Grafische vormgeving I Illustratie I Webdesign
portfolio I Roel Thoné
31
1 onTWeRp logo’s, huisstijlen & websites
41
opdracht: Huisstijl Klant: Kathinka bvba techniek: Illustrator
b r e w e r s , p r o c e s s e n g i n e e r s & c o n s u l t a n t s
ENGINEERINGb r e w e r s , p r o c e s s e n g i n e e r s & c o n s u l t a n t s
ENGINEERING
b r e w e r s , p r o c e s s e n g i n e e r s & c o n s u l t a n t s
ENGINEERINGb r e w e r s , p r o c e s s e n g i n e e r s & c o n s u l t a n t s
ENGINEERINGG
edru
kt o
p kr
ingl
oop
pap
ier
[ a ] Van Luppenstraat 10, 2018 Antwerpen, België [ t ] +32(0)473 581 950 [ f ] +32(0)3 230 31 08 [ w ] www.kathinka.be
Project .................................................................................... DAte ........................................................................................................ By ..........................................................................................
SuBject ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
b r e w e r s , p r o c e s s e n g i n e e r s & c o n s u l t a n t s
ENGINEERINGb r e w e r s , p r o c e s s e n g i n e e r s & c o n s u l t a n t s
ENGINEERING
b r e w e r s , p r o c e s s e n g i n e e r s & c o n s u l t a n t s
+ASSOCIATESb r e w e r s , p r o c e s s e n g i n e e r s & c o n s u l t a n t s
+ASSOCIATES
b r e w e r s , p r o c e s s e n g i n e e r s & c o n s u l t a n t s
TRADINGb r e w e r s , p r o c e s s e n g i n e e r s & c o n s u l t a n t s
TRADING
b r e w e r s , p r o c e s s e n g i n e e r s & c o n s u l t a n t s
L IVEb r e w e r s , p r o c e s s e n g i n e e r s & c o n s u l t a n t s
L IVE
Floris Delée [ t ] +32(0)473 581 950 [ m ] +1 (970) 215 0061 [ f ] +32(0)3 230 31 08 [ e ] [email protected] [ w ] www.kathinka.be
Van Luppenstraat 10, 2018 Antwerpen, België
b r e w e r s , p r o c e s s e n g i n e e r s & c o n s u l t a n t s
ENGINEERINGb r e w e r s , p r o c e s s e n g i n e e r s & c o n s u l t a n t s
ENGINEERING
b r e w e r s , p r o c e s s e n g i n e e r s & c o n s u l t a n t s
+ASSOCIATESb r e w e r s , p r o c e s s e n g i n e e r s & c o n s u l t a n t s
+ASSOCIATES
b r e w e r s , p r o c e s s e n g i n e e r s & c o n s u l t a n t s
TRADINGb r e w e r s , p r o c e s s e n g i n e e r s & c o n s u l t a n t s
TRADING
b r e w e r s , p r o c e s s e n g i n e e r s & c o n s u l t a n t s
L IVEb r e w e r s , p r o c e s s e n g i n e e r s & c o n s u l t a n t s
L IVE
b r e w e r s , p r o c e s s e n g i n e e r s & c o n s u l t a n t s
ENGINEERINGb r e w e r s , p r o c e s s e n g i n e e r s & c o n s u l t a n t s
ENGINEERING
b r e w e r s , p r o c e s s e n g i n e e r s & c o n s u l t a n t s
+ASSOCIATESb r e w e r s , p r o c e s s e n g i n e e r s & c o n s u l t a n t s
+ASSOCIATES
b r e w e r s , p r o c e s s e n g i n e e r s & c o n s u l t a n t s
TRADINGb r e w e r s , p r o c e s s e n g i n e e r s & c o n s u l t a n t s
TRADING
b r e w e r s , p r o c e s s e n g i n e e r s & c o n s u l t a n t s
L IVEb r e w e r s , p r o c e s s e n g i n e e r s & c o n s u l t a n t s
L IVE
b r e w e r s , p r o c e s s e n g i n e e r s & c o n s u l t a n t s
DIALb r e w e r s , p r o c e s s e n g i n e e r s & c o n s u l t a n t s
DIAL
b r e w e r s , p r o c e s s e n g i n e e r s & c o n s u l t a n t s
DOWNLOADSb r e w e r s , p r o c e s s e n g i n e e r s & c o n s u l t a n t s
DIAL
Pantone 5415 C
Pantone 131 C
Pantone 1805 C
Pantone 582 C
b r e w e r s , p r o c e s s e n g i n e e r s & c o n s u l t a n t s
ENGINEERINGb r e w e r s , p r o c e s s e n g i n e e r s & c o n s u l t a n t s
ENGINEERING
b r e w e r s , p r o c e s s e n g i n e e r s & c o n s u l t a n t s
+ASSOCIATESb r e w e r s , p r o c e s s e n g i n e e r s & c o n s u l t a n t s
+ASSOCIATES
b r e w e r s , p r o c e s s e n g i n e e r s & c o n s u l t a n t s
TRADINGb r e w e r s , p r o c e s s e n g i n e e r s & c o n s u l t a n t s
TRADING
b r e w e r s , p r o c e s s e n g i n e e r s & c o n s u l t a n t s
L IVEb r e w e r s , p r o c e s s e n g i n e e r s & c o n s u l t a n t s
L IVE
b r e w e r s , p r o c e s s e n g i n e e r s & c o n s u l t a n t s
DIALb r e w e r s , p r o c e s s e n g i n e e r s & c o n s u l t a n t s
DIAL
b r e w e r s , p r o c e s s e n g i n e e r s & c o n s u l t a n t s
DOWNLOADSb r e w e r s , p r o c e s s e n g i n e e r s & c o n s u l t a n t s
DIAL
Pantone 5415 C
Pantone 131 C
Pantone 1805 C
Pantone 582 C
b r e w e r s , p r o c e s s e n g i n e e r s & c o n s u l t a n t s
ENGINEERINGb r e w e r s , p r o c e s s e n g i n e e r s & c o n s u l t a n t s
ENGINEERING
b r e w e r s , p r o c e s s e n g i n e e r s & c o n s u l t a n t s
+ASSOCIATESb r e w e r s , p r o c e s s e n g i n e e r s & c o n s u l t a n t s
+ASSOCIATES
b r e w e r s , p r o c e s s e n g i n e e r s & c o n s u l t a n t s
TRADINGb r e w e r s , p r o c e s s e n g i n e e r s & c o n s u l t a n t s
TRADING
b r e w e r s , p r o c e s s e n g i n e e r s & c o n s u l t a n t s
L IVEb r e w e r s , p r o c e s s e n g i n e e r s & c o n s u l t a n t s
L IVE
b r e w e r s , p r o c e s s e n g i n e e r s & c o n s u l t a n t s
DIALb r e w e r s , p r o c e s s e n g i n e e r s & c o n s u l t a n t s
DIAL
b r e w e r s , p r o c e s s e n g i n e e r s & c o n s u l t a n t s
DOWNLOADSb r e w e r s , p r o c e s s e n g i n e e r s & c o n s u l t a n t s
DIAL
Pantone 5415 C
Pantone 131 C
Pantone 1805 C
Pantone 582 C
51
opdracht: Huisstijl Klant: 1earth bvba techniek: Illustrator
We only have ...Communicatie en vorming over natuur & milieu
1Earth bvba
Parkbosstraat 10, 3001 HeverleeTel. 016 40 47 80GSM 0486 539 569Fax 016 40 96 [email protected] BE 859 871 841KBC 734-0085271-17
1Earth bvba
ir. Marc De Coster Zaakvoerder
Communicatie en vorming over natuur & milieu
We only have ...
Parkbosstraat 10 3001 HeverleeTel. 016 40 47 80GSM 0486 539 569Fax 016 40 96 [email protected] BE 859 871 841KBC 734-0085271-17
1Earth bvba
ir. Marc De Coster Zaakvoerder
61
opdracht: webdesign Klant: Multiplicom
Multiplicom
Ready-to-run amplficiation
High throughput
Convenient & compatible workflow
Ready-to-use kit
Matching standards
Homopolymer stretches
Simplicity
Leveraging NGS capacity
Identical protocols
Standard PCR
Optimized for 454
Compatible PGM, MiSeq, ...
MASTRTM assaysincreasing output and reducing workload
7
opdracht: webdesign Klant: 2015 de tijd loopt
81
opdracht: Huisstijl Klant: texmex bvba techniek: Illustrator / photoshop
Toekomststraat 95, 040 Sint-Amandsberg I gsm 0485 86 22 17 I [email protected] I www.texmex.be BTW BE 0462.281.313 I RPR Gent I fortis: 001-3141267-95
91
opdracht: Huisstijl Klant: eclips projects techniek: Illustrator
PROJECTTAP I J T EN RAAMDECORAT IE
KAREN CEULEMANSPROJECTMAN AGERNIEUWE VES T 529000 GENTT 09 320 56 67WWW.ECL I PS .BEINFO@ECL I PS .BEBT W 03571191 -123
NIEUWE VEST 52 • 9000 GENT • T 09 320 56 67 • WWW.ECLIPS.BE • [email protected] • BT W 03571191-123
PROJECTTAP I J T EN RAAMDECORAT IE
101
opdracht: webdesign Klanten: FoS / De natuurvrienden / Imane vzw
111
opdracht: webdesign Klant: Wereldmediatheek / 11.11.11
121
opdracht: logo’s Klanten: UnIZo / texmex bvba / Koning Boudewijn Stichting / eclips projects / Kathinka bvba / Imane vzw techniek: diverse
gesprekken over AgrArIsCH nATUUrBeHeer
Boerenmetnatuur
Ondersteunt plattelandswinkels in Vlaams-Brabant
b r e w e r s , p r o c e s s e n g i n e e r s & c o n s u l t a n t s
ENGINEERINGb r e w e r s , p r o c e s s e n g i n e e r s & c o n s u l t a n t s
ENGINEERING
b r e w e r s , p r o c e s s e n g i n e e r s & c o n s u l t a n t s
+ASSOCIATESb r e w e r s , p r o c e s s e n g i n e e r s & c o n s u l t a n t s
+ASSOCIATES
b r e w e r s , p r o c e s s e n g i n e e r s & c o n s u l t a n t s
TRADINGb r e w e r s , p r o c e s s e n g i n e e r s & c o n s u l t a n t s
TRADING
b r e w e r s , p r o c e s s e n g i n e e r s & c o n s u l t a n t s
L IVEb r e w e r s , p r o c e s s e n g i n e e r s & c o n s u l t a n t s
L IVE
131
opdracht: logo’s Klanten: UnIZo / VUB dienst ApnA / 1earth bvba / eclips projects / Regionaal Landschap Dijleland vzw techniek: diverse
We only have ...
2000
2005
2010
2015
IT’S GETTING HOT!
MDGSPOT.BEMillenniumdoelen anders belicht
VZW
REGIONAAL LANDSCHAP
141
opdracht: pictogrammenreeks Klant: CVn techniek: Illustrator
152
2 layout BRoCHUReS, FoLDeRS & MAGAZIneS
162
opdracht: Landschapskrant Klant: Regionaal Landschap Dijleland vzw
Landschapskrant dijLeLandD i j l e l a n d
REG
ION
AAL LAND
SCH
AP
VZW
© v
ilda
pho
to
Regionaal Landschap Dijleland vzw bevordert het streekeigen karakter van onze regio en ondersteunt de zorg voor natuur en landschap. Met stimulansen voor natuureducatie en recreatief medegebruik, willen we bewoners en bezoekers onze streek laten ontdekken en beleven.
Regionaal Landschap Dijleland vzw is actief in Bertem, Bierbeek, Herent, Huldenberg, Kampenhout, Kortenberg, Leuven, Oud-Heverlee, Overijse en Tervuren.
Regionaal Landschap Dijleland vzwis erkend door de Vlaamse regering en krijgt financiële ondersteuning van de Vlaamse overheid (Agentschap voor Natuur en Bos, Agentschap RO-Vlaanderen), de provincie Vlaams-Brabant en de tien leden-gemeenten.
Bij onze organisatie zijn verder betrokken:• Natuur-enmilieuverenigingen: De Vrienden van Heverleebos en
Meerdaalwoud, Natuurpunt, Milieuraad Huldenberg, Werkgroep Leefmilieu en Zomerfeest Oud-Heverlee
• BelgischeBoerenbond• IGOLeuven• WildbeheereenheidTussenVaarten
Molenbeek Wildbeheereenheid Bertembos Wildbeheereenheid Meerdaal Wildbeheereenheid Honsem WildbeheereenheidTussenVoerenIJse• PasarLeuven• ToerismeVlaams-Brabant
We krijgen ook advies van de milieuambtenaren van de betrokken gemeenten, de afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling, de afdeling Land en Bodembescherming, Ondergrond, Natuurlijke Rijkdommen, het Agentschap voor Natuur en Bos, het Agentschap RO-Vlaanderen, de VMM - afdeling Water, de Vlaamse Landmaatschappij, de Vlaamse Maatschappij voor Watervoorziening en Toerisme Vlaanderen.
Speur mee!
Paddenstoelen- en holle wegen wandeling Zondag 26 oktober 2008, om 14 u in Loonbeek (Huldenberg)In de herfst zorgen val-lende bladeren en padden-stoelen voor een kleuren-spektakel in het bos. Maar niet alleen in bossen kan je paddenstoelen vinden. In Vlaanderen alleen al zijn meer dan 4000 soor-ten gekend en er worden elk jaar nog nieuwe ontdek-kingen gedaan. Er zijn dus overal en altijd wel padden-stoelen te vinden!
tijdens deze wandeling speuren we samen met een echte kenner naar paddenstoelen in holle wegen, weg-bermen, tuinen, weiland en bos. iedereen, jong en oud, is van harte welkom! Voor de allerjongsten is er een speciale kinderwandeling. Kom dus mee op ontdekking! achteraf genieten we van een lekkere afsluiter. Wat dacht u bijvoorbeeld van een paddenstoelenbiertje?
Verder in deze krant:
Nieuwe wandelbrochure Oproep ‘Breedsmoel zoekt poel’ Nieuwe beheerovereenkomsten Projecten in de kijker Cursus Hoogstamboomgaarden Fietsen van knooppunt naar knooppunt Een wandelnetwerk in het Dijleland Wedstrijd
deze landschapskrant wordt gedrukt met financiële steun van de provincie vlaams-Brabant en verspreid met de steun van de gemeenten Bertem, Bierbeek, herent, huldenberg, Kampenhout, Kortenberg, leuven, oud-heverlee, overijse en tervuren.
Plaats en uur van afspraak
Zaal Vandervorst, Jan Van der Vorstlaan 73, 3040 Loonbeek.De wandeling start om 14u en duurt ongeveer 2 uur (3,5 km).Deelnemen is gratis! Gelieve wel vooraf in te schrijven bij Regionaal Landschap Dijleland vzw: 016/40 85 58 of [email protected].
tijdens deze namiddag stellen we ook graag onze nieuwste wandelbrochure ‘langs holle wegen in huldenberg’ aan u voor (zie verder in deze krant). de paddenstoelenwandeling van 26 oktober doet een stukje van één van de beschreven routes aan. hopelijk doet dat u zin krijgen om ook de rest van de routes te verkennen!
i.s.m.Natuurpunt vzw.
Regionaal Landschap Dijleland vzw
Jaargang 10 nummer 2 oKtoBer 2008
extra bijlage met de winnende foto's
en gedichten van de wedstrijd inspirerend
dijleland
Projecten in de kijker
Voor wie fruit wil oogSten uit eigen tuin
cursus hoogstamboomgaardenZaterdag 22 november te KortenbergZie jij jezelf ook al, zittend onder de brede kruin van een oude fruitboom, met een sappig appeltje in de hand? Of kersen plukkend met de kinderen om dan het jaarrond te smullen van zelfgemaakte confituur?
misschien ben je nu al de gelukkige bezitter van een mooie hoogstam-boomgaard. of wil je enkele nieuwe hoogstamfruitbomen planten om later lekker fruit te kunnen oogsten uit de eigen tuin? dan zit je waar-schijnlijk wel met enkele vragen over de juiste aanpak om er mooie, gezon-de bomen van te maken.daar wil deze cursus je bij helpen! tijdens één zaterdag geven we je een brede basis aan informatie mee. een halve dag krijg je theorie over aan-plant, onderhoud, snoei, oude fruit-rassen enzovoort. in de praktijkles, ook een halve dag, leer je de basis-kneepjes voor het snoeien van jonge fruitbomen.
oeverversteviging aan de robianovijvers in tervuren
de bovenloop van de voer in tervuren is een landschappelijk en ecologisch waardevol valleigebied tussen het Zoniënwoud en het park van tervuren. in deze vallei lig-gen – langs de hertenbergstraat in tervuren - drie vijvers. Ze liggen in het beschermd dorpsgezicht waartoe ook het kasteel de robiano behoort. de oeverversteviging van de vijvers dateerde van heel wat jaren terug en was dringend aan herstelling toe om verdere afkalving te voorkomen.
de cursuscode rld-08-hoBo. pas na betaling wordt je inschrijving geregis-treerd. Wie ingeschreven is, krijgt van inverde een mail of brief ter bevesti-ging. ten laatste 2 weken voor de cur-sus krijgen de deelnemers een brief met alle praktische informatie.Bij de inschrijvingen wordt voor-rang gegeven aan inwoners van het regionaal landschap dijleland. vanaf 1 november staan de inschrijvingen open voor iedereen. geïnteresseerden van buiten het regionaal landschap
dijleland kunnen zich vóór 1 novem-ber wel al inschrijven op een wacht-lijst, zij krijgen na 1 november de bevestiging van hun inschrijving.
