Download - Achtergrondinformatie bij de powerpoint presentatie...Achtergrond informatie powerpoint presentatie PICS en PICS-F Werkgroep IC-nazorg Stichting FCIC 22 maart 2016 Critical Care Medicine)

AchtergrondinformatiepowerpointpresentatiePICSenPICS-FWerkgroepIC-nazorgStichtingFCIC22maart2016

Achtergrondinformatiebijdepowerpointpresentatie

PICSenPICS-FdoordewerkgroepIC-nazorgvanStichtingFCIC

DezeinformatiehoortbijdepowerpointpresentatieoverhetPost-intensiveCareSyndroom(PICSenPICS-familie)diedoordewerkgroepIC-nazorgvandeStichtingFCICisgemaakt.Dezepresentatiekangebruiktwordenombinnendeeigenorganisatieartsen,verpleegkundigenenparamedicitescholenoverdelangetermijngevolgenvankritiekeziekteenintensivecarebehandeling.

Viainfo@fcic.nlkunnendeinditdocumentgenoemdeartikelenopgevraagdwordendienietviaopenaccesviainternettevindenzijn.

Depowerpointkaninzijngeheelwordengebruikt,maarerkanookeenselectievandia’swordengebruiktalsbasisvooreenpresentatie.Zokunnendia3/m7(IC-cijfersNederland)ofdia27t/m31(delirium)eventueelweggelatenworden.Indepresentatiezijncitatenvanpatiëntenennaastenopgenomen.Dezecitatenzoudeneventueelachterwegegelatenkunnenworden.

DezepowerpointkanalleengebruiktwordenmetlogovanFCICenondervermeldingWerkgroepIC-nazorgStichtingFamilyandPatientCenteredIntensiveCare.DezeStichtingiseensamenwerkingsverbandvanic-professionals,wetenschappersenic-ervaringsdeskundigen.FCICheefttotdoel“samendeimpactvaneenic-opnametebeperken”.Hetwileenplatformbiedenwaarinkenniseninformatiewordtgedeeldenuitgewisseld.DezepowerpointpresentatiebeoogtdekennisoverdrachtoverhetPICSenPICS-Fbinnendegezondheidszorgtebevorderen.

Eenkeerperjaarzaldepowerpointpresentatienaardelaatstestandvanzakenwordenaangevuld.Ukuntuwreactiesensuggestieshiertoesturennaar:[email protected]

Basisinformatie:

https://www.ntvg.nl/artikelen/langetermijnuitkomsten-van-ic-behandeling(januari2016)


Post-intensivecaresyndrome:Rightcare,rightnow…andlater.Harveyetal.CriricalCareMedicinefeb2016(http://journals.lww.com/ccmjournal/Citation/2016/02000/Postintensive_Care_Syndrome___Right_Care,_Right.18.aspx)

Thepostintensivecaresyndromeofsurvivorsofcriticalillnessandtheirfamilies

AnnemiekWolters,etal,JournalofCriticalNursing2014

https://player.fm/series/icritical-care-all-audio/sccm-pod-303-post-intensive-care-syndrome-truth-about-consequences-right-care-right-now-and-later

ICU-Liberation:Post-IntensiveCareSyndromehttps://www.youtube.com/watch?v=K8ZYKISRy8k&feature=share

Dia3t/m7:EnkelebelangrijkegegevensoverdeNederlandseintensivecarezorg2014

ZiedewebsitevanStichtingNICE(NationaleIntensiveCareEvaluatie)voorachtergrondinformatieoverdeic-populatie2014,uitkomstresultatenvanvierverschillendesubgroepenendepilotregistratienaardelangetermijnoverlevingvanic-patiënten.

StichtingNICEverzorgtdecontinueencompleteregistratievanallebeschikbaredatavandeelnemendeICafdelingen,metalsdoelhetmonitorenenoptimaliserenvandekwaliteitvanICzorg.http://www.stichting-nice.nl/doc/jaarboek-2014-web.pdf

Dia4,5,6kunneneventueelachterwegegelatenworden.

