichteninzichtoverhoestigmatebestrijdenHethandboekisalleenindrukofalse-boektekoopbijdeuitgeverennietopinternetbeschikbaarWeeghelJvanPijnenborgMVanlsquotVeerJampKienhorstG(red)(2016)HandboekdestigmatiseringbijpsychischeaandoeningenPrincipesperspectievenenpraktijkenBussumCoutinhohttpsshopcoutinhonlstore_nlhandboek-destigmatisering-bij-psychische-aandoeningen-2027html
DestigmatiseringsinterventiesIndegeneriekemoduledestigmatiseringontwikkelddoorhetNetwerkKwaliteitsontwikkelingGGZondermeerinformatieoverdestigmatiseringsinterventiesenhandvattenvoorprofessionalsmaarookvoorclieumlntenzelfhttpwwwkwaliteitsontwikkelingggznlnetwerk
httpwwwkwaliteitsontwikkelingggznlprojectgenerieke-module-destigmatisering
Empowerment en doorbreken zelfstigmaEmpowermentvandeclieumlntkanhelpenhetzelfstigmatedoorbrekenDaarbijhelpenervaringsdeskundigenvanuiteengelijkwaardigepositie(ex-)clieumlntenomkeuzestemakenweerbijhunmotivatietekomenenteontdekkenwathunkwaliteitenenvaardighedenzijnenwatbijhenpasthttpswwwmovisienlpublicatiesnaar-hart-empowerment-deel-2
Samen Sterk Zonder StigmaDemissievanSamenSterkZonderStigma(SSZS)iseensamenlevingwaarinpsychischeproblematiekbespreekbaarisDatdoetSSZSondermeermethetprojectStigmaenWerkSSZSbiedtvoorlichtinghelptbijhetmakenvaneenplanvanaanpakorganiseertnetwerkenvanwerknemersmeteenpsychischeaandoeninginventariseertbestpracticesenontwikkeltinterventieshttpswwwsamensterkzonderstigmanl
39
VakbondenenondernemingsradenkunneneenbijdrageleverenaanhetbespreekbaarmakenvanpsychischeaandoeningenopdewerkvloerMogelijkhedendaartoewordenechterweinigbenutDitblijktuithetonderzoeklsquoPsychischeDiversiteitWerktvanSamenSterkzonderStigmaOmvakbondenenondernemingsradentehelpenmethetleverenvaneenbijdragezijnverschillendehulpmiddelenontwikkeldbull OnderzoekORampVakbondenPsychischeDiversiteitWerktbull ChecklistvoorOndernemingsradenbull FactsheetvoorOndernemingsradenbull Factsheetvoorvakbonden
WerkambassadeursDewerkambassadeurszijneeninitiatiefvanSamenSterkZonderStigmawerknemersmeteenpsychischeaandoeningdiewerkenbinnengewonebedrijvenenzichdaarinzettenvoordebevorderingvanbespreekbaarheideneenveiligecultuurhttpswwwsamensterkzonderstigmanlover-onsambassadeurs
httpswwwsamensterkzonderstigmanlverhalen
VeelvandeSSZS-ambassadeursverzorgenlezingenofpresentatiesZiehttpswwwsamensterkzonderstigmanlboek-een-ambassadeurverhalen_id=7442
Tips van ervaringsdeskundige Marieke van Keeken voor het aanpakken van stigmabull GanietvooronsdenkenmaarvraagengaingesprekEr
zijnallerleistereotypeninomloopdiedoorbreekjevooraldoorpersoonlijkcontact
bull PersoonlijkeervaringenmakenindrukindestrijdtegenstigmaVraagmensendiezelfkwetsbaarheidhebbenervarenomhunverhaaltedoenDatkaniemandzijnuitdeeigenorganisatiemaardewerkambassadeursvanSSZSkunnendatookdoen
bull ZorgvoorgoedeinformatieoverpsychischeaandoeningenenwerkHetisvaakeeneyeopenerdatbijnadehelftvandemenseninonslandooitzelfwordtgeconfronteerdmeteenpsychischprobleemEndateenaandoeninghelemaalnietalsvanzelfsprekendbetekentdatjenietkanwerken
LeeshaarverhaallsquoHoeikmijnzelfstigmadoorbrakrsquohttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwshoe-ik-mijn-zelfstigma-doorbrak
Kennisthema stigma van Kenniscentrum PhrenosFeitencijfersenontwikkelingenrondstigmaendestigmatiseringhttpwwwkenniscentrumphrenosnlkennisthemasstigma
Vertellen of verzwijgenIsopenheidovereenaandoeningverstandigofnietBijvoorbeeldineensollicitatieprocedureofophetwerkOpenheidishetideaalmaarindepraktijknietaltijdverstandigKenniscentrumPhrenosheefteenbrochureeninterventieomeengefundeerdeafwegingtemakenonderdetitelCORAL(concealorreveal)httpswwwkenniscentrumphrenosnlwp-contentuploads201506CORAL-NL_defpdf
40
SamenSterkzonderStigmaKenniscentrumPhrenosenTranzoTilburgUniversityontwikkelendezeaanpakverderwaarbijhetmeerwordttoegespitstopdeNederlandsesituatiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsverzwijgen-vertellen-coralnl-helpt
httpwwwkenniscentrumphrenosnldienstenprojecten-2doorontwikkeling-coral
TIPS bull Leg contactAngstenonbekendheidspeleneengroterolbijhetinstandhoudenvanstigmatiseringDaaromhelptcontactleggenmetmensenmeteenpsychischeaandoeninghetbesteomdestigmarsquosteverminderenDemanierwaaropjealsklantmanagercontactmaaktbepaaltofjestigmarsquosversterktofjuistvermindert(lsquoJamaarmetborderlinekunjetochnietmetkinderenwerkenrsquo)AlleenbegripvoleerlijkengelijkwaardigcontactvermindertstigmarsquosEnhetcreeumlerteenopenenveiligesfeerwaarindoorvragenstellenmeerbegripontstaat
bull Voorlichting en informatie over psychische aandoeningenErzijnveelverkeerdedenkbeeldenenmythes(lsquoautistenhebbengeengevoelrsquo)DoorjeteverdiepenindeverschillendepsychischeaandoeningenkrijgjeeenrealistischerbeeldOokklantenzelfbaserenzichvaakoponjuistedenkbeeldenenleggenzichzelfdaarmeeonnodigebeperkingenop
bull Zie psychische aandoeningen als deel van een continuuumlmWanneerjemensenmeteenpsychischeaandoeningzwart-wittegenovergezondemensenzetlijkenzevervanjeaftestaanMaariedereenheeftwelpsychischekwetsbaarheden
alsspreekangstofeenaanlegvoorsomberheidWanneerjepsychischeklachtenenkwetsbaarhedenzietalssymptomenopeenspectrumwaarjehogerenlagerkuntscorenisdatminderstigmatiserend
bull Maak vooroordelen en stigmarsquos bespreekbaar ook als begeleidersonderling
bull Gebruik het ICF-raamwerk om de gehele persoon in beeld te krijgen en niet alleen zijn of haar aandoeninghttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--waak-voor-stigmatisering
41
7Ervarings-deskundigen en clieumlnten
Inhoudbull Betrokkenheid clieumlnten en ervarings- deskundigen bij regionale plannen 42bull Landelijke Clieumlntenraad 43bull MIND 43bull Landelijk Platform GGZ 43bull Routewijzer naar werk 43bull Evaluatietool re-integratie 43bull Ervaringsdeskundigen 43bull Verhalen van ervaringsdeskundigen 44bull WerkWeb-Autisme 44bull Howie the Harp 44bull Tips van LPGGZ 44
42
7Ervarings-deskundigenenclieumlntenDoor clieumlntenraden clieumlntenorganisaties en ervarings-deskundigen te betrekken en met hen samen te werken kunnen professionals vanuit de GGZ en Werk amp Inkomen effectiever werken aan herstel en re-integratie Clieumlntenraden hebben een wettelijke basis in het kader van clieumlntenparticipatie Clieumlntenorganisaties zijn er op landelijk regionaal en lokaal niveau Zij ontplooien meerdere activiteiten zoals informeren lotgenotencontacten belangenbehartiging hersteltrajecten en het opbouwen van ervaringsdeskundigheid onder meer via opleidingen
Betrokkenheid clieumlnten en ervaringsdeskundigen bij regionale plannenInderegionalewerkateliersisveelgesprokenovermeerenbeterbetrekkenvanclieumlntenenervaringsdeskundigenZiehetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquometnameparagraaf26en28httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
IndeFrieseprojectgroepziteenclieumlntvertegenwoordigerdiezelfervaringsdeskundigeisverbondenaanhetHerstelcentrumFrieslandHijgeeftooktrainingenaandeprofessionalsBovendien
gaatderegioookeenreeksoverleggentebeleggenvoorclieumlntenDezezullenbegeleidwordendooreenervaringsdeskundigevanuithetHerstelcentrumhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
InhetprojectplanvanHollandRijnlandisveelaandachtvoorervaringsdeskundigheidendebetrokkenheidvanclieumlntenInLeidenbestaatallangeretijdStichtingZonwaarinervaringsdeskundigenzijnvertegenwoordigdErvaringsdeskundigenadviserenwaarnodigdegemeenteenuitvoerderszoalsklantmanagersOokverzorgenzijregelmatigtrainingenDaarnaastisStichtingPlatformSamenwerkenbetrokkenbijderegionalesamenwerkingZijorganiserenonderanderedialoogtafelsHierwordtdoorgepraatoverdebetekenisvanwerkvoorduurzaamherstelBeideorganisatieszullenookindearbeidsmarktregioHollandRijnlandactiefwordenzoalsopgenomeninhetplanvanaanpakvanderegioClieumlntenenclieumlntenorganisatieshebbeneenbelangrijkeplekgekregeninhetregionaleplanvanaanpakZoiservoorzieninmaatjesvoorclieumlntenWethouderMarleenDamenvanLeidenldquoZorsquonmaatjeziettochweeranderedingendaneenprofessionalHijofzijheeftookeenandererolendatkanelkaargoedaanvullenrdquohttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsbouw-samenwerking-op-vanuit-de-praktijk-en-niet-vanaf-de-bestuurstafels
43
Landelijke ClieumlntenraadDeLandelijkeClieumlntenraad(LCR)isingesteldbijwet(SUWI)omdeclieumlntenparticipatieinhetveldvanWerkampInkomenvormtegevenDeLCRisdekoepelvanlokaleenregionaleclieumlntenradenbijgemeentenenUWVhttpwwwlandelijkeclientenraadnl
MINDMINDisin2016ontstaanenwilpsychischeproblemenvoorkomenenmensendiehiermeetemakenhebbenondersteunenDitdoetMinddoorinformatietebiedenonderzoektedoenprojectenuittevoerenenactietevoerenSamenmetclieumlnten-enfamilieorganisatiesmaatschappelijkeorganisatiesonderzoekersambassadeursendonateursMINDiseeninitiatiefvanFondsPsychischeGezondheidKorrelatieenhetLandelijkPlatformGGZhttpswijzijnmindnl
Landelijk Platform GGZMINDLandelijkPlatformPsychischeGezondheid(voorheenLandelijkPlatformGGZLPGGZ)isdekoepelvanenvoorongeveertwintigclieumlnten-enfamilieorganisatiesindeGGZOpdesiteiseenoverzichttevindenvanregionaleclieumlntenorganisaties(RCOrsquos)clieumlntinitiatievenenprojectenViaRCOrsquoszijnervaringsdeskundigentevindenhttpwwwplatformggznllpggz
Routewijzer naar werkDeRoutewijzeriseenwebsitevanhetLandelijkPlatformGGZendeLandelijkeClieumlntenraad(LCR)Opdezesitekunnenclieumlntenallerhanderelevanteinformatievindenhttpwwwroutewijzernaarwerknl
Evaluatietool re-integratieDeEvaluatietoolre-integratieiseeninstrument(vragenlijst)datisgemaaktdoorhetVerwey-JonkerInstituutinopdrachtvandeLandelijkeClieumlntenraadenMINDHetgeeftdeclieumlntenraadinzichtinhoeUWVengemeentendebegeleidingvanpsychischkwetsbaremensenvormgevenwwwevaluatieggzenwerknl
ErvaringsdeskundigenErvaringsdeskundigenzijnalshetwarebovenhuneigenproblematiekuitgestegenZijkunnennuttigeadviezengevenaanprofessionalsSommigeervaringsdeskundigenzijnopgeleiddoordeGGZomeencoachenderoltespelenErvaringsdeskundigenzijntevindenviahetLPGGZmaarookviaregionaleclieumlntenorganisaties(RCOrsquos)enfamilieorganisatiesdeNederlandseVerenigingvoorAutisme(NVA)GGZ-instellingenofdehulplijnPandorahttpwwwplatformggznllpggz
lsquoErbestaateeneendimensionaalenstereotiepbeeldvanmensenmeteenpsychischeaandoeningMaarinwerkelijkheidisiedereenandersenzijndezeklantenerinallerleisoortenenmatenmetallerleiredenenenachtergrondenengevolgenvanhunaandoeningEengoedemanieromklantmanagersmeergripopdematerietegevenisdoorervaringsdeskundigeninteschakelenDeregionaleclieumlntenorganisatie(RCO)mobiliseertentraintervaringsdeskundigevrijwilligersomvoorlichtingtegevenaanklantmanagersZijvragennuvakeradviesEencursusvoormanagerswasookzeernuttigrsquoEen gemeentelijke beleidsmedewerker en ervaringsdeskundig
44
lsquoVeelklantmanagersvullenhetvoordeklantinindeluwtehoudenTerwijlerheelwatclieumlntenmetpsychischeproblematiekzijnvoorwiehetgoedisomtewerkenendiegraagwillenwerkenDepsychischeaandoeningislangnietaltijdoverdegehelelinieinvaliderendWerkhelptomeigenkrachtteontwikkelenenkanbijdragenaanhersteldoorweergeloofteontwikkelenindeeigencompetentiesensociaalenmaatschappelijkbetrokkentezijnErvaringsdeskundigheidhelptbijhetzoekennaardejuistewerk(ervarings)plekrsquoEen projectcooumlrdinator van ZONactief en ervaringsdeskundige
Verhalen van ervaringsdeskundigenDesiteUWVperspectiefiseenplatformvoorendoormensenmeteenarbeidsongeschiktheidsuitkeringHieropverhalenvlogsenvideorsquosonderandereditverhaaloverwerkenmetautismehttpsperspectiefuwvnlartikelendroom-wordt-waarheid
WerkWeb-AutismeHetprojectlsquoWerkWeb-AutismersquodateeninitiatiefisvanmeerdereorganisatieswaaronderdeNederlandseVerenigingvoorAutismebeoogteenzelfmanagementmethodiekteontwikkelenomnormaal-tothoogbegaafdemensenmetautismesamenmetbetrokkenprofessionalsteondersteunenbijhetvindenenbehoudenvanwerkdatgoedbijhenpastDemethodiekgeeftinzichtindeeigeneffectiviteiteigenregietalentenenvoorkeurenDitzijnbelangrijkevoorwaardenvoorduurzamearbeidsparticipatiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsnieuwsbrief-samenwerking-ggz-en-wi-november-verschenen
Howie the HarpHowietheHarpiseengoedvoorbeeldvaneenopleidingtotervaringsdeskundigeDenaamisgebaseerdopdebijnaamvandeAmerikaanHowardGelddienaeenverblijfinpsychiatrischeinstellingenhetpeer-to-peer-conceptbedachtmensenmeteenpsychiatrischegeschiedeniszettenhunlevenservaringentalenteninomelkaarteondersteuneninhunherstelPameijereeninstellingvoormensenmeteenverstandelijkeofpsychiatrischebeperkinghaaldehetconceptnaarNederlandwwwhowietheharpnl
TIPS VAN LPGGZHetLPGGZdoetdevolgendeaanbevelingenaangemeentenbullKijkgoedwateenklantkanGebruikdebeschikbareondersteuningMaakgebruikvaninterventieszoalsjobcarvingbullWeesalertopeenstigmaookbijjezelfalsklantmanagerbullOnderschathetzelfstigmavanveelklantennietbullPasaanpakkengerichtopempowermenttoebullMaakgebruikvanervaringsdeskundigendiezijnopgeleiddoordeGGZomeencoachenderoltespelenZetheninalsadviseurbijdeteamsMaakhuninbrengstructureel
Colofon
DeroutekaartpsychischeaandoeningenenwerkVersie2november2017
DezeroutekaartiseenproductvandeProgrammaraadHetisonderdeelvanhetKennisnetwerkSamenwerking
GGZenWerkampInkomen
Deroutekaartgeefteenstandvanzakeneind2017weerNieuweontwikkelingeneninformatiewillenwegraag
opnemenUwsuggestiesvooraanvullingenkuntumailennaar
helpdeskimpulssamenvoordeklantnl
Samen vernieuwen we de dienstverlening aan werkgevers en werkzoekenden
