Cultuurbeleid in Vlaanderen
Sofie TaghonDepartement Cultuur,
Jeugd, Sport en Media 19 januari 2012
Inhoud Historische terugblik
Het cultuurbegrip Functies van het cultuurbeleid De rol van de cultuuroverheid
Strategische doelstellingen 2009-2014 Organogram Vlaamse cultuuroverheid Beleidsinstrumenten
19de eeuw 1. Vlaamse Beweging als historische context
Unitaire Belgische staat is een Franstalig gegeven (1830)
Reactie door figuren uit de culturele wereld (literaire fase)
Zeer langzame bewustwording en aanpassing aan de culturele realiteit (gerecht, openbaar bestuur, leger, onderwijs, politiek, …) (politieke fase)
Vlaamse Beweging als stimulerende en remmende factor voor cultuurbeleid
19de eeuw 2. Industrialisatie, verstedelijking en proletariaat als belangrijke ontwikkeling
Volksverheffing door onderwijs en ontspanning te verschaffen
Beleidsinitiatieven: toelagen aan naschoolse initiatieven en financiële steun voor de bibliotheken
Jaren ‘60: democratisering Strijd voor culturele autonomie Democratisering en cultuurspreiding
‘Meer cultuur voor meer mensen’ Prioriteit: nieuwe culturele infrastructuur
Uitbreiding cultuurbegrip Hoge cultuur naar mensen brengen ‘Geheel van materiële en geestelijke
verworvenheden die het gelaat van elke groep, in elke fase van haar bestaan tekenen’
Film, sport, kunstonderwijs en openbare omroep
Jaren ‘70: inspraak 1970 grondwetsherziening: Nederlandse
Cultuurraad Verdere democratisering van cultuur:
Passieve participatie: bib-decreet, culturele centra
Actieve participatie aan het beleid Koepelorganisaties in sociaal-cultureel werk en
jeugdwerk Gemeentelijke culturele raden Cultuurpact (1973)
Jaren ‘70: inspraak Van cultuurbeleid naar welzijnsbeleid
Geen inspraak zonder voldoende vorming en deskundigheid
Persoonlijke ontplooiing/permanente vorming Beperkt kunstenbeleid
Monumentendecreet Theaterdecreet Beeldende kunsten grote afwezige in beleid
(enkel via aankoop van werken) Beperkt internationaal beleid
Jaren ‘80: het keerpunt 1980: tweede staatshervorming
Politiek autonome deelstaten (gemeenschappen en gewesten)
Vlaanderen krijgt eigen regering om decreten uit te voeren (minister Poma PVV)
Aandacht voor kunsten en de kunstenaar Beleid bouwt voort op realisaties van jaren 1970,
met beperkter budget Geleidelijke uitbouw van decreten in artistieke
sectoren (musea, podiumkunsten, muziek) 1988: derde staatshervorming
Jaren ‘90 1993: vierde staatshervorming
Stijging fiscale bevoegdheid en middelen, rechtstreekse verkiezing Vlaams Parlement
Nu ook bevoegd voor buitenlands (cultuur)beleid: kunst en cultuur om imago van Vlaanderen te versterken via culturele ambassadeurs
Beleidsplansystematiek in kunstensector Nieuwe decreten in artistieke sectoren
Jaren ‘90 Kennisgestuurd en geobjectiveerd beleid
Cultuurstudies Adviesraden Fonds voor de letteren (2000) en Vlaams
Audiovisueel Fonds (2002); decreet van 1999 Verdere democratisering van het
cultuurbeleid: strips, popmuziek
1999-2009 Paarse regering
Overheveling budget van culturele ambassadeurs naar internationaal kunstbeleid
Anciaux spreekt de ‘ascetische elite’ toe meer inspanningen te doen om een ruimer publiek te bereiken (2001)
Participatie als prioritaire doelstelling Doelgroepen Verdubbeling budget over tien jaar Wetenschappelijk steunpunt participatiedecreet
1999-2009 Sturende overheid
Vier nieuwe kaderdecreten + participatiedecreet
Beleidsplansystematiek Van kwantitatieve naar kwalitatieve
beoordelingscriteria Professionalisering Belangrijke impuls voor lokaal cultuurbeleid Ontzuiling Decentralisatie
Participatiedecreet cultuur, jeugd, sport Flankerende maatregelen voor sectoraal
