21 oktober 2017 , pag. 14

(ONT)VRIENDENVOOR HET LEVEN

LIFESTYLET E K S T L E O V A N M A R R E W I J K | I L L U S T R A T I E L I E K E J A N S S E N

Als je wint, heb je vrienden.Maar soms heb je er gewoon letterlijk en

figuurlijk genoeg van. En dus wil jeontvrienden. Hoe doe je dat?

Z e had een goede vriendin.Dacht ze. Tot Karin denOudsten (47) een nogal

onverwachte mail kreeg. ,,Na debevalling van mijn tweede kindraakte ik totaal ontregeld en beland-de zelfs in een psychiatrische kliniek.Mijn vriendin kwam daar niet opbezoek en dat snapte ik heel goed:zo’n kliniek is gewoon niet zo’ngezellige omgeving.’’

Nadat ze weer naar huis mocht,zocht haar vriendin contact, via demail. ,,Ze wilde een keer langskomenom de baby te zien. Ik hield dat af,met een goede reden: ik kon nogniet veel prikkels hebben. En opeensmailde ze me weer: ze wilde geencontact meer. En o ja, ze had decadeautjes die ze voor de baby hadgekocht, inmiddels op Marktplaatsgezet. Ik heb nooit meer iets vanhaar gehoord.’’

Den Oudsten, inmiddels coachvoor moeders met psychische klach-ten na een bevalling, voelde zichontzettend afgewezen en boos.Iemand ontvrienden kan best, vindtze. ,,Maar op zo’n manier? En danook nog melden dat je de cadeaus opMarktplaats hebt gezet?’’

Bovenstaande is geen schoolvoor-beeld van netjes ontvrienden. Hoemoet het dan wel? Beatrijs Ritsemaschreef erover in Het Grote Etiquet-teboek, waarin ze de do’s en don’tsvan vriendschappen fileert en eenheldere definitie van vriendschapgeeft: ‘Vriendschap is liefde zonderseks’. De ontvriend-case van Karinden Oudsten staat er niet in, maarRitsema is er vrij stellig in: eenvriendschap verbreek je niet pere-mail. Nooit.

Etiquette-deskundige Ritsemakrijgt bijval van psycholoog Wendyvan Mieghem. Als je een vriend-schap wilt beëindigen, doe je dat opeen fatsoenlijke manier. Maar dát jeaf en toe iemand ontvriendt, hoortbij het leven, vindt ze. ,,Bij langduri-ge vriendschappen zie je vaak datbeide vrienden in de loop der jarenveranderen. Je krijgt andere ideeën,je ontwikkelt je in een bepaalderichting, en dat is niet per se dezelf-de richting. Daarom is het goed omje soms af te vragen wat je nog metdie vriendschap wilt. Zelfs als jeeerder heel mooie, intense of intie-me dingen hebt gedeeld.’’

Want ja, ook tussen twee ‘vrien-den voor het leven’ kan het behoor-lijk spaak lopen. Bijvoorbeeld omdatde één het grootkapitaal ontdekt ende ander gedwongen is om onderbruggen te slapen; omdat de één hetGroenLinks-evangelie verkondigtterwijl de ander zijn PVV-ideologierondtettert, of omdat de één levens-lang down to earth blijft terwijl deander nieuw geluk vindt in heksen-kringen en boomgeknuffel.

BASISVEILIGHEIDVan Mieghem, auteur van De wijs-heid achter emotie en gevoel - Jedagelijks leven als spiegel: ,,Goedevrienden hoeven niet hetzelfde tezijn, maar de basis van een goedevriendschap is wel een gelijkwaardi-ge relatie. En je moet er allebei ininvesteren. Je hebt er ook een basis-

veiligheid voor nodig: je moet nietbang zijn om iets intiems te vertel-len. Ben je dat wel, dan kun je beslui-ten om de vriendschap om eenbepaalde reden intact te laten. Bij-voorbeeld omdat je de barmhartigeSamaritaan wilt uithangen - dat jedus een soort hulpverlener voor deander wordt - of omdat de vriend-schap je echt iets brengt."

