Kwaliteitszorg voor detoegankelijkheid van

Digitaal Erfgoed

Meta Made in Holland19-06-2008

Marco de NietDigitaal Erfgoed Nederland

Inhoud presentatie

1. Context: de Digitale Collectie Nederland

2. Het ICT-register van DEN

3. Onderzoek naar het gebruik van metadata door erfgoedinstellingen

4. Gebruik van erfgoedthesauri

5. Minimale eisen voor de nationale infrastructuur

1. Context: Digitale Collectie Nederland

Ministerie van OCW

Raad voor Cultuur

De ICT-praktijk in het erfgoed

Digitalisering is vooral gericht op profilering van de eigen collecties (m.n. topstukken) en promotie van de instelling.

De ICT-praktijk is incident-gedreven, niet verankerd in beleid.

Kennis over ICT-standaarden is versnipperd.

De bereidheid tot het implementeren van standaarden wordt bepaald door eigen belang, niet door het publiek belang.

Resultaat: te veel op zichzelf staande producten en diensten. Interoperabiliteit over erfgoedsectoren heen komt weinig voor

ICT en kwaliteitszorg

Kwaliteitszorg maakt de inzet van ICT optimaal en duurzaam door in te zetten op kennis delen:

Optimaal: technische ontwikkeling en implementatie zoveel mogelijk baseren op erkende standaarden en breed geaccepteerde technologieën en procedures. Duurzaam: ook op de langere termijn profiteren van de investeringen, door een goede verankering van de ICT-praktijk en een hechte samenhang tussen het instellingsbeleid, het ICT-beleid en samenwerkingsverbanden.

Consequentie: data- en dienstenverkeer hangt af van beleidsmatige keuzes, niet van lokale ICT-infrastructuur

ICT en kwaliteitszorg

Speerpunten in kwaliteitszorg voor digitaal erfgoed zijn:

– Gebruik van (open) standaarden stimuleren.

– Aanwezige kennis zichtbaar maken en kennis delen stimuleren.

– Deskundigheidsbevordering (werkvloer én beleid) ondersteunen.

– Inzet van ICT structureel meten (monitoring).

Taskforces: kwaliteitszorg per sectorDEN: boven- en intersectorale kwaliteitszorgErfgoedinstellingen: zelfregulering!

“Optimaal toegankelijk” ?

PBA = onderzoek naar de publieke belangstelling voor archeologie

2. Het ICT-register van DEN

Wat doet DEN?

DEN is het nationale kennisplatform voor ICT in het cultureel erfgoed.

DEN verzamelt en verspreidt in opdracht van het Ministerie van OCW kennis over ICT-standaarden en andere kwaliteitsinstrumenten.

Deze kennis stelt de instellingen in staat professioneel, toekomstvast en publieksgericht mee te bouwen aan de Digitale Collectie Nederland.

Kwaliteitszorgsysteem van DEN

Standaarden en andere kwaliteitsinstrumenten– ICT-register– Documentatie, achtergronden, toepassingen

Voorbeeldprojecten– Projectenbank– Praktijk van digitalisering– Bijdrage aan de nationale infrastructuur– Gebruik van

standaarden/kwaliteitsinstrumenten

ICT-profielen erfgoedinstellingen– Registratie van innovatieve activiteiten van

deelnemende erfgoedinstellingen– Aanwezigheid en beschikbaarheid van

informatieplannen

A - Beleid

B - Plannen

C - Uitvoering

D - Evaluatie

Voorbereiding

Vervaardiging

Beschrijving

Opslag

Toegang

Presentatie

Beheer & gebruik

Interoperabiliteit

Duurzaamheid

Kwaliteitscycli die DEN hanteert: Deming & ePSInet

ePSInet standards map (january 2004, spreadsheet)

ICT-register (voorjaar 2008)

3. Onderzoek naar het gebruik van metadata door erfgoedinstellingen

Monitoring

Naast registratie van activiteiten verricht DEN ook onderzoek naar het gebruik van ICT en de inzet vanstandaarden:

– Jaarlijkse rapportages op basis van projectenbank

– ICT-gebruik in musea (Triarii/Reekx)– Omvang en kosten van gedigitaliseerde

collecties (project De Digitale Feiten)– Gebruikersonderzoek (SCP)– Dienstverlening via websites (TNO)– Kwaliteitszorg in Europa (HEC)

Metadata bij musea

Bron: Monitor ICT-gebruik in musea (Museumvereniging/DEN, april 2008)

Metadata bij musea

De Digitale Feiten

Erfgoedbreed onderzoeksproject in opdracht van OCW

Drie doelstellingen:• Het ontwikkelen van een methode om op een

structurele wijze productiecijfers over de digitalisering (incl. beschrijving) van het cultureel erfgoed vast te leggen.

• Het verzamelen van kengetallen die beleidsmakers inzicht geven in het huidige beschikbare digitale erfgoed en de investeringen die hiertoe zijn gedaan.

• Aansluiten bij het Europese project Numeric

De Digitale Feiten

Resultaten:

• Juni 2008: onderzoek onder 30 erfgoedinstellingen met nationale taken (o.a. rijksmusea, nationaal archief en KB)

• December 2008: aanvullend onderzoek onder ca. 100 kleinere erfgoedinstellingen, ter vergelijking met de nationale instellingen.

4. Gebruik van erfgoedthesauri

Erfgoedthesauri

DEN bevordert het gebruik van thesauri en andere terminologiebronnen in het erfgoed:

• Inventarisatie en uitgebreide beschrijving van 30 terminologiebronnen bij musea en bibliotheken. Aanvulling vanuit de archieven volgt in 2008.

• Vlaams-Nederlandse werkgroep Nederlandstalige Erfgoedthesauri

• Betrokkenheid bij onderzoeksprogramma’s CATCH en MultimediaN: ontsluiting m.b.v. semantisch web-technieken.

5. Minimale eisen voor digitalisering

DE BASIS

Welke kwaliteitsinstrumenten moeten aan de basis staan van iedere ICT-ontwikkeling door een erfgoedinstelling?

– Normering door zelfregulering

– Geen keurslijf, maar een veilig vertrekpunt voor o.a.• Systeemontwikkeling• Deelname aan gemeenschappelijke diensten• Verkrijgen van subsidie voor ICT-projecten• Evaluatie van dienstverlening

– Eerste fase (tot dec. 2007): vindbaarheid– Tweede fase (2008): vervaardiging en duurzaamheid– Derde fase (2009): beschrijving en presentatie

DE BASIS voor Vindbaarheid

Vindbaarheid van erfgoedinformatie wordt gegarandeerd doorde volgende standaarden toe te passen:

• HTTP maakt erfgoedinformatie bereikbaar via het web;

• URI zorgt ervoor dat ieder digitaal object in een collectie op een unieke wijze geïdentificeerd kan worden;

• XML structureert alle (meta)data op een wijze die computers snel en flexibel kunnen verwerken;

• UTF-8 codeert tekst in willekeurig welke internationale tekenset;

• Dublin Core beschrijft de erfgoedobjecten in een collectie op een wijze die wereldwijd wordt toegepast;

• OAI-PMH kopieert informatie over collectie-items ten behoeve van andere informatiesystemen die de vindbaarheid vergroten;

• SRU maakt het eigen informatiesysteem rechtstreeks doorzoekbaar.

Meer informatie

Algemene informatie over DEN:www.den.nl

Raadpleeg het ICT-register:www.den.nl/register

Discussieer mee over DE BASIS:wiki.den.nl

Themadossier metadata:www.den.nl/kennis/thema/metadata/

Dank voor uw aandacht!