36
6Stigma
Inhoudbull Stigma en zelfstigma 37bull Stigma bestrijden 37 bull Handboek destigmatisering bij psychische aandoeningen 38 bull Destigmatiseringsinterventies 38bull Empowerment en doorbreken zelfstigma 38bull Samen Sterk Zonder Stigma 38 bull Werkambassadeurs 39bull Kennisthema stigma van Kenniscentrum Phrenos 39bull Vertellen of verzwijgen 39bull Tips 40
37
6StigmaEen van de grootste obstakels op weg naar werk is het stigma dat rust op psychische aandoeningen Stigma in de samenleving bij werkgevers en toekomstige collegarsquos Maar soms ook bij professionals en begeleiders En niet in het minst bij de persoon zelf zelfstigma Wat weten we over stigma en hoe daarmee om te gaan
Destigmatisering Drie gouden regels voor professionalsbullNeemeenopenhoudingaantegenoverdeclieumlntbullZorgdatjeenigekennishebtoverstigmaendestigmatiseringbullPleegreflectieopjeeigenaannames
Stigma en zelfstigmaZorsquon40vandeNederlanderskrijgtzelftemakenmeteenpsychischeaandoeningenTochbrengtheteenstigmametzichmeeDatleidttoteenkleinerekansopwerk90vandemensenmeteenpsychischeaandoeningzegtlasttehebbenvandegevolgenvanhetstigmazoblijktuitonderzoekDiegevolgenzijnminderkansopwerkminderzelfvertrouweneennegatiefzelfbeeldenzelfssociaalisolementEenderdetoteenkwartvandebetrokkenenvoeltzichgediscrimineerdofoneerlijkbehandeldDatleidterbij20toeervanaftezienwerktezoekenofeenopleidingtegaandoenHetstigmadatdebuitenwereldoplegtwordtvaakeigengemaaktdoordebetrokkeneHetstigmawordtgeiumlnternaliseerdenerontstaateenzelfstigmaDitisextraschadelijkEenstigmazouiemandnogkunnenmotiverenomhettegendeeltebewijzenMaarbijeenzelfstigmaverzetiemandzichnietmeertegenhetstigmahttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsstigma
HetartikellsquoHowandwhenstereotypesrelatetoinclusivebehaviortowardpeoplewithdisabilitiesrsquogaatinopdegevolgenvannegatievestereotypenenhoudingenvanwerkgeversenwerknemerstenopzichtevanwerknemersmetbeperkingen(waarondepsychischeaandoeningen)httpwwwtandfonlinecomdoiabs1010800958519220151072105
Stigma bestrijdenInparagraaf36vanhetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquoeencompactoverzichtvanhoestigmakanwordentegengegaanhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
IndelsquoWerkwijzerPsychischeaandoeningenenlichteverstandelijkebeperkingenHandboekvoormaatwerkbijhetbegeleidennaarwerkrsquogaatparagraaf23overhetwakenvoorstigmatiseringDaarinondermeertipshoetehandelenalsbegeleiderOokbegeleiderskunnenzichnietaltijdonttrekkenaanhetdenkeninstereotypenalshetgaatompsychischeaandoeningenBijvoorbeelddoorerautomatischvanuittegaandatwerknietaandeordeisofandershooguitsimpelwerkofonbetaaldwerkZiebijvoorbeeldhoofdstuk1enparagraaf22vandeWerkwijzerRe-integratievanklantenmetpsychischeaandoeningenhttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--waak-voor-stigmatisering
38
Hoe kun je als begeleider destigmatisering bevorderen Tips van Dorien Verhoeven van Samen Sterk Zonder Stigmabull Weetdaterzoietsalsstigmaenzelfstigmaisendathet
heelvaakvoorkomtbull Zorgdatjeenigekennishebtoverstigmaendewerking
ervanbull Weesjebewustvanjeeigenideeeumlnen(voor)oordelenKijk
daareerlijknaarbull WeethoejeeengesprekaangaatmetdeclieumlntBiedt
openingenlaatmerkendatjeopenstaatbegriphebtetcbull Probeersamenmetdeclieumlnttoteenoplossingtekomen
bijvoorbeeldoverdevraagopenheidtegevenaaneen(potentieumlle)werkgeverofniet
bull GebruikwaarmogelijkmethodiekenzoalsCORAL(zieeldersindezenieuwsbrief)
bull Nodigeenvanonzewerkambassadeursuitomtevertellenoverzijnofhaarervaringenmetstigmaophetwerkenhoedaarmeeomtegaan
httpswwwsamenvoordeklantnlnieuwssamen-sterk-zonder-stigma
Handboek destigmatisering bij psychische aandoeningenDithandboekbiedtveeloverzichteninzichtoverhoestigmatebestrijdenHethandboekisalleenindrukofalse-boektekoopbijdeuitgeverennietopinternetbeschikbaarWeeghelJvanPijnenborgMVanlsquotVeerJampKienhorstG(red)(2016)HandboekdestigmatiseringbijpsychischeaandoeningenPrincipesperspectievenenpraktijkenBussumCoutinhohttpsshopcoutinhonlstore_nlhandboek-destigmatisering-bij-psychische-aandoeningen-2027html
DestigmatiseringsinterventiesIndegeneriekemoduledestigmatiseringontwikkelddoorhetNetwerkKwaliteitsontwikkelingGGZondermeerinformatieoverdestigmatiseringsinterventiesenhandvattenvoorprofessionalsmaarookvoorclieumlntenzelfhttpwwwkwaliteitsontwikkelingggznlnetwerk
httpwwwkwaliteitsontwikkelingggznlprojectgenerieke-module-destigmatisering
Empowerment en doorbreken zelfstigmaEmpowermentvandeclieumlntkanhelpenhetzelfstigmatedoorbrekenDaarbijhelpenervaringsdeskundigenvanuiteengelijkwaardigepositie(ex-)clieumlntenomkeuzestemakenweerbijhunmotivatietekomenenteontdekkenwathunkwaliteitenenvaardighedenzijnenwatbijhenpasthttpswwwmovisienlpublicatiesnaar-hart-empowerment-deel-2
Samen Sterk Zonder StigmaDemissievanSamenSterkZonderStigma(SSZS)iseensamenlevingwaarinpsychischeproblematiekbespreekbaarisDatdoetSSZSondermeermethetprojectStigmaenWerkSSZSbiedtvoorlichtinghelptbijhetmakenvaneenplanvanaanpakorganiseertnetwerkenvanwerknemersmeteenpsychischeaandoeninginventariseertbestpracticesenontwikkeltinterventieshttpswwwsamensterkzonderstigmanl
39
VakbondenenondernemingsradenkunneneenbijdrageleverenaanhetbespreekbaarmakenvanpsychischeaandoeningenopdewerkvloerMogelijkhedendaartoewordenechterweinigbenutDitblijktuithetonderzoeklsquoPsychischeDiversiteitWerktvanSamenSterkzonderStigmaOmvakbondenenondernemingsradentehelpenmethetleverenvaneenbijdragezijnverschillendehulpmiddelenontwikkeldbull OnderzoekORampVakbondenPsychischeDiversiteitWerktbull ChecklistvoorOndernemingsradenbull FactsheetvoorOndernemingsradenbull Factsheetvoorvakbonden
WerkambassadeursDewerkambassadeurszijneeninitiatiefvanSamenSterkZonderStigmawerknemersmeteenpsychischeaandoeningdiewerkenbinnengewonebedrijvenenzichdaarinzettenvoordebevorderingvanbespreekbaarheideneenveiligecultuurhttpswwwsamensterkzonderstigmanlover-onsambassadeurs
httpswwwsamensterkzonderstigmanlverhalen
VeelvandeSSZS-ambassadeursverzorgenlezingenofpresentatiesZiehttpswwwsamensterkzonderstigmanlboek-een-ambassadeurverhalen_id=7442
Tips van ervaringsdeskundige Marieke van Keeken voor het aanpakken van stigmabull GanietvooronsdenkenmaarvraagengaingesprekEr
zijnallerleistereotypeninomloopdiedoorbreekjevooraldoorpersoonlijkcontact
bull PersoonlijkeervaringenmakenindrukindestrijdtegenstigmaVraagmensendiezelfkwetsbaarheidhebbenervarenomhunverhaaltedoenDatkaniemandzijnuitdeeigenorganisatiemaardewerkambassadeursvanSSZSkunnendatookdoen
bull ZorgvoorgoedeinformatieoverpsychischeaandoeningenenwerkHetisvaakeeneyeopenerdatbijnadehelftvandemenseninonslandooitzelfwordtgeconfronteerdmeteenpsychischprobleemEndateenaandoeninghelemaalnietalsvanzelfsprekendbetekentdatjenietkanwerken
LeeshaarverhaallsquoHoeikmijnzelfstigmadoorbrakrsquohttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwshoe-ik-mijn-zelfstigma-doorbrak
Kennisthema stigma van Kenniscentrum PhrenosFeitencijfersenontwikkelingenrondstigmaendestigmatiseringhttpwwwkenniscentrumphrenosnlkennisthemasstigma
Vertellen of verzwijgenIsopenheidovereenaandoeningverstandigofnietBijvoorbeeldineensollicitatieprocedureofophetwerkOpenheidishetideaalmaarindepraktijknietaltijdverstandigKenniscentrumPhrenosheefteenbrochureeninterventieomeengefundeerdeafwegingtemakenonderdetitelCORAL(concealorreveal)httpswwwkenniscentrumphrenosnlwp-contentuploads201506CORAL-NL_defpdf
40
SamenSterkzonderStigmaKenniscentrumPhrenosenTranzoTilburgUniversityontwikkelendezeaanpakverderwaarbijhetmeerwordttoegespitstopdeNederlandsesituatiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsverzwijgen-vertellen-coralnl-helpt
httpwwwkenniscentrumphrenosnldienstenprojecten-2doorontwikkeling-coral
TIPS bull Leg contactAngstenonbekendheidspeleneengroterolbijhetinstandhoudenvanstigmatiseringDaaromhelptcontactleggenmetmensenmeteenpsychischeaandoeninghetbesteomdestigmarsquosteverminderenDemanierwaaropjealsklantmanagercontactmaaktbepaaltofjestigmarsquosversterktofjuistvermindert(lsquoJamaarmetborderlinekunjetochnietmetkinderenwerkenrsquo)AlleenbegripvoleerlijkengelijkwaardigcontactvermindertstigmarsquosEnhetcreeumlerteenopenenveiligesfeerwaarindoorvragenstellenmeerbegripontstaat
bull Voorlichting en informatie over psychische aandoeningenErzijnveelverkeerdedenkbeeldenenmythes(lsquoautistenhebbengeengevoelrsquo)DoorjeteverdiepenindeverschillendepsychischeaandoeningenkrijgjeeenrealistischerbeeldOokklantenzelfbaserenzichvaakoponjuistedenkbeeldenenleggenzichzelfdaarmeeonnodigebeperkingenop
bull Zie psychische aandoeningen als deel van een continuuumlmWanneerjemensenmeteenpsychischeaandoeningzwart-wittegenovergezondemensenzetlijkenzevervanjeaftestaanMaariedereenheeftwelpsychischekwetsbaarheden
alsspreekangstofeenaanlegvoorsomberheidWanneerjepsychischeklachtenenkwetsbaarhedenzietalssymptomenopeenspectrumwaarjehogerenlagerkuntscorenisdatminderstigmatiserend
bull Maak vooroordelen en stigmarsquos bespreekbaar ook als begeleidersonderling
bull Gebruik het ICF-raamwerk om de gehele persoon in beeld te krijgen en niet alleen zijn of haar aandoeninghttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--waak-voor-stigmatisering
41
7Ervarings-deskundigen en clieumlnten
Inhoudbull Betrokkenheid clieumlnten en ervarings- deskundigen bij regionale plannen 42bull Landelijke Clieumlntenraad 43bull MIND 43bull Landelijk Platform GGZ 43bull Routewijzer naar werk 43bull Evaluatietool re-integratie 43bull Ervaringsdeskundigen 43bull Verhalen van ervaringsdeskundigen 44bull WerkWeb-Autisme 44bull Howie the Harp 44bull Tips van LPGGZ 44
42
7Ervarings-deskundigenenclieumlntenDoor clieumlntenraden clieumlntenorganisaties en ervarings-deskundigen te betrekken en met hen samen te werken kunnen professionals vanuit de GGZ en Werk amp Inkomen effectiever werken aan herstel en re-integratie Clieumlntenraden hebben een wettelijke basis in het kader van clieumlntenparticipatie Clieumlntenorganisaties zijn er op landelijk regionaal en lokaal niveau Zij ontplooien meerdere activiteiten zoals informeren lotgenotencontacten belangenbehartiging hersteltrajecten en het opbouwen van ervaringsdeskundigheid onder meer via opleidingen
Betrokkenheid clieumlnten en ervaringsdeskundigen bij regionale plannenInderegionalewerkateliersisveelgesprokenovermeerenbeterbetrekkenvanclieumlntenenervaringsdeskundigenZiehetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquometnameparagraaf26en28httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
IndeFrieseprojectgroepziteenclieumlntvertegenwoordigerdiezelfervaringsdeskundigeisverbondenaanhetHerstelcentrumFrieslandHijgeeftooktrainingenaandeprofessionalsBovendien
gaatderegioookeenreeksoverleggentebeleggenvoorclieumlntenDezezullenbegeleidwordendooreenervaringsdeskundigevanuithetHerstelcentrumhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
InhetprojectplanvanHollandRijnlandisveelaandachtvoorervaringsdeskundigheidendebetrokkenheidvanclieumlntenInLeidenbestaatallangeretijdStichtingZonwaarinervaringsdeskundigenzijnvertegenwoordigdErvaringsdeskundigenadviserenwaarnodigdegemeenteenuitvoerderszoalsklantmanagersOokverzorgenzijregelmatigtrainingenDaarnaastisStichtingPlatformSamenwerkenbetrokkenbijderegionalesamenwerkingZijorganiserenonderanderedialoogtafelsHierwordtdoorgepraatoverdebetekenisvanwerkvoorduurzaamherstelBeideorganisatieszullenookindearbeidsmarktregioHollandRijnlandactiefwordenzoalsopgenomeninhetplanvanaanpakvanderegioClieumlntenenclieumlntenorganisatieshebbeneenbelangrijkeplekgekregeninhetregionaleplanvanaanpakZoiservoorzieninmaatjesvoorclieumlntenWethouderMarleenDamenvanLeidenldquoZorsquonmaatjeziettochweeranderedingendaneenprofessionalHijofzijheeftookeenandererolendatkanelkaargoedaanvullenrdquohttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsbouw-samenwerking-op-vanuit-de-praktijk-en-niet-vanaf-de-bestuurstafels
43
Landelijke ClieumlntenraadDeLandelijkeClieumlntenraad(LCR)isingesteldbijwet(SUWI)omdeclieumlntenparticipatieinhetveldvanWerkampInkomenvormtegevenDeLCRisdekoepelvanlokaleenregionaleclieumlntenradenbijgemeentenenUWVhttpwwwlandelijkeclientenraadnl
MINDMINDisin2016ontstaanenwilpsychischeproblemenvoorkomenenmensendiehiermeetemakenhebbenondersteunenDitdoetMinddoorinformatietebiedenonderzoektedoenprojectenuittevoerenenactietevoerenSamenmetclieumlnten-enfamilieorganisatiesmaatschappelijkeorganisatiesonderzoekersambassadeursendonateursMINDiseeninitiatiefvanFondsPsychischeGezondheidKorrelatieenhetLandelijkPlatformGGZhttpswijzijnmindnl
Landelijk Platform GGZMINDLandelijkPlatformPsychischeGezondheid(voorheenLandelijkPlatformGGZLPGGZ)isdekoepelvanenvoorongeveertwintigclieumlnten-enfamilieorganisatiesindeGGZOpdesiteiseenoverzichttevindenvanregionaleclieumlntenorganisaties(RCOrsquos)clieumlntinitiatievenenprojectenViaRCOrsquoszijnervaringsdeskundigentevindenhttpwwwplatformggznllpggz
Routewijzer naar werkDeRoutewijzeriseenwebsitevanhetLandelijkPlatformGGZendeLandelijkeClieumlntenraad(LCR)Opdezesitekunnenclieumlntenallerhanderelevanteinformatievindenhttpwwwroutewijzernaarwerknl
Evaluatietool re-integratieDeEvaluatietoolre-integratieiseeninstrument(vragenlijst)datisgemaaktdoorhetVerwey-JonkerInstituutinopdrachtvandeLandelijkeClieumlntenraadenMINDHetgeeftdeclieumlntenraadinzichtinhoeUWVengemeentendebegeleidingvanpsychischkwetsbaremensenvormgevenwwwevaluatieggzenwerknl
