Studiedag11maartHSL

“Elkaarontmoetenindebeeldendesysteemtherapie”

“Transdiagnostischefactorenalskaderindebeeldendesysteemtherapie”

OndanksdatdeDSM-benaderingonsnogsteedsveelkennisenkundegeeftm.b.t.psychopathologiegaanerooksteedsmeerstemmenopomeenmeertransdiagnostischebenaderingtekiezen.Transdiagnostischefactoren(denkaanvergelijkbarefactoren)kenmerkenzichdoordatzebijverschillendestoornissenvoorkomen,diepsychopathologieveroorzakenen/ofinstandenhoudenencomorbiditeit1dikwijlsverklaren.Debehandelingvanéénofmeerderetransdiagnostischefactorenkandepsychopathologiestabiliserenen/ofverminderen.DezebenaderingkanvoorvaktherapieeenkaderbiedendatbeteraansluitbijdevaktherapeutischebehandelingdandehuidigeDSM.Indezeworkshopwillenwijsamenmetjullieonderzoekeninhoeverredetransdiagnostischebenaderingbinnendebeeldendesysteemtherapiebruikbaaris.

HenkAartsma&TruusJans

Verslagvandeminiworkshop

1. Goedemorgenallemaal.

2. MijnnaamisHenkAartsma.Vaktherapeutbeeldendindegeslotenjeugdzorgwaarikmetjongerenindividueel,ingroepsverbandmaarookmethungezinnenwerk.NaastmijnwerkalsvaktherapeutbeeldendbenikookvoorzittervandeNederlandseverenigingvoorbeeldendetherapie.

3. Vandaagwilikugraagmeenemenindewereldvangezinnenwaarinelkaarontmoeteneenprobleemisgeworden.Deouderszijn,netalsdemeesten,metdebesteintentiesaanhungezinbegonnenmaardooreenveelvoudvanproblemenishetnietgelukt.

4. Werkeloosheid,eigenpsychiatrischeproblematiek,armoede,alcoholismeendrugsgebruikhebbengeleidtotcrimineelgedragof

1Ongeveerdehelftvandepatiëntenheeftmeerdanéénpsychiatrischestoornis

prostitutieomhethoofdfinancieelbovenwatertehouden.Destressdieeendergelijklevengeeftleidttotfrustratieenwoedediezichvertaaldinverbaleenfysiekeagressie.

5. Moeder,GerdaenhaarbroerRicokomenvoorbehandeling.

Moederisgescheidenvanhaarmannadathijhaarendekinderenvelejarenmishandeldeenhaarseksueelmisbruikte.Doordestapdiezegezetheeftvoeltzijzichsterkerenzewilgraagdathetcontacttussenhaarenhaardochterbeterwordt.Wanneerzeteveelstressheeftgaatzeeenblowtjerokenengaatmetdekoptelefoonopmuziekluisterenenwildanevenniet

gestoordworden.Gerda17jaarisopgenomenindegeslotenjeugdzorgenerisafgesprokendatzijnietmeerthuisgaatwonen.Gerdaleeftzoalszehetzelfzegtachtereenschild.Haaremotiesvoeltzenietmeertotdatheterteveelzijndankanzeontploffen.Gerdawilookgraageenbetercontactzodatzeinhetweekendbijmoederopbezoekkanzonderdatzebangisdathetdirectweerruziewordt.Ricois19jaarhijiszwakbegaafd.Hijheeftgesmeektofhijookmeemagnaardetherapie.Hijisdoodsbangdathijnetzowordtalszijnvader.`Hij

voeltzoveelwoedeinzichendiereageerthijafopdeverkeerdemensenenopslechtedagenheefthijeenheelkortlontje.HijheefteerderEMDRgehadmaardatwastezwaarvoorhemvertelthij.

6. Wezijnmetditgezingestartenhebbeneerstmetheneenveiligheidsplangemaaktzodatvooriedereenvoorspelbaarwerdwatzezoudengaandoenophetmomentdatdespanningtussenhenonderlingtehoogopzoulopen.

7. Vervolgenshebbenwecommunicatieafsprakengemaaktzodatweals

therapeutenmethenovereenstemminghebbenoverwatvoorheneengoedecommunicatieis.(Elkaaruitlatenpratenenluisterennaarwatdeanderzegt).Nadatweditgeoefendhebbendurfthetgezinweleenmoeilijkereopdrachtaanzeggenze.

