Download - De betaalbaarheid van de (eerstelijns) medische zorg Prof Diana De Graeve Departement algemene economie en centrum sociaal beleid – Universiteit Antwerpen.

De betaalbaarheid van de (eerstelijns) medische zorg

Prof Diana De GraeveDepartement algemene economie en centrum sociaal beleid – Universiteit Antwerpen

17 maart 2012

Toegankelijke medische zorg in Antwerpen

Samen op zoek naar werkbare oplossingen

2


INHOUD

1. Eigen bijdragen

2. Consumptie

3. Tevredenheid van de gebruikers

3

Uitgaven gezondheidszorg België, 2009, volgens financier

Bron: Assuralia, 2011

4

Eigen bijdragen in gezondheidszorguitgaven % (logaritme)

% v

an g

ezii

nnen

met

cat

astr

ofal

e ui

tgav

en (

loga

ritm

e)

Percentage gezinnen met catastrofale uitgaven vs aandeel eigen bijdragen in totale gezondheidszorguitgaven

Als eigen bijdragen ≤ 15% van de totale gezondheidszorguitgaven hebben weinig gezinnen catastrofale betalingen

Source: Xu K, Evans D, Carrin G, and Aguilar A (2005)

5

• Voorkeurregeling; OMNIO: kwetsbare groepen betalen lagere remgeldpercentages

• Derdebetalersregeling: verzekeringstege-moetkoming wordt rechtstreeks vereffend met de verzekering

• Maximum Factuur (MAF): jaarlijks plafond op remgelden - Op niveau van het gezin- niet volledig (supplementen + sommige remgelden

worden niet in rekening genomen)- Verschillende plafonds

• Beschermende regelgeving m.b.t. supplementen

Sociale Beschermingsmaatregelen

8

Remgeldplafonds MAF als een percentage van het netto belastbaar inkomen voor alle

inkomensgroepen (2012)

9

21 19 20 19

267241

265239

1 199

821

343

1 011

665

513

367

147

460

314

€ 0

€ 100

€ 200

€ 300

€ 400

€ 500

€ 600

€ 700

€ 800

€ 900

€ 1 000

€ 1 100

€ 1 200

€ 1 300

out-of-pocket payments co-payments supplementary payments out-of-pocket payments co-payments

before MAB after social/income & fiscal MAB

n = 4 086 295

P10 (bottom)

P50

P90 (top)

mean

MAF als beschermingsmechanisme: in € 2004

-200 €

-50 €

10

MAF als beschermingsmechanisme : armoede incidentie (2004)

ongeveer 0,20% van gezinnen belanden niet in armoede dankzij de MAF

% gezinnen 40% 50% 60%% gezinnen met NBI onder armoedegrens

(1)10.67% 14.49% 20.93%

% gezinnen met (inkomen – eigen bijdragen voor MAF) onder

armoedegrens (2)

11.38% 15.79% 22.43%

(2) – (1) 0.71% 1.31% 1.50%

% gezinnen met (inkomen – eigen bijdragen na sociale en fiscale MAF)

onder armoedegrens (4)

11.25% 15.60% 22.13%

(2) – (4) 0.12% 0.20% 0.30%

bron: Schokkaert et al, 2008

11

Remgelden: groei 1996-2010 (vergelijking met groei RIZIV-uitgaven)

Bron: RIZIV, jaarverslagen

12

0,16% 0,06%0,17% 0,20% 0,15% 0,15% 0,17% 0,19% 0,19% 0,19% 0,19% 0,18% 0,16% 0,08%

1,10%

1,64% 1,70% 1,78%

1,34%1,10% 1,00% 0,89% 0,83% 0,75% 0,69% 0,60% 0,53%

0,34%

4,68%

8,38%

6,03%

5,70%

4,63%

4,13%

3,57%

3,19%2,94%

2,59%2,33%

2,00%1,76%

1,26%

2,17%

3,93%

2,93%2,81%

2,21%

1,87%1,64%

1,46%1,33%

1,20% 1,10%0,95%

0,82%0,57%

0,00%

1,00%

2,00%

3,00%

4,00%

5,00%

6,00%

7,00%

8,00%

9,00%

]5 - 10] ]10 - 15] ]15 - 20] ]20 - 25] ]25 - 30] ]30 - 35] ]35 - 40] ]40 - 45] ]45 - 50] ]50 - 60] ]60 - 70] ]70 - 90] > 90

n = 321.498 730.359 494.792 412.313 317.899 257.792 228.698 196.331 162.328 230.770 139.270 134.535 91.995

