Welkom!

Programma

Welkom

Terugblik op de vorige avond

Vragenronde

Familiekenmerken

Pauze

Familiekenmerken (vervolg)

Oefenronde families herkennen

Evaluatie: hoe determineer je nou het beste?

Excursie

Sluiting

Terugblik avond 1

Vragenronde

De familiesJe onthoudt maar 7% wat je hoort wat ik vertel…Gelukkig kan je dan nog 50% onthouden wat je ziet…Maar help jezelf: en pak de pen!

De families

Het onderscheid met macro‟s

Dat weten we al: soms best lastig!

MAAR

Micro‟s hebben geen dik & wollig borststuk

Micro‟s hebben vaak langere poten

Micro‟s hebben veelal forse en kromme palpen

Micro‟s hebben vaak een forse franje

Het onderscheid met macro‟s

VOORBEELDEN

Het onderscheid met macro‟s

VOORBEELDEN

Oermotten + Purpermotten

Nog levende vliegende “Neanderthalers”

Hebben kaken

Vliegachtig kopje met „tasters‟

Korte antennen

Altijd metallic! Glinsterend en fraai

Niet groter dan 1 cm

Oermotten: kleiner + antennen naar voren

Purpermotten: groter + antennen naast lijf

Oermotten + Purpermotten

Oermotten + Purpermotten

Dwergmineermotten

Ultra-micro‟s: zwarte stipjes op het doek

Korte sprietjes

Vaak oranje, wit of zwart kapsel (beetje punk)

Egaal of meestal één bandje

Grote familie

Ooglapmotten + Oogklepmotten

Hooguit 2-3 mm groot

Schaften als “oogleden”

ooglapmotten: de “L” van lijntjes en “P” van plekjes

Punkers

Ooglapmotten + Oogklepmotten

Zilvervlekmotten + Dikkopmotten

3 – 1 cm groot

Niet erg lange antennen

Veelal grauw, korte palpjes en “gladjakker” kopjes

Zilvervlekmotten: tornusvlekje

Zilvervlekmotten + Dikkopmotten

Zilvervlekmotten + Dikkopmotten

Langsprietmotten

1 – 1,5 cm groot (exclusief antennen)

Veelal glinsterend, zilverachtig, goudachtig

Palpen onopvallend

Vrouwtjes met kortere antennen

Onmiskenbaar (voor determinatie: let op vliegtijd !!)

Langsprietmotten

Witvlekmotten + Yuccamotten

ca 1 centimeter groot

Grauw met witte of geelachtige vlekjes

Palpen onopvallend

Vaak helder “punkkapsel” (geel of oranje)

Witvlekmotten: mannetjes gevederd

Yuccamotten: relatief korte sprieten

April - mei

Witvlekmotten + Yuccamotten

Echte motten

“grijze soorten” 1cm soorten binnenshuis

Zowaar hele kop harig (tot in de palpen)

Palpen vooruit gericht, vrij recht

Franje vaak geblokt (bij kroeskopjes)

Soms lange antennen

Echte motten

Zakdragers

Grauw; 1 – 2 cm

Sterk geronde, zelden puntige vleugels

Palpen lijken afwezig te zijn

Mannetjes (bijna altijd) gevleugeld gevederde sprieten

Wijfjes vleugelloos (“kevertjes” of “made-achtig”)

Zakdragers

Mineermotten: stelt-, zebra,- en vouwmotten

0,5 – 1 cm groot

Stelt + zebramotten: lange poten en lange sprieten

Vouwmotten: scherpe haakjes en streepjes, punkkapsel

Grote franjes

Mineermotten: stelt-, zebra,- en vouwmotten

Mineermotten: stelt-, zebra,- en vouwmotten

Stippelmotten

Wit en stippelig (1-1,5 cm)

Palpen sterk gekromd en wit

Zwartwitmotten

Lijken sterk op de stippelmotten

Vaak meer zwart op de poten en vlekken groter

Antennen donkerder

Pedaalmotten

Slanke vleugels, 0,8- 1 cm

Kop veelal tweekleurig

Palpen beetje kort maar breed

Houding is erg typisch! “Wipwap”

Spitskopmotten

Redelijk slanke vleugels met spits einde; 1-1,5 cm

Palpen naar voren gericht (soms steekt één segment er uit)

Voelsprieten naar voren gericht

Houding soms in “biddende” toestand

Parelmotten

Klein: 0,5 – 1 cm

Palpen gekromd en zwart-wit-zwart-wit

Parelachtige vlekjes en vlek in de punt

In het wild: wapperende vleugeltjes

Vaak op bloemen

Pauze

Sneeuwmotten

Klein: 0,5 cm

Wit – oranje

Vaak zilveren schubbenpuisten

Soms “tollende” antennen

Vleugelpunt gehaakt

Sneeuwmotten

Kaartmotten

Plat en vierkant-afgeronde vleugels

Vaak met kraagje

Middenstip veelal aanwezig

Lange sprieten en kromme palpen

Overwinteraars (sept – april)

Sikkelmotten

Bont en rond!