Goede communicatie

8. MijnnaamisTruusJans,ikbenwerkzaambinneneenGGZ-instelling

waarikeendiverspalethebaangroepenenindividuelebehandelingen.Waaronder:geslotenjeugdopnameafdeling(16-23jr),ambulanteafdelingkind&jeugd,volwassendeeltijdbehandelingenkliniekeetstoornissen.DaarnaastdoeikbinnendeNVBTdepostkennisinnovatie.Daarbinnenprobeeriksturingtegevenaandeontwikkelingendieopditmomentplaatsvinden.Wehebbensindsditjaarkennisinnovatieopgesplitstinonderwijs,onderzoekenhetwerkveld.,daarnaastzijnerdeontwikkelingenvandegeneriekemodulesenzorgstandaarden.Kennisinnovatiedoeiksamenmetdrieheleenthousiastejongemensen,Vivian(onderwijs),Carry(onderzoek)enMarion(hetwerkveld)ennatuurlijkooksamenmethetbestuur.Ikprobeeruevenmeetenemenindenieuweontwikkelingenrondomtransdiagnostischefactorenbinnendegeneriekemodulevaktherapie.Ikhoopuvoldoendehandvattentegevenomsamenmetonshetprobleemvanditgezinvanuiteenanderebenaderingtekunnenverkennen/analyserenen/oftebenaderen.

Eentransdiagnostischefactorvoldoetnormaliteraandeonderstaande4aspecten:

1. Iseenrisicofactorvoordeontwikkelingofeeninstandhoudendefactorvanverschillendestoornissen;

2. Kanwordenopgenomenineentheoretischmodeldatdeinstandhoudendefactorenvanverschillendestoornissenverklaart.

3. Speelteenrolbijcomorbiditeit,bijvoorbeeldeenverhoogdematevaneenbepaaldefactorvoorspeltmeercomorbiditeit.

4. Geeftbijbehandelingeenreductievanklachtenbijverschillendestoornissen. Transdiagnostischefactorenkunnenverwijzennaarbijv.gelijkesymptomenbijverschillendestoornissen.Anderecategorieënvantransdiagnostischefactorenzijngelijkegedragingen,gelijkecopingstrategieën,gelijkecognitieve,emotioneleenmotivationelefactoren,gelijkebehandelinterventies,onderliggendeovereenkomstigeneurobiologischefactoren,enuniverselebeschermendefactoren.Ookwanneereenzelfdebehandelinterventieingezetwordtbijverschillendesoortenproblematiek,zoalsontspanningstechniekenbijangsténbij

mentaleoverbelasting,spreektmenvantransdiagnostisch.Omdatvaktherapeutischeinterventiesdikwijlseenstoornisoverstijgendkarakterhebbensluithetdenkenintransdiagnostischefactorengoedaan.ZijkunneneenverbindendefactorzijnnaardepsychiatrischestoornissendieindeDSMwordengehanteerd.

InhetboekvanB.VanHeycoptenHamworden14verschillendetransdiagnostischefactorenbeschrevenenelkinverbandgebrachtmetpsychopathologie.-verslavingsgedrag-eetstoornissen-slaapstoornissen-executievefuncties-emotieregulatie-emotionelegewaarwording-perfectionisme,intolerantievooronzekerheidendwangmatiggedrag-zelfbeeld-motievenvoorpsychischlijden(ziektewinst,(de)motivatievoorverandering)-mentaliseren-existentiëleangst-zelfcompassie-leefstijl

-welbevinden

BinnendeGeneriekemodulevaktherapieisvooralsnoggekozenvoor7transdiagnostischefactoren:

Waarneming:hetgewaarwordenenwaarnemenvanexterneeninterneprikkels.

Arousal:(alertheid)dematewaarinprikkelswordenwaargenomen.

Executievefuncties:hetkunnenstellenvandoelen,plannenmakenomdedoelenuittevoerenenhetkunnenvolgenvandematewaarinditlukt.

Emotieregulatie:instaatzijnomtoteengewensteemotietekomen

Verlies:omgaanmeteenontstaantekortomnoginvullingtegevenaanhetleven.

Regelsystemen:instaatzijnommetritmesomgaan.

Sociaalfunctioneren/socialeinteractie:relatiesaangaanenkunnenonderhouden.