Dia7:Ongoing-mortalityTijdensdeic-opnameoverleedin2014vandebijna87.000patiënten8,8%.Eriseenhogeongoing-mortality:dekansopsterfteblijftinheteerstejaarnaontslagvandeichogerdanbinnendenormalepopulatie.Inhetziekenhuis(icplusverpleegafdeling)overleedin201412,7%vandeic-patiënten.Maarooknahetontslaguithetziekenhuisisdekansopoverlijdenheteerstejaarhoog.Na1jaarwasvanhetcohortic-patiëntenuit201422,9%vandeic-patiëntenoverleden.Ditgetallaatookziendatdeziektelastinheteerstejaarnadeic-opnamehoogmoetzijn.Zie:https://www.stichting-nice.nl/doc/jaarboek-2014-web.pdf,bladzijde43.

Dia8:Post-intensivecaresyndroom

InAmerika,waarperjaarca6.000.000patiëntenopdeicwordenbehandeldisdeafgelopenjarenduidelijkgewordenhoegrootdeproblemennaeenic-opnamekunnenzijn.In2012zijnerdoordeAmerikaanseintensivistenverenigingSCCM(Societyof


CriticalCareMedicine)ineenStakeholdersbijeenkomstdesyndromenPost-intensivecaresyndroom(PICS)enPost-intensivecaresyndroombijfamilie(PICS-F)gedefinieerd.

Gegevenshoeveelic-patiëntenperjaarPICSzullenkrijgenzijninNederlandnognietvoorhanden.StichtingNICEstarttein2014eenpilotIC_nazorg,oamethetdoelzichttekrijgenmetwelkeproblemenex-ic-patiëntentemakenkrijgen

Zieonderstaandeartikelen:dezebehorentotdebasisliteratuurdiejemoetlezen.:http://www.researchgate.net/publication/51673741_Needham_DM_Davidson_J_Cohen_H_et_al._Improving_lonterm_outcomes_after_discharge_from_intensive_care_unit_Report_from_a_stakeholders_conference

http://medischcontact.artsennet.nl/archief-6/Tijdschriftartikel/143220/Posticsyndroom-wordt-niet-herkend.htm

http://www.icudelirium.org/docs/abcdef_educationalslides.pdf

Sterkaanbevolen:https://meducation.net/resources/1730079-ICU-Liberation-Post-Intensive-Care-Syndrome-PICS-

Dia9:SchemaPICSenPICS-FNietallefacettenvanPICShoevenaanwezigtezijn,omvanhetpost-intensivecaresyndroombijeenpatiënttespreken.Eenex-ic-patiëntmetalleencognitieveproblementgvdekritiekeziekteendebehandelingdaarvanheeftPICS,evenalsdepatiëntmetzowelfysieke,alscognitievealspsychischeproblemen.Dia10en11:LichamelijkeklachtenDeproblemendieic-patiëntennaontslaguitdeickunnenervarenwordenmooibeschrevenindevoorlichtingsfoldervanhetRadboudUMC:http://www.fcic.nl/files/3214/3326/8127/Brochure_Uw_herstel_na_IC_opname_maart_2015_definitief.pdfenindeNederlandsevertalingvandevoorlichtingsbrochurevanICUsteps:Informatievoordepatiëntennaasten‘,vertaalddoorTrudiBoeter,ICUverpleegkundigErasmusUMC:http://www.fcic.nl/files/8614/3326/7050/130107-Nederlandse-vertaling-ICU-steps-1.pdf

Spierzwakteiseenbelangrijkeredenvoorkortademigheid(spierzwaktediafragmaenademhalingsspierentgvbeademing)envoordeslikproblemen.Dia12t/m21:ICUacquiredweakness(ICUAW).Deernstigespierzwaktewaarmeeveelintensivecarepatiëntentemakenkrijgen,heeftverschillendeoorzaken,dietegelijkertijdkunnenoptreden:spieratrofieendeICUacquiredweakness.


Dia12:Spierzwakte:meerdereoorzakenSpieratrofieishetkleinerendunnerwordenvandespiervezelsdoor

• hetlangdurignietgebruiken(zoalsjeookzietontstaanbijeengebrokenarmofbijhetbedlegerigzijntgv.bijvoorbeelddegriep.Ditheetdisuse-atrophy).

