2
Voorwoord Beste excursiegangers,
Tegen de tijd dat je dit leest zit je waarschijn-lijk in de bus en begin je jezelf zo te vervelen dat je het gehele programmaboekje maar eens door gaat spitten.
De excursiecommissie 2008/2009 heeft zich een tijd lang ingezet om er een mooie lustrumexcursie van te maken! Door middel van een druk maar interessant programma proberen we jullie, maar ook onszelf, iets wijzer te maken.
Dit gaat zeker lukken door het bezoeken van grote projecten als de Allianz Arena en BMW Welt, maar ook de iets kleinere pro-jecten als de Herz Jesu Kirche.
Het is natuurlijk een lustrumexcursie dus er moet ook iets gevierd worden! Daarom zul-len we ons zaterdag in het nachtleven van München storten! Na natuurlijk een liter bier achterover geslagen te hebben in de oude thuisbasis van Hitler, het Hofbrauhaus.
Het lustrum is niet de enige reden om iets te vieren. Het is zaterdag namelijk valentijns-dag... Probeer nog even je date voor het gala te scoren op de meest romantische dag van het jaar. Een leuke Duitse Heidi of Dieter zal niet misstaan aan jou zijde, aanstaande donderdag. Let er dan wel even op dat je zorgt dat je nieuwe date in Delft aankomt.
Op maandag heb je even de tijd om je eigen hot-spots te bekijken. Misschien wil je wel meer cultuur opsnuiven in de Alte Pinakothek of nieuwe schoenen scoren in het grote win-kelhart van de derde stad van Duitsland.
Kortom, het wordt een prachtig weekend met veel nieuwe indrukken. Wij gaan er al-les aan doen het weekend te laten slagen, en met jou inzet gaat dat zeker lukken!
Veel plezier,
namens de excursiecommissie 2008/2009Hens Zoet
3
Inhoud4 Uitgaanstips5-7 Agenda8 Geschiedenis & City facts
Informatie Agenda
9 Bayerische Staatsopera10 Pinacothek der moderne 11 Herz Jesu Kirche12 Haus der Architektur13 Olympic Stadium Munich14 BMW Welt15 Allianz Arena
Tips
16 Hofbräuhaus17 Jewish Centre18 Siemens-Forum
19 contact
Bijlagen
kaarten
4
UitgaanstipsHoover & Floyd Café/ IckstattstraßeCafe and barSnacks and 2-3 dishesPhenomenal cakes (choco and framboises)
Hey Luigi/ HolzstraßeRestaurant and barGood salads and cheap lunch
Corso/ MüllerstraßeCafeLunch and dinner
Aroma/ Pestalozzoistraße
Loretta/ MüllerstraßeGood sandwiches and coffee
Maria/ KlenzestraßeOpened till 21:00, then the Josef on the other side of street open his doors. Snacks, good coctails & music
Zappeforster/ Corneliusstraße
Hofbräuhaus/
[ bars & music ]
Cafe King/ MüllerswtraßeVegan restaurantOpened in the night, dj-action
Cafe am HochhausDrink and dance
[ Clubs ]
Registratur/ Blumenstr. 2880 % electro
Muffathalle/ club Ampere / Zellstr 4Theater/ Tanz/ Konzert/ Performance/ Le-sung/ Club
Zerwirk/ Ledererstr. 3Hip hop / Balkan style/ drum & bass / funk
Atomic Café/ Neuturmstr. 5liveclub/ discotheque & cocktailbarBritt pop/ hiphop/ funk and soul
[ Café ]
5
Tijd
11:00
13:30
14:00
15:45 – 16:45
19:00
Nr
1
2
3
Wat
aankomst Munchen
Inchecken Hostel
Lunch/ vrije tijd
Verzamelen Marienplatz
Stads rondleiding Opera rondleiding Stadsrondleiding/ vrije tijd
Avond eten : Augustiner Braustuben
Waar
Senefelderstr 5
Marienplatz
landsberger Str
Agenda zaterdag 14 februari
6
Tijd
9:30
10:00 - 12:00
12:00-13:00
13:30-14:00
14:15-14:30
15:00-17:00
17:20-18:30
19:30
Nr
4
5
6
7
8
Wat
vertrek Hostel
Pinakothek moderne lunch
Herz Jesu Kirche
Haus der architek-tur
Olympic stadium
BMW Welt
Vrije tijd/ avonde-ten
Waar
barbara str.
