bronnenonderzoek 1

Lennert HolvoetBibliotheek UHasselt

Bronnenonderzoek

bronnenonderzoek 2

Inhoud

● Bronnen in de Uhasselt Bibliotheek● Wetenschappelijke publicaties● Informatievaardigheden

bronnenonderzoek 3

Inhoud

● Bronnen in de Uhasselt Bibliotheek● Wetenschappelijke publicaties● Informatievaardigheden

bronnenonderzoek 4

http://www.uhasselt.be/bibliotheek

bronnenonderzoek 5

● Uitgebreid aanbod wetenschappelijke publicaties● Collectie: ± 70000 werken & 400 tijdschriften● Catalogus via Anet:

● UA,● UHasselt,● verschillende hogescholen

● Elektronisch aanbod van ± 19000 tijdschrifttitels● Databanken + zoekomgeving

bronnenonderzoek 6

Catalogus● Catalogus via Anet

● met UA – Uhasselt – hogescholen – Antwerpse bibliotheken● Toont: boeken & tijdschriften

● (op titelniveau; geen artikels)● Zoekmogelijkheden:

● Zebra: bezit Anet● Antilope: tijdschriften in Vlaanderen● Bronco: artikels

bronnenonderzoek 7

Databanken & tijdschriften

Zoeken naar artikels via databanken en gespecialiseerde zoekrobotten

Voorbeelden:Google ScholarEBSCOhost Academic Search Elite

http://www.uhasselt.be/snelzoeken

bronnenonderzoek 8

Google Scholar

• Google werkt aan een zoekmachine voor wetenschappelijke literatuur.

• Citatiegegevens geven de kwaliteit aan• Maar niet volledig:

– uitgevers zoals Elsevier werken niet mee– Scirus en Google Scholar zijn complementair

• In ontwikkeling

bronnenonderzoek 9

EBSCOhost

• Academic Search Elite: 2000 titels• Voordelen:

– Zoeken in een uitgebreid pakket full text journals (o.a. Lancet, Nature, Science, …)

– Alertering mogelijk

• Nadelen– Embargo op de laatste 3-12 maanden

bronnenonderzoek 10

http://www.uhasselt.be/ebronnen

bronnenonderzoek 11

Inhoud

● Bronnen in de Uhasselt Bibliotheek● Wetenschappelijke publicaties● Informatievaardigheden

bronnenonderzoek 12

Belang van wetenschappelijke publicaties

• Waarom zijn publicaties zo belangrijk in de wetenschap? Wetenschappelijke publicaties zijn ‘bewaarbare’ (niet vluchtige) bijdrages aan de wetenschappelijke communicatie, en voor meer wetenschappers toegankelijk.

• Waarom gelden er regels voor wetenschappelijke publicaties? Wat gepubliceerd wordt, is niet per definitie waar, maar moet ‘bewezen’ kunnen worden. De lezer van een wetenschappelijke publicatie moet de juistheid van de inhoud kunnen controleren.

bronnenonderzoek 13

Controleerbaarheid van de inhoud

• Controleerbaarheid:– door bronvermeldingen – beschrijving van onderzoeksmethoden

• Bronvermelding: – Het meest opvallende kenmerk zijn de bronvermeldingen. Deze

dienen om een duidelijk onderscheid te maken tussen de resultaten van eigen onderzoek en tekst en gegevens van anderen.

– Vb. Robert Boyle, An Account of a very Odd Monstrous Calf, Philosophical Transactions, 1665-1666, Vol. 1, number 1, p. 10

– Colin P. Osborne (2008) Atmosphere, ecology and evolution: what drove the Miocene expansion of C4 grasslands? Journal of Ecology 96 (1) , 35–45 doi:10.1111/j.1365-2745.2007.01323.x

http://doi.org

bronnenonderzoek 14

Wetenschappelijke publicaties op het internet

• criteria voor wetenschappelijkheid van sites of publicatie: – elektronische variant van een gedrukte wetenschappelijke

publicatie. (vb. Applied Organometallic Chemistry)– onder verantwoordelijkheid van een gerenommeerde

wetenschappelijke instelling gepubliceerd. (DSpace@Cambridge – eCheminfo)

– Met auteursvermelding, een substantiële literatuurlijst en volgt de methodische opbouw van een wetenschappelijke publicatie (Preprint op ArXiv)

– De site of een elektronische publicatie is onder redactie van een of meer wetenschappers gepubliceerd (QSAR Society).

bronnenonderzoek 15

Overzicht wetenschappelijke publicaties

bronnenonderzoek 16

Informatie op het Internet• bedrijfsinformatie

vb. DSM

• Overheidsinformatievb. European Chemicals Bureau

• Internationale organisatiesvb. World Bank

• verenigingen – societiesVb. Royal Society of Chemistry

• Universiteiten - bibliotheken en documentatiecentra

• UitgeversVb. ACS

• Blogs – nieuwsgroepen• Andere (te(?) veel)

Landen codes: .be - .fr - .uk - ….

bronnenonderzoek 17

Kwaliteit op Internet

• Het beoordelen van webpagina's of een hele website is niet eenvoudig.

• Iedereen kan per slot van rekening een website maken en beschikbaar stellen via het Internet.

bronnenonderzoek 18

Hoe beoordeel ik de kwaliteit van internetsites?