• tengevolgevanondervoeding.Dia13:Disuse-atrofylaateenvoorbeeldzienvanspierbioptenvanhetdiafragmabijpatiënten2-3uurnastartenbeademing(control)enna18-69urenbeademing.Duidelijkisteziendattgvdebeademing(cqhetniet-zelfgebruikenvandemiddenrifspier)dedoorsnedevandespiervezelssterkzijnafgenomen.Uit:“RapidDisuseAtrophyofDiaphragmFibersinMechanicallyVentilatedHumans.SanfordLevine,etal.”NEJM,march2008http://www.nejm.org/doi/pdf/10.1056/NEJMoa070447Dia14:OudeennieuwetermenNaastdespierzwakteveroorzaaktdoorhetnietgebruikenvandespierenen/ofondervoedingwordtspierzwaktebijic-patiëntenveroorzaaktdoorcriticalillnessneuropathie,criticalillnessmyopathieen/ofcriticalillnessneuromyopathie.Myopathie(spierschadeoverheerst)enneuropathie(zenuwschadeoverheerst)komenvaaksamenvoor.Bijdeic-patientkanhetonderscheidtussenmyopathieenneuropathievaakmoeilijkgemaaktworden,omdatneurologischonderzoekvaaknietmogelijkisinverbandmetbijvoorbeeldcoma,beademing,oedeem.SpierbioptenenEMG’szijnvaaktebelastendvoordepatiënt.Dezetermenwordendaaromnietvaakmeergebruikt,zezijnvervangendoor“ICU-aquiredweakness”:spierzwaktetgvkritiekeziekteendebehandelingdaarvan.Voorhetbegripdaterzowelschadeisontstaanaandespierenalsaandezenuwenis,zijndezeoudetermenwelnogbruikbaar.Dia15:PathofysiologieICU-AWFiguuruithetreviewartikel“ICU-AcquiredWeaknessandRecoveryfromCriticalIllness”.JohnP.KressandJesseB.Hall.(UniversityofChicago).TheNewEnglandJournalofMedicine,2015http://www.intensivistenopleiding.nl/downloads-22/files/IC%20verworven%20zwakte.pdf

DitfiguurlaatdepathofysiologievanICU-acquiredweaknesszien:indeelAziejehetvervalvanspiervezels.Mogelijkemechanismendaarbijzijnischemiedoortrombusvormingindekleinstebloedvaatjes,kataboletoestandenimmobiliteit/bedlegerigheid/nietbewegen.DeelBlaatdepolyneuropathiezien.Zenuwuitlopersstervenafdoorischemie(zuurstoftekort)tengevolgevanontstekingenmicrotrombiindekleinebloedvaatjesdiedezenuwvezelsvoeden.Daardoorontstaatookschadeindenatriumkanalenenindemitochondrieënindezenuwcellenen–vezels.

Dia16:ICU-AWtreedtvroegop


“AcuteSkeletalMuscleWastinginCriticalIllness”.ZudinA.PuthuchearyNicholasetal.JAMA,2013.http://jama.jamanetwork.com/article.aspx?articleid=1879857

Dezedialaatspierbioptenzienbijeenic-patiëntopdag1endag7.Opdag1zijnernormalespiervezelstezien:normaledoorsnede,meteenduidelijkestructuurvandespiervezels.Opdag6iservaneennormalestructuurgeensprakemeer,erisspiervezelvervalopgetreden.

Dia17en18:KlinischeuitingenICU-AWTijdensdeic-opnamekaneentetraplegieoptredentgvICUAW.Kenmerkendisdatdeaangezichtsspierennietmeedoen.Indeloopdertijdzullensommigepatiëntenherstellen,maarbijanderenkunnendeklachtentotjarenlaterblijven.SommigepatiëntenhebbeneendusdanigeICUAWdathetontwennenvandebeademingmoeilijkofzelfsonmogelijkis.ICUAWkomtvakervoorbijvrouwendanbijmannen,mogelijkomdathunspiermassakleineris.Dia19:ICUAWkomtvoorbij:Uit;“Post-intensivecaresyndrome:whatisitandhowtohelpproventit”.JudyDavidsonetal:http://www.americannursetoday.com/assets/0/434/436/440/10226/10228/10232/10278/02ba438f-5b12-484e-8165-df5d365354f5.pdf

Functionaldeficits

• ICU-acquiredweakness(ICU-AW)occursin35%ofmechanicallyventilatedpatients,50%ofsepsispatients,and15%to50%ofpatientswhostayintheICUforatleast1week.About15%ofICUpatientsarestillweak2yearsafterdischarge.

