Training Samenwerken
Forum
1-5-2014
2
Inhoudsopgave
Inleiding 3
Doelen 4
Deelnemers 4
Werkvormen 4
Programma 4
Voorstellen & introductie 5
Inleiding 6
Opdracht – Toren bouwen 6
Theorie 10
Opdracht – Tien geboden 13
Evaluatie 17
3
Inleiding
Welkom bij de trainingsmodule Samenwerken. Studenten hebben dagelijks op meerdere
leefgebieden te maken met samenwerken. Om dit goed te beheersen heeft de student een
aantal vaardigheden nodig.
In dit onderdeel gaan we kijken naar wat samenwerken inhoud, waarom het zo essentieel is en
wat de kracht is van een goede samenwerking. Tevens gaan we in op de verschillende
groepsrollen van Belbin binnen teams. Deze teamrollen maken de deelnemers bewust van hun
eigen rol en geven daarmee inzicht in sterke en minder sterke kanten van groepsleden. Met
deze inzichten en goede samenwerkingsafspraken zullen de deelnemers in staat zijn om hun
rol binnen samenwerkingsverbanden beter vorm te geven.
Zoals Helen Keller dat zo mooi heeft gezegd, “Alone we can do so little; together we can do so
much”. Ik wens je dan ook veel succes met het bieden van deze training.
4
Doelen
-de student kan beschrijven wat samenwerken is
-de student weet beter wat er nodig is voor een goede samenwerking
-de student herkent de verschillende teamrollen bij een samenwerking
-de student weet wat de sterke en zwakke eigenschappen zijn van de verschillende teamrollen
-de student heeft afspraken met zijn K!X-team gemaakt voor een goede samenwerking
Deelnemers
20-25 deelnemers uit het (V)MBO. Indien het mogelijk is, is het voor het beste resultaat
wenselijk dat de groepen uit 10-12 deelnemers bestaan.
Werkvormen
De training duurt 90 minuten en wordt klassikaal aangeboden. De module wordt afgestemd op
het niveau van de studenten. Er wordt gebruikt gemaakt van interactieve werkvormen.
Samenwerken in kleine groepjes staat centraal. Zo verhoog je de kansen op het succesvol
verwerven van kennis en vaardigheden.
Programma
Tijd Activiteit Inhoud Duur Benodigdheden
5 min. Voorstellen & Introductie
Inhoud van de training
1 min. 4 min.
PowerPoint Presentatie
2 min. Inleiding Filmpje Birds of people?
2 min. Internet
33 min. Oefening, Marshmallow Challenge
Groepjes samenstellen Inleiding + materiaal uitdelen Uitvoering Nabespreking
5 min. 5 min. 13 min. 10 min.
-Een schaal of een doos met diverse snoepjes/chocolade -Ongekookte spaghetti, een rol tape, schaar, een marshmallow, kookwekker
10 min. Theorie -Samenwerken -Het belang en de kracht van samenwerken -Groepsrollen van Belbin
10 min. PowerPoint Presentatie
30 min. Opdracht, Tien geboden
Introductie Groepjes vormen en rollen verdelen Tien geboden Nabespreken
2 min. 3 min. 15 min. 10 min.
Opdracht, pen, flap, stift
10 min. Evaluatie aan de hand van foto’s of gevoelswereldspel
-Instructie -Kaart/foto kiezen -Plenair
1 min. 3 min.
Gevoelswereldspel
5
bespreken 6 min.
Totaal 90 minuten
Voorstellen & introductie (5 min.)
Instructie: Leg het doel van de training uit: het versterken van de vaardigheden die je nodig
hebt om beter samen te werken. Benoem de verschillende programmaonderdelen.
12-3-2014
Aan het eind van deze training...
•…weet je welke verschillende rollen er zijn binnen een team/groep;
• …wordt je je bewuster van jouw rol, maar ook van de ander in de groep;• ...heb je je K!X-groep gevormd, taken verdeeld
en samen afspraken gemaakt voor een goede samenwerking.
Instructie: Neem de bovenstaande punten door.
6
Inleiding (2 min.)