Romanstr. 6
Waisenhausstr 4
Spiridon-Louis-Ring 21/ Olympiapark
Olympiapark 1
Agendazondag 15 februari
7
Tijd
8:30
9:30 – 10:45
11:30
16:00
17:00
Nr
9
Wat
vertrek hostel Allianz Arena
terug in het cen-trum van Munchen / vrije tijd
verzamelen Hostel
Vertrek Delft
Waar
Werner-Heisen-berg-Allee 25
Senefelderstr 5
Agenda maandag 16 februari
8
Geschiedenis & City facts
Munchen is de hoofdstad van de deelstaat Beieren en met 1,3 miljoen inwoners in grootte de derde stad van Duitsland. Hertog Heinrich der Lowe stichtte in 1158 nabij Munichen ( “ bei den Monchen “ ) een marktplaats met stedelijke rechten, waaraan hij dezelfde naam gaf. Gelegen aan de brug over Isar, ontwikkelde het stadje zich weldra tot een belangrijke overslagplaats voor de zouthandel. Vanaf 1240 wordt Munchen de hertogelijke residentie van het huis Wittelsbach, dat tot 1919 onafgebroken Beieren zal regeren. Het katholicisme is vanaf 1550 de enig toegestane godsdienst in Beieren en drukt anderhalve eeuw lang een stempel op het ( regilieuze ) leven in de stad, het ‘ Rome van Duitsland ‘. In 1721 vindt de laatste heksenverbranding plaats. Gedurende de regeerperiode van koning Ludwig I ( 1786 -1868 ) is Leo von Klenze hofarchitect, met als classicistische nalatenschap o.a. De Koningplatz, Glyptothek en Alte Pinakothek. De meest kleurrijke vorst is Ludwig II ( 1845-1886 ). Hij kaat fantastische kastelen bouwen en Richard Wagner is zijn belangrijkste protege. Na de eerste wereldoorlog wordt de Duitse keizer ( en de Beierse koning ) afgezet en is er van 1919 tot 1933 in Duitland een parlementaire democratie., de Wiemarrepubliek. Na een reeks sociale en economische crisis komt in 1933 na verkiezingen het nazi/ NSDAP-regime aan de macht met Adolf Hitler als rijkskanselier. Munchen ontwikkelt zich tot ‘Hoofdstad der beweging ‘, er wordt een groot gebouwencomplex opgetrokken als hoofdkwartier van de NSDAP. Tijdens de Tweede Wereldoorlog wordt de stad zeer zwaar beschadigd door geallieerde bombardementen. Enkele van de belangrijkste historische gebouwen zijn:
9
Frauenkirche/ Liebfrauendom (1468-1494 ) Deze barokke kerk wordt beschouwd als een van de hoogtepunten van de Beierse bouwkunst. De twee 99 meter hoge torens bepalen voor een deel het aanzicht van Munchen. In dit enorme gebouw is plaats voor maar liefst 20.000 mensen.
Nymphenburger Paleis ( vanaf 1675 ) Dit was het zomerpaleis van de Wittelsbachers. Vijf generaties van deze koninklijke families waren verantwoordelijk voor het uitbreiden en verfraaien van dit paleis is roccoco-stijl. Het heeft een schitterende park waarvoor Versailles als voorbeeld diende.
