Inside Information

Meubilair

8

Overlevenin een veranderendemarkt

Over 2010 kunnen fabrikanten, leveran-ciers en projectinrichters kort zijn: niet best. Na een flinke omzetdaling in 2009 – naar schatting 30 procent – was er vorig jaar opnieuw sprake van een terugval. Marktpartijen melden cijfers uiteenlo-pend van 11 tot 25 procent. En eigenlijk staat de markt er nog slechter voor, aldus

De crisis hakt erin bij de kantoormeubelbranche. Fors lagere omzetten, gedwongen ontslagen en in enkele gevallen een faillissement. Het antwoord van bedrijven? Focussen op de kerncompetenties, blijven investeren in productontwikkeling en een schepje er bovenop voor de klant. Op weg naar betere tijden, te beginnen in 2011. Auteur: Wilma Schreiber.

directeur Jan Beltman van Markant. “De omzet van bedrijven die failliet gegaan zijn, wordt verdeeld onder de overlevers. Anders was de omzetdaling nog groter geweest.”Het is duidelijk: de markt voor project-meubelen maakt een crisis door die eer-dere conjuncturele dipjes in de schaduw

stelt. Als gevolg van de hypotheektombo-la in de VS is de wereld in een economi-sche crisis gestort die in de Nederlandse projectinterieursector een behoorlijke ra-vage heeft teweeggebracht. Verschillende bedrijven hebben daarom al faillissement moeten aanvragen. De meest prominente was ongetwijfeld de voormalige gigant

Inside Information

Meubilair

9

ASPA, die werd ingelijfd door marktleider Ahrend. Daarnaast moesten ook bedrij-ven als bijvoorbeeld Kembo, Van Munster Amersfoort en Brink de gang naar Ca-nossa maken.

De crisis die in 2009 toesloeg en in 2010 voortwoekerde is ook in 2011 nog

Werkplekmeubilair wordt momenteel beduidend minder vaak aangeschaft dan in de periode voor de crisis.

niet ten einde. Hoewel er een voor-zichtig herstel van de woningsector aanstaande lijkt, is de situatie op het gebied van de utiliteitsbouw nog altijd ver beneden de maat. En fabrikanten en leveranciers van projectmeubilair merken dat natuurlijk. Er wordt stevig geconcurreerd op prijs, waardoor de

marges onder druk komen te staan. Om het hoofd boven water te kunnen hou-den, kiezen bedrijven volgens Kees van der Sluijs, manager bij branchevereniging VSM, momenteel voor twee strategieën: reorganisatie en kostenreductie. Vaak gaan deze strategieën hand in hand; menig bedrijf heeft gedurende de voor-

Meubilair

10 Inside Information

bije anderhalf jaar noodgedwongen een deel van het personeel de wacht moeten aanzeggen. Jan Beltman van Markant benadrukt dat timing hierbij belangrijk is: wie op tijd maatregelen neemt, kan nog pijnlijker ingrepen voorkomen. “Bij Mar-kant Nederland hebben we in augustus

In de VS trekt de markt voor kantoormeubilair weer aan. Nu Europa nog.

2008 een grote kostenherstructurering doorgevoerd, waarbij ruim twintig banen verloren gingen.” Hierdoor is het Beltman naar eigen zeggen gelukt de regie in handen te houden. En doordat dochteron-dernemingen van Markant in het buiten-land goed draaien, kan Beltman zich nu

bepaalde keuzes veroorloven. “Ik neem liever nu een verlies van een paar ton dan dat ik goede mensen ontsla.”

Kostenreductie is ook mogelijk door on-der meer aandacht te besteden aan de kwaliteit van het eigen productieproces.

Meubilair

11Inside Information

“Als je een fout meubel levert, kost het geld om het probleem op te lossen en nog meer geld om de klant terug te winnen”, aldus Beltman. Ook bij Mibra Kantoor-meubelen in Luyksgestel is kwaliteit een sleutelbegrip. “We houden vast aan onze kerncompetenties en proberen iedere keer de kwaliteit weer net een tandje hoger te krijgen”, stelt directeur Ries Bon-genaar. “We streven naar steeds betere dealers en partners, die meer omzet met ons willen realiseren. Dat moeten we zelf verdienen, door onze eigen performance en het assortiment te verbeteren. Met nieuwe meubelvarianten kunnen partners hun marktpositie versterken. Daarnaast is de communicatie met hen geïntensiveerd, zodat we nog beter kunnen inspelen op de marktbehoefte.”Alex van der Klift, directeur bij Brink Beheer Groep, onderschrijft dat ‘mean & lean’ prioriteit nummer één is. Verder is het volgens hem belangrijk continu te innoveren op het gebied van produc-ten, organisatie en communicatie. In dit kader ging hij in juli 2010 bijvoorbeeld een samenwerkingsverband aan met de Oostenrijkse producent Bene. “Je kunt je eigen producten makkelijker op de inter-nationale markt kwijt en hebt makkelijker toegang tot productontwikkeling op Eu-ropees niveau”, aldus Van der Klift over deze stap.