Deze cursus is een initiatief van Regionaal Landschap Dijleland vzw i.s.m. de Nationale Boomgaardenstichting vzw en Inverde vzw.
•Wanneer? Zaterdag 22 novem-ber 2008, van 9u tot 16u.
•Waar?OntmoetingscentrumDeZolder in Erps-Kwerps (Kortenberg)
•Kostprijs? 9 euro•Meerinfo? Inverde vzw:
02/657.93.64 of [email protected].
vooraf inschrijven is noodzakelijk. dit kan bij voorkeur via de website www.inverde.be (doorklikken naar cursusaanbod, open aanbod) of door te bellen naar inverde (02/657.93.64) én door 9 euro over te schrijven op rekeningnummer 433-4165781-44 van inverde vzw, met vermelding van
een opknapbeurt voor de pastorietuin van bertem
nieuw project ‘het groene bekken van de weesbeek’
de pastorietuin – gelegen langs de vossenstraat in Bertem – is vanuit cul-tuurhistorisch en tuinarchitecturaal oogpunt een waardevolle site. Ze werd in 1993 als dorpsgezicht beschermd. de pastorie, het wagenhuis, het poort-gebouw, de ommuring, de omgrach-ting en de toegangsbrug werden bij-komend als monument beschermd in datzelfde jaar. de voorbije jaren werden reeds zware inspanningen geleverd om de verwaarloosde site terug op te waar-deren. naast de restauratie door de gemeente van de pastorie zelf – die momenteel in zijn eindfase zit – werden in de omliggende tuin heel wat werken uitgevoerd: monumentale bomen wer-den vrijgesteld door het kappen van boomopslag, een mooie kringlooptuin werd ingericht, een hoogstamboom-gaard werd aangeplant, etc.
in juni van dit jaar werd door regionaal landschap dijleland vzw een nieuwe wandelbrug over de ringgracht gelegd. de oude betonnen brug, die vanuit esthetische en veiligheidsoverwegin-gen niet meer aan de huidige normen voldeed, werd volledig vervangen door
dit nieuwe project is een samenwerking van de gemeenten herent, Kampenhout en Kortenberg, de vlaamse landmaatschappij en regionaal landschap dijleland vzw.met dit project willen we het stroomgebied van de molenbeek en Weesbeek beter inrichten met het oog op verschillende functies zoals bos, water, wonen, natuur, landbouw en landschap.
vanaf september zal een voltijdse medewerker zich drie jaar lang kunnen bezighouden met:• Bosuitbreidingenbosverbinding• Versterken van de natuurlijke structuur en het
inrichten van natuurverbindingsgebieden• Bescherming en ontwikkeling van de beekval-
leien door een geïntegreerde aanpak van het waterbeheer
• Opstart van een grondenbank om grondruilmogelijk te maken
het project is erkend als ‘strategisch project’ ter uitvoering van het ruimtelijk Structuurplan vlaanderen. in het project wordt de afbakening van de agrarische en natuurlijke structuur dan ook mee opgevolgd en ondersteund.
een houten brug met metalen leunin-gen. op de planning voor de toekomst staan nog twee grote werken, namelijk de ruiming van de ringgracht en het plaatsen van een tweede, grotere brug (voor voertuigen).
Dit project wordt uitgevoerd i.s.m. de kerkraad Sint-Pieter, de gemeen-te Bertem en de Vlaamse overheid (OnroerendErfgoed).
regionaal landschap dijleland vzw herstelde de oevers van de twee meest zuidelijk gelegen vijvers. langs de zijde van de voer en de pastoorstraat werd de bestaande oeververdediging vervangen door een stevige oever-constructie die gebruiksvriendelijk is voor wandelaars en vissers. aan de zijde van de hertenbergstraat wer-den de oevers op een natuurvriende-lijke manier hersteld: hier werd een vooroever met erosiewerende kokos-rollen, houten palen en inheemse oeverplanten aangebracht. langs de Bergestraat werd de oever onge-moeid gelaten. ook werden de twee monniken – dit zijn sluisjes om het waterpeil te regelen – hersteld.
Deze werken werden uitgevoerd met de financiële steun van de gemeenteTervurenendeVlaamseoverheid(OnroerendErfgoedenAgentschap voor Natuur en Bos).
Voor meer informatie over bovenstaande projecten kan u terecht bij Koen Berwaerts, 016/40.85.58, [email protected]
Hup met de beentjeS!
langs holle wegen in huldenbergNieuwe wandelbrochure
Beide wandelingen zijn lusvormig en starten in de dorpskern. over onver-harde veld- en voetwegen leiden ze je door pittoreske holle wegen en afwisselende landschappen.de routes zijn niet bewegwijzerd, maar met de brochure in de hand is verkeerd lopen uitgesloten. een dui-delijke routebeschrijving en gedetail-leerde kaarten wijzen je zonder pro-blemen de weg.
Wil je wat bijleren over holle wegen, dan moet je zeker de eerste bladzij-den van de brochure lezen. Je vindt er vlot leesbare informatie over het ontstaan van deze kleine landschaps-elementen, hun natuur- en cultuurhis-torische waarde enzovoort.deze wandelbrochure is vanaf 26 oktober te koop bij regionaal landschap dijleland vzw en de gemeente huldenberg voor 1,70 €
(2,30 € inclusief verzending).Je kan ze afhalen op ons secretariaat, naamsesteenweg 573 in heverlee, of bestellen door 2,30 € over te schrijven op rekeningnummer 001-3135203-45 van rld vzw met vermelding ‘holle wegen huldenberg’. de brochure wordt dan opgestuurd per post.
U kan ze uiteraard ook in pre-mière verkrijgen tijdens onze wandelnamiddag op zondag 26 oktober te Loonbeek (zie voor-pagina). Wees erbij!
de andere brochures die reeds verschenen in deze reeks zijn:• LangshollewegeninOverijse• LangshollewegeninTervurenen
Bertem
Voor landbouwerS
nieuwe beheer-oVereenkomstenBedrijfsplanner Hans Roosen aan het woord…
oproep!
' breedsmoel zoekt Poel'
Regionaal Landschap Dijleland vzw stelt u met trots haar nieuwste wandelbrochure voor. Deze derde brochure uit de reeks 'Langs holle wegen in…' heeft opnieuw twee prachtige wandelingen voor je in petto! Dit keer gaan we op stap in Huldenberg en haar deelgemeente Loonbeek. Je kan kiezen voor een route van 7 of 11 km. Deze laatste kan ingekort worden tot 6,5 km.
in vlaanderen zijn poelen en kleine vijvers de belangrijkste voortplantingsplaatsen voor amfibieën. elk voorjaar trekken onze kikkers, padden en salamander naar de waterplas - als het even kan naar die waar ze zelf het levenslicht zagen - om er voor nieuwe nakomelingen te zorgen. maar helaas gaat het niet goed met de amfi-bieën. en dat probleem stelt men overal ter wereld vast. er zijn meerdere oor-zaken voor de achteruitgang, maar het verdwijnen van geschikte voortplantings-plaatsen is één van de belangrijkste. daar wil regionaal landschap dijleland vzw wat aan doen. en jij kan ons daarbij hel-pen! We lanceren daarom de oproep: ‘breedsmoel zoekt poel’.
doel van deze actie? de aanleg van nieuwe poelen of het herstellen van oude, verlande poelen. en waarom zou dat niet kunnen in jouw tuin, weiland of bos? Je helpt er niet alleen de natuur mee vooruit, ook zelf heb je er baat bij. Want al na een jaartje geniet je van op de eerste rij van het bruisende leven aan de waterkant! denk je de gelukkige bezitter te zijn van een geschikte locatie? neem dan snel contact op met Joeri Steeno, projectmedewerker van regionaal landschap dijleland vzw: [email protected] of 016/40 85 58.hij bekijkt eerst en vooral of de locatie geschikt is (is de waterstand bv. voldoende hoog?). Zo ja, dan maakt hij een plan op voor de aanleg, vraagt de bouwvergunning aan en zet een aannemer aan het werk. Zelf betaal je slechts een klein deel van de aanleg-kosten, dit dankzij de financiële steun die het project krijgt van de provincie vlaams-Brabant en de vlaamse overheid, afdeling onroerend erfgoed.
Steeds meer landbouwers sluiten met de Vlaamse Land-maatschappij een beheerovereenkomst af. Dit doen zij om de strijd tegen erosie aan te binden, kwetsbare heggen, houtkanten en poelen in het landschap te beschermen, om de waterkwaliteit te verbeteren of om kwetsbare diersoorten te beschermen.
in ruil voor de genomen maatregelen ontvangt de landbouwer een vergoe-ding. het resultaat van deze optel-som is voor het milieu, de natuur en het landschap een schitterende zaak. dit jaar zijn er een aantal wijzigingen gebeurd in de wetgeving. We vroegen bedrijfsplanner hans roosen om een woordje uitleg:“heel wat pakketten, zoals voor per-ceelsrandenbeheer en de aanleg van grasbufferstroken voor erosiebestrij-ding, bleven grotendeels ongewijzigd. interessant is dat de vergoedingen voor het onderhoud en de aanleg van heg-gen, houtkanten en poelen gevoelig werden verhoogd. Bovendien kan je nu ook een beheerovereenkomst aan-vragen voor de aanleg en het onder-houd van hagen. helemaal nieuw zijn de maatregelen voor akkervogels. de typische akkervogels, zoals veldleeu-werik, geelgors, grauwe gors en gele kwikstaart, kenden de laatste decennia in vlaanderen een sterke achteruit-gang. om deze vogels opnieuw een kans te geven op ons platteland, zijn er nu pakketten uitgewerkt om de vogels
te voorzien van een betere nest- en schuilgelegenheid en een hoger voed-selaanbod.”Wil je als landbouwer graag meer infor-matie over de beheerovereenkom-sten? aarzel dan niet en neem contact op met hans roosen, bedrijfsplanner bij de vlaamse landmaatschappij voor de regio dijleland. hij bekijkt dan samen met jou wat de mogelijkheden zijn voor beheerovereenkomsten op je bedrijf. gratis en vrijblijvend.
Hans Roosen, tel.: 0499/99 43 33 of 016/31 17 37
© r
lnh
vZW
bestaat 10 jaar!bestaat 10 jaar!feestjaar 2008Regionaal Landschap Dijleland vzw
winnaar in de categorie fotografie t/m 17 jaar:
laurenzo creten met “zicht op korbeek-lo”
Wint een ballonvaart + Fortis-sporttas
we vermelden hier graag de sponsors die onze feestactiviteiten
ondersteund hebben!
Ballonvaarder Patrick Vanassche
3e prijs in de categorie fotografie + 18 jaar: joris menten met “rode beuken” Wint een cadeaucheque van fotolabo Bert Verlinden t.w.v. 30 €
nachtmerrie van het dijleland
Wanneer de eeuwen zullen verjaren,indien de aarde nog bestaat,niet is weggeveegd door vervuiling en haatzullen onze nazaten verklaren:“de natuur is om zeep, vernietigd, vergast,hadden we maar beter opgepast...”
Waar zijn de lommerrijke dreven,de bloesems in de hoogstamboomgaarden,de groene weides met de stoere trekpaarden?Waar zijn de vruchtbare akkers gebleven?We zijn allen verdwaald, onzeker en onvast,hadden we maar beter opgepast...
geen witloof meer in Kampenhout,geen kikkers, salamanders of padden,hetgeen onze poelen in overvloed hadden.geen steile valleiflanken, badend in goud.We drijven als zeilboten zonder mast,hadden we maar beter opgepast...
in overijse, tervuren, Bierbeek of huldenberg:geen beboste heuvelruggen meer te zien,zijn ze in rook opgegaan misschien?mensen zeiden: ” ‘t is allemaal niet zo erg”.politiekers vonden natuurgebieden maar een last.hadden we maar beter opgepast...
‘t Zoet Water met zijn vijvers en poelen,het zachtgolvend Brabants plateau,de Koningsbergroute, Keizerkarelroute en zo,de dijle en lane die onze gronden bespoelen:overal waren wij een goed ontvangen gast,hadden we maar beter opgepast...
neen, dit was maar een nare droom,elke mens heeft zijn visioen,ieder moet het zijne doen,al zeg je enkel: “ik plant een boom”.Wees met de natuur begaan,en het dijleland zal altijd bestaan !
2e prijs in de categorie gedichten + 18 jaar: lieve ericxWint een cadeaucheque van Fnac t.w.v. 50 €
FotolaBo bert Verlinden
een uitgave van regionaal landschap dijleland vzw, naamsesteenweg 573, 3001 heverlee, tel. en fax 016 40 85 58, e-mail: [email protected]
3e prijs in de categorie gedichten + 18 jaar: guy kayensWint een cadeaucheque van Fnac t.w.v. 30 €
waar de hemel de aarde kust
heuvels, dalen, met bossen, velden en bekendoorrijgen het veie Brabantse dijleland.nergens gaf me de aarde lieflijker tekendan hier in ’t vertrouwde schoon van mijn eigen kant.
ga ‘k door dit landschap wandelenzal ik eerbiedig handelen.‘k vind hier diepe en stille rustwaar de hemel de aarde kust.
Zie ik statige beuken, stevige eikenof zeeën van blonde, golvende korenpracht,zwelgt mijn hart in ’t genot van dit te bekijken.dit land als het mijne kennen geeft fierheid kracht.
Kijk, hoe de eenden spetteren,hoor, hoe de vogels schetteren,elk naar eigen natuur en lustwaar de hemel de aarde kust.
’t dijleland, waar ik zalig dagen kom tappenverwent mij met holle wegen, met bos en poel,‘k hoef geen verre vakanties ; hier wil ik stappen,want elders verdringt het heimwee mijn goed gevoel.
‘k laat mij hier overdonderendoor de getoonde wonderen.van ’t geluk word ik mij bewustwaar de hemel de aarde kust
bestaat 10 jaar!bestaat 10 jaar!feestjaar 2008Regionaal Landschap Dijleland vzw
foto- en gedicHtenwedStrijd
insPirerend dijlelandEn de winnaars zijn…
10 bomen voor 10 jaar regionaal landschap dijleland vzw
Om het Dijleland letterlijk en figuurlijk in de kijker te zetten, organiseerde Regionaal Landschap Dijleland vzw de foto- en gedichtenwedstrijd ‘Inspirerend Dijleland’. Tot 1 mei 2008 kon je digitale foto’s of een gedicht over het Dijleland insturen. De winnaars werden bekendgemaakt tijdens de Dijlelanddag op 8 juni in Overijse. De beste inzendingen werden hier ook tentoongesteld. We ontvingen in totaal 16 gedichten en 104 foto’s. En de winnaars zijn…
hoe kunnen we het feestjaar beter afsluiten dan met een groene actie, die een blijvende herinnering schept? daarom planten we in elke gemeente van ons werkingsgebied, met financiële steun van de provincie vlaams-Brabant, dit najaar een mooie boom aan! 10 bomen dus, in 10 gemeenten, voor 10 jaar regionaal landschap dijleland vzw. deze markante
bomen zijn niet enkel een blijvende herinnering, ze symboliseren ook de goede samenwerking tussen de verschillende besturen (gemeenten, provincie, gewest en verenigingen) en het regionaal landschap. het einde van het feestjaar betekent uiteraard geen eindpunt voor regionaal landschap dijleland vzw. Wij kijken al volop vooruit naar de volgende 10 jaar!
We zullen, samen met onze partners, onze uiterste best doen om het dijleland nog aantrekkelijker te maken, met meer natuur en een nog mooier land-schap. de medewerkers en het bestuur van regionaal landschap dijleland vzw zijn ervan overtuigd dat de volgende 10 jaar even vruchtbaar zullen zijn! Wij gaan er alvast voor. hopelijk u ook?