Neues Rathaus 1867-1909Het Gotische Neue Rathaus aan de Marienplats heeft een 85 meter hoge klokkentoren met het symbool van Munchen, een monnik, op de top. Het uurwerk met bewegende poppen komt drie keer per dag in beweging.
Altes rathausDit staat net als het Neue Rathaus aan de Marienplatz. De gotische gevel dateert uit de 15e eeuw, net zoals de indrukwekkende klokkentoren. Tegenwoordig is er een speelgoedmuseum ondergebracht.
AsamkircheDeze kerk is in feite een particuliere kapel uit de 18e eeuw.Het interieur van de kerk is buitengewoon luxueus, en voorzien van een overvloed aan beelden, engeltjes, beschilderingen etc.
Sendlinger TorDit restant van de 14e eeuwse omwalling is een van de mooiste poorten van de stad.
10
De Pinakothek der Moderne is het chronologische sluitstuk van de 3 Pina-kothek’s in Munchen. In het ontwerp is de keuze gemaakt het naar twee zijden te richten, de bestaande Pinakothek’s en de oude stad. De twee toegangen zijn verbonden in de diagonaal dwars door het gebouw.
Van buiten heeft Braunfels’ witte rech-thoek iets van een deftig uitgevallen fabriekshal. Van binnen imponeert het met ruimte, licht, en van een voorname consequent doorgevoerde kleurstelling: als het niet wit is, is het grijs. De grote showtrappen die vanuit de rotonde vertrekken zijn van lichtgrijs terracotta. De galerijen op de eerste en tweede verdieping, de plafonds, de muren: spierwit. Het cafetaria, de garderobe, de kassa, de museumshop, de wc’s: wit en donkergrijs. Ook de onontbeerlijke plattegrond is niet aan de strenge kleur ontsnapt.
Naast de staatsgalerie moderne kunst en het grafi sche museum huisvest het ook het architectuurmuseum en een schilderijmuseum met werken van Pica-sso, Braque, Klee, de Chirico, Warhol en Segal.
Pinacothek der moderne
Stephan Braunfels2002
11
In essentie is de kerk opgebouwd als de doos om de doos. De buitenste doos bestaat uit een glazen vliesgevel. De binnenste doos is gemaakt van esdoorn houten lamellen. Het lichtspel als resul-tante geeft de kerk een metafysische am-biance.
Het gebouw heeft een open en levendig karakter. Met een vloeiende overgang van het kerkplein via de voorhal naar de eigenlijke kerk. De entree is gemar-keerd door twee 14m hoge mechanisch bediende taatsdeuren en indien open wordt het plein een onderdeel van de kerk.
Om het heiligste gedeelte van de kerk te beschermen is er gevarieerd in trans-parantie van de beglazing. Verder spe-len de lamellen een spel met het licht. Zo valt er meer licht ter plekke van het altaar. Ook is er veel aandacht gegeven aan materialisering en het interieur. Bij-dragen van kunstenaars aan de apsis en het kruis zijn hier een uiting van. De architecten hebben geprobeerd de kerk vrij te maken van traditionele zware sym-boliek; niet eenvoudig maar wel ondub-belzinnig in zijn verschijningsvorm.
Herz Jesu kirche Allmann Sattler Wappner Architekten 2000
12
Haus der Architektur
Drescher + Kubina2002
De nieuwe Beierse architectenkamer ligt op een idyllische locatie aan de Mymp-henburgergracht. Het eerste dat opvalt is het contrast tussen de nieuwe huisvesting met de naastgelegen neobarokke villa stammend uit de pruikentijd.
De architecten zochten naar een ant-woord binnen het spanningsveld tussen de historische context en de moderne bouweisen. Ze hebben compromisloos ingezet op contrast. Naast het speelse kasteel is een volume gebouwd die naar minimalistische traditie tot de vorm is gereduceerd. Navenant is de materiali-sering beperkt tot drie bouwmaterialen, beton, glas en staal.
