Vroegtijdige zorgplanning in
woonzorgcentra
hype of hulp?
Dr. Gert Huysmans,
Voorzitter Federatie Palliatieve Zorg Vlaanderen
Historiek medische zorgBesef dat gezondheidzorg bestaat uit
meerderheid van niet geneesbare, chronische aandoeningen
Medisch-technische mogelijkheden stellen vaak enkel dood uit
Ethische vragen bij hulpverleners, familie, patiënt
Vraag naar aangepast zorgmodel
2
2
Hulp
– Voorbereid zijn op crisismomenten of momenten dat patiënt niet meer wilsbekwaam is
– Levenskwaliteit aan het levenseinde verbeteren door de zorg zo dicht mogelijk te laten aansluiten bij wensen en kijk op het levenseinde van patiënt
– Proces zou moeten voorafgaan aan en leiden tot gedocumenteerde zorgafspraken
Hulp
• Tevredenheid over geleverde zorg
verbeteren
• Kwaliteit vertegenwoordiging verbeteren
• Aantal ‘medische’ interventies
verminderen zonder toename van de
mortaliteit
4
Hype
Draagkracht?
Autonomie! Autonomie?
Instrumenteel omgaan met sterven
Waardigheid en zinloosheid als
uitgeholde begrippen
Wilsverklaringen:
gesel of kans?
5
5
5
Ethical review ACP, Klinger e.a.
• Wilsverklaringen beantwoorden vaak
niet aan hoge verwachtingen
• Te weinig gebruikt of niet beschikbaar
• Vraag naar validiteit
• Onvoldoende gehonoreerd
Klingler, C., in der Schmitten, J. & Marckmann, G. (2016).
Does facilitated Advance Care Planning reduce the costs of
care near the end of life? Systematic review and ethical
considerations. Palliative Medicine, 30(5), 423-433
6
Advance care planning
Vroegtijdige zorgplanning
7
Is het proces waardoor iemand in staat wordt gesteld zich uit te spreken over zijn/haar wensen in verband met de toekomstige zorg aan het levenseinde, en dit in samenspraak met zorgverleners, familieleden en andere belangrijke naastbestaanden.
Advance care planning
Vroegtijdige zorgplanning
8
Is het proces waardoor iemand in staat wordt gesteld zich uit te spreken over zijn/haar wensen in verband met de toekomstige zorg aan het levenseinde, en dit in samenspraak met zorgverleners, familieleden en andere belangrijke naastbestaanden.
• reflectie
• discussie
• communicatie
Advance care planning
Vroegtijdige zorgplanning
9
Is het proces waardoor iemand in staat wordt gesteld zich uit te spreken over zijn/haar wensen in verband met de toekomstige zorg aan het levenseinde, en dit in samenspraak met zorgverleners, familieleden en andere belangrijke naastbestaanden.
• paternalisme
• autonomie
• deliberatie
Advance care planning
Vroegtijdige zorgplanning
10
Is het proces waardoor iemand in staat wordt gesteld zich uit te spreken over zijn/haar wensen in verband met de toekomstige zorg aan het levenseinde, en dit in samenspraak met zorgverleners, familieleden en andere belangrijke naastbestaanden.
• patient centered care
• shared decision making
Proces
• Continu en dynamisch
• Aanpasbaar
• Patiënt, huisarts, familie, mantelzorg,
verpleegkundige, paramedici…
• Van hulpverleners wordt verwacht dat
zij het gesprek op gang brengen
• Participatie: wat is kwaliteit volgens
patiënt
• 11
• Maar: sommige patiënten willen dit
soort gesprek helemaal niet voeren –
aanbod, geen verplichting
• Momenteel: ongezonde focus op
documenten voorafgaand aan proces
• Rigide doorlopen van documenten
wordt als negatief ervaren
12
Proces
• Opvattingen over ziekte, waarden,
voorkeuren verkennen
• Onderwerp VZP ter sprake brengen
• Zorgdoelen bespreken
• Keuzes noteren
• Keuzes communiceren
• Keuzes herzien en updaten
13
Hype
• Wat is het niet?
