Download - Toekomstbestendig en Energie-neutraal Wonen

Transcript
Page 1: Toekomstbestendig en Energie-neutraal Wonen

Toekomstbestendig en

Energieneutraal

Wonen

PAUL MASSELINK

KNILLIS

KNILLISPOORT

7 OKTOBER 2017

Page 2: Toekomstbestendig en Energie-neutraal Wonen

De mens centraal!!

Page 3: Toekomstbestendig en Energie-neutraal Wonen

Doelstellingen 2050

december 2016 2104

Page 4: Toekomstbestendig en Energie-neutraal Wonen

Woningvoorraad Nederland

bron cbs vijftienhonderzeventig miljard 637,6 mrd hypotheekschuld bron DNB

Periode Aantal WaardeGemiddelde

woningwaarde

2015 7.587.964 1.540.012.000.000 € 206.000

2016 7.664.043 1.569.786.000.000 € 209.000

Page 5: Toekomstbestendig en Energie-neutraal Wonen

33 jaar te gaan

7.665.000 woningen

6.000.000 woningen naar e-neutraal

182.000 woningen per jaar

15.150 per maand

4.045 per week

810 per dag

bron PBL

Page 6: Toekomstbestendig en Energie-neutraal Wonen

Renoveren woningvoorraad

‘s-Hertogenbosch

69.267 woningen

54.028 woningen naar e-neutraal

1.640 woningen per jaar

135 per maand

35 per week

7 per dag

bron Kerncijfers ‘s-Hertogenbosch, stand 1 - 1 - 2016

Page 7: Toekomstbestendig en Energie-neutraal Wonen

Gemiddeld Energiegebruik

Bron: RVO 2016 (Bewerking Nibud, 2016)

*Bij een gemiddeld elektriciteitstarief van 19,73 eurocent per kWh en vastrecht

van € 22,91 per maand (incl. 21% BTW). Inclusief de jaarlijkse belastingteruggave

van € 376,08 (2016). Afgeronde bedragen.

gasverbruik elektriciteitsverbruik

Bron: RVO 2016 (Bewerking Nibud, 2016)

*Bij een gemiddeld gastarief van 66,08 eurocent per m3 en

gemiddeld vastrecht van € 16,20 per maand (incl. 21% BTW). Afgeronde bedragen.

woningtype ~ per jaar Kosten €*

Flat 940 m³ 792

Tussenwoning 1.310 m³ 1056

Hoekwoning 1.580 m³ 1236

2 onder 1 kap 1.870 m³ 1428

Vrijstaand 2.440 m³ 1812

~alle woningen 1.430 m³ 1140

Personen

huishouden~ per jaar Kosten €*

1 1.870 kWh 264

2 2.990 kWh 492

3 3.660 kWh 624

4 4.110 kWh 708

5 4.610 kWh 804

6 4.930 kWh 876

~ huishouden 2.970 kWh 480

Page 8: Toekomstbestendig en Energie-neutraal Wonen

Hoezo; de vervuiler betaalt??2017 0-170.000 171.000 –

1.000.000

1.000.000 –

10.000.000

>10.000.000

REB Aardgas 0,25 0,06 0,02 0,01

ODE Aardgas 0,0159 0,0074 0,0027 0,0013

Belasting REB + ODE 0,2659 0,0674 0,0227 0,0113

BTW 21% 0,0558 0,0141 0,0047 0,0023

Totaal 0,3217 0,0815 0,0274 0,0136

2017 0-10.000 10.000 –

50.000

50.000 –

10.000.000

>10.000.000

particulier

>10.000.000

zakelijk

REB elektriciteit 0,1013 0,0490 0,01305 0,00107 0,00053

ODE elektriciteit 0,0074 0,0123 0,0033 0,000131 0,000131

Belasting REB + ODE 0,1087 0,0613 0,01635 0,001201 0,000661

BTW 21% 0,0228 0,0128 0,00343 0,000252 0,000138

Totaal 0,1315 0,0741 0,01978 0,001453 0,000799

per m3 23,65 x grootverbruiker

per kWh 165 x grootverbruiker

Page 9: Toekomstbestendig en Energie-neutraal Wonen

Jaarlijkse kosten woningverwarming

Verwarmingskosten 7.676.712 woningen Nederland

69.267 woningen ‘s-Hertogenbosch

(gemiddeld €1.140 per jaar)

