@jochanantweets

12 01 2016Congres Handelsonderwijs 2016

Jochanan Eynikel, content leader denktank ETION

Toekomstdenken.Ondernemen in tijden van disruptie

Overzicht

• Van destructie naar disruptie

• Het netwerkeffect: intensifiëring van disruptieveverandering

• Toekomstdenken: vooruitdenken op verandering

2@jochanantweets

Van destructie naar disruptieVan destructie naar disruptie

3@jochanantweets

4

Disruptie op Google

Disruption:1. an act of delaying or interrupting thecontinuity2. an event that results in a displacement ordiscontinuity3. the act of causing disorder4. a disorderly outburst or tumultBron: vocabulary.com

@jochanantweets

Disruptie ~ destructieJoseph Schumpeter(1883-1950)

“Creatieve destructie ofcreatieve vernietiging iseen proces vanvoortdurende innovatie,waarbij succesvolletoepassingen vannieuwe technieken deoude vernietigen… ende motor vaneconomische groei”Bron: Wikipedia

5@jochanantweets

Creatieve destructie

1/5/20166@jochanantweets

Vandaag: digitale creatieve destructie

@jochanantweets 7

Digitale creatieve destructie

8@jochanantweets

Disruptieve innovatie= product of dienstdie nieuwe markt enwaardeketenscreëert en daarbij(onbedoeld) marktendoet verdwijnen.

(vaak geworteld inlagere segment vanmarkt, cf. AirBnB)

“Sustaining innovation”= incrementeleverbetering vanbestaande producten ofdiensten.

9@jochanantweets

Rijscholen

Taxi-sector

Carrosserie &hersteldiensten

Stadsplanning

Auto-industrie

Transport &logistiek

Verzekeringen

Work-liferitme

…?

Alcoholconsumptie

11

Disruptie Potentiële disruptie

Mobiel internetCloud technologie

Hernieuwbare energie stockage3D technologieRoboticaAutonome voertuigen

@jochanantweets

Niets nieuws onder de zon?

12

Klassieke creatieve destructie Digitale disruptie

Door gevestigde waarden(cf. Xerox, IBM, GM, …)

Door gevestigde waarden + start-ups(Instagram, Whatsapp, …)

Hoge instapkost van kapitaal(machinepark, infrastructuur)

Lage instapkost(cf. crowdfunding, app-markt)

Invloed vooral op eigen sector(Ford T)

Invloed over sectoren heen(cf. Google Car, 3D printing)

Lineaire verspreiding Exponentiële verspreiding

Netwerkeffect

@jochanantweets

Disruptieve innovations

Bron: Downes & Nunes, 2013

13 personeelsleden50mio gebruikers op 6 maand$1mia waarde op 2 jaar

13@jochanantweets

Het netwerkeffect: veranderendeveranderingHet netwerkeffect: veranderendeverandering

14@jochanantweets

Digitale netwerksamenleving

Netwerk van netwerken

Netwerk der dingen

Netwerk van individuen

15@jochanantweets

25 tot 30 miljard geconnecteerdetoestellen tegen 2020 (Gartner, McKinsey)

17@jochanantweets

Slimme vuilbakken: 80% minder ophalingen

18Bron afbeelding: ENEVO / Co.Exist

@jochanantweets

1 minuut op hetinternet

Grafiek: DOMO, 2015

19

Bron: National Intelligence Council, 2013

De snelheid vaninnovatie

20@jochanantweets

600 miljoen volgers…

21

Christendom: 19 eeuwen Whatsapp: 6 jaar

Bron: Forbes, 2015

@jochanantweets

Dalende levensduur S&P 500

Bron: Foster/ Innosight / S&P / Euronext

1923: gemiddelde levensduur S&P companies = 65 jaar2015: gemiddelde = 15 jaar2027: 75% nieuwe bedrijven / 50% nieuwe BEL 20 bedrijven

22@jochanantweets

Netwerkeffect

Versnellingseffect: snelheid van informatie eninnovatie neemt toe

Verruimingseffect: meer spelers aan het stuurvan verandering (peer-2-peer invloed)