Wil je de vriendschap beëindigen,zegt Van Mieghem, dan breng je hetnieuws face to face. ,,Een handge-schreven brief is al beter dan eenmailtje, maar eigenlijk vind ik dat jeelkaar bij het opzeggen van eenvriendschap in de ogen zou moetenkijken."

NATUURLIJKDat gebeurt lang niet altijd, weetJudith Webber (42) uit ervaring. Vantwee kanten: ze ontvriendde ooiteen goede vriendin per mail, enwerd vorig jaar ook – tot haar eigenverbijstering – ontvriend door eenandere vriendin. Webber: ,,Ik vindhet logisch dat je in de loop van jeleven vrienden en vriendinnen hebtdie op een gegeven moment nietmeer passen. Als je merkt dat je geentijd en energie meer in die vriend-schap wilt stoppen, is het een soortnatuurlijk proces dat je vriendenkwijtraakt, dat vriendschappenverwateren. Dat vind ik niet erg, dathoort gewoon bij je ontwikkeling.’’

Pijnlijker wordt het als je je ge-dwongen voelt om er actief een puntachter te zetten. Webber: ,,Ik heb eenvriendin met wie ik ooit veel deeldemaar op een gegeven moment nietmeer op dezelfde golflengte zat, ookop de laffe manier ontvriend: via demail dus. Daar heb ik achteraf heelveel spijt van, ik zou dat nooit meerop die manier doen.’’

Misschien ook al omdat Webber,in het dagelijks leven spreker, coachen schrijver, inmiddels weet hoe hetvoelt om digitaal te worden ont-vriend. ,,Ik kreeg vorig jaar een mailvan een vriendin die ik al tien jaarkende: ze wilde de vriendschapverbreken. Dat was een behoorlijkeschok voor me. Met die vriendschapwas in mijn ogen namelijk helemaalniks mis. Ze was me heel dierbaar enwe hadden genoeg om te delen,vond ik. Haar mail kwam voor mijtotaal uit de lucht vallen.’’ Het gafhaar ‘een diep gevoel van afwijzing’.,,Ik was er behoorlijk door geschokt.’’

Webber heeft als ervaringsdeskun-dige geen handleiding om ‘netjes’ teontvrienden. ,,Maar ik zou zeggen:pak minstens de telefoon om het uitte leggen. En ik vind het raar omiemand, met wie je ooit van alleshebt gedeeld, zonder enige emotie teontvrienden via de mail of Whats-

app. Overigens maakt het voor mijwel verschil hoe diep die relatiewas.’’ Maar in alle gevallen geldt:ontvrienden is geen zakelijke mede-deling, vindt Webber, tenzij er eenduidelijke oorzaak (bijvoorbeeldhoogoplopende ruzie) is.

Etiquette-deskundige Ritsemavindt het helemaal niet zo ingewik-keld. In haar ‘top-10 van verboden’staat ‘ga geen vriendschappen offici-eel opzeggen’. Bij vriendschappenwordt eerlijkheid niet gewaardeerd,aldus Ritsema, dat leidt alleen maartot boosheid bij degene die wordtontvriend. Ze vindt dat je het contactbeter met smoesjes kunt laten ver-glijden.

Dus zeg bij een uitnodiging eenpaar keer achter elkaar dat je geentijd hebt, en op een gegeven mo-ment zullen de uitnodigingen uitblij-ven, aldus Ritsema. Achterliggendegedachte: officieel een vriendschapopzeggen (‘er is niets mis met destatus van een fossiele vriend’)maakt meer kapot dan je lief is. Endaar is een vriendschap, in tegenstel-ling tot een liefdesrelatie, niet be-langrijk genoeg voor.

