Hebben werknemers sterkere schouders dan zelfstandigen…?

Zo aan het einde van het jaar blik je wel eens terug. Ook op TV en radio volgen de

terugblikken en jaaroverzichten elkaar snel op. Zo kwam onlangs het onderwerp

belastingtarieven ineens op tafel. Tsja, je kunt het maar ergens over hebben.

Is de belastingdruk de afgelopen, pak ‘m beet, 10 jaren nu gestegen of gedaald? We hadden

het natuurlijk over de inkomstenbelasting. En maakt het dan nog verschil hoeveel je

verdient, of dat je werknemer of zelfstandige bent? Als belastingadviseur werd ik geacht dat ter plekke even op te hoesten. Maar eerlijk gezegd moest ik dat toch gaan uitpluizen.

Eerder dit jaar concludeerde de OESO in haar onderzoek tot een daling van de Nederlandse

belastingtarieven. Dat onderzoek maakte echter geen verschil tussen werknemers en

zelfstandigen en gaf een “gemiddelde” uitkomst. Daarnaast was dat onderzoek niet gericht

op alleen de heffing van inkomstenbelasting. Onder andere de accijnzen werden in de genoemde daling meegenomen. Al met al kan ik daar niet zoveel mee.

In mijn overzicht heb ik over de jaren 2004-2015 de geldende inkomstenbelastingtarieven

genomen (dat is dus inclusief de premies volksverzekeringen) en de geldende

heffingskortingen voor een één-persoonshuishouden (jonger dan 65 jaar). De zelfstandige

heeft daarnaast recht op de zelfstandigenaftrek en, vanaf 2007, op de MKB-winstvrijstelling.

Ik heb 4 categorieën onderzocht: werknemers met een loon van € 30.000 respectievelijk

€ 70.000 en zelfstandigen met een winst van € 30.000 respectievelijk € 70.000. In de

hieronder afgebeelde grafiek zien we de daadwerkelijke ontwikkeling van de heffing van inkomstenbelasting in de periode 2004-2015. Er zijn opvallende verschillen te constateren.

0.00%

5.00%

10.00%

15.00%

20.00%

25.00%

30.00%

35.00%

40.00%

45.00%

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

JAAR

Ontwikkeling heffing inkomste nbe lasting

Werknemer 30.000 Werknemer 70.000 Zelfstandige 30.000 Zelfstandige 70.000

Vanaf 2004 daalt de belastingdruk voor zelfstandigen continu. Oók voor werknemers daalt

de belastingdruk telkenjare, een kleine hick-up in 2005 (en 2010 voor de hogere inkomens)

daargelaten. In 2007 zien we de scherpe daling voor zelfstandigen wegens de invoering van

de MKB-winstvrijstelling. De belastingdruk voor de werknemers daalt in dat jaar slechts

gering. In 2013 stijgt de belastingdruk over de hele linie. De hogere inkomens krijgen te

maken met een sterkere stijging. In 2014 stijgt de belastingdruk verder voor de inkomens

met € 70.000, terwijl voor de werknemers en zelfstandigen met € 30.000 de belastingdruk daalt. Het lijkt dat de sterkste schouders de zwaarste lasten dragen.

Kijken we naar de belastingdruk in 2004 en 2015, dan is de werknemer met € 30.000

inkomen ruim 9% goedkoper uit dan 11 jaar geleden. De werknemer met € 70.000

daarentegen betaalt zo’n 0.3% méér. Bij de zelfstandigen lopen de verschillen hard op. De

belastingdruk 2015 vergeleken met 2004 is voor de zelfstandigen met € 30.000 inkomen

ruimschoots gehalveerd! Met € 70.000 inkomen is de daling ongeveer 30%.

We kunnen concluderen dat in de loop der jaren de lagere inkomens er flink op zijn

vooruitgegaan ten opzichte van de hogere. Én dat het ondernemerschap vanuit

inkomstenbelastingperspectief flink gestimuleerd wordt. Het verschil in belastingdruk tussen

werknemer en zelfstandige was in 2004 ongeveer 7% (bij € 30.000) respectievelijk 2% (bij €

70.000) in het voordeel van de zelfstandige. In 2015 is dit voordeel voor de zelfstandige opgelopen tot ruim 15% (bij € 30.000) respectievelijk ruim 11% (bij € 70.000).

Mijn conclusie? De sterkste schouders dragen de zwaarste lasten en de schouders van werknemers zijn sterker dan die van zelfstandigen.