23@jochanantweets

Fan Fabio

Foo Fighters

24@jochanantweets

25@jochanantweets

26@jochanantweets

2014: ALS Ice Bucket Challenge

ALS Foundation+ $150.000.000

27@jochanantweets

Peer-2-peer netwerk effect

28@jochanantweets

Disruptieve bedrijfsomgeving door

versnelde veranderingverandering op ruimere schaalmet meerdere spelers

29@jochanantweets

Externe vs. interne klokslag

Interne klokslag: ?Snelheid waarmeeorganisatie:• veranderingen

detecteert• beslissingen neemt• actie onderneemt

Externe klokslag versneltSnelheid waarmee omgevingverandert:• markten• regelgeving• klantenbehoeften• samenleving

30@jochanantweets

Bron: Hinssen, 2013

Toekomstdenken:vooruitdenken op veranderingToekomstdenken:vooruitdenken op verandering

31@jochanantweets

Toekomstdenken

1. Omgevingsverkenning: toekomst verkennenvanuit omgevingsfactoren

2. Trendanalyse: toekomst analyseren op impacten onzekerheid

3. Scenarioplanning: toekomst verbeelden inverschillende scenario’s

32@jochanantweets

Rendement bedrijven voor 45%bepaald door omgevingsfactoren(politieke, sociale, economischecontext)Roquebert Texas Tech University(Onderzoek 160 sectoren in stabiele jaren ’90!)

33@jochanantweets

Belang van omgeving

Contextuele omgeving

Transactioneleomgeving

Bedrijf

Trends,demografie,

macro-economie,culturele

waarden, …= onderzoek &anticipatiezone

Trends,demografie,

macro-economie,culturele

waarden, …= onderzoek &anticipatiezone

Consumenten,overheden,

media,leveranciers,

ngo’s(stakeholders)= Invloed &

coöperatiezone

Consumenten,overheden,

media,leveranciers,

ngo’s(stakeholders)= Invloed &

coöperatiezone

controlezonecontrolezone

Bron: Gosselin & Tindemans, 201234@jochanantweets

Invloed van omgeving op organisatie

Verandering intransactionele

omgeving(bv. war for talent)

Verandering intransactionele

omgeving(bv. war for talent)

Contextuelefactoren

(vb. vergrijzing)

Contextuelefactoren

(vb. vergrijzing)

Impact oporganisatie

(bv. zoektocht naargeschikt

personeel)

Impact oporganisatie

(bv. zoektocht naargeschikt

personeel)

35@jochanantweets

36

Bekend/Onbekend (Heene, 2015)

• Bekende bekende = zekerheidvb. langer werken, toename vraag naar zorg voor 85plussers

• Bekende onbekende = onzekerheidvb. olieprijs, resultaat verkiezingen, adoptie technologie

• Onbekende onbekende (black swans) = gebeurtenissen ofontwikkelingen waarvan we ons niet bewust zijn dat ze zichkunnen voordoen (black swans)vb. schadelijke gevolgen asbest, 9/11 , WOI

• Onbekende bekende? info en kennis waarvan we nietweten dat we ze weten en dus ook niet gebruikenvb. big data

37

toekomst-denken

toekomst-denken

@jochanantweets

Consumentaan het stuurConsument

aan het stuur

Geopolitiekeinstabiliteit

Geopolitiekeinstabiliteit

Schalie-gasen olie

Schalie-gasen olie

Transparantievan informatieTransparantievan informatie

HedonismeHedonisme

TerrorismeTerrorisme

Klimaat-verandering

Klimaat-veranderingNieuwe

gezins-vormen

Nieuwegezins-vormen

Verstede-lijking

Verstede-lijking

Impact-onzekerheidsanalyse

Sleuteldrijver (trends, contextfactor) Impact OnzekerheidTotale informatietransparantie 7 8Hedonisme 4 2Schalieolie en -gas 7 5Geopolitieke instabiliteit 5 7Verstedelijking 3 3Internationale terreur 7 7Nieuwe gezinssamenstelling 3 2Vergrijzing 8 3Consument aan het stuur 8 6Klimaatverandering 6 1

39@jochanantweets

Impact en onzekerheidsanalyseImpact = potentiële invloed van omgevingsfactor opsector