Het gebouw, 1500 m2 over 3 lagen, ver-toont geen overeenkomsten met de typi-sche Muncher Architektur. De puur func-tionele vormentaal laat geen ruimte voor franje. Misschien schuilt hierin ook de reden dat het huis al snel als een Mekka van de architectuur werd gezien. Deze vormendrang is tot op de fi jnste details doorgezet zoals bijvoorbeeld de toege-paste lichtschakelaars.
13
Olympia park Frei Otto
1972
Vlakbij het BMW museum, dat langs de autobahn gesitueerd is, steken de tent-achtige koepels van de ‘ Olympiagelan-de ‘ boven de snelweg uit. Het stadion, het zwembad en de indoorbanen wer-den gebouwd om plaats te bieden aan de Olympische spelen van 1972 waar-van de beelden wereldwijd werden ver-zonden vanaf een 300 m hoge nieuwe ‘ Fernsehturm ‘.
Het Olympisch park met zijn unieke ver-zameling en combinatie van typen sport en evenementen is uitgegroeid tot een van de meest belangrijke attractieparken voor evenement en vrije tijd ter wereld.
De revolutionaire nieuwe architectuur van de Olympsiche gebouwen in Mun-chen keerde zich radicaal af van alle bestaande tradities voor het bouwen van een stadion voor de massa. In deze zin staat het symbool voor hoe totaal an-ders de Duitse naoorlogse samenleving was of op z’n minst probeerde te zijn vergeleken met het Duitsland dat Hitler aan de macht had gebracht. De lichte tentachtige constructie is absoluut het tegenovergestelde van de Naziarchitec-tuur van bijvoorbeeld het ‘ Kunsthaus’.
14
BMW WELT Coop Himmelb(l)au
2007
In de afgelopen jaren is architectuur enorm belangrijk gebleken voor auto-producenten. Mercedes Benz gaf UN studio opdracht op een Mercedes mu-seum te ontwerpen, en in dezelfde stad bouwt Porsche een museum ontworpen door Delugan Meisll. Tegelijkertijd heeft Citroen, in Parijs, net een nieuwe show-room aan de Champs-Elysees, in ge-bruik genomen. Bij autoarchitectuur , net als bij auto’s zelf, lijkt elk project groter, meer gestroomlijnd en sneller dan de vo-rige.
Coop Himmelb(l)au ontwierp een torna-do van staal en glas voor BMW welt, ‘ a centre for brand experience and vehi-cle delivery ‘. Het nieuwe gebouw is een aanvulling op het bijzondere viercilinder hoofdkantoor ( Karl Schwanzer, 1973 ) en het naastgelegen schelpvormige BMW museum. Geplaatst op een hoek aan de snelweg, waaiert de dubbel co-nische structuur uit naar een sculpturaal dak waaronder de zwevende customer lounges zich bevinden in de grote hal.
15
Allianz Arena Herzog & de Meuron2005
De Allianz Arena dat gebouwd werd in een recordtijd van 30 maanden, is een van de meest moderne en architectonisch unieke voetbalstadions in Europa.
De architecten Herzog & de Meuron kozen voor een constructie die in zijn lichtheid ver-wijst naar het ‘oude’ Olympisch stadion van Munchen. De gevel en het dak van het sta-dion zijn een samenstelling van transparante en doorschijnende ETFE laminaat panelen op een stalen draagstructuur. Elk paneel heeft een transparant binnenste, degenen die de gevel vormen hebben een doorschijnend witte buitenkant, maar de dakpanelen zijn volledig transparant om daarmee daglicht op het veld te laten vallen.
Het stadion wordt verlicht in de twee kleuren van de voetbal teams van Munchen. FC Bay-ern München rode kleur en TSV 1860 blauw ) die hun thuisbasis in deze arena hebben. Wanneer er nationale wedstrijden gespeeld worden is de gevel wit verlicht. Het stadion heeft een capaciteit van 69,000 en een voor Duitsland unieke 3-rings tribune waar het pu-bliek relatief dicht op het veld zit door mid-del van een hellingshoek van de tribune.