€ 8.751.451.600

€ 78.964.380

Page 10: Toekomstbestendig en Energie-neutraal Wonen

Bron De Stroomversnelling BZK 2015

Page 11: Toekomstbestendig en Energie-neutraal Wonen
Page 12: Toekomstbestendig en Energie-neutraal Wonen

7000 arbeidsdagenWientjes legde de ernst van de situatie uit. Het waarom van zijn Bouwagenda. “We moeten in de bouw veel grootschaliger werken. Als je 100.000 huizen per jaar wilt isoleren dan kan dat niet anders. We hebben als Nederland het klimaatverdrag van Parijs getekend. Daar kunnen we niet onderuit. In 2050 moet de hele gebouwde omgeving energieneutraal zijn. Dan heb je nog ongeveer 7000 arbeidsdagen. Dat lukt alleen als we zaken echt anders gaan doen.”

Page 13: Toekomstbestendig en Energie-neutraal Wonen
Page 14: Toekomstbestendig en Energie-neutraal Wonen

Stewart Brand

How buildings learn

Page 15: Toekomstbestendig en Energie-neutraal Wonen

Industrieel prefab bouwen

Page 16: Toekomstbestendig en Energie-neutraal Wonen

Isolatiegevels

Page 17: Toekomstbestendig en Energie-neutraal Wonen

Isolatiegevels

Page 18: Toekomstbestendig en Energie-neutraal Wonen

Isolatiegevels

Page 19: Toekomstbestendig en Energie-neutraal Wonen

Isoleren en energie opwekken

Page 20: Toekomstbestendig en Energie-neutraal Wonen

Isoleren en PV dak in een

Melick Groningen

Page 21: Toekomstbestendig en Energie-neutraal Wonen

AEROGELS

dampdoorlatend

waterafstotend

milieuvriendelijk

siliciumdioxide (kwarts)

warmte isolerend

geluid isolerend

flexibel

onbrandbaar

doorzichtig

Page 22: Toekomstbestendig en Energie-neutraal Wonen

Vacuümisolatiepanelen

▪ Pyrogeen kiezelzuur

▪ Stralingsblokkers

▪ Vacuüm getrokken

▪ Lucht- en dampdichte folie

Page 23: Toekomstbestendig en Energie-neutraal Wonen

Industrieel produceren isolatiegevels

prefab

ongeacht gevelindeling

ongeacht afwerkingsmateriaal

ongeacht kleurstelling

nieuwe kozijnen en deuren

3 laags glas

ventilatiesysteem

pv - pvt dak

optioneel uitbouw voor- / achterzijde

Page 24: Toekomstbestendig en Energie-neutraal Wonen
Page 25: Toekomstbestendig en Energie-neutraal Wonen
Page 26: Toekomstbestendig en Energie-neutraal Wonen
Page 27: Toekomstbestendig en Energie-neutraal Wonen
Page 28: Toekomstbestendig en Energie-neutraal Wonen

Industriële Renovatie

Page 29: Toekomstbestendig en Energie-neutraal Wonen
Page 30: Toekomstbestendig en Energie-neutraal Wonen
Page 31: Toekomstbestendig en Energie-neutraal Wonen
Page 32: Toekomstbestendig en Energie-neutraal Wonen

