Post on 07-Apr-2017
92 PSYCH
OLO
GIES M
AGA
ZINE N
OVEM
BER 2016N
OVEM
BER 2016 PSYCH
OLO
GIES M
AGA
ZINE 93
>>
SHUTTERSTOCK
Samenkom
sten van vrouwen. Het roept van oudsher
wantrouwen of monkellachjes op. In m
ijn kinderboe-ken stonden tot de verbeelding sprekende taferelen geschetst van vrouwen, rijk bedeeld m
et haakneuzen en w
ratten, die bij volle maan in ketels m
et groene prut stonden te roeren. In de liedjes die we zongen, werden begijntjes kwezeltjes genoem
d. Hoewel het
woord nooit uitgelegd werd, zei het feit dat ze nooit dansten genoeg. G
root was mijn verbazing toen ik aan
de universiteit leerde dat die begijnen geen kwezels m
aar sterk geëmancipeerde vrouwen waren. Avant
la lettre. En over emancipatie gesproken: ook over de
dolle mina’s werd weinig goeds verteld. D
at ze in de tweede fem
inistische golf uitblonken in inventieve en m
ediagenieke acties, heb ik zelf moeten ontdekken.
Hebben vrouwen zich altijd verenigd in groeperin-
gen of is er nu een revival? Dat is niet m
eteen duide-lijk, m
aar zaak is dat er een veelheid aan groeperingen van vrouwen bestaat, gaande van vrouwen die bij elkaar kom
en in praatcirkels tot zakelijke vrouwen die sam
enkomen op een groot netwerkevent. W
at heeft een groep autochtone en allochtone vrouwen die sam
en couscous maakt in een keuken in hartje
Brussel gemeen m
et een korte trip waar vrouwen
zakelijke contacten leggen? Veel, zo blijkt. Inzoomend
op vrouwengroepen vallen drie thema’s van vrouwen-
bijeenkomsten op, die zich in verschillende gedaantes
manifesteren. W
elkom in de wondere wereld van de
vrouwengroepen.
DossierVROUWEN, BACK TO THE ROOTSVrouw
en komen sam
en, in allerlei vormen, in allerlei com
binaties. W
at ze doen, van waaruit en w
aartoe verschilt. Maar kracht,
verbinding en verandering kronkelen als een rode draad doorheen de initiatieven van vrouw
en voor en met vrouw
en.
PRAKTISCH
Tekst Hade Wouters
WAAROM
VROUW
EN
WEER SAM
ENKOM
EN
94 PSYC
HO
LOG
IES MAG
AZIN
E NO
VEMBER 2016
NO
VEMBER 2016 PSYC
HO
LOG
IES MAG
AZIN
E 95
>>
DossierVROUWEN, BACK TO THE ROOTS
1 EM
POW
ERMENT
Een belangrijk thema is kracht. G
esprekken met initi-
atiefneemsters van vrouwengroepen gaan verrassend
vaak over energie, in je kracht komen, het licham
elijke en opladen. D
e ervaring van leegte is namelijk vaak
een trigger voor vrouwen om zich te verbinden m
et andere vrouwen. N
ina Benedicte Vansina is een van de vrouwen achter D
ia Dam
o, een praktijk voor integraal welzijn van vrouwen. N
ina Benedicte is vroedvrouw, moeder van
zes en coach van vrouwen. ‘Vrouwen die hier komen
zijn dikwijls op zoek naar hoe zij in hun kracht kunnen
staan als vrouw,’ vertelt ze. ‘Ze zijn vaak afgesneden van hun gevoel, hun lichaam
of emoties, om
dat ze hun ware wezen als vrouw geen ruim
te geven. Vrouwen ervaren dan een leegte, een dorheid. O
p zoek gaan naar de ontbrekende stukjes van hun wezen als vrouw is intensief werk dat in contact m
et andere vrouwen gebeurt.’ Tam
ara Lenaerts, een van de initiatiefneemsters van
Het H
eerlijck Magisch Vrouwenfestival, leerde door
een zware vermoeidheid dat ze al jaren een stuk van
zichzelf - haar eigenheid als vrouw - geen plek had kunnen geven in haar professionele context. Toen ze eraan toe was om
haar vrouwelijke kracht wél te ontw
ikkelen, had ze geen idee hoe die eruit kon zien. In haar zoektocht ontm
oette ze andere vrouwen en sam
en richtten ze een vrouwencirkel op. Vijf jaar
lang kwamen ze m
aandelijks samen in een groepje
van een zevental vrouwen. De wens borrelde op om
dat te vergroten en zo ontstond in 2012 het eerste H
eerlijck Magisch Vrouwenfestival. Twee keer per
jaar komen vijftig vrouwen sam
en om zich een week-
end lang onder te dompelen in een bad van ervaringen
en contacten, om zo hun kracht als vrouw te ontw
ik-kelen en neer te zetten in de wereld. H
et Heerlijck
Magisch Vrouwenfestival wordt organisch aange-
stuurd door een groep van zes vrouwen die meer
vrouwelijke vormen en structuren in de wereld w
illen zien m
anifesteren. De groeiende inspiratie leidde
recentelijk tot de oprichting van She&Com
pany, een collectief dat diverse initiatieven ontw
ikkelt voor vrouwen, waaronder een aanbod op m
aat van orga-nisaties en een vakopleiding: coachen van vrouwen. ‘O
p het Vrouwenfestival komen telkens een vijftig-
tal vrouwen samen. Vrouwelijkheid wordt dan van-
zelf wakker en je ziet dat vrouwen ervan genieten om
in te tunen op die vrouwelijke vibes,’ zegt Tamara.