24-4-2014
http://www.youtube.com/watch?v=jF80RqLkl6E&feature=related
Instructie: Vertel dat je de training wil starten met een kort filmpje over samenwerken. Bekijk
samen met de studenten het filmpje en geef aan hoe belangrijk het is om een team te vormen
en ieders bijdrage daarin erg belangrijk is.
Opdracht – Toren bouwen (33 min.)
Groepjes samenstellen (5 min.)
Maak groepen van minimaal drie, maximaal vijf studenten. Dit kan je op een creatieve manier
doen. Hiervoor heb je een schaal of doos met diverse soorten snoepjes of chocolade nodig.
Zorg voor de training ervoor dat je weet hoeveel studenten er zullen deelnemen. Leg alvast een
doos of schaal klaar en zorg ervoor dat er net zo veel soorten snoepjes of chocolade in de
schaal zijn als het aantal groepen dat gevormd moet worden. Tel van één soort net zoveel
snoepjes of chocolade als er studenten in een groep komen.
Vertel de groep dat er iets te vieren is en dat alle studenten een snoepje of chocolade mogen
pakken. Het is belangrijk dat iedereen iets pakt. Geef aan dat ze even moeten wachten met het
eten van hun snoepje of chocolade. Nadat iedereen iets heeft genomen, kun je ze vertellen dat
degenen met hetzelfde snoepje of chocolade bij elkaar in een groep zitten. Vraag of iedereen
zijn groepje wil zoeken.
Variatie: Natuurlijk kan je de studenten ook laten grabbelen in een doos met gekleurde briefjes
of gekleurde balletjes.
7
Inleiding & materiaal uitdelen (5 min.)
Instructie: Geef aan dat we vandaag gaan starten met een samenwerkingsopdracht. De
opdracht is om met je groepsgenoten een zo hoog mogelijk toren te bouwen. Hier krijg je
ongekookte spaghetti, een rol tape, een schaar en een marshmallow voor.
24-4-2014
De spelregels
• 13 minuten de tijd
•Je mag zo veel gebruik maken van het materiaal als je wil
• Zorg als groep voor de hoogste toren
Instructie: Bouw in 13 minuten tijd een zo hoog mogelijk toren met je groepsgenoten. Je mag
zo veel mogelijk materiaal gebruiken als je wilt. Je mag alle materiaal in stukken breken/knippen
als dat gewenst is. Op de top komt de marshmallow. Na 13 minuten (als de kookwekker afgaat)
zullen de groepen stoppen en zal er gekeken worden naar de hoogte van de torens. Het team
met de hoogste toren wint.
8
Uitvoering (13 minuten)
Deel het materiaal uit, stel de kookwekker in en loop tijdens de opdracht rond. Vraag de K!X-
coördinator ook mee te lopen en te observeren. Geef tussendoor aan hoeveel tijd ze nog
hebben (bijvoorbeeld om de 5 minuten).
Nabespreking (10 min.) De vragen die je bij de nabespreking kunt stellen zijn:
Wat vond je van de opdracht?
Hoe hebben jullie het aangepakt?
Wat werkte wel en wat niet?
Welke rol had jij in de groep? Wat was de meerwaarde daarvan?
Welke andere rollen zijn je opgevallen in de groep?
Wat zou je de volgende keer anders aanpakken?
Welke tips zou je een nieuwe groep geven die de opdracht gaat uitvoeren?
Theorie (10 min.)
Zowel in je opleiding als op je stage/werk, zal je in een team gaan samenwerken. Maar wat is
nou samenwerken? Laat de studenten in eigen woorden vertellen wat zij er onder begrijpen en
laat vervolgens de volgende dia zien.
8-4-2014
Samenwerken
Twee of meer mensen die samen werken om een bepaald doel
te bereiken.
Tijdens je opleiding of stage ontkom je er niet aan. De één vindt het leuk om in een groepje te
moeten samenwerken, de ander vindt het vreselijk. Maar wat heb je aan samenwerken? Wat
levert het op?
9
19-4-2014
De kracht van samenwerken
• Samenwerken verhoogt je motivatie
• Twee weten meer dan één
• Vele handen maken licht werk
• Werken aan verschillende vaardigheden
Instructie: Neem de bovenstaande punten door en vraag wat er mee wordt bedoeld.