1e prijs in de categorie fotografie + 18 jaar: christiaan serrus met “dijle” Wint een ballonvaart + cadeaucheque van fotolabo Bert Verlinden t.w.v. 20 €
dijledans met korbeek-koe
vredig is het ’s zondags varendoor het zonnig dijlelandvlijtig vloeit het jeugdig waterJaagt zich hotsend richting oude stadKalmer kabbelt hetin Sint-agatha-rode Schuift van bos naar wei enKijk in Korbeek staat een koehaar pootjes fier te dijle-badenKeurig kauwend op wat klavergraast ze zo de oever schoonmijn bootje stevent wiebeldansendop haar pronkstaart toeniet eens verbaasd Zwaait ze mij koeltjes goededagik peddel maar weer verdernaar ’t geleerde leuven nuals ik daar dan aankomneem ik buiten mee naar binnen nagenietend fris zijn mijn gedachtenik ben zalig moe
2e prijs in de categorie fotografie + 18 jaar:
andré Verboven met “ leefdaal ontwaakt”
Wint een cadeaucheque van fotolabo Bert
Verlinden t.w.v. 50 €
1e prijs in de categorie gedichten + 18 jaar: rita spillebeen; Wint een ballonvaart + cadeaucheque van Fnac t.w.v. 20 €
extra bijlage bij de landschaPskrant dijleland Jaargang 10 nummer 2 oKtoBer 2008
172
opdracht: Drukwerk feestjaar 10 jaar Dijleland Klant: Regionaal Landschap Dijleland vzw
bestaat 10 jaar!bestaat 10 jaar!feestjaar 2008Regionaal Landschap Dijleland vzw
In het kader van ons feestjaar organiseren we
de Fotografie- en gedichtenwedstrijd
‘Inspirerend Dijleland’Thema van de wedstrijd:
‘Natuur en Landschap in het Dijleland’.
Iedereen kan deelnemen, leeftijd speelt geen rol! Er zijn vier categorieën:
Fotografie, tot en met 17 jaar Fotografie, vanaf 18 jaar Gedichten, tot en met 17 jaar Gedichten, vanaf 18 jaar
Voor fotografie kan je deelnemen met maximum 5 digitale kleurenfotobestanden. In de categorieën gedichten mag per deelnemer 1 gedicht ingestuurd worden.
De wedstrijd loopt tot 1 mei 2008.
Bekendmaking winnaars en prijsuitreikingtijdens de Dijlelanddag op 8 juni 2008!
Hoofdprijs in elke categorie is een adembenemende ballonvaart!
Lees voor alle informatie het wedstrijdreglement op www.rld.be of vraag het op via [email protected] of 016/40 85 58.Op www.rld.be vind je ook meer info over de andere activiteiten van Regionaal Landschap Dijleland vzw tijdens dit feestjaar.
Organisatie: Regionaal Landschap Dijleland vzw, Naamsesteenweg 573, 3001 Heverlee
VZW
REGIONAAL LANDSCHAP
VZW
REGIONAAL LANDSCHAP Samen
zorgen voor natuur en landschap
De kronkelende Dijle en haar bijrivieren, het Heverleebos en Meerdaalwoud, het mooie lappendeken van vijvers, weilanden en bosjes in de valleien, de talrijke holle wegen, … Het Regionaal Landschap Dijleland is de karaktervolle streek tussen Leuven en Brussel, waar de natuur en het landschap je telkens weer verrassen.
© RLD vzw
© RLD vzw
© RLD vzw
VZW
REGIONAAL LANDSCHAP
182
opdracht: Determinatiewaaier Klant: Brakona
Kenmerken
Vogel• M
akkelijk te herkennen aan zijn grijze bovendelen • en kop, gestreepte onderdelen en lange staart.
Naast deze grijze variant bestaat er ook een bruine variant.Een onm
iskenbare roep: koekoek.• W
ordt tot 40 cm lang.
• Woonplaats
Bos-, m
oeras- en landbouwgebieden. Zolang zijn
waardsoorten er voorkom
en (bv. Bosrietzanger, Kleine Karekiet, Zw
artkop, Graspieper, Gele Kw
ikstaart, …) en er voldoende voedsel is (grote
rupsen).
Voortplanting Broedparasiet: eieren w
orden in nesten van andere vogelsoorten, zijn w
aardsoorten, gelegd.
VoedselSpinnen, m
otten, torren, vlinders, rupsen en ook kleinere reptielen, zoals slangen en hagedissen.
TrekLange-afstandstrekker (overw
intert in afrika).
KOEKOEK(Cuculus canorus)
© M
aRCEL VOS
Kenmerken
Reptiel.•
Enige pootloze hagedis in ons land.
• Kan tot 50 cm
lang worden.
• Zijn kleur kan variëren van brons- of koperkleurig
• tot dof goud of beige. De jonge dieren zijn m
eer
goudkleurig.
De vrouwtjes zijn m
eestal groter dan de
• m
annetjes.
Vooral actief op de koelere delen van de dag
• (vroege ochtend en late nam
iddag).
Woonplaats
Variabele woonplaatsen, gaande van loof- en
gemengde bossen tot bosranden, houtw
allen, droge
en natte heide tot zelfs wegberm
en. Soms ook in
de buurt van bebouwing onder o.a. boom
stronken
en platen. Overwinteren gebeurt in holen onder de
grond, onder boomstronken of stapels stenen.
Voortplanting
In het voorjaar wordt gepaard w
aarna de eieren zich
verder in de buik van het vrouwtje ontw
ikkelen. Na
2 à 3 maanden w
orden de eieren gelegd, waarop ze
onmiddellijk uitkom
en (meestal 6 à 12 jongen).
Voedsel
Slakken, regenworm
en en insecten.
HAZELWORM
(Anguis fragilis)
© RuDy pEtItJEaN
Kenmerken
Dagvlinder.
• Het m
annetjes is wit met opvallende oranje
• voorvleugelpunten. Deze oranje kleur ontbreekt
bij het vrouwtje. De onderkant van de
achtervleugels heeft een groene gemarm
erde
tekening.
Vleugellengte: +/- 20 mm
•
Woonplaats
Vochtige graslanden, hooilanden en bosranden
waar hun waardplanten aanwezig zijn.
Voortplanting
Na de paring zetten oranjetip-vrouwtjes hun
eieren af op hun geliefkoosde waardplanten
pinksterbloem, look-zonder-look of scheefkelk.
Dit flesvormig eitje ontwikkelt tot een groene rups.
Het volgende stadium is een doornachtige pop.
pas de volgende lente ontpopt de vlinder zich.
Voedsel
Rupsen: groene delen van hun waardplanten.
• Volwassen vlinders: nectar uit bloem
en.
•
ORANJETIPJE
(Anthocharis cardamines)
©KatRIJN VaNDENDRIESSCHE
Kenmerken
Insect (waterjuffer).
• De mannetjes hebben een metaalglanzend blauw
• lichaam. De vleugels hebben een donkerblauwe
band die bijna de volledige vleugel bedekt.
De vrouwtjes hebben een metaalglanzend
• groen lichaam met doorschijnende groene tot
groenbruine vleugels.
Deze soort kan je vooral waarnemen vanaf eind
• mei tot augustus.
Woonplaats
Zuurstofrijke, meestal onbeschaduwde beken en
rivieren. Je treft ze zelden aan in de buurt van
stilstaande wateren.
Voortplanting
Na de paring zet het vrouwtje eitjes af in
waterplanten. Na het ontluiken leven de larven
nog een tiental maanden in het water voordat de
volwassen juffer te voorschijn komt.
Voedsel Kleine insecten die in de lucht worden gevangen.
WEIDEBEEKJUFFER
(Calopteryx splendens)
© Staf DE ROOVER
Kenmerken Zaadplant.
• Een lage houtige plant met groene bladeren die
• kruisgewijs tegenoverstaand staan ingeplant.
Vanaf half augustus verschijnen helderroze
• bloemen.Groeiplaats
Voedselarme of zure bodems, hoofdzakelijk zand
of lemig zand. Voorkeur voor droge gronden, maar
verdraagt ook natte standplaatsen. Bemesting en
bebossing zijn nadelig voor deze soort.
Voortplanting
Eénhuizige plant met tweeslachtige bloemen:
mannelijke en vrouwelijke exemplaren bevinden
zich niet alleen op dezelfde plant, maar ook binnen
dezelfde bloemen. Bestuiving door insecten,
vooral bijen. Zaden blijven in de bodem zeer lang
levensvatbaar.
STRUIKHEI
(Calluna vulgaris)
© Staf DE ROOVER
Kenmerken Zaadplant.• Heeft een bolvormige groeiwijze (tot 1m
• diameter) die het hele jaar door groen blijft.
In de winter draagt deze plant witte bessen.
• Het is een halfparasiet: hij haalt water en
• mineralen bij zijn waardplant, maar maakt
hier zelf zijn voedsel mee aan (doet zelf aan
fotosynthese).Groeiplaats
Vooral kalkrijke bodems in de boomkruinen
van veelal populieren, valse acacia, appel- en
perenbomen. Voortplanting Het is een tweehuizige plant; er zijn dus
• mannelijke en vrouwelijke exemplaren.
De bestuiving vindt plaats via vliegen.
• Voor de verspreiding van de zaden zorgen vogels.
•
MARETAK(Viscum album)
© StEpHaNE SWINNEN
Natuur
als
gebu
ur!
192
opdracht: nieuwsbrief ‘natuur daar zorgen we voor’ Klant: Vlaamse Gemeenschap Afdeling natuur
Natuur daar zorgen we voorPB BC 4283 3000 LEUVEN 1 • ERKENNINGSNUMMER: P2A6124
J A A R G A N G 6 , N U M M E R 6 , J U L I - A U G U S T U S 2 0 0 4 • T W E E M A A N D E L I J K S N I E U W S M A G A Z I N E V A N D E A F D E L I N G N A T U U R
V.U.
: Jea
n-Pie
rre H
eirma
n, M
iniste
rie va
n de
Vlaa
mse G
emeen
schap
, AM
INAL
, Kon
ing A
lbert
II-laa
n 20
bus 8
, 100
0 Bru
ssel.
NIEUWNATUUR OP LINKERSCHELDEOEVER
VERDER IN DIT NUMMER • Duivelskuil• Taluds Albertkanaal• Meetkerkse Moeren• Zoogdieren in Vlaanderen• Gazellen in Noord-Afrika
Natuur daar zorgen we voorPB BC 4283 3000 LEUVEN 1 • ERKENNINGSNUMMER: P2A6124
J A A R G A N G 6 , N U M M E R 5 , M E I - J U N I 2 0 0 4 • T W E E M A A N D E L I J K S N I E U W S M A G A Z I N E V A N D E A F D E L I N G N A T U U R
V.U.
: Jea
n-Pie
rre H
eirma
n, M
iniste
rie va
n de
Vlaa
mse G
emeen
schap
, AM
INAL
, Kon
ing A
lbert
II-laa
n 20
bus 8
, 100
0 Bru
ssel.
NIEUWGROOTBROEK
VERDER IN DIT NUMMER • De Mangelbeekvallei• Grote grazers in de duinen• Vleermuizen in en om Bos ’t Ename• Grote Vijver hersteld• Natuurbeheer op militaire domeinen
Natuur daar zorgen we voorPB BC 4283 3000 LEUVEN 1 • ERKENNINGSNUMMER: P2A6124
J A A R G A N G 6 , N U M M E R 4 , M A A R T - A P R I L 2 0 0 4 • T W E E M A A N D E L I J K S N I E U W S M A G A Z I N E V A N D E A F D E L I N G N A T U U R
V.U.
: Jea
n-Pie
rre H
eirma
n, M
iniste
rie va
n de
Vlaa
mse G
emeen
schap
, AM
INAL
, Kon
ing A
lbert
II-laa
n 20
bus 8
, 100
0 Bru
ssel.
NIEUWPOLDERGRASLANDEN
VERDER IN DIT NUMMER • Schulensbroek• Bourgoyen-Ossemeersen• Geratel in de berm• Dorenbosbeek• Veldparelmoervlinder
September-Oktober 2004Natuur daar zorgen we voor16
CANADESE GANSEen van de meest opvallende ‘vreemde vogels’ die de laat-
ste jaren over het Vlaamse land vliegt, is ongetwijfeld de Canadese gans (Branta cana-densis). We trokken naar het
Instituut voor Natuurbehoud voor een gesprek met Anny
Anselin. Ze is al tien jaar ver-bonden aan dit instituut en
coördineert de monitoring van bijzondere broedvogels. Dat zijn ongeveer zestig soorten: zeldzame broedvogels, kolo-
niebroedvogels en verwilderde soorten. Verder volgt ze ook
bepaalde aspecten van de toe-passing van de Vogelrichtlijn in Vlaanderen op en is ze een van de eindredacteurs van de ‘Atlas
van de Vlaamse broedvogels 2000-2002’.
HONKERS
Hoe zijn die Canadese ganzen hier terecht gekomen?Anny Anselin: “ De Canadese gans leeft ‘van nature’ op het Noord-Amerikaanse continent: in Canada en in het noorden van de Verenigde Staten. Er bestaan nogal wat ondersoorten die in grootte verschillen.In Europa kwam deze soort al in de zeventiende eeuw in Engeland terecht, als ‘siervogel’ in parken en als jachtvogel. In de twintigste eeuw is de soort ook in Finland en Zweden uitgezet als jacht-wild. De eerste waarneming bij ons dateert van het einde van de negentiende eeuw. Het ging dan waarschijnlijk over een ontsnapte parkvogel. Later zijn er steeds meer van die Canadese ganzen ‘in de vrije natuur’ terecht gekomen als ‘overschot’ van vogelkwekers.Actueel zijn er belangrijke con-centraties van de Canadese gans te vinden rond de steden Gent, Antwerpen en Brussel. Het eerste
in het wild broedende koppel Canadese ganzen werd in 1973 in de buurt van Kalmthout ont-dekt. Ondertussen is het aantal broedparen (spectaculair) geste-gen tot 1500. Dat betekent een permanente populatie van min-stens 10.000 Canadese ganzen in Vlaanderen. De vogels broeden als ze twee of drie jaar oud zijn. Ze zijn niet erg kieskeurig. Ze broeden graag in een parkachtig landschap in de buurt van een plas of brede beek, onder bomen. In de Bourgoyen-Ossemeersen bij Gent is er een groep van 120 broedparen die in los koloniever-band broeden. Van nature is dit echter geen koloniebroedvogel. Ze zoeken graag de nabijheid van open water op omdat ze tijdens de ruiperiode in juli (ze kunnen dan niet vliegen) een veilige toevlucht kunnen zoe-ken op het water. We volgen al tien jaar Canadese ganzen met halsbanden en we vonden dat ze in Vlaanderen verplaatsingen maken tot enkele tientallen kilo-meter ver. Ze vliegen in V- of
September-Oktober 2004 Natuur daar zorgen we voor 17
SOORT IN DE SCHIJNWERPER
lijnformatie en zijn bij die vluch-ten nogal luidruchtig; de Engelse naam ‘honker’ is een klankna-bootsing van de roep.”
SCHADE AAN NATUURTERREINEN
Veroorzaken ze ook schade?Anny Anselin: “Ik denk dat ze momenteel (nog) niet zoveel schade aanrichten aan land-bouwgewassen. In de zomer eten ze gras en waterplanten; in de vroege winter zoeken ze voedsel op de stoppel van maïsakkers en bietenvelden, nadien ook op graslanden of soms op ingezaaide akkers. Maar in de ruiperiode zoeken ze graag rustige plekken op en dan komen ze heel vaak in natuurreservaten terecht. Als die grote groepen van niet zelden honderden vogels in een klein en kwetsbaar natuurgebied terecht komen, dan wordt er wel degelijk veel schade veroorzaakt: water- en oeverplanten worden op grote schaal weggevreten, oevers wor-den vertrapt, het water wordt overbemest met uitwerpselen en veren (van de ruiende ganzen). Als er pogingen worden gedaan (onder andere met Europese financiële steun) om de natuur-waarde van kleinere, kwetsba-re terreinen te herstellen, dan kan een kort verblijf van een grote groep Canadese ganzen dit
op zeer korte termijn om zeep helpen. Dat betekent dus dat ook niet zelden dure natuurin-richtings- en herstelmaatregelen teniet worden gedaan.”