Annemie van Eenaem
e, die haar schouders mee onder
het Vrouwenfestival zet, vult aan: ‘Natuurlijk bestaat
het programm
a ook uit sessies die over vrouwelijkheid gaan, en op die m
anier krijg je een dubbel, elkaar ver-sterkend effect m
et betrekking tot vrouwelijke kracht. W
e geven vrouwen geen recept of condities om
vrouwelijkheid in de wereld te brengen, m
aar we geven ze ingrediënten, ze bevragen en inspireren elkaar en vertrekken weer naar huis m
et een gevoels-m
atig en tegelijk helder idee van wat hen te doen staat. Tussen de festivals door organiseren we regelm
atig bij-eenkom
sten voor wie zin heeft om
bij te tanken.’
2 VERBINDING
Connectie m
aken met elkaar, op een authentieke
manier, als gelijken, waarbij ook kwetsbaarheid aan
bod mag kom
en. Het valt op dat vrouwen verbinding
leggen over de grenzen van functie, etniciteit, interesse en leefwereld heen. Elke Jeurissen ziet het gebeuren op de bijeenkom
sten van de Straffe Madam
men. Ze
richtte de groep op om vrouwelijk talent zichtbaar te
maken, in bedrijven, op congressen, in de m
edia. Het
bleek imm
ers dat vrouwen weinig zichtbaar waren om
bijvoorbeeld als expert op de treden in een tv-pro-gram
ma, of om
in aanmerking te kom
en voor een bestuursfunctie in een bedrijf. Elke besloot om
een soort vijver van vrouwelijk talent te creëren, waarm
ee de zichtbaarheid vergroot werd en sam
enwerkingen m
et partners konden ontstaan. De Straffe M
adamm
en groeiden uit tot een netwerk dat inzet op inspirerende bijeenkom
sten, uitwisselen van ervaringen, het volgen
van workshops of er samen op uit trekken naar een
inspirerende omgeving in een 72hoursreload. ‘D
e groep is heel divers. Van freelancers en kleine onder-nem
ers tot vrouwen met functies binnen de poli-
tiek, de wetenschap of de culturele of sociale sector. Vrouwen ontm
oeten die je normaal niet tegenkom
t, is boeiend op zich. M
aar het is vooral bijzonder om te
zien welke dynamiek er ontstaat. Professionele ken-
nisdeling gaat gepaard met het snel m
aken van een persoonlijke connectie. Vrouwen gaan authentiek in contact, durven hun kwetsbaarheid tonen. Er wordt niet van functie tot functie gesproken, m
aar van persoon tot persoon.’C
onnectie is ook de kern van Femm
a Royale,
een warm
netwerk van vrouwen in Sint-Joost en Schaarbeek dat een superdiverse groep vrouwen ver-enigt. R
iet Ory, zelf werkzaam
bij Femm
a en een van de initiatiefnem
ers van het netwerk, vertelt wat het voor haar betekent: ‘H
et is hard werken, het is een
groot engagement. D
at heeft te maken m
et de ver-schillen in taal en cultuur. Verslagen van vergaderin-gen werken we bijvoorbeeld in twee talen uit. M
aar de connectie in de groep is som
s heel sterk. We zijn vrou-
wen van allerlei pluimage, m
aar we hebben kinderen, drom
en, zorgen, en we zijn verbonden door de buurt waarin we wonen. Ik noem
het geen vriendinnenclub, m
aar het vriendinnengevoel is er. Het is krachtig,
mooi en sterk. W
e kunnen terugvallen op dat netwerk, we bieden elkaar praktische en em
otionele hulp. Die
nabijheid van een warm netwerk betekent som
s meer
dan een sporadisch contact met vriendinnen die het
ook allemaal druk hebben.’ Bij Fem
ma Royale staat
leren en ontspannen met elkaar op een inform
ele m
anier centraal, maar dat gaat gepaard m
et aandacht en zorg voor elkaar.Als het over verbinding gaat kom
t het beeld van de cirkel dikw
ijls terug. Waar m
annelijke organisatievor-m
en eerder de structuur van een piramide hebben, zijn
vrouwelijke samenwerkingen vaak cirkels waar ieder-
een vanuit een gelijkwaardige positie bijdraagt aan het geheel.
