Afd. Documentaire Informatie

‘Systematisch literatuuronderzoek’ Scholing in Wetenschap III

dinsdag 1 oktober 2002

Afd. Documentaire Informatie

Frans de Meijer

Manager afd. Documentaire Informatie

Literatuuronderzoeker

deMeijer@paramedisch.org

                         

Nederlands Paramedisch Instituut1 oktober 2002

Het Nederlands Paramedisch Instituut:Hét kenniscentrum voor de paramedische zorgHét kenniscentrum voor de paramedische zorg

Vakreferenten voor elke paramedische discipline:Vakreferenten voor elke paramedische discipline:•DiëtetiekDiëtetiek•ErgotherapieErgotherapie•FysiotherapieFysiotherapie•LogopedieLogopedie•MBRT MBRT (medisch beeldvormende en radiotherapeutische technieken)(medisch beeldvormende en radiotherapeutische technieken)

•MondhygiëneMondhygiëne•Oefentherapie CesarOefentherapie Cesar•Oefentherapie-MensendieckOefentherapie-Mensendieck•OptometrieOptometrie•OrthoptieOrthoptie•PodotherapiePodotherapie

Afd. Documentaire Informatie

Uw vakreferent: Sylvia P. van den Heuvel

Senior vakreferent fysiotherapie / Literatuuronderzoeker

Nederlands Paramedisch Instituut

Amsterdamseweg 16, Postbus 1161

3800 BD Amersfoort

Tel.: 033 421 61 20 - Fax: 033 421 61 90

vandenHeuvel@paramedisch.org

                         

Afd. Documentaire Informatie

Uw vakreferent: Jeanne van Dommelen - van Wamelen

Vakreferent diëtetiek

Nederlands Paramedisch Instituut

Amsterdamseweg 16, Postbus 1161

3800 BD Amersfoort

Tel.: 033 421 61 20 - Fax: 033 421 61 90

vanDommelen@paramedisch.org

                         

Afd. Documentaire Informatie

Uw vakreferent: Nelleke van Maanen-Schakel

Vakreferent mondhygiëne

Nederlands Paramedisch Instituut

Amsterdamseweg 16, Postbus 1161

3800 BD Amersfoort

Tel.: 033 421 61 20 - Fax: 033 421 61 90

vanMaanen@paramedisch.org

                         

1 oktober 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Programma‘SYSTEMATISCH LITERATUURONDERZOEK’

Opsporen van informatie Informatiebronnen Systematisch zoeken: voorbereiding Systematisch zoeken: praktijkvoorbeeld Vragen en demonstratie

1 oktober 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Systematisch literatuuronderzoek

OPSPOREN VAN INFORMATIE

1 oktober 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Opsporen van informatie

Typen informatie Literatuur Protocollen, standaarden Meetinstrumenten Lopend onderzoek Adressen “Kennis”

1 oktober 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Opsporen van informatie

Waar is die informatie te halen? Internet Mediatheek / bibliotheek

– Medische bibliotheken– Hogescholen en universiteiten– Wetenschappelijke instellingen– Wetenschappelijke (steun)bibliotheken

Kennis- en expertisecentra Collega’s

1 oktober 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Systematisch literatuuronderzoek

INFORMATIEBRONNEN

1 oktober 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Informatiebronnen

MEDLINE– bijv. SilverPlatter– bijv. NLM/PubMed

CINAHL DocOnline EMBASE/RPM The Cochrane Library REHADAT (D/CDN) Ned. Onderzoek

Databank (NOD/NPO)

PEDro HandyWijzer Geïnformeerde Huisarts

(DGH) NHG-Standaarden OPmaat LisF ERIC QOLID

1 oktober 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

MEDLINE

http://research.bmn.com/medline

1 oktober 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

MEDLINE

Index Medicus Online

1 oktober 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

DocOnline

http://www.paramedisch.org

1 oktober 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

PEDro

http://ptwww.cchs.usyd.edu.au/pedro/

1 oktober 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

DocOnline

1 oktober 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Cochrane Library

CCTR: Cochrane Controlled Trials Register CDSR: Cochrane Database of Systematic Reviews DARE: Database of Abstracts of Review of Effectiveness CRMD: Cochrane Review Methodology Database

DE MEIJER F. The Cochrane Library. Issue 1999; 16(3): 25.

