Advance care planning Wim Distelmans MD MPH PhD leerstoel ‘Waardig Levenseinde’ van deMens.nu...

advance care planning

Wim Distelmans MD MPH PhDleerstoel ‘Waardig Levenseinde’ vandeMens.nu Vrije Universiteit Brussel

25 januari 2014

voorafgaande zorgplanning

Wim Distelmans MD MPH PhDVrije Universiteit Brussel

25 januari 2014

zorg rond het levenseinde

hele evolutie

hele evolutiehalve eeuw medische spitstechnologie

vermijdbaar leed (levensverlenging, -kwaliteit)

vermijdbaar leed (levensverlenging, -kwaliteit)maarnieuw leed

vermijdbaar leed (levensverlenging, -kwaliteit)maarnieuw leed (stervensverlenging)

mensen worden mondiger

mensen worden mondigermensen willen geen vermijdbare ellende bij het levenseinde

mensen worden mondigermensen willen geen vermijdbare ellende bij het levenseindezelfs wanneer wilsonbekwaam

trend in diverse landenvoorafgaande ‘wilsverklaring’ (‘levenstestament’)

trend in diverse landenvoorafgaande ‘wilsverklaring’ (‘levenstestament’) zelfstandig

trend in diverse landenvoorafgaande ‘wilsverklaring’ (‘levenstestament’) zelfstandig en op eigen initiatief

voorafgaande wilsverklaring: paradox 1

voorafgaande wilsverklaring: paradox 1zelfstandig en op eigen initiatief

voorafgaande wilsverklaring: paradox 1zelfstandig en op eigen initiatiefom ongewenste beslissingen vanmedisch team te vermijden

afhankelijk van medisch team

afhankelijk van medisch teamvoor correct opgestelde voorafgaande wilsverklaring zodat men er méér rekening mee houdt

voorafgaande wilsverklaring: paradox 2

verplicht informeren* over recht op weigering behandelingen

*sommige landen bv. USA: Patient Self Determination Act, 1991

verplicht informeren* over recht op weigering behandelingen & stimuleren tot opstellen voorafgaande richtlijnen

*sommige landen bv. USA: Patient Self Determination Act, 1991

voorafgaande wilsverklaring

‘no one shot’: geen eenmalig, statisch document

‘no one shot’: geen eenmalig, statisch document maar continu proces afhankelijk van de evolutie van de ziekte

‘no one shot’: geen eenmalig, statisch document maar continu proces afhankelijk van de evolutie van de ziekte in overleg

Angelsaksische landen breder concept

Advance Care Planning

Advance Care Planning (ACP)

• uit Noord Amerika (USA en Canada)

• uitgangspunt: “vrijheid” van het individu

maar wat bij verworven wilsonbekwaamheid?

Advance Care Planning (ACP) WAT?

• overleg tussen patiënt, naasten en zorgverleners over toekomstige zorg wanneer patiënt wilsonbekwaam is

• overleg tussen patiënt, naasten en zorgverleners over toekomstige zorg wanneer patiënt wilsonbekwaam is; meestal bij het levenseinde

• overleg is continu proces en kan leiden tot o.a.:

• overleg is continu proces en kan leiden tot o.a.: voorafgaande verklaringen van wensen/voorkeuren

mondeling / schriftelijk

mondeling / schriftelijk voorafgaande weigering van bepaalde behandelingen/zorg

mondeling / schriftelijk

mondeling / schriftelijk voorafgaande weigering van bepaalde behandelingen/zorg

mondeling / schriftelijk voorafgaande aanstelling vertrouwenspersoon / vertegenwoordiger

Advance Care Planning VERTALING?

• Advance = voorafgaande

• Advance = voorafgaande advance directives = voorafgaande richtlijnen

• Advance = voorafgaande advance directives = voorafgaande richtlijnen voorafgaande wilsverklaring euthanasie

• Care = Zorg

• Care = Zorg • Planning = Planning

Voorafgaande Zorg Planning (VZP)

voorafgaande zorgplanning WANNEER?