ErvaringsdeskundigenErvaringsdeskundigenzijnalshetwarebovenhuneigenproblematiekuitgestegenZijkunnennuttigeadviezengevenaanprofessionalsSommigeervaringsdeskundigenzijnopgeleiddoordeGGZomeencoachenderoltespelenErvaringsdeskundigenzijntevindenviahetLPGGZmaarookviaregionaleclieumlntenorganisaties(RCOrsquos)enfamilieorganisatiesdeNederlandseVerenigingvoorAutisme(NVA)GGZ-instellingenofdehulplijnPandorahttpwwwplatformggznllpggz
lsquoErbestaateeneendimensionaalenstereotiepbeeldvanmensenmeteenpsychischeaandoeningMaarinwerkelijkheidisiedereenandersenzijndezeklantenerinallerleisoortenenmatenmetallerleiredenenenachtergrondenengevolgenvanhunaandoeningEengoedemanieromklantmanagersmeergripopdematerietegevenisdoorervaringsdeskundigeninteschakelenDeregionaleclieumlntenorganisatie(RCO)mobiliseertentraintervaringsdeskundigevrijwilligersomvoorlichtingtegevenaanklantmanagersZijvragennuvakeradviesEencursusvoormanagerswasookzeernuttigrsquoEen gemeentelijke beleidsmedewerker en ervaringsdeskundig
44
lsquoVeelklantmanagersvullenhetvoordeklantinindeluwtehoudenTerwijlerheelwatclieumlntenmetpsychischeproblematiekzijnvoorwiehetgoedisomtewerkenendiegraagwillenwerkenDepsychischeaandoeningislangnietaltijdoverdegehelelinieinvaliderendWerkhelptomeigenkrachtteontwikkelenenkanbijdragenaanhersteldoorweergeloofteontwikkelenindeeigencompetentiesensociaalenmaatschappelijkbetrokkentezijnErvaringsdeskundigheidhelptbijhetzoekennaardejuistewerk(ervarings)plekrsquoEen projectcooumlrdinator van ZONactief en ervaringsdeskundige
Verhalen van ervaringsdeskundigenDesiteUWVperspectiefiseenplatformvoorendoormensenmeteenarbeidsongeschiktheidsuitkeringHieropverhalenvlogsenvideorsquosonderandereditverhaaloverwerkenmetautismehttpsperspectiefuwvnlartikelendroom-wordt-waarheid
WerkWeb-AutismeHetprojectlsquoWerkWeb-AutismersquodateeninitiatiefisvanmeerdereorganisatieswaaronderdeNederlandseVerenigingvoorAutismebeoogteenzelfmanagementmethodiekteontwikkelenomnormaal-tothoogbegaafdemensenmetautismesamenmetbetrokkenprofessionalsteondersteunenbijhetvindenenbehoudenvanwerkdatgoedbijhenpastDemethodiekgeeftinzichtindeeigeneffectiviteiteigenregietalentenenvoorkeurenDitzijnbelangrijkevoorwaardenvoorduurzamearbeidsparticipatiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsnieuwsbrief-samenwerking-ggz-en-wi-november-verschenen
Howie the HarpHowietheHarpiseengoedvoorbeeldvaneenopleidingtotervaringsdeskundigeDenaamisgebaseerdopdebijnaamvandeAmerikaanHowardGelddienaeenverblijfinpsychiatrischeinstellingenhetpeer-to-peer-conceptbedachtmensenmeteenpsychiatrischegeschiedeniszettenhunlevenservaringentalenteninomelkaarteondersteuneninhunherstelPameijereeninstellingvoormensenmeteenverstandelijkeofpsychiatrischebeperkinghaaldehetconceptnaarNederlandwwwhowietheharpnl
TIPS VAN LPGGZHetLPGGZdoetdevolgendeaanbevelingenaangemeentenbullKijkgoedwateenklantkanGebruikdebeschikbareondersteuningMaakgebruikvaninterventieszoalsjobcarvingbullWeesalertopeenstigmaookbijjezelfalsklantmanagerbullOnderschathetzelfstigmavanveelklantennietbullPasaanpakkengerichtopempowermenttoebullMaakgebruikvanervaringsdeskundigendiezijnopgeleiddoordeGGZomeencoachenderoltespelenZetheninalsadviseurbijdeteamsMaakhuninbrengstructureel
Colofon
DeroutekaartpsychischeaandoeningenenwerkVersie2november2017
DezeroutekaartiseenproductvandeProgrammaraadHetisonderdeelvanhetKennisnetwerkSamenwerking
GGZenWerkampInkomen
Deroutekaartgeefteenstandvanzakeneind2017weerNieuweontwikkelingeneninformatiewillenwegraag
opnemenUwsuggestiesvooraanvullingenkuntumailennaar
helpdeskimpulssamenvoordeklantnl
Samen vernieuwen we de dienstverlening aan werkgevers en werkzoekenden
37
6StigmaEen van de grootste obstakels op weg naar werk is het stigma dat rust op psychische aandoeningen Stigma in de samenleving bij werkgevers en toekomstige collegarsquos Maar soms ook bij professionals en begeleiders En niet in het minst bij de persoon zelf zelfstigma Wat weten we over stigma en hoe daarmee om te gaan
Destigmatisering Drie gouden regels voor professionalsbullNeemeenopenhoudingaantegenoverdeclieumlntbullZorgdatjeenigekennishebtoverstigmaendestigmatiseringbullPleegreflectieopjeeigenaannames
Stigma en zelfstigmaZorsquon40vandeNederlanderskrijgtzelftemakenmeteenpsychischeaandoeningenTochbrengtheteenstigmametzichmeeDatleidttoteenkleinerekansopwerk90vandemensenmeteenpsychischeaandoeningzegtlasttehebbenvandegevolgenvanhetstigmazoblijktuitonderzoekDiegevolgenzijnminderkansopwerkminderzelfvertrouweneennegatiefzelfbeeldenzelfssociaalisolementEenderdetoteenkwartvandebetrokkenenvoeltzichgediscrimineerdofoneerlijkbehandeldDatleidterbij20toeervanaftezienwerktezoekenofeenopleidingtegaandoenHetstigmadatdebuitenwereldoplegtwordtvaakeigengemaaktdoordebetrokkeneHetstigmawordtgeiumlnternaliseerdenerontstaateenzelfstigmaDitisextraschadelijkEenstigmazouiemandnogkunnenmotiverenomhettegendeeltebewijzenMaarbijeenzelfstigmaverzetiemandzichnietmeertegenhetstigmahttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsstigma
HetartikellsquoHowandwhenstereotypesrelatetoinclusivebehaviortowardpeoplewithdisabilitiesrsquogaatinopdegevolgenvannegatievestereotypenenhoudingenvanwerkgeversenwerknemerstenopzichtevanwerknemersmetbeperkingen(waarondepsychischeaandoeningen)httpwwwtandfonlinecomdoiabs1010800958519220151072105
Stigma bestrijdenInparagraaf36vanhetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquoeencompactoverzichtvanhoestigmakanwordentegengegaanhttpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
IndelsquoWerkwijzerPsychischeaandoeningenenlichteverstandelijkebeperkingenHandboekvoormaatwerkbijhetbegeleidennaarwerkrsquogaatparagraaf23overhetwakenvoorstigmatiseringDaarinondermeertipshoetehandelenalsbegeleiderOokbegeleiderskunnenzichnietaltijdonttrekkenaanhetdenkeninstereotypenalshetgaatompsychischeaandoeningenBijvoorbeelddoorerautomatischvanuittegaandatwerknietaandeordeisofandershooguitsimpelwerkofonbetaaldwerkZiebijvoorbeeldhoofdstuk1enparagraaf22vandeWerkwijzerRe-integratievanklantenmetpsychischeaandoeningenhttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--waak-voor-stigmatisering
38
Hoe kun je als begeleider destigmatisering bevorderen Tips van Dorien Verhoeven van Samen Sterk Zonder Stigmabull Weetdaterzoietsalsstigmaenzelfstigmaisendathet
heelvaakvoorkomtbull Zorgdatjeenigekennishebtoverstigmaendewerking
ervanbull Weesjebewustvanjeeigenideeeumlnen(voor)oordelenKijk
daareerlijknaarbull WeethoejeeengesprekaangaatmetdeclieumlntBiedt
openingenlaatmerkendatjeopenstaatbegriphebtetcbull Probeersamenmetdeclieumlnttoteenoplossingtekomen
bijvoorbeeldoverdevraagopenheidtegevenaaneen(potentieumlle)werkgeverofniet
bull GebruikwaarmogelijkmethodiekenzoalsCORAL(zieeldersindezenieuwsbrief)
bull Nodigeenvanonzewerkambassadeursuitomtevertellenoverzijnofhaarervaringenmetstigmaophetwerkenhoedaarmeeomtegaan
httpswwwsamenvoordeklantnlnieuwssamen-sterk-zonder-stigma
Handboek destigmatisering bij psychische aandoeningenDithandboekbiedtveeloverzichteninzichtoverhoestigmatebestrijdenHethandboekisalleenindrukofalse-boektekoopbijdeuitgeverennietopinternetbeschikbaarWeeghelJvanPijnenborgMVanlsquotVeerJampKienhorstG(red)(2016)HandboekdestigmatiseringbijpsychischeaandoeningenPrincipesperspectievenenpraktijkenBussumCoutinhohttpsshopcoutinhonlstore_nlhandboek-destigmatisering-bij-psychische-aandoeningen-2027html
DestigmatiseringsinterventiesIndegeneriekemoduledestigmatiseringontwikkelddoorhetNetwerkKwaliteitsontwikkelingGGZondermeerinformatieoverdestigmatiseringsinterventiesenhandvattenvoorprofessionalsmaarookvoorclieumlntenzelfhttpwwwkwaliteitsontwikkelingggznlnetwerk
httpwwwkwaliteitsontwikkelingggznlprojectgenerieke-module-destigmatisering
Empowerment en doorbreken zelfstigmaEmpowermentvandeclieumlntkanhelpenhetzelfstigmatedoorbrekenDaarbijhelpenervaringsdeskundigenvanuiteengelijkwaardigepositie(ex-)clieumlntenomkeuzestemakenweerbijhunmotivatietekomenenteontdekkenwathunkwaliteitenenvaardighedenzijnenwatbijhenpasthttpswwwmovisienlpublicatiesnaar-hart-empowerment-deel-2
Samen Sterk Zonder StigmaDemissievanSamenSterkZonderStigma(SSZS)iseensamenlevingwaarinpsychischeproblematiekbespreekbaarisDatdoetSSZSondermeermethetprojectStigmaenWerkSSZSbiedtvoorlichtinghelptbijhetmakenvaneenplanvanaanpakorganiseertnetwerkenvanwerknemersmeteenpsychischeaandoeninginventariseertbestpracticesenontwikkeltinterventieshttpswwwsamensterkzonderstigmanl
39
VakbondenenondernemingsradenkunneneenbijdrageleverenaanhetbespreekbaarmakenvanpsychischeaandoeningenopdewerkvloerMogelijkhedendaartoewordenechterweinigbenutDitblijktuithetonderzoeklsquoPsychischeDiversiteitWerktvanSamenSterkzonderStigmaOmvakbondenenondernemingsradentehelpenmethetleverenvaneenbijdragezijnverschillendehulpmiddelenontwikkeldbull OnderzoekORampVakbondenPsychischeDiversiteitWerktbull ChecklistvoorOndernemingsradenbull FactsheetvoorOndernemingsradenbull Factsheetvoorvakbonden
WerkambassadeursDewerkambassadeurszijneeninitiatiefvanSamenSterkZonderStigmawerknemersmeteenpsychischeaandoeningdiewerkenbinnengewonebedrijvenenzichdaarinzettenvoordebevorderingvanbespreekbaarheideneenveiligecultuurhttpswwwsamensterkzonderstigmanlover-onsambassadeurs
httpswwwsamensterkzonderstigmanlverhalen
VeelvandeSSZS-ambassadeursverzorgenlezingenofpresentatiesZiehttpswwwsamensterkzonderstigmanlboek-een-ambassadeurverhalen_id=7442
Tips van ervaringsdeskundige Marieke van Keeken voor het aanpakken van stigmabull GanietvooronsdenkenmaarvraagengaingesprekEr
zijnallerleistereotypeninomloopdiedoorbreekjevooraldoorpersoonlijkcontact
bull PersoonlijkeervaringenmakenindrukindestrijdtegenstigmaVraagmensendiezelfkwetsbaarheidhebbenervarenomhunverhaaltedoenDatkaniemandzijnuitdeeigenorganisatiemaardewerkambassadeursvanSSZSkunnendatookdoen
bull ZorgvoorgoedeinformatieoverpsychischeaandoeningenenwerkHetisvaakeeneyeopenerdatbijnadehelftvandemenseninonslandooitzelfwordtgeconfronteerdmeteenpsychischprobleemEndateenaandoeninghelemaalnietalsvanzelfsprekendbetekentdatjenietkanwerken
LeeshaarverhaallsquoHoeikmijnzelfstigmadoorbrakrsquohttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwshoe-ik-mijn-zelfstigma-doorbrak
Kennisthema stigma van Kenniscentrum PhrenosFeitencijfersenontwikkelingenrondstigmaendestigmatiseringhttpwwwkenniscentrumphrenosnlkennisthemasstigma
Vertellen of verzwijgenIsopenheidovereenaandoeningverstandigofnietBijvoorbeeldineensollicitatieprocedureofophetwerkOpenheidishetideaalmaarindepraktijknietaltijdverstandigKenniscentrumPhrenosheefteenbrochureeninterventieomeengefundeerdeafwegingtemakenonderdetitelCORAL(concealorreveal)httpswwwkenniscentrumphrenosnlwp-contentuploads201506CORAL-NL_defpdf
40
SamenSterkzonderStigmaKenniscentrumPhrenosenTranzoTilburgUniversityontwikkelendezeaanpakverderwaarbijhetmeerwordttoegespitstopdeNederlandsesituatiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsverzwijgen-vertellen-coralnl-helpt
httpwwwkenniscentrumphrenosnldienstenprojecten-2doorontwikkeling-coral
TIPS bull Leg contactAngstenonbekendheidspeleneengroterolbijhetinstandhoudenvanstigmatiseringDaaromhelptcontactleggenmetmensenmeteenpsychischeaandoeninghetbesteomdestigmarsquosteverminderenDemanierwaaropjealsklantmanagercontactmaaktbepaaltofjestigmarsquosversterktofjuistvermindert(lsquoJamaarmetborderlinekunjetochnietmetkinderenwerkenrsquo)AlleenbegripvoleerlijkengelijkwaardigcontactvermindertstigmarsquosEnhetcreeumlerteenopenenveiligesfeerwaarindoorvragenstellenmeerbegripontstaat
bull Voorlichting en informatie over psychische aandoeningenErzijnveelverkeerdedenkbeeldenenmythes(lsquoautistenhebbengeengevoelrsquo)DoorjeteverdiepenindeverschillendepsychischeaandoeningenkrijgjeeenrealistischerbeeldOokklantenzelfbaserenzichvaakoponjuistedenkbeeldenenleggenzichzelfdaarmeeonnodigebeperkingenop
bull Zie psychische aandoeningen als deel van een continuuumlmWanneerjemensenmeteenpsychischeaandoeningzwart-wittegenovergezondemensenzetlijkenzevervanjeaftestaanMaariedereenheeftwelpsychischekwetsbaarheden
alsspreekangstofeenaanlegvoorsomberheidWanneerjepsychischeklachtenenkwetsbaarhedenzietalssymptomenopeenspectrumwaarjehogerenlagerkuntscorenisdatminderstigmatiserend
bull Maak vooroordelen en stigmarsquos bespreekbaar ook als begeleidersonderling
bull Gebruik het ICF-raamwerk om de gehele persoon in beeld te krijgen en niet alleen zijn of haar aandoeninghttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--waak-voor-stigmatisering
41
7Ervarings-deskundigen en clieumlnten
Inhoudbull Betrokkenheid clieumlnten en ervarings- deskundigen bij regionale plannen 42bull Landelijke Clieumlntenraad 43bull MIND 43bull Landelijk Platform GGZ 43bull Routewijzer naar werk 43bull Evaluatietool re-integratie 43bull Ervaringsdeskundigen 43bull Verhalen van ervaringsdeskundigen 44bull WerkWeb-Autisme 44bull Howie the Harp 44bull Tips van LPGGZ 44
42
7Ervarings-deskundigenenclieumlntenDoor clieumlntenraden clieumlntenorganisaties en ervarings-deskundigen te betrekken en met hen samen te werken kunnen professionals vanuit de GGZ en Werk amp Inkomen effectiever werken aan herstel en re-integratie Clieumlntenraden hebben een wettelijke basis in het kader van clieumlntenparticipatie Clieumlntenorganisaties zijn er op landelijk regionaal en lokaal niveau Zij ontplooien meerdere activiteiten zoals informeren lotgenotencontacten belangenbehartiging hersteltrajecten en het opbouwen van ervaringsdeskundigheid onder meer via opleidingen