16
Het Hofbräuhaus in München is een van de meest bezochte plaatsen door toe-risten in Duitsland. Men kan het terecht beschouwen als de hoofdtempel van het bierdrinken.
Oorspronkelijk was dit gebouw de offi ci-ele brouwerij van het hof van Bayern en lange tijd mocht alleen daar het bekende Bockbier geproduceerd worden. Maar het was aanvankelijk enkel voorbehou-den voor het hof en voor de ambtenarij. Pas sinds 1828 werd de brouwerij uitge-rust met een “Gasthaus” en werd het bier zelf toegankelijk voor de Münchener.
Het gebouw werd gebouwd in 1608 met slechts één doel: bier brouwen. Bijna 300 jaar later (in 1896) werd de brouwerij elders ondergebracht en werd het Hofbräuhaus 100 % omgebouwd tot een Gasthaus in neorenaissancestijl.
Negatief punt: hier werd in 1920 de NSDAP gesticht, de nazistische partij van Hitler. Daarvoor werd het gebouw dan ook compleet platgebombardeerd in de Tweede Wereldoorlog; nadien werd het weer heropgebouwd. Het heeft een zulke grote uitstraling, dat miljoenen mensen het bezoeken per jaar, en dat zelfs in Las Vegas (USA) een getrouwe kopie ervan opgericht werd.
Merkwaardig iets: zowel de brouwerij als het Hofbräuhaus is in handen van de staat Bayern.
Hofbräuhaus
17
Vrijstaande kubus, 4500 namen van overledenen op de wand.
Het Joodse center, gebouwd voor een bedrag van 71,6 miljoen euro, is het grootste bouwproject in Europa. Het was betaald door de stad Munchen, de stand van Beieren en de Joodse Ge-meenschap. De bouw begon in 2003 en is vrijwel het enige moderne gebouw in het centrum.
Het Joods Museum is ontworpen als een vrijstaande kubus. De transparante be-gane grond lobby, geglazuurd op allle vier de zijde, functioneert niet alleen als een etalage ,maar ook als een open-bare ruimte. Hier kunnen bezoekers de informatiebalie, museumboekhandel en cafe-bar vinden. De twee verdiepingen zijn voor wisselende exposities, Learning centre, en de bibliotheek, de permanen-te tentoonstelling bevindt zich op kelder-niveau. De twee gebouwen bestaan uit een mu-seum, gemeenschapscentrum, school, bi-bliotheek en een restaurant. Het reastau-rant, museum en de grote assemblage hal staan open voor het grote publiek.
Een onderaardse gang die de twee ge-bouwen met elkaar verbind heeft de na-men van de 4500 Munchen joden die zijn vermoord door de nazi’s.
Jewish Centre Wandel Hoefer Lorch + Hirsch 2004-2007Sankt-Jakobs-platz 16
18
Siemens Forum Richard Meier
1999 Oskar Von Miller Ring
De geschiedenis van het Siemensforum gaat terug tot 1983, toen de architect Richard Meier de wedstrijd voor een nieuw kantoor gebouw won. Meier’s ontwerp was technologisch briljant, en zorgde tegelijkertijd voor inpassing in de bestaande gebouwen, daarbij optimaal gebruik makend van het beschikbare oppervlak. De gevels van het gebouw onderscheiden zich door de karakterstieke structuur van de vliesgevel, ontworpen om een verscheidenheid aan zichtmogelijkheden te bieden, van buiten naar binnen en van binnen naar buiten. Witte aluminium panelen worden afgewisseld met volledige hoge ramen om het gebouw een heldere , duidelijke gestructureerde en volledig transparante uitstraling te geven.