Onzekerheid = mate waarin omgevingsfactor vandaagis in te schatten in omvang, gevolgen, tijdskader, …

Volatiliteit van omgevingsfactorvb. olie- en grondstofprijzen, vb. rentevoeten

Adoptiesnelheid van nieuwe technologievb. robotisering, elektrificatie auto-industrie

Gedrag van consumentcf. gezond vs. genieten

…

40@jochanantweets

0

5

10

0 5 10

Onz

eker

heid

Impact

Hedonisme

Geopolitiekeverhoudingen

klimaatverandering

VergrijzingVerstedelijking

Totale informatie-transparantie

Schalie-olie

Nieuwe gezins-samenstelling

Internationaal terrorisme

Consument aan het stuur

41@jochanantweets

Scenariomatrixtransparantie

chaos

hoog laag

totale informatiebeschikbaarheid

Geopolitieke stabiliteit

Sleutelonzekerheden:

- totale informatiebeschikbaarheid- Geopolitieke stabiliteit

42@jochanantweets

transparantie

chaos

hoog laag

totale informatiebeschikbaarheid

43

Zeer goed geïnformeerde consument en burgerKlant aan het stuur

Hoog vertrouwen in peersBloeiende deeleconomie

Zeer goed geïnformeerde consument en burgerKlant aan het stuur

Hoog vertrouwen in peersBloeiende deeleconomie

Hoge kostenen risico’s vaninternationaal

verkeerToerisme voorniche publiek

Belang relatieoverheid

CorrputierisicoVluchtelingen-

problematiekWantrouwen

Hoge kostenen risico’s vaninternationaal

verkeerToerisme voorniche publiek

Belang relatieoverheid

CorrputierisicoVluchtelingen-

problematiekWantrouwen

ToerismebloeitStijgendeglobalewelvaart

Vlottecommunicatiemet lokalebevolkingmogelijk

Vertrouwen

ToerismebloeitStijgendeglobalewelvaart

Vlottecommunicatiemet lokalebevolkingmogelijk

VertrouwenKlant verdrinkt

Consument en burger zijn hulpeloos

Prijsvergelijking wordt moeilijkVals gevoel van kennis

Klant voelt zich regelmatig bedot

Klant verdrinktConsument en burger zijn hulpeloos

Prijsvergelijking wordt moeilijkVals gevoel van kennis

Klant voelt zich regelmatig bedot

Geopolitieke stabiliteit

transparantie

chaos

hoog laag

totale informatiebeschikbaarheid

44

Exclusievecommunity:

travellerswith a

purpose

Exclusievecommunity:

travellerswith a

purpose

Kwaliteit enservice:star travel

Kwaliteit enservice:star travel

Exclusieveexpert: trusttravel

Exclusieveexpert: trusttravel

Prijsbrekeronline

platform:new

destiny.com

Prijsbrekeronline

platform:new

destiny.com

Geopolitieke stabiliteit

@jochanantweets

• Beurswaarde online spelersals Tripadvisor, Booking.com

• Consumentenonderzoek• Demografische data• Vredesverdrag Israël-

Palestina• Dalende aanslagcijfers

Early warning indicatorenTransparantie

Chaos

Hoog Laag

• Beurswaarde online spelers• Consumentenonderzoek

over waar klant reis boekt• Toename aanslagen• Intensifiëring internationale

conflicten

• Dalende beurswaarde onlinespelers

• Online gedrag consumentwijzigt (mindert?)

• Klant wil persoonlijk contact• Vredesverdragen• Dalende aanslagcijfers

• Dalende beurswaarde onlinespelers

• Klant wil persoonlijk contact• Afname verre reizen• Toename aanslagen en

internationale conflicten

45@jochanantweets

totale informatiebeschikbaarheid

Geopolitieke stabiliteit

Conclusie

• Disruptie = verstoring van gevestigde orde

• Netwerkeffect => snellere en ruimere verstoringvan bedrijfscontext

• Toekomstdenken helpt vooruit denken opverandering in omgeving

46@jochanantweets

Jochanan Eynikelcontent leader mensgericht ondernemenETIONjochanan.eynikel@etion.be

47@jochanantweets

Bedankt!