Renoveren

optimaal isoleren

optimaal ventileren

optimaal opwekken

opslag warmte

opslag elektriciteit

alles in één keer goed

combineren van (verregaande) maatregelen

dient comfortwensen van bewoners

én risicobeheersing van financiers / taxateurs vastgoed

Page 33: Toekomstbestendig en Energie-neutraal Wonen

De vijf grootste pensioenfondsen

hebben ruim 1200 miljard euro in kas

Brabant heeft 35 jaar lang een

voorfinanciering

van 1 miljard per jaar nodig

< 3%

Page 34: Toekomstbestendig en Energie-neutraal Wonen

Warmteverliezen ‘doorsnee woning’

Page 35: Toekomstbestendig en Energie-neutraal Wonen

Woonwaarde voor consument??

Comfort!!!

TEMPERATUUR

TOCHTVRIJ

VOCHTVRIJ

SCHIMMELVRIJ

GEZOND WONEN

VEILIG WONEN

RUIMTE

GEMAK

BETAALBAAR

Page 36: Toekomstbestendig en Energie-neutraal Wonen

Home satisfaction drivers

What Europeans perceive to be most important for

their home satisfaction.

All eight drivers have a strong impact on both home

satisfaction and wellbeing.

Perception rankings indicate that people need to

know and experience true benefits

of what is plentiful daylight,

good indoor climate and

adequate moisture levels.

What drives home satisfaction in each country?

Bron European survey healthy homes barometer

Page 37: Toekomstbestendig en Energie-neutraal Wonen

The 5 characteristics of a healthy home

1 Good sleeping conditions

2 Comfortable indoor temperatures

3 Fresh air

4 Satisfactory daylight levels

5 Appropriate humidity levels

Bron European survey healthy

homes barometer

Page 38: Toekomstbestendig en Energie-neutraal Wonen

ISOLEREN dus VENTILEREN

Page 39: Toekomstbestendig en Energie-neutraal Wonen

Ventilatiesystemen

Page 40: Toekomstbestendig en Energie-neutraal Wonen

Blootstelling aan fijnstof binnenshuis

veel groter dan gedacht

Uit onderzoek van TNO blijkt dat bij bakken en braden een enorme hoeveelheid fijnstof vrijkomt.

Soms tientallen keren meer dan de toegestane norm van de Wereldgezondheidsorganisatie, WHO.

Page 41: Toekomstbestendig en Energie-neutraal Wonen

Centrale WTW + decentrale afvoer

bron: Building Science Corporation 2013

Page 42: Toekomstbestendig en Energie-neutraal Wonen

Luchtkwaliteit door Ventilatie

aanvoer en afvoer per vertrek

sensor gestuurd (CO2, °C, RV)

warmteterugwinning

modulerende voorverwarming

modulerende bypass

stil / geluidloos

ontvochtigen / bevochtigen

Page 43: Toekomstbestendig en Energie-neutraal Wonen

Warmtewisselaar

Page 44: Toekomstbestendig en Energie-neutraal Wonen

Filteren van de aangezogen lucht

Page 45: Toekomstbestendig en Energie-neutraal Wonen

Geen allergenen, fijnstof en virussen

Page 46: Toekomstbestendig en Energie-neutraal Wonen

Betere lucht = Betere prestaties

Frauenhofer-Institut für Bauphysik IBP

Page 47: Toekomstbestendig en Energie-neutraal Wonen

Alleen zeer goed voldoet

Harvard School of Public Health

Page 48: Toekomstbestendig en Energie-neutraal Wonen

Hoogst waargenomen verbeteringen

Harvard School of Public Health

Page 49: Toekomstbestendig en Energie-neutraal Wonen

Werkomgeving en productiviteit

Page 50: Toekomstbestendig en Energie-neutraal Wonen

Waar beginnen? Hoe selecteren?