Het opvallende, zes verdiepingen hoge cilindrische gedeelte wordt omhuld door een vijf verdiepingen hoog scherm. Grote ‘venster’ openingen in de buitenmuur tonen de radiale gelaagdheid en de verticale structuur van de cilinder en het scherm en bieden zicht op de bezoekers die zich van niveau naar niveau bewegen over de spiraalvormige hellingbanen.
19
Contact +31
Josiena 6 29236687
Hens 6 13204305
Jimmy 6 16874036
Sophie 6 21562983
Bart 6 48616447
Simon 6 20114788
Jennita 6 22508463
Sanne 6 15271077
Jeroen 6 14382722 Sjors 6 28721289
Atynay 6 46177511
Helena 6 15901361
Theo 6 42237384
Pieter 6 41490822
Sylke 6 38264921
Jennyfer 6 52211429
Bernard 6 24945518
Roland 6 20958960
Pim 6 11010623
Inge 6 52235272
Jasper 6 81505416
Anne 6 40940130
Teresa 6 41552273
Sarah Marijn 6 10272427
Sander 6 22399230
20
Ammer-
Starnberger
see
See
Mammendorf
Malching
Maisach
Gernlinden
Esting
Olching
Gröbenzell
Lochhausen
Langwied
PasingLaim
Donnersberger-brücke
Hacker-brücke
HauptbahnhofCentral Station
Altomünster
Kleinberghofen
Erdweg
Arnbach
Markt Indersdorf
Niederroth
Schwabhausen
Bachern Dachau Stadt
Petershausen
Vierkirchen-Esterhofen
Röhrmoos
Heberts-hausen
Dachau
Karlsfeld
Allach
Untermenzing
Obermenzing
NeufahrnEchingLohhof
Unter-schleißheim
Ober-schleißheim
Feldmoching
Fasanerie
Moosach
Heimeran-platz
Harras
Mittersendling
Siemenswerke
Solln
Großhesselohe Isartalbf.
Pullach
Höllriegelskreuth
Buchenhain
Baierbrunn
Hohenschäftlarn
Ebenhausen-Schäftlarn
Icking
Wolfratshausen
Westkreuz
Lochham
Gräfel"ng
Planegg
Stockdorf
Gauting
StarnbergNord
Starnberg
Possen-hofen
Felda"ng
Tutzing
Neuaubing
HarthausGermering-
Unterpfa$enhofen
Geisenbrunn
Gilching-Argelsried
Neugilching
Weßling
Steinebach
Regionalzughalt
Fernzughalt
Seefeld-Hechendorf
Herrsching
Leienfelsstr.AubingPuchheim
Eichenau
Fürsten-feldbruck
Buchenau
Schön-geising
Grafrath
Türkenfeld
Geltendorf
Hasenbergl Dülferstr. Harthof Am Hart
MoosacherSt.-Martins-Platz
in Bau
Ober-wiesenfeld
Olympia-zentrum
Petuel-ring
Georg-Brauchle-Ring
Westfriedhof
GernRotkreuz-platz
Maillinger-str.
Stiglmaier-platz
Frankfurte
Milbertshofen
Bonne
Scheidplatz
Hohenzollernplatz
Josephsplatz
Thestr.
Königs-platz
Laimer PlatzFriedenheimer
Str.
Westend-str.
PartnachplatzWestparkHolzapfel-kreuth
HadernerStern
Groß-hadern Klinikum
Großhadern
Aidenbachstr.Machtl"nger
Str.
ForstenriederAllee
Basler Str.