• About50%ofICUpatientsand75%ofthosewhowereonmechanicalventilationintheICUstillhavedifficultywithactivitiesofdailyliving(ADLs)orinstrumentalADLs1yearafterdischarge.

InNederlandzijnnoggeencijfersvoorhanden.Geschatwordtdatdehelftvandepatiëntennaeenjaarnogfysiekeproblemenondervinden.Zie:https://www.ntvg.nl/artikelen/langetermijnuitkomsten-van-ic-behandeling

(januari2016)

Dia20:RisicofactorenICU-AWIndezediawordendenubekenderisicofactorenvoorICUAWgenoemd.

• Sepsis• Kataboletoestand• Multi-organfailure• Systemicinflammatoryresponsesyndrome


• Langdurigebeademing• Immobiliteit• Tehogebloedsuikers• Glucocorticosteroiden• Spierverslappers

Wanneerrisicofactorenbekendzijn,kunnenerpreventievemaatregelengenomenwordenomhetrisicoopICUAWtebeperken.Zowordternaargestreefdom:

• debeademingzokortmogelijktehouden• zovroegmogelijktebeginnenmetfysiotherapie,alopdeic.InNijmegenkrijgen

sommigepatiëntenaandebeademingfysiotherapieinhetzwembad.Voorspierenenpsycheblijktditzeereffectiefenhetisveiligomtedoen.

• bloedsuikersbinnenstriktemargestehouden• zominmogelijkgebruiktemakenvanspierverslappers

Dia21:CitaatpatiëntoverICU-AWDia22t/m26:Cognitieveproblemen“Long-TermCognitiveImpairmentafterCriticalIllness”P.P.Pandharipande,etal,theBRAIN-ICUStudyInvestigators,NEnglJMed2013;http://www.nejm.org/doi/pdf/10.1056/NEJMoa1301372Grootsteprospectievestudieovercognitieveschadenaic-behandelingtotnutoe,VanderBiltUniversity.Opnameindicatie:Respiratoireinsufficiënte,cardialeshock,septischeshock;patiëntenuitmedischeenchirurgischeintensivecares.

Onderzocht:lengtedelirium,sedativaenpijnstillersinrelatietotcognitie

Populatie:821patiënten,gemiddeld61jaar,0-3maandennaic-opnamewas31%overleden;3-12maandennaic-opnamewasnogeens7%overleden.

91%vandepatiëntenwerdbeademend,gemiddeld3dagen(1-8).74%maakteeendeliriumdoor,meteengemiddeldeduurvan4dagen.

Methode:Cognitiewerd3en12maandennadeic-opnameonderzochtmetdeRBANS(RepeatableBatteryfortheAssessmentofNeuropsychologicalStatus),eenneuro-psychologischonderzoekdathetkorteenlangetermijngeheugen,visueel-ruimtelijkevaardigheden,taalenaandachtenconcentratieonderzoekt.Denormalepopulatiescoort85-115.


Resultaten:Zowelbij3enbij12maandenliggendeRBANSscoresvooric-patiëntenveronderhetgemiddeldvoordegezondepopulatie.25%vandepatiëntenheeftscoresdiepassenbijmildeAlzheimer,daarnaastheeft33%scoresdiepassenbijmatigetraumatischehersenafwijking.

Gekekenisnaarcognitieveproblemenvoordeic-opname,ditwasbij6%vandepatiëntenhetgeval.

Opvallendisdatzowelbijjongeénoudedezecognitieveproblemenwordengevonden,ongeachtvoorafgaandeconditieenongeachtderedenvooric-opname.

Conclusie:lengtedeliriumcorreleertmeternstcognitieveafwijking.Hetwerkingsmechanismeisnognietduidelijk.Benzodiazepineshebbeneenmogelijkecorrelatie,opiaten,propofol,dexmedetomidinehebbengeencorrelatiemetcognitieveschade.Eenmogelijkeverklaringisdatbijdelirium,tengevolgevanontstekingsreactie+neuronaalvervalhersenatrofieontstaat.