Etienne Vermeersch:

‘niet morgen, maar vandaag!’

veel plannen hun leven niet

laat staan hun levenseinde

eigen initiatief: ‘papieren in orde’

eigen initiatief: ‘papieren in orde’ wanneer ze er klaar voor zijn (Messinger-Rapport et al, 2009)

eigen initiatief: ‘papieren in orde’ wanneer ze er klaar voor zijn (Messinger-Rapport et al, 2009) als ervaringsdeskundige

eigen initiatief: ‘papieren in orde’ wanneer ze er klaar voor zijn (Messinger-Rapport et al, 2009) als ervaringsdeskundige na ernstige diagnose

eigen initiatief: ‘papieren in orde’ wanneer ze er klaar voor zijn (Messinger-Rapport et al, 2009) als ervaringsdeskundige na ernstige diagnose bij gevorderde leeftijd

kiezen om niet te kiezen

kiezen om niet te kiezen: ‘doe maar het beste voor mij’

voorafgaande zorgplanning OVERLEG?

• patiënt: einddoel-gericht (= ervaringsdeskundige)

• patiënt: einddoel-gericht (= ervaringsdeskundige) arts: richtlijn-gericht

• patiënt: einddoel-gericht (= ervaringsdeskundige) arts: richtlijn-gericht (= deskundige therapeutische

& wettelijke mogelijkheden)

& wettelijke mogelijkheden) vertaling van einddoelen in richtlijnen vereist overleg (Kolarik RC et al, 2002)

• verhoogt het respecteren van de wil van de patiënt

voorafgaande zorgplanning OVERLEG?zéér delicaat: diverse spanningsvelden

voorafgaande zorgplanning OVERLEG?zéér delicaat: diverse spanningsvelden• balanceert noodzakelijk pragmatisme van voorafgaande planning

voorafgaande zorgplanning OVERLEG?zéér delicaat: diverse spanningsvelden• balanceert noodzakelijk pragmatisme van voorafgaande planning noodzaak tot hoop op welzijn / beterschap

voorafgaande zorgplanning OVERLEG?zéér delicaat: diverse spanningsvelden• balanceert noodzakelijk pragmatisme van voorafgaande planning noodzaak tot hoop op welzijn / beterschap• initiatief van zorgverlener: soms zonder veel effect

voorafgaande zorgplanning OVERLEG?zéér delicaat: diverse spanningsvelden• balanceert noodzakelijk pragmatisme van voorafgaande planning noodzaak tot hoop op welzijn / beterschap• initiatief van zorgverlener: soms zonder veel effect gezonde patiënt tijdens een routine consultatie

voorafgaande zorgplanning OVERLEG?zéér delicaat: diverse spanningsvelden• balanceert noodzakelijk pragmatisme van voorafgaande planning noodzaak tot hoop op welzijn / beterschap• initiatief van zorgverlener: soms zonder veel effect gezonde patiënt tijdens een routine consultatie kritiek zieke patiënt op intensieve zorgafdeling

• initiatief van patiënt:

• initiatief van patiënt: interferentie patiënt / zelfstandig / zelfbeschikkingsrecht

• initiatief van patiënt: interferentie patiënt / zelfstandig / zelfbeschikkingsrecht afhankelijk / recht op informatie

• initiatief van patiënt: interferentie patiënt / zorgverlener zelfstandig / zelfbeschikkingsrecht afhankelijk / recht op informatie

respect

respect competent

respect competent objectief

voorafgaande zorgplanning PRAKTIJK?

euthanasie

LEIF = LevensEinde InformatieForum

opgericht in februari 2003

na stemming van 3 belangrijke wetten (2002)Wet patiëntenrechtenWet palliatieve zorgWet euthanasie

opleiding van LEIFartsen

LEIFartsen in VlaanderenLEIFartsen in Vlaanderen

Brussel

Antwerpen

Hasselt

Turnhout

LeuvenKortrijk

MechelenRoeselare

Maaseik

BruggeOostende

Belgie

Wallonie

¨Vlaanderen

VlaanderenVlaanderen

Brussel

Antwerpen

Hasselt

Turnhout

LeuvenKortrijk

MechelenRoeselare

Maaseik

BruggeOostende

Belgie

Wallonie

¨Vlaanderen

Brussel

Antwerpen

Hasselt

Turnhout

LeuvenKortrijk

MechelenRoeselare

Maaseik

BruggeOostende

Belgie

Wallonie

¨Vlaanderen

Brussel

Antwerpen

Hasselt

Turnhout

LeuvenKortrijk

MechelenRoeselare

Maaseik

BruggeOostende

Belgie

Wallonie

¨Vlaanderen

tel 02 456 82 15

opleiding van LEIFartsen

opleiding van LEIFartsen (LEIFdraad)

opleiding van LEIFartsen (LEIFdraad) LEIFnurses, LEIFopleiding

telefonische hulplijn LEIFlijn (O78 15 11 55)

