Inleiding - Belangrijke beslispunten - Behoefte aan een woonvorm - De Zorgverlening - Wonen - Exploitatie - Meer informatie?
Zorgzaam ondernemen!
Over het maken van een ondernemingsplan voor kleinschalig wonen
Deze brochure is een uitgave van het ondersteuningsprogramma
‘Werk aan de woning’ voor particuliere initiatiefnemers van klein-
schalig wonen.
Het ondersteuningsprogramma wordt fi nancieel mogelij k gemaakt
door RCOAK, Sluyterman van Loo en de provincie Gelderland.
Projectteam ‘Werk aan de woning’:Annegreet Jans (projectleider), (030) 789 23 90, [email protected]
Petra Crombag, (030) 789 25 32, [email protected]
Ineke Aufderhaar (projectsecretariaat), (030) 789 23 77,
Website: www.vilans.nl/kleinschaligwonen bij de link: ‘werk aan
de woning’.
Vilans Kleinschalig wonenVilans beschikt over uitgebreide expertise op het gebied van klein-
schalig wonen.
Vilans kan u op verschillende manieren van dienst zij n:
procesbegeleiding & advisering
trainingen
informatie en debat
onderzoek en kennis
samenwerkingspartner
Vilans, kenniscentrum voor de langdurende zorgVilans is het onafhankelij ke kenniscentrum voor professionals
en organisaties die werken in de langdurende zorg. Samen met u
ontwikkelen wij praktisch toepasbare kennis, waarmee u blij vende
verbeteringen voor uw cliënten kunt realiseren. Zo bereiken we
met elkaar dat kwetsbare ouderen, mensen met een beperking
of chronische ziekte meer kwaliteit van leven ervaren en zo goed
mogelij k kunnen deelnemen aan de samenleving.
Vilans
Catharij nesingel 47
Postbus 8228
3511 GC UTRECHT
(030) 789 23 00
www.vilans.nl
FotoverantwoordingHuize Anna, Middenbeemster
Humanitas, Berweg Rotterdam
KBWO Brouwhuis, Helmond
Koreander, Heinkenszand/AKTA
Lena van der Wal, pagina 8
Maasduinen Staete, Nieuw Bergen / AKTA
Woonzorgcentrum Bosch en Duin, Scheveningen / AKTA
Woonzorgcentrum Bosch en Duin, Scheveningen
Inleiding - Belangrijke beslispunten - Behoefte aan een woonvorm - De Zorgverlening - Wonen - Exploitatie - Meer informatie?
Inleiding
Wonen in een veilige en vertrouwde omgeving met goede
zorg. Daar gaat het om bij kleinschalig wonen. Bewoners (en
hun naasten) kiezen de manier van wonen en zorgverlening
die bij hun voorkeur past. Het wonen in een huiselij ke omge-
ving draagt bij aan de kwaliteit van het leven van ouderen met
dementie.
Het in eigen beheer opzetten van kleinschalige woonvormen
en bij behorende zorg- en welzij nsarrangementen is een
fascinerende ontwikkeling in ons huidige zorgsysteem. Door
te voorzien in de groeiende behoefte van cliënten en familie
aan woon- en zorgarrangementen op maat, met voldoende
leefruimte en privacy, ontstaat er een substantiële verbreding
van het zorgaanbod.
Het realiseren van een particulier kleinschalig wonen initiatief
is niet gemakkelij k, maar zeker niet onmogelij k. De realisatie
lij kt op het starten van een klein bedrij f. U begeeft zich als
startend ondernemer in de sector van het kleinschalig wonen.
Het opstellen van een goed ondernemingsplan is hierbij
Deze brochure is bedoeld voor:
• particuliere initiatiefnemers van kleinschalig
wonen
• andere aanbieders
van kleinschalig
wonen
• beleidsmakers
onmisbaar en
een vereiste voor
het aantrekken van
fi nanciers en sponsors.
Het nemen van beslissingen
rond de behoefte aan kleinschalig wonen, de zorgverlening en
het wonen, en de fi nanciering van deze facetten vormen de
basis van een ondernemingsplan. Deze brochure laat de voor-
en nadelen zien van de verschillende keuzemogelij kheden bij
het maken van een ondernemingsplan.
n
re aanbieders
leinschalig
n
dsmakers
r
an
nsors.
beslissingen
Inleiding - Belangrijke beslispunten - Behoefte aan een woonvorm - De Zorgverlening - Wonen - Exploitatie - Meer informatie?