Betrokkenheid clieumlnten en ervaringsdeskundigen bij regionale plannenInderegionalewerkateliersisveelgesprokenovermeerenbeterbetrekkenvanclieumlntenenervaringsdeskundigenZiehetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquometnameparagraaf26en28httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
IndeFrieseprojectgroepziteenclieumlntvertegenwoordigerdiezelfervaringsdeskundigeisverbondenaanhetHerstelcentrumFrieslandHijgeeftooktrainingenaandeprofessionalsBovendien
gaatderegioookeenreeksoverleggentebeleggenvoorclieumlntenDezezullenbegeleidwordendooreenervaringsdeskundigevanuithetHerstelcentrumhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
InhetprojectplanvanHollandRijnlandisveelaandachtvoorervaringsdeskundigheidendebetrokkenheidvanclieumlntenInLeidenbestaatallangeretijdStichtingZonwaarinervaringsdeskundigenzijnvertegenwoordigdErvaringsdeskundigenadviserenwaarnodigdegemeenteenuitvoerderszoalsklantmanagersOokverzorgenzijregelmatigtrainingenDaarnaastisStichtingPlatformSamenwerkenbetrokkenbijderegionalesamenwerkingZijorganiserenonderanderedialoogtafelsHierwordtdoorgepraatoverdebetekenisvanwerkvoorduurzaamherstelBeideorganisatieszullenookindearbeidsmarktregioHollandRijnlandactiefwordenzoalsopgenomeninhetplanvanaanpakvanderegioClieumlntenenclieumlntenorganisatieshebbeneenbelangrijkeplekgekregeninhetregionaleplanvanaanpakZoiservoorzieninmaatjesvoorclieumlntenWethouderMarleenDamenvanLeidenldquoZorsquonmaatjeziettochweeranderedingendaneenprofessionalHijofzijheeftookeenandererolendatkanelkaargoedaanvullenrdquohttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsbouw-samenwerking-op-vanuit-de-praktijk-en-niet-vanaf-de-bestuurstafels
43
Landelijke ClieumlntenraadDeLandelijkeClieumlntenraad(LCR)isingesteldbijwet(SUWI)omdeclieumlntenparticipatieinhetveldvanWerkampInkomenvormtegevenDeLCRisdekoepelvanlokaleenregionaleclieumlntenradenbijgemeentenenUWVhttpwwwlandelijkeclientenraadnl
MINDMINDisin2016ontstaanenwilpsychischeproblemenvoorkomenenmensendiehiermeetemakenhebbenondersteunenDitdoetMinddoorinformatietebiedenonderzoektedoenprojectenuittevoerenenactietevoerenSamenmetclieumlnten-enfamilieorganisatiesmaatschappelijkeorganisatiesonderzoekersambassadeursendonateursMINDiseeninitiatiefvanFondsPsychischeGezondheidKorrelatieenhetLandelijkPlatformGGZhttpswijzijnmindnl
Landelijk Platform GGZMINDLandelijkPlatformPsychischeGezondheid(voorheenLandelijkPlatformGGZLPGGZ)isdekoepelvanenvoorongeveertwintigclieumlnten-enfamilieorganisatiesindeGGZOpdesiteiseenoverzichttevindenvanregionaleclieumlntenorganisaties(RCOrsquos)clieumlntinitiatievenenprojectenViaRCOrsquoszijnervaringsdeskundigentevindenhttpwwwplatformggznllpggz
Routewijzer naar werkDeRoutewijzeriseenwebsitevanhetLandelijkPlatformGGZendeLandelijkeClieumlntenraad(LCR)Opdezesitekunnenclieumlntenallerhanderelevanteinformatievindenhttpwwwroutewijzernaarwerknl
Evaluatietool re-integratieDeEvaluatietoolre-integratieiseeninstrument(vragenlijst)datisgemaaktdoorhetVerwey-JonkerInstituutinopdrachtvandeLandelijkeClieumlntenraadenMINDHetgeeftdeclieumlntenraadinzichtinhoeUWVengemeentendebegeleidingvanpsychischkwetsbaremensenvormgevenwwwevaluatieggzenwerknl
ErvaringsdeskundigenErvaringsdeskundigenzijnalshetwarebovenhuneigenproblematiekuitgestegenZijkunnennuttigeadviezengevenaanprofessionalsSommigeervaringsdeskundigenzijnopgeleiddoordeGGZomeencoachenderoltespelenErvaringsdeskundigenzijntevindenviahetLPGGZmaarookviaregionaleclieumlntenorganisaties(RCOrsquos)enfamilieorganisatiesdeNederlandseVerenigingvoorAutisme(NVA)GGZ-instellingenofdehulplijnPandorahttpwwwplatformggznllpggz
lsquoErbestaateeneendimensionaalenstereotiepbeeldvanmensenmeteenpsychischeaandoeningMaarinwerkelijkheidisiedereenandersenzijndezeklantenerinallerleisoortenenmatenmetallerleiredenenenachtergrondenengevolgenvanhunaandoeningEengoedemanieromklantmanagersmeergripopdematerietegevenisdoorervaringsdeskundigeninteschakelenDeregionaleclieumlntenorganisatie(RCO)mobiliseertentraintervaringsdeskundigevrijwilligersomvoorlichtingtegevenaanklantmanagersZijvragennuvakeradviesEencursusvoormanagerswasookzeernuttigrsquoEen gemeentelijke beleidsmedewerker en ervaringsdeskundig
44
lsquoVeelklantmanagersvullenhetvoordeklantinindeluwtehoudenTerwijlerheelwatclieumlntenmetpsychischeproblematiekzijnvoorwiehetgoedisomtewerkenendiegraagwillenwerkenDepsychischeaandoeningislangnietaltijdoverdegehelelinieinvaliderendWerkhelptomeigenkrachtteontwikkelenenkanbijdragenaanhersteldoorweergeloofteontwikkelenindeeigencompetentiesensociaalenmaatschappelijkbetrokkentezijnErvaringsdeskundigheidhelptbijhetzoekennaardejuistewerk(ervarings)plekrsquoEen projectcooumlrdinator van ZONactief en ervaringsdeskundige
Verhalen van ervaringsdeskundigenDesiteUWVperspectiefiseenplatformvoorendoormensenmeteenarbeidsongeschiktheidsuitkeringHieropverhalenvlogsenvideorsquosonderandereditverhaaloverwerkenmetautismehttpsperspectiefuwvnlartikelendroom-wordt-waarheid
WerkWeb-AutismeHetprojectlsquoWerkWeb-AutismersquodateeninitiatiefisvanmeerdereorganisatieswaaronderdeNederlandseVerenigingvoorAutismebeoogteenzelfmanagementmethodiekteontwikkelenomnormaal-tothoogbegaafdemensenmetautismesamenmetbetrokkenprofessionalsteondersteunenbijhetvindenenbehoudenvanwerkdatgoedbijhenpastDemethodiekgeeftinzichtindeeigeneffectiviteiteigenregietalentenenvoorkeurenDitzijnbelangrijkevoorwaardenvoorduurzamearbeidsparticipatiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsnieuwsbrief-samenwerking-ggz-en-wi-november-verschenen
Howie the HarpHowietheHarpiseengoedvoorbeeldvaneenopleidingtotervaringsdeskundigeDenaamisgebaseerdopdebijnaamvandeAmerikaanHowardGelddienaeenverblijfinpsychiatrischeinstellingenhetpeer-to-peer-conceptbedachtmensenmeteenpsychiatrischegeschiedeniszettenhunlevenservaringentalenteninomelkaarteondersteuneninhunherstelPameijereeninstellingvoormensenmeteenverstandelijkeofpsychiatrischebeperkinghaaldehetconceptnaarNederlandwwwhowietheharpnl
TIPS VAN LPGGZHetLPGGZdoetdevolgendeaanbevelingenaangemeentenbullKijkgoedwateenklantkanGebruikdebeschikbareondersteuningMaakgebruikvaninterventieszoalsjobcarvingbullWeesalertopeenstigmaookbijjezelfalsklantmanagerbullOnderschathetzelfstigmavanveelklantennietbullPasaanpakkengerichtopempowermenttoebullMaakgebruikvanervaringsdeskundigendiezijnopgeleiddoordeGGZomeencoachenderoltespelenZetheninalsadviseurbijdeteamsMaakhuninbrengstructureel
Colofon
DeroutekaartpsychischeaandoeningenenwerkVersie2november2017
DezeroutekaartiseenproductvandeProgrammaraadHetisonderdeelvanhetKennisnetwerkSamenwerking
GGZenWerkampInkomen
Deroutekaartgeefteenstandvanzakeneind2017weerNieuweontwikkelingeneninformatiewillenwegraag
opnemenUwsuggestiesvooraanvullingenkuntumailennaar
helpdeskimpulssamenvoordeklantnl
Samen vernieuwen we de dienstverlening aan werkgevers en werkzoekenden
38
Hoe kun je als begeleider destigmatisering bevorderen Tips van Dorien Verhoeven van Samen Sterk Zonder Stigmabull Weetdaterzoietsalsstigmaenzelfstigmaisendathet
heelvaakvoorkomtbull Zorgdatjeenigekennishebtoverstigmaendewerking
ervanbull Weesjebewustvanjeeigenideeeumlnen(voor)oordelenKijk
daareerlijknaarbull WeethoejeeengesprekaangaatmetdeclieumlntBiedt
openingenlaatmerkendatjeopenstaatbegriphebtetcbull Probeersamenmetdeclieumlnttoteenoplossingtekomen
bijvoorbeeldoverdevraagopenheidtegevenaaneen(potentieumlle)werkgeverofniet
bull GebruikwaarmogelijkmethodiekenzoalsCORAL(zieeldersindezenieuwsbrief)
bull Nodigeenvanonzewerkambassadeursuitomtevertellenoverzijnofhaarervaringenmetstigmaophetwerkenhoedaarmeeomtegaan
httpswwwsamenvoordeklantnlnieuwssamen-sterk-zonder-stigma
Handboek destigmatisering bij psychische aandoeningenDithandboekbiedtveeloverzichteninzichtoverhoestigmatebestrijdenHethandboekisalleenindrukofalse-boektekoopbijdeuitgeverennietopinternetbeschikbaarWeeghelJvanPijnenborgMVanlsquotVeerJampKienhorstG(red)(2016)HandboekdestigmatiseringbijpsychischeaandoeningenPrincipesperspectievenenpraktijkenBussumCoutinhohttpsshopcoutinhonlstore_nlhandboek-destigmatisering-bij-psychische-aandoeningen-2027html
DestigmatiseringsinterventiesIndegeneriekemoduledestigmatiseringontwikkelddoorhetNetwerkKwaliteitsontwikkelingGGZondermeerinformatieoverdestigmatiseringsinterventiesenhandvattenvoorprofessionalsmaarookvoorclieumlntenzelfhttpwwwkwaliteitsontwikkelingggznlnetwerk
httpwwwkwaliteitsontwikkelingggznlprojectgenerieke-module-destigmatisering
Empowerment en doorbreken zelfstigmaEmpowermentvandeclieumlntkanhelpenhetzelfstigmatedoorbrekenDaarbijhelpenervaringsdeskundigenvanuiteengelijkwaardigepositie(ex-)clieumlntenomkeuzestemakenweerbijhunmotivatietekomenenteontdekkenwathunkwaliteitenenvaardighedenzijnenwatbijhenpasthttpswwwmovisienlpublicatiesnaar-hart-empowerment-deel-2
Samen Sterk Zonder StigmaDemissievanSamenSterkZonderStigma(SSZS)iseensamenlevingwaarinpsychischeproblematiekbespreekbaarisDatdoetSSZSondermeermethetprojectStigmaenWerkSSZSbiedtvoorlichtinghelptbijhetmakenvaneenplanvanaanpakorganiseertnetwerkenvanwerknemersmeteenpsychischeaandoeninginventariseertbestpracticesenontwikkeltinterventieshttpswwwsamensterkzonderstigmanl
39
VakbondenenondernemingsradenkunneneenbijdrageleverenaanhetbespreekbaarmakenvanpsychischeaandoeningenopdewerkvloerMogelijkhedendaartoewordenechterweinigbenutDitblijktuithetonderzoeklsquoPsychischeDiversiteitWerktvanSamenSterkzonderStigmaOmvakbondenenondernemingsradentehelpenmethetleverenvaneenbijdragezijnverschillendehulpmiddelenontwikkeldbull OnderzoekORampVakbondenPsychischeDiversiteitWerktbull ChecklistvoorOndernemingsradenbull FactsheetvoorOndernemingsradenbull Factsheetvoorvakbonden
WerkambassadeursDewerkambassadeurszijneeninitiatiefvanSamenSterkZonderStigmawerknemersmeteenpsychischeaandoeningdiewerkenbinnengewonebedrijvenenzichdaarinzettenvoordebevorderingvanbespreekbaarheideneenveiligecultuurhttpswwwsamensterkzonderstigmanlover-onsambassadeurs
httpswwwsamensterkzonderstigmanlverhalen
VeelvandeSSZS-ambassadeursverzorgenlezingenofpresentatiesZiehttpswwwsamensterkzonderstigmanlboek-een-ambassadeurverhalen_id=7442
Tips van ervaringsdeskundige Marieke van Keeken voor het aanpakken van stigmabull GanietvooronsdenkenmaarvraagengaingesprekEr
zijnallerleistereotypeninomloopdiedoorbreekjevooraldoorpersoonlijkcontact
bull PersoonlijkeervaringenmakenindrukindestrijdtegenstigmaVraagmensendiezelfkwetsbaarheidhebbenervarenomhunverhaaltedoenDatkaniemandzijnuitdeeigenorganisatiemaardewerkambassadeursvanSSZSkunnendatookdoen
bull ZorgvoorgoedeinformatieoverpsychischeaandoeningenenwerkHetisvaakeeneyeopenerdatbijnadehelftvandemenseninonslandooitzelfwordtgeconfronteerdmeteenpsychischprobleemEndateenaandoeninghelemaalnietalsvanzelfsprekendbetekentdatjenietkanwerken
LeeshaarverhaallsquoHoeikmijnzelfstigmadoorbrakrsquohttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwshoe-ik-mijn-zelfstigma-doorbrak
Kennisthema stigma van Kenniscentrum PhrenosFeitencijfersenontwikkelingenrondstigmaendestigmatiseringhttpwwwkenniscentrumphrenosnlkennisthemasstigma
Vertellen of verzwijgenIsopenheidovereenaandoeningverstandigofnietBijvoorbeeldineensollicitatieprocedureofophetwerkOpenheidishetideaalmaarindepraktijknietaltijdverstandigKenniscentrumPhrenosheefteenbrochureeninterventieomeengefundeerdeafwegingtemakenonderdetitelCORAL(concealorreveal)httpswwwkenniscentrumphrenosnlwp-contentuploads201506CORAL-NL_defpdf
40
SamenSterkzonderStigmaKenniscentrumPhrenosenTranzoTilburgUniversityontwikkelendezeaanpakverderwaarbijhetmeerwordttoegespitstopdeNederlandsesituatiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsverzwijgen-vertellen-coralnl-helpt
httpwwwkenniscentrumphrenosnldienstenprojecten-2doorontwikkeling-coral
TIPS bull Leg contactAngstenonbekendheidspeleneengroterolbijhetinstandhoudenvanstigmatiseringDaaromhelptcontactleggenmetmensenmeteenpsychischeaandoeninghetbesteomdestigmarsquosteverminderenDemanierwaaropjealsklantmanagercontactmaaktbepaaltofjestigmarsquosversterktofjuistvermindert(lsquoJamaarmetborderlinekunjetochnietmetkinderenwerkenrsquo)AlleenbegripvoleerlijkengelijkwaardigcontactvermindertstigmarsquosEnhetcreeumlerteenopenenveiligesfeerwaarindoorvragenstellenmeerbegripontstaat
bull Voorlichting en informatie over psychische aandoeningenErzijnveelverkeerdedenkbeeldenenmythes(lsquoautistenhebbengeengevoelrsquo)DoorjeteverdiepenindeverschillendepsychischeaandoeningenkrijgjeeenrealistischerbeeldOokklantenzelfbaserenzichvaakoponjuistedenkbeeldenenleggenzichzelfdaarmeeonnodigebeperkingenop
bull Zie psychische aandoeningen als deel van een continuuumlmWanneerjemensenmeteenpsychischeaandoeningzwart-wittegenovergezondemensenzetlijkenzevervanjeaftestaanMaariedereenheeftwelpsychischekwetsbaarheden
alsspreekangstofeenaanlegvoorsomberheidWanneerjepsychischeklachtenenkwetsbaarhedenzietalssymptomenopeenspectrumwaarjehogerenlagerkuntscorenisdatminderstigmatiserend
bull Maak vooroordelen en stigmarsquos bespreekbaar ook als begeleidersonderling
bull Gebruik het ICF-raamwerk om de gehele persoon in beeld te krijgen en niet alleen zijn of haar aandoeninghttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--waak-voor-stigmatisering