beleid om participatie te verhogen en te verruimen (kansengroepen) Mensen in armoede Mensen met een beperking Mensen met een etnisch-cultureel diverse
achtergrond Gezinnen met kinderen gedetineerden
Participatiedecreet cultuur, jeugd, sport Participatie-instellingen (Demos,
CultuurNet Vlaanderen, Stichting lezen) Grootschalige topevenementen Projecten ter bevordering van de
participatie van kansengroepen Landelijke hobbyverenigingen Lokale netwerken ter bevordering van
vrijetijdsparticipatie van mensen in armoede
Participatiedecreet cultuur, jeugd, sport De Rode Antraciet Cultuur- en sportgemeente Verenigingen met specifieke opdracht voor
verenigingsleven Minderhedenforum Samen (De Verenigde Verenigingen) Vlaams Netwerk van Verenigingen waar armen
het woord nemen Intro vzw (toegankelijke evenementen) Vlaams Steunpunt Vrijwilligerswerk
Participatiedecreet cultuur, jeugd, sport Proeftuinen
Brede school (sport) Dynamo-project (verenigingsondersteuning
sport) Buurtsportbegeleiders (ter versterking van
lokale buurtsportinitiatieven) Brede school (jeugd) …
Aanbod kansengroepen in gemeenschapscentra
Marktontwikkeling voor cultuur Ontwikkeling markt voor cultuur: van 6-8%
in jaren 60-70 tot ca. 1% nu. Oorzaken: Babyboomers zijn op de markt gekomen, nu
eerder stagnatie bevolking; Reële inkomen steeg sterk vnl. in jaren 60-70; Toename scholingsgraad tijdens jaren 60-70; Sociale revolutie: intrede vrouwen op arbeids-,
onderwijs-, cultuurmarkt (proces nu afgerond);
Marktontwikkeling voor cultuur
- Toename vrije tijd gestuit.- Toename concurrentie van
vrijetijdsindustrie.
Gevolg: +/- gesatureerde markt voor cultuur.
Wat betekent dit voor het beleid van culturele instellingen?
Inhoud Historische terugblik
Het cultuurbegrip Functies van het cultuurbeleid De rol van de cultuuroverheid
Strategische doelstellingen 2009-2014 Organogram Vlaamse cultuuroverheid Beleidsinstrumenten
Het cultuurbegrip Beleidsmatige ordening
Professionele kunsten Cultureel erfgoed Sociaal-cultureel werk voor jeugd en
volwassenen Sociologische invalshoek
Bildung, persoonlijkheidsontwikkeling Systeem van gedeelde symbolen en
betekenissen
Inhoud Historische terugblik
Het cultuurbegrip Functies van het cultuurbeleid De rol van de cultuuroverheid
Strategische doelstellingen 2009-2014 Organogram Vlaamse cultuuroverheid Beleidsinstrumenten
Functies van het cultuurbeleid Vijf functies:
creatie bewaring presentatie verhoging van de culturele competentie gemeenschapsvorming en sociale activering
Functies van het cultuurbeleid Vertaald in waarden:
pluriform en kwalitatief aanbod vrijheid en autonomie voor de kunsten democratisering en participatie - spreiding culturele competentie marktcorrectie en flankerend beleid inhoudelijke en zakelijke kwaliteit ondersteunen van creativiteit
Inhoud Historische terugblik
Het cultuurbegrip Functies van het cultuurbeleid De rol van de cultuuroverheid
Strategische doelstellingen 2009-2014 Organogram Vlaamse cultuuroverheid Beleidsinstrumenten
De rol van de cultuuroverheid De rol van de Vlaamse cultuuroverheid is in
essentie: Voorwaardenscheppend Regulerend Marktcorrectie Ontwikkelen van een strategisch kader voor
cultuurbeleid Monitoren van het cultuurbeleid Stimuleren van en toezicht op kwaliteit van aanbod en
diensten Eerder coachen dan controleren
De rol van de cultuuroverheid De realisatie van het cultuurbeleid laat de
Vlaamse overheid bij voorkeur over aan derden volgens het principe van de subsidiariteit: aan de particuliere sector of aan het meest geschikte bestuursniveau. Dit resulteert in een overdracht van middelen naar individuen, verenigingen en andere bestuursniveau’s.