Belangrijke beslispunten
U hebt de wens om een kleinschalige woonvorm op te zetten.
Met een ondernemingsplan maakt u uw ideeën concreet en
zet u uw plannen op een rij . U laat in een ondernemingsplan
zien wat u precies gaat doen, hoe de markt eruit ziet en wat
uw plannen gaan kosten en opleveren. Een ondernemings-
plan bevat onderdelen die door elke initiatiefnemer opgesteld
dienen te worden. U vermeldt wat u wilt gaan doen (missie,
visie en doelstellingen van uw initiatief) en hoe u dit wilt
realiseren (samenwerkingspartners, doelgroep/afnemers,
fi nanciën, personeel etc.). Meer informatie over het schrij ven
van een ondernemingsplan kunt u vinden op de website van
de Kamer van Koophandel (www.kvk.nl/bedrij fstarten, klik in
het menu op ‘Oriëntatie’ en kies voor ‘Een ondernemingsplan
maken’) en op www.ondernemingsplan-maken.nl.
In veel opzichten komt het opzetten van een kleinschalige
woonvorm overeen met het starten van een klein bedrij f. Een
eerste stap is het verzamelen van een hechte groep mensen
die belang hebben bij een goed eindresultaat, waarmee u het
initiatief vorm kunt geven. Bij het voorbereiden en realiseren
U heb
Met e
zet u
zien w
uw p
plan
diene
visie
realis
fi nan
van e
de Ka
het m
kCliënten, zorgaanbieders, gemeentes, woningcorporaties en
andere betrokkenen hebben verschillende wensen. Geen initi-
atief is hierdoor hetzelfde. De handreikingen in deze brochure
zij n dan ook geen wet van Meden en Perzen voor het opstellen
van een ondernemingsplan. De brochure is bedoeld om u te
stimuleren en ondersteunen in de voorbereiding en uitvoering
van uw particuliere initiatief voor kleinschalig wonen.
Inleiding - Belangrijke beslispunten - Behoefte aan een woonvorm - De Zorgverlening - Wonen - Exploitatie - Meer informatie?
van de woonvorm komt u allerlei belangrij ke beslispunten
tegen. Deze zij n te verdelen in de volgende categorieën met
ieder verschillende keuzemogelij kheden:
• Beslispunten rond de behoefte aan een kleinschalig
woonvorm
- Behoefte aan een kleinschalige woonvorm in het te
kiezen werkgebied
- Werven van toekomstige bewoners
• Beslispunten rond de zorgverlening:
- Het niveau van zorgverlening waartoe u wilt of kunt
gaan
- De keuze van de cliënt: zorg in natura of een persoons-
gebonden budget
- Werken met zorg in natura of een persoonsgebonden
budget
- Individueel of collectief zorg inkopen
• Beslispunten rond het wonen:
- Bouwen in eigen beheer of ontwikkeling door een
derde, zoals bij voorbeeld een woningcorporatie
- Intramuraal verblij ven of extramuraal wonen
- Individueel of collectief huren
g Wonen Exploitatie Meer informatie?
• Exploitatie voor rendabel wonen en exploitatie van de
zorgverlening
- Zelf eigenaar zij n of huren
- Zelf zorgverleners in dienst nemen of zorg inkopen bij
andere organisaties
Het opstellen van de exploitatie is een onderdeel van het
maken van het ondernemingsplan. Dit zullen we als onder-
werp wel noemen, maar niet in detail uitwerken. Voor meer
informatie over kleinschalig wonen (zoals de exploitatie)
verwij zen we u naar www.vilans.nl/kleinschaligwonen.
Inleiding - Belangrijke beslispunten - Behoefte aan een woonvorm - De Zorgverlening - Wonen - Exploitatie - Meer informatie?
Is er behoefte aan een (nieuwe) kleinschalige woonvorm in uw
omgeving? En zij n er voldoende bewoners te werven om de
kleinschalige woonvorm exploitabel te maken en te houden?
Raadzaam is om een uitgebreid onderzoek te doen naar de
behoefte aan een kleinschalige woonvorm in de regio. Op basis
hiervan kunt u een goede inschatting maken van de potentiële
vraag naar uw woonvorm en de mogelij kheden om toekom-
stige bewoners te werven.