ALL netto belastbaar inkomen > 5.000 € (in duizend €)

0,00%

1,00%

2,00%

3,00%

4,00%

5,00%

6,00%

7,00%

8,00%

9,00%

P25 P10 (bodem) P50 P90 (top) P75 gemiddelde

Eigen bijdragen als percentage van het inkomen

voor verschillende inkomensgroepen (2004)

Bron: Schokkaert et al, 2008

13

Vergelijking van eigen bijdragen voor 1 en 10 Huisartsconsultaties en 1 en 5

consultaties bij de specialist(€ ppp)

Source: Reibling 2011

14

Extra gezondheidszorgkosten betaald door chronisch zieke hartpatiënten in

vergelijking met gezonde mensen met hetzelfde inkomen

Houkes et al, 2008

15


INHOUD

1. Eigen bijdragen

2. Consumptie


16

2.Consumptie van gezondheidszorg

- Voor gezondheidszorgconsumptie wordt als doelstelling naar voren geschoven dat er een gelijke behandeling zou zijn bij gelijke behoefte/nood, ongeacht inkomen, geslacht, etc.

- Meten van horizontale ongelijkheid en onbillijkheid in gezondheidszorggebruik

17

Meten van ongelijkheid in consumptie

Concentratiecurve L(s) ligt boven de diagonaal wanneer gebruik meer geconcentreerd is bij de armeren

Concentratie index C is gebaseerd op de oppervlakte tussen de concentratiecurve en de diagonaal

C>0 bij ongelijkheid “ten voordele v/de rijken” , C<0 als ten voordele van armen

0,0

0,2

0,4

0,6

0,8

1,0

0,0 0,2 0,4 0,6 0,8 1,0cum. prop. sample, ranked by income

Cum

. pro

p. of vis

its

L(s)

18

Socio-economische ongelijkheid in gezondheid

Bron: Van Oyen, Debooseren Lorant, Charafeddine, 2011

19

Identificeren van onbillijkheid in de consumptie van zorg

• Om billijkheid in de verdeling te evalueren: • Vergelijk de werkelijke verdeling van zorg (in

functie van inkomen) met de verdeling van behoefte (nood aan zorg)

20

Meten van onbillijkheid in consumptie

L*(s) is de concentratiecurve die men zou verwachten op basis van behoefte

Index van horiontale onbillijkheid HI= C- C*

HI>0 als pro-rijke onbillijkheid en HI<0 als pro-arm

0,0

0,2

0,4

0,6

0,8

1,0

0,0 0,2 0,4 0,6 0,8 1,0cum. prop. sample, ranked by income

Cum

. pro

p. of vis

its

L(s) L*(s)

21

Van doorslaer, Koolman and Jones, 2004

Ongelijkheid en onbillijkheid in huisarts-consultaties, diverse landen (ECHP, ‘96)

22

Ongelijkheid en onbillijkheid in consultaties bij specialist, diverse landen (ECHP, ‘96)

Van doorslaer, Koolman and Jones, 2004

23


INHOUD

1. Eigen bijdragen

2. Consumptie


24

Subjectieve tevredenheid over de beschikbaarheid – eurobarometer 2008

0102030405060708090

100

B DK D GR E F IRL I L NL A P FN S UKEU27

ziekenhuis specialist huisarts tandarts

% goed

25

Subjectieve tevredenheid over de betaalbaarheid – eurobarometer 2008

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

B DK D GR E F IRL I L NL A P FN S UKEU27

ziekenhuis specialist huisarts tandarts

% niet betaalbaar

26

% van de bevolking met unmet need gedurende de laatste 12 maanden (EU

SILC 2004)

Source: Koolman, 2007

27

Concentratie indices van unmet need naargelang inkomen na correctie voor

gezondheid

Source: Koolman, 2007, Masseria, 2009

28

Conclusies (1)

• Eigen bijdragen (remgelden) zijn relatief hoog in België in vergelijking met andere ontwikkelde landen.

• Het beleid is echter gevoelig voor het toegankelijkheidsvraagstuk en neemt (in toenemende mate) sociale beschermings-maatregelen.

• Een grote meerderheid van de bevolking is tevreden over toegankelijkheid en betaalbaarheid.

29

Conclusies (2)

• Relatief gezien hebben zwakkere socio-economische groepen het moeilijker.

- Ze besteden een groter deel van hun inkomen aan medische zorg.

- Ze hebben relatief gezien meer unmet need.- Toegankelijkheid van zorg moet dan ook

blijvend bewaakt worden.