Inhoud Historische terugblik
Het cultuurbegrip Functies van het cultuurbeleid De rol van de cultuuroverheid
Strategische doelstellingen 2009-2014 Organogram Vlaamse cultuuroverheid Beleidsinstrumenten
2009-2014: strategische doelstellingen Duurzaam beleid Participatie en diversiteit E-cultuur en digitalisering Competentieverwerving en -waardering Cultuur, management en een culturele
economie Internationaal cultuurbeleid Eco-cultuur
2009-2014: Joke Schauvliege Cultuurforum 2020 (juni 2010):
inspraak cultuursector zeven ateliers gekoppeld aan strategische
doelstellingen toekomstvisie op cultuur: 30 doorbraken Jaarlijks vervolgtraject : ontmoeting sector
Vlaanderen in Actie: Doorbraken en acties uit Cultuurforum krijgen
plaats in doorbraken VAI: open samenleving, experiment, levenslang leren, cultureel ondernemerschap, internationale ambitie.
Inhoud Historische terugblik
Het cultuurbegrip Functies van het cultuurbeleid De rol van de cultuuroverheid
Strategische doelstellingen 2009-2014 Organogram Vlaamse cultuuroverheid Beleidsinstrumenten
Organogram (1) Ministerie van Cultuur, Jeugd, Sport, Media
(CJSM) departement intern verzelfstandigde agentschappen (IVA) extern verzelfstandigde agentschap (EVA)
Inhoud Historische terugblik
Het cultuurbegrip Functies van het cultuurbeleid De rol van de cultuuroverheid
Strategische doelstellingen 2009-2014 Organogram Vlaamse cultuuroverheid Beleidsinstrumenten
Beleidsinstrumenten (1) Overzicht:
Kwaliteitsbeoordeling Strategische adviesraad Steunpunten Wetenschappelijk onderzoek Begroting Beleidsdocumenten Grote Vlaamse culturele instellingen Regelgeving
Beleidsinstrumenten (2) Kwaliteitsbeoordeling
Principe: autonomie, expertise Huidige werking Verbeterpunten
Beleidsinstrumenten (3) Strategische adviesraad
Huidige situatie: 1 strategische adviesraad voor Cultuur, Jeugd, Sport en Media met daaronder 4 kamers + Vlaamse Jeugdraad
Vervlechting van strategisch advies met kwaliteitsbeoordeling is losgelaten
Actuele werking
Beleidsinstrumenten (4) Steunpunten
Positionering Taakstelling Overzicht
Beleidsinstrumenten (5) Wetenschappelijk onderzoek
Jaarlijkse budgetten op cultuurbegroting Steunpunt beleidsrelevant onderzoek CJS
(www.re-creatiefvlaanderen.be)
Beleidsinstrumenten (6) Begroting Regelgeving Beleidsdocumenten Grote Vlaamse culturele instellingen
MuHKA deSingel Koninklijk Ballet van Vlaanderen deFilharmonie De Vlaamse opera Brussels Philharmonic – Vlaams Radio
Orkest/Koor Ancienne Belgique
Meer informatie... www.vlaanderen.be/cultuur www.vlaanderen.be/sarc www.cultuurforum.be www.vlaandereninactie.be websites steunpunten www.cultuurnet.be
Literatuur Het ontstaan van het Vlaams Parlement.
Martine Goossens Minister Dixit. Geschiedenis van het
Vlaamse cultuurbeleid. Wim De Pauw 10 jaar cultuur-en jeugdbeleid Het Cultureel Regiem. Rudi Laermans Beleidsnota Cultuur Bert Anciaux 2004-2009 Beleidsnota Cultuur Joke Schauvliege 2009-
2014
ContactgegevensDepartement Cultuur, Jeugd, Sport en MediaAfdeling Beleid en BeheerTeam ParticipatiebeleidArenbergstraat 9-1000 Brussel
[email protected] 553 69 27
Top Related