FürstenriedWest
Theresienwiese
Schwanthaler-höhe
Obersendling
Thalkirchen (Tierpark)
Brudermühlst
Implerst
Sendlinger
OEZ
Schnellbahnnetz
Mün
Tarifzonen
Metro
21
I sa r
Karlsplatz(Stachus)
MarienplatzCity Center Isartor
RosenheimerPlatz Ostbahnhof
FreisingPulling
Neufahrn
Flughafen MünchenMunich Airport
Flughafen Besucherpark
Hallbergmoos
Ismaning
Unterföhring
Johanneskirchen
Englschalking
Dagl"ng
Erding
Altenerding
Aufhausen
St. Koloman
Ottenhofen
Markt Schwaben
Poing
Grub
Heimstetten
Feldkirchen
Riem
Berg am Laim
Leuchtenberg-ring Trudering
Gronsdorf
Haar
Vaterstetten
Baldham
Zorneding
Eglharting
Kirchseeon
Gra"ngBahnhof
Gra"ngStadt
Ebersberg
St.-Martin-Str.
Giesing
Perlach
Neuperlach Süd
NeubibergOttobrunn
Hohenbrunn
Wächterhof
Höhenkirchen-Siegertsbrunn
Dürrnhaar
Aying
Peiß
Großhelfendorf
Kreuzstraße
Fasangarten
Fasanenpark
Unterhaching
Taufkirchen
Furth
Deisenhofen
Sauerlach
Otter"ng
Holzkirchen
rankfurter Ring
Milbertshofen
Bonner Platz
cheidplatz
Hohenzollernplatz
Josephsplatz
Theresien-str.
önigs-platz
Garching-ForschungszentrumGarching
Garching-Hochbrück
Fröttmaning
Kieferngarten
Freimann
Studentenstadt
Alte Heide
Nordfriedhof
Dietlindenstr.
Münchner Freiheit
Giselastr.
Universität
Odeonsplatz Lehel Max-Weber-Pl.
Arabellapark
Richard-Strauss-Str.
Böhmerwaldplatz
Prinzregentenplatz
(Tierpark)
Brudermühlstr.
Implerstr.Poccistr.Goetheplatz
SendlingerTor Fraunhoferstr.
Kolumbus-platz
Silberhorn-str.
Untersberg-str.
Candidplatz
Wettersteinplatz
St.-Quirin-Platz
Mangfallplatz
Karl-Preis-Platz
Innsbrucker Ring
Michaelibad
Quiddestraße
Neuperlach Zentrum
Therese-Giehse-Allee
Kreillerstr.
Josephs-burg
Moos-feld
Messestadt-West
Messestadt-Ost
hnellbahnnetz
München XXLInnenraum
Außenraum
TarifzonenMVV/Stand: Dezember 2008
Messe München
International / ICM
22
13
56
7
8
2
4
11
12
13
1 Euro Youth Hostel Munich Senefelderstr 5
2 Bayerische Staatsoper Max-Joseph-Platz 1 3 Augustiner Bräustuben Landsberger Str. 19
4 Pinakothek der Moderne Barer Str. 40
5 Herz Jesu Kirche Romanstraße 6 6 Haus der Architektur Waisenhausstraße 4
7 Olympic Stadium Munich Spiridon-Louis-Ring 21 8 BMW Welt Olympiapark 1 9 Allianz Arena Werner-Heisenberg-Allee 10 Englischer Garten 11 Hofbräuhaus am Platzl Platzl 9
12 Jüdisches Museum St.-Jakobs-Platz 16
13 Siemens-Forum Oskar-von-Miller-Ring 20
23
9
2
10
11
24
1
3 6
74
5
2
1 Hoover & Floyd GmbH Ickstattstr. 2
2 Hey Luigi Holzstr. 29
3 Corso/ Loretta Müllerstraße
4 Aroma Pestalozzistr
5 Cafe Maria/ Josef Klenzestraße 97
6 Zappeforster Cafe Corneliusstr. 16
7 Die Registratur Blumenstr. 28
8 Muffatwerk / Ampere Zellstraße 4
9 Zerwirk Deli GmbH Ledererstr. 3
10 Atomic Cafe Neuturmstr. 5
25
6
9
10
8
26
27
Lay-out: Sophie van DostenTekst: mimoa.eu, Sophie van Dorsten, Hens Zoet
Top Related