Informatie
Samenwerken verhoogt je motivatie: Als je medestudenten of collega’s op je rekenen
motiveert dat je veel meer, zelfs als de opdracht niet zo interessant is. Als je van elkaar
afhankelijk bent voor een goed resultaat, ga je vanzelf elkaar helpen of met elkaar in
gesprek.
Twee weten meer dan één: Zo kun je beroep doen op elkaars kennis en kwaliteiten.
Vele handen maken licht werk: Als een opdracht samen wordt opgepakt, is het snel en
gemakkelijk gedaan.
Werken aan verschillende vaardigheden: Samenwerkend leren lijkt op een echte
werksituatie. Als je straks aan het werk bent, zal je verschillende vaardigheden moeten
inzetten voor een prettige en effectieve samenwerking met je collega’s. Tijdens je
opleiding/stage krijg je door samen te werken de mogelijkheid om aan verschillende
vaardigheden te werken. Hierbij kun je denken aan luisteren, discussiëren, feedback
geven, conflicten oplossen etc.
Voor een goede samenwerking is het belangrijk (bij de start van een opdracht) het te hebben
over de volgende vier punten (zie dia).
10
19-4-2014
Voorwaarden voor een effectieve
samenwerking
• Duidelijke doelen
• Open communicatie en duidelijke werkafspraken
• Verantwoordelijkheid
• Taak- en rolverdeling
Instructie: Neem de bovenstaande punten door en licht toe.
Informatie
Duidelijke doelen
Bespreek met elkaar duidelijk en concreet wat jullie doel is. Zo kun je gelijk weten of
jullie op dezelfde lijn zitten of andere verwachtingen hebben. Wat wil je samen bereiken?
Open communicatie en duidelijke werkafspraken
Voor samenwerking is het belangrijk dat je elkaar kunt aanspreken op wat er goed gaat
en wat er minder goed gaat. Hiervoor zijn wel duidelijke afspraken en een taakverdeling
nodig. Het open communiceren is niet altijd makkelijk, hier zal je ook in moeten groeien.
Als je elkaar vertrouwt en respecteert zul je wat sneller kritiek kunnen ontvangen van de
ander.
Verantwoordelijkheid
Bij een samenwerking ben je gezamenlijk verantwoordelijk. Ieder groepslid is belangrijk
voor een goed resultaat. Dat betekent bijvoorbeeld dat als een medestudent zijn
afspraken niet nakomt dat je elkaar aanspreekt, maar ook elkaar helpt en ondersteunt
als het niet lukt.
Taak- en rolverdeling
Een goede taak- en rolverdeling is ontzettend belangrijk voor het succes van het team.
Bespreek met elkaar waar je goed in bent. Wees op de hoogte van elkaars kennis en
kwaliteiten.
Vervolgens kun je aangeven wat dieper in te willen gaan op de rollen in een team.
Tijdens het samenwerken hoef je niet alles zelf te kunnen. Elk teamlid brengt ervaring en kennis
mee, maar heeft ook een bepaalde rol in het team. De een is misschien creatief, of juist een
goede planner, de ander is sociaal en communiceert makkelijk en weer een ander teamlid zorgt
11
voor een prettige sfeer tijdens het samenwerken. Al die kwaliteiten heb je nodig voor een goede
samenwerking. Teamleden vullen elkaar aan. Iedereen heeft twee of drie teamrollen die hij heel
makkelijk oppakt. Belbin (een Engelse managementprofessor) heeft uitgevonden dat er 9
verschillende teamrollen zijn. Laat vervolgens de volgende dia zien.
19-4-2014
Teamrollen
Instructie: Neem de kenmerken en valkuilen van de verschillende rollen door.
Bedrijfsman
Beschrijving/kenmerken: doener, komt met oplossingen, neemt verantwoordelijkheid, zet
door, wil op een snelle tempo doorwerken, houdt van afspraken
Valkuilen: is niet zo flexibel, kan niet zo snel schakelen, kan het denken over het doel
overslaan om snel aan de slag te kunnen
Een kenmerkende uitspraak van een bedrijfsman: We hebben afgesproken om dit zo te
gaan doen, dus laten we dat ook doen.
