Acute myeloïde leukemie

(AML) bij kinderen

Kim Klein,

arts & promovendus afdeling kinderoncologie,

VUmc Amsterdam

Inhoud

• Achtergrond

• Symptomen

• Huidige behandeling

• Bijwerkingen tijdens de behandeling

• Stamceltransplantatie

• Follow-up na behandeling

• Late effecten van de behandeling

(Chronische myeloide leukemie)

AML bij kinderen: ~25 ptn/jr in NL

Ziekte van het beenmerg.

Beenmerg maakt:

• Witte bloedcellen (leukocyten)

Functie: afweer tegen infecties

• Rode bloedcellen (erytrocyten)

Functie: zuurstoftransport, energie

• Bloedplaatjes (trombocyten)

Functie: bloedstolling

Achtergrond AML

http://hematologiegroningen.nl/patienten/content/3AML.htm

Gezond beenmerg

http://hematologiegroningen.nl/patienten/content/3AML.htm

http://hematologiegroningen.nl/patienten/content/3AML.htm

Acute myeloïde leukemie = ziekte van het beenmerg, waarbij er

door fouten in het DNA van de voorloper cellen van bepaalde

witte bloedcellen een verstoring ontstaat:

• geen uitrijping van de cellen

• ongeremde deling

Achtergrond AML

Bron: http://hematologiegroningen.nl/patienten/content/3AML.htm

Achtergrond AML

Overschot aan zieke witte bloedcellen (AML cellen)

Verdringing van gezonde cellen (witte bloed cellen, rode bloed

cellen, bloedplaatjes)

Gevolgen?

Achtergrond AML

http

://hem

ato

logie

gro

nin

gen.n

l/patie

nte

n/c

onte

nt/3

AM

L.h

tm

• Slechte werking/tekort gezonde witte bloedcellen:

– Ziek, koorts (infecties)

• Tekort aan rode bloedcellen:

– Moe

– Bleek

– Benauwd

• Tekort aan bloedplaatjes:

– Snel bloeden, langzame stolling

– Bloedneuzen

– Blauwe plekken/puntbloedingen

Klachten bij AML

Afbeeldingen via google search

Woekering van zieke cellen:

• Pijn in grote botten

• Gezwollen klieren

• Buikpijn/dikke buik

• Benauwd

Overig:

• Gebrek aan eetlust

• Afvallen

• Koorts

Klachten bij AML

Afbeelding via google search

• Bloed en beenmergonderzoek:

– Microscopisch

– Immuunmarkers (flowcytometrie)

– Cytogenetica (DNA) en andere afwijkingen van de cel

• Foto van de longen

• Echo van de buik (soms)

• Echo van het hart

Diagnose AML

Chemotherapie

• Anthracyclines

• Cytarabine

• Etoposide

• Overige middelen

NOPHO-DBH AML 2012 protocol

Behandeling AML

Onderdrukking beenmerg:

• Infecties

• Bloedarmoede

• Problemen met de stolling

Andere bijwerkingen:

• Misselijkheid/braken

– Afvallen

• Aantasting gezonde weefsels:

– Haaruitval

– Kapot slijmvlies

– Hart

• Verlies van voedingsstoffen

– Darmen

– Nieren

• Pijn

Bijwerkingen

• Voorkomen/behandelen van infecties:

– Leefstijladviezen

– Antibiotica (profylaxe)

• Behandelen van gevolgen van tekort aan gezonde cellen

– Transfusies

– Medicijnen om de aanmaak te stimuleren (zelden)

• Medicijnen tegen misselijkheid en pijn

• Sondevoeding/infuus; aanvullende voedingsstoffen

• Fysiotherapie

• Psychosociale ondersteuning

Supportive care http

://ww

w.e

rasm

usm

c.n

l

Indicatie:

• Hoog risico patiënten

• Recidief

expertise centrum

Vormen:

• Navelstreng

• Sibling

• Matched unrelated donor

(MUD)

Stamcel transplantatie

http

://hem

ato

logie

gro

nin

gen.n

l/patie

nte

n/c

onte

nt/2

SC

T_allo

geen.h

tm

• Elimineren restziekte (voorbehandeling)

• “Graft versus leukemia”

• “Nieuw” beenmerg

• Risico op (ernstige) bijwerkingen

• Risico op afstotingsreacties: “graft versus host disease”

Risico recidief 20-30%

Stamcel transplantatie F

ront. P

harm

acol., 2

4 F

ebru

ary

2012 | d

oi: 1

0.3

389/fp

har.2

012.0

0023

Eerste jaar intensief bij eigen oncoloog

In de jaren daarna geleidelijk afgebouwd

• Controle op recidief:

– Anamnese

– Lichamelijk onderzoek

– Bloedonderzoek

• Controle op late effecten

Follow-up

Eerste jaren door eigen oncoloog, na 5 jaar “Late effecten poli”

• Moeheid

• Leer-/concentratieproblemen

• Vermindering van de functie van het hart

• Ontregeling hormonale huishouding

• Verminderde vruchtbaarheid

• Verminderde werking van de nieren

• Gewichtsproblematiek

• Psychosociale problemen

• Secundaire tumoren

Late effecten

• Ontstaan van AML

• Eigenschappen van AML

• Prognostische factoren

– Overleving

– Overleving zonder recidief

• Behandeling

• Ondersteunende therapieën

• Kwaliteit van leven

• Late effecten

Wetenschappelijk onderzoek

Wetenschappelijk onderzoek

• Meer doelgerichte therapie: “targeted therapy”

• Ontwikkeling van nieuwe medicijnen

• Verbetering van supportive care

• Verbeteren van stamceltransplantatie technieken

• Internationale samenwerkingsverbanden

Overall overleving verder verbeteren

Aantal recidieven verminderen

Verminderen van bijwerkingen en late effecten

Verbeteren kwaliteit van leven

Toekomst

Visie

Concentreren van complexe zorg, gespreide shared care

Innovatieve zorg, onderzoek, organisatie en infrastructuur

Het beste voor patiënten, ouders en werknemers

Zichtbaar in Nederlandse en internationale gezondheidszorg

“European Center of Excellence “

Internationale samenwerking met de

beste centra ter wereld

Vragen?

• CML zeldzaam bij kinderen (~2/jr)

• Fout in het DNA van de cellen, waardoor

langzaam woekering ontstaat

– Translocatie chromosoom 9;22

– BCR-ABL fusiegen

• Zonder behandeling blastencrisis

• Onderdrukking: Imatinib®, Dasatinib®, Nilotinib®

• Prognose goed

• Bij verminderde werkzaamheid medicijnen

SCT

Chronische myeloïde leukemie

http

://hem

ato

logie

gro

nin

gen.n

l

Vragen?