Hoe kan er opgetreden worden? Anny Anselin: “Actueel zijn er in Vlaanderen twee perioden waar-bij de jacht op Canadese gans geopend is. Die jacht is gebon-den aan bepaalde voorwaarden: bijvoorbeeld als dit de enige manier is om belangrijke schade aan gewassen te voorkomen. De ervaring in het buitenland leert dat jacht echter geen oplossing is om de aantallen te beperken. Door de jacht worden de dieren ook schuwer en ze gaan nog meer ‘rustige’ gebieden opzoeken. Ze komen dan nog vaker terecht in natuurreservaten: dat is dus het omgekeerde van wat we in feite willen bereiken. Een andere aanpak is om de eie-ren te schudden. De oudervogels blijven dan de eieren bebroeden, maar er komen geen jongen. Dat kan helpen in natuurgebieden, maar is ook wel min of meer dweilen met de kraan open. Een Canadese gans wordt gemakke-lijk meer dan 10 jaar oud en elk jaar is er een legsel van 4 tot 8 eieren. De enige echte oplossing is dat grote groepen tijdens de rui wor-den weggevangen.
Ik denk dat het nu meer dan de hoogste tijd is om in te grijpen. De schade aan kwetsbare natuur-terreinen wordt steeds groter. De populatie stijgt exponentieel. We kunnen die populatie nu nog indijken. Hoe langer we wach-ten, hoe moeilijker (en duurder) maatregelen zullen zijn.Het is trouwens een illusie te denken dat we ze ‘allemaal’ kun-nen weg krijgen. De soort is hier stevig ingeburgerd en er zullen altijd wel Canadese ganzen in Vlaanderen overblijven.”
Anny Anselin, Instituut voor Natuurbehoud, Kliniekstraat 25, 1070 Brussel, tel. 02 558 18 26, [email protected] In 2002 publiceerde het Instituut voor Natuurbehoud het rapport 2002.8 ‘Beheer van verwilderde watervogels in Vlaanderen. Onderzoeksresultaten en buiten-landse bevindingen.’ door Olivier Beck, Anny Anselin en Eckhart Kuijken.U kunt dit rapport raadplegen en downloaden via www.instnat.be > Publicaties & producten > Rapporten > 2002.Het rapport is voorlopig niet meer in gedrukte vorm beschikbaar, maar wordt binnenkort wel herdrukt.
VOOR MEER INFORMATIE
GRAFIEK
0
200
400
600
800
1000
1200
1400
1600
1800
1983
1985
1987
1989
1991
1993
1995
1997
1999
2000-02
KAART
GROTE GRAZERS in de duinenEric Cosyns is doctor in de
biologie. Deze plantkundige kon samen met collega’s van de Universiteit Gent (Indra
Lamoot, Onderzoeksgroep Terrestrische Ecologie) en de KU Leuven (Martine Couvreur, Laboratorium
voor Bos, Natuur en land-schap) een hele reeks aspecten van beheer met grote grazers
in de duinen onderzoeken. Dat gebeurde in opdracht
van de afdeling Natuur van 1998 tot en met 2003.
Een babbel en een fikse wan-deling in de duinen leerde
ons heel wat bij over dit boeiende natuuronderzoek.
Mei - Juni 2004Natuur daar zorgen we voor12
Wat hebben jullie onderzocht ?We keken naar het effect van hoefdieren als zaadverbrei-ders in de Vlaamse natuurre-servaten ‘De Westhoek’ en de ‘Houtsaegerduinen’ (De Panne). En we onderzochten het terrein-gebruik, de dieetsamenstelling en de voedselvoorkeur van ezels in dit laatste duingebied. De begra-zing met 6 ezels startte in de Houtsaegerduinen in april 1997. Nu lopen er hier 23 ezels. Er is om verschillende redenen voor ezels gekozen. Een daarvan is historisch. Om een voorbeeld te geven: we hebben ontdekt dat er in 1828 in de duinen tussen Nieuwpoort en de Panne niet minder dan 240 koeien, 112 ezels, 51 paarden en 450 schapen graas-den ! Ezels zijn geharde dieren die
gemakkelijk in een droog duinge-bied met nogal wat reliëf en voed-sel van relatief lage kwaliteit aan de kost komen. Het zijn aaibare, handelbare dieren (dat is belang-rijk als er ook wandelaars in het gebied komen). En tenslotte is er nog niet zo veel bekend over ezels als grote grazers in natuurterrei-nen, wat altijd interessant is voor een wetenschapper.
Wat is de bedoeling van de inzet van hoefdieren, met name ezels, in duingebieden ?De beheerder wil met de begra-zing struweel (dicht struikgewas), verruiging en vergrassing (over-heersing door enkele grassoor-ten zoals duinriet of glanshaver) terugdringen ten voordele van soortenrijke duingraslanden en
Ezels in de Houtsaegerduinen.
©
Natuur daar zorgen we voor 13
NATUURONDERZOEK
Mei - Juni 2004
mosduinen. Ook het behoud van open zandplekken als leefgebied voor insecten (bijvoorbeeld zand-loopkevers) is een doelstelling.
Wat hebben jullie ontdekt ?Bij het terreingebruik grazen de dieren in duingedeelten met duinriet of waar struweel of bos werd gekapt. Duingrasland en mosduin worden matig begraasd. In de struwelen komen ze amper. Dat geldt voor ezels, paarden en runderen. Ezels doen meer ‘snoeiwerk’ dan paarden en eten ook braam, meidoorn, liguster, roos, es en esdoorn. Ezels zullen het struweel zelf niet terugdrin-gen, maar ze dringen wel door in afstervend struikgewas. Belangrijk is dat zowel ezels als paarden heel wat zaden helpen verspreiden; niet alleen van meer algemene maar ook van zeldzamere planten-soorten. Begrazing zal niet alleen de structuur van een ‘eentonig’ dicht grasland veranderen, maar er zullen zich onder andere via de mest ook veel sneller andere plan-tensoorten vestigen. We vonden kiemkrachtige zaden van ruim 50 plantensoorten in paardenmest. En in de vacht van galloway-run-deren, ezels en paarden vonden we kiemkrachtige zaden van wel 75 plantensoorten. Bij ezels gaat het al snel over 100.000 plan-tenzaden per dier per jaar die zo verbreid worden. Bij de paarden in de Westhoek ligt dat getal nog een heel stuk hoger.Ezels hebben een efficiëntere vertering dan paarden en halen meer voedingsstoffen en energie uit hun voedsel. Dat betekent ook dat ezels in vergelijking met paarden onder omstandigheden van bijvoorbeeld voedselschaarste over het algemeen een betere con-ditie hebben. In de duinen blij-ken de ezels zonder veel gewichts-verlies de winter door te komen, wat niet kan gezegd worden van
de konikpaarden en de shetland-pony’s.
Wat zijn de belangrijkste conclusies ?Het lijkt erop dat ezels in droge natuurgebieden erg geschikt zijn om structuurdiversiteit te behou-den. We moeten wel beseffen dat de macro-structuur van het land-schap eerst door gerichte beheer-
maatregelen vorm moet krijgen. Een voorbeeld: aangeplante abe-len moeten eerst gekapt worden en ook de wortelopslag moet ver-der verwijderd worden. In zo’n terreingedeelte zullen de grote grazers de ruderale vegetatie gaan begrazen en ontstaat er na een relatief korte periode een struc-tuurrijk grasland waarin gelei-delijk ook meer kenmerkende
©
202
opdracht: Infofolder ‘Boeren met natuur’ Klant: Koning Boudewijn Stichting techniek: fotografie / photoshop
Een initiatief van de Koning Boudewijnstichting, Boerenbond en NatuurpuntU
IT
NO
DI
GI
NG
BElEIDsDIalOOGaGRaRIsCH NaTUURBEHEERBElEIDsDIalOOGaGRaRIsCH NaTUURBEHEER
Brussel, donderdag 13 maart 2003
EEN DIalOOG OvER aGRaRIsCH NaTUURBEHEER
Op 17 en 30 januari 2003 or ga ni seer den de Koning Boudewijn stichting, Boerenbond
en Natuurpunt twee lokale dialoogdagen over agrarisch natuurbeheer.
landbouwers en natuurbeheerders kregen de kans om ervaringen uit te wisselen
en verwachtingen naar voor te brengen over de rol van landbouwers bij het beheer
van natuur en landschap.
Een reeks getuigenissen zijn op genomen in een brochure ‘Boeren met Natuur’.
Op een afsluitende beleidsdialoog, op donderdag 13 maart, willen de Koning
Boudewijnstichting, Boerenbond en Natuurpunt een reeks vaststellingen uit deze
dialoogdagen bespreken. Dat gebeurt, in gezelschap van een beperkte groep geno-
digden, met mevrouw vera Dua, vlaams minister van leefmilieu en landbouw,
de heer Noël Devisch, voorzitter van de Boerenbond en de heer Walter Roggeman,
voorzitter van Natuurpunt.
Waar Koning Boudewijnstichting, Brederodestraat 21, 1000 Brussel
Wanneer Donderdag 13 maart 2003
Aanvang 17 uur
Verwelkoming Door Gerrit Rauws, Directeur bij de Koning Boudewijnstichting
Presentatie vaststellingen uit de dialoogdagen agrarisch natuurbeheer, door
prof. Dr. Dirk Reheul, Hoofdpromotor steunpunt Duurzame landbouw
Panelgesprek Onder leiding van Willem De Bock, journalist, met
mevrouw vera Dua, vlaams minister van leefmilieu en landbouw
de heer Noël Devisch, voorzitter Boerenbond
de heer Walter Roggeman, voorzitter Natuurpunt
Dialoog met de genodigden.
Afsluiting Omstreeks 18.30 uur.
We nodigen u graag uit voor een nabespreking bij een hapje en een drankje.
BElEIDsDIalOOG aGRaRIsCH NaTUURBEHEER
• Wevragenuuitdrukkelijkomde inschrijvingskaartinbijlageterugtesturenvóór 4 maart 2003naardeKoningBoudewijnstichting.
• Inschrijvenkanookviafax opnummer02 500 54 28 ofviae-mailnaar:[email protected]
• Voorbijkomendeinlichtingenoverdezebeleids-dialoogkanuterechtbijJohan alleman, Projectleiderbij deKoningBoudewijnstichting,
tel02 549 02 24.
• Beleidsdialoog agrarisch Natuurbeheer Donderdag13maart2003 KoningBoudewijnstichting, Brederodestraat21, 1000Brussel
MetdesteunvandeNationaleLoterij
INsCHRIJvING
V.U.:L.TayartdeBorms,Brederodestraat21,1000Brussel
Ontwerp:RoelT
honé
Koning Boudewijnstichting, Brederodestraat, 21
Een initiatief van de Koning Boudewijnstichting, Boerenbond en NatuurpuntU
IT
NO
DI
GI
NG
BElEIDsDIalOOGaGRaRIsCH NaTUURBEHEERBElEIDsDIalOOGaGRaRIsCH NaTUURBEHEER
Brussel, donderdag 13 maart 2003
212
opdracht: Masterplan nationaal park Hoge Kempen Klant: Regionaal Landschap Hoge Kempen en Maasland vzw
Nationaal Park Hoge Kempen
Masterplan
HOGE KEMPEN-GROENE KANS
Ma
sterpla
n n
atio
na
al pa
rk
Ho
ge k
eMpen
Regionaal Landschap Kempen en Maasland vzwWinterslagstraat 87, 3600 GenkTel.: 089 32 28 10Fax: 089 32 28 19E-mail: [email protected]: www.rlkm.be
HOGE KEMPEN-GROENE KANS
Aanpak Masterplan Nationaal Park Hoge Kempen
11
Masterplan NatioNaal Park Hoge kemPeN
10
Europa En hEt VlaamsE natuurbElEid
Deze Vogelrichtlijn resulteerde voor Vlaanderen in een aanpassing van de jacht-wetgeving in de periode 1981-1988 en in een Besluit van de Vlaamse Regering van 17 oktober 1988.
In dit besluit werden 23 speciale bescher-mingszones afgebakend, met een totale oppervlakte van bijna 98.000 ha. 7 zijn inte-graal beschermd, 16 ten dele (het gaat dan over een aantal zoneringen op de gewest-plannen en specifieke habitats,leefomgevingen, voor - in dit geval - vogel-soorten).In Limburg zijn drie speciale beschermings-zones integraal beschermd:•MechelseHeideenValleivandeZiepbeek.
De totale oppervlakte, 2344 ha, is groter dan de bestaande Vlaamse natuurreservaten. Soorten die opgenomen zijn in ‘Bijlage I’ van de Vogelrichtlijn (en die aanleiding moeten geven tot alle nodige maatregelen om de leefgebieden van deze soorten in stand te houden en te herstellen) en die als broedvogel in deze speciale bescher-mingszone voorkomen zijn nacht zwaluw, wespendief, blauwborst, boomleeuwerik en zwarte specht.
•DeMaten(591ha)•Bokrijkenomgeving(781ha)
Daarnaast zijn delen beschermd binnen de perimeter van volgende Limburgse Vogelrichtlijngebieden:•Noord-Limburg•MilitairdomeinLeopoldsburgenValleivandeZwartebeek
•VijvercomplexMidden-Limburg
•Houthalen-Helchteren,Meeuwen-Gruitrode en Peer
•Hamonterheide,Hageven,Buitenheide,Stamprooierbroek,Mariahof
•Demervallei
In de Vogelrichtlijngebieden zijn een aantal specifieke maatregelen van kracht:•MER-plichtbijdeaanlegvantransportlei-
dingen, ruilverkaveling en landinrichting, wijziging waterhuishouding;
•Specifiekejachtvoorschriften(geenver-gunningen voor nachtelijke eendenjacht, geen jacht op Smient en Wintertaling);
•MinisteriëleomzendbriefnaarPoldersenWateringen voor een ecologisch meer ver-antwoord waterbeheer;
•SpecifiekemaatregeleninhetkadervanhetMestdecreet;
•Geentoelatingvoorpermanenteomlopenvoor motorvoertuigen;
•Toepassingvandenatuurvergunnings-plicht,inuitvoeringvanhetNatuurdecreet.
Deze richtlijn heeft als doel om samen met
Roodborsttapuit
De Europese Unie beïnvloedt het Vlaamse natuurbeleid met richtlijnen, verordeningen en financiële instrumenten. Een richtlijn moet door elke lidstaat van de Europese Unie omgezet worden in eigen wetgeving. Een verordening biedt de mogelijkheid om gebruik te maken van Europese financiële ondersteuning voor maatregelen. Bij de financiële instrumenten zitten specifieke fondsen en programma’ s (Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling, LIFE, Interreg, …) van de Europese Unie om welbepaalde natuurprojecten te ondersteunen.
Vogelrichtlijn 79/409/EEG van 2 april 1979 tot behoud van de vogelstand
deVogelrichtlijneenEuropeesnetwerktecreërenmetspecialebeschermingszonesvoorplantenendieren:NATURA2000.De richtlijn hanteert 2 bijlagen.BijlageIgeeft253habitattypen,daarvankomen er 44 voor in Vlaanderen. Binnen de perimetervanhetNationaalParkHogeKempen zijn oligotrofe (voedsel arme) wate-ren,Noordatlantischevochtigeheidemetgewone dophei, droge heide, heischrale graslanden, overgangs- en trilveen, slenken in veengronden en oude zuurminnende bos-sen met zomereik op zandgronden de aan-wezigehabitattypesuitbijlageIvandeHabitatrichtlijn.Bijlage II is een soortenbijlage, met de soor-
tendieopEuropeesniveaubeschermingnodig hebben; in Vlaanderen komen daar-van 21 soorten voor.Beekprik, bittervoorn en gevlekte witsnuitlibel zijn soorten uit deze bijlage II die (kunnen) voorkomen binnen de perimetervanhetNationaalParkHogeKempen.
De Vlaamse regering keurde een voorstel goed met een totale oppervlakte aan speciale beschermingszones in uitvoering vandeHabitatrichtlijnvan102.000hectare.Dit voorstel moet nog worden bekrachtigd doordeEuropeseCommissie.