41
7Ervarings-deskundigen en clieumlnten
Inhoudbull Betrokkenheid clieumlnten en ervarings- deskundigen bij regionale plannen 42bull Landelijke Clieumlntenraad 43bull MIND 43bull Landelijk Platform GGZ 43bull Routewijzer naar werk 43bull Evaluatietool re-integratie 43bull Ervaringsdeskundigen 43bull Verhalen van ervaringsdeskundigen 44bull WerkWeb-Autisme 44bull Howie the Harp 44bull Tips van LPGGZ 44
42
7Ervarings-deskundigenenclieumlntenDoor clieumlntenraden clieumlntenorganisaties en ervarings-deskundigen te betrekken en met hen samen te werken kunnen professionals vanuit de GGZ en Werk amp Inkomen effectiever werken aan herstel en re-integratie Clieumlntenraden hebben een wettelijke basis in het kader van clieumlntenparticipatie Clieumlntenorganisaties zijn er op landelijk regionaal en lokaal niveau Zij ontplooien meerdere activiteiten zoals informeren lotgenotencontacten belangenbehartiging hersteltrajecten en het opbouwen van ervaringsdeskundigheid onder meer via opleidingen
Betrokkenheid clieumlnten en ervaringsdeskundigen bij regionale plannenInderegionalewerkateliersisveelgesprokenovermeerenbeterbetrekkenvanclieumlntenenervaringsdeskundigenZiehetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquometnameparagraaf26en28httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
IndeFrieseprojectgroepziteenclieumlntvertegenwoordigerdiezelfervaringsdeskundigeisverbondenaanhetHerstelcentrumFrieslandHijgeeftooktrainingenaandeprofessionalsBovendien
gaatderegioookeenreeksoverleggentebeleggenvoorclieumlntenDezezullenbegeleidwordendooreenervaringsdeskundigevanuithetHerstelcentrumhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
InhetprojectplanvanHollandRijnlandisveelaandachtvoorervaringsdeskundigheidendebetrokkenheidvanclieumlntenInLeidenbestaatallangeretijdStichtingZonwaarinervaringsdeskundigenzijnvertegenwoordigdErvaringsdeskundigenadviserenwaarnodigdegemeenteenuitvoerderszoalsklantmanagersOokverzorgenzijregelmatigtrainingenDaarnaastisStichtingPlatformSamenwerkenbetrokkenbijderegionalesamenwerkingZijorganiserenonderanderedialoogtafelsHierwordtdoorgepraatoverdebetekenisvanwerkvoorduurzaamherstelBeideorganisatieszullenookindearbeidsmarktregioHollandRijnlandactiefwordenzoalsopgenomeninhetplanvanaanpakvanderegioClieumlntenenclieumlntenorganisatieshebbeneenbelangrijkeplekgekregeninhetregionaleplanvanaanpakZoiservoorzieninmaatjesvoorclieumlntenWethouderMarleenDamenvanLeidenldquoZorsquonmaatjeziettochweeranderedingendaneenprofessionalHijofzijheeftookeenandererolendatkanelkaargoedaanvullenrdquohttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsbouw-samenwerking-op-vanuit-de-praktijk-en-niet-vanaf-de-bestuurstafels
43
Landelijke ClieumlntenraadDeLandelijkeClieumlntenraad(LCR)isingesteldbijwet(SUWI)omdeclieumlntenparticipatieinhetveldvanWerkampInkomenvormtegevenDeLCRisdekoepelvanlokaleenregionaleclieumlntenradenbijgemeentenenUWVhttpwwwlandelijkeclientenraadnl
MINDMINDisin2016ontstaanenwilpsychischeproblemenvoorkomenenmensendiehiermeetemakenhebbenondersteunenDitdoetMinddoorinformatietebiedenonderzoektedoenprojectenuittevoerenenactietevoerenSamenmetclieumlnten-enfamilieorganisatiesmaatschappelijkeorganisatiesonderzoekersambassadeursendonateursMINDiseeninitiatiefvanFondsPsychischeGezondheidKorrelatieenhetLandelijkPlatformGGZhttpswijzijnmindnl
Landelijk Platform GGZMINDLandelijkPlatformPsychischeGezondheid(voorheenLandelijkPlatformGGZLPGGZ)isdekoepelvanenvoorongeveertwintigclieumlnten-enfamilieorganisatiesindeGGZOpdesiteiseenoverzichttevindenvanregionaleclieumlntenorganisaties(RCOrsquos)clieumlntinitiatievenenprojectenViaRCOrsquoszijnervaringsdeskundigentevindenhttpwwwplatformggznllpggz
Routewijzer naar werkDeRoutewijzeriseenwebsitevanhetLandelijkPlatformGGZendeLandelijkeClieumlntenraad(LCR)Opdezesitekunnenclieumlntenallerhanderelevanteinformatievindenhttpwwwroutewijzernaarwerknl
Evaluatietool re-integratieDeEvaluatietoolre-integratieiseeninstrument(vragenlijst)datisgemaaktdoorhetVerwey-JonkerInstituutinopdrachtvandeLandelijkeClieumlntenraadenMINDHetgeeftdeclieumlntenraadinzichtinhoeUWVengemeentendebegeleidingvanpsychischkwetsbaremensenvormgevenwwwevaluatieggzenwerknl
ErvaringsdeskundigenErvaringsdeskundigenzijnalshetwarebovenhuneigenproblematiekuitgestegenZijkunnennuttigeadviezengevenaanprofessionalsSommigeervaringsdeskundigenzijnopgeleiddoordeGGZomeencoachenderoltespelenErvaringsdeskundigenzijntevindenviahetLPGGZmaarookviaregionaleclieumlntenorganisaties(RCOrsquos)enfamilieorganisatiesdeNederlandseVerenigingvoorAutisme(NVA)GGZ-instellingenofdehulplijnPandorahttpwwwplatformggznllpggz
lsquoErbestaateeneendimensionaalenstereotiepbeeldvanmensenmeteenpsychischeaandoeningMaarinwerkelijkheidisiedereenandersenzijndezeklantenerinallerleisoortenenmatenmetallerleiredenenenachtergrondenengevolgenvanhunaandoeningEengoedemanieromklantmanagersmeergripopdematerietegevenisdoorervaringsdeskundigeninteschakelenDeregionaleclieumlntenorganisatie(RCO)mobiliseertentraintervaringsdeskundigevrijwilligersomvoorlichtingtegevenaanklantmanagersZijvragennuvakeradviesEencursusvoormanagerswasookzeernuttigrsquoEen gemeentelijke beleidsmedewerker en ervaringsdeskundig
44
lsquoVeelklantmanagersvullenhetvoordeklantinindeluwtehoudenTerwijlerheelwatclieumlntenmetpsychischeproblematiekzijnvoorwiehetgoedisomtewerkenendiegraagwillenwerkenDepsychischeaandoeningislangnietaltijdoverdegehelelinieinvaliderendWerkhelptomeigenkrachtteontwikkelenenkanbijdragenaanhersteldoorweergeloofteontwikkelenindeeigencompetentiesensociaalenmaatschappelijkbetrokkentezijnErvaringsdeskundigheidhelptbijhetzoekennaardejuistewerk(ervarings)plekrsquoEen projectcooumlrdinator van ZONactief en ervaringsdeskundige
Verhalen van ervaringsdeskundigenDesiteUWVperspectiefiseenplatformvoorendoormensenmeteenarbeidsongeschiktheidsuitkeringHieropverhalenvlogsenvideorsquosonderandereditverhaaloverwerkenmetautismehttpsperspectiefuwvnlartikelendroom-wordt-waarheid
WerkWeb-AutismeHetprojectlsquoWerkWeb-AutismersquodateeninitiatiefisvanmeerdereorganisatieswaaronderdeNederlandseVerenigingvoorAutismebeoogteenzelfmanagementmethodiekteontwikkelenomnormaal-tothoogbegaafdemensenmetautismesamenmetbetrokkenprofessionalsteondersteunenbijhetvindenenbehoudenvanwerkdatgoedbijhenpastDemethodiekgeeftinzichtindeeigeneffectiviteiteigenregietalentenenvoorkeurenDitzijnbelangrijkevoorwaardenvoorduurzamearbeidsparticipatiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsnieuwsbrief-samenwerking-ggz-en-wi-november-verschenen
Howie the HarpHowietheHarpiseengoedvoorbeeldvaneenopleidingtotervaringsdeskundigeDenaamisgebaseerdopdebijnaamvandeAmerikaanHowardGelddienaeenverblijfinpsychiatrischeinstellingenhetpeer-to-peer-conceptbedachtmensenmeteenpsychiatrischegeschiedeniszettenhunlevenservaringentalenteninomelkaarteondersteuneninhunherstelPameijereeninstellingvoormensenmeteenverstandelijkeofpsychiatrischebeperkinghaaldehetconceptnaarNederlandwwwhowietheharpnl
TIPS VAN LPGGZHetLPGGZdoetdevolgendeaanbevelingenaangemeentenbullKijkgoedwateenklantkanGebruikdebeschikbareondersteuningMaakgebruikvaninterventieszoalsjobcarvingbullWeesalertopeenstigmaookbijjezelfalsklantmanagerbullOnderschathetzelfstigmavanveelklantennietbullPasaanpakkengerichtopempowermenttoebullMaakgebruikvanervaringsdeskundigendiezijnopgeleiddoordeGGZomeencoachenderoltespelenZetheninalsadviseurbijdeteamsMaakhuninbrengstructureel
Colofon
DeroutekaartpsychischeaandoeningenenwerkVersie2november2017
DezeroutekaartiseenproductvandeProgrammaraadHetisonderdeelvanhetKennisnetwerkSamenwerking
GGZenWerkampInkomen
Deroutekaartgeefteenstandvanzakeneind2017weerNieuweontwikkelingeneninformatiewillenwegraag
opnemenUwsuggestiesvooraanvullingenkuntumailennaar
helpdeskimpulssamenvoordeklantnl
Samen vernieuwen we de dienstverlening aan werkgevers en werkzoekenden
39
VakbondenenondernemingsradenkunneneenbijdrageleverenaanhetbespreekbaarmakenvanpsychischeaandoeningenopdewerkvloerMogelijkhedendaartoewordenechterweinigbenutDitblijktuithetonderzoeklsquoPsychischeDiversiteitWerktvanSamenSterkzonderStigmaOmvakbondenenondernemingsradentehelpenmethetleverenvaneenbijdragezijnverschillendehulpmiddelenontwikkeldbull OnderzoekORampVakbondenPsychischeDiversiteitWerktbull ChecklistvoorOndernemingsradenbull FactsheetvoorOndernemingsradenbull Factsheetvoorvakbonden
WerkambassadeursDewerkambassadeurszijneeninitiatiefvanSamenSterkZonderStigmawerknemersmeteenpsychischeaandoeningdiewerkenbinnengewonebedrijvenenzichdaarinzettenvoordebevorderingvanbespreekbaarheideneenveiligecultuurhttpswwwsamensterkzonderstigmanlover-onsambassadeurs
httpswwwsamensterkzonderstigmanlverhalen
VeelvandeSSZS-ambassadeursverzorgenlezingenofpresentatiesZiehttpswwwsamensterkzonderstigmanlboek-een-ambassadeurverhalen_id=7442
Tips van ervaringsdeskundige Marieke van Keeken voor het aanpakken van stigmabull GanietvooronsdenkenmaarvraagengaingesprekEr
zijnallerleistereotypeninomloopdiedoorbreekjevooraldoorpersoonlijkcontact
bull PersoonlijkeervaringenmakenindrukindestrijdtegenstigmaVraagmensendiezelfkwetsbaarheidhebbenervarenomhunverhaaltedoenDatkaniemandzijnuitdeeigenorganisatiemaardewerkambassadeursvanSSZSkunnendatookdoen
bull ZorgvoorgoedeinformatieoverpsychischeaandoeningenenwerkHetisvaakeeneyeopenerdatbijnadehelftvandemenseninonslandooitzelfwordtgeconfronteerdmeteenpsychischprobleemEndateenaandoeninghelemaalnietalsvanzelfsprekendbetekentdatjenietkanwerken
LeeshaarverhaallsquoHoeikmijnzelfstigmadoorbrakrsquohttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwshoe-ik-mijn-zelfstigma-doorbrak
Kennisthema stigma van Kenniscentrum PhrenosFeitencijfersenontwikkelingenrondstigmaendestigmatiseringhttpwwwkenniscentrumphrenosnlkennisthemasstigma
Vertellen of verzwijgenIsopenheidovereenaandoeningverstandigofnietBijvoorbeeldineensollicitatieprocedureofophetwerkOpenheidishetideaalmaarindepraktijknietaltijdverstandigKenniscentrumPhrenosheefteenbrochureeninterventieomeengefundeerdeafwegingtemakenonderdetitelCORAL(concealorreveal)httpswwwkenniscentrumphrenosnlwp-contentuploads201506CORAL-NL_defpdf
40
SamenSterkzonderStigmaKenniscentrumPhrenosenTranzoTilburgUniversityontwikkelendezeaanpakverderwaarbijhetmeerwordttoegespitstopdeNederlandsesituatiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsverzwijgen-vertellen-coralnl-helpt
httpwwwkenniscentrumphrenosnldienstenprojecten-2doorontwikkeling-coral
TIPS bull Leg contactAngstenonbekendheidspeleneengroterolbijhetinstandhoudenvanstigmatiseringDaaromhelptcontactleggenmetmensenmeteenpsychischeaandoeninghetbesteomdestigmarsquosteverminderenDemanierwaaropjealsklantmanagercontactmaaktbepaaltofjestigmarsquosversterktofjuistvermindert(lsquoJamaarmetborderlinekunjetochnietmetkinderenwerkenrsquo)AlleenbegripvoleerlijkengelijkwaardigcontactvermindertstigmarsquosEnhetcreeumlerteenopenenveiligesfeerwaarindoorvragenstellenmeerbegripontstaat
bull Voorlichting en informatie over psychische aandoeningenErzijnveelverkeerdedenkbeeldenenmythes(lsquoautistenhebbengeengevoelrsquo)DoorjeteverdiepenindeverschillendepsychischeaandoeningenkrijgjeeenrealistischerbeeldOokklantenzelfbaserenzichvaakoponjuistedenkbeeldenenleggenzichzelfdaarmeeonnodigebeperkingenop
bull Zie psychische aandoeningen als deel van een continuuumlmWanneerjemensenmeteenpsychischeaandoeningzwart-wittegenovergezondemensenzetlijkenzevervanjeaftestaanMaariedereenheeftwelpsychischekwetsbaarheden
alsspreekangstofeenaanlegvoorsomberheidWanneerjepsychischeklachtenenkwetsbaarhedenzietalssymptomenopeenspectrumwaarjehogerenlagerkuntscorenisdatminderstigmatiserend
bull Maak vooroordelen en stigmarsquos bespreekbaar ook als begeleidersonderling
bull Gebruik het ICF-raamwerk om de gehele persoon in beeld te krijgen en niet alleen zijn of haar aandoeninghttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--waak-voor-stigmatisering
41
7Ervarings-deskundigen en clieumlnten
Inhoudbull Betrokkenheid clieumlnten en ervarings- deskundigen bij regionale plannen 42bull Landelijke Clieumlntenraad 43bull MIND 43bull Landelijk Platform GGZ 43bull Routewijzer naar werk 43bull Evaluatietool re-integratie 43bull Ervaringsdeskundigen 43bull Verhalen van ervaringsdeskundigen 44bull WerkWeb-Autisme 44bull Howie the Harp 44bull Tips van LPGGZ 44
42
7Ervarings-deskundigenenclieumlntenDoor clieumlntenraden clieumlntenorganisaties en ervarings-deskundigen te betrekken en met hen samen te werken kunnen professionals vanuit de GGZ en Werk amp Inkomen effectiever werken aan herstel en re-integratie Clieumlntenraden hebben een wettelijke basis in het kader van clieumlntenparticipatie Clieumlntenorganisaties zijn er op landelijk regionaal en lokaal niveau Zij ontplooien meerdere activiteiten zoals informeren lotgenotencontacten belangenbehartiging hersteltrajecten en het opbouwen van ervaringsdeskundigheid onder meer via opleidingen
Betrokkenheid clieumlnten en ervaringsdeskundigen bij regionale plannenInderegionalewerkateliersisveelgesprokenovermeerenbeterbetrekkenvanclieumlntenenervaringsdeskundigenZiehetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquometnameparagraaf26en28httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