Effectievepreventievemaatregelenzijnhethanterenvaneenstriktslaapprotocolenvroegemobilisatie.

Dia27t/m31:DeliriumDeliriumiseenbelangrijkevoorspellervoordecognitieveproblemen,zoalsindia22t/m26beschrevenwordt.Preventievandeliriumisbelangrijkomcognitieveenpsychischeproblementevoorkomen.

Global Cognitive Scores RBANS SCORES 3 months

N (%) 12 months

N (%)

Extremely low (< 69) 90 (24%) 68 (21%)

Borderline (70-79) 106 (28%) 85 (26%)

Low average (80-89) 105 (28%) 103 (32%)

Average (90-109) 70 (19%) 67 (21%)

High Average (110-119) 2 (1%) 2 (1%)

Superior (120-129) 0 (0%) 0 (0%)

Very superior (>130) 0 (0%) 0 (0%)

Scores of <70 seen in patients with Alzheimer’s disease;; mild MCI have scores around 84. Dementias in 80s


Dezedia’szijnbedoeldalsachtergrondinformatieenkunneneventueelweggelatenworden.Zie: http://www.icudelirium.org/patients.html http://www.icudelirium.org/medicalprofessionals.htmlDia32-37:PsychischeproblemenDia34t/m36BeschrijvenhetonderzoekvanJamesJackson:hijmaaktdeeluitvandebelangrijkPICS-onderzoeksgroep“ICUdeliriumandcognitiveimpairmentstudygroup”.http://www.thelancet.com/journals/lanres/article/PIIS2213-2600(14)70051-7/fulltextPsychischeproblemenkomenveelvoorbijic-overlevers,opalleleeftijden.Depressiekomtongeveer5keervakervoordanPost-traumatischestress-stoornis(PTSS);ruim30%versus7%.(Indenormalebevolkingheeftca2%PTSS).Fysiekeproblemenzijnvaakoorzaakvandepressie.Depressiekanlangaanhoudenenwordtvaaknietherkend.Methode:Hetonderzoekvandr.JamesJackson,psychiaterindeVanderBiltUniversityincludeerde821patiënten,diebehandeldwerdenopmedischeenchirurgischeintensivecares.Depatiëntenwerden3maandenen12maandennaontslagvandeiconderzocht.Deleeftijdlagtussen18-91jaar,gemiddeldeleeftijd61jaar.DepatiëntenhaddenARDSofsepsis.Resultaten:37%vandeicusurvivorshadna3maandennaontslageendepressie,na12maandenwarendater33%.Vooraldefysiekeproblemenrond3maandenblekendeoorzaakvandepressie,veelvakerdandeneuro-cognitieveproblemendiepatiëntenkunnenervaren.Doordezefysiekeoorzaakbleekbehandelingmetanti-depressivavaaknieteffectief.Devolgendefysiekeverschijnselenwerdenbijdedepressiegemeld:moe,slap,verminderdeeetlust;cognitieveproblemen;verdrietig,schuldgevoelens,pessimismeBij1/3vandedepressievepatiëntenwarennaeenjaarnogklachtenaanwezig.Depressiepost-ickomtookvoorbijmensenzonderdepressieinvoorgeschiedenisIndezestudiehad7%symptomenvaneenpost-traumatischstresssyndroom.(Ditgetalligtveellagerdandatanderestudiestotdantoelietenzien).Veelpatiëntenlietendaarnaastdevolgendeverschijnselenzien:32%problemenmetADLbij3maandenen27%bij12maanden.Zoweldefysiekealsdepsychischeproblemenkwamenopalleleeftijdenvoor.Erwerdgeenrelatiegevondentussendeliriumenpsychischeproblemenen/offysiekeproblemen.Conclusie:Psychischeenfysiekeproblemenkomenvaakvoorbijex-ic-patiënten.Depressiekomt5maalvakervoordanPTSS,fysiekeproblemenzijnvaakdeoorzaak.


Daardoorzullenpatiëntenmetpsychischeproblemenwaarschijnlijkvooralbaathebbenbijbehandelingvanhunfysiekeproblemen.