– Afvinken van lijstjes
– Met simpele ja-nee vragen
– Zonder overleg met relevante naasten of
vertegenwoordiger
– Slecht geïnformeerde en begeleide patiënt
– Als een ‘contract’ voor de toekomst
14
Proces op organisatorisch
niveau
• Competentie
– Wetgeving
– Impact van keuzes
• Tijd – kwalitijd
• Structurele opvolging
• Dossier
15
Doelpubliek VZP
• ‘Surprise question’
– ‘zou ik verwonderd zijn als deze persoon
binnen de 6 à 12 maand overlijdt
• PICT
– Palliative Indicator Tool
• Woonzorgcentra
– Verschuiving levensverwachting 1,8 m
16
Doelpubliek VZP
• ‘Surprise question’
– ‘zou ik verwonderd zijn als deze persoon
binnen de 6 à 12 maand overlijdt
• PICT
– Palliative Indicator Tool
• Woonzorgcentra
– Verschuiving levensverwachting 1,8 m
17
PICT
• Identificatie
– Heeft deze patiënt palliatieve zorg nodig?
• Indeling
– Naar zorgnoden
• Eenvoudig, verhoogd, maximaal palliatief
statuut
• Al van bij eenvoudig palliatief statuut: VZP
18
Doelpubliek VZP
• ‘Surprise question’
– ‘zou ik verwonderd zijn als deze persoon
binnen de 6 à 12 maand overlijdt
• PICT
– Palliative Indicator Tool
• Woonzorgcentra
– Verschuiving levensverwachting 1,8 m
19
2020
Bertha, 87 jaar
- Gekend met TIA’s
- Nu CVA met beperkte re hemi en
fatische stoornissen
- PEG-sonde opgestart omwille van
slikmoeilijkheden
- Opgenomen in WZC omwille van
verminderde zelfredzaamheid
2121
Bertha, 87 jaar
- Gesprek over VZP
- Wil niet meer kunstmatig gevoed
worden als ze opnieuw CVA doet
- Wil niet meer naar ziekenhuis
2222
Competentie
• Wetgeving
– Bv. juridisch bindend karakter van
negatieve wilsverklaring
– ‘ik wil geen antibiotica meer’
• Impact van keuzes
– ‘ik wil geen antibiotica meer’
– Stopzetten van voeding en vocht
• Vaak niet herkend als medische interventie
• Stuit vaak op weerstand bij familie
23
Terminale fase
• Hongergevoel valt weg
– Extra calorie-inname oraal of parenteraal
beïnvloedt levensverwachting niet
– Verhoogt dyscomfort
• Dorstgevoel valt weg
– Vochttoediening verlengt stervensproces
– Verhoogt dyscomfort
242424
24
Bertha, 87 jaar
- Gesprek over VZP
- Wil niet meer kunstmatig gevoed
worden als ze opnieuw CVA doet
- Wil niet meer naar ziekenhuis
2525
Zorgdoelen
• Van DNR naar niet-
behandelingsbeslissing
• Van niet-behandelingsbeslissing naar
zorgdoel
26
Zorgdoelen
• Van wat doen we niet, naar wat doen
we wel:
– ABC-model
• Alles doen
• Behoudt van functies
• Comfortzorg
27
Onderwerpen
• Normen en waarden
• Niet-behandelingsbeslissingen
• Zorgdoelen
• Positieve wilsverklaring
• Vertegenwoordiging
• Afspraken rond overlijden
• …
28
Vertegenwoordiging
• Wettelijke of aangeduide
vertegenwoordiger?
• Wilsbekwaamheid is dynamisch en
wordt vaak onderschat of miskend
29
Wie beslist?
Familie
Patient
Arts-hulpverleners
• Intact beslissingsvermogen van de oudere in relatie met moment van overlijden– Oudere zonder AD
• 1 jaar = 87% (intact beslissingsvermogen)
• 1 maand = 78%
• 1 dag = 51%
– Oudere met AD• 1 jaar = 39% (intact beslissingsvermogen)
• 1 maand = 24%
• 1 dag = 8%
Lentzer; Am J Public Health 1992: 1093-98
Wie Beslist?
31
Kwaliteitsindicatoren
• Focus op proces, op aanbod
• Zorgplan >< wilsverklaring
32
Zorgcontinuïteit
• Wachtdienst
• Informatieoverdracht tussen settings
• PICT +
• Sumehr
33
www.palliatief.be
www.delaatstereis.be
www.pallialine.be
34
Top Related