IndeFrieseprojectgroepziteenclieumlntvertegenwoordigerdiezelfervaringsdeskundigeisverbondenaanhetHerstelcentrumFrieslandHijgeeftooktrainingenaandeprofessionalsBovendien
gaatderegioookeenreeksoverleggentebeleggenvoorclieumlntenDezezullenbegeleidwordendooreenervaringsdeskundigevanuithetHerstelcentrumhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
InhetprojectplanvanHollandRijnlandisveelaandachtvoorervaringsdeskundigheidendebetrokkenheidvanclieumlntenInLeidenbestaatallangeretijdStichtingZonwaarinervaringsdeskundigenzijnvertegenwoordigdErvaringsdeskundigenadviserenwaarnodigdegemeenteenuitvoerderszoalsklantmanagersOokverzorgenzijregelmatigtrainingenDaarnaastisStichtingPlatformSamenwerkenbetrokkenbijderegionalesamenwerkingZijorganiserenonderanderedialoogtafelsHierwordtdoorgepraatoverdebetekenisvanwerkvoorduurzaamherstelBeideorganisatieszullenookindearbeidsmarktregioHollandRijnlandactiefwordenzoalsopgenomeninhetplanvanaanpakvanderegioClieumlntenenclieumlntenorganisatieshebbeneenbelangrijkeplekgekregeninhetregionaleplanvanaanpakZoiservoorzieninmaatjesvoorclieumlntenWethouderMarleenDamenvanLeidenldquoZorsquonmaatjeziettochweeranderedingendaneenprofessionalHijofzijheeftookeenandererolendatkanelkaargoedaanvullenrdquohttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsbouw-samenwerking-op-vanuit-de-praktijk-en-niet-vanaf-de-bestuurstafels
43
Landelijke ClieumlntenraadDeLandelijkeClieumlntenraad(LCR)isingesteldbijwet(SUWI)omdeclieumlntenparticipatieinhetveldvanWerkampInkomenvormtegevenDeLCRisdekoepelvanlokaleenregionaleclieumlntenradenbijgemeentenenUWVhttpwwwlandelijkeclientenraadnl
MINDMINDisin2016ontstaanenwilpsychischeproblemenvoorkomenenmensendiehiermeetemakenhebbenondersteunenDitdoetMinddoorinformatietebiedenonderzoektedoenprojectenuittevoerenenactietevoerenSamenmetclieumlnten-enfamilieorganisatiesmaatschappelijkeorganisatiesonderzoekersambassadeursendonateursMINDiseeninitiatiefvanFondsPsychischeGezondheidKorrelatieenhetLandelijkPlatformGGZhttpswijzijnmindnl
Landelijk Platform GGZMINDLandelijkPlatformPsychischeGezondheid(voorheenLandelijkPlatformGGZLPGGZ)isdekoepelvanenvoorongeveertwintigclieumlnten-enfamilieorganisatiesindeGGZOpdesiteiseenoverzichttevindenvanregionaleclieumlntenorganisaties(RCOrsquos)clieumlntinitiatievenenprojectenViaRCOrsquoszijnervaringsdeskundigentevindenhttpwwwplatformggznllpggz
Routewijzer naar werkDeRoutewijzeriseenwebsitevanhetLandelijkPlatformGGZendeLandelijkeClieumlntenraad(LCR)Opdezesitekunnenclieumlntenallerhanderelevanteinformatievindenhttpwwwroutewijzernaarwerknl
Evaluatietool re-integratieDeEvaluatietoolre-integratieiseeninstrument(vragenlijst)datisgemaaktdoorhetVerwey-JonkerInstituutinopdrachtvandeLandelijkeClieumlntenraadenMINDHetgeeftdeclieumlntenraadinzichtinhoeUWVengemeentendebegeleidingvanpsychischkwetsbaremensenvormgevenwwwevaluatieggzenwerknl
ErvaringsdeskundigenErvaringsdeskundigenzijnalshetwarebovenhuneigenproblematiekuitgestegenZijkunnennuttigeadviezengevenaanprofessionalsSommigeervaringsdeskundigenzijnopgeleiddoordeGGZomeencoachenderoltespelenErvaringsdeskundigenzijntevindenviahetLPGGZmaarookviaregionaleclieumlntenorganisaties(RCOrsquos)enfamilieorganisatiesdeNederlandseVerenigingvoorAutisme(NVA)GGZ-instellingenofdehulplijnPandorahttpwwwplatformggznllpggz
lsquoErbestaateeneendimensionaalenstereotiepbeeldvanmensenmeteenpsychischeaandoeningMaarinwerkelijkheidisiedereenandersenzijndezeklantenerinallerleisoortenenmatenmetallerleiredenenenachtergrondenengevolgenvanhunaandoeningEengoedemanieromklantmanagersmeergripopdematerietegevenisdoorervaringsdeskundigeninteschakelenDeregionaleclieumlntenorganisatie(RCO)mobiliseertentraintervaringsdeskundigevrijwilligersomvoorlichtingtegevenaanklantmanagersZijvragennuvakeradviesEencursusvoormanagerswasookzeernuttigrsquoEen gemeentelijke beleidsmedewerker en ervaringsdeskundig
44
lsquoVeelklantmanagersvullenhetvoordeklantinindeluwtehoudenTerwijlerheelwatclieumlntenmetpsychischeproblematiekzijnvoorwiehetgoedisomtewerkenendiegraagwillenwerkenDepsychischeaandoeningislangnietaltijdoverdegehelelinieinvaliderendWerkhelptomeigenkrachtteontwikkelenenkanbijdragenaanhersteldoorweergeloofteontwikkelenindeeigencompetentiesensociaalenmaatschappelijkbetrokkentezijnErvaringsdeskundigheidhelptbijhetzoekennaardejuistewerk(ervarings)plekrsquoEen projectcooumlrdinator van ZONactief en ervaringsdeskundige
Verhalen van ervaringsdeskundigenDesiteUWVperspectiefiseenplatformvoorendoormensenmeteenarbeidsongeschiktheidsuitkeringHieropverhalenvlogsenvideorsquosonderandereditverhaaloverwerkenmetautismehttpsperspectiefuwvnlartikelendroom-wordt-waarheid
WerkWeb-AutismeHetprojectlsquoWerkWeb-AutismersquodateeninitiatiefisvanmeerdereorganisatieswaaronderdeNederlandseVerenigingvoorAutismebeoogteenzelfmanagementmethodiekteontwikkelenomnormaal-tothoogbegaafdemensenmetautismesamenmetbetrokkenprofessionalsteondersteunenbijhetvindenenbehoudenvanwerkdatgoedbijhenpastDemethodiekgeeftinzichtindeeigeneffectiviteiteigenregietalentenenvoorkeurenDitzijnbelangrijkevoorwaardenvoorduurzamearbeidsparticipatiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsnieuwsbrief-samenwerking-ggz-en-wi-november-verschenen
Howie the HarpHowietheHarpiseengoedvoorbeeldvaneenopleidingtotervaringsdeskundigeDenaamisgebaseerdopdebijnaamvandeAmerikaanHowardGelddienaeenverblijfinpsychiatrischeinstellingenhetpeer-to-peer-conceptbedachtmensenmeteenpsychiatrischegeschiedeniszettenhunlevenservaringentalenteninomelkaarteondersteuneninhunherstelPameijereeninstellingvoormensenmeteenverstandelijkeofpsychiatrischebeperkinghaaldehetconceptnaarNederlandwwwhowietheharpnl
TIPS VAN LPGGZHetLPGGZdoetdevolgendeaanbevelingenaangemeentenbullKijkgoedwateenklantkanGebruikdebeschikbareondersteuningMaakgebruikvaninterventieszoalsjobcarvingbullWeesalertopeenstigmaookbijjezelfalsklantmanagerbullOnderschathetzelfstigmavanveelklantennietbullPasaanpakkengerichtopempowermenttoebullMaakgebruikvanervaringsdeskundigendiezijnopgeleiddoordeGGZomeencoachenderoltespelenZetheninalsadviseurbijdeteamsMaakhuninbrengstructureel
Colofon
DeroutekaartpsychischeaandoeningenenwerkVersie2november2017
DezeroutekaartiseenproductvandeProgrammaraadHetisonderdeelvanhetKennisnetwerkSamenwerking
GGZenWerkampInkomen
Deroutekaartgeefteenstandvanzakeneind2017weerNieuweontwikkelingeneninformatiewillenwegraag
opnemenUwsuggestiesvooraanvullingenkuntumailennaar
helpdeskimpulssamenvoordeklantnl
Samen vernieuwen we de dienstverlening aan werkgevers en werkzoekenden
40
SamenSterkzonderStigmaKenniscentrumPhrenosenTranzoTilburgUniversityontwikkelendezeaanpakverderwaarbijhetmeerwordttoegespitstopdeNederlandsesituatiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsverzwijgen-vertellen-coralnl-helpt
httpwwwkenniscentrumphrenosnldienstenprojecten-2doorontwikkeling-coral
TIPS bull Leg contactAngstenonbekendheidspeleneengroterolbijhetinstandhoudenvanstigmatiseringDaaromhelptcontactleggenmetmensenmeteenpsychischeaandoeninghetbesteomdestigmarsquosteverminderenDemanierwaaropjealsklantmanagercontactmaaktbepaaltofjestigmarsquosversterktofjuistvermindert(lsquoJamaarmetborderlinekunjetochnietmetkinderenwerkenrsquo)AlleenbegripvoleerlijkengelijkwaardigcontactvermindertstigmarsquosEnhetcreeumlerteenopenenveiligesfeerwaarindoorvragenstellenmeerbegripontstaat
bull Voorlichting en informatie over psychische aandoeningenErzijnveelverkeerdedenkbeeldenenmythes(lsquoautistenhebbengeengevoelrsquo)DoorjeteverdiepenindeverschillendepsychischeaandoeningenkrijgjeeenrealistischerbeeldOokklantenzelfbaserenzichvaakoponjuistedenkbeeldenenleggenzichzelfdaarmeeonnodigebeperkingenop
bull Zie psychische aandoeningen als deel van een continuuumlmWanneerjemensenmeteenpsychischeaandoeningzwart-wittegenovergezondemensenzetlijkenzevervanjeaftestaanMaariedereenheeftwelpsychischekwetsbaarheden
alsspreekangstofeenaanlegvoorsomberheidWanneerjepsychischeklachtenenkwetsbaarhedenzietalssymptomenopeenspectrumwaarjehogerenlagerkuntscorenisdatminderstigmatiserend
bull Maak vooroordelen en stigmarsquos bespreekbaar ook als begeleidersonderling
bull Gebruik het ICF-raamwerk om de gehele persoon in beeld te krijgen en niet alleen zijn of haar aandoeninghttpswwwdivosanlwerkwijzer-psychische-aandoeningen-en-lichte-verstandelijke-beperkingenbegeleiding-op-maat--waak-voor-stigmatisering
41
7Ervarings-deskundigen en clieumlnten
Inhoudbull Betrokkenheid clieumlnten en ervarings- deskundigen bij regionale plannen 42bull Landelijke Clieumlntenraad 43bull MIND 43bull Landelijk Platform GGZ 43bull Routewijzer naar werk 43bull Evaluatietool re-integratie 43bull Ervaringsdeskundigen 43bull Verhalen van ervaringsdeskundigen 44bull WerkWeb-Autisme 44bull Howie the Harp 44bull Tips van LPGGZ 44
42
7Ervarings-deskundigenenclieumlntenDoor clieumlntenraden clieumlntenorganisaties en ervarings-deskundigen te betrekken en met hen samen te werken kunnen professionals vanuit de GGZ en Werk amp Inkomen effectiever werken aan herstel en re-integratie Clieumlntenraden hebben een wettelijke basis in het kader van clieumlntenparticipatie Clieumlntenorganisaties zijn er op landelijk regionaal en lokaal niveau Zij ontplooien meerdere activiteiten zoals informeren lotgenotencontacten belangenbehartiging hersteltrajecten en het opbouwen van ervaringsdeskundigheid onder meer via opleidingen
Betrokkenheid clieumlnten en ervaringsdeskundigen bij regionale plannenInderegionalewerkateliersisveelgesprokenovermeerenbeterbetrekkenvanclieumlntenenervaringsdeskundigenZiehetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquometnameparagraaf26en28httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
IndeFrieseprojectgroepziteenclieumlntvertegenwoordigerdiezelfervaringsdeskundigeisverbondenaanhetHerstelcentrumFrieslandHijgeeftooktrainingenaandeprofessionalsBovendien
gaatderegioookeenreeksoverleggentebeleggenvoorclieumlntenDezezullenbegeleidwordendooreenervaringsdeskundigevanuithetHerstelcentrumhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
InhetprojectplanvanHollandRijnlandisveelaandachtvoorervaringsdeskundigheidendebetrokkenheidvanclieumlntenInLeidenbestaatallangeretijdStichtingZonwaarinervaringsdeskundigenzijnvertegenwoordigdErvaringsdeskundigenadviserenwaarnodigdegemeenteenuitvoerderszoalsklantmanagersOokverzorgenzijregelmatigtrainingenDaarnaastisStichtingPlatformSamenwerkenbetrokkenbijderegionalesamenwerkingZijorganiserenonderanderedialoogtafelsHierwordtdoorgepraatoverdebetekenisvanwerkvoorduurzaamherstelBeideorganisatieszullenookindearbeidsmarktregioHollandRijnlandactiefwordenzoalsopgenomeninhetplanvanaanpakvanderegioClieumlntenenclieumlntenorganisatieshebbeneenbelangrijkeplekgekregeninhetregionaleplanvanaanpakZoiservoorzieninmaatjesvoorclieumlntenWethouderMarleenDamenvanLeidenldquoZorsquonmaatjeziettochweeranderedingendaneenprofessionalHijofzijheeftookeenandererolendatkanelkaargoedaanvullenrdquohttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsbouw-samenwerking-op-vanuit-de-praktijk-en-niet-vanaf-de-bestuurstafels
43
Landelijke ClieumlntenraadDeLandelijkeClieumlntenraad(LCR)isingesteldbijwet(SUWI)omdeclieumlntenparticipatieinhetveldvanWerkampInkomenvormtegevenDeLCRisdekoepelvanlokaleenregionaleclieumlntenradenbijgemeentenenUWVhttpwwwlandelijkeclientenraadnl
MINDMINDisin2016ontstaanenwilpsychischeproblemenvoorkomenenmensendiehiermeetemakenhebbenondersteunenDitdoetMinddoorinformatietebiedenonderzoektedoenprojectenuittevoerenenactietevoerenSamenmetclieumlnten-enfamilieorganisatiesmaatschappelijkeorganisatiesonderzoekersambassadeursendonateursMINDiseeninitiatiefvanFondsPsychischeGezondheidKorrelatieenhetLandelijkPlatformGGZhttpswijzijnmindnl
Landelijk Platform GGZMINDLandelijkPlatformPsychischeGezondheid(voorheenLandelijkPlatformGGZLPGGZ)isdekoepelvanenvoorongeveertwintigclieumlnten-enfamilieorganisatiesindeGGZOpdesiteiseenoverzichttevindenvanregionaleclieumlntenorganisaties(RCOrsquos)clieumlntinitiatievenenprojectenViaRCOrsquoszijnervaringsdeskundigentevindenhttpwwwplatformggznllpggz
Routewijzer naar werkDeRoutewijzeriseenwebsitevanhetLandelijkPlatformGGZendeLandelijkeClieumlntenraad(LCR)Opdezesitekunnenclieumlntenallerhanderelevanteinformatievindenhttpwwwroutewijzernaarwerknl
Evaluatietool re-integratieDeEvaluatietoolre-integratieiseeninstrument(vragenlijst)datisgemaaktdoorhetVerwey-JonkerInstituutinopdrachtvandeLandelijkeClieumlntenraadenMINDHetgeeftdeclieumlntenraadinzichtinhoeUWVengemeentendebegeleidingvanpsychischkwetsbaremensenvormgevenwwwevaluatieggzenwerknl
ErvaringsdeskundigenErvaringsdeskundigenzijnalshetwarebovenhuneigenproblematiekuitgestegenZijkunnennuttigeadviezengevenaanprofessionalsSommigeervaringsdeskundigenzijnopgeleiddoordeGGZomeencoachenderoltespelenErvaringsdeskundigenzijntevindenviahetLPGGZmaarookviaregionaleclieumlntenorganisaties(RCOrsquos)enfamilieorganisatiesdeNederlandseVerenigingvoorAutisme(NVA)GGZ-instellingenofdehulplijnPandorahttpwwwplatformggznllpggz
lsquoErbestaateeneendimensionaalenstereotiepbeeldvanmensenmeteenpsychischeaandoeningMaarinwerkelijkheidisiedereenandersenzijndezeklantenerinallerleisoortenenmatenmetallerleiredenenenachtergrondenengevolgenvanhunaandoeningEengoedemanieromklantmanagersmeergripopdematerietegevenisdoorervaringsdeskundigeninteschakelenDeregionaleclieumlntenorganisatie(RCO)mobiliseertentraintervaringsdeskundigevrijwilligersomvoorlichtingtegevenaanklantmanagersZijvragennuvakeradviesEencursusvoormanagerswasookzeernuttigrsquoEen gemeentelijke beleidsmedewerker en ervaringsdeskundig
