‘Alleen kortetermijndenken gaat een keer fout’

Door onze redacteurHans van der LugtRotterdam, 2 nov. Het lijkt welof bedrijven steeds vaker de taalvan actiegroepen spreken. Eendoorbraak is de aankondiging vanchocoladefabrikant Mars om in2020 alleen nog duurzame cacao teverwerken. Mars is, met productenals M&M’s, Snickers en Mars, degrootste verwerker van cacao terwereld. Maar wat is duurzaam?

„Het draait om het verbeterenvan het leven van miljoenen cacao-boeren zonder de toekomst ge-weld aan te doen”, zegt Howard-Yana Shapiro, hoofd van de afde-ling wetenschap en onderzoek vanMars. Shapiro was als eigenaar vaneen biologisch zaadteeltbedrijfooit een kleine wereldverbeteraar.Twaalf jaar geleden kocht Marszijn bedrijf en kon hij zijn werk opwereldschaal voortzetten. Van-daag spreekt hij op een symposi-um over duurzame handel inHaarlem, waar ook minister Koen-ders (Ontwikkelingssamenwer-king, PvdA) en staatssecretarisHeemskerk (Internationale Han-del, PvdA) aanwezig zijn.

Het initiatief van Mars betekentniet dat de commercie is ingeruildvoor liefdadigheid. „De kwaliteitvan de cacao die we ontvangenloopt terug”, zegt Shapiro. „Alswij als bedrijf in de toekomst ooknog actief willen blijven, moetenwe aan de lange termijn denken.”

Duurzame productie en eerlijkehandel zijn termen die je vroegeralleen in wereldwinkels hoorde.Het merk Max Havelaar kwam eruit voort. Nu is ‘duurzaam’ bezigmet een opmars in de conventio-nele industrie. Zo is Verkade eer-der dit jaar al overgegaan op hetgebruik van Max Havelaar-cacao.Er zijn inmiddels ook bureaus diede grondstoffen certificeren. Zoheeft Mars overeenkomsten geslo-ten met de Rainforest Alliance enhet Amsterdamse UTZ Certified.

Grondstoffen met zo’n certifi-caat voldoen aan een reeks vanvoorwaarden op het gebied vanmeststoffen, bestrijdingsmidde-len, de behandeling van cacaobo-nen en de arbeidsomstandighedenop de plantages waar ze vandaankomen. Het Nederlandse UTZheeft zijn criteria ontwikkeld in

samenwerking met zowel het be-drijfsleven (Mars, Nestlé, Cargillen Ahold) als maatschappelijke or-ganisaties als Oxfam en het We-r e l d n a t u u r f o n d s.

Shapiro: „Het draait in de land-bouw om productiviteit en kwali-teit. Om dat te verbeteren, moes-ten we terug naar het begin van deketen. Cacao wordt hoofdzakelijkgeteeld door zo’n 6,5 miljoen klei-ne boeren, voornamelijk in West-Afrika. Maar er zijn enorme ver-schillen in productiviteit: 30 pro-cent van de cacaobomen levert 70procent van de cacao. Boeren meteen lage productiviteit lukt hetniet om uit de armoe te ontsnap-

pen. Het ontbreekt hun aan goedebomen, aan goede compost ofmest en aan goede training. Het iseen grote opgave om dit te verbete-ren en het gaat zeker tien jaar du-ren. Certificering zien wij als hetbeste middel.”

Vervijfvoudiging van de opbrengstis volgens u haalbaar. Betekent datniet dat de markt zal worden over-spoeld en de prijs juist zakt?„Er is een tekort aan cacao op demarkt, maar we moeten ook nietde totale productie vervijfvoudi-gen. Minder bomen met een hoge-re productiviteit geeft deze boerenjuist de kans om op hun land ook

andere gewassen te telen. Het me-rendeel van de kinderen in sub-Sa-hara Afrika krijgt niet goed teeten. Stel dat we bijvoorbeeld ookfruitbomen plaatsen? Dan zettenwe werkelijk het belang van deboer op de eerste plaats.”