BehoeftepeilingOm de vraag naar de kleinschalige woonvorm in het eigen
werkgebied te peilen, kunt u verschillende bronnen gebruiken,
zoals wachtlij stgegevens en de zogeheten referentiecij fers
voor bepaalde vormen van zorg. Deze gegevens zij n bekend
bij het Zorgkantoor, waar ook u als particulier initiatiefnemer
gegevens kunt opvragen. De gegevens zij n ook te vinden in de
zorgatlas (www.zorgatlas.nl). Op basis van de prognose van
de bevolkingsgroei in uw regio en de cij fers over de preva-
lentie van dementie is de behoefte aan verpleeghuiszorg in de
toekomst te berekenen.
Werven van toekomstige bewonersVoor de voortgang, kwaliteit en levensvatbaarheid van uw
initiatief is het van belang dat de toekomstige woonvorm
voldoende bewoners heeft. Om verzekerd te zij n van een slui-
tende exploitatie, moeten lege plaatsen in de woonvorm, als
gevolg van een tekort aan bewoners, worden voorkomen.
Om nieuwe bewoners te (blij ven) werven in uw werkregio
is naamsbekendheid essentieel. Daarvoor is actieve PR in uw
werkgebied nodig. Naamsbekendheid bij het Zorgkantoor,
reguliere zorgaanbieders, welzij nsorganisaties en cliëntenver-
tegenwoordigers is van belang. Naast het leggen van persoon-
lij ke contacten kunt u uw naamsbekendheid vergroten door
informatie over uw initiatief te verspreiden via de regionale
pers, huis-aan-huis bladen, lokale radio en het gemeentelij ke
informatiepunt /loket. U kunt contacten leggen met potentiële
bewoners via ouderenbonden, cliëntenorganisaties, buurtver-
enigingen en andere publieke (ontmoetings)punten waar uw
potentiële bewoners naar toe gaan.
Beslispunten rond de behoefte aan een kleinschalige woonvorm
Inleiding - Belangrijke beslispunten - Behoefte aan een woonvorm - De Zorgverlening - Wonen - Exploitatie - Meer informatie?
Beslispunten rond de zorgverlening
Het niveau van zorgverlening waartoe u wilt of kunt gaanIn een kleinschalige woonvorm hebben bewoners zoveel
mogelij k zelf de regie over hun levenswij ze, zoals de daginvul-
ling en de inrichting van de woning. U als initiatiefnemer kiest
voor het niveau van zorgverlening dat u wilt bieden, van bege-
leiding tot ook verpleegkundige zorgverlening bij intensievere
zorgvragen van de cliënt. Deze keuze zal mede worden bepaald
door de zorgzwaarte van bewoners en hiermee het beschik-
bare budget voor de te leveren zorg in de woonvorm.
De keuze van de cliënt: zorg in natura of een persoonsgebonden budgetDe potentiële bewoner heeft bij het Centrum Indicatiestel-
ling Zorg (CIZ) een indicatie aangevraagd. Het CIZ voert de
indicatiestelling uit en beslist of de cliënt voor zorg in aanmer-
king komt. Het CIZ stelt een indicatie op voor zes typen zorg
en ondersteuning en meldt via het indicatiebesluit aan het
Zorgkantoor en aan de cliënt op welke zorg hij /zij recht heeft.
De zorgindicatie geeft recht op zorg vanuit de AWBZ en richt-
lij nen voor de zes functies waarop zorg kan worden gekregen,
namelij k 1) persoonlij ke verzorging, 2) verpleging, 3) onder-
steunende begeleiding, 4) activerende begeleiding, 5) behan-
deling, en 6) verblij f. Een cliënt kan een zorgindicatie krij gen
voor meerdere zorgfuncties.
deling, en 6) verblij f. Een cliënt kan eeenenenenennn zzzzz z z zzororororororororo gigigigigigigigggg ndn icatie krij gen
voor meerdere zorgfuncties.
Inleiding - Belangrijke beslispunten - Behoefte aan een woonvorm - De Zorgverlening - Wonen - Exploitatie - Meer informatie?
Een cliënt kiest hoe hij /zij de zorg wil ontvangen: zorg in natura
(ZIN) door een erkende zorgaanbieder of zelf zorg inkopen met
een persoonsgebonden budget (PGB). Bij ZIN kiest de cliënt
een erkende zorgaanbieder voor de zorgverlening en rekent het
Zorgkantoor jaarlij ks af met de zorgaanbieder. Daarover maakt
het Zorgkantoor productieafspraken met de erkende zorgaan-
bieders. De cliënt betaalt een inkomensafhankelij ke bij drage
aan de kosten voor zorg die onder de AWBZ vallen.