3 VERANDERING
Groepen van vrouwen zijn gedreven door een streven
naar verandering, waarbij engagement en het m
aat-schappelijke belang vanzelfsprekend zijn. In de acti-viteiten van N
ina Benedicte gaan het ondersteunen van de ontw
ikkeling van de individuele vrouw hand in hand m
et de ontwikkeling van de vrouw binnen de
mensheid. ‘W
at dat betreft bevinden we ons nu op een kantelpunt,’ vertelt ze, ‘na 6 000 jaar gaat het patri-archaat over. H
oe gaan we de ruimte die kom
t invul-len m
et de vrouwelijke elementen die we in onszelf
moeten opdiepen, daarbij ondersteund en bekrachtigd
door andere vrouwen?’Binnen Fem
ma Royale worden grote m
aatschappe-lijke veranderingen van onderuit gevoed. ‘W
e werken sam
en aan een solidaire samenleving door een
warm
e plek met elkaar te creëren, over de ver-
schillen heen. Als we op lokaal niveau de spel-
regels veranderen, groeit die verandering door op m
aatschappelijk niveau. Dat gaat over grote
thema’s als diversiteit en racism
e. Als je taart hebt gebakken m
et je Marokkaanse buurvrouw, kijk je
vanzelf anders naar de instroom van vluchtelingen.’
Bij de Straffe Madam
men wordt gewerkt aan zicht-
baarheid van vrouwen in het publieke domein. D
at vrouwen elkaar inspireren, zakelijke opportunitei-ten creëren en elkaar vragen voor trainingen en spee-ches, is m
ooi meegenom
en. Tamara en Annem
ie van She&
Com
pany formuleren hun m
issie kernachtig
als het verbinden van vrouwen met hun vrouwelijke
kracht, via andere vrouwen. Zo kunnen vrouwen bron, bad en bedding zijn voor m
eer vrouwelijke vormen in
de wereld. ‘Op die m
anier wordt het potentieel van de diversiteit benut en kom
t er een balans tussen het vrouwelijke en m
annelijke in de wereld.’
‘Een warm netwerk
betekent soms m
eer dan een sporadisch
contact met
vriendinnen die het ook allem
aal druk hebben’
RIET O
RY, FEM
MA R
OYALE
MAN
NEN N
IET TOEGELATEN?
Bij Elke Jeurissen zijn ze welkom, de m
annen. ‘Maar ze kom
en nooit een tweede keer’, lacht ze. Bij Fem
ma Royale zijn er activiteiten waar
ook mannen welkom
zijn. ‘Maar vrouwen praten vrijer m
et elkaar over andere them
a’s als er geen mannen bij zijn’, zegt R
iet. Het werk
dat Nina Benedicte binnen D
ia Dam
o doet is exclusief voor vrouwen: ‘Vrouwen m
oeten het contact met zichzelf herstellen, bij zichzelf
komen. D
at gaat tegen hun neiging in om zich te richten op anderen
en de ander te verzorgen. Het is al m
oeilijk om dat te leren in contact
met andere vrouwen, m
aar gezien de aantrekking die er met m
annen kan ontstaan is het belangrijk dat het innerlijk werk gebeurt zonder de afleiding die de aanwezigheid van m
annen met zich m
eebrengt.’ Tam
ara van het Heerlijck M
agisch Vrouwenfestival weet uit persoon-lijke en professionele ervaring dat er in groepen m
et enkel vrouwen een bepaalde intensiteit en intim
iteit ontstaat die zich niet toont als er ook m
annen bij zijn: ‘Onder m
eer daarom zijn de activiteiten van
She&Com
pany women only.’