Brononderzoeker
Beschrijving/kenmerken: doener, energiek, neemt graag initiatief, creatief, nieuwsgierig,
past zich makkelijk aan, motiveert anderen, kan goed verkopen dus ook presenteren
Valkuilen: heeft moeite met beslissingen nemen, laat ideeën makkelijk weer los, kan niet
lang zitten (bijvoorbeeld lang vergaderen), kan taken half afgemaakt laten liggen omdat
hij niet meer nieuwsgierig is.
Een kenmerkende uitspraak van een brononderzoeker: Ik weet nog wel iemand die iets
voor ons kan betekenen.
Plant
Beschrijving/kenmerken: denker, heeft ideeën maar houdt deze vaak voor zichzelf,
houdt van zijn vrijheid (niet van regels)
Valkuilen: gaat slecht om met weerstand, kan teleurgesteld raken als niet of negatief op
zijn ideeën wordt gereageerd.
Een kenmerkende uitspraak van een plant is: Ik heb wel goede ideeën over hoe we dit
kunnen oplossen. Daar ga ik even over nadenken.
12
Monitor
Beschrijving/kenmerken: denker, waarschuwer, neemt ieder reactie even onder de loep
en bekijkt het kritisch, observeert veel, stelt veel vragen, kan goed adviseren.
Valkuilen: kan moeilijk tot een besluit komen, komt koel en afstandelijk over, kan soms
moeilijk een genomen besluit accepteren (kan daardoor discussiëren).
Een kenmerkende uitspraak van een monitor is: Ik vind dat we nog even moeten
nadenken of dit nu wel de beste oplossing is. Het lijkt me niet logisch.
Vormer
Beschrijving/kenmerken: energiek, neemt graag initiatief, probeert graag nieuwe dingen
uit.
Valkuilen: kan soms dwingend zijn, heeft de neiging om een idee pas goed te vinden als
hij het zelf heeft bedacht, laat zich niet makkelijk overtuigen.
Een kenmerkende uitspraak van een vormer is: Laten we starten!
Voorzitter
Beschrijving/kenmerken: zorgt ervoor dat een team knopen doorhakt, nieuwsgierig, kan
goed vragen stellen en samenvatten, straalt zelfvertrouwen uit, heeft structuur nodig,
Valkuilen: kan soms zijn macht misbruiken om een besluit door te drijven, zodat de
opdracht af is (niet omdat hij zijn zin wil krijgen, maar omdat hij graag resultaat ziet).
Een kenmerkende uitspraak van een voorzitter is: Ik wil graag weten hoe anderen
hierover denken. Zullen we een rondje maken?
Zorgdrager
Beschrijving/kenmerken: zal letter voor letter alles nakijken voor hij iets opstuurt, kan
goed plannen, prettig in de omgang, betrokken, maakt grappen,
Valkuilen: kan slecht tegen tijdsdruk (als bijvoorbeeld iets ingeleverd moet worden), kan
door andere groepsleden gebruikt worden om alles nog even netjes te maken waar
anderen geen zin meer in hebben.
Een kenmerkende uitspraak van een zorgdrager is: Ik wil dat stuk nog even lezen
voordat je het mailt naar de docent.
Groepswerker
Beschrijving/kenmerken: de warme sfeerbewaker, bemiddelaar, gaat vaak op zijn gevoel
af, komt met ideeën, maakt grapjes, positief, kan andere groepsleden goed motiveren,
wil liever samen aan een opdracht werken dan zelfstandig, behulpzaam, meegaand.
Valkuilen: Werkt niet graag zelfstandig, komt alleen moeilijk op gang, gaat conflicten
liever uit de weg, is niet zo assertief, geeft niet snel feedback, probeert het iedereen
naar de zin te maken.
Een kenmerkende uitspraak van een groepswerker is: Ik voel spanning in de groep.
Zullen we het er even over hebben?
Specialist( geen denker of doener, daarvan niet opgenomen in de ‘taart’)
Beschrijving/kenmerken: heeft kennis, is goed in het bedenken van oplossingen, kan
goed zijn eigen werk organiseren, doorzetter, een stille eenling, wil graag zelfstandig
werken,
Valkuilen: weinig interesse voor het samenwerken.