1 oktober 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

The Cochrane Library

http://www.cochrane.org/

alleen abstracts zijn gratis

1 oktober 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

DocOnline

1 oktober 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Het NPi

Amsterdamseweg 16, Amersfoort

1 oktober 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Systematisch literatuuronderzoek

VOORBEREIDING

1 oktober 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Systematisch literatuur zoeken Stappenplan

Formuleer een probleemstelling Formuleer daaruit een zoekvraag en bepaal in- en

exclusiecriteria Bepaal het doel van de zoektocht Bepaal het(de) gewenste documenttype(n) Selecteer de te doorzoeken bronnen Vertaal de zoekvraag naar zoektermen, die bij de

gekozen bronnen horen Stel een zoekstrategie op

1 oktober 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Systematisch literatuur zoeken Formuleer een zoekvraag

Stel deelonderwerpen van de probleemstelling vast

Bedenk suggesties voor zoektermen– synoniemen– Engelstalige termen– verwante ruimere of

nauwere termen– namen van auteurs– titelwoorden uit reeds

bekende titels

Formuleer in- en exclusiecriteria t.a.v.:– leeftijd– geslacht– tijdsperiode– taal

en bij effectonderzoek ook:– aandoening– interventie– soort onderzoek

1 oktober 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Systematisch literatuur zoekenBepaal het doel

Het doel van de zoektocht is bepalend voor– de omvang van de zoektocht– de manier van zoeken en– het type publicatie dat gezocht wordt

praktijkprobleem proefschrift / onderzoek publicatie / lezing / referaat onderwijs / cursus scriptie / studie-activiteit beleid(sontwikkeling)

1 oktober 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Systematisch literatuur zoekenBepaal het documenttype

Het documenttype is o.a. bepalend voor de bron waarin gezocht wordt

overzichtartikel (review) richtlijn / protocol abstract / samenvatting / referaat tijdschriftartikel (R)CT / meta-analyse meetinstrument website (patiënten)folder etc.

1 oktober 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Systematisch literatuur zoeken Selecteer de bronnen

SPECIFIEK bibliotheekcatalogi websites van

verenigingen vaktijdschriften current contents attenderings-

rubrieken enz.

ALGEMEEN MEDLINE The Cochrane Library PEDro ERIC DocOnline REHADAT CINAHL EMBASE enz.

1 oktober 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Systematisch literatuur zoekenBepaal de zoektermen

INDEXTERMEN MEDLINE

– medical subject headings (MesH)

The Cochrane Library– medical subject headings

(MesH)

CINAHL– descriptoren (DE)

TREFWOORDEN DocOnline

INDEXWOORDEN EMBASE/RPM

ZOEKMASKERS PEDroVertaal de zoekvraag naar de

juiste zoektermen van de betreffende bron

1 oktober 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Systematisch literatuur zoekenTrefwoorden & indextermen

Trefwoorden Alfabetische lijst van zoektermen Geen onderlinge relaties

Indextermen (thesaurustermen) Onderlinge relaties Verwijzingen Scope notes

1 oktober 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Systematisch literatuur zoekenIndextermen

Verwijzingen bij indextermen Scope note (SN): korte beschrijving Use (USE): verwijzing naar correcte term Used for (UF): incorrecte term van waaruit

verwezen is Broader term (BT) Narrower term (NT) Related term (RT)

1 oktober 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Systematisch literatuur zoeken Indextermen (voorbeeld)Chronic Brain Damage SN: A condition characterized by long-

standing brain dysfunction or damage, … [etc.]