Dia39t/m43KwaliteitvanlevenDia39:“Qualityoflifeinthefiveyearsafterintensivecare:acohortstudy”.BrianCuthbertsonetal.CriticalCare2010,14:R6(Aberdeen,Schotland)http://www.ccforum.com/content/14/1/R6

Methode:Hetbetrefthiereencohortstudie,duseenstudiedieovereenbepaaldegroepgedurendeeenbepaaldetijdbestudeert.Hundoelwasominde5jaarnaontslagvandeIC,dekwaliteitvanlevenendegezondheidsniveau’s(mobiliteit,zelfzorg,dagelijkseactiviteiten,pijn/ongemakenangst/depressie)tescoren(weinig,matig,veelproblemen).Ookberekendemendequalityadjustedlifeyears(QALYs).Eenqualityadjustedlifeyearstaatvooreenextralevensjaaringoedegezondheid.Resultaten:Erwerden300level3intensivecarepatiëntengeïncludeerd.Degemiddeldeleeftijdwas60,5jaarendegemiddeldeligduurwas6,7dagen.Fysiekekwaliteitvanlevenwastot3maandennaontslagafgenomen(P-0,003)*,trokweerbijtothetniveauvanvoordeziekteop12maanden,maarnamdaarnaweerafvan2,5tot5jaarnadeintensivecareopname(P=0,002).DegemiddeldefysiekescoreswarengedurendedegeheleperiodeonderdenormvaneenvergelijkbarepopulatiediegeenIC-opnamegehadhad.Quamentalescorezatdezegroepna6maandenwelweerophetnormalegemiddelde.Gedurendede5jaarnadeopnameopdeICwarendeextralevensjareningoedegezondheidsignificantlagerdanverwachtmagwordeninvergelijkingmetdealgemenepopulatie.*Hoekleinerdep-waarde,hoeextremerdeuitkomst.Indepraktijkwordenwaardenvan5%en1%aangehoudenalsgrens;isdep-waardekleiner,danspreektmenvaneensignificanteresp.sterksignificanteuitkomst.

Conclusie:OpnameopdeICisgeassocieerdmeteenhogemortaliteit,eenslechtefysiekekwaliteitvanlevenenweinigextralevensjareningoedegezondheidinvergelijkingmetdealgemenepopulatieenbekekenovereenperiodevan5jaarnaontslag.Criticalillnessmoetalseenlevenslangediagnosebehandeldwordenenleidttoteenhogeremortaliteit,hogeremorbiditeitenvraagtomcontinueondersteuningvandegezondheid.

Devragenlijsten(SF-36)werdenineersteinstantieafgenomenbijdefamilieophetmomentdatdesituatievandepatiëntdieopdeIClagstabielwas.Zijwerdengeïnstrueerdomaantegevenwatdekwaliteitvanlevenvandepatiëntwasvoorzijnopname.Depatiëntenvuldendevragenlijsteninna3,6en12maandenenna2,5en5jaarnaIC-opname.

VoordeberekeningvandeQALYswerddeEQ-5Dgebruikt.Dezewerdbepaaldtijdensdeopnameendaarnaop12maanden,2,5en5jaar.


Uitdezestudiekwamnaarvorendatdefysiekeaspectenvandekwaliteitvanlevenafnamenindeeerste3maandennadeopname.Ditwerdgevolgddooreenlangzaammaarzekereverbeteringinheteerstejaarnaopname.Descoreszaktenechterweeraanzienlijktussenhet2,5en5jaarsmeetpunt.DezescoreskomenovereenmeteerdereonderzoekenonderalgemeneICenARDScohorten.DaarstaattegenoverdaterookeenonderzoekisonderARDSsurvivorswaarindekwaliteitvanlevengedurende5jaarverbeterde.Verschillenzoudenverklaardkunnenwordendoorverschilinleeftijd,verschilinonderliggendlijden,ernstvandeziekteenanderenietgemetenverschillen.

