International Law Firm | Amsterdam · Brussels · London · Luxembourg · New York · Rotterdam

Belangenverstrengeling of belangenconflict?Vereniging voor Verzekeringswetenschap, 25 april 2014

International Law Firm | Amsterdam · Brussels · London · Luxembourg · New York · Rotterdam

Diffuse verhoudingen

Twee vragen:

- Wie doet wat voor wie?- Wie wordt waarvoor door wie beloond?

Twee rechtssystemen: privaatrecht en publiekrecht.

Verzekeraar

Tussenpersoon Verzekeringnemer

International Law Firm | Amsterdam · Brussels · London · Luxembourg · New York · Rotterdam

Dienstverlening door de tussenpersoon

Dienstverlening: opdracht, bemiddeling, lastgeving

Kenmerkend voor de dienstverlening van de tussenpersoon:

- Onderwerp van de dienstverlening: het belang van de klant.- Dit betekent: het belang van de klant staat voorop.

Het belang van de klant moet worden beschermd:

- Het belang wordt in handen gelegd van de tp.- Deskundigheid van de opdrachtnemer.

Vertrouwen: belang van de klant gaat voor het belang van de tp.

International Law Firm | Amsterdam · Brussels · London · Luxembourg · New York · Rotterdam

Belangenverstrengeling in het BW

Afd. 7.7.2 Lastgeving:

- Selbsteintritt (art. 7:416 BW).

- Dienen van twee heren (art. 7:417 BW).

- Direct of indirect belang (art. 7:418 BW).

Doel: vermijden van een belangenconflict of openlijk aan de lastgever meedelen (vanwege de aard van de dienstverlening).

International Law Firm | Amsterdam · Brussels · London · Luxembourg · New York · Rotterdam

Ook van toepassing bij bemiddeling

Lastgevingsbepalingen - art. 7:417 BW en 7:418 BW – zijn van overeenkomstige toepassing op overeenkomsten waarbij de wederpartij:

‘verplicht of bevoegd is als tussenpersoon werkzaam te zijn als bedoeld in art. 7:425 BW’ (art. 7:427 BW)

International Law Firm | Amsterdam · Brussels · London · Luxembourg · New York · Rotterdam

Selbsteintritt en dienen van twee heren

Toegestaan, mits:

- Inhoud van de rh staat vast.

- Consument: schriftelijke toestemming (op straffe van vernietigbaarheid).

- Sanctie: loon en of schadevergoeding.

International Law Firm | Amsterdam · Brussels · London · Luxembourg · New York · Rotterdam

Direct of indirect belang

Toegestaan, mits:

- Mededeling van belang, tenzij inhoud van de rh vast staat.

- Sanctie: loon en of schadevergoeding.

International Law Firm | Amsterdam · Brussels · London · Luxembourg · New York · Rotterdam

Tussenconclusie

- Vertrouwen: belang van de wederpartij voorop

- Selbtseintritt / dienen van twee heren:* Strikte voorwaarden:

- Alleen als de inhoud van de rechtshandeling nauwkeurig vaststaat; en- In geval van consument moet er sprake zijn van schriftelijke

toestemming.

- Direct of indirect belang* Minder strikte voorwaarden:

- Mededeling van het belang; - Tenzij de inhoud van de rechtshandeling nauwkeurig vaststaat

8

International Law Firm | Amsterdam · Brussels · London · Luxembourg · New York · Rotterdam

Art. 7:418 BW: welke belangen?

Van der Grinten: ‘in de praktijk moeilijk te hanteren’.

De lastgever zal belang hebben bij het tot stand komen van de rechtshandeling omdat zijn loon afhankelijk is van het vervullen van de last.

Dit belang is uiteraard niet bedoeld omdat dit (belang) de lastgever bekend is.

Voorbeelden van directe of indirecte belangen: aandeelhouder in de wederpartij; familie van de wederpartij.

International Law Firm | Amsterdam · Brussels · London · Luxembourg · New York · Rotterdam

Casuïstiek (algemeen)

Art. 7:418 BW: ruime toepassing

- Alleen als eigen belang van S strijdig is met belang van B&S? Nee.

- Moment van ontstaan van eigen belang? Nee.- Doel mededelingsplicht: beoordelen door de opdrachtgever of

er een belangenconflict is dat zijn belang schaadt.

Savills (Van Alphen)

B&S BTC Delft Vastgoed

Broers

International Law Firm | Amsterdam · Brussels · London · Luxembourg · New York · Rotterdam

Casuïstiek (specifiek)

1) Hof Amsterdam, 1 mei 2012,ECLI:NL:GHAMS:2012:BW4825

- Meedelen van extra vergoeding.

2) Hof ‘s-Gravenhage, 27 november 2012, ECLI:NL:GHSGR:2012:BZ0870

- Meedelen van marketinggeste.

International Law Firm | Amsterdam · Brussels · London · Luxembourg · New York · Rotterdam

Art. 7:418 BW: welke belangen?

Casuïstiek: financieel belang.

Is provisie ook een direct of indirect belang?

- Van der Grinten: ‘loonbelang’ is geen belang omdat dit bekend is.

- Bij schadeproducten is dit niet het geval

- Bovendien geen invloed op de omvang van het loon.

International Law Firm | Amsterdam · Brussels · London · Luxembourg · New York · Rotterdam

Reikwijdte van art. 7:418 BW

- Lastgeving, bemiddeling.

- Analoge toepassing bij advies? Advies is opdracht.

- A-G Verkade HR 6 april 2007, NJ 2008, 493, m.nt. Hijma,punt 4.13.

International Law Firm | Amsterdam · Brussels · London · Luxembourg · New York · Rotterdam

Belangenverstrengeling in de Wft

Art. 4:25b Wft: informatie over belangen

Wanneer: voorafgaand aan het verlenen van de financiële dienst.

Waarover:

- Aard en reikwijdte van de dienstverlening.

- Wijze van beloning (hoogte).

- Belangen die van invloed kunnen zijn.

International Law Firm | Amsterdam · Brussels · London · Luxembourg · New York · Rotterdam

Uitwerking

Art. 86f Bgfo: bij advies en bemiddeling van levenproducten.

- Objectieve analyse.

- Contractuele verplichting.

- Welke activiteiten?

- Gekwalificeerde deelneming.

Art. 86i Bgfo: bij advies en bemiddeling van schadeproducten.

- Wijze van belonen.

International Law Firm | Amsterdam · Brussels · London · Luxembourg · New York · Rotterdam

Waarom?

Toelichting bij art. 86i Bgfo.

‘Transparantie over de verhouding tussen de adviseur en de aanbieder(s) van een financieel product biedt de cliënt een ondersteuning om het advies op waarde te schatten.’

Wat betekent ‘op waarde schatten’?

Klant moet kunnen inschatten of zijn belang boven het belang van de adviseur gaat. Anders gezegd: of het belang van de tpconflicteert met zijn belang.

International Law Firm | Amsterdam · Brussels · London · Luxembourg · New York · Rotterdam

Slotopmerkingen

- Bij advies, bemiddeling en lastgeving is er veelal belangenverstrengeling (art. 7:418 BW) doordat de beloning afhankelijk is van de totstandkoming van de overeenkomst.

- Belangenverstrengeling is niet gelijk aan belangenconflict.

- Transparantie voorkomt een belangenconflict.

- Nu: onvolledige transparantie, althans in de Wft.

- Oplossing: (actieve) transparantie.