Wanneer u ZIN in de woonvorm wilt gaan leveren, hebt u een
erkenning van het Zorgkantoor nodig. De initiatiefnemers
zullen aan de (kwaliteits)eisen van het Zorgkantoor moeten
voldoen om in aanmerking te komen voor een AWBZ-
erkenning. Wanneer u geen AWBZ-erkenning hebt, dan is het
mogelij k dat cliënten in de woonvorm ZIN ontvangen door
een andere, AWBZ-erkende zorgaanbieder in te schakelen. U
bent dan onderaannemer van deze erkende zorgaanbieder. De
andere mogelij kheid is dat cliënten de zorg in de woning zelf
fi nancieren via het PGB.
Wa
erk
zul
vol
erk
mo
een
ben
and
fi n
Inleiding - Belangrijke beslispunten - Behoefte aan een woonvorm - De Zorgverlening - Wonen - Exploitatie - Meer informatie?
Optie 1: Zorgzwaartepakket met verblijf (ZIN)
In de kleinschalige woonvorm wonen bewoners die zorg
in natura van een zorgaanbieder ontvangen. De bewoners
hebben een indicatie voor zorg met verblij f. De zorgindicatie is
vertaald in een zorgzwaartepakket (ZZP), dat is samengesteld
uit verschillende zorgfuncties. Aan elk ZZP is een vergoeding
gekoppeld. AWBZ-erkende zorgaanbieders ontvangen deze
vergoeding wanneer zij de zorg van een ZZP aan de cliënt
leveren. Deze fi nancieringswij ze (zorgzwaartebekostiging)
regelt de afstemming tussen de geleverde zorg en de fi nancie-
ring hiervan. De Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) stelt beleids-
regels voor de ZZP-tarieven op. Deze beleidsregels past de NZa
regelmatig aan. Ook stelt de NZa jaarlij ks nieuwe tarieven vast.
Voor de actuele beleidsregels en ZZP-tarieven kij kt u op de
website van de NZa (www.nza.nl).
De hoogte van het budget voor uw kleinschalige woonvorm is
afhankelij k van de ZZP’s van de bewoners. Vaak heeft een klein-
schalige woonvorm bewoners met een mix aan verschillende
zorgzwaartes, variërend van ZZP 4, ZZP 5 tot ZZP 7. Hieronder
staat een voorbeeld van de vergoeding bij de verschillende
ZZP’s, deze vergoeding is door de NZa (voorlopig) zonder kapi-
taallasten vastgesteld.
ZZP Prijs per dag excl. kapitaal-
lasten, niet toegelaten voor
behandeling, prijspeil 2009
Prijs per dag excl. kapi-
taallasten, toegelaten voor
behandeling, prijspeil 2009
4 € 97,74 € 119,22
5 € 133,93 € 156,52
7 € 157,70 € 186,82
In de beleidsregel van het NZa voor kleinschalig wonen (CA
385) zij n per kleinschalige plaats de normatieve kapitaallasten
en huisvestingskosten vastgesteld. Deze vergoeding wordt aan
uw budget toegevoegd om de huisvesting van de bewoners
te fi nancieren. In de tabel hieronder ziet u de kosten voor
zwaar verblij f, waar kleinschalig wonen met intensieve zorg
aan dementerenden in de meeste gevallen toe behoort. Het
is belangrij k om in de gaten te houden dat bij een verande-
ring van de bewonerssamenstelling het beschikbare budget
verandert wanneer (nieuwe) bewoners andere ZZP-indicaties
hebben.
Inleiding - Belangrijke beslispunten - Behoefte aan een woonvorm - De Zorgverlening - Wonen - Exploitatie - Meer informatie?
Naar verwachting zal de NZa-beleidsregel kleinschalig wonen
per 2011 vervallen en komen er integrale tarieven voor de
fi nanciering van het wonen en de zorg. Voor meer informatie
over de voorzieningen die vergoed worden bij ZIN kunt u
terecht bij het College van Zorgvoorzieningen (CVZ, www.cvz.
nl).
Optie 2: Persoonsgebonden budget (PGB)
De cliënt krij gt met een PGB zelf het beheer over het toege-
kende budget voor de zorg die hij /zij nodig heeft. De cliënt
maakt afspraken met de gekozen zorgaanbieder(s) over de
levering van de gewenste zorg en diensten en de prij s daarvan.