• Criteria van Wetenschappelijkheid– Controleerbaarheid van de bronnen – methode– Verantwoordelijkheden: in wetenschappelijke uitgave – redactie van

wetenschappers – op site van universiteit of wetenschappelijke instelling - …

• Andere– Geldigheid: Is de inhoud goed onderbouwd, aannemelijk en betrouwbaar?– Actualiteit: Is de inhoud up-to-date?– Accuraatheid: Is de informatie correct?– Status: Hoe gezaghebbend is de bron?– Volledigheid: Is de informatie in zijn geheel beschikbaar?– Dekking: Wat is de reikwijdte en de diepgang van de informatie?

Zie Zoektips

bronnenonderzoek 19

Zoekvoorbeelden

• in Google: Nucleaire catastrofe in Tsjernobyl (1986)

• In Yahoo: biology dictionary

bronnenonderzoek 20

Inhoud

● Bronnen in de UHasselt Bibliotheek● Wetenschappelijke publicaties● Informatievaardigheden

bronnenonderzoek 21

Zoekstrategiën

• Inzicht in de opbouw en de structuur van de databanken en/of informatieaanbod

• Kennis van zoektalen (operatoren: booleaanse, positionele, relationele; trunceren)

• Opstellen van een zoekstrategie: gebruik van termen gecombineerd met operatoren in een zoekomgeving (databank of zoekrobot)

bronnenonderzoek 22

Volledigheid en precisie

• Doelstelling van elke vraag aan een databank en zoekrobot

• Maar:– Volledigheid gaat ten koste van precisie:

een algemene vraag levert veel hits op, maar ook veel niet-relevante hits.

– Precisie gaat ten koste van volledigheid:een precieze vraag levert goede maar weinig hits op, waardoor relevante gegevens niet gevonden wordt.

bronnenonderzoek 23

Opstellen van een zoekprofiel

• Oriëntatie op het gekozen onderwerp– Algemeen beeld van het onderwerp– Kennis van het gebruikte begrippenarsenaal

• Formuleren van een vraag- of probleemstelling– Geef een heldere omschrijving van uw onderwerp

• De zoekvraag ontleden in elementen • Het vaststellen van geschikte zoektermen

– Zelf termen bedenken – gebruik maken van vakwoordenboeken, encyclopedieën, indexen in

boeken en thesauri (dat zijn lijsten met systematische trefwoorden). (vb. MeSH)

bronnenonderzoek 24

Van zoektermen tot zoekprofiel

• Onderwerp: bodemvervuiling

• Soil pollutionRT Soil erosion

Heavy metals

Industrial wastes

BT Environment pollution

NT Ground water pollution

Zie: NASA-Thesaurus: http://www.sti.nasa.gov/products.html#pubtools

Zie Acad. Search Elite: http://search.epnet.com/login.aspx?profile=ehost&defaultdb=afh

bronnenonderzoek 25

Van zoektermen tot zoekprofiel

• Booleaanse operatoren AND, OR en NOT• Relationele operatoren (> , <, = , …)• Positionele operatoren (NEAR, ADJ, WITH) (niet in

PubMed)

• Trunceren (*, ?)

bronnenonderzoek 26

Booleaanse operatoren

AND / EN / + Arsenic AND Pollution

(komt overeen met beperking)

OR / OF / , Arsenic OR Pollution

(komt overeen met uitbreiding)

NOT / NIET / - Arsenic NOT Soil

(komt overeen met behalve)

bronnenonderzoek 27

Relationele operatoren

> (groter dan): > 1991 betekent: na 1991

< (kleiner dan): < 1993 betekent: vóór 1993

= (gelijk aan): = 1959 betekent: uit 1959

Deze ‘delimiters’ worden in verschillende databanken in menuvorm aangeboden

bronnenonderzoek 28

Trunceren en maskeren

Trunceren is het weglaten van het achterste deel van een woord, dus het deel na de woordstam, en dat vervolgens vervangen door een truncatieteken (wildcard).

Maskeren is het inzetten van een wildcard, een zogenaamde joker, om één of meerdere letter in een woord open te houden (handig wanneer voor een woord meerdere schrijfwijzen zijn).

Wildcards kunnen per databank verschillen. De meest gebruikelijke tekens zijn * en ? .

Vb. enzym* - organi?ation

bronnenonderzoek 29

Zoekprofiel en bestandskeuzes

• Termen + zoektaal = zoekprofiel

bruikbaar in diverse zoekomgevingen:– Bibliotheekcatalogi

– Databanken • Bibliografische• Full text

– Informatie op het internet

bronnenonderzoek 30

Systematisch zoeken

• Systematisch zoeken:

Op basis van een uitgewerkt zoekprofiel– De gebruikte termen vertalen naar de terminologie van de databank (zie

thesauri)

– Maak gebruik van de operatoren die de databank toelaat

• Quick and dirty method• Zoeken via verwijzingen

• Evaluatie van de resultaten

bronnenonderzoek 31

Bewaren van citaties

• Je kan hiervoor een reference managers gebruiken:– Endnote Web

• http://www.myendnoteweb.com • online -gratis

– JabRef• http://jabref.sourceforge.net/• open source

bronnenonderzoek 32

Algemene tip

• Maak gebruik van de cursus ‘Informatievaardigheden’ op Blackboard– Zoek kwaliteitsvolle informatie op– Gebruik hiervoor een uitgewerkte zoekstrategie– Evalueer uw eindresultaten

http://www.uhasselt.be/zoektips