Zelfmanagement Vooruit!Werkconferentie op 10 december 2013, Utrecht
Welkom!
Programma
14:00 Welkom !14:05 Toelichting programma14:10 Presentatie Zelfmanagementondersteuning15:00 Pauze15:10 Toelichting werkgroepen en aan de slag 16:00 Plenaire terugkoppeling16:30 Gezamenlijke ‘to do list’17:00 Afsluiting
Chronische zorg?
Ondersteuning van zelfmanagement?
Onze vragen1. Wat leren we van de ervaringen met
ZMO van Vilans, in Nederland en in het buitenland?
2. Wat betekent dit voor de huidige Nederlandse aanpak van ZMO?
3. Aan welke knoppen moeten we draaien? Welke nog te ontwikkelen?
Onze doelstellingen
• Inzicht in ervaringen ZMO vanuit Vilans, Nederlandse literatuur en vier buitenlandse projecten
• Vaststellen welke stappen nodig zijn om tot optimale en effectieve ZMO te komen in Nederland
• Vaststellen wie verantwoordelijk is voor welke stappen
Presentatie: Vilans, Nl literatuur en vier buitenlandse projecten
Zelfmanagement
… is de mate waarin iemand met één of meerdere ziekten/beperkingen in staat is om de regie over het leven te behouden tot zover hij dat wil en kan, door goed om te gaan met symptomen, behandeling, lichamelijke, sociale en psychologische gevolgen van de ziekte/beperking en daarbij horende leefstijlaanpassingen in samenhang met de sociale omgeving
Zelfmanagementondersteuning (ZMO)
Bij ZMO stimuleert en ondersteunt de zorgverlener de patiënt bij het inpassen van de ziekte/beperking in het dagelijks leven van de patiënt• Versterken vertrouwen • Behalen persoonlijke doelen• Gelijkwaardig partnerschap• Inzet technieken en tools
Ervaringen Vilans
Vaak gehoord: hoe pak ik het aan?
Veel tools beschikbaar voor zorgverleners en patiënten
ZMO is multidisciplinaire aangelegenheid: Stappenplan ZMO
Zelfmanagementkompas voor zorgverleners
Wat hebben we gedaan?
• Diseasemanagement Chronische Ziekten (3 jr)
• Projecten met zorggroepen (6 mnd tot 2 jr)– Ontwikkelen beleidsagenda/visiedocument– Ontwikkelen teamplan per praktijk (IZP & ZM-
tools)– Trainen en werkconferenties– Proces- en effectevaluaties
• Reflectie: juiste dingen gedaan, juiste aanpak gekozen, juiste interventies ingezet?
Wat zien we in de praktijk?• POH vervult centrale rol• Meer werkplezier: ‘minder hard werken’• 3:4 patiënten ervaren IZP als stok achter de
deur• 3:5 patiënten vinden boekje prettig• 3-maandelijkse controle blijft bestaan• Klinische parameters regeren: ziekte ipv
persoonlijk doel patiënt staat centraal • Weinig bekendheid en inzet tools ZMO• Zorgverleners en patiënten blijven in eigen
comfortzone
Wat horen we in de praktijk?
• “ik wil niet meer terug …, hoe krijg ik mijn collega’s mee?”
• “patiënten willen niet …”• “kost veel tijd … en die heb ik niet
…”• “IZP werkt niet bij iedereen …”• “het gaat toch goed, waarom moet
het anders…”
Conclusie
ZMO is een grote omslag, die een veelzijdige aanpassing vraagt van
patiënten, zorgverleners en zorgorganisaties
Vraag: delen jullie dat?