UF: Chronic Encephalopathy BT: Brain Diseases NT: Chronic Brain Injury; Cerebral Palsy;

Persistent Vegetative State RT: Brain Infarction

1 oktober 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Systematisch literatuur zoekenStel een zoekstrategie op (1)

Bepaal of je sensitief (ruim) of specifiek (begrensd) wilt zoeken

Zoek eerst met gecontroleerde termen, daarna eventueel met vrije (eigen bedachte) termen

combineer de zoektermen met logische (Booleaanse) en positionele operatoren

maak de zoekstring niet te lang beperk op taal via het taalveld (bijv. MEDLINE:

english in la) beperk op documenttype via publicatieveld: (bijv.

DocOnline: RCT in form)

1 oktober 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Systematisch literatuur zoekenStel een zoekstrategie op (2)

Zoek een bekend document op auteursnaam, jaar en een woord uit de titel

Gebruik eventueel vaste zoekfilters (clinical trials, prognosis, diagnosis, etiology, practice guidelines, clinical audit, systematic reviews)

Schakel bij het zoeken naar literatuur voor wetenschappelijk onderzoek een deskundige in!

1 oktober 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Booleaanse operatoren

AND OR NOT ADJ NEAR WITH

George Boole (1815-1864)

1 oktober 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Booleaanse operatoren

AND ‘cerebral palsy’ AND ‘muscle tone’ Zoekt naar documenten die zowel ‘cerebral

palsy’ als ‘muscle tone’ bevatten.

1 oktober 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Booleaanse operatoren

OR “cerebral palsy” OR “infantile

encephalopathy” Zoekt naar documenten die óf cerebral palsy

en/of infantile encephalopathy bevatten.

1 oktober 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Booleaanse operatoren

NOT (AND NOT) “cerebral palsy” NOT surgery Zoekt naar documenten die cerebral palsy

bevatten, maar niet surgery.

1 oktober 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Booleaanse operatoren

ADJ “…” cerebral ADJ palsy “cerebral

palsy” Zoekt naar documenten die cerebral palsy

bevatten (achter elkaar, mét spatie!) Vindt in MEDLINE dus niet de indexterm Cerebral-Palsy!

1 oktober 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Booleaanse operatoren

NEAR cerebral NEAR palsy Zoekt naar documenten die zowel cerebral

als palsy in dezelfde zin bevatten. vindt dus ook: cerebral compression […] recurrent laryngeal

nerve palsy!

1 oktober 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Booleaanse operatoren

WITH cerebral WITH palsy Zoekt naar documenten die zowel cerebral

als palsy bevatten in hetzelfde veld (bijv. samenvatting of titel).

1 oktober 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Trunceren en maskeren

Trunceren Physiother* zoekt naar:

– Physiotherapy– Physiotherapeutic– Physiotherapeutische– Etc.

Maskeren m?ckenzie zoekt naar:

– McKenzie– MacKenzie

1 oktober 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Systematisch literatuur zoeken

PRAKTIJKVOORBEELD

1 oktober 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Systematisch literatuur zoekenVoorbeeld stappenplanPROBLEEMSTELLING

Zijn er na 1994 nog nieuwe onderzoeken verschenen die het mogelijk maken een meta-analyse uit te voeren m.b.t. de effectiviteit van de fysiotherapeutische behandeling bij herpes zoster?

1 oktober 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Systematisch literatuur zoekenVoorbeeld stappenplanFORMULEER EEN ZOEKVRAAG (1) deelonderwerpen:

– Effectiviteit– Herpes zoster– Fysiotherapie.

Suggesties voor zoektermen: termen herpes zoster:

– herpes zoster, gordelroos, postherpetische neuralgie, varicella-zoster, herpetic pain, post-herpetic neuralgia, postherpetic neuralgia, zoster paresis, shingles, etc.

1 oktober 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Systematisch literatuur zoekenVoorbeeld stappenplanFORMULEER EEN ZOEKVRAAG (2) termen effectiviteit:

– effectonderzoek, clinical trials, RCT, meta-analyse, systematisch review, randomized clinical trial, randomised clinical trial, etc.

termen interventie:– fysiotherapie, physiotherapy, physical therapy, TENS,

electrotherapy, electrostimulation, pijnbestrijding, iontoforese, iontophorese etc.

