VERKLEURDE VERGRIJZING : TOEKOMSTPERSPECTIEVEN IN DE
OUDERENZORG
GUIDO CUYVERS
Samen zorg dragen voor elkaarBrussel 29 september 2011
Inhoud
1. Het onderzoek van 2001
2. Nieuw onderzoek: stand van zaken
3. De toekomst
1 Het onderzoek van 2001
De achtergrond van allochtone ouderenMigratiegeschiedenisZorgdilemmaTerugkeerdilemma
Gemeenschappelijke kenmerken: lage sociale klasseOnbekendheid met diensten – toegankelijkheidFinanciële drempelsGebrekkige kennis lichaam
Typische problemen van allochtone ouderen TaalCultuur, religie, voeding Belang van de groepVisie over hulpverlening
Toenmalige conclusies
Moeilijkheden volgen uit hun lage sociale positie (zoals bij Vlamingen), daarom:
integraal beleidvertalen van de aanpak in algemene maatregelen (niet in specifieke maatregelen – vb voeding die is afgestemd op de gewoonten van de ouderen)
Ook problemen specifiek voor allochtonen (en niet enkel voor ouderen), daarom:
integrale aanpak en categoriaal waar nodig
Risico van dualisering
2 Nieuw onderzoek : stand van zaken
De inzichten blijven overeind
Vier domeinen in Kwaliteit van LevenLichamelijk welbevinden en gezondheidWoon en leefomgevingSociaal welbevinden participatieMentaal welbevinden
2.1 Lichamelijk welbevinden en gezondheid
Aspecten: uiterlijke verzorging en goede hygiëne plus cultuurgebonden elementen (douches, kroeshaar) – eten (gekoppeld aan religie en cultuur)
Gelijkenissen:moeite met lichamelijke beperkingen en afhankelijkheid van anderener netjes en verzorgd uit te zien de persoonlijke verzorging en hygiëne
Verschillende gezondheidsbelevingIfv migratiegeschiedenis: zwaar werkHeimwee, eenzaamheid Meer chronische aandoeningen (oiv leefstijlfactoren)lage mate van sociaal-culturele integratie meer: suikerziekte en hartaandoeningen dan met een hogere
2.2 Woon en leefomgeving
AspectenWoonsituatie, hygiëne, dagritme, ervaren veiligheid
Veel overeenkomsten
behoefte aan eigen, grote kamer en kans om mensen te ontvangen wens dat de huishoudelijke verzorging gebeurt zoals men dat gewend is wens om het eigen dagritme te kunnen bepalennabijheid van goede buurtvoorzieningen en winkels belangrijk;
2.3 Participatie
Aspectensociale contacten en het ondernemen van activiteiten in gemeenschappelijk verband
Gemeenschappelijk voor steun en gezelschap is contact met de kinderen; instrumentele en emotionele steun
VerschilVoor allochtonen: rol van taal (bv voor contacten met hulpverleners)
2.4 Mentaal welbevinden
Aspecten eigen identiteit, ouder worden, zelfstandigheid en afhankelijkheid, belang van bestaanszekerheid, leren, aandacht van en geluk met de kinderen en overige familie, van betekenis zijn voor anderen, naar buiten gaan, omgaan met emoties, bejegening en religie
Problemen : Gevoelens van eenzaamheid en verveling, onverwerkte gebeurtenissen uit het verleden, verbroken of verstoord contact met kinderen of heimwee maken de kwaliteit van leven minder
Factoren die positief bijdragen hebben van bestaanszekerheid, aandacht van kinderen en familie of van betekenis zijn voor anderen
Gemeenschappelijkingrijpende gebeurtenissen, zoals overlijden van partner of kinderen, en eenzaamheid de kwaliteit van leven mede bepalen.blijven “leren
2.5 Besluiten
Beschermende factorenEen bovenmodaal inkomen, deelname aan het arbeidsproces, een netwerk van sociale contacten, een redelijke tot goede taalbeheersing, een redelijke gezondheid en een actief sociaal leven bevorderend zijn voor een staat van wel-zijn en wel-bevinden
Door sociale participatie sociale uitsluiting voorkomen.
Verschillen tussen migrantengroepen onderling
Er gebeurt veel door vele partijen maar geen continuïteit en samenhang
Succesvolle voorbeelden: kenmerkenProjecten, worden in samenwerking met andere partijen ontwikkeld en uitgevoerdDe vraag komt vanuit de doelgroep en aanbod wordt niet van buitenaf opgelegdActiviteiten zijn kleinschalig
3 De toekomst Beleid
Om diversiteit goed en realistisch aan bod te brengen is beleid nodig (zowel overheid als instellingen en organisaties)Vaardigheid om etnische diversiteit goed te hanteren komt ook de diversiteit binnen de Vlaamse ouderen goed te hanterenToegankelijkheid van de organisaties en instellingen vergroten
Relationele praktijken
Informatie volstaat niet; goede zorg op maat start met goede dialoog met alle partners Cliënten moeten van bij begin weten wat ze kunnen verwachtenBaseren op regels die gelden voor iedereen (vb voor iedere aangepaste voeding)Diversiteit door samenwerking van instellingen met integratiecentra en met de zelforganisaties en de eigen vertrouwenspersonen
En er is een paradigmashift nodig !
Een nieuwe benadering
Tot nog toe: deficit model - hier staat de “waarderende benadering” tegenover
Waarderend omgaan met allochtone ouderen: niet de focus op de problemen maar op de krachten.
Kapitaal (psychologisch en sociaal)Ervaringskennis (vanuit een insiderperspectief)
Ander soort van onderzoek nodig
Empowerment
Versterken van gevoel van controle (intrapersoonlijk), Kritisch bewustzijn in relaties (interpersoonlijk) en Stimuleren van participatie (gedrag).
Voorwaarde: veerkracht
“No problem can be solved from the same level of consciousness that created it. We must learn to see the world anew.”
Albert Einstein
Top Related