Nederlandse literatuur
Beschouwing van Nederlandse studies
Geen systematic review, wel zeer recente studies• Marije Koelewijn: mei 2010 • Evelien Heinrich: feb 2011• Arianne Elissen: apr 2013• Janneke Noordman:mei 2013• Renate Jansink: nov 2013
BevindingenPOH• Effectiviteit training: tijdelijke verbetering vaardigheden• Vooral moeite met agendasetting, tempo patiënt, empathie• Mispercepties over leefstijl
Patiënt• Effectiviteit ondersteuning: korte termijn betere risicoperceptie,
tijdelijke korte termijn verbetering klinische parameters• Mispercepties over leefstijl
Organisatie• Aantal minuten interventie vs gebruikelijke zorg niet echt
verschillend• ICT niet voldoende ondersteunend• Financiering: gecontracteerde zorg krijgt prioriteit
VerklaringenPOH• Te weinig kennis van voeding en lichamelijke
activiteiten• Te weinig tijd -> jumping• Vervallen in oude gewoontes• Te weinig empathie, gebrek aan motivatie• Kwaliteit van MI/GB/communicatie tussen
interventie- en controlegroep van gelijk niveau
Patiënt• Weinig kennis/inzicht in eigen gedrag en gezondheid• Niet noodzaak van veranderen voelen, psy-soc
problemen
Organisatie• Niet gedragen door de praktijk, ontbreken sociale
kaart
Positieve ervaringen zorgverlenerGunstige uitwerkingen
• Stages Of Changes als onderlegger voor MI zorgt voor (iets) betere uitvoering in de pre-contemplatiefase
• Twee vragen aan patiënt: 1. hoe belangrijk is het voor patiënt en 2. hoeveel vertrouwen heeft hij in behalen van succes
• Video-feedback lijkt gunstig voor MI-vaardigheden, gesproken tekst als feedback gunstiger dan geschreven tekst
• Keuzehulp is zeer ondersteunend
Prettige ervaringen• Door actievere rol patiënt hoeft zorgverlener geen klant-en-klare
oplossingen meer te bieden • Meer gemoedsrust: geen wanhoopspogingen meer voor niet-
haalbare veranderingen• Mentaliteit voor registratie mag hoger
Positieve ervaringen patiënt• Gezamenlijke inspanning van patiënt en
zorgverlener• Heldere antwoorden en haalbare adviezen• Regelmatigheid en continuïteit • POH’ers begrijpen patiënten en helpen patiënten
hun problemen te begrijpen• Prettig is: aanmoedigen en samenwerken • Patiënt wil zich bewijzen aan de zorgverlener• Door MI sluit communicatie meer aan bij beleving
patiënt• Keuzehulp was zeer ondersteunend• Patiënt cijfers en grafieken tonen zet niet aan tot
verandering
Nodig van organisatie vlgs POH’ers
• Scheiding van medisch-inhoudelijk consult en GB/MI consult
• Keuzehulp inzetten tussen deze consulten (Koelewijn)
• Training: intensiever, on the job, opfrisbijeenkomst(en), basisopleiding aanpassen
• Van elkaar leren: observatie en intervisie• ICT: reminders, doelstellingenveld, helpdesk• Financieel systeem belemmert uitvoering en
registratie• Duidelijkheid over bij welke patiënten werkt ZMO
wel of niet
Laatste nieuws
Huidige situatie in Nederland biedt heel weinig prikkels om patiëntportalen in te zetten. Urgentie moet komen: experimenteer met andere vorm, financiering en inrichting van de zorg.
Referentie: Marleen de Mul et al. Patiëntportalen en regionale ontwikkelingen in Nederland, iBMG, sept 2013.
Conclusie
Het trainen en ondersteunen van praktijkondersteuners (in MI en GB)
alleen draagt onvoldoende bij aan ZMO
Vraag: delen jullie dat?
Vier buitenlandse projecten
Review vier buitenlands projecten
1. Flinders Program™ (Australië)2. Co-Creating Health (Groot-
Brittannië)3. Kaiser Permanente (Verenigde
Staten)4. Gesundes Kinzigtal Integrated Care
(Duitsland)
Flinders Program™ (Australië)• Zelfmanagement en ZMO
• Focus op organisatie en zorgverlener• Voorbereiden consult: PIH, C&R• Tijdens consult: P&G zorgplan van 12 mnd• Living well workshop voor zorgverleners,
gericht op gedragsverandering icm patientprofielen, med & soc risicofactoren
• PDSA cyclus & 12 stappenplan (eerst organisatie veranderen, dan consult)
Resultaten Flinders Program™
• ↓ HbA1c van 8.74 naar 8.09, BMI, cholesterol, alcoholgebruik
• ↑ beweegproef COPD• ↓ ernst ervaren problemen • ↑ begrip ziekte, stellen & bereiken doelen• ↑ zelfmanagement vaardigheden (PIH scale) • ↓ gebruik gezondheidszorg• = SF-12 (kwaliteit van leven) en ervaren
beperkingen
Co-Creating Health (Groot-Brittannië)• Zelfmanagement en ZMO en co-creatie met
patiënten • Focus op organisatie, zorgverlener en patiënt (7x3
uur training ZM)• Voorbereiden consult: formulier, lab waarden,
doelen en vragen formuleren• Agenda setting, goal setting, goal follow-up
print meegeven, na 2 wk bellen• Peer group support patiënten én zorgverleners• Zorgverleners: training, supervisie, intervisie,