44
lsquoVeelklantmanagersvullenhetvoordeklantinindeluwtehoudenTerwijlerheelwatclieumlntenmetpsychischeproblematiekzijnvoorwiehetgoedisomtewerkenendiegraagwillenwerkenDepsychischeaandoeningislangnietaltijdoverdegehelelinieinvaliderendWerkhelptomeigenkrachtteontwikkelenenkanbijdragenaanhersteldoorweergeloofteontwikkelenindeeigencompetentiesensociaalenmaatschappelijkbetrokkentezijnErvaringsdeskundigheidhelptbijhetzoekennaardejuistewerk(ervarings)plekrsquoEen projectcooumlrdinator van ZONactief en ervaringsdeskundige
Verhalen van ervaringsdeskundigenDesiteUWVperspectiefiseenplatformvoorendoormensenmeteenarbeidsongeschiktheidsuitkeringHieropverhalenvlogsenvideorsquosonderandereditverhaaloverwerkenmetautismehttpsperspectiefuwvnlartikelendroom-wordt-waarheid
WerkWeb-AutismeHetprojectlsquoWerkWeb-AutismersquodateeninitiatiefisvanmeerdereorganisatieswaaronderdeNederlandseVerenigingvoorAutismebeoogteenzelfmanagementmethodiekteontwikkelenomnormaal-tothoogbegaafdemensenmetautismesamenmetbetrokkenprofessionalsteondersteunenbijhetvindenenbehoudenvanwerkdatgoedbijhenpastDemethodiekgeeftinzichtindeeigeneffectiviteiteigenregietalentenenvoorkeurenDitzijnbelangrijkevoorwaardenvoorduurzamearbeidsparticipatiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsnieuwsbrief-samenwerking-ggz-en-wi-november-verschenen
Howie the HarpHowietheHarpiseengoedvoorbeeldvaneenopleidingtotervaringsdeskundigeDenaamisgebaseerdopdebijnaamvandeAmerikaanHowardGelddienaeenverblijfinpsychiatrischeinstellingenhetpeer-to-peer-conceptbedachtmensenmeteenpsychiatrischegeschiedeniszettenhunlevenservaringentalenteninomelkaarteondersteuneninhunherstelPameijereeninstellingvoormensenmeteenverstandelijkeofpsychiatrischebeperkinghaaldehetconceptnaarNederlandwwwhowietheharpnl
TIPS VAN LPGGZHetLPGGZdoetdevolgendeaanbevelingenaangemeentenbullKijkgoedwateenklantkanGebruikdebeschikbareondersteuningMaakgebruikvaninterventieszoalsjobcarvingbullWeesalertopeenstigmaookbijjezelfalsklantmanagerbullOnderschathetzelfstigmavanveelklantennietbullPasaanpakkengerichtopempowermenttoebullMaakgebruikvanervaringsdeskundigendiezijnopgeleiddoordeGGZomeencoachenderoltespelenZetheninalsadviseurbijdeteamsMaakhuninbrengstructureel
Colofon
DeroutekaartpsychischeaandoeningenenwerkVersie2november2017
DezeroutekaartiseenproductvandeProgrammaraadHetisonderdeelvanhetKennisnetwerkSamenwerking
GGZenWerkampInkomen
Deroutekaartgeefteenstandvanzakeneind2017weerNieuweontwikkelingeneninformatiewillenwegraag
opnemenUwsuggestiesvooraanvullingenkuntumailennaar
helpdeskimpulssamenvoordeklantnl
Samen vernieuwen we de dienstverlening aan werkgevers en werkzoekenden
41
7Ervarings-deskundigen en clieumlnten
Inhoudbull Betrokkenheid clieumlnten en ervarings- deskundigen bij regionale plannen 42bull Landelijke Clieumlntenraad 43bull MIND 43bull Landelijk Platform GGZ 43bull Routewijzer naar werk 43bull Evaluatietool re-integratie 43bull Ervaringsdeskundigen 43bull Verhalen van ervaringsdeskundigen 44bull WerkWeb-Autisme 44bull Howie the Harp 44bull Tips van LPGGZ 44
42
7Ervarings-deskundigenenclieumlntenDoor clieumlntenraden clieumlntenorganisaties en ervarings-deskundigen te betrekken en met hen samen te werken kunnen professionals vanuit de GGZ en Werk amp Inkomen effectiever werken aan herstel en re-integratie Clieumlntenraden hebben een wettelijke basis in het kader van clieumlntenparticipatie Clieumlntenorganisaties zijn er op landelijk regionaal en lokaal niveau Zij ontplooien meerdere activiteiten zoals informeren lotgenotencontacten belangenbehartiging hersteltrajecten en het opbouwen van ervaringsdeskundigheid onder meer via opleidingen
Betrokkenheid clieumlnten en ervaringsdeskundigen bij regionale plannenInderegionalewerkateliersisveelgesprokenovermeerenbeterbetrekkenvanclieumlntenenervaringsdeskundigenZiehetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquometnameparagraaf26en28httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
IndeFrieseprojectgroepziteenclieumlntvertegenwoordigerdiezelfervaringsdeskundigeisverbondenaanhetHerstelcentrumFrieslandHijgeeftooktrainingenaandeprofessionalsBovendien
gaatderegioookeenreeksoverleggentebeleggenvoorclieumlntenDezezullenbegeleidwordendooreenervaringsdeskundigevanuithetHerstelcentrumhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
InhetprojectplanvanHollandRijnlandisveelaandachtvoorervaringsdeskundigheidendebetrokkenheidvanclieumlntenInLeidenbestaatallangeretijdStichtingZonwaarinervaringsdeskundigenzijnvertegenwoordigdErvaringsdeskundigenadviserenwaarnodigdegemeenteenuitvoerderszoalsklantmanagersOokverzorgenzijregelmatigtrainingenDaarnaastisStichtingPlatformSamenwerkenbetrokkenbijderegionalesamenwerkingZijorganiserenonderanderedialoogtafelsHierwordtdoorgepraatoverdebetekenisvanwerkvoorduurzaamherstelBeideorganisatieszullenookindearbeidsmarktregioHollandRijnlandactiefwordenzoalsopgenomeninhetplanvanaanpakvanderegioClieumlntenenclieumlntenorganisatieshebbeneenbelangrijkeplekgekregeninhetregionaleplanvanaanpakZoiservoorzieninmaatjesvoorclieumlntenWethouderMarleenDamenvanLeidenldquoZorsquonmaatjeziettochweeranderedingendaneenprofessionalHijofzijheeftookeenandererolendatkanelkaargoedaanvullenrdquohttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsbouw-samenwerking-op-vanuit-de-praktijk-en-niet-vanaf-de-bestuurstafels
43
Landelijke ClieumlntenraadDeLandelijkeClieumlntenraad(LCR)isingesteldbijwet(SUWI)omdeclieumlntenparticipatieinhetveldvanWerkampInkomenvormtegevenDeLCRisdekoepelvanlokaleenregionaleclieumlntenradenbijgemeentenenUWVhttpwwwlandelijkeclientenraadnl
MINDMINDisin2016ontstaanenwilpsychischeproblemenvoorkomenenmensendiehiermeetemakenhebbenondersteunenDitdoetMinddoorinformatietebiedenonderzoektedoenprojectenuittevoerenenactietevoerenSamenmetclieumlnten-enfamilieorganisatiesmaatschappelijkeorganisatiesonderzoekersambassadeursendonateursMINDiseeninitiatiefvanFondsPsychischeGezondheidKorrelatieenhetLandelijkPlatformGGZhttpswijzijnmindnl
Landelijk Platform GGZMINDLandelijkPlatformPsychischeGezondheid(voorheenLandelijkPlatformGGZLPGGZ)isdekoepelvanenvoorongeveertwintigclieumlnten-enfamilieorganisatiesindeGGZOpdesiteiseenoverzichttevindenvanregionaleclieumlntenorganisaties(RCOrsquos)clieumlntinitiatievenenprojectenViaRCOrsquoszijnervaringsdeskundigentevindenhttpwwwplatformggznllpggz
Routewijzer naar werkDeRoutewijzeriseenwebsitevanhetLandelijkPlatformGGZendeLandelijkeClieumlntenraad(LCR)Opdezesitekunnenclieumlntenallerhanderelevanteinformatievindenhttpwwwroutewijzernaarwerknl
Evaluatietool re-integratieDeEvaluatietoolre-integratieiseeninstrument(vragenlijst)datisgemaaktdoorhetVerwey-JonkerInstituutinopdrachtvandeLandelijkeClieumlntenraadenMINDHetgeeftdeclieumlntenraadinzichtinhoeUWVengemeentendebegeleidingvanpsychischkwetsbaremensenvormgevenwwwevaluatieggzenwerknl
ErvaringsdeskundigenErvaringsdeskundigenzijnalshetwarebovenhuneigenproblematiekuitgestegenZijkunnennuttigeadviezengevenaanprofessionalsSommigeervaringsdeskundigenzijnopgeleiddoordeGGZomeencoachenderoltespelenErvaringsdeskundigenzijntevindenviahetLPGGZmaarookviaregionaleclieumlntenorganisaties(RCOrsquos)enfamilieorganisatiesdeNederlandseVerenigingvoorAutisme(NVA)GGZ-instellingenofdehulplijnPandorahttpwwwplatformggznllpggz
lsquoErbestaateeneendimensionaalenstereotiepbeeldvanmensenmeteenpsychischeaandoeningMaarinwerkelijkheidisiedereenandersenzijndezeklantenerinallerleisoortenenmatenmetallerleiredenenenachtergrondenengevolgenvanhunaandoeningEengoedemanieromklantmanagersmeergripopdematerietegevenisdoorervaringsdeskundigeninteschakelenDeregionaleclieumlntenorganisatie(RCO)mobiliseertentraintervaringsdeskundigevrijwilligersomvoorlichtingtegevenaanklantmanagersZijvragennuvakeradviesEencursusvoormanagerswasookzeernuttigrsquoEen gemeentelijke beleidsmedewerker en ervaringsdeskundig
44
lsquoVeelklantmanagersvullenhetvoordeklantinindeluwtehoudenTerwijlerheelwatclieumlntenmetpsychischeproblematiekzijnvoorwiehetgoedisomtewerkenendiegraagwillenwerkenDepsychischeaandoeningislangnietaltijdoverdegehelelinieinvaliderendWerkhelptomeigenkrachtteontwikkelenenkanbijdragenaanhersteldoorweergeloofteontwikkelenindeeigencompetentiesensociaalenmaatschappelijkbetrokkentezijnErvaringsdeskundigheidhelptbijhetzoekennaardejuistewerk(ervarings)plekrsquoEen projectcooumlrdinator van ZONactief en ervaringsdeskundige
Verhalen van ervaringsdeskundigenDesiteUWVperspectiefiseenplatformvoorendoormensenmeteenarbeidsongeschiktheidsuitkeringHieropverhalenvlogsenvideorsquosonderandereditverhaaloverwerkenmetautismehttpsperspectiefuwvnlartikelendroom-wordt-waarheid
WerkWeb-AutismeHetprojectlsquoWerkWeb-AutismersquodateeninitiatiefisvanmeerdereorganisatieswaaronderdeNederlandseVerenigingvoorAutismebeoogteenzelfmanagementmethodiekteontwikkelenomnormaal-tothoogbegaafdemensenmetautismesamenmetbetrokkenprofessionalsteondersteunenbijhetvindenenbehoudenvanwerkdatgoedbijhenpastDemethodiekgeeftinzichtindeeigeneffectiviteiteigenregietalentenenvoorkeurenDitzijnbelangrijkevoorwaardenvoorduurzamearbeidsparticipatiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsnieuwsbrief-samenwerking-ggz-en-wi-november-verschenen
Howie the HarpHowietheHarpiseengoedvoorbeeldvaneenopleidingtotervaringsdeskundigeDenaamisgebaseerdopdebijnaamvandeAmerikaanHowardGelddienaeenverblijfinpsychiatrischeinstellingenhetpeer-to-peer-conceptbedachtmensenmeteenpsychiatrischegeschiedeniszettenhunlevenservaringentalenteninomelkaarteondersteuneninhunherstelPameijereeninstellingvoormensenmeteenverstandelijkeofpsychiatrischebeperkinghaaldehetconceptnaarNederlandwwwhowietheharpnl
TIPS VAN LPGGZHetLPGGZdoetdevolgendeaanbevelingenaangemeentenbullKijkgoedwateenklantkanGebruikdebeschikbareondersteuningMaakgebruikvaninterventieszoalsjobcarvingbullWeesalertopeenstigmaookbijjezelfalsklantmanagerbullOnderschathetzelfstigmavanveelklantennietbullPasaanpakkengerichtopempowermenttoebullMaakgebruikvanervaringsdeskundigendiezijnopgeleiddoordeGGZomeencoachenderoltespelenZetheninalsadviseurbijdeteamsMaakhuninbrengstructureel
Colofon
DeroutekaartpsychischeaandoeningenenwerkVersie2november2017
DezeroutekaartiseenproductvandeProgrammaraadHetisonderdeelvanhetKennisnetwerkSamenwerking
GGZenWerkampInkomen
Deroutekaartgeefteenstandvanzakeneind2017weerNieuweontwikkelingeneninformatiewillenwegraag
opnemenUwsuggestiesvooraanvullingenkuntumailennaar
helpdeskimpulssamenvoordeklantnl
Samen vernieuwen we de dienstverlening aan werkgevers en werkzoekenden
42
7Ervarings-deskundigenenclieumlntenDoor clieumlntenraden clieumlntenorganisaties en ervarings-deskundigen te betrekken en met hen samen te werken kunnen professionals vanuit de GGZ en Werk amp Inkomen effectiever werken aan herstel en re-integratie Clieumlntenraden hebben een wettelijke basis in het kader van clieumlntenparticipatie Clieumlntenorganisaties zijn er op landelijk regionaal en lokaal niveau Zij ontplooien meerdere activiteiten zoals informeren lotgenotencontacten belangenbehartiging hersteltrajecten en het opbouwen van ervaringsdeskundigheid onder meer via opleidingen
Betrokkenheid clieumlnten en ervaringsdeskundigen bij regionale plannenInderegionalewerkateliersisveelgesprokenovermeerenbeterbetrekkenvanclieumlntenenervaringsdeskundigenZiehetrapportlsquoSamenwerkenaanwerkrsquometnameparagraaf26en28httpswwwsamenvoordeklantnlsitesdefaultfilesbestandsbijlagesamen_werken_aan_werk_-_psychische_aandoeningen_en_werk_-_wat_we_weten_wat_we_kunnen_doen_0pdf
IndeFrieseprojectgroepziteenclieumlntvertegenwoordigerdiezelfervaringsdeskundigeisverbondenaanhetHerstelcentrumFrieslandHijgeeftooktrainingenaandeprofessionalsBovendien
gaatderegioookeenreeksoverleggentebeleggenvoorclieumlntenDezezullenbegeleidwordendooreenervaringsdeskundigevanuithetHerstelcentrumhttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsinvesteer-vertrouwen-fries-plan-van-aanpak-bouwt-voort-op-ervaringen-als-pilotregio
InhetprojectplanvanHollandRijnlandisveelaandachtvoorervaringsdeskundigheidendebetrokkenheidvanclieumlntenInLeidenbestaatallangeretijdStichtingZonwaarinervaringsdeskundigenzijnvertegenwoordigdErvaringsdeskundigenadviserenwaarnodigdegemeenteenuitvoerderszoalsklantmanagersOokverzorgenzijregelmatigtrainingenDaarnaastisStichtingPlatformSamenwerkenbetrokkenbijderegionalesamenwerkingZijorganiserenonderanderedialoogtafelsHierwordtdoorgepraatoverdebetekenisvanwerkvoorduurzaamherstelBeideorganisatieszullenookindearbeidsmarktregioHollandRijnlandactiefwordenzoalsopgenomeninhetplanvanaanpakvanderegioClieumlntenenclieumlntenorganisatieshebbeneenbelangrijkeplekgekregeninhetregionaleplanvanaanpakZoiservoorzieninmaatjesvoorclieumlntenWethouderMarleenDamenvanLeidenldquoZorsquonmaatjeziettochweeranderedingendaneenprofessionalHijofzijheeftookeenandererolendatkanelkaargoedaanvullenrdquohttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsbouw-samenwerking-op-vanuit-de-praktijk-en-niet-vanaf-de-bestuurstafels
43