De inspanningen van de verschillende be-drijven lijken zo hier en daar hun vruchten af te werpen. Ries Bongenaar van Mibra meldt bijvoorbeeld een lichte stijging van de verkopen ten opzichte van 2009. Niet-temin spreekt hij van een grillige ontwik-keling. “Met de één gaat het goed, met de ander slecht, dat hangt af van onderhanden projecten. Normaal gesproken is het vierde kwartaal het beste van het jaar. Dergelijke seizoenspatronen gelden echter niet meer.”

Andere patronen zijn wel zichtbaar. De markt voor zitmeubilair is volgens Bon-genaar bijvoorbeeld minder gevoelig ge-weest voor de crisis dan die voor kasten en tafels. “De levensduur is korter, het is simpeler om een stoel te vervangen en het is een lagere investering. En dan kun je toch nog iets doen naar je werknemers.” Ton Lucas van projectinrichter Leferink in Haaksbergen herkent dit beeld. “2010 was een moeilijk jaar. Weinig nieuwbouw, veel partijen in de vervangingsmarkt. Je ziet een stuk behoudendheid om meubilair te vervangen. De gemiddelde gebruiksduur van 10 tot 15 jaar wordt

opgerekt naar 17 jaar.”Voor 2011 is dus nog veel ongewis. “Zo lang de bouw geen herstel laat zien, zal de crisis in de kantoormeubelindustrie ze-ker nog na-ijlen”, verwacht Kees van der Sluijs van de VSM. “De aanschaf van kan-toormeubilair heeft momenteel geen prio-riteit bij bedrijven.” Volgens Alex van der Klift van Brink wordt 2011 niet anders dan 2010. Met Kembo, dat in 2009 een herstart maakte, verwacht hij een positief resultaat te kunnen behalen, maar bij het vorig jaar doorgestarte Brink ligt de situ-atie anders. “Brink kan die slag nog niet maken. Het vertrouwen van banken is ook totaal anders, er wordt kritischer naar gekeken.”

De huidige crisis is voor een belangrijk deel te wijten aan de economische con-junctuur. Ad Sint Nicolaas, directeur van

‘Lean en mean is prioriteit nummer één’

Plan@Office Nederland: “Projectinrichters zijn afhankelijk van een stabiele, groei-ende economie. Met name in Nederland zijn veel bedrijven aan het bezuinigen en reorganiseren. Meubilair wordt als eerste van de investeringslijst geschrapt.” Maar er zijn ook structurele oorzaken aan te wijzen. Alex van der Klift signaleert dat de markt al zo’n 15 jaar consolideert. “Voor de Nederlandse industrie is er al-leen lokaal toekomst. We hebben niet de schaalgrootte om onze internationale activiteiten verder uit te bouwen. Grote Nederlandse spelers, zoals Ahrend, wor-den door de crisis teruggeworpen op de Nederlandse markt en bouwen hun inter-nationale activiteiten af. En nu de positie van Nederlandse bedrijven verzwakt is, penetreren internationale spelers de Nederlandse markt.” Jan Beltman van Markant ziet nog een andere structurele ontwikkeling: “Automatisering maakt or-ganisaties productiever, bedrijfskolommen integreren verder, internet dwingt tot efficiency en papier neemt af in organisa-ties, waardoor mensen minder gebonden zijn aan kantoren.” Ook Ries Bongenaar erkent dat er mo-menteel veel staat te veranderen “Ieder-een kijkt of het goedkoper kan, de markt is nog transparanter geworden”, zegt hij. “Daarnaast is alles veranderd: marktpar-tijen, vraag, beïnvloeders en inkopers. En de veranderingen gaan steeds sneller. De enige constante is dat mensen nog steeds waar voor hun geld willen hebben.”

Bedrijven met producten in het mid-densegment hebben het momenteel het moeilijkst vanwege de grote (buitenland-se) concurrentie. “Als je als bedrijf dozen gaat schuiven en afstapt van je eigen identiteit, red je het niet”, stelt Ton Lucas van Leferink. “Wij zijn versneld naar een hoger niveau gegaan om te overleven-

Meubilair

12 Inside Information

De markt voor kantoormeubilair ondergaat

momenteel een structurele verandering;

werkplekken krijgen een geheel nieuwe

configuratie.