Waarom doet Mars dit? Het is tochgeen filantropische instelling?„Om te beginnen daalt de kwali-teit van cacao omdat boeren nietde beschikking hebben over debeste gewassen. Vervolgens moe-ten we aan de grond denken: wekunnen niet eindeloos alle voe-dingsstoffen uit de bodem halenzonder iets terug te stoppen. Ook

moeten we om ons heen kijken,naar andere partijen in de keten ennaar de toekomst. Als we alleenaan de korte termijn denken, gaathet een keer fout. Wat goed is voormij, moet ook goed zijn voor deander. Dat klinkt suf, maar is be-langrijk om je te realiseren. Winstis geen eenrichtingsverkeer: wijwillen cacaobonen van de boerenen dus moeten we hen steunen.”

Waarom hebben bedrijven dat nieteerder bedacht?„Omdat we niet alle aspecten be-grepen van wat we aan het doenwaren. Het kostte tijd om te reali-seren dat er een crisis aan zou kun-

nen komen en dat er een noodzaaktot verandering was. We accepte-ren kritiek dat het lang heeft ge-duurd, maar we hadden nu een-maal geen glazen bol waarin we detoekomst konden zien.”

Wist Mars wat er moest gaan gebeu-ren toen ze in 1997 uw bedrijf Seedsof Change kochten?„Ze dachten na over de lange ter-mijn, over wat er nodig zou zijn.”

Kan dit een keerpunt zijn voor armelanden in Afrika of Latijns-Ameri-ka, waar honger heerst?„Ons werk heeft zijn weerklank bijdonors wereldwijd. We zijn bezig

met het opzetten van een nieuwmodel voor het werken met land-bouwgewassen. We stellen bij-voorbeeld wetenschappelijke ken-nis kosteloos beschikbaar en gevenfinanciële ondersteuning.”

Bij bedrijven is vaak meer aandachtvoor kwartaalcijfers dan voor delange termijn. Verandert dat?„Cacaobomen gaan meerdere ge-neraties mee. Wij moeten wel lan-getermijnbesluiten nemen. In decacao zal ons werk zeker verschilmaken. Ik hoop dat onze werkwij-ze een model zal zijn voor de toe-komst. Maar economen mogen hetuiteindelijke antwoord geven.”

Voeding Howard-Yana Shapiro van Mars over besluit om vanaf 2020 alleen nog maar duurzame cacao te gebruiken

De kwaliteit van cacao looptterug. Mars stimuleertdaarom de ‘duurzame’cacaoproductie. „Wij willencacaobonen van de boeren,dus moeten we hensteunen.”

Biologische teelt van cacaobonen op een plantage in Ivoorkust, de grootste cacaoproducent ter wereld. Foto AFP

Geld voor ‘duurzaam’Nederland geeft 20 miljoeneuro extra aan stimuleringvan de handel in duurzameproducten. Dit zei ministerKoenders (Ontwikkelingssa-menwerking, PvdA) vandaagvoorafgaand aan een grootsymposium over duurzamehandel in Haarlem. „Het sti-muleren van de handel induurzame producten betekenthet versterken van de positievan kleine boeren in arme lan-den”, zegt Koenders. „Het be-tekent ook dat de kernactivi-teiten van grote bedrijvenworden gekoppeld aan de di-recte belangen van ontwikke-lingslanden.” Het geld gaatnaar het Initiatief DuurzameHandel (IDH) dat voortkomt uithet zogeheten Akoord vanSchokland van 2007 en initia-tieven op dit vlak stimuleert.Koenders had al 30 miljoenuitgetrokken voor de periode2008-2013 en verlengt het ini-tiatief nu tot 2015 en trekt vast20 miljoen extra uit voor 2011.

Howard-Yana Shapiro

NH

02-11-09 katern 1 pagina 11