europese/internationale ontwikkelingen

102 5-2007 > zorg & financiering

door de farmaceutische industrie aan artsen. Inde staten Vermont en Minnesota zijn deze gege-vens zelfs voor het publiek toegankelijk. Maarde praktijk blijkt weerbarstiger, zo stellenonderzoekers in The Journal of the American Medi-cal Association (2007, 297). Zo blijken in Vermonten Minnesota heel wat betalingen van meer danhonderd dollar, het maximumbedrag dat doorde American Medical Association wordt geadvi-seerd, te zijn betaald aan artsen. Het is echterniet eenvoudig om die precies te achterhalen. Enwanneer dat wel lukt, blijken de gegevens vanslechte kwaliteit.In het land waar de bemoeienis van farmaceutenmet de medische beroepsgroep en de politiekeagenda groter is dan in Nederland, wil het klaar-blijkelijk niet lukken een transparantere situatiete creëren. De verklaring ziet Lurie in de gebrek-kige wetgeving, die nog veel mogelijkheden tot

geheimhouding biedt. Zo werd in Vermont 61procent van de betalingen niet openbaar ge-maakt, omdat de farmaceutische bedrijven dieze gedaan hadden, ze als bedrijfsgeheim betitel-den. Van 75 procent van de wel openbaargemaakte betalingen kon niet worden achter-haald wie deze had verricht. In Vermont werdenin 2002 en 2003 2416 betalingen aan artsenachterhaald van meer van honderd dollar(gemiddeld 177 dollar), samen ter waarde van1,01 miljoen dollar. In Minnesota werden 6238betalingen aan 2388 artsen verricht van in totaal22,39 miljoen dollar: hier lag het gemiddelde opduizend dollar, met uitersten van honderd totruim één miljoen dollar. De auteurs pleiten der-halve voor spoedige aanpassing van het huidigebeleid.Bron: R. Kieviets en M.T. Adriaanse in NederlandsTijdschrift voor Geneeskunde, 2007, nr. 15<

672 amerikaans patentenbeleid staat ontwikkeling van nieuwemedicijnen in de weg

Met het bestaande beleid op verstrekking vanpatenten stimuleert de Amerikaanse overheidde farmaceutische bedrijven onvoldoende omnieuwe medicijnen te ontwikkelen. Vanwege dehoge kosten en het hoge risico van de ontwik-keling van nieuwe producten passen de bedrij-ven liever bestaande producten aan dan dat zijeen heel nieuw product ontwikkelen. Dit steltLenny Pattikawa in haar proefschrift Innovationin the Pharmaceutical Industry. Evidence from DrugIntroductions in the U.S., waarin zij de innovati-viteit en winstgevendheid van de bedrijven ana-lyseerde.

De samenleving is het meest gebaat bij een far-maceutische industrie die medicijnen verstrekttegen betaalbare prijzen en die tegelijkertijdsterk innovatief is. Vanuit deze gedachte wordtde farmaceutische industrie tegenwoordig kri-tisch gevolgd. Dit komt onder meer door de toe-name van de kosten van medicijnen en het feit

dat farmaceutische bedrijven meer uitgeven aanmarketingactiviteiten dan aan onderzoek enontwikkeling. Daarnaast passen farmaceutischebedrijven vaker bestaande producten aan dandat ze hele nieuwe medicijnen ontwikkelen. Alsgevolg hiervan stagneert het aantal sterk innova-tieve medicijnen. Tegen deze achtergrond bestu-deerde Lenny Pattikawa de farmaceutische in-dustrie in de Verenigde Staten, die als de groot-ste en meest invloedrijke ter wereld kan wordenbeschouwd. Zij stelt onder andere dat de paten-ten die verleend worden aan aanpassingen vanbestaande medicijnen contraproductief zijn: dewinst van het bedrijf neemt weliswaar toe, maarhet aantal echte innovaties loopt terug en hier isde samenleving niet bij gebaat. Pattikawa analy-seerde de economische aspecten van de farma-ceutische industrie. Zij beschrijft onder anderede vraag-en-aanbodcondities van de industrie ende regelgeving vanuit de overheid die van in-vloed is op de innovativiteit en de winstgevend-

