Overzicht van trends in productiviteit van het land gebaseerd op ruim600 satellietbeelden van de National Oceanic and AtmosphericAdministration (NOAA) over de periode 1981-2006.Overview of trends in land productivity, based on over 600 satellite images taken by the national Oceanic and Atmospheric Administration(NOAA) between 1981 and 2006.

98

lage vegetatiebedekking

of trend niet significant

Groei-intensiteittoename

afname

Trend in de intensiteit binnen een groeiseizoen weergegeven. Een negatieve trendbetekent dat er misschien nog wel een toename in totale productie is (dat is tezien in de bovenste kaart), maar dat de piek in productie met de jaren steeds lagerwordt. Dit kan erop duiden dat voedingstoffen in de grond uitgeput raken.Productivity trend within a growing season. A negative trend means that, althoughthere may be an increase in total production (as can be seen in the uppermostmap), the peak production is declining over the years. This may be a sign thatnutrients in the soil are being exhausted.

lage vegetatiebedekking

of trend niet significant

Vegetatieproductietoename

afname

99Trendkaart voor landdegradatieLand degradation trend maps

Bij landdegradatie raakt land steeds mindergeschikt voor veehouderij, akkerbouw of natuur-ontwikkeling. Een daling van de hoeveelheid bio-massa die een gebied produceert, kan wijzen oplanddegradatie. Omdat zo’n proces voor bewo-ners van dat gebied grote gevolgen heeft, willende Verenigde Naties hier op tijd weet van heb-ben.

De VN vroegen daarom het ISRIC de gebiedenmet degradatie of juist een toename van de bio-massaproductie in kaart te brengen. De onder-zoekers bepaalden dit op basis van de lichtre-flectie: groene vegetatie absorbeert rood licht enweerkaatst infrarood licht. Aan de hand vansatellietbeelden kun je dan vrij precies bereke-nen hoeveel groene planten, struiken, bomen ofgrassen een gebied produceert. In serie gezetgeven deze beelden van de biomassaproductieeen trend weer, die je vervolgens in het veld moetvalideren. De trendkaart die uit zulk onderzoek rolt, maaktde hotspots inzichtelijk maar vertelt nog nietsover oorzaak van de trend. Het kan aan landge-bruik liggen, zoals overbegrazing en kap, maarook aan klimaatveranderingen zoals meer neer-slag of een langer groeiseizoen. In een tweedekaart wordt daarom gecompenseerd voor langeregroeiseizoenen, waardoor de trends in intensiteitbinnen een seizoen zichtbaar worden.‘We doen alleen geen harde uitspraken over land-degradatie’, zegt Rogier de Jong. ‘Bruin betekent

namelijk niet per definitie dat er sprake is vandegradatie, en groen duidt ook niet altijd op ver-betering. Andere factoren, zoals het gebruik vaneen gebied, kunnen een rol spelen. In Zuid-Afrika zie je bijvoorbeeld in sommige gebiedenvergroening. Alleen wordt hier grasland waar veegraast overgenomen door onbruikbare struiken,wat juist een degradatie van het ecosysteem is.’ Een soortgelijk interpretatieprobleem geldt voorde droge Sahel, die op de kaart groener wordt. DeJong: ‘Onze meetperiode kwam net na een extre-me droogte. Wat je nu ziet kan dus heel goed eenherstel na deze droogte zijn. Dit zijn vragen dievoor zo’n gebied uitgewerkt moeten worden.’

Land degradation makes land less suitable forlivestock, agriculture or development for areas ofnature. A reduction in the amount of biomassthat an area produces can be an indicator of landdegradation. As this has serious consequencesfor people living in affected areas, the UnitedNations (UN) want to know about land degrada-tion trends before it’s too late.

The UN asked ISRIC to create maps showingareas with degradation, or areas where there isactually an increase in biomass productivity.Researchers determined this using light reflec-tance: green vegetation absorbs red light andreflects infrared light. Using satellite images it ispossible to calculate fairly exactly the amount ofgreen plants, shrubs, trees or grasses produced

by an area. Over time, maps from these images ofbiomass production show trends, which subse-quently require field validation. The trend mapsresulting from such research highlight hot spots,however they do not shed light on the causes ofthe trends. These could be the result of land usepractices, such as overgrazing and tree felling, ora consequence of climate change factors such asmore rain or a longer growing season. In a secondmap, compensation is made for a longer growingseason, thereby allowing the intensity of trendswithin a season to become more apparent. ‘Wemake no specific judgments about the landdegradation (from the maps alone)’, says Rogierde Jong. ‘Brown does not necessarily mean thereis degradation, and green does not always indica-te improvement. Other factors, such as use of anarea, can play a role. For example, the map ofSouth Africa shows increased biomass producti-on. However this is from unproductive shrubs,which have taken over grasslands grazed by catt-le, which actually means degradation of the eco-system.’ The arid Sahel, which from the mapappears to be getting greener, presents a similarinterpretation problem. De Jong: ‘Our data col-lection period was just after an extremely dryperiod, so what you see now is very likely recoveryafter this drought. These are questions that stillneed to be addressed for such areas.’

rogier.dejong@wur.nl

Landsat-opname van het Tjaadmeer, een voorbeeld van degradatie als gevolg van verdroging.Landsat image of Lake Chad, an example of land degradation caused by drought.