Europese habitatrichtlijn (92/43/EEG) van 21 mei 1992
© W
ildl
ife
pict
ures
/ H
. Ver
Bies
eN
© W
ildl
ife
pict
ures
/ d
. arN
Hem
Boomleeuwerik
18
De voorgestelde perimeter voor het Nationaal Park Hoge Kempen is het resultaat van een evenwichtsoefening tussen ambitie en realiteitszin. Het masterplan gaat over de zone binnen de perimeter (het eigenlijke nati-onaal park) en geeft aan welke ontwikkelingsmogelijkheden (met name inzake natuurgericht toerisme) er mogelijk of wenselijk zijn in de invloeds-sfeer buiten de perimeter van het Nationaal Park Hoge Kempen.In dit hoofdstuk worden de linken gelegd met het Vlaams ecologisch net-werk en met het ruimtelijk beleid. De impact van de wegeninfrastructuur die het Nationaal Park doorsnijdt, wordt via ontsnipperende maatregelen (onder andere aanleg van ecoducten) gemilderd. Voor de enclaves worden uitstapscenario’ s voorgesteld. Bij inrichting en beheer komen zowel de ecologische als de recreatieve krachtlijnen aan bod.
perimeterAfbakening, inrichting en beheer
2Afbakening, inrichting en beheer
19
natuur als hoofdfunctie
In het Nationaal Park Hoge Kempen is natuur de hoofdfunctie. Bij de afbakening (het uittekenen van de perimeter) is vanzelf-sprekend sterk rekening gehouden met de actuele en potentiële ecologische waarde van de terreinen. Ook de actuele eigendoms-toestand (grotendeels publieke eigendom-men) speelde een belangrijke rol, zonder evenwel een logische begrenzing uit het oog te verliezen. De totale oppervlakte binnen de perimeter bedraagt 5746 ha.
Van deze oppervlakte ligt:•3022ha(53%)ophetgrondgebiedvan
Maasmechelen•1349ha(23%)ophetgrondgebiedvan
Lanaken•435ha(8%)ophetgrondgebiedvan
Dilsen-Stokkem•367ha(6%)ophetgrondgebiedvanAs•313ha(5%)ophetgrondgebiedvanGenk•260ha(5%)ophetgrondgebiedvan
Zutendaal
Belangrijke overwegingen bij de aflijning van deze perimeter zijn:•Deoverwegendgroenebestemmingenop
de gewestplannen Limburgs Maasland en Hasselt-Genk.Deoppervlakte‘groenebestemmingen’ op de gewestplannen bedraagt5472haof95%.
•Degroteoppervlaktepubliekeeigendom-men:circa4800ha(83%)vandetotaleoppervlakte is publieke eigendom. Dit betekent: eigendom van de betrokken gemeenten, de Vlaamse overheid,
deprovincieofdeGewestelijkeOntwikkelingsmaatschappij(GOM)Limburg.
•Degroteoppervlaktevannatuurterreinenen bossen die beheerd worden door de Vlaamse overheid, in casu de afdeling Bos enGroenendeafdelingNatuur.
•3100hawordtactueelbeheerddoordeafdelingBosenGroen:•1430haisdomeinbos,eigendomvan
de Vlaamse overheid;•1670haiseigendomvandebetrokkengemeentebesturenAs,Dilsen-Stokkem,Maasmechelen,Genk,LanakenenZutendaal.
•922hectarewordtbeheerddoorde afdeling Natuur:•7haiseigendomvandeprovincie•24havandeVlaamseoverheid•Hetgrootstedeelvandeoverigeopper-
vlakte is eigendom van de gemeenten Maasmechelen en Lanaken.
Samenmaaktditnu4022haof70%vanhet toekomstige nationaal park.
•Deaanwezigespecialebeschermingszonesdie aangeduid zijn in uitvoering van de Europese Vogel- en Habitatrichtlijn.
De oppervlakte van het integraal beschermde Vogelrichtlijngebied ‘MechelseHeideenValleivandeZiepbeek’bedraagt2344ha.
De oppervlakte van het aangemelde Habitatrichtlijngebied‘MechelseHeideenValleivandeZiepbeek’bedraagt2381ha.
•Deoppervlaktedieactueeldefactogeenbos of natuurterrein is, bedraagt slechts 680ha(minderdan12%vandeopper-vlakte binnen de perimeter).
Voor alle duidelijkheid
Ook buiten de perimeter van het nationaal park liggen (zeer) belangrijke natuurgebieden. De aanduiding van deze perimeter betekent dus helemaal niet datalleen‘binnen’deperimetersprakezou zijn van bijzondere en/of waardevol-le natuurterreinen.
© R
LKM
/ M
. de
cost
eR
Aanpak Masterplan Nationaal Park Hoge Kempen
17
Masterplan NatioNaal Park Hoge kemPeN
16
Dit proces verliep in een zeer positieve en constructieve sfeer. Simultaan is overleg gepleegd met een waaier van betrokkenen, die als klankbord fungeerden om de voor-stellen in dit masterplan te toetsen aan de haalbaarheid.
Het is dus erg belangrijk te beklemtonen dat dit masterplan ook gedragen wordt door de betrokken lokale besturen en dat er een ste-vig draagvlak is om de voorstellen uit dit masterplan verder te realiseren.De meerwaarde van het masterplan is ook dat in de schoot van het Regionaal Landschap Kempen en Maasland een
samenspraak tot stand gekomen is, waarbij de afdeling Natuur en de afdeling Bos en Groen op dezelfde golflengte kwamen bij het uitstippelen van de krachtlijnen voor inrich-ting en beheer van het hele gebied. Erg belangrijk is ook dat er bruggen zijn gebouwd tussen de diverse overheden (gemeenten, provincie en Vlaamse overheid) en dat er een overleg tussen de sectoren natuurbehoud en toerisme tot stand kwam. In het Vlaamse Milieubeleidsplan 1997 - 2001 of MINA-plan 2 wordt in het hoofdstuk 2 ‘Doelgroepen’ trouwens een pleidooi gehouden om het overleg met de doelgroep ‘Recreatie en toerisme’ te verbeteren. Een andere belangrijke meerwaarde in dit
In dit masterplan komen volgende elementen aan bod:
Afbakening, inrichting en beheer•eenperimetervoorhetNationaalPark
Hoge Kempen,•eenvoorstelvaninpassinginhet
Vlaams Ecologisch Netwerk,•dekoppelingmetruimtelijke uitvoeringsplannen,•demogelijkhedenvoor natuurinrichting,•demogelijkhedenvoorecologische
ontsnippering,•eenreeksuitstapscenario’svoorde
enclaves,•dekrachtlijnenvoordenatuurricht-
plannen,•denatuurdoelen,•dekrachtlijnenvoorrecreatiefmede-
gebruik.
Natuurgericht toerisme, voorlichting en educatie•bevorderingvanhetnatuurgerichttoe-
risme, rekening houdend met de eco-logische draagkracht van de regio,
• formulerenenontwikkelenvancrea-tieve en vernieuwende initiatieven voor voorlichting, educatie en draag-vlakverbreding,
•eenpermanentecommunicatievooreen breed publiek in de regio.
Taakverdeling en financiering•aankoopenbeheervannatuurenbos,•mogelijkhedenvoorpubliekprivate
samenwerking,•begroting,timingenfinanciering,•derolvandeverschillendepartners
binnen het proces (taakverdeling).
masterplan is verder dat niet alleen de mogelijkheden voor natuurbeheer en natuurontwikkeling aan bod komen, maar evenzeer en evenwichtig de kansen voor recreatief medegebruik en natuurgericht toerisme. Voortbouwend op dit overleg, wordt in dit masterplan een lans gebroken om dit over-leg, als sturing en begeleiding bij de verdere realisatie van het concept, in de toekomst te continueren om de lokale en provinciale betrokkenheid bij de realisatie van het NationaalParkHogeKempentegaranderenen te versterken.
© R
LKM
/ e
. chR
isti
s
Inhoud
Afbakening, inrichting en beheer
27
Masterplan NatioNaal Park Hoge kemPeN
26
Ontsnippering
gemeentewegen
•Versmallingtotfietspadenafsluitingvoorauto-verkeervandeWegnaarHeiwijk(zogenaamdetoeristischeweg)tussendeSteenwegnaarAs
(N763)endeWegnaarZutendaal(inrelatiemetinrichtingnieuwelaad-enloskaaiSibelco).
•Onderzoeknaarafsluitingvoordoorgaandver-keerendemogelijkeafbraak,
metbehoudvaneenfietspad,vandewegtussenRekemenZutendaal,nadefinitievesluitingvanhetAsielcentrumRodeKruisenhetKinderdorpMolenberg.
•Onderzoeknaarmaatregelenomverkeers-slachtoffersbijfaunateverminderenenverkeeropdezeverbindingteontradenopdewegvanOpgrimbienaarHeiwijk.
Vooralleduidelijkheid:deoost-westverbindingen(behalvedewegvanRekemnaarZutendaal)blijvenbehouden.Bijmaatregelenwordtgezorgdvooreenzorgvuldigecommu-nicatienaaromwonenden.
Beheer van natuur, bos en bermen
•Creatievaneenbosstructuurmetopencorridorsenopenplekken.
•UitvoerenvoorstellenbermbeheerE314ommigratievaninvertebra-tenmogelijktemaken.
•Creatievandoorwaadbareplaatseningroteplassenbijherstructureringzandgroeven.
nemen.Inhetbijzondervoortbouwendopde(gedetailleerdeengoedonderbouwde)voor-stellendiezijnuitgewerktdoorAMINAL,afdelingAlgemeenNatuur-enMilieubeleid,celnatuurtechnischemilieubouwendeAdministratieWegenenVerkeerLimburgwillenwevolgendeontsnipperingsvoorstellenmeenaarvoorschuiven:
e 314: ecoducten en ecotunnels
•Bouwvaneenecoductterhoogtevankilo-meter8,4.
•Bouwvaneenecoductterhoogtevankilo-meter9,5.
•Ombouwenvanbrug23(As-Wiemes-meer)totecoduct,metfietspad
•Aanpassenvanbrug24totecoduct, metfietspad•Aanpassenvanbrug25totecotunnel,metaanpassingdoorgangvanbestaandfietspad
•Persenvankleineecotunnelsenherinrich-tingvanbestaandetunnelsonderdeE314
gewestwegen
•OmvormenvanhettrajectvandeN730(As-Wiemesmeer)doorhetNationaalParkHogeKempentotfietspad,metvoet-gangers-enruitersverbinding,enalsbij-komenderandvoorwaarden:weghalenzwaarverkeeropN744;eengepasteont-sluitingvanGenk-OostenGenk-ZuidenbijkomendetoegangswegnaarhetmilitairdomeininZutendaal.
•Onderzoeknaarmaatregelenomverkeers-slachtoffersbijfaunateverminderenophettrajectvandeN75(Genk-Dilsen)dathetNationaalParkHogeKempendoorsnijdt.
•Onderzoeknaarmaatregelenomverkeers-slachtoffersbijfaunateverminderenophettrajectvandeN763(As-Maasmechelen)dathetNationaalParkHogeKempendoorsnijdt.
Versnipperingbetekentonderanderedatdeverplaatsingvanwildedierenverhinderdofbelemmerdwordtdoorbarrières.Datkunneninfrastructuurwerkenzijn(autowegen,spoor-wegen,kanalen,lintbebouwing,…),maarhetkunnenookanderehinderpalenzijnbijdemigratievankleineredieren,metnamevoorinvertebraten.Eenvoorbeeldzijndichte,geslotenbosmassieventussenopenheide-gebieden,alsonoverkomelijkebarrièrevoorvlinders.Eenbelangrijkuitgangspuntvoorditmasterplanisdatergeennieuweversnippe-rendeinfrastructuurmeermagbijkomen.Datbetekentbijvoorbeeldgeenverbredingen/ofelektrificeringvandeoudespoorwegnaarEisden,hetzogenaamdeKolenspoor.Eventuelenieuweinfrastructuur(bijvoor-beeldvoordeverbeteringvanverbindingenvoorhetopenbaarvervoernaarhetMaasland)wordtbijvoorkeurgebundeldmetdebestaandeN75.Gebruikvandebestaande-enkele-spoorlijntotEisden-Stationmeteen(eventuele)verlengingtotEisden-mijnterreiniswelmogelijk.Hetisnietalleennodigomnieuweversnipperingtevermijden,maarookomactiefontsnipperingsmaatregelente
E314
Ecoduct
© R
LKM
/ M
. De
Cost
eR
© ..
......
......
......
.
222
opdracht: handleiding bij DVD Klant: Motief vzw techniek: potlood - photoshop
12
Werkvorm bij Gelovige Identiteit
16
Werkvorm bij Man-Vrouw verhouding
18
Werkvorm bij Thuis in België
20
Werkvorm bij Toekomstverwachtingen
232
opdracht: Lespakketten Klant: Studio Globo
yyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyy
HANDLEIDING VOOR LEERKRACHTEN
LEVENWONEN
&
INyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyy
LEERLINGENBOEKJE
NACHOMARIA ELENA
&
IN
wonenLeVen
handleiding voor leerkrachten
&
inIndialeerlingenboekje
DabbaDabbaProef India!
242
opdracht: Folders infosessies Klant: UnIZo / provinciaal Instituut voor Milieu educatie
d e b a t a v o n d o v e r n a t u u r & m i l i e u
NMEningenNMEningendonderdag 10 mei 2007
Provinciehuis, antwerpen
11
Nu de economie vertraagt zou je verwachten dat het probleem om geen mensen te vinden van de baan is.
Niets is minder waar, vertellen ons tal van KMO-bedrijfsleiders. Het aanbod van werkzoekenden vergroot, maar daarbin-nen blijft het in tal van regio’s en voor heel wat profielen bijzonder moeilijk de geschikte medewerkers te vinden. Meer en meer ondernemers zijn er dan ook van overtuigd dat zij hun rekruteringsbeleid verder moeten professionaliseren, ook als het wat makkelijker gaat op de arbeidsmarkt. Een goede aanpak van deze eerste fase in de relatie met een nieuwe medewerker is bovendien een goede start voor de verdere professionalisering van het gehele personeelsbe-leid. Vinden van geschikte medewerkers vraagt ook om een goede kennis van de deskundige partners die de ondernemer ter beschikking staan: VDAB en lokale werkwinkels, selectie-bureau’s, interimkantoren, internet… De ontdekking van de precieze ondersteuning die van deze instellingen en deskun-digen mag verwacht worden, is voor tal van deelnemers de extra meerwaarde van deze informatiesessie.
Programma Deze sessie wordt opgebouwd rond een panel van deskundigen. De avond start met een getuigenis van een zelfstandige ondernemer. De levensechtheid en de herkenbaarheid van de ervaringen vormen een goed aankno-pingspunt voor de andere sprekers. De overige panelleden zijn deskundigen uit de VDAB, een expert van een selectiekantoor en een verantwoordelijke van een interimkantoor. Na hun korte inleidingen is er ruimte voor vragen en discussie.
Praktisch
De algemene afspraken op p. …. gelden ook voor deze avond.
Naast de panelleden zorgt UNIZo-VormINg ook voor de
moderator. U zorgt als plaatselijke organisator voor een
geschikte locatie en een goede opstelling voor het panel.
Indien een geluidsinstallatie is aangewezen (meer dan 40
deelnemers) dient u in dit geval voor minimaal 2 microfoons
te zorgen. UNIZo-VormINg helpt u graag bij het zoeken en
het briefen van een lokale ondernemer voor de getuigenis.
5 sPrekeN met klaNteN
252
Opdracht: Brochure UNIZO-INFORMATIEF Klant: UNIZO
Nu de economie vertraagt zou je verwachten dat het probleem om geen mensen te vinden van de baan is.
Niets is minder waar, vertellen ons tal van KMO-bedrijfsleiders. Het aanbod van werkzoekenden vergroot, maar daarbin-nen blijft het in tal van regio’s en voor heel wat profielen bijzonder moeilijk de geschikte medewerkers te vinden. Meer en meer ondernemers zijn er dan ook van overtuigd dat zij hun rekruteringsbeleid verder moeten professionaliseren, ook als het wat makkelijker gaat op de arbeidsmarkt. Een goede aanpak van deze eerste fase in de relatie met een nieuwe medewerker is bovendien een goede start voor de verdere professionalisering van het gehele personeelsbe-leid. Vinden van geschikte medewerkers vraagt ook om een goede kennis van de deskundige partners die de ondernemer ter beschikking staan: VDAB en lokale werkwinkels, selectie-bureau’s, interimkantoren, internet… De ontdekking van de precieze ondersteuning die van deze instellingen en deskun-digen mag verwacht worden, is voor tal van deelnemers de extra meerwaarde van deze informatiesessie.
Programma Deze sessie wordt opgebouwd rond een panel van deskundigen. De avond start met een getuigenis van een zelfstandige ondernemer. De levensechtheid en de herkenbaarheid van de ervaringen vormen een goed aankno-pingspunt voor de andere sprekers. De overige panelleden zijn deskundigen uit de VDAB, een expert van een selectiekantoor en een verantwoordelijke van een interimkantoor. Na hun korte inleidingen is er ruimte voor vragen en discussie.
Praktisch
De algemene afspraken op p. …. gelden ook voor deze avond.
Naast de panelleden zorgt UNIZo-VormINg ook voor de
moderator. U zorgt als plaatselijke organisator voor een
geschikte locatie en een goede opstelling voor het panel.