Dat vindt Judith Webber te ge-makkelijk. Want een vriendschaplaten doorsudderen terwijl je ereigenlijk geen klap aan vindt, is niethelemaal eerlijk, vindt ze. Webber:,,Ik wil graag open en eerlijk leven.Dat is lastig als je een vriendschapniet meer ziet zitten. Je wilt de anderniet beschadigen, maar ik hou welvan duidelijkheid. Bij vriendschap-pen geldt: it takes two to tango.’’

SMOESJESPsycholoog Van Mieghem is heteens met Webber. ,,Door je er telkensvanaf te maken met smoesjes, maakje meer stuk dan je lief is. Niet alleenin contact met de ander, maar ookmet jezelf. Die smoesjes zijn eenlaffe manier om te ontwijken dat jeeen grens wilt aangeven. Grenzenstellen is voor veel mensen lastig,maar wel nodig. Als je zoveel moeitehebt om eerlijk te zijn tegenoverjezelf, zwakt dit de kwaliteit van hetcontact dat je met anderen hebt af.Je kunt je als het ware minder hech-ten.’’

En dus is soms niet de vraag:‘ontvrienden of niet?’, maar ‘hoekun je zelf duidelijker zijn in vriend-schappen?’ Van Mieghem: ,,Elkerelatie is een dans van individuelebehoeften. Die behoeften komen inmomenten samen en in anderemomenten niet. Hoe duidelijker enoprechter jij communiceert, des tehechter zal de vriendschap worden.Je biedt de ander veiligheid: die weetwat hij aan je heeft. En zal je eromgaan waarderen."

Hoeveel zeg je?Uit Amerikaans onderzoek blijkt datin de jaren 80 mensen beweerdendat ze vier of vijf echte vriendenhadden. Inmiddels zou dat aantalzijn gedaald naar twee à drie. Uiter-aard is het aantal Facebook-vriendengestegen: Amerikanen hebben ergemiddeld 200.

JE KRIJGTANDERE IDEEËN, JEONTWIKKELT JE INEEN BEPAALDERICHTING

Mannen- en vrouwen-

Man versusvrouwMannen- en vrouwen-vriendschappen zijn sub-stantieel anders, beschrijftStine Jensen smakelijk inhaar boek Dag Vriend. Zeontvrienden ook anders,denkt schrijver/coachJudith Webber. Of makenhet gewoon weer goed.Webber: ,,Vrouwen twijfe-len vaak aan zichzelf, erkomen meer emoties bij,dus is ontvrienden ookingewikkelder en emotio-neler. Mannen bekijkendingen anders, vaak mak-kelijker. Die onthoudengewoon hoe het de laatstekeer was, halen een bier-tje, slaan elkaar op deschouder en dan is hetklaar."

SpelregelsOverwegingen bij vriend-schappen, en hoe ze net-jes te beëindigen.

De hoeveelheid moeite dieje voor elkaar doet, moetongeveer in balans zijn.Iedereen houdt in zijnhoofd een soort ‘boekhou-ding’ bij.In de meeste gevallenverwatert vriendschapvanzelf als je enkele malenniet op een uitnodigingingaat.Besluit je toch om iemandactief te ontvrienden? Houdhet dan in een face toface-gesprek bij jezelf. ‘Hetbrengt mij niet meer….’ ‘Ikvind niet meer …’ En maakde ander geen verwijten.Ontvriend worden is voorhem/haar al pijnlijk ge-noeg.Op social media hoef je -als je genoeg hebt van dieander - niet per se te ont-vrienden. Op Facebook zitbijvoorbeeld ook een knopwaardoor je alle berichten/updates van die ene‘vriend’ niet meer ziet. Eenmilde vorm van ontvrien-den dus. De ander kan opdie manier niet zien dat jehem/haar hebt ‘uitgezet’.Ben je een ‘allemans-vriend’? Heel vermoeiend.Bedenk dat je niet bij ieder-een de warme, begripvollepersoonlijkheid hoeft uit tehangen. Gewoon vriende-lijk zijn is genoeg. Daar-door kun je selectiever zijnmet echte vrienden.