LEIFblad (informatieve brochure)

juni 2008 1ste druk gelanceerdook naar huisartsen, apothekers

juni 2008 1ste druk gelanceerdook naar huisartsen, apothekers september 2008 50.000 exemplaren verdeeld2de druk

nu350.000 exemplaren7de druk

gratis verkrijgbaar

apotheker

gratis verkrijgbaar

apothekergemeente

gratis verkrijgbaar

apothekergemeentebibliotheek

gratis verkrijgbaar

apothekergemeentebibliotheekhuisvandeMens

Het LEIFblad bevat àlle beschikbare wettelijke documenten

1. ‘negatieve’ wilsverklaring (‘levenstestament’)

1. ‘negatieve’ wilsverklaring (‘levenstestament’)2. wilsverklaring euthanasie

verwar nietvoorafgaande wilsverklaring euthanasie

met schriftelijk verzoek

voorafgaande wilsverklaring euthanasie

voorafgaande wilsverklaring euthanasieenkel geldig wanneer later in coma

voorafgaande wilsverklaring euthanasieenkel geldig wanneer later in coma schriftelijk verzoekschriftelijke bevestiging van mondeling verzoek

voorafgaande wilsverklaring euthanasieenkel geldig wanneer later in coma schriftelijk verzoekschriftelijke bevestiging van mondeling verzoekmag op gelijk welk stukje papier

1. ‘negatieve’ wilsverklaring (‘levenstestament’)2. wilsverklaring euthanasie

1. ‘negatieve’ wilsverklaring (‘levenstestament’)2. wilsverklaring euthanasie3. verklaring voor orgaandonatie

1. ‘negatieve’ wilsverklaring (‘levenstestament’)2. wilsverklaring euthanasie3. verklaring voor orgaandonatie4. verklaring inzake de wijze van teraardebestelling

+ document5. lichaam schenken aan de wetenschap

Wat doen met deze documenten?

Wat doen met deze documenten? kopie aan huisarts, vertrouwenspersoon, familieleden, …

Wat doen met deze documenten? Welke zijn ook registreerbaar bij de gemeente?

1. ‘negatieve’ wilsverklaring (‘levenstestament’) 2. wilsverklaring euthanasie registreerbaar3. verklaring voor orgaandonatie registreerbaar4. verklaring inzake de wijze van teraardebestelling registreerbaar

1. ‘negatieve’ wilsverklaring (‘levenstestament’) NIET registreerbaar2. wilsverklaring euthanasie registreerbaar3. verklaring voor orgaandonatie registreerbaar4. verklaring inzake de wijze van teraardebestelling registreerbaar

+ document5. lichaam schenken aan de wetenschap NIET registreerbaar

Wat doen met deze documenten? bij de notaris?

1. ‘negatieve’ wilsverklaring (‘levenstestament’) registreerbaar2. wilsverklaring euthanasie registreerbaar3. verklaring voor orgaandonatie registreerbaar4. verklaring inzake de wijze van teraardebestelling registreerbaar

+ document5. lichaam schenken aan de wetenschap registreerbaar

wat als in urgentieop spoed?

medische raad UZ Brussel:

formele bevestiging acceptatie gegevens LEIF-kaart

initiatief VUB en UGent en professionelen UA, KU Leuven

interdisciplinaire ‘noodconsultatie’

www.ulteam.be

voorafgaande zorgplanning CONCLUSIE

ieders levenseinde is te belangrijk

blijft zeer delicate oefening

respect voor zelfbeschikking

respect voor zelfbeschikkingrecht op informatie<

respect voor zelfbeschikkingrecht op informatie

tegen ongewenste beslissingen bij wilsonbekwaamheid

tegen ongewenste beslissingen bij wilsonbekwaamheidtherapeutische hardnekkigheid

cave palliatieve hardnekkigheid

Advance care planning Wim Distelmans MD MPH PhD leerstoel ‘Waardig Levenseinde’ van deMens.nu...

Documents

Transcript of Advance care planning Wim Distelmans MD MPH PhD leerstoel ‘Waardig Levenseinde’ van deMens.nu...