Indien een geluidsinstallatie is aangewezen (meer dan 40
deelnemers) dient u in dit geval voor minimaal 2 microfoons
te zorgen. UNIZo-VormINg helpt u graag bij het zoeken en
het briefen van een lokale ondernemer voor de getuigenis.
1 Hoe VIND Ik gescHIkte meDewerkers?
Nu de economie vertraagt zou je verwachten dat het probleem om geen mensen te vinden van de baan is.
Niets is minder waar, vertellen ons tal van KMO-bedrijfsleiders. Het aanbod van werkzoekenden vergroot, maar daarbin-nen blijft het in tal van regio’s en voor heel wat profielen bijzonder moeilijk de geschikte medewerkers te vinden. Meer en meer ondernemers zijn er dan ook van overtuigd dat zij hun rekruteringsbeleid verder moeten professionaliseren, ook als het wat makkelijker gaat op de arbeidsmarkt. Een goede aanpak van deze eerste fase in de relatie met een nieuwe medewerker is bovendien een goede start voor de verdere professionalisering van het gehele personeelsbe-leid. Vinden van geschikte medewerkers vraagt ook om een goede kennis van de deskundige partners die de ondernemer ter beschikking staan: VDAB en lokale werkwinkels, selectie-bureau’s, interimkantoren, internet… De ontdekking van de precieze ondersteuning die van deze instellingen en deskun-digen mag verwacht worden, is voor tal van deelnemers de extra meerwaarde van deze informatiesessie.
Programma Deze sessie wordt opgebouwd rond een panel van deskundigen. De avond start met een getuigenis van een zelfstandige ondernemer. De levensechtheid en de herkenbaarheid van de ervaringen vormen een goed aankno-pingspunt voor de andere sprekers. De overige panelleden zijn deskundigen uit de VDAB, een expert van een selectiekantoor en een verantwoordelijke van een interimkantoor. Na hun korte inleidingen is er ruimte voor vragen en discussie.
Praktisch
De algemene afspraken op p. …. gelden ook voor deze avond.
Naast de panelleden zorgt UNIZo-VormINg ook voor de
moderator. U zorgt als plaatselijke organisator voor een
geschikte locatie en een goede opstelling voor het panel.
Indien een geluidsinstallatie is aangewezen (meer dan 40
deelnemers) dient u in dit geval voor minimaal 2 microfoons
te zorgen. UNIZo-VormINg helpt u graag bij het zoeken en
het briefen van een lokale ondernemer voor de getuigenis.
3 fIscale coNtrole
262
opdracht: Infofolders ‘Windmolens op zee’ / ‘10 jaar Wereldwinkel Wilrijk’ Klant: Stadsland / Wereldwinkel Wilrijk techniek: Bryce 3d / photoshop
Waarom Windmolens op Zee?
België moet de uitstoot van broeikasgassen fors beper-ken. Dit kan gerealiseerd worden via een rationeel energiebeleid en de ontwikkeling van hernieuwbare energiebronnen zoals windenergie. Windmolens op zee hebben een hoger rendement dan op land. Vandaar de keuze voor windmolenparken op zee.
inSp
raa
kavo
nD
en
Windmolens in de noordzee
UW meninG TelT
Dhr. Olivier Deleuze, Staatssecretaris voor Energie en Duurzame Ontwikkeling, gaf de opdracht om informatie- en inspraak te organiseren. De bijeenkomsten zullen resulteren in een rapport van de bevolking, dat, naast andere adviezen, het beleid mee zal vormgeven. Stadsland vzw, een vormingsorganisatie, staat in voor de begeleiding en organisatie van deze bijeenkomsten’. Wij zoeken geïnteresseerde burgers om deel te nemen.
inspraakavonden
Wij zoeken burgers die mee willen denken en discussi-eren over één van de projecten. Voor een opbouwende discussie is enige dossierkennis noodzakelijk. Daarom willen we iedereen eerst goed informeren, daarna gaan we het gesprek aan en wisselen meningen uit. We wer-ken dus in verschillende stappen:
de startbijeenkomst
Op de startbijeenkomst maakt u kennis met wind-energie en het windmolenpark. U wordt tevens ingelicht over het verloop van de inspraak avonden. Deelname is gratis en vrijblijvend, inschrijven is niet noodzakelijk. Voor het project Wenduinebank heeft u de keuze uit twee startbijeenkomsten.
twee inspraakavonden
Voor elk project behandelen we op twee avonden telkens twee thema’s. Een deskundige leidt in, daar-na is er ruimte voor discussie. We zoeken samen voor- en nadelen, kansen, randvoorwaarden en bemerkingen bij het project. De conclusies worden meegedeeld aan de ganse groep. De thema’s zijn:
inspraakavond 1: ‘toerisme’ en ‘visserij’inspraakavond 2: ‘natuurbehoud’ en ‘recreatie’
Deelname is gratis, vooraf inschrijven (op een start-bijeenkomst) is noodzakelijk. U kan naar keuze aan één of twee ateliers deelne-men. U kiest op elke avond (telkens) voor één van beide thema’s.
een slotbijeenkomst
Stadsland vzw vat de resultaten samen in een rap-port van de bevolking, dat we bespreken en aanvul-len op de slotbijeenkomst.We verwachten u, als u deelnam aan een inspraakavond.
het rapport van de bevolking
Het rapport maakt duidelijk wat uw mening is. Zo weten we wat u denkt over de geplande projec-ten. Het rapport wordt overhandigd aan de staats-secretaris voor Energie en Duurzame Ontwikkeling, die hiermee rekening houdt in zijn beslissing.
er zijn aanvragen voor de bouw van windmolens in de noordzee. Cpower deed een aanvraag voor de bouw van een windmolenpark in de noordzee, ter hoogte van Wenduine. Seanergy wil een park bouwen ter hoogte van knokkeHeist. Maar wat vindt ù daar eigenlijk van? Hoe ervaart u voor en nadelen? We willen het graag weten. Daarom vragen we uw mening en ideeën over deze projecten.
er zijn aanvragen voor de bouw van windmolens in de noordzee. Cpower deed een aanvraag voor de bouw van een windmolenpark in de noordzee, ter hoogte van Wenduine. Seanergy wil een park bouwen ter hoogte van knokkeHeist. Maar wat vindt ù daar eigenlijk van? Hoe ervaart u voor en nadelen? We willen het graag weten. Daarom vragen we uw mening en ideeën over deze projecten.
Zaterdag 10 mei 2003 Vanaf 16u. bent U hartelijk welkom in de winkel om met ons 10 kaarsjes uit te blazen en een glas te drinken.
Heel de feestweek lang (10 - 18 mei 2003) kunt u in de Wereldwinkel proeven van lekkere Wereldwinkelhapjes.
dinsdag 13 mei 2003Om 20.15u. presenteren wij U in CC De Kern een film uit het filmaanbod van “africalia” : abouna (Mahamat-Saleh Haroun, Tsjaad, 2002, 35 mm, kleur, 85 min. ) Twee kinderen gaan op zoek naar hun ver-dwenen vader en raken op de dool. Voor één van hen, Tahir is dit een initiatie parcours : op zeer jonge leeftijd krijgt hij te maken met ver-antwoordelijkheden van volwassenen. Iets wat niet ongewoon is in Afrika. Na de film is er gelegenheid een praatje te maken bij een (h)eerlijk drankje en knabbeltje.
Zaterdag 17 mei 2003 feesten wij samen met en op de Kinderboerderij in Wilrijk ter gelegen-heid van hun 25jarig bestaan.
Naast hun uitgebreid feestprogramma organiseren wij daar 4 workshops tussen 11u. en 15u. :
•Djembé•Papierscheppen•Afrikaansekralen•Instrumentjesmaken
De workshop Afrikaanse kralen start om 11u., 12u., 13u., 14u. telkens voor 1 uur, de andere workshops kunnen doorlopend bezocht worden.Een aanrader voor groot en klein .
Zondag 18 mei 2003 Om 11 u. in Kasteel steytelinck:aperitiefconcert met xenia.
10 jaar WereldWinKel WilrijKop 10 mei 2003 bestaat Wereldwinkel Wilrijk precies 10 jaar. dat kunnen we natuurlijk niet ongevierd voorbij laten gaan. met enige fierheid nodigen wij u dan ook uit op één of meer van onze feestelijkheden die plaatsvinden in de week van 10 tot 18 mei 2003.
graag tot dan ...
programma
© M
artin
e Th
oné
10 – 18 mei 2003
F e e s t w e e k
10 jaar wereldwinkel
wilrijk
•Dinsdag13mei2003om 20.15u. Filmavond in CC De Kern in Wilrijk. Kaarten reserveren in CC De Kern, tel. 03/821.01.20. Prijs : € 4,50, € 3,50 (vvk)
•Zaterdag17mei2003 feest op de Kinderboerderij,
Lievevrouwkesbosweg 20 in Wilrijk, heel de dag feest met allerlei activiteiten van 10u. tot 18u., onze workshops kan je bezoeken van 11u. tot 15u. en zijn gra-tis.
•Zondag18mei2003om 11u. Aperitiefconcert in Kasteel Steytelinck, Sint Bavostraat 20 in Wilrijk. Prijs : € 5,00 ( 1 aperitief inbegrepen ) Kaarten worden bij voorkeur aangekocht
in de Wereldwinkel. Telefonische reser-vaties
( 03/825.56.62 ) zijn pas geldig na storting op rekeningnummer 776-5956296-11
van Wereldwinkel Wilrijk.
Praktische inFormatie
Met vragen kan u steeds terecht in onze winkel.
Jules Moretuslei 458, 2610 WilrijkTelefoon: 03/825.56.62Fax: 03/825.56.62E-mail: [email protected]
inFo
Windmolens in de noordzee
i n s p r a a k a v o n d e n
meer inFormaTie?
Meer informatie verkrijgt u op één van de startbijeenkomsten, of bij:
Karin Laurent - Jan Van HoofStadsland vzw - Boomgaardstraat 215,
2018 Antwerpentel.: 03/ 230 02 22 - fax: 03/ 230 90 19
mail: [email protected]
v.u.
: Fra
nk T
hiel
s, B
oom
gaar
dstra
at 2
15, 2
018
Antw
erpe
n •
Vorm
gevi
ng: r
oel.t
hone
@pa
ndor
a.be
Startbijeenkomst 1 vindt plaats in de grote zaal van het Wielingencentrum, Graaf Jansdijk 18, Wenduine.
Startbijeenkomst 2 vindt plaats in de Consciencezaal van het Casino, Zeedijk 150, Blankenberge.
De inspraakavonden vinden plaats in het ontmoetingcentrum ‘d’ Annexe’, Leopoldlaan 24, De Haan.
Windmolens in de noordzee
De startbijeenkomst en de inspraak
avonden vinden plaats in het
C.C. Scharpoord, Meerlaan 30, Knokke-Heist.
proJeCT C-poWer (ter hoogte van Wenduine) proJeCT seanerGY (ter hoogte van knokke)
Startbijeenkomst 1 09/01/02inspraakavond thema’s ‘toerisme’ en ‘visserij’ 31/01/02inspraakavond thema’s ‘natuur’ en ‘recreatie’ 07/02/02Slotbijeenkomst 21/02/02
elke bijeenkomst vindt plaats van 20 tot 22 uur
Startbijeenkomst 1 18/12/01Startbijeenkomst 2 19/12/01inspraakavond thema’s ‘toerisme’ en ‘visserij’ 07/01/02inspraakavond thema’s ‘natuur’ en ‘recreatie’ 14/01/02Slotbijeenkomst 21/01/02
voor Wie ZiJn de inFo - en inspraakavonden Bedoeld?
Iedereen die wil bijdragen tot een constructieve dialoog, als:• bewoner van een kustgemeente• deelnemer van een adviesraad• betrokkene• …
U kan zich bij voorkeur vrijmaken voor een startbijeenkomst, één of twee inspraakavonden en de slotbijeenkomst (van één van beide projecten).
elke bijeenkomst vindt plaats van 20 tot 22 uur
272
opdracht: Geboortekaartjes Klant: particulier techniek: Illustrator / photoshop
We hebben voor Hana & Yeabsera een rekening geopend. Je kan vrijblijvend iets storten op
733-0517970-20
Welkom ...
jaspeR°17 maaRt 2009
Kom maar mee mijn kleine broerdan laat ik je de wereld zien.
Eerst haal ik nog wat kippenvoer,we zijn wat later terug misschien.
Kruip al maar in mijn traktorbak,voor jou de wieg vanuit een droom.
Maar buk je op voor die bloesemtak,het is die van de appelboom.
Ik rij je rond van hier naar daaren stel je aan mijn vriendjes voor.want weldra is ons huisje klaar,maar tot die tijd rijden we door.
Je grote broer
gewicht: 3,72 kg lengte: 51 cm
mama: Klara Van den Ende papa: Roel Thoné grote broer: Wannes Thoné
meter: Elke Van den Ende peter: Peter Van den Ende
adres: Tuinlei 47, 2627 Schelle bezoek adres: Kerkeveldstraat 67, 2610 Wilrijk
Om te weten waar je terecht kan; best even bellen naar +32(0)487 560 314
Foto’s van Wannes op www.klaroen.be
Omdat Wannes al een heleboel babyspulletjes kreeg en wij graag iets willen terug doen voor de mensen in Bobo die ons een geweldig jaar schonken, sponsoren we een project in Burkina Faso. De organisatie Djiguitougou doorkruist het land met educatieve films en demonstraties ter preventie van AIDS. Het enige dat zij nog nodig hebben om volledig autonoom te kunnen werken is een dataprojector. Wij willen die graag voor hen financieren.
Wil je je steentje bijdragen dan kan je storten op rekening 320-0273992-37, met de vermelding: “projectie”
*made in Bobo
Wannes*
Hana & Yeabsera 18/07/’02 - Addis Abeba 14/09/’04 - Addis Abeba
meters & peter: Anke, Jasper, Eveline en Tine
Graag zouden we even aan elkaar wennen, maar na 7 september ben je steeds welkom
(liefst na een seintje)
bezoekadres: Lintseheide 6b, 2570 Duffelgsm Pipo: 0473 / 91 08 60gsm Anne: 0474 / 96 40 62
Anne & Pipo Van den Bulck - Nevens
dromen van een mooie toekomst samen met
Je bent zomooi
anders dan ik
natuurlijkniet meer of
mindermaar
zo mooianders
ik zou jenooit
anders dananders willen
Hans Andreus
282
opdracht: covers bedrijfskalender Klant: UnIZo techniek: Bryce 3d / Illustrator
een geheugensteuntje met belangrijke data het ganse jaar door. maak er gebruik van.
In samenwerking met:
covkal.indd 1 24-10-2008 10:37:45
bedrijfskalender
H a n g d e z e k a l e n d e r o p i n u w z a a k !
een geHeugensteuntje met belangrijke data Het ganse jaar door. maak er gebruik van.
Untitled-4 1 24-10-2008 10:19:46
H a n g d e z e k a l e n d e r o p i n u w z a a k !
een geHeugensteuntje met belangrijke data Het ganse jaar door. maak er gebruik van.
In samenwerking met:
u n i zo - b e d r i j f s k a l e n d e r 2 0 0 2
Untitled-5 1 24-10-2008 10:23:42
een geheugensteuntje met belangrijke data het ganse jaar door. maak er gebruik van.
NCMV bedrijfskalender
h a n g d e z e k a l e n d e r o p i n u w z a a k !
Untitled-2 1 24-10-2008 10:15:45
33
3 aFFiCheonTWeRp
43
opdracht: ...... Klant: ...... techniek: ......
woensdag 5 oktober 5 voor 12InternatIonale dag van de leerkracht
v.u.
Pie
t Sp
anho
ve, H
uidv
ette
rsst
raat
165
, 100
0 Br
usse
l – v
orm
gevi
ng: R
oel T
honé
– d
ruk:
Prin
t Mar
ketin
g
Doe meeLaat jullie schoolbel horen en laat het weten op www.savedbythebell.be
53
opdracht: ...... Klant: ...... techniek: ......
VRIJDAG 5 OKTOBER 2012 InTERnATIOnAlE DAG VAn DE lEERKRAchT
v.u.
Pie
t Sp
anho
ve, H
uidv
ette
rsst
raat
165
, 100
0 Br
usse
l – v
orm
gevi
ng: R
oel T
honé
– d
ruk:
Prin
t Mar
ketin
g
Doe meeLaat jullie schoolbel horen en laat het weten op www.savedbythebell.be
63
opdracht: ...... Klant: ...... techniek: ......
73
opdracht: ...... Klant: ...... techniek: ......
