Van ijstijd tot middeleeuw

en

De landschapsontwikkeling van

Makkinga en de historische

ontwikkeling van het dorp tijdens de

middeleeuw

en

Opbouw

van de presentatie

•

Ontstaansgeschiedenis van het landschap

•

Middeleeuw

se veenontginningen; het ontstaan van het dorp M

akkinga

De voorlaatste ijstijd

•(Saale-ijstijd

370.000 – 130.000)

-

Landijs bedekking van een groot deel van

Nederland

- Vorm

ing van rivierdalen als Kuinder en Lende

De laatste ijstijd

•(W

eichsel-ijstijd 116.000 – 15.000)

-

Toendra klimaat en poolw

oestijn -

Opvulling sm

eltwaterdalen

- O

ntstaan pingoruïnes -

Afzetting van dekzand

Het Holoceen

•(Holoceen 12.000 – nu)

- W

arme periode &

vochtig klimaat

-

Zeespiegelstijging en verslechterde afwatering

-

Veenvorming!

Relicten uit de Saale-ijstijd ‘D

e Ku

ind

er en Len

de’

Relicten uit de laatste ijstijd D

ekzan

dru

gg

en &

pin

go

ruïn

es

Pingoruïnes

Relicten uit het Holoceen ‘V

eenb

od

ems in

beekd

alen

’

•

In 1851 werd het Holm

e Fen gedraineerd

•In ditzelfde jaar w

erd een paal het veen in geslagen

•N

a slechts 100 jaar was al 4 m

eter van de paal zichtbaar!

The Holme Fen Post

Huidig voorkomen van veen rondom

M

akkinga

Kerkheuvels

De agrarische veenontginningen

Typische langgerekte verkavelingsvorm

en

Ontstaan van de langgerekte

verkavelingsvormen

Verloop van een middeleeuw

se agrarische veenontginning

Veenrugontginningsmodel

1 2 3 4

O

osterwolde

Wolvega

Zuiderzee

Oldeboorn

Tjeukemeer

Stellingwerven

•1165 Lam

merbruke

•

‘Cope’ naam: O

ldeberkoop (‘Bro

kop

e’ 1228)

•1204 Stichting kerk van Holtpade (‘in

cola’)

Oud kerkhof

Gem

eente O

pgraving

Olterterp

Opsterland

Beets O

psterland

Terwispel

Opsterland

Tufsteen

Lippenhuizen O

psterland Tufsteen

Wijnjeterp

Opsterland

+/-

Oudehorne

Schoterland Ja

Tufsteen/kloostermop

Donkerbroek O

oststellingwerf

Oldeberkoop

Ooststellingw

erf

Noordw

olde W

eststellingwerf

Ja Tufsteen

Peperga W

eststellingwerf

Blesdijke W

eststellingwerf

+/- Tufsteen

Opgravingsplattegrond

•O

riëntatie van de boerderijen

Opgraving te U

reterp

Conclusies

•Grootschalige veenbedekking in de Stellingw

erven

•Start ontginning M

akkinga 11e/12

e eeuw –

13e eeuw

afgerond

•W

aarschijnlijk bisschoppelijke gestuurd