1 oktober 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Systematisch literatuur zoekenVoorbeeld stappenplanFORMULEER EEN ZOEKVRAAG (3) taal:

– Nederlands, Engels, Duits tijdsperiode:

– vanaf 1994 leeftijd:

– volwassen(en), adult(s) geslacht:

– man, vrouw aanvullende informatie:

– patiënt

1 oktober 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Systematisch literatuur zoekenVoorbeeld stappenplan

BEPAAL HET DOEL Uitvoeren van een meta-analyse

BEPAAL HET TYPE DOCUMENT systematisch review / meta-analyse

indien niet gevonden, dan: effectonderzoek: RCT of CCT

1 oktober 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Systematisch literatuur zoekenVoorbeeld stappenplan

BEPAAL DE BRON(NEN) systematisch review:

– The Cochrane Library (CDSR); effectonderzoek:

– literatuurdatabanken: MEDLINE, PEDro, DocOnline, CINAHL, EMBASE/RPM;

– Vaktijdschriften: physical therapy, physiotherapy, Australian journal of physiotherapy, etc.

1 oktober 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Systematisch literatuur zoekenVoorbeeld stappenplan

BEPAAL DE ZOEKTERMEN BIJ DE BRON(NEN) MEDLINE (MeSH):

– herpes zoster, […]– clinical trials, meta-analysis, systematic review, randomized

controlled trial CINAHL (DE):

– herpes zoster, […]– clinical trials, meta-analysis, systematic review

The Cochrane Library (MeSH):– herpes zoster, […]

DocOnline (trefwoorden):– herpes zoster– RCT, meta-analyse, clinical trials, multicenter studie, systematische

review

1 oktober 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Systematisch literatuur zoekenVoorbeeld gericht zoeken

MEDLINE 2000-hedenzoeken met indextermen (MeSH):

(“herpes-zoster"/ rehabilitation, therapy)and

(explode “rehabilitation”/all subheadings) and

((explode "Clinical-Trials"/all subheadings) or ("Meta-Analysis") or (RANDOMIZED-CONTROLLED-TRIAL in pt) or (META-ANALYSIS in pt) or ((RANDOMIZED-CONTROLLED-TRIAL in pt) or (META-ANALYSIS in pt)))and (english in la or dutch in la or german in la)

N.B.: door het explode commando wordt ook gezocht op de narrower terms als CCTs, multicenter studies en RCTs.

1 oktober 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Systematisch literatuur zoekenVoorbeeld gericht zoeken

CINAHL 2000-hedenzoeken met indextermen (Descriptors):

“HERPES ZOSTER”/rehabilitation, therapy /all age subheadingsand(explode "CLINICAL-TRIALS"/all topical subheadings /all age subheadings or "META-ANALYSIS"/all topical subheadings/all age subheadings)

1 oktober 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Systematisch literatuur zoekenVoorbeeld gericht zoeken

COCHRANE LIBRARYzoeken met indextermen (MeSH):

HERPES-ZOSTER:ME N.B. (1): Een asterisk * in combinatie met het :ME

achtervoegsel geeft aan dat "exploded" gezocht moet worden, bijv.:

HERPES-ZOSTER*:ME. N.B. (2): Er zijn in de Cochrane Library geen termen nodig voor

‘effectonderzoek’, ‘meta-analyse’ of ‘systematisch review’, omdat dit een specifiek bestand is.

1 oktober 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Systematisch literatuur zoekenVoorbeeld gericht zoeken

DOCONLINEzoeken met trefwoorden en vrije termen:

Herpes zoster.tref.and(rct or meta-analyse or systemati* adj review)

1 oktober 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Systematisch literatuur zoekenVoorbeeld gericht zoekenPEDro

zoeken op vrije termen (in abstract en titel):

herpes zoster enz. geen termen voor effectonderzoek nodig, alles is in principe

effectonderzoek.

zoeken met maskers: Method: [clinical trial] AND Subdiscipline: [no selection]

AND Body part: [chest]

1 oktober 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Systematisch literatuuronderzoek

VRAGEN?

www.paramedisch.org… ook voor brandende vragen!