83
opdracht: posterreeks Klant: 11.11.11 techniek: Fotografie (© Dieter Tielemans)
Goed of slecht zaaigoed…Voor een boerengezin in Centraal-Afrika kan dit het verschil maken tussen leven en overleven. Tussen kinderen naar school sturen of niet, tussen geld of geen geld om de dokter te betalen, tussen eten of met honger naar bed.
Naast zaaigoed hebben de boeren ook kredieten nodig en mogelijkheden voor opslag en verwerking, transport naar de markt, betaalbare meststoffen en ook toegang tot grond, zeker voor vrouwen…
In Rwanda, Burundi en RDCongo moeten 70 tot 90 % van de mensen leven van de landbouw. 80 tot 94 % van hen zijn arm.
Het is bewezen dat investeren in landbouw en plattelandsontwikkeling loont. Meer nog, het is de enige weg om de eerste Millenniumdoelstelling te realiseren en armoede en honger te bestrijden.
11.11.11 werkte samen met haar partners in deze landen een campagne uit.
Wij vragen:
De nodige middelen en een krachtdadig landbouwbeleid in overleg met de organisaties van boeren en boerinnen.
Daar moeten zowel de overheden in Centraal-Afrika als België en Europa een topprioriteit van maken.
© D
iete
r Te
lem
ans
Imaculé, verleent juridische bijstand aan arme vrouwen.“ 80% van de klachten gaan over grond. Terugkerende vluchtelingen stellen vast dat hun land verkocht is, vrouwen klagen dat hun man de grond verkocht zonder hun
toestemming. Veel vrouwen zijn in de oorlog alleen achtergebleven maar kunnen geen aanspraak maken op grond. ”
BU
RU
ND
I ©
Die
ter
Tele
man
s
93
opdracht: posterreeks Klant: 11.11.11 techniek: Fotografie (© Mocicc - oxfam int.)
Help! Het klimaat verandert. PERU I 2011
© M
ocic
c -
Oxf
am In
t.
05 « Landbouwers, veeboeren, vissers… Het zijn de armste gezinnen die de zwaarste gevolgen dragen van de klimaatverandering. » Rocio Valdeavellano, Mocicc
© M
ocic
c -
Oxf
am In
t.
103
opdracht: Affiche europees Jeugdfilmfestival Vlaanderen Klant: Kidfilm techniek: Fotografie / photoshop
22 TOT EN MET 29 FEBRUARI 2004UGC ANTWERPEN [nieuwe locatie]
23 TOT EN MET 28 FEBRUARI 2004CINEMA LUMIERE BRUGGE
V.U
.: K
atrijn
Kor
ten,
Bis
scho
pstr
aat
67
, B
-20
60
Ant
wer
pen
• fo
to:
Mar
tine
Thon
é •
lay-
out
& b
eeld
verw
erki
ng:
roel
.tho
ne@
pand
ora.
be
16de EUROPEES
JEUGDFILMVLAANDERENFESTIVAL
INFO ANTWERPEN03/232.64.09
INFO BRUGGE050/34.91.93
Met de steun van de VlaamseGemeenschap
04-08-02•FESTIVAL•affiche 30-12-2003 18:03 Pagina 1
113
opdracht: Kampaandenken Klant: Chirojeugd Vlaanderen techniek: Acrilverf
123
opdracht: Affichecampagne Stadswildernissen Klant: VUB Dienst ApnA techniek: photoshop
Gast uit China, die zich hier goed thuis voelt. Als sierplant naar Europa gebracht op het einde van de 19de eeuw, is de soort snel uit tuinen ontsnapt. Met een voorkeur voor stenige plaatsen, ruïnes, muren, trottoirs, is het een echte stadsplant geworden, die dichte, spontane stadsstruwelen vormt. 'Nectarleverancier' die veel zweefvliegen en opvallende vlinders zoals dagpauwoog, atalanta, kleine vos, maar ook nachtvlinders, aantrekt.
Espèce originaire de Chine qui s’est bien acclimatée chez nous. Elle fut importée en Europe à la fin du 19ème siècle comme plante ornementale et s‚est rapidement échappée des jardins. En raison de sa préférence pour des endroits pierreux, ruines, murs, trottoirs, elle est devenue une véritable plante urbaine qui forme spontanément des massifs denses. Elle est également une source de nectar très attractive pour beaucoup de syrphes et de papillons remarquables tels que le paon-du-jour, le vulcain, la petite tortue, ainsi que des papillons nocturnes.
V.U
. Nic
o Ko
edam
, Alg
emen
e Pl
antk
unde
en
Nat
uurb
ehee
r, IC
ZO -
CIFS
Vrij
e U
nive
rsit
eit
Brus
sel P
lein
laan
2 ,
B105
0 BR
USS
EL •
Gra
fisch
ont
wer
p: r
oel.t
hone
@sk
ynet
.be
Koning Boudewijn Stichting
Fondation Roi Baudouin
Een project van de VUB dienst Algemene Plantkunde en Natuurbeheer in samenwerking met het Aardgasnatuurfonds
Wenst u meer informatie over dit project, surf dan naar:
Un projet de la VUB, service de Botanique et de Gestion de la Nature, en collaboration avec le Fonds Gaz Naturel. Pour plus d'information sur ce projet, visitez le site:
www.vub.ac.be/APNA/jungle.html
V.U
. Nic
o Ko
edam
, Alg
emen
e Pl
antk
unde
en
Nat
uurb
ehee
r, IC
ZO -
CIFS
Vrij
e U
nive
rsit
eit
Brus
sel P
lein
laan
2 ,
B105
0 BR
USS
EL •
Gra
fisch
ont
wer
p: r
oel.t
hone
@sk
ynet
.be
133
opdracht: Affichecampagne Stadswildernissen Klant: VUB Dienst ApnA techniek: Bryce 3d / Acrilverf / poser / photoshop
Een telg uit een eerbiedwaardige groep van het Carboon (300 miljoen jaar geleden) en nog de gezellen van de dinosauriërs, toen de bloemen nog niet 'uitgevonden' waren. Verspreidt zich via sporen die gevormd worden aan bruine sporenvormende stengels over lange afstanden. Heermoes voelt zich thuis op braakgronden. Zo'n oude taaie soort zal Brussel zelf misschien nog overleven !
Les prêles descendent d‚un groupe de plantes respectables de l’époque du Carbonifère (il y a 300 millions d’années) et furent les compagnons des dinosaures alors que les fleurs n’avaient pas encore été ‘découvertes’. La prêle des champs se disperse sur de longues distances par le biais de spores qui sont formées sur des tiges sporifères brunes. Elle se sent particulièrement bien dans les terrains vagues. Une telle plante aussi coriace survivra peut-être encore à Bruxelles!
Koning Boudewijn Stichting
Fondation Roi Baudouin
Un projet de la VUB, service de Botanique et de Gestion de la Nature, en collaboration avec le Fonds Gaz Naturel. Pour plus d'information sur ce projet, visitez le site:
Een project van de VUB dienst Algemene Plantkunde en Natuurbeheer in samenwerking met het Aardgasnatuurfonds
Wenst u meer informatie over dit project, surf dan naar:
www.vub.ac.be/APNA/jungle.html
V.U
. Nic
o Ko
edam
, Alg
emen
e Pl
antk
unde
en
Nat
uurb
ehee
r, IC
ZO -
CIFS
Vrij
e U
nive
rsit
eit
Brus
sel P
lein
laan
2 ,
B105
0 BR
USS
EL •
Gra
fisch
ont
wer
p: r
oel.t
hone
@sk
ynet
.be
V.U
. Nic
o Ko
edam
, Alg
emen
e Pl
antk
unde
en
Nat
uurb
ehee
r, IC
ZO -
CIFS
Vrij
e U
nive
rsit
eit
Brus
sel P
lein
laan
2 ,
B105
0 BR
USS
EL •
Gra
fisch
ont
wer
p: r
oel.t
hone
@sk
ynet
.be
Deze van oorsprong Noordamerikaanse soort opent zijn bloemen 's nachts. Hij verspreidt dan een sterke, eigenaardige geur (bestuiving door nachtvlinders) : het nachtleven van de stad ! Reeds in de 17de eeuw vanuit de Nieuwe Wereld ingevoerd, is de plant volledig ingeburgerd op braakgronden en in gestoorde vegetaties.
Cette plante originaire d’Amérique du Nord ouvre ses fleurs durant la nuit. Elle diffuse alors une forte odeur caractéristique (pollinisation par des papillons nocturnes): la vie nocturne de la ville! Déjà importée du Nouveau Monde au 17ème siècle, cette espèce est parfaitement acclimatée dans les terrains en friche et les milieux perturbés.
Koning Boudewijn Stichting
Fondation Roi Baudouin
Een project van de VUB dienst Algemene Plantkunde en Natuurbeheer in samenwerking met het
AardgasnatuurfondsWenst u meer informatie over dit project, surf dan naar:
Un projet de la VUB, service de Botanique et de Gestion de la Nature, en collaboration avec le Fonds Gaz Naturel. Pour plus d'information sur ce projet, visitez le site:
www.vub.ac.be/APNA/jungle.html
V.U
. Nic
o Ko
edam
, Alg
emen
e Pl
antk
unde
en
Nat
uurb
ehee
r, IC
ZO -
CIFS
Vrij
e U
nive
rsit
eit
Brus
sel P
lein
laan
2 ,
B105
0 BR
USS
EL •
Gra
fisch
ont
wer
p: r
oel.t
hone
@sk
ynet
.be
V.U
. Nic
o Ko
edam
, Alg
emen
e Pl
antk
unde
en
Nat
uurb
ehee
r, IC
ZO -
CIFS
Vrij
e U
nive
rsit
eit
Brus
sel P
lein
laan
2 ,
B105
0 BR
USS
EL •
Gra
fisch
ont
wer
p: r
oel.t
hone
@sk
ynet
.be
Belangrijke nectarbron in de nazomer, wanneer de bloei van andere planten afloopt. Noordamerikaanse soort, die in onze streken als sier- en honingplant is ingevoerd. Nu verwilderd en vrij algemeen op allerlei voedselrijke plaatsen, vooral waar bodemverstoring heeft plaatsgehad.
Représente une importante source de nectar à la fin de l’été, quand la floraison d‚autres plantes se termine. Espèce Nord-américaine qui, dans nos régions, fut introduite comme plante ornementale et nectarifère. Elle est maintenant retournée à l’état sauvage et est assez commune sur des substrats riches en éléments nutritifs, surtout aux endroits où le sol a été perturbé.
Koning Boudewijn Stichting
Fondation Roi Baudouin
Een project van de VUB dienst Algemene Plantkunde en Natuurbeheer in samenwerking met het Aardgasnatuurfonds
Wenst u meer informatie over dit project, surf dan naar:
Un projet de la VUB, service de Botanique et de Gestion de la Nature, en collaboration avec le Fonds Gaz Naturel. Pour plus d'information sur ce projet, visitez le site:
www.vub.ac.be/APNA/jungle.html
Guldenroede... nu ook in euro
Solidage Glabre...aussi en euro
Guldenroede... nu ook in euro
Solidage Glabre...aussi en euro
V.U
. Nic
o Ko
edam
, Alg
emen
e Pl
antk
unde
en
Nat
uurb
ehee
r, IC
ZO -
CIFS
Vrij
e U
nive
rsit
eit
Brus
sel P
lein
laan
2 ,
B105
0 BR
USS
EL •
Gra
fisch
ont
wer
p: r
oel.t
hone
@sk
ynet
.be
V.U
. Nic
o Ko
edam
, Alg
emen
e Pl
antk
unde
en
Nat
uurb
ehee
r, IC
ZO -
CIFS
Vrij
e U
nive
rsit
eit
Brus
sel P
lein
laan
2 ,
B105
0 BR
USS
EL •
Gra
fisch
ont
wer
p: r
oel.t
hone
@sk
ynet
.be
Gast uit Oost-Azië. Als sierplant naar Europa gebracht in de loop van de 19de eeuw. Aangeplante of weggegooide stukjes van deze soort verwilderen zeer sterk en kunnen grote groepen vormen ten koste van inheemse planten. Op talrijke plaatsen (wegbermen, spoorwegbermen, bosranden, rivieroevers) vormt de plant een dichte ruigte, die 's winters in een luguber, bladloos bamboe-achtig woud verandert.
Originaire d’Asie orientale. Introduite en Europe dans le courant du 19ème siècle pour l’ornement. Lorsqu’ elle est plantée ou jetée sous forme de fragments, cette plante s’échappe très facilement et peut former de vastes populations au détriment de la végétation indigène. A de nombreux endroits (bords de route, talus de voie ferrée, lisières forestières, berges de cours d’eau), elle se développe sous forme de fourrés très denses qui perdent leurs feuilles en hiver et se transforment alors en massifs lugubres faisant penser à des fourrés de bambous.
Koning Boudewijn Stichting
Fondation Roi Baudouin
Een project van de VUB dienst Algemene Plantkunde en Natuurbeheer in samenwerking met het
AardgasnatuurfondsWenst u meer informatie over dit project, surf dan naar:
Un projet de la VUB, service de Botanique et de Gestion de la Nature, en collaboration avec le Fonds Gaz Naturel. Pour plus d'information sur ce projet, visitez le site:
www.vub.ac.be/APNA/jungle.html
V.U
. Nic
o Ko
edam
, Alg
emen
e Pl
antk
unde
en
Nat
uurb
ehee
r, IC
ZO -
CIFS
Vrij
e U
nive
rsit
eit
Brus
sel P
lein
laan
2 ,
B105
0 BR
USS
EL •
Gra
fisch
ont
wer
p: r
oel.t
hone
@sk
ynet
.be
V.U
. Nic
o Ko
edam
, Alg
emen
e Pl
antk
unde
en
Nat
uurb
ehee
r, IC
ZO -
CIFS
Vrij
e U
nive
rsit
eit
Brus
sel P
lein
laan
2 ,
B105
0 BR
USS
EL •
Gra
fisch
ont
wer
p: r
oel.t
hone
@sk
ynet
.be
143
opdracht: Affiche Aperitiefconcert Klant: 11.11.11. Wilrijk techniek: fotografie / photoshop
Wilrijk OrGANiSEErT Op zONdAG 2 NOvEmbEr
ApEriTiEfcONcErT
V.U. P
ol Th
oné S
porth
alplei
n 202
2610
Wilr
ijk •
Ontw
erp:
Roel
Thon
é (ww
w.kla
roen
.be)
deel 1: Poëtische en passionele Franse en Russische liederen: • KristienRoland,zang• JefVandenEnde,piano
deel 2:Latijns-AmerikaansePoëzie:• AnitaDaldini,voordracht• JoeriCosman,gitaar
dE kErN cultureel centrum
WAArdiG WErk WErEldWijd!
• Toegangskaartenvanaf1/10/2008verkrijgbaarinWereldwinkel Wilrijk • Jules Moretuslei 458 • tel. 03/8255662 • [email protected]• Reservatiekanookviastortingop het rekeningnr. van WW Wilrijk: 523-0801068-20. Met vermelding: ”aperitiefconcert 11.11.11”• Prijs:14euro•Studenten,werklozenenkinderentot12jaar:12euro(bij betaalde voorverkoop tot 25/10/08)• Inbegrepenindeprijs:Een glas WW-champagne en hapjes
Giften voor 11.11.11-wilrijk zijn welkom op het rekeningnr. 375-1029924-57
Aan de Bist te WilrijkDeuren:10.30u.Aanvangconcert:11.00u.
153
opdracht: ...... Klant: ...... techniek: ......
153
opdracht: Affiche Rommelmarkt Klant: Amnesty International Antwerpen techniek: Tabletop fotografie
RommelmaRkt
Wij bieden: Kleine meubelen, boeken, CD’s en platen, kleding, glaswerk, serviezen, speelgoed, vlechtwerk, brokante enz. Snacks en drank: Belegde broodjes, snacks uit de Wereldwinkel, diverse dranken. Nog welkom: Sympathisanten kunnen tot op de dag van de markt spulletjes afgeven in de Wereldwinkel van Wilrijk, Jules Moretuslei 458, waarvoor hartelijk dank.
zoNdag 5 febRuaRi 2006
deuren: Stipt om 10.00 uur tot 18.00 uur Verkoop per opbod: Vanaf 15.00 uur door Walter Witters, nadien alles -20 %
inkom: 1 euro
feestzaal Rozenkrans, Heistraat 390, 2610 Wilrijk
De opbrengst komt integraal ten goede aan acties van
163
opdracht: Affiche ‘Wake up and win’ Klant: 2015 de tijd loopt techniek: photoshop
Schud zoveel mogelijk mensen wakker en win een digitale videocamera. Doe het alleen, met vrienden, met je sportclub, jeugdhuis of jeugdbeweging. In je straat, stad, jeugdbeweging, jeugdhuis, slaapkamer of duivenlokaal. Doe het subtiel, origineel, letterlijk, figuurlijk of gewoon dodelijk efficiënt. Waarom? Om extreme armoede en honger uit de wereld te bannen.