Meubilair

13Inside Information

Harde keuzes maken en doorvoeren, je moet de kloten hebben om te reorgani-seren op grond van kosten én nieuwe visie.” Hierbij speelt de vermogenspositie van een bedrijf natuurlijk een rol. Daarom zingen familiebedrijven het volgens VSM-branchemanager Kees van der Sluijs in de regel vrij lang uit. “In andere gevallen is het de vraag hoe lang investerings-maatschappijen bereid zijn een bedrijf te ondersteunen”, zegt hij. Jan Beltman verwacht bijna zeker nieuwe faillisse-menten, met name onder bedrijven met een ‘me-too’-houding. “Daarom stoppen wij veel geld in R&D. Onze naam Markant vertelt precies wat je moet doen om geld te verdienen.”

Ad Sint Nicolaas denkt dat kleine produ-centen, maar met name ook dealers het komend jaar heel moeilijk krijgen. Door omstandigheden hebben bedrijven hun lot niet altijd in eigen hand. “Als je als leve-rancier een paar keer in een faillissement zit, kun je in de problemen komen, ook al beschik je over goede mensen en kwali-teiten”, zegt Ries Bongenaar.Om de crisis te overwinnen, is ambitie erg belangrijk, vervolgt de Mibra-man. “Bedrijven die het glas als halfvol be-schouwen, zien kansen en proberen die in de markt te zetten. Zij komen sterker uit de crisis”, zegt hij. “De hiervoor vereiste creativiteit versnelt de productontwikke-ling. Als kleine producent hebben wij het voordeel van korte lijnen, korte beslistijd en grote wendbaarheid.” Verder is het belangrijk vast te houden aan de waar-den die partners van Mibra verwachten. “Maximale betrouwbaarheid, snelheid, productontwikkeling en kwaliteit. Daarom gaan we de upgrading verder uitbouwen.”

Ook Leferink zet in op een hoger inspan-ningsniveau. “Meer, maar vooral beter.

We trekken met andere specialisten op om klanten op die manier nog beter te kunnen bedienen”, aldus Ton Lucas.Hierbij is het mogelijk ‘aan te haken’ bij hoopvolle marktontwikkelingen, zoals de stijgende populariteit van ‘Het Nieuwe Werken’. Lucas: “De markt lijkt ontvanke-lijk voor onze redeneertrant van rende-mentsverbetering: meer verdienen door een betere inrichting.”Anderen zien heil in het verlagen van het rentetarief en het (tijdelijk) herinvoeren van beproefde investeringsregelingen. “Als ondernemers hier voordeel uit halen, geeft dit uiteindelijk een positieve impuls

aan de werkgelegenheid”, stelt Ad Sint Nicolaas. Jan Beltman maakt zich sterk voor een betere positie van het mid-den- en kleinbedrijf bij het verkrijgen van overheidopdrachten. Verder moeten bedrijven zich meer richten op hun core-business, meent hij. “Dus net zo lang klei-ner worden tot je weer winst maakt of de markt weer groter wordt. Daarom blijven we investeren in nieuwe producten.”

Een juiste positionering is ook volgens Alex van der Klift een belangrijke voor-waarde voor succes. “Kembo is een nichespeler met innovatieve designpro-ducten. Die hebben een prijs en die wil je er al dan niet voor betalen. Het gaat ons niet om de laagste prijs, maar om het welzijn van gebruikers. Wij ontwik-kelen producten die mensen helpen en inspireren. Creatieve toptalenten moet

’De gemiddelde gebruiksduur wordt opgerekt’

je een topomgeving bieden waar ze tot bloei kunnen komen.”

Branchebreed leeft de hoop dat afnemers in 2011 weer een toenemende bereid-heid zullen tonen om inderdaad te inves-teren in producten die toptalenten een ideale werkomgeving bieden. En wat dat betreft is er enig licht aan het eind van de tunnel. Zoals gezegd laat de wo-ningbouw de eerste voorzichtige pogin-gen van herstel zien. Eén en ander doet vermoeden dat ook met betrekking tot de utiliteitsbouw de seinen later dit jaar langzaam weer op groen zullen gaan. Wat dat betreft, stemt de huidige voorzichtige opleving in de Verenigde Staten hoopvol. Jan Beltman van Markant wijst erop dat marktontwikkelingen in de VS meestal na 1 à 2 jaar overwaaien naar Europa. “Beursgenoteerde meubelfabrikanten la-ten daar sinds augustus 2010 een groei met dubbele cijfers zien”, zegt hij. “En daarvan wordt het niet slechter in 2011.”

www.markantoffice.comwww.mibra.nlwww.beleefbrink.nlwww.kembo.nlwww.planatoffice.nlwww.leferink.nlwww.vsmplaza.nl