Verslaving een chronische aandoening: Implicaties voor de behandeling en onderzoek

Prof. Dr. C.A.J. de Jong: NISPA

(Addiction and Addiction Care)

c.dejong@acsw.ru.nl

www.nispa.nl

VVGN Jaarvergadering 4 juni 2009

Wat kunt u verwachten?

• Verslaving als chronische hersenziekte• Beloop, chroniciteit en continuïteit van zorg• Ontmoediging van therapeuten en patiënten• Therapeutische processen• De verslavingsarts als onderzoeker

Verslaving is:

Een chronische hersenziekte metremissies en exacerbaties eneen destructieve leefstijl voor de persoon en zijn omgeving

Wat kunt u verwachten?

• Verslaving als chronische hersenziekte• Beloop, chroniciteit en continuïteit van zorg• Ontmoediging van therapeuten en patiënten• Therapeutische processen• De verslavingsarts als onderzoeker

Remissies en exacerbaties

Destructieve leefstijl

De Fuentes & Schippers, 2006

Hoe is het ziektebeloop bij een individuele patiënt?

Ernst klachtenen symptomen

Tijd

Start contact met arts

Normaal niveau van functioneren

Het chronisch beloop voor de patiënt

Ernst klachtenen symptomen

Tijd

Start contact met arts

Normaal niveau van functioneren

Het chronisch beloop voor de arts

Ernst klachtenen symptomen

Tijd

Artsen: acute hulpverlening

Normaal niveau van functioneren

Grensniveau voor interventies

Ernst klachtenen symptomen

Tijd

Artsen: levenslange bemoeienissen

Normaal niveau van functioneren

Het chronisch beloop voor de arts

Grensniveau voor interventies

  

.

Somatisch specialisten

Somatisch Generalisten

Artsen in de psychiatrie 

Psychologen verslavingszorg

Artsen verslavingszorg

Patiënt actief Behandelaar actief 

Wie wordt de actieve rol toebedeeldbij een chronische aandoening?

Oliemeulen & De Jong, 2006

Veel

Weinig

Spreken artsen over de betekenis van chroniciteit voor de patiënt

met de patiënt?

Oliemeulen & De Jong, 2006

Zeer mee eens

Zeer mee oneens

Significantverschillend

Vinden artsen continuïteit van zorg belangrijk?

Cor A.J. de Jong, 2006

Wat kunt u verwachten?

• Verslaving als chronische hersenziekte• Beloop, chroniciteit en continuïteit van zorg• Ontmoediging van therapeuten en patiënten• Therapeutische processen• De verslavingsarts als onderzoeker

Hoe gedemoraliseerd zijn patiënten?

De Jong, Kissane, Van de Velden, Gesink, 2008

OVERHEERSEND

ONDERDANIG

VRIENDELIJK

SAMEN

VIJANDIG

TEGEN

EGOISTISCH AVONTUURLIJK

VEELPLEGER

GEVAARLIJK GAJES

ASOCIAAL

PERSOON

GESLOTEN

ONBETROUWBAAR

AFKEER

LAST WRAKVERMIJDEND

EENZAAM

SLACHTOFFER

SUKKEL LOSER SNEU

ZWAKKELING ZIELIG

Hoe gedemoraliseerd zijn therapeuten?

Cor A.J. de Jong, 2006

Wat kunt u verwachten?

• Verslaving als chronische hersenziekte• Beloop, chroniciteit en continuïteit van zorg• Ontmoediging van therapeuten en patiënten• Therapeutische processen• De verslavingsarts als onderzoeker

Wat is de opdracht voor de arts?

Genezen zelden

Verlichten dikwijls

Troosten altijd

Moreel-existentieel

Ziel Waarden Idealen Zin Integriteit als persoon

Heelwording

Psycho-sociaal

Geest Invloeden Onrijpheden

Persoonlijke relaties, gewaardeerd worden, bij een groep horen, evenwicht privé- maatschappij

Biologisch Brein Oorzaken Gevolgen

Stabiele biologische basis voor stemming en cognitie

Verklaren

Begrijpen

Wat is de opdracht voor de moderne verslavingsarts?

Twee kernvragen

Wat is er aan de hand, volgens jou?

Wat gaan we er aan doen, volgens jou?

Wat is er aan de hand, volgens jou?of

Wat is jouw Verklarend Model?

Therapeut ? Patiënt

EtiologieBegin van de ziektePathofysiologieBeloop, ziekenrol, ernstBehandeling

Therapeut ! Patiënt

Naar Arthur Kleinman: The Illness Narratives, 1988

Wat gaan we er aan doen, volgens jou?

Behandelingsovereenkomst sluiten op basis van

Shared Decision Making

Evelien Joosten, 2009

Therapeutische processen

• Remoralisatie

• Remediatie

• Rehabilitatie

• Recovery

Cor A.J. de Jong, 2006

Therapeutische processen

• Remoralisatie: Hoop geven

• Remediatie: Bevorderen symptomatisch herstel

• Rehabilitatie: Verbeteren functioneren op vele terreinen

• Recovery: ‘Er zijn’ als de patiënt zijn eigen leven vorm geeft

Cor A.J. de Jong, 2006

Wat kunt u verwachten?

• Verslaving als chronische hersenziekte• Beloop, chroniciteit en continuïteit van zorg• Ontmoediging van therapeuten en patiënten• Therapeutische processen• De verslavingsarts als onderzoeker

Sterling & Weisner, 2006

Sterling & Weisner, 2006

Tips om een succesvolle onderzoeker te worden

• Begin eenvoudig (n=1 studie)• Zoek hulp van een ervaren collega• Doe iets wat je echt leuk vindt• Focus jezelf (word geen aspecifieke omnivoor)• Probeer fondsen te werven• Hou je aan de spelregels van goed onderzoek

(design, proces, analyse)• Zorg dat je geschoold raakt in research

methodologie