Een kenmerkende uitspraak van een specialist is: Wat wil je precies weten?
13
De boven genoemde teamrollen zijn nodig om je inzicht te geven in de sterke en minder sterke
kanten van je groepsgenoten en van jezelf. Als je deze inzichten hebt, kun je ervoor zorgen dat
de samenwerking prettig verloopt. Hiervoor zijn wel samenwerkingsafspraken nodig. Met de
volgende opdracht gaan we daar mee aan de slag.
Opdracht – Tien geboden (30 minuten)
Introductie (2 min.)
Zoals jullie weten gaan jullie de komende maanden samenwerken in kleine groepjes om
bedrijfsbezoekjes te organiseren, gastdocenten uit te nodigen of allerlei andere activiteiten
bedenken en uitvoeren waar jullie als groep behoefte aan hebben. Om ervoor te zorgen dat dit
allemaal prettig verloopt, ga je eerst afspraken met elkaar maken om uiteindelijk de tien
belangrijkste regels vast te stellen.
2-5-2014
Opdracht
De tien geboden
Rollen vormen en rollen verdelen (3 min.)
Vorm groepjes van 4 of 5 deelnemers ( je kunt ook de groepen aanhouden van de vorige
opdracht). Na het vormen van de groepjes is het belangrijk om gegevens uit te wisselen. Denk
hierbij aan e-mailadressen en telefoonnummers. Om de vergaderingen/overlegmomenten met
je groepsgenoten prettig te laten verlopen is het belangrijk om de volgende drie belangrijke
functies onderling te verdelen.
14
5-5-2014
De drie belangrijke taken
• Voorzitter
•Notulist
•Penningmeester
Instructie: Een aantal van deze taken zijn al eerder besproken, maar sta toch kort stil bij wat er
van ze wordt verwacht zodat ze onderling de geschikte persoon hiervoor kunnen kiezen.
Informatie
Voorzitter; opent de vergadering, stelt de agendapunten op en neemt deze door, neemt
de notulen door, zorgt ervoor dat alles soepel verloopt, zorgt ervoor dat iedereen zijn
zegje kan doen, houdt de taak goed voor ogen, neemt de leiding en vat samen.
Notulist; haalt de beste ideeën eruit, zorgt dat de gemaakte afspraken op papier staan
en alle groepsgenoten deze ontvangen.
Penningmeester; zoekt uit hoeveel iets kost, houdt de administratie bij ( bv. bonnetjes).
15
Gegevens groep:
Naam E-mailadres Telefoonnummer Functie
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Tien geboden opstellen (15 min.) + nabespreken (10 minuten)
Vraag alle deelnemers in hun groepjes een eigen tien geboden op te stellen over samenwerken
en deze op een flap te schrijven. Met deze aanpak worden de regels besproken, opgesteld en
kort gepresenteerd naar de groepsgenoten. Zo creëert ieder groep een gemeenschappelijk
vertrekpunt. Vraag door bij onduidelijkheid en geef feedback. Hierna kunnen de groepen de
gemaakte afspraken in onderstaand overzicht opschrijven, wat vervolgens in de K!X-map kan.
16
Tien geboden voor een goede samenwerking
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.
17
Evaluatie (10 minuten)
2-5-2014
Evaluatie
Hoe heb je de training ervaren?
Instructie: Als het goed is heb je voor de training de kaarten ‘prettige gevoelens’ en ‘onprettige
gevoelens’ (Gevoelswereldspel) open op een tafel gelegd. Geef aan dat je het erg belangrijk
vind om terug te krijgen naar hoe de deelnemers de trainingen hebben ervaren. Iedere
deelnemer kiest een kaart met een prettig gevoel erop en/of een kaart met een onprettig gevoel
erop, die aangeven hoe de training is beleefd. Als iedereen weer zit kun je de deelnemers
vragen het kaartje toe te lichten. Je kunt ipv kaarten ook foto's gebruiken. Voor het evalueren
kun je ook gebruik maken van afbeeldingen/foto’s (Water naar de zee dragen).
Top Related