Programma:9:30 Ontvangst/koffie10:00 Goaitske Iepema (Hogeschool VHL): relatie leeftijd grasland, bodemkwaliteit en grasproductie10:20 Nick van Eekeren (Louis Bolk Instituut): hoe krijg/behoud je goed oud grasland? 10:40 Pauze11:10 Piet Riemersma (van Iperen BV): meststoffen en bodemleven11:30 Frank Verhoeven (Boerenverstand): de rol van de bodem in de kringloop (landbouw)11:50 Forumdiscussie o.l.v. dagvoorzitter Wiepk Voskamp, lector duurzame melkveehouderij bij VHL12:15 Lunch13.00-14.00 Workshopronde 1 14:15-15.15 Workshopronde 2 Middagprogramma met keuze uit de volgende workshops:1. Theo Mulder (Mulder Agro): leven boven de grond wordt gedreven door leven onder de grond2. Gerrit Hegen: hoe een veearts de bodem onder grasland ontdekte.3. Arjan Reijneveld (Agrofins, voorheen BLGG): holt de bodemkwaliteit onder grasland achteruit? 4. Nick v Eekeren: wat kan (rode) klaver bijdragen aan de grasproductie? 5. Frank Verhoeven : vanuit de bodem en bemesting naar het perfecte voer voor de koe. 6. Peter ten Hoeve (Agro Air Concepts) : hoe maak je van koemest kunstmest (mestkraken)? 

Rol van de bodem in de kringloop

Frank Verhoeven

www.boerenverstand.nl

Inhoud

- Duurzame melk en de kringloopwijzer- Wat produceert de bodem?- Wetgeving beloond duurzaam bodembeheer?- Hoe de bodem in conditie te houden?

Zo verkopen we de melk

Wat is duurzame melk?

Kringloop!

Kringloop!

Kringloop

Kringloopwijzer, het principe

24-38%

63-140%

N en P Aanvoer(kracht)voer

N en P Afvoer

melk en vlees

N en P Benuttingeigen voerBEREKEND

N en P excretie

(BEX)

Voerspoor: BEX

(zuiniger voeren = meer mest plaatsen)

N en P BODEMOVERSCHOT(BEN & BEP)

Bodem: BEN & BEP

(meer oogsten = meer mest plaatsen)

N en P Benuttingeigen voerBEREKEND

N en P excretie

(BEX)

Hoeveel vreet de koe van eigen land?

Hoeveel gras- en maïs word er geoogst?

Bemesten voor wat er is gegroeid

GEGROEID

BEMEST

BENUT

?

Wat weten we niet?

Bodem: Fosfaatonttrekking

100 kg

51% van de bedrijven heeft in 2015 een BEP voordeel

gem. BEP: 83 kg/hanorm 2015: 82 kg/ha

0 5000 10000 15000 20000 25000 30000 35000 40000 45000 500000

2000

4000

6000

8000

10000

12000

14000

16000

Bodem: KVEM benutting

bron: DMS 750 melkveehouders

Intensiteit in kg melk per hectare

KVE

M b

enut

ting

per h

ecta

re

40% uit eigen voer

80% van de eiwit- behoefte veestapel gedekt vanuit eigen voer

Intensiteit (kg melk/hectare)

% e

iwit

van

eige

n bo

dem

Hoeveel krachtvoer wordt er gevoerd? Bodem: % Eiwit van eigen land

Koe Bodem

Prijs € 1.200, - € 45.000, -

Levensduur 4 jaar 4 generatie’s

Data MPR ?? (bodemanalyse)

Beoordeling Veebeoordelen BodemConditieScore

Opbrengst bepaling Dagelijks per liter Niet

Voeding Per kilo en per koe Per perceel?? Sturen per kuub?

Inhoud voeding (schijn) nauwkeurig ??Mestmonsters??

Waar staan we?

Kringloopwijzer

Kringloopwijzer geeft rapportcijfer

BodemanalysesHoe beschrijven we de bodem in de kringloop?

www.boerenbunder.nl

Data verzamelen!

Het idee was goed !

Voercentrum: 3000 koeien, 2500 ha 1e snede

…of gewoon… met een schop in de grond!

Van welke bodem?

Waar oogst ik wat?

SUIKERrijk hooi 2e snede

bestendig ZETMEEL (hoog afgehakselde laat rijpe mais)

weidegang

traag bestendig EIWITrijk kort gemaaid droog balen (soja)

STRUCTUURbeheersland

DROGE KOEIENvoer

Belangrijke tips

Voorkom insporing!

Bron: www.vastgereden.nl

1. Spaarzaam grasland vernieuwen (beter doorzaaien)

2. Mais in continueteelt voorkomen (toch mais verbouwen? 40% blijvend grasland, overig = 30% maïs en 30% driejarig grasland)3. Stimuleer diepe beworteling (pendelende regenwormen compost, vaste mest, dikke fractie) 4. Gebruik eens een graslandwoeler (opheffen storende lagen)

5. Mollen vangen! (een mol eet circa 100 wormen per dag)

6. Zorg voor de juiste machines (met de juiste bandenspanning)

7. Let op de pH (niet te zuur, niet te basisch: bewust omgaan met bekalken)

Top 7 bodem tips

Welke uitdaging binnen de kringloop pak jij aan?

www.boerenverstand.nl

Boerenverstandwerken aan praktische duurzaamheid!