9. Sluitevenvooreenkortmomentuwogen.Probeeruvoortestellenhoehetisomineengezinzoalsisvoorgesteldoptegroeien.Ennuisderustweergekeerdindewerkelijkewereld.Inuwbinnenwereldstaanechterallealarmsystemennogaan.Ubentvoortdurendparaatomtevluchtenofomindeaanvaltegaanofutrektzichteruginwereldwaarudeandernietechtwaarneemt.Watheeftudannodigomweerbijelkaartekunnenzijn.30secondenogendichthouden.

10. Vormnu4groepjesvan5mensen.

11. Deopdracht:Bespreekmetelkaardeurgentievantweefactorendievoorditgezinvanbelangzijn.Beschrijfhoejedeze2factorenbijv.Waarneming&arousalmoetinzettenindevolgendesessie.Watwordthetdoelvanjevolgendeopdracht.Watisdeopdrachtindevolgendesessie.

Outputvandegroepjes: Transdignostischefactor

Urgentie Doel Opdracht

Executievefuncties

XGetraumatiseerduitelkaargevallengezin

Ontmoeten,BewustmakenGezamenlijkeactiviteiten.Iedersintrinsiekemotivatieeersthelderkrijgen.

SamenSchilderenmetiedereeneigenkleurendanovergangenmakenCollagemaken.x

Waarneming Oogkrijgenvoorelkaarmetbehoudvaneigenidentiteit.Eerstgewaarwordenvanzichzelf(eigengedachtenengevoelens)

Iedereenvormschilderen.Dandezeopeengezamenlijkvelplaatsen.Daarnasamendetotalevormafmaken.

Emotieregulatie Uitinggevenaanvangevoelens(eerstindividueel)TraumabehandelingInd.Verbondenheid.

Plekinnemeninderuimte.InnemenvanemotiesHerstellenvangevoelvaneigenwaarde.

XX

Regelsystemen Veiligheid/begrenzenenelkaarontmoeten.EMDRnaastnon-verbalesysteemtherapie.Oogvoorhetindividu&deontmoeting.

Eigenplekbinnenhetgezinenwatjenodighebt.(Begrenzing)

1EilandsamenenindividueelWatneemjemeevanjezelfnaarhetgezamenlijkeeiland.2vormtekenen:eigenvormenvormsamen.

12. Samenvattenenafsluiten.Tijdensdeminiworkshopwordtduidelijkdathetwerkenmettransdiagnostischefactorenhelptomhetdenkentekaderenopeenaantalhoofdthema’s.Tegelijkertijdzijndebegrippengrootenvoormeerdereinterpretatiesuitteleggenwaarinonderlingooknogweleenoverlapzit.Tochisdeindrukvandeworkshopgeversindezeverkenningdatdefactorenhelpenomsnellerrichtingteontwikkeleninaanpak

Inreallifehebbenwegekozenomeerstdewaarnemingteverbeteren.Hetdoelisdanomopeenconflictvrijemanieraandachtvoorelkaartegaanhebben.Deurgentiehiervanisdathetgezinzosnelgetriggerdwordtdaterweinigruimteisvoorpositieveervaringenmetelkaarwaarbijzegezienengehoordwordendoorelkaar.Opverzoekzalikhieronderietsuitgebreideruit

dedoekendoenhoewemethetgezinverderhebbengewerkt.Indeworkshopwasditnietmogelijk.Alsopdrachtenhebbenweaangeboden:

1. Eeneenvoudigplaatjezouitleggendatdeanderhetkantekenenzonderteverklappenwathetis.Wanneerdeanderhetnietsnaptmaghijstopzeggen.Deuitleggermaghulpvragenaandetherapeutomhetvoortedoen.Ditwisselen.Elkaarlatenuitleggenwatergoedgaatenwatbeterkan.

2. Deeentekentwatendeanderenmoetenditdirectnatekenen.Detekenaarmoetoplettenofdeanderhemkanvolgenquamoeilijkheidentempo.Devolgermagookaangevenalshettemoeilijkis.

3. Maak6vantouwtjesongeveer60cmvastaaneenkwast(nr12)3bovenen3beneden.Iederkrijgteentouwtjevoorbovenenbeneden.Julliegaansameneerstdroogoefenomsamentebewegen.Daarnagajeeentekeningmakenvaneenvis.Dezevuljein.Daarnamagiederomdebeurteeniemanddeleidingnemenenzeggenwathijwilwaterbijkomt.Deanderenondersteunenelkaar.Detherapeutenondersteunendegenediedeleidingheeftenondertitelenhetproces.