De zorg kan geleverd worden door een externe zorgaanbieder,
maar mogelij k ook door de initiatiefnemers zelf. De besteding
van het PGB moet wel worden verantwoord aan het Zorg-
kantoor. De PGB-zorgtarieven liggen overigens lager dan de
tarieven van ZIN doordat er geen vergoeding is voor overhead-
kosten. Cliënten met een PGB betalen een inkomensafhan-
kelij ke bij drage aan de kosten van de AWBZ-zorg. De cliënt
blij ft zelf verantwoordelij k voor het bewaken van de kwaliteit
Vergoeding per bezette plaats
per jaar, prijspeil 2009
Kapitaallasten Inventaris Onderhoud Energie e.d.
Kleinschalig groepsverblij f
zwaar
€ 7.921,45 € 1.299,28 € 1.674,46 € 1.128,39
Inleiding - Belangrijke beslispunten - Behoefte aan een woonvorm - De Zorgverlening - Wonen - Exploitatie - Meer informatie?
van de verleende zorg. Bij een PGB betaalt de bewoner zelf de
huurlasten, het PGB vergoedt alleen de zorg.
Een voordeel van het PGB voor de cliënt is dat hij /zij een
ruimere keuzemogelij kheid heeft voor zowel een erkende zorg-
aanbieder als een particuliere aanbieder. Een nadeel van het
PGB kan zij n dat de cliënt zelf contracten moet afsluiten met de
zorgverleners en meer administratieve zaken zelf moet regelen.
Dit kan echter ook uitbesteed worden. De vereniging Per Saldo
(www.persaldo.nl) en het Servicecentrum PGB stellen model-
contracten en modelovereenkomsten ter beschikking. Ook
geven zij advies over contracten en belastingstechnische zaken.
PGB Prijs per persoon per dag, prijs-
peil 2009
Bij een indicatie op ZZP 3 en
ZZP 4
Optelsom individuele indicaties
Bij een indicatie op ZZP 5
t/m ZZP 10 verhoogt het
zorgkantoor het budget tot
minimaal
€ 148,56
Andere fi nancieringsbronnen
Omdat de bewoners van de kleinschalige woonvorm burgers
zij n van een bepaalde gemeente kunnen zij (bij een PGB) een
beroep doen op de gemeente voor ondersteuning vanuit de
Wet Maatschappelij ke Ondersteuning (Wmo). Deze onder-
steuning kan variëren van huishoudelij ke hulp tot woningaan-
passingen en mantelzorgondersteuning. De bewoner kan
bij een PGB ook aanspraak maken op een vergoeding, voor
bij voorbeeld medicatie, vanuit de Zorgverzekeringswet (ZvW).
In het kader van de Wmo moeten gemeenten voldoen aan
verschillende prestatievelden. Eén daarvan is het bevorderen
van participatie van mensen met beperkingen en het bevor-
deren van sociale samenhang en leefbaarheid door het leveren
van individuele of collectieve voorzieningen. In het kader
hiervan kunnen initiatiefnemers desgewenst bij de gemeente
ondersteuning aanvragen voor de totstandkoming van de
woonvorm.
Inleiding - Belangrijke beslispunten - Behoefte aan een woonvorm - De Zorgverlening - Wonen - Exploitatie - Meer informatie?
Werken met zorg in natura (ZIN) of persoonsgebonden budget (PGB)U als initiatiefnemer kunt kiezen voor cliënten die ZIN willen
krij gen en/of voor cliënten met een PGB. Hierbij kunnen de
leeftij d en de specifi eke kenmerken van uw bewoners een rol
spelen. Voor een sluitende exploitatie is het nodig dat lege
plaatsen in de woonvorm snel opgevuld worden, de wij ze van
fi nanciering kan hierop van invloed zij n. De keuze voor cliënten
met een bepaald fi nancieringstroom (ZIN of PGB) of een mix
van fi nancieringstromen heeft gevolgen voor de exploitatie van
uw woonvorm.
Voor bewoners met dementie kan ZIN soms eenvoudiger te
organiseren zij n, omdat het in dit geval niet nodig is dat een
zaakwaarnemer, zoals een curator of bewindvoerder, de zorg
en administratie regelt (zoals wel het geval is bij een PGB).
Kiezen voor fi nanciering via ZIN kan de continuïteit van de
bedrij fsvoering in hoge mate waarborgen. De samenwerking
met een erkende zorgaanbieder en het Zorgkantoor leidt ertoe
dat deze partij en zorgen voor nieuwe aanmeldingen bij lege
plaatsen. Er zij n echter ook nadelen. Wanneer de initiatief-
nemers zelf erkende AWBZ-zorg (ZIN) bieden, dan brengt dit
ook plichten met zich mee, zoals registratie van productie,
werknemersadministratie, personeels- en opleidingsbeleid,
managementkosten en overige kosten om de organisatie in
stand te houden.