observatie• Training PDSA cyclus: managers en coördinatoren• Iedere maand kleine verandering invoeren
Resultaten Co-Creating Health
• ↓ van 0.6% bij mensen met een start HbA1c > 7.5%
• ↑ 6 minuten ‘walk’ test voor CPOD• ↑ score op de PHQ9 voor depressie• ↓ huisartsen bezoeken en spoedopname
ziekenhuis• effectiever medicatiegebruik• ↑ zelfvertrouwen in zelfmanagement • ↑ patiënt tevredenheid • ↑ kwaliteit van leven
Kaiser Permanente (Verenigde Staten)• Zelfzorg: managen van ziekte en preventie
• Focus op organisatie, zorgverlener en patiënt (trainen in ZM)
• Voor consult: online health check ups en video’s
• Inzet health coaches• Zorgverleners: training, supervisie,
intervisie, observatie• Veel nabellen patiënten door (ook)
receptionisten• Financiële prikkels
Resultaten Kaiser Permanente
• 1/3 minder risico om te overlijden aan een hartkwaal
• ↑ gezondheidsuitkomsten• ↑ zorgaanbodgebruik: ACEI/ARB,
lipide/HBa1c/glyce-mische controles • ↑ kwaliteit van leven• ↓ minder en kortere ziekenhuisopnames• patiënten erg tevreden over services
gezondheidscoaches • netto kostenbesparing per patiënt per maand
2.28 dollar
Gesundes Kinzigtal Integrated Care (Duitsland)
• Zelfzorg: managen van ziekte en preventie• Preventieprogramma’s • Focus op organisatie en m.n. solistisch
werkende zorgverleners• Health check ups voor risicoselectie• Eenmalige training zorgverleners• ICT gedreven & uitkomstgericht• Financiële prikkels
Resultaten Gesundes Kinzigtal
Resultaten tov controlegroep en na 5 jaar: • Ziekenhuisopnames ↓ 10%• Botbreuken ↓ 25%• GGZ-opnames ↓ 40%• Levensverwachting hartpatiënten ↑ 1,5 jaar• Zorgkosten per verzekerde ↓ 150 euro per jaar
Lessen uit deze vier projecten
Het consult
Becoming an active partner
Making change
Maintaining change
– Agenda setting• Identificeren van
problemen• Kan voor het consult• Besluiten gezamenlijke
agenda
– Doelen stellen• Kleine, bereikbare doelen• Opbouwen vertrouwen
– Doel follow-up • Binnen 14 dagen• Stimuleren, motiveren en
bekrachtigen
Een systematisch aanpak op drie niveaus
Niveau zorgverlener
• Gezamenlijke besluitvorming, partnerschap, motiverende gespreksvoering
• Aansluiten bij patiënt: inzet patiëntprofielen• Gestructureerde aanpak
– Agendasetting, doelen stellen, doel follow-up• Proactief plannen van follow-up
– Na maximaal twee weken, kan ook telefoontje of email zijn
• Ondersteuning via training + intervisie + ICT
Niveau patiënt
• ZM vaardigheden– Doelen formuleren, preferenties kennen,
vaardigheden voor self-care, symptomen herkennen, inzicht in problemen oplossen, leefstijl aanpassen
• Informatie– Website, E-Health, voorlichting/groepscursus
door patiëntenvereniging• Toegang tot gezamenlijk medisch dossier
en eigen uitkomstmaten!• Sociale steun / lotgenoten steun
Niveau organisatie
• Motto Kaiser Permanente: ‘making the right thing easier to do’
• Faciliteren teamtraining en intervisie• Aanpassingen in praktijkvoering
– In HIS– Werken met KIS (pop ups, alerts)– Patiëntenportaal– Telefonische follow-up– Email contact
Conclusie
ZMO vraagt een systematische en gelijktijdige aanpak op drie niveaus:
patiënten, zorgverleners en zorgorganisaties
Vraag: delen jullie dat?
In werkgroepen aan de slag
Drie conclusies op een rij
1. ZMO is een grote omslag, die een veelzijdige aanpassing vraagt van patiënten, zorgverleners en zorgorganisaties
2. Het trainen en ondersteunen van praktijkondersteuners (in MI en GB) alleen draagt onvoldoende bij aan ZMO
3. ZMO vraagt een systematische en gelijktijdige aanpak op drie niveaus: patiënten, zorgverleners en zorgorganisaties
Groepsindeling
Zorgverleners
Organisaties
Patiënten Groep 1 en 2 Groep 3 en 4
Groep 5 en 6
Doelen werkgroepen
• Vaststellen opbrengsten ZMO voor patiënten, zorgverleners en organisaties
• Vaststellen ‘to do list’ voor realiseren van opbrengsten voor patiënten, zorgverleners en zorgorganisaties
Opdracht werkgroepen (45 min)
1. Noteer op flip-over vel 1 ‘opbrengsten [groep]’.
2. Schrijf op wat volgens jullie de opbrengsten van optimale ZMO voor [groep] zijn.
3. Schrijf op flip-over vel 2 ‘to do list [groep]’.
4. Schrijf op wat geregeld moet zijn om deze opbrengsten te innen. Formuleer dit zo exact mogelijk.
5. Spreek af wie die toelicht.
Terugkoppeling werkgroepen
Gezamenlijke ‘to do list’
• Reflectie op opbrengsten en activiteiten/randvoorwaarden
• Zijn er nog blinde vlekken?• Onze gezamenlijke ‘to do
list’– Bij wie komt wat op de
agenda ?– Waarin voorziet ZO! ?– Wat moet op de agenda van
Vilans staan ?
Hartelijk dank voor jullie bijdragen!
Denk aan invullen formulier voor reiskosten!
Top Related