Hiernazijnweverdergegaanmetdeemotieregulatie.Deurgentiehiervanisdatzijlerenhoezeniettelkensopnieuwgetriggerdwordenenteoefenenmetnieuwgedrag.Hetdoelis:1.dathetvanbelangisdatzijlerenstilstaanbijherinneringenendezelerenverdragen.Eengetuigetoelatenbijdeervaringeneenaanzetomdezeonderwoordentebrengen.2.Vanuithetstilstaanookweergaanervarenwelkegrenzenoverschredenwerden.Dezegrenzenvormtegevenenteervarendatmennudegrenzenanderskanvormgeven.Deopdrachtendiewehieringegevenhebbenzijn:

1. Schilderde4basisgevoelensmetacrylverfvanuiteenvorm,kleuroflijn.Instructie:Leguitdatzenietietsmogenmakenalseenzonofeenregenbui.Legnaastkwastenookschildersmesjesneer,sponsjes,tandenborstel.Doevoorhoejeremeekanwerken.Vertelnietaanelkaarwatwelkeisenkijkmetelkaarofjekuntherkennenwatwelke

emotieis.Werksamenaantafelzodatzeelkaarkunnenstimulerenomwatvrijertewerken.

2. Iederachtereenschildersezel.VelpapierA2.Instructie:Denkterugaaneengebeurtenisuitjelevenwaarinjejeveelzorgenmaakteoverjulliegezin.Schilderalseerstedeachtergrondkleurendiehorenbijditgevoel.Gaalsalhetwituitjevelwegisnudegebeurteniszopreciesmogelijkuitbeelden.Waarwashet?Wiewarenerbij?Warenerspecifiekevoorwerpenaanwezig.Wanneerjeklaarbentgajeevenzittenachterdeezeltotdatiedereenklaaris.Laathetwerkaanelkaarzien.Deeljezorgenmetelkaarzoconcreetmogelijk.Waarwasjebangvoor.Ishetookgebeurd?Hoeisditafgelopen?

3. Iederachtereenschildersezel.VelpapierA2.Erstaateenlichtecirkelophetvelmeteendiametervanongeveer35cmInstructie:toenjegeborenwerdopdezewereldwarenjegrenzennognietzoduidelijk.Probeerjevoortestellenhoedaterinkleurenuitziettoenjenogeenbabywas.Vuldecirkelmetdezekleuren.(Laatditaanelkaarzien)Gaandeweggajedegrenzenontdekkengewoonomdaterongemakkenzijnalskou,hongerofomdatjeevenalleenbent.Maakdezegrensdiejedanalskindgaatvoelen.(Laatditaanelkaarzien)Erwerdendingentegenjegezegd.Julliehebbenalledrieveelmeegemaakt.Schrijfbuitendecirkelopwelkenarezinnentegenjewerdengezegd.Watgebeurdeertoenmetjegrens.(Laatdezeaanelkaarzien.)Nuwordendezenaredingennietmeergezegd.Welkeaardige/lievedingenwordengezegd.Schrijfdezeookbuitendecirkel.Welkevandezelievewoordenkunnennognaarbinnen.Laathetaanelkaarzien.Wehoudenelkaarhandenvast.Iederverteltoverdeeigenervaring.Wevragenwelklievedingenzijweleensoverelkaardenken.Wevragenzeomhetnutegenelkaartezeggen.Weoefenenheldirectinontvangen.Nadeoefeningvragenweoferietsveranderdmoetwordenaandegrensinhetwerkstuk,zojadanditgaandoen.

4. Oefeninginzachtheid.Startmetontspanningsoefening.Materiaalklei.Erwordteersteenbolgemaakt.Dezebolwordtuitgeholdenindeholtewordtgevraagdomdezeinterichtenzodatheteenveiligeplekwordt.Wathebjenodigindezeplek.

WellichtaardigomtevertellenisdatdetherapienognietklaarismaardatzowelmoederalsGerdavanmeningzijndathettochwelmogelijkmoetzijndatGerdainmeithuisgaatoverbruggentotdatzebijhetkamertrainingscentrumterechtkan.Erzijnnauwelijksnogconflictenindeweekendenendezelopennietmeerzohoogop.Alslaatstewilikalledeelnemershartelijkbedankenvoorhuninzettijdensdeworkshop.Sowiezowasheteenergleukeenboeiendedag.