Film je actie en post dit filmpje op www.wachtmee.be (klik door op ‘wake up’). Hoe meer mensen je wakker schudt, hoe origineler je het doet en hoe leuker je filmpje: des te meer kans maak je op de hoofdprijs. En zorg ervoor dat je vrienden, buren, familie, je ex, je studiegenoten, … stemmen op jouw filmpje. Een veelkoppige jury, waarin ondermeer Lieven Scheire (Neveneffecten) zetelt, beslist wie er wint.
Win een digitale camcorder en je 5 minutes of fame wanneer jouw filmpje getoond wordt aan meer dan 10.000 mensen op de Wachtnacht van 11 september in Gent!
174
4 illustraties
184
Dagboek voor de toekomst St. Lukas Instituut Brussel Acrilverf
194
opdracht: 150 jaar Zoo Klant: St. Lukas Instituut Brussel techniek: Acrilverf
204
opdracht: Rapunsel (illustratie voor sprookjesboek) Klant: St. Lukas Brussel techniek: Acrilverf
214
‘Teambuilding’ / ‘Hoe vind ik geschikt personeel’ UnIZo Bryce 3d / photoshop
224
opdracht: ... Klant: ... techniek: ...
224
opdracht: ‘Teambuilding’ / ‘Hoe vind ik geschikt personeel’ Klant: UnIZo techniek: Bryce 3d / photoshop
235
5 onTWeRp tentoonstellingen & inFopanelen
245
opdracht: Inrichting permanente tentoonstelling natuur educatief Centrum ‘De Vroente’ (Kalmthout) Klant: VUB Dienst ApnA i.o.v. de Vlaamse Gemeenschap Afdel-ing natuur
255
opdracht: Inrichting permanente tentoonstelling natuur educatief Centrum ‘De Vroente’ (Kalmthout) Klant: VUB Dienst ApnA i.o.v. de Vlaamse Gemeenschap Afdel-
265
opdracht: Infopaneel & brochure natuurleerpad ‘De Kronkel’ Klant: Regionaal Landschap Dijleland techniek: Bryce 3d - photoshop
EducatiEf natuurgEbiEd ‘De KronKel’
De Kronkel is een klein natuurgebied van 1,4 ha groot. Het ligt tussen de twee armen van de iJse. dit natuurgebied wordt beheerd door de milieudienst van de gemeente Huldenberg. dat beheer streeft de ontwikke-ling na van een gevarieerd gebied, waarin men verschil-lende biotopen op een korte afstand van elkaar aantreft.Er loopt een natuurleerpad door het natuurgebied. Wie dit pad volgt kan halt houden op de meest interessante plekjes. de brochure met de info per stopplaats kan men verkrijgen op de gemeentelijke milieudienst (02-686 61 56). iedereen mag het gebied vrij bezoeken, maar respecteer de planten en dieren die in dit gebied leven. Honden horen aan de leiband! Laat vooral geen zwerfvuil achter…
inrichting natuurgebied ‘de Kronkel’ en uitwerking natuur-leerpad door de gemeente Huldenberg en regionaal Landschap dijleland vzw, met financiële steun van de pro-vincie Vlaams-brabant.
D i j l e l a n d
REG
ION
AAL LAND
SCH
AP
VZW gemeente
Huldenberg
poel IJse
IJse
hooiland
heuvel
bos
bos
ruigte
beachvolley
heuvel met struiken
hooiland
poel
knotessenrij
gemengd loofbos
oever van de iJse
hoogstamfruitbomen
StopplaatSen natuurleerpaD
beoogde ontwikkeling
natuurgebied De Kronkel
JunI 2003
Gooi deze brochure niet weg. Je kanhem terugbrengen naar de milieu-dienst zodat een volgende bezoekerer gebruik van kan maken.
Kom af en toe nog eens een kijkjenemen in de Kronkel. Dan kan je hetgebied zien evolueren. Bovendien is denatuur elk seizoen anders, dus valt ersteeds weer iets nieuws te ontdekken.
Wens je nog meer info, dan kan jealtijd terecht bij de gemeentelijkemilieudienst (02-686 61 56).
Gedrukt op gerecycleerd papier.
Vormgeving: [email protected]
Juni 2003.
D i j l e l a n d
REGIO
NAAL LANDSCHAP
VZW Gemeente
Huldenberg
Deze brochure kwam tot stand dankzij
NATUURLEERPAD
Educatief
natuurgebied
van de gemeente
Huldenberg
DE KRONKELW oogstamfruitbomen zijn een
echte streling voor het oog.In de lente bloeien ze volop en dangonzen ze van de vele bijen en hom-mels die er nectar komen snoepen.De laatste jaren verdwenen veel hoog-stamfruitbomen uit het landschapomdat ze vervangen werden doorlaagstamfruitbomen. Het fruit vanlaagstammen is immers makkelijkerte plukken. Maar hoogstammen heb-ben andere voordelen: ze zijn beterbestand tegen ziekten en plagen(zodat geen pesticiden nodig zijn!), zegeven een grotere opbrengst en ver-eisen minder snoeiwerk. In de herfst kan afgevallen fruit datblijft liggen dienen als voedsel voorinsecten, vogels en zoogdieren. Deeikelmuis is een typische soort voorhoogstamboomgaarden. Ze klautertdoor de takken van de bomen en eetvooral fruit, zaden, en bladeren, maarook insecten en slakken.
Bij de start van het beheer werdenhier twee appelaars geplant. Het vraagt nog enkele jaren geduld,maar in de toekomst kan je hier lek-kere appels komen smullen.
I 8 I NATUURLEERPAD DE KRONKEL
D e IJse ontspringt in hetZoniënwoud en stroomt te
Neerijse in de Dijle. De vallei van deIJse ligt wel 40 meter dieper dan hetplateau rondom. Als je Huldenbergverlaat richting Terlanen of Duisburg,moet je inderdaad flink bergop! Doorde schurende werking van het waterkwam de rivier door de eeuwen heenin een steeds diepere vallei te liggen.Het water doet nog steeds hetzelfdewerk. Oevers worden uitgeschuurd enkalven (brokkelen) af door de werkingvan het water. Zo kunnen inhammen inde oevers ontstaan, zoals op dezeplek. Omdat het water er minder snelstroomt zijn het geschikte plaatsenvoor vissen om eieren af te zetten(paaiplaatsen). Door het uitschuren
van de oevers worden soms rechte,kale wanden gevormd. Voor IJsvogels is dit precies wat zenodig hebben. In de wanden graven zeholen uit om te broeden en ze zittenvlakbij het water zodat ze kunnen vis-sen. IJsvogels duiken vanaf een over-hangende tak pijlsnel het water in omeen vis te vangen. En ja, er zitten eenheleboel vissen in de IJse: stekelbaars,riviergrondel, beekforel, snoek, enzo-voort. Dat was enkele jaren terug welanders! Door het rioolwater niet meerin de IJse te laten lopen, maar naareen zuiveringsstation (sinds 1995) ishet water nu veel properder gewordenen kunnen er meer vissen overleven.
DE OEVERS VAN DE IJSE HOOGSTAMFRUITBOMEN
Het ‘bermpje’ is een beschermde vis-soort die gevoelig is voor vervuiling,maar nu terug in de IJse voorkomt. Hetis een klein visje (niet meer dan 18 cmlang) dat overdag meestal stilligt tussenstenen of waterplanten. ’s Nachts wordthet visje actief. Bermpjes leven in groepen eten vooral muggenlarven.
IJsvogel
hoogstamboomgaard
NATUURLEERPAD DE KRONKEL I 9 I
De eikelmuis is een typische soort voor hoogstam-boomgaarden
® R
LD®
HU
GO W
ILLO
CX /
WIL
DLI
FE P
ICTU
RES
.
® D
AM
IEN
HU
BAU
T /
WIL
DLI
FE P
ICTU
RES
® B
ENN
Y O
DEU
R /
WIL
DLI
FE P
ICTU
RES
275
opdracht: Infopaneel ‘Holle Wegen’ Klant: Regionaal Landschap Dijleland techniek: Acrilverf - Bryce 3d - photoshop
Hoe ontstaan holle wegen?
Een holle weg is een weg of pad waarvan het wegdek lager ligt dan het omliggende land. Eeuwenlang gebruik, te voet of met paard en kar, heeft geleid tot een natuur-lijk proces van erosie. Losgewoelde aarde spoelt af met het regenwater en diept op die manier jaar na jaar de holle weg verder uit. Een proces dat ook vandaag nog op-treedt zolang het wegdek onverhard blijft. Deze holle weg maakt deel uit van het pad dat vroeger door handelaars, boeren en marktkramers gebruikt werd tussen Leuven en Brussel.
Holle wegen in de Grubbe
Deze holle weg en zijn omgeving staan op topografi sche kaarten aangeduid met het toponiem ‘De Grubbe’. ‘Grubbe’ is afgeleid van het woord ‘Groeb’ dat diepe, holle weg betekent. In de omgeving zijn nog meer holle wegen te vinden en ook enkele waar-devolle oude bosgebieden: de Grubben, de Everbergh en het Kinderenbos.
Natuurwaarde van holle wegen
De hoge beboste bermen zorgen voor een microklimaat in de holle weg; het is er wind-luw, schaduwrijker en vochtiger dan in het open landschap. Veel dieren vinden er voed-sel en beschutting en ook de nodige rust om te overleven. In beboste holle wegen vind je voornamelijk typische bosplanten terug zoals Salomonszegel, Heksenkruid, Bosandoorn, vele varensoorten.... Wie goed rondkijkt, ontdekt hier misschien wel de Tongvaren, een zeldzame varensoort. Je herkent hem aan zijn tongvormige, leerach-tige groene bladeren.
Holle Wegen, landschappelijk erfgoed …
Voor dieren is een netwerk van groene kleine landschapselementen erg belangrijk. Het zijn verbindingswegen tussen voedsel- en nestplaatsen en ze bieden beschutting.
Een mooie periode om de holle weg te be-zoeken is de prille lente, waneer het zonlicht nog door de boomkruinen dringt. Van deze eerste zonnestralen profi teren de voorjaars-bloeiers:
Beheerschema holle weg
Speenkruid vormt mooie gele tapijten. De naam van de plant duidt op de speenvormige wortelknolletjes.
Het Bleeksporig bosviooltje wordt ook wel het gewoon bosviooltje genoemd en draagt blau-we bloempjes.
Witte bosanemoon is vooral te vinden in loof-bossen en beboste holle wegen.
De bladeren van de Gevlekte aronskelk verdwij-nen aan het einde van de bloei in mei. Enkel de bloeiwijze met de opvallende rode (giftige) bes-sen, blijft in de zomer over.
1
2
3
Bedreiging van holle wegen
Ondanks hun natuurwaarde gaat het niet altijd even goed met onze holle wegen. De intensivering van de akkerbouw en de toenemende bebouwing vormen een bedreiging voor vele holle wegen en andere kleine landschapelementen zoals graften en houtkanten.
Beheer van holle wegen
Behoud en beheer van holle wegen is dus een nood-zaak geworden. Vandaar dat Regionaal Landschap Dijleland vzw in overleg met de gemeente Kortenberg beheerplannen heeft opgesteld voor enkele waarde-volle holle wegen in de streek. De uitvoering ervan gebeurt door de gemeentelijke diensten. Erg belang-rijk hierbij is dat het beheer niet te intensief gebeurd; dit zou immers leiden tot verstoring van het biotoop. Daarom werd de holle weg opgedeeld in beheervak-ken. Voor elk vak vermeldt het beheerplan wanneer en hoe het vak moet worden onderhouden.
123
Everbergh
Grubbe
Kinderenbos
Beboste taluds van holle wegen of graften
Infopaneel
hh = hooghoutbeheer • mh = middelhoutbeheer
BEHEER-PERIODE
BEHEERVAKKEN
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
2003-2004 mh mh hh
2006-2007 hh hh hh
2009-2010 hh hh hh
2012-2013 hh hh hh
jaarlijks Verwijderen zaailingen van exoten - Zwerfvuil opruimen
Beheerdoelstellingen: hooghout middelhoutD i j l e l a n d
REG
ION
AAL LAND
SCH
AP
VZW
3
gemeente Kortenberg
Hoe ontstaan holle wegen?
Een holle weg is een weg of pad waarvan het wegdek lager ligt dan het omliggende land. Eeuwenlang gebruik, te voet of met paard en kar, heeft geleid tot een natuur-lijk proces van erosie. Losgewoelde aarde spoelt af met het regenwater en diept op die manier jaar na jaar de holle weg verder uit. Een proces dat ook vandaag nog op-treedt zolang het wegdek onverhard blijft. Deze holle weg maakt deel uit van het pad dat vroeger door handelaars, boeren en marktkramers gebruikt werd tussen Leuven en Brussel.
Holle wegen in de Grubbe
Deze holle weg en zijn omgeving staan op topografi sche kaarten aangeduid met het toponiem ‘De Grubbe’. ‘Grubbe’ is afgeleid van het woord ‘Groeb’ dat diepe, holle weg betekent. In de omgeving zijn nog meer holle wegen te vinden en ook enkele waar-devolle oude bosgebieden: de Grubben, de Everbergh en het Kinderenbos.
Natuurwaarde van holle wegen
De hoge beboste bermen zorgen voor een microklimaat in de holle weg; het is er wind-luw, schaduwrijker en vochtiger dan in het open landschap. Veel dieren vinden er voed-sel en beschutting en ook de nodige rust om te overleven. In beboste holle wegen vind je voornamelijk typische bosplanten terug zoals Salomonszegel, Heksenkruid, Bosandoorn, vele varensoorten.... Wie goed rondkijkt, ontdekt hier misschien wel de Tongvaren, een zeldzame varensoort. Je herkent hem aan zijn tongvormige, leerach-tige groene bladeren.
Holle Wegen, landschappelijk erfgoed …
Voor dieren is een netwerk van groene kleine landschapselementen erg belangrijk. Het zijn verbindingswegen tussen voedsel- en nestplaatsen en ze bieden beschutting.
Een mooie periode om de holle weg te be-zoeken is de prille lente, waneer het zonlicht nog door de boomkruinen dringt. Van deze eerste zonnestralen profi teren de voorjaars-bloeiers:
Beheerschema holle weg
Speenkruid vormt mooie gele tapijten. De naam van de plant duidt op de speenvormige wortelknolletjes.
Het Bleeksporig bosviooltje wordt ook wel het gewoon bosviooltje genoemd en draagt blau-we bloempjes.
Witte bosanemoon is vooral te vinden in loof-bossen en beboste holle wegen.
De bladeren van de Gevlekte aronskelk verdwij-nen aan het einde van de bloei in mei. Enkel de bloeiwijze met de opvallende rode (giftige) bes-sen, blijft in de zomer over.
1
2
3
Bedreiging van holle wegen
Ondanks hun natuurwaarde gaat het niet altijd even goed met onze holle wegen. De intensivering van de akkerbouw en de toenemende bebouwing vormen een bedreiging voor vele holle wegen en andere kleine landschapelementen zoals graften en houtkanten.
Beheer van holle wegen
Behoud en beheer van holle wegen is dus een nood-zaak geworden. Vandaar dat Regionaal Landschap Dijleland vzw in overleg met de gemeente Kortenberg beheerplannen heeft opgesteld voor enkele waarde-volle holle wegen in de streek. De uitvoering ervan gebeurt door de gemeentelijke diensten. Erg belang-rijk hierbij is dat het beheer niet te intensief gebeurd; dit zou immers leiden tot verstoring van het biotoop. Daarom werd de holle weg opgedeeld in beheervak-ken. Voor elk vak vermeldt het beheerplan wanneer en hoe het vak moet worden onderhouden.
123
Everbergh
Grubbe
Kinderenbos
Beboste taluds van holle wegen of graften
Infopaneel
hh = hooghoutbeheer • mh = middelhoutbeheer
BEHEER-PERIODE
BEHEERVAKKEN
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
2003-2004 mh mh hh
2006-2007 hh hh hh
2009-2010 hh hh hh
2012-2013 hh hh hh
jaarlijks Verwijderen zaailingen van exoten - Zwerfvuil opruimen
Beheerdoelstellingen: hooghout middelhoutD i j l e l a n d
REG
ION
AAL LAND
SCH
AP
VZW
3
gemeente Kortenberg
285
opdracht: Concept voor overzichtstentoonstelling 50 jaar BZn (Kursaal) Klant: Bond Zonder naam
Top Related