Bewoners met een PGB kunnen zelf kiezen voor een (parti-
culiere) zorgaanbieder. Hiermee houden zij zelf de regie
in handen. Dit geeft meer keuzevrij heid aan bewoners ten
aanzien van de zorgverlener die zij willen inschakelen. Zoals
eerder genoemd, zij n de bewoners (of hun zaakwaarne-
mers) wel zelf verantwoordelij k voor de administratie van de
besteding van het PGB en het opstellen en afsluiten van een
werkcontract met de zorgverlener.
Bij zorg gefi nancierd door het PGB is er sprake van marktwer-
king: elke zorgaanbieder mag zij n eigen tarieven vaststellen,
waardoor er concurrentie ontstaat tussen de verschillende
Inleiding - Belangrijke beslispunten - Behoefte aan een woonvorm - De Zorgverlening - Wonen - Exploitatie - Meer informatie?
aanbieders. Vaak hanteren particuliere zorgaanbieders lagere
tarieven dan erkende zorgaanbieders, onder meer omdat zij
minder overheadkosten hebben. Cliënten vergelij ken zorgaan-
bieders op basis van kostprij s, maar ook op de kwaliteit van de
zorg en wonen (bij de functie verblij f).
Individueel of collectief zorg inkopenHet benodigde zorgbudget is een fi nanciële vertaling van de
zorgvraag van bewoners. Een bewoner met 24 uur per dag zorg
en ondersteuning heeft hoge zorgkosten. De zorgindicatie van
de bewoner bepaalt de vergoeding voor de zorg en daarmee
ook een gedeelte van het beschikbare budget voor de woon-
vorm. Individuele 24-uurs zorg is voor bewoners met alleen
een AOW niet te realiseren. Door 24-uurs zorg en ondersteu-
ning in collectief verband (gezamenlij k door de bewoners van
de kleinschalige woonvorm) in te kopen, is dit wel haalbaar.
Collectieve afspraken over kosten en inhoud van de zorgver-
lening worden met de zorgaanbieder in een contract vastge-
legd. Dit contract kan gelden voor enkele jaren, afhankelij k
van wat onderling is overeengekomen. Het opstellen van een
zorgcontract met een externe zorgaanbieder vraagt enige
onderhandelingsvaardigheden van u als initiatiefnemer. Bij
zorg in natura moet bovendien rekening worden gehouden
met de productieafspraken tussen de erkende zorgaanbieder
en het Zorgkantoor. In een zorgcontract staan afspraken over
de hoeveelheid zorg voor een vastgestelde prij s. Daarnaast
kunnen in het zorgcontract afspraken staan over de (zorg)visie
van de woonvorm, de betrokkenheid van mantelzorgers en/
of bewoners, de huisregels, de kwalifi caties van het team en de
aanstellingsprocedure voor personeel.
Als een AWBZ-erkende zorgaan-
bieder de zorg levert, is het
wettelij k verplicht
dat de afspraken
ook worden
vastgelegd in
een zorgover-
eenkomst per
bewoner.
-erkende zorgaan-
g levert, is het
licht
ken
Inleiding - Belangrijke beslispunten - Behoefte aan een woonvorm - De Zorgverlening - Wonen - Exploitatie - Meer informatie?
Beslispunten rond het wonen
Bouwen in eigen beheer of ontwikkeling door een derdeU kunt als initiatiefnemer ervoor kiezen om in eigen beheer
een pand te laten (ver)bouwen. Hiervoor hebt u fi nanciële
middelen nodig. U kunt dit fi nancieren met behulp van eigen
vermogen. Als u onvoldoende eigen vermogen ter beschik-
king hebt, dan is echter fi nanciering door derden noodzakelij k.
Een ondernemingsplan is dan meestal een voorwaarde om
de risico’s en het te verwachten rendement door derden in te
kunnen laten schatten.
Een andere mogelij kheid is om een hypothecaire lening af te
sluiten bij een bank. Ook een bank wil tegenover de lening
fi nanciële zekerheden zien, zoals een goed doordacht onder-
nemingsplan en eventueel inbreng van eigen middelen. Het
aantrekken van vreemd vermogen (de banklening en/of de
investering van derden) brengt betaling van rente met zich
mee. Dit kan doorberekend worden in de hoogte van de huur
die de bewoners betalen.