Samenvattend:• VooropnameopdeICwaskwaliteitvanleven,vergelekenmeteenleeftijdensekse

gelijkecontrolegroep,slecht.• PatiëntendiedeIClevendverlatenhebbeneendoorgaandehogemortaliteitinde5

jaarnaontslag.• DekwaliteitvanlevennaontslagvandeICisextreemslechtinvergelijkingmeteen

leeftijdenseksegelijkecontrolegroep.• Dekwaliteitvanlevenisextreemslechtinvergelijkingmeteenleeftijdensekse

gelijkecontrolegroepinheteerstejaarnaontslag• Nahersteltothetniveauvandeleeftijdenseksegelijkecontrolegroepverslechtert

dekwaliteitvanlevenweertussende2,5en5jaarnaontslagvandeIC.• Inde5jaarnaopnameopeenICaccumuleertdeIC-patiënteenextreemlaag

percentagevanQALYs(extralevensjareningoedegezondheid)Dia40:Zorgbehoefteenzorgconsumptieic-overleversinNederland

“DemandandconsumptionofcareinlongtermICUsurvivorsintheNetherlands”.NetherlandsJournalofCriticalCarevol.14–no4–AUGUST2010.http://njcc.nl/sites/default/files/NJCC%2004%20Review-Hofhuis.pdf

Ditschemalaatzienhoeveelzorgerna6maandennognodigis.

Achtergrondinformatie:

Deovergrotemeerderheidvandeic-overleversgaatterugnaarhuis.Echter,eenaanzienlijkaantalvanhenisnietinstaatomhunwerkzaamhedentehervattenenbijveelex-patiëntenhebbentemakenmetdisfunctionereninsociaalgedrag,controleoverhunmobiliteitenpsychischfunctioneren.DeresultatensuggererendateenpolikliniekvoorIC-patiëntenzoukunnenhelpenomdeoutcomevoorIC-patiëntenteverbeteren,endaarmeepotentieelhogekostenvoordesamenlevingteverlagen.

Methode:Hetbetrefthiereenprospectievestudie.Geïncludeerdwerdenallepatiëntendielangerdan48uuropdeICgelegenhaddenendiena6maandennoginlevenwaren.DeShort


Form36(SF-36)werdgebruikomdegezondheidgerelateerdekwaliteitvanleven(HRQOL)teevalueren.Inaanvullinghieropzijndeoverleversbevraagdophunconsumptieaanmedischezorg.DeApache–IIwerdgebruiktomdeernstvandeziektetebepalen.

Resultaat:Vande451geïncludeerdepatiëntenwerdener252geëvalueerdna6maanden.(40Patiëntenzijnuitdestudiegevallenen159(35,3%)overleedtijdensdestudie.)64,6%wasouderdan65jaar,90,9%wasthuis.Vandepatiëntendievoordeopnamenogwerktenhad66%dezewerkzaamheden(nog)niethervat.80Patiënten(31,7%)haddennogprofessionelemedischehulpnodig.Meerdandehelftvanhenzelfsdagelijks.

Conclusie:Demeesteoverlevendenzijn6maandennadeIC-opnamethuismaarbijnaeenderdevanhenwasnogafhankelijkvancomplexezorg.Beperkingendoenzichnietalleenvoorophetfysiekevlak,maarookpsychischenofpsychologischensociaalvlak.Eenaanzienlijkaantalisnietinstaatomzijnwerkzaamhedentehervatten.Deonderzoekersconcluderendatdeuitkomstenvanditonderzoeksuggererendathetdemoeitewaardisomspecifiekeinterventies,zoalseenIC-polikliniek,teontwikkelenomdeoutcomevoorIC-patiententeverbeterenendefinanciëlebelastingvoordesamenlevingteverlagendoorhetverminderenvandevraagdiegedaanwordtopdegezondheidszorg.

dia41:Sociaal-economischegevolgen,zorgbehoefteenkwaliteitvanoverleven

“Anexplorationofsocialandeconomicoutcomeandassociatedhealth-relatedqualityoflifeaftercriticalillnessingeneralintensivecareunitsurvivors:a12-monthfollow-upstudy”.CriticalCare2013JohnGriffithset.all.

http://www.ccforum.com/content/pdf/cc12745.pdf

Methode:Hetgaathieromeenmulticenteronderzoekd.m.v.vragenlijstonderoverleversvancriticalillnessna6en12maanden.Dezeprospectievecohortstudiewerdgedaanindeperiodeaugustus2008totfebruari2010.ErwerdenpatiëntengeïncludeerdvandeIC'svan22Engelseziekenhuizen.