Grote indrukwekkende palpen

Soms metallic schubben

Lange achterpoten

Vuurmotten

Eén soort: de vuurmot

Plat dier, bruin/roze/geel

Lange sprieten nog het meest kenmerkend

Kortvleugelmotten

Vrouwtjes met kortere vleugels

Voor- en najaar

Snuitjes

Grasmineermotten

Vrij veel soorten, stuk of 40

Kleiner dan 1 cm

Redelijk brede antennen vergeleken met het gedrongen kopje

Bandjes of gespikkeld (zelden volledig egaal)

Forse franje nabij tornus

Grasmineermotten

Kokermotten

Grote familie: circa 90 soorten

Grassprietachtige vleugels: slank

Sprieten in rust vooruit gericht (belangrijk!)

Kopbeharing onduidelijk; palpen vooruitgericht, slank en krom

Lastige familie….

Kokermotten

Pootmotten + Gevorkte motten

Elke familie met één soort

Kan niet missen!

Pootmotten = P van Prachtig

Gevorkte motten = G van Gestreept of Glanzend kopje

Palpmotten

150 soorten

Antennen vaak over het lijf gelegen, langs de thorax

Eerste palpsegment opvallend

Relatief slanke vleugels

Soms lastig

Palpmotten

Ondervleugels spits

Prachtmotten

0,5 – 1 cm

Sommige zilveren: “bling bling”

Superslanke en grote palpen, klein kopje

Vaak slanke + spitse vleugels

Borstelmotten

1 cm

Borstel op vleugel

Middenstip

Wilgenroosjesmotten

Stevige en beschubde palpen: verwant aan palpmotten

In rust vaak een „hoge thorax‟

Soms borstels

Glittermotten

1 cm

Lichte spikkels op vleugel

Klokvormig

Sprieten gespikkeld

Bladrollers

ca 300 soorten: erg grote en diverse groep

Veel soorten: matig driehoekige vleugels met ronde punt

Kraagje komt vaak voor

Palpen (vaak!) naar voren gericht: spannerachtig kort

Relatief korte sprieten

Bladrollers

ca 300 soorten: erg grote en diverse groep

Veel soorten: matig driehoekige vleugels met ronde punt

Kraagje komt vaak voor

Palpen (vaak!) naar voren gericht: spannerachtig kort

Relatief korte sprieten

Vedermotten + Waaiermotten

Veertjes

Lichtmotten

Vaak slanke vleugels (rechts)

1 – 3 cm

Platgeslagen palpen

Kop opgeheven

Sprieten over lijf

Grasmotten

Diverse groep; 1 – 2,5 cm

Gras+granietmotten met snuit

Vaak een middenstip of één band

Soms spannerachtig en

lange poten

Vragen

Oefenronde

24 bakjes met materiaal

werk bij voorkeur in tweetallen (leerzaam!)

noteer het nummer met de familienaam

Gebruik de plaatjes in de Dummies & probeer de

theorie uit de presentatie ook toe te passen

eventueel soort op naam brengen

té klein: probeer ook eens de binoculair!

werk voorzichtig: pak het dier vast bij

de poten

Antwoorden

nummer familie wetenschappelijk soortnaam1 stippelmotten Yponomeutidae stippelmot onbekend2 vuurmotten Peleopodidae vuurmot3 smalvleugelmotten Batrachedridae katjessmalvleugelmot4 grasmotten Crambidae kroosvlindertje5 zakdragers Psychidae veenheidezakdrager6 grasmotten Crambidae variabele grasmot7 grasmotten Crambidae vroege grasmot8 bladrollers Tortricidae kersenbladroller9 langsprietmotten Adelidae smaragdlangsprietmot (v)

10 sneeuwmotten Lyonetiidae bremsneeuwmot11 lichtmotten Pyralidae distelhermelijntje12 uiltjes (MACRO) Noctuidae donker halmuiltje13 dwergmineermotten Nepticulidae mineermot onbekend14 wants en schietmot (2x)15 oermotten Micropterigidae dotterbloemoermot16 vedermotten Pterophoridae hoefbladvedermot17 grasmotten (2x) Crambidae maisboorder & aangebrande valkmot18 kokermotten Coleophoridae kokermot onbekend19 palpmotten Gelechiidae spikkelpalpmot20 oogklepmotten Opostegidae witte oogklepmot21 parelmotten Glyphipterigidae kleine parelmot22 mineermotten (steltmot) Gracillariidae azaleasteltmot23 mineermotten (vouwmot) Gracillariidae vouwmot onbekend24 bladrollers Tortricidae gewone dennenlotboorder

Hoe ging het determineren?

Eerste excursie

Gasterse Duinen

zaterdag 1 juni

Hopelijk is het weer dan beter!

Aanvang 15.00 uur

Middagwandeling: zoeken naar vlinders en rupsen

We kunnen eventueel ergens „s avonds lunchen

Avondexcursie 22.00 uur

Eerste excursie

Eerste excursie

Eerste excursie

Tot de volgende keer