Verder dient u als initiatiefnemer rekening te houden met
aanloopkosten. Deze kunnen bij gebrek aan eigen vermogen
gesubsidieerd worden door bij voorbeeld provinciale middelen.
Bij het ontwerp en (ver)bouwen van de woonvorm is
het belangrij k om rekening te houden met de partij en u
hierbij betrekt. Er moet onderzocht worden welke vergun-
ningen nodig zij n voor het bouwen van de woonvorm of het
verbouwen van een bestaand pand. Van belang is te weten
welke bestemming de grond of het pand heeft, dit kan van
invloed zij n op de grondprij s die wordt gerekend. Meer
informatie over bouwen in eigen beheer en het particulier
opdrachtgeverschap kunt u vinden bij SEV (www.sev.nl) en de
Vereniging Eigen Huis (www.eigenhuis.nl).
Wanneer u voldoende fi nanciële middelen tot uw beschikking
heeft om een pand te laten (ver)bouwen, kunt u ervoor kiezen
om zelf eigenaar te worden van de woonvorm. U kunt ook
besluiten om een pand te huren, bij voorbeeld van een woning-
corporatie. Veel woningcorporaties zij n hiertoe bereid in het
kader van de prestatieafspraken die zij hebben met gemeenten.
Inleiding - Belangrijke beslispunten - Behoefte aan een woonvorm - De Zorgverlening - Wonen - Exploitatie - Meer informatie?
Ook willen woningcorporaties dikwij ls zelf investeren in een
wooninitiatief. Eén van de overwegingen kan dan zij n, dat de
huurprij s per bewoner beneden de maximaal subsidiabele
huur ligt, zodat de bewoners huurtoeslag kunnen aanvragen.
Woningcorporaties zullen belang hechten aan de verhuur-
baarheid van het pand op de langere termij n. Daarvoor is het
nodig dat het pand fl exibel is ontworpen en gebouwd, zodat de
woonvorm relatief eenvoudig en betaalbaar een andere functie
kan krij gen, bij voorbeeld afzonderlij k te verhuren apparte-
menten.
Inleiding - Belangrijke beeslislispuspup nten - Behoefte aan een woonvorm - D
Inleiding - Belangrijke beslispunten - Behoefte aan een woonvorm - De Zorgverlening - Wonen - Exploitatie - Meer informatie?
Extramuraal wonen of intramuraal verblijvenEen cliënt woont extramuraal als de fi nanciering van het
wonen en de zorg gescheiden is. De cliënt betaalt dan zelf de
huur en ontvangt een vergoeding voor de zorg (PGB). Bij intra-
muraal wonen is er sprake van fi nanciering door middel van
ZIN en wordt het wonen en de zorg vergoed vanuit de AWBZ.
De bewoner hoeft dan de woonlasten niet zelf te betalen. Wel
betalen bewoners met intramuraal verblij f een eigen bij drage.
Individueel of collectief hurenWanneer bewoners individueel en rechtstreeks de woon-
ruimte huren van een woningcorporatie, wordt er een regulier
huurcontract opgesteld tussen de woningcorporatie en de
bewoner. Ook kunnen de initiatiefnemers de kleinschalige
woning huren van de woningcorporatie en deze doorverhuren
aan de bewoners. In dit geval kunnen de initiatiefnemers
specifi eke afspraken in de huurovereenkomst opnemen zoals
de wervingsprocedure van nieuwe huurders. Een woningcor-
poratie heeft wellicht de voorkeur om een collectief huurcon-
tract af te sluiten voor de gehele kleinschalige woning met
een bewonersorganisatie (bij voorbeeld een eigen rechtsvorm
Inleiding - Belangrijke beslispunten - Behoefte aan een woonvorm - De Zorgverlening - Wonen - Exploitatie - Meer informatie?
opgericht door de bewoners) of met de initiatiefnemers om zo
het fi nanciële risico bij leegstand te beperken. Dit fi nan-
ciële risico ligt dan bij de bewonersorganisatie en/
of initiatiefnemers.
Het is aan te bevelen om bij het ontwerp
van de woning rekening te houden
met de woonwensen van meerdere
doelgroepen en te bouwen volgens
de eisen van het Woonkeur Certi-
fi caat. Hierdoor kan het fi nanciële
risico bij leegstand worden beperkt.