toekomstwaarde woningen

demografische ontwikkelingen

aanwezigheid voorzieningen

bouwperiode en bouwwijze

woonoppervlak

eengezins- / meergezinswoningen

mogelijkheden aanpassingen

Page 51: Toekomstbestendig en Energie-neutraal Wonen

Aantal woningen per bouwperiode

bouwperiode totaal eengezins meergezins

7 641 298 4 927 588 2 713 710

1000 tot 1905 337 767 174 284 163 483

1905 tot 1945 1 122 185 731 607 390578

1945 tot 1965 1 165 961 756 678 409 283

1965 tot 1975 1 304 810 874 073 430 737

1975 tot 1985 1 148 355 800 581 347 774

1985 tot 1995 1 016 491 697 632 318 859

1995 tot 2005 831 875 538 657 293 218

2005 tot 2015 673 016 330 367 342 649

vanaf 2015 40 823 23 697 17 126

Page 52: Toekomstbestendig en Energie-neutraal Wonen

Aantal woningen per woonoppervlak

oppervlakte totaal eengezins meergezins

2-15 m² 10 661 714 9 947

15-50 m² 399 244 27 107 372 137

50-75 m² 1 125 334 170 561 954 773

75-100 m² 1 817 268 929 295 887 973

100-150 m² 2 892 255 2 514 640 377 615

150-250 m² 1 120 990 1 038 745 82 245

250-500 m² 225 219 206 290 18 929

500-10.000 m² 45 632 39 488 6 144

Onbekend 4 695 748 3 947

Page 53: Toekomstbestendig en Energie-neutraal Wonen

comfortabel, zorgeloos, betaalbaar

Lever wat de consument aanspreekt

verpak dat in energie besparing

garandeer daarbij:

kwaliteit

besparingen

financiering

afschrijvingsperiode

Page 54: Toekomstbestendig en Energie-neutraal Wonen

Gemiddeld gebruik per woning

Voor Na >2050

Verwarmingsenergie 18.000 kWh 1.500 kWh < 500 kWh

Gebruiksenergie 3.500 kWh 3.500 kWh 2.000 kWh

21.500 kWh 5.000 kWh 2.500 kWh

~ 90 kWh ~240 m2 PV ~55 m2 PV -

~130 kWh ~165 m2 PV ~38 m2 PV -

~220 kWh - - ~ 10 m2 PV

Page 55: Toekomstbestendig en Energie-neutraal Wonen

ZONNEWARMTE

Page 56: Toekomstbestendig en Energie-neutraal Wonen

AERSPIRE

Page 57: Toekomstbestendig en Energie-neutraal Wonen

Transparante en gekleurde PV

Page 58: Toekomstbestendig en Energie-neutraal Wonen

Zon volgend en zonwering

Page 59: Toekomstbestendig en Energie-neutraal Wonen

PV PVT

Page 60: Toekomstbestendig en Energie-neutraal Wonen

Gelijkstroom netwerken

Geen omzettingsverliezen DC/AC/DC

Moderne machines / apparaten intern al op DC

DC netwerken besparen op materiaal

DC netwerken vergroten de aanstuurbaarheid

Decentrale E-opwekking en opslag is DC

Converteren, inverteren, transformeren

en transporteren belast bestaande netwerken

DC USB wandcontactdoos

Page 61: Toekomstbestendig en Energie-neutraal Wonen

JAARPRODUCTIE IN KWH

14 panelen; 3500 Wp; 3250 kWh; 2015

Page 62: Toekomstbestendig en Energie-neutraal Wonen

Dagverloop bij woning

Page 63: Toekomstbestendig en Energie-neutraal Wonen

Duurzame energie genoeg

Page 64: Toekomstbestendig en Energie-neutraal Wonen

€1.500.000.000.0000

Jaarlijks wereldwijd: 1.500 miljard euro subsidies voor fossiele brandstoffen

Elke Nederlander betaalt jaarlijks €340 voor subsidies aan fossiele brandstoffen

€ 95 voor subsidies voor duurzame energie

bron IMF

Page 65: Toekomstbestendig en Energie-neutraal Wonen

Thuis batterij systemen

Page 66: Toekomstbestendig en Energie-neutraal Wonen

Nilar batterij

nikkel metaal

hydride

Page 67: Toekomstbestendig en Energie-neutraal Wonen

Flow battery

Page 68: Toekomstbestendig en Energie-neutraal Wonen

Flow battery

Page 69: Toekomstbestendig en Energie-neutraal Wonen
Page 70: Toekomstbestendig en Energie-neutraal Wonen