Dossier Radicalisering - deMens.nu...Dossier Dossier deMens.nu Magazine | 19Radicaliseringsproces Om die vraag te beantwoorden, is het be-langrijk om begrippen zoals radicalisme, extremisme

Zin in armoede? - demens.nu · van de redactie wat betekent zingeving voor mensen in armoede? iserin het leven van mensen in armoede wel plaats voor zinge-ving. en op welke manier

Profijt van barcodescanning met ‘global standards’ · 2020. 9. 5. · Els C.M. van der Wilden-van Lier, arts M&G, MPH. Director Healthcare Providers GS1 Global, GS1 Healthcare.

“Ambitie intrigeert mij, - deMens.nu...En niet te vergeten, ook sociale media hebben hun plaats verworven bij de rouwverwerking. Dat blijkt wanneer jongeren hun verhaal vertellen.

Star Trac - Serie 8 - cardio-slinks...• 20 % inclinación máx. | 24 km/h (15 mph) de velocidad máx. • Ancho de cinta de 54,6 cm. • 25,4 cm (10”) de altura acceso a cinta.

Palliatieve sedatie · Guy Puttemans Vormgeving en druk blowfish-eventsolutions.com Verantwoordelijke uitgever Wim Distelmans J. Vander Vekenstraat 158 ... Vandenberghe de werkgroep

FLAM - Home | deMens.nu Vlaams-Brabantgen en jongeren ethisch en kritisch/filosofisch leren denken, zijn de noodzakelijke voorwaarden om de vrijheid van geweten van jongeren te garanderen.

Keuzevrijheid - deMens.nu · ¬ Over keuze, vrijheid en geluk ... vergelijking met de tijd toen Marshall zijn luisteraars, rustig en op het ritme van een radiocauserie over de langza-

Checklist · 2019. 3. 1. · PIPER SENECA I HLL PAGE 15 SWISS PILOT SCHOOL ASSOCIATION Speed Summary Minimum Control Speed V MC 80 MPH Rotation Speed V R 90 MPH Best Rate of Climb

FELLOWS - AAGL€¦ · j. ia nijjar, md, mph, msed sott p. endiott, md aylor ollege of mediine walter reed national military houston, texas medial enter louisville, kentuky ethesda,

Een schooldag van de Medische Hulpverlening Symposium 16 februari 2011 drs. Jorine Juffermans, arts MPH.

uvv info - demens.nu · groot gevoel van onmacht. De thuislo-ze is erg kwetsbaar, zowel persoon-lijk, relationeel als maatschappelijk. Mensen geraken zo verstrikt in een negatieve

LOA (w/platform/pulpit) . 47'8'1 . Beam .. .1501 Draft .51 . Bridge … · 2018-03-06 · WOT - 28 MPH Carver Boat Corporation P.o. Box 1010 Pulaski, WI 54162 920-822-1600 Carver

VOORAFGAANDE ZORGPLANNING · Wim Distelmans Eindredactie Peter Cremers, Désirée De Poot Coördinatie Inge De Hertogh Redactie Daevy Amerlynck, Sabien Bauwens, ... campagne ‘Waar

RouW - deMens.nu · een expertise- en therapiecentrum voor rouw en verlies in Gent, en geeft opleidingen in de rouwbegeleiding en -therapie. Hij legt uit hoe hij rouw ziet. En dat

Harder, Faster, Stronger! · 2017-11-13 · professor Gedragsbiologie ... Dossier deMens.nu Magazine | 3 Er is altijd iemand die meer wil, wat leidt tot agressie. Het dominantie -

NL - 2 EN · Deze zaken kunnen ook als een slideshow weergegeven worden – dit is actief wanneer het icoon wordt weergegeven. KM/H MPH AUTO Power Assist C300S omhoog 1. Batterijmeter

P919327 FLAM - Demens.nu Vlaams-Brabant · Flamboyant . 01.2017 5 Hoe ben je eigenlijk op het idee gekomen om een boek te schrijven over hiv met als titel: ‘Hiv, mijn positieve

ONZE TOEKOMST HERDENKEN - deMens.nu · 2020. 11. 5. · ZONDAG 20 SEPTEMBER 2020 – 11:00-12:30 ONLINE VIA MET WELKE FILOSOFIE KAN DE OUDERE DENKER DE TOEKOMST IN? Prof. Jean Paul

deMens.nu koepel voor vrijzinnig humanisten€¦ · Web viewHoe ga je met de video aan de slag? Gebruik de video als een presentatietool. Pauzeer de video om even stil te staan bij