Een andere mogelij kheid is om
een leegstandsfonds in te richten
waaruit de kosten bij leegstand
worden betaald. Dit leegstandsfonds
kunt u fi nancieren met bij dragen van
de huurders (bewoners) en eigenaar
(initiatiefnemers) volgens een afge-
sproken verdeelsleutel. Ook derden kunnen
een bij drage aan het fonds geven.
n. Dit fi nan-
ie en/
Inleiding - Belangrijke beslispunten - Behoefte aan een woonvorm - De Zorgverlening - Wonen - Exploitatie - Meer informatie?
Exploitatie voor rendabel wonen
Een kleinschalig woonvorm heeft een minimale omvang
nodig om te zorgen voor een sluitende exploitatie. Vaak
wordt informeel een ondergrens van 24 bewoners gehan-
teerd (4 woningen met elk 6 bewoners). Minder woningen
per woonvorm zij n uiteraard mogelij k, maar het zal dan
een grotere uitdaging zij n om de exploitatie rond te krij gen.
Om u een indruk te geven: bij een omvang van minimaal 24
bewoners zal de personele bezetting ongeveer 20 uur per dag
per woning zij n, naast een nachtdienst die wordt gedeeld door
de 4 woningen. De personeelskosten per bewoner zij n dan
gebaseerd op 0,88 Fte.
De schaalgrootte van het initiatief heeft invloed op de exploi-
tatie van de nachtbezetting (deze kan verdeeld worden over
de woningen), want de kosten van de dagbezetting blij ven
gelij k per woning ongeacht de clustering van woningen. Ook
de zorgzwaarte van bewoners (ZIN of PGB), inclusief de eigen
bij dragen van bewoners, heeft invloed op de inkomsten in de
exploitatie.
Aandachtspunten voor de exploitatie zij n:
• Het delen van de nachtdienst met meer bewoners / meer
kleinschalige woningen / andere woonvoorzieningen (zoals
een zorgcentrum) drukt de kosten
• Met meer dan zes bewoners per woning (bij voorbeeld 7 of
8 bewoners) dalen de kosten per bewoner
• De kosten voor de directe zorg zij n in een kleinschalige
woning hoger dan in een grootschalig verpleeghuis
• De kosten voor aanvullende zorg, ondersteunende dien-
sten en materiële kosten zij n bij kleinschalig wonen lager
(5-10%)
• Een (erkende AWBZ-)zorgverlener met eigen personeel
moet bij de salariskosten van het personeel rekening
houden met sociale lasten, vakantietoeslag en onregelma-
tigheidstoeslag
• Bent u eigenaar van de kleinschalige woonvorm of is het
pand eigendom van een derde, die het pand verhuurt? Zie
ook ‘Bouwen in eigen beheer of ontwikkeling door een
derde’
Inleiding - Belangrijke beslispunten - Behoefte aan een woonvorm - De Zorgverlening - Wonen - Exploitatie - Meer informatie?
Zelf zorgverleners in dienst nemen of zorg inkopen bij andere organisatiesAls u zelf zorgverleners in dienst neemt, levert dat voordelen
op, zoals het zelf opstellen van uurloon en arbeidsvoor-
waarden. Echter, het brengt ook verantwoordelij kheden met
zich mee ten opzichte van uw werknemers die een eigen
loopbaanperspectief, ambities en ontwikkelingswensen
hebben. Goed werkgeverschap heeft zij n prij s. Een deel van de
werkgeverstaken kunt u echter ook uitbesteden aan derden.
Wanneer u de zorg inkoopt bij een zorgaanbieder, dan ligt het
werkgeverschap bij de zorgaanbieder die de zorgverleners in
dienst heeft.
Voor meer informatie over de exploitatie van kleinschalig
wonen verwij zen we u naar www.vilans.nl/kleinschaligwonen.
Inleiding - Belangrijke beslispunten - Behoefte aan een woonvorm - De Zorgverlening - Wonen - Exploitatie - Meer informatie?
Meer informatie?
• Vilans Kleinschalig wonen,
www.vilans.nl/kleinschaligwonen
- Vilans, “Kleinschalig wonen: een full-servicepakket”, 2009
- Vilans, “Ondernemer in de zorg: iets voor u?”, 2007
- Vilans, “Het Vilans exploitatiemodel kleinschalig wonen
voor mensen met dementie”, 2009
• College voor Zorgvoorzieningen CVZ, www.cvz.nl
• Kamer van Koophandel, www.kvk.nl
• Ministerie VWS, www.minvws.nl
• NZa, www.nza.nl
• Per Saldo, www.persaldo.nl
• SEV, www.sev.nl
• Vereniging Eigen Huis, www.eigenhuis.nl
• Wmo, www.wetmaatschappelij keondersteuning.nl
Top Related