Utility Centers voor collectieve opslag

Page 71: Toekomstbestendig en Energie-neutraal Wonen

Utility Centers

collectieve decentrale opslag

Page 72: Toekomstbestendig en Energie-neutraal Wonen

Batterij systemen

Page 74: Toekomstbestendig en Energie-neutraal Wonen
Page 75: Toekomstbestendig en Energie-neutraal Wonen
Page 76: Toekomstbestendig en Energie-neutraal Wonen

Natriumacetaat

17 m3 ; 2,1-2,5 MWh;

laden ca 7 uur ;

ontladen ca 13 uur

Page 77: Toekomstbestendig en Energie-neutraal Wonen

Waterverbruik

Douchen /wassen 49 %

Toiletspoeling 28 %

Wasmachine 12 %

Keuken 8 %

Schoonmaak / tuin 3 %

Consumptie drinken 1 % 1 %bron Mijn Waterfabriek

Page 78: Toekomstbestendig en Energie-neutraal Wonen

Regenwater

Volume 850 mm/m2

Nederland totaal 35.400.000.000.000 liter/jaar

Bebouwd 8 %

Regenwater bebouwd 2.800.000.000.000 liter/jaar

Page 79: Toekomstbestendig en Energie-neutraal Wonen

Aantrekkelijke woonomgeving

Page 80: Toekomstbestendig en Energie-neutraal Wonen

Aantrekkelijke woonomgeving

Page 81: Toekomstbestendig en Energie-neutraal Wonen

Aantrekkelijke woonomgeving

Page 82: Toekomstbestendig en Energie-neutraal Wonen

Aantrekkelijke woonomgeving

Page 83: Toekomstbestendig en Energie-neutraal Wonen

Aantrekkelijke woonomgeving

Page 84: Toekomstbestendig en Energie-neutraal Wonen

Huidige bouw niet toekomstbestendig

De bouwsector is grootste verbruiker van grondstoffen

De impact op mens en milieu is groot

De vraag naar grondstoffen en vooral bouwmaterialen groeit

Materialen worden schaarser en prijsschommelingen groter

Met de huidige manier van bouwen zijn materialen bij voorbaat ‘verloren’.

Page 85: Toekomstbestendig en Energie-neutraal Wonen

Circulaire verdienmodellen

3 katalyserende factoren in circulaire economie:

ONTWERP VOOR DE TOEKOMST

GEBRUIK (DIGITALE) TECHNOLOGIEËN

WERK SAMEN AAN WAARDECREATIE

Page 86: Toekomstbestendig en Energie-neutraal Wonen

Meer dan recycling

Page 87: Toekomstbestendig en Energie-neutraal Wonen

DUURZAAM

TOEKOMSTBESTENDIG & FOSSIELVRIJ

ENERGETICA

AQUATICA

MATERIALICA

ECOLOGICA

Page 88: Toekomstbestendig en Energie-neutraal Wonen

Conclusie

Om doelen te halen, verplichtingen na te komen en

geldverspilling te voorkomen moet de (rijks-)overheid

bij de aanpak van het fossielvrij en toekomstbestendig

renoveren van de bestaande woningvoorraad de hoogste

kwaliteit eisen voor woning en woonomgeving

de aanpak strategisch aansturen obv bouwjaren,

demografische ontwikkelingen, locatie en aantallen woningen

circulariteit bij bouw en materialen garanderen

en via (instemming met toepassen van nieuwe)

financieringsconstructies gewenste uitvoering zekerstellen