>>
96 PSYC
HO
LOG
IES MAG
AZIN
E NO
VEMBER 2016
NO
VEMBER 2016 PSYC
HO
LOG
IES MAG
AZIN
E 97
DossierVROUWEN, BACK TO THE ROOTS
Het Heerlijck Magisch
Vrouwenfestival 50 vrouwen in een kasteelG
evraagd naar bijzondere mom
enten op de Vrouwenfestivals, reiken Tam
ara en Annemie m
eteen verschillende voorbeelden aan. D
e naaktfotogra-fiesessie: fysiek en grensverleggend, verbindend en spannend. Vrouwen gingen naakt voor de lens, onder-steunen en bekrachtigen elkaar m
et prachtige foto’s als resultaat. O
ok in de sessie met een im
age consultant m
oedigden vrouwen elkaar aan in het ontwikkelen
van een eigen stijl, de vertaling hun innerlijke kracht naar het uiterlijk. En de vraag naar de betekenis van het fem
inisme in het eigen leven van vrouwen werd erg
indringend in de sessie die gegeven werd door profes-sor Chia Longm
an. H
et volgende Heerlijck M
agisch Vrouwenfestival vindt plaats op 26 en 27 novem
ber in de H
eerlijckyt in Geetbets. www.vrouwenfestival.be De verschillende activiteiten van She&Com
pany kan je verkennen op www.she-and-com
pany.be
WAAR KAN JE TEREC
HT?
Van links naar rechts: vrouwencollectief She & Company, Riet Ory, N
ina Benedicte Vansina en Elke Jeurissen
COLUM
N
‘ZULLEN
WE IETS
GAAN DRIN
KEN
?’
Ik heb dit jaar ontelbare keren naar een liedje van K
3 geluisterd. Ziezo, dat is eruit. In het tropenjaar w
aarin m
ijn vriendinnen en ik in 2016 terechtkw
amen, m
et z’n genadeloze opeenvolging van ziekte, ontslag en onverhoeds verdriet, werd het de soundtrack van de vele ritten naar elkaar toe: ‘Je hebt een vriend, iem
and die voor jou door vuur gaat.’ H
et was
de grondtoon van onze gesprekken, in de cafés, op de terrasjes, in de restaurants w
aar we elkaar troffen. Zo’n avond begon steevast m
et de vraag of we iets konden gaan drinken en eindigde laat op de avond m
et een knuffel. En tussenin gebeurde er altijd weer iets wonderlijks. H
et is moeilijk er
de vinger op te leggen, maar het ging over troost,
geborgenheid en je gekoesterd voelen, omdat er
bijvoorbeeld iemand zei: ‘ik ben er voor je, w
at er ook gebeurt’.Vriendschap m
oet wel de fijnste, puurste vorm
van hulpverlening zijn. ‘Zullen we iets gaan drinken?’ is de m
ooiste code voor: mag ik even
bijtanken? Als tiener vond ik het al wonderlijk dat
je uren met vriendinnen kon babbelen op school,
om daarna eindeloos door te gaan aan de telefoon,
alsof we in een eeuwigdurend gesprek verw
ikkeld zaten. H
et is wat vrouw
en doen, van kindsbeen af: elkaar in vertrouw
en nemen, steunen,
opvangen en aanmoedigen. En doordat ze dat
doen, hebben ze een sterk vangnet wanneer ze
door taaie tijden moeten. Van A
lan Schatzberg, een professor in de psychiatrie aan Stanford, is de boutade dat een m
an in het kader van zijn gezondheid een vrouw m
oet nemen, en dat
vrouwen vooral hun vriendschappen moeten
koesteren. Uit diverse studies, onder andere
eentje van Harvard M
edical School, blijkt dat
Kaat Schaubroeck (48) is journaliste, getrouwd met Sven, m
ama van Rebeca en
stiefmam
a van Manon. Ze heeft een zwak voor knusse cafés, waar de verhalen
voor het oprapen liggen en het heerlijk bijpraten is met vriendinnen.
vrouwen gelukkiger zijn, en ook minder fysieke
klachten ervaren, naarmate ze m
eer vriendinnen hebben. In een TED
-filmpje uit decem
ber 2015 noem
t Jane Fonda vriendschap zelfs ‘een hernieuw
bare bron van energie’. Waarbij ze er
meteen aan toevoegt dat ze m
edelijden heeft m
et mannen, die dat allem
aal moeten m
issen. ‘W
ij vrouwen gaan diep’, zegt ze. ‘We riskeren
kwetsbaarheid, en dat doen mannen niet.’