Landelijke ClieumlntenraadDeLandelijkeClieumlntenraad(LCR)isingesteldbijwet(SUWI)omdeclieumlntenparticipatieinhetveldvanWerkampInkomenvormtegevenDeLCRisdekoepelvanlokaleenregionaleclieumlntenradenbijgemeentenenUWVhttpwwwlandelijkeclientenraadnl
MINDMINDisin2016ontstaanenwilpsychischeproblemenvoorkomenenmensendiehiermeetemakenhebbenondersteunenDitdoetMinddoorinformatietebiedenonderzoektedoenprojectenuittevoerenenactietevoerenSamenmetclieumlnten-enfamilieorganisatiesmaatschappelijkeorganisatiesonderzoekersambassadeursendonateursMINDiseeninitiatiefvanFondsPsychischeGezondheidKorrelatieenhetLandelijkPlatformGGZhttpswijzijnmindnl
Landelijk Platform GGZMINDLandelijkPlatformPsychischeGezondheid(voorheenLandelijkPlatformGGZLPGGZ)isdekoepelvanenvoorongeveertwintigclieumlnten-enfamilieorganisatiesindeGGZOpdesiteiseenoverzichttevindenvanregionaleclieumlntenorganisaties(RCOrsquos)clieumlntinitiatievenenprojectenViaRCOrsquoszijnervaringsdeskundigentevindenhttpwwwplatformggznllpggz
Routewijzer naar werkDeRoutewijzeriseenwebsitevanhetLandelijkPlatformGGZendeLandelijkeClieumlntenraad(LCR)Opdezesitekunnenclieumlntenallerhanderelevanteinformatievindenhttpwwwroutewijzernaarwerknl
Evaluatietool re-integratieDeEvaluatietoolre-integratieiseeninstrument(vragenlijst)datisgemaaktdoorhetVerwey-JonkerInstituutinopdrachtvandeLandelijkeClieumlntenraadenMINDHetgeeftdeclieumlntenraadinzichtinhoeUWVengemeentendebegeleidingvanpsychischkwetsbaremensenvormgevenwwwevaluatieggzenwerknl
ErvaringsdeskundigenErvaringsdeskundigenzijnalshetwarebovenhuneigenproblematiekuitgestegenZijkunnennuttigeadviezengevenaanprofessionalsSommigeervaringsdeskundigenzijnopgeleiddoordeGGZomeencoachenderoltespelenErvaringsdeskundigenzijntevindenviahetLPGGZmaarookviaregionaleclieumlntenorganisaties(RCOrsquos)enfamilieorganisatiesdeNederlandseVerenigingvoorAutisme(NVA)GGZ-instellingenofdehulplijnPandorahttpwwwplatformggznllpggz
lsquoErbestaateeneendimensionaalenstereotiepbeeldvanmensenmeteenpsychischeaandoeningMaarinwerkelijkheidisiedereenandersenzijndezeklantenerinallerleisoortenenmatenmetallerleiredenenenachtergrondenengevolgenvanhunaandoeningEengoedemanieromklantmanagersmeergripopdematerietegevenisdoorervaringsdeskundigeninteschakelenDeregionaleclieumlntenorganisatie(RCO)mobiliseertentraintervaringsdeskundigevrijwilligersomvoorlichtingtegevenaanklantmanagersZijvragennuvakeradviesEencursusvoormanagerswasookzeernuttigrsquoEen gemeentelijke beleidsmedewerker en ervaringsdeskundig
44
lsquoVeelklantmanagersvullenhetvoordeklantinindeluwtehoudenTerwijlerheelwatclieumlntenmetpsychischeproblematiekzijnvoorwiehetgoedisomtewerkenendiegraagwillenwerkenDepsychischeaandoeningislangnietaltijdoverdegehelelinieinvaliderendWerkhelptomeigenkrachtteontwikkelenenkanbijdragenaanhersteldoorweergeloofteontwikkelenindeeigencompetentiesensociaalenmaatschappelijkbetrokkentezijnErvaringsdeskundigheidhelptbijhetzoekennaardejuistewerk(ervarings)plekrsquoEen projectcooumlrdinator van ZONactief en ervaringsdeskundige
Verhalen van ervaringsdeskundigenDesiteUWVperspectiefiseenplatformvoorendoormensenmeteenarbeidsongeschiktheidsuitkeringHieropverhalenvlogsenvideorsquosonderandereditverhaaloverwerkenmetautismehttpsperspectiefuwvnlartikelendroom-wordt-waarheid
WerkWeb-AutismeHetprojectlsquoWerkWeb-AutismersquodateeninitiatiefisvanmeerdereorganisatieswaaronderdeNederlandseVerenigingvoorAutismebeoogteenzelfmanagementmethodiekteontwikkelenomnormaal-tothoogbegaafdemensenmetautismesamenmetbetrokkenprofessionalsteondersteunenbijhetvindenenbehoudenvanwerkdatgoedbijhenpastDemethodiekgeeftinzichtindeeigeneffectiviteiteigenregietalentenenvoorkeurenDitzijnbelangrijkevoorwaardenvoorduurzamearbeidsparticipatiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsnieuwsbrief-samenwerking-ggz-en-wi-november-verschenen
Howie the HarpHowietheHarpiseengoedvoorbeeldvaneenopleidingtotervaringsdeskundigeDenaamisgebaseerdopdebijnaamvandeAmerikaanHowardGelddienaeenverblijfinpsychiatrischeinstellingenhetpeer-to-peer-conceptbedachtmensenmeteenpsychiatrischegeschiedeniszettenhunlevenservaringentalenteninomelkaarteondersteuneninhunherstelPameijereeninstellingvoormensenmeteenverstandelijkeofpsychiatrischebeperkinghaaldehetconceptnaarNederlandwwwhowietheharpnl
TIPS VAN LPGGZHetLPGGZdoetdevolgendeaanbevelingenaangemeentenbullKijkgoedwateenklantkanGebruikdebeschikbareondersteuningMaakgebruikvaninterventieszoalsjobcarvingbullWeesalertopeenstigmaookbijjezelfalsklantmanagerbullOnderschathetzelfstigmavanveelklantennietbullPasaanpakkengerichtopempowermenttoebullMaakgebruikvanervaringsdeskundigendiezijnopgeleiddoordeGGZomeencoachenderoltespelenZetheninalsadviseurbijdeteamsMaakhuninbrengstructureel
Colofon
DeroutekaartpsychischeaandoeningenenwerkVersie2november2017
DezeroutekaartiseenproductvandeProgrammaraadHetisonderdeelvanhetKennisnetwerkSamenwerking
GGZenWerkampInkomen
Deroutekaartgeefteenstandvanzakeneind2017weerNieuweontwikkelingeneninformatiewillenwegraag
opnemenUwsuggestiesvooraanvullingenkuntumailennaar
helpdeskimpulssamenvoordeklantnl
Samen vernieuwen we de dienstverlening aan werkgevers en werkzoekenden
43
Landelijke ClieumlntenraadDeLandelijkeClieumlntenraad(LCR)isingesteldbijwet(SUWI)omdeclieumlntenparticipatieinhetveldvanWerkampInkomenvormtegevenDeLCRisdekoepelvanlokaleenregionaleclieumlntenradenbijgemeentenenUWVhttpwwwlandelijkeclientenraadnl
MINDMINDisin2016ontstaanenwilpsychischeproblemenvoorkomenenmensendiehiermeetemakenhebbenondersteunenDitdoetMinddoorinformatietebiedenonderzoektedoenprojectenuittevoerenenactietevoerenSamenmetclieumlnten-enfamilieorganisatiesmaatschappelijkeorganisatiesonderzoekersambassadeursendonateursMINDiseeninitiatiefvanFondsPsychischeGezondheidKorrelatieenhetLandelijkPlatformGGZhttpswijzijnmindnl
Landelijk Platform GGZMINDLandelijkPlatformPsychischeGezondheid(voorheenLandelijkPlatformGGZLPGGZ)isdekoepelvanenvoorongeveertwintigclieumlnten-enfamilieorganisatiesindeGGZOpdesiteiseenoverzichttevindenvanregionaleclieumlntenorganisaties(RCOrsquos)clieumlntinitiatievenenprojectenViaRCOrsquoszijnervaringsdeskundigentevindenhttpwwwplatformggznllpggz
Routewijzer naar werkDeRoutewijzeriseenwebsitevanhetLandelijkPlatformGGZendeLandelijkeClieumlntenraad(LCR)Opdezesitekunnenclieumlntenallerhanderelevanteinformatievindenhttpwwwroutewijzernaarwerknl
Evaluatietool re-integratieDeEvaluatietoolre-integratieiseeninstrument(vragenlijst)datisgemaaktdoorhetVerwey-JonkerInstituutinopdrachtvandeLandelijkeClieumlntenraadenMINDHetgeeftdeclieumlntenraadinzichtinhoeUWVengemeentendebegeleidingvanpsychischkwetsbaremensenvormgevenwwwevaluatieggzenwerknl
ErvaringsdeskundigenErvaringsdeskundigenzijnalshetwarebovenhuneigenproblematiekuitgestegenZijkunnennuttigeadviezengevenaanprofessionalsSommigeervaringsdeskundigenzijnopgeleiddoordeGGZomeencoachenderoltespelenErvaringsdeskundigenzijntevindenviahetLPGGZmaarookviaregionaleclieumlntenorganisaties(RCOrsquos)enfamilieorganisatiesdeNederlandseVerenigingvoorAutisme(NVA)GGZ-instellingenofdehulplijnPandorahttpwwwplatformggznllpggz
lsquoErbestaateeneendimensionaalenstereotiepbeeldvanmensenmeteenpsychischeaandoeningMaarinwerkelijkheidisiedereenandersenzijndezeklantenerinallerleisoortenenmatenmetallerleiredenenenachtergrondenengevolgenvanhunaandoeningEengoedemanieromklantmanagersmeergripopdematerietegevenisdoorervaringsdeskundigeninteschakelenDeregionaleclieumlntenorganisatie(RCO)mobiliseertentraintervaringsdeskundigevrijwilligersomvoorlichtingtegevenaanklantmanagersZijvragennuvakeradviesEencursusvoormanagerswasookzeernuttigrsquoEen gemeentelijke beleidsmedewerker en ervaringsdeskundig
44
lsquoVeelklantmanagersvullenhetvoordeklantinindeluwtehoudenTerwijlerheelwatclieumlntenmetpsychischeproblematiekzijnvoorwiehetgoedisomtewerkenendiegraagwillenwerkenDepsychischeaandoeningislangnietaltijdoverdegehelelinieinvaliderendWerkhelptomeigenkrachtteontwikkelenenkanbijdragenaanhersteldoorweergeloofteontwikkelenindeeigencompetentiesensociaalenmaatschappelijkbetrokkentezijnErvaringsdeskundigheidhelptbijhetzoekennaardejuistewerk(ervarings)plekrsquoEen projectcooumlrdinator van ZONactief en ervaringsdeskundige
Verhalen van ervaringsdeskundigenDesiteUWVperspectiefiseenplatformvoorendoormensenmeteenarbeidsongeschiktheidsuitkeringHieropverhalenvlogsenvideorsquosonderandereditverhaaloverwerkenmetautismehttpsperspectiefuwvnlartikelendroom-wordt-waarheid
WerkWeb-AutismeHetprojectlsquoWerkWeb-AutismersquodateeninitiatiefisvanmeerdereorganisatieswaaronderdeNederlandseVerenigingvoorAutismebeoogteenzelfmanagementmethodiekteontwikkelenomnormaal-tothoogbegaafdemensenmetautismesamenmetbetrokkenprofessionalsteondersteunenbijhetvindenenbehoudenvanwerkdatgoedbijhenpastDemethodiekgeeftinzichtindeeigeneffectiviteiteigenregietalentenenvoorkeurenDitzijnbelangrijkevoorwaardenvoorduurzamearbeidsparticipatiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsnieuwsbrief-samenwerking-ggz-en-wi-november-verschenen
Howie the HarpHowietheHarpiseengoedvoorbeeldvaneenopleidingtotervaringsdeskundigeDenaamisgebaseerdopdebijnaamvandeAmerikaanHowardGelddienaeenverblijfinpsychiatrischeinstellingenhetpeer-to-peer-conceptbedachtmensenmeteenpsychiatrischegeschiedeniszettenhunlevenservaringentalenteninomelkaarteondersteuneninhunherstelPameijereeninstellingvoormensenmeteenverstandelijkeofpsychiatrischebeperkinghaaldehetconceptnaarNederlandwwwhowietheharpnl
TIPS VAN LPGGZHetLPGGZdoetdevolgendeaanbevelingenaangemeentenbullKijkgoedwateenklantkanGebruikdebeschikbareondersteuningMaakgebruikvaninterventieszoalsjobcarvingbullWeesalertopeenstigmaookbijjezelfalsklantmanagerbullOnderschathetzelfstigmavanveelklantennietbullPasaanpakkengerichtopempowermenttoebullMaakgebruikvanervaringsdeskundigendiezijnopgeleiddoordeGGZomeencoachenderoltespelenZetheninalsadviseurbijdeteamsMaakhuninbrengstructureel
Colofon
DeroutekaartpsychischeaandoeningenenwerkVersie2november2017
DezeroutekaartiseenproductvandeProgrammaraadHetisonderdeelvanhetKennisnetwerkSamenwerking
GGZenWerkampInkomen
Deroutekaartgeefteenstandvanzakeneind2017weerNieuweontwikkelingeneninformatiewillenwegraag
opnemenUwsuggestiesvooraanvullingenkuntumailennaar
helpdeskimpulssamenvoordeklantnl
Samen vernieuwen we de dienstverlening aan werkgevers en werkzoekenden
44
lsquoVeelklantmanagersvullenhetvoordeklantinindeluwtehoudenTerwijlerheelwatclieumlntenmetpsychischeproblematiekzijnvoorwiehetgoedisomtewerkenendiegraagwillenwerkenDepsychischeaandoeningislangnietaltijdoverdegehelelinieinvaliderendWerkhelptomeigenkrachtteontwikkelenenkanbijdragenaanhersteldoorweergeloofteontwikkelenindeeigencompetentiesensociaalenmaatschappelijkbetrokkentezijnErvaringsdeskundigheidhelptbijhetzoekennaardejuistewerk(ervarings)plekrsquoEen projectcooumlrdinator van ZONactief en ervaringsdeskundige
Verhalen van ervaringsdeskundigenDesiteUWVperspectiefiseenplatformvoorendoormensenmeteenarbeidsongeschiktheidsuitkeringHieropverhalenvlogsenvideorsquosonderandereditverhaaloverwerkenmetautismehttpsperspectiefuwvnlartikelendroom-wordt-waarheid
WerkWeb-AutismeHetprojectlsquoWerkWeb-AutismersquodateeninitiatiefisvanmeerdereorganisatieswaaronderdeNederlandseVerenigingvoorAutismebeoogteenzelfmanagementmethodiekteontwikkelenomnormaal-tothoogbegaafdemensenmetautismesamenmetbetrokkenprofessionalsteondersteunenbijhetvindenenbehoudenvanwerkdatgoedbijhenpastDemethodiekgeeftinzichtindeeigeneffectiviteiteigenregietalentenenvoorkeurenDitzijnbelangrijkevoorwaardenvoorduurzamearbeidsparticipatiehttpswwwsamenvoordeklantnlnieuwsnieuwsbrief-samenwerking-ggz-en-wi-november-verschenen
Howie the HarpHowietheHarpiseengoedvoorbeeldvaneenopleidingtotervaringsdeskundigeDenaamisgebaseerdopdebijnaamvandeAmerikaanHowardGelddienaeenverblijfinpsychiatrischeinstellingenhetpeer-to-peer-conceptbedachtmensenmeteenpsychiatrischegeschiedeniszettenhunlevenservaringentalenteninomelkaarteondersteuneninhunherstelPameijereeninstellingvoormensenmeteenverstandelijkeofpsychiatrischebeperkinghaaldehetconceptnaarNederlandwwwhowietheharpnl
TIPS VAN LPGGZHetLPGGZdoetdevolgendeaanbevelingenaangemeentenbullKijkgoedwateenklantkanGebruikdebeschikbareondersteuningMaakgebruikvaninterventieszoalsjobcarvingbullWeesalertopeenstigmaookbijjezelfalsklantmanagerbullOnderschathetzelfstigmavanveelklantennietbullPasaanpakkengerichtopempowermenttoebullMaakgebruikvanervaringsdeskundigendiezijnopgeleiddoordeGGZomeencoachenderoltespelenZetheninalsadviseurbijdeteamsMaakhuninbrengstructureel
Colofon
DeroutekaartpsychischeaandoeningenenwerkVersie2november2017
DezeroutekaartiseenproductvandeProgrammaraadHetisonderdeelvanhetKennisnetwerkSamenwerking
GGZenWerkampInkomen
Deroutekaartgeefteenstandvanzakeneind2017weerNieuweontwikkelingeneninformatiewillenwegraag
opnemenUwsuggestiesvooraanvullingenkuntumailennaar
helpdeskimpulssamenvoordeklantnl
Samen vernieuwen we de dienstverlening aan werkgevers en werkzoekenden
Colofon
DeroutekaartpsychischeaandoeningenenwerkVersie2november2017
DezeroutekaartiseenproductvandeProgrammaraadHetisonderdeelvanhetKennisnetwerkSamenwerking
GGZenWerkampInkomen
Deroutekaartgeefteenstandvanzakeneind2017weerNieuweontwikkelingeneninformatiewillenwegraag
opnemenUwsuggestiesvooraanvullingenkuntumailennaar
helpdeskimpulssamenvoordeklantnl
Samen vernieuwen we de dienstverlening aan werkgevers en werkzoekenden
Samen vernieuwen we de dienstverlening aan werkgevers en werkzoekenden