algemeen

103zorg & financiering > 5-2007

heid van de bedrijven. Farmaceutische bedrijvenreageren op deze factoren met verschillendestrategieën die als doel hebben de winst te hand-haven. Als reactie op de huidige patentregelgeving rea-geren bedrijven bijvoorbeeld met juridische enmarketingstrategieën om hun monopoliepositiete verlengen. Een andere strategie die zij vaakvolgen, is het ontwikkelen van varianten op be-staande medicijnen. Vanwege de hoge kosten enhet hoge risico van de ontwikkeling van nieuweproducten passen bedrijven liever bestaandeproducten aan in plaats van een heel nieuw pro-duct te ontwikkelen.

Winststijging

Daarnaast onderzocht de promovenda de sterkestijging van de winst van de farmaceutische be-drijven in de afgelopen decennia. Ze toont aandat marketing een belangrijke rol speelt in dezetrend. De uitgaven aan marketingactiviteiten lei-den tot een sterkere winststijging dan uitgaven

aan onderzoek en ontwikkeling. Het proef-schrift besluit met een reeks implicaties vooronder andere industriebeleid. Het huidige beleidmet betrekking tot het verstrekken van patentenmoet worden geëvalueerd en herzien, omdat hetindirect een prikkel vormt voor farmaceutischebedrijven om voornamelijk aanpassingen vanhuidige producten op de markt te brengen. Ditvraagt om nieuw beleid dat een duidelijk onder-scheid maakt tussen innovatieve en minder in-novatieve medicijnen. Zulk beleid zou bedrijvenbijvoorbeeld langduriger een monopoliepositiekunnen verlenen voor de ontwikkeling van revo-lutionair nieuwe medicijnen en tegelijkertijd eenkortere periode kunnen verlenen voor minderinnovatieve medicijnen. Het onderzoek van Len-ny Pattikawa is verricht in het Erasmus ResearchInstitute of Management (ERIM), de gezamen-lijke door de KNAW erkende onderzoeksschoolvan RSM Erasmus University en de Faculteit derEconomische Wetenschappen. Bron: EUR, 29 maart 2007<

673 brits tuchtrecht op de schop

Leken en artsen gaan in Groot-Brittannië strakssamen oordelen over artsen tegen wie eentuchtklacht is ingediend. En artsen zullen elkevijf jaar met een test moeten bewijzen dat zenog steeds bekwaam zijn.

Dat blijkt uit voorstellen van het Britse ministe-rie voor Volksgezondheid. De General MedicalCouncil (GMC) houdt de registratie van artsenbij, bemoeit zich met de kwaliteit van het onder-wijs en heeft een raad voor tuchtrecht. Strakskan de GMC niet meer over klachten oordelen.Voor het tuchtrecht komt er een onafhankelijkorgaan, dat voor de helft uit leken zal bestaan.Naar aanleiding van een paar medische schan-dalen, zoals de moorden van dr. Death, was er inEngeland ophef ontstaan over het toezicht op

artsen. De huisarts Harold Shipman vermoord-de vijftien van zijn patiënten.De bewijslast bij de tuchtzaken wordt lichter. Nugeldt nog dat onomstotelijk bewezen moet zijndat een arts een fout heeft gemaakt of zich heeftmisdragen. Maar straks zal de tuchtrechtspraakworden geënt op het civiele recht. De bewijslastis lichter, een grote mate van waarschijnlijkheidis genoeg voor een veroordeling. Bij de her-vormde tuchtrechtspraak is het wel zo dat naar-mate de zaak ernstiger is, de bewijslast zwaarderwordt. De British Medical Association is niet blijmet de lichtere bewijsvoering. ‘Er moet een ga-rantie komen dat in de meest zware zaken nietminder dan onomstotelijk bewijs zal wordengebruikt’, zegt voorzitter James Johnson in eenreactie.