Is het echt zo erg gesteld met m
annen? Bah. Ze hebben gem
iddeld inderdaad meer schouder-
aan-schoudervriendschappen, die draaien rond gezam
enlijke hobby’s, en ze stellen elkaar minder
snel vragen als: ‘Ben je zeker dat ik me gisteren
niet compleet belachelijk gem
aakt heb?’ Maar
je weet hoe dat gaat met gem
iddelde mannen:
ze bestaan niet. Als m
annen gemiddeld m
inder intiem
e banden aangaan, dan is dat ten eerste niet om
dat ze daar van nature niet toe in staat zijn. Er is hen vooral een ander soort vriendschap aangeleerd, en goed, niet alle m
annen hebben dezelfde lessen gekregen. H
et valt bovendien te verw
achten dat mannen en vrouwen naar elkaar
toe groeien, nu ze dezelfde schoolbanken en werkplekken delen, en ze ook wel eens sam
en aan een cafétafeltje zitten. En overigens: ook de gem
iddelde vrouw bestaat niet. Ik herinner me
hoe we jaren terug een wandeling m
aakten, en een van de vriendinnen - die net door een m
oeilijke periode ging - even w
ilde bijtanken. Toen we een cafeetje naderden, gebruikte ze de code: ‘Zullen we iets drinken?’ ‘G
oh’, zei de oudste van het gezelschap, en ze haalde de schouders op. ‘H
eb jij dorst m
isschien?’ Laat het ons erop houden dat er goed nieuw
s is voor m
annen en vrouwen: een paar uur rondhangen op café kan als een investering in je gezondheid worden gezien. En er is werkelijk niks beter voor je dan de liefde van een paar leuke, dorstige zielsverw
anten.
Dia Damo
Vrouwelijk mysterie ontrafelenN
ina Benedicte biedt in Dia D
amo m
oedercirkels en vrouwencirkels aan, workshops voor persoonlijke ontw
ikkeling van vrouwen, een groeitraject voor vrouwen en rituelen en cerem
onies. ‘In moedercirkels
doen we samen aan beweging, m
aar gaan we ook diepgaand in gesprek over bijvoorbeeld verm
oeidheid of het effect van het ouderschap op de relatie. In de diepere deelronde kan openlijk benoem
d worden wat vrouwen voelen. D
e maancirkels zijn een m
oment
waarop we ons bij volle maan verbinden m
et creatieve kracht en in een open deelronde in gesprek gaan. In de workshops voor persoonlijke ontw
ikkeling van vrouwen wordt op alle niveaus van het vrouw-zijn gew
erkt: voeding, materie, em
otie, waarden en
normen, com
municatie, het hart, het spirituele, je
plaats in het grotere geheel. Het groeitraject voor
vrouwen is daar een alternatief voor w
aarbij we
aan de hand van een oeroude mythe, ons spiegelend
aan vrouwelijke archetypes, onze energie en
onze weg als vrouw onderzoeken en afstem
men.’
www.diadamo.be
Activiteiten voor en door Straffe M
adamm
enCatherine de Bolle die spreekt over het changeplan bij de federale politie. Een avond over innovatie in de bankwereld. Inzoom
en op het thema ‘m
eisjes en wetenschap’. Een 72hoursreload naar N
ew York.
De activiteiten van de Straffe M
adamm
en zijn … voor, door en van straffe m
adamm
en. D
e Straffe Madam
men kennen geen form
eel lidm
aatschap, iedereen kan deelnemen aan de
activiteiten. Op dit m
oment kan je je weer aanm
elden voor een 72hoursreload, in Portugal (april 2017), zie 72hoursreload.com
/.straffemadam
men.com
Femm
a Royale Vrouwen van alle culturenR
iet bruist sowieso van enthousiasm
e, maar
nog meer w
anneer ze vertelt dat haar Femm
a R
oyale-groep laatst ging boogschieten. Ook een
ervaringswandeling door de stad stond op het
programm
a. En de Soirée Docu m
et een film over
de kracht van vrouwen in Brussel was een succes. Bij Fem
ma Royale staan ook creatieve activiteiten op
het programm
a. Couscous maken, het naaisalon. O
f sam
en naar een tentoonstelling gaan, bijvoorbeeld van vrouwelijke fotografen of gender in de film
wereld. www.fem
ma.be/nl/groep/brussel-fem
ma-royale-e
en www.facebook.com/Fem
maRoyale