Resultaat:Erwerden6en12maandennaontslagdataverzameldvan293patiëntendiemeerdan48uuropéénvande22IC'shaddengelegen.Erwaseennegatieveinvloedophetfamilieinkomenin33%vanallepatiëntenna6maandenen28%na12maanden.Na12maandenwaserbijnaeenhalveringvanhetaantalpatiëntendatwerkalsenige


bronvaninkomstenopgafinvergelijkingmetvoorhunopname(van19%naar11%).Eenkwartvandepatiëntengafaanna6maandennogzorgnodigtehebbenenna12maandenwasditnog22%.Vanallepatiëntendiezorgkregenrapporteerde26%datditgingommeerdan50uurperweek.Indemeerderheidwerddezorgverleenddoordenaastenvandepatiënt(resp.80%en78%).Voordehelftvandezenaastenhadhetfeitdatzezorgverleendeneennegatieveinvloedophunwerkenwarenerdaardooraanpassingennodiginhunwerk.In8%vanallegevallenwasereennaastedienaeenjaarnogsignificantminderkonwerkenvanwegehetfeitdaterzorgverleendwerd.Vandepatiëntendieaangavenzorgnodigtehebbengavener23(31%na6maanden)en25(38%na12maanden)aandatzehunspaargeldaanmoestenspreken,geldlenen,ofhunhuismoestenverkopen(ofeencombinatievandeze)omhunlastentekunnenbetalen.Na6maandenwarenproblemenmetdemobiliteitverdubbeldt.o.v.vanvoordeopname.Opvallendwasookdatna12maanden73%gemiddeldetoternstigepijnklachtenhaden44%nogaangafangstigofdepressieftezijn.

ConclusieDeresultatenvandezestudiesuggererendatveelpatiëntendieeenIC-opnameoverlevenduidelijkproblemenhebbeninhundagelijksfunctioneren,datzedaardoormogelijkvanwerkmoetenveranderenendatzemeestalnogeenzorgvraaghebbennaontslaguithetziekenhuis.Eensignificantdeelvanhendiehunwerkweeropkunnenpakkenkanzijnnormalewerkzaamhedennietvolledighervattenenzaktdaardoorininkomen.Hetovergrotedeelvandezorgwordtgeleverddoorfamilieleden.Bovendien,hetaantalmensendatna6maandenhunwerknogniethervathadentengevolgdaarvanstaatssteunnodighadisna12maandenongeveergelijk.Ditsuggereertdatfamilieledendiedemantelzorgopzichgenomenhebbendusnietinstaatzijnomdatfinanciëlegattedichten.Deonderzoekersconcluderenvoorzichtigdatbijfamiliesmetdegrootsteveranderingentengevolgvandeopnameheteffecthiervanduidelijkwasna6maanden,maardatdatna12maandennognietechtverbeterdwas.

Dezestudielaatziendaternaeencriticalillnesseensignificantesocio-economischelastis.

Dia42en43:PICS-Familie

TegelijkertijdmetdedefinitievanhetPostIntensiveCareSyndroom(PICS)in2012isookvoordefamilieledenditsyndroomgedefinieerd.Ditbestaatalleenuitpsychischeproblemen.PICS-Fdoetrechtaandezwareemotionelelastendepsychischegevolgendiefamilieledenenmantelzorgerservarentengevolgedeintensivecareopnamevan


hundierbare.Terwijlic-patiëntenvaakgeenherinneringhebbenaanhunkritiekeziekte,isdezeperiodevoorhunfamilievaakenormstressvol.

Dekwaliteitvanlevenstaatookvoorfamilieledenonderdruk,ziehiervoordia42.

In:“Post-intensivecaresyndrome:whatisitandhowtohelpproventit”.JudyDavidsonetal.zijndevolgendegetallentelezen.http://www.americannursetoday.com/assets/0/434/436/440/10226/10228/10232/10278/02ba438f-5b12-484e-8165-df5d365354f5.pdf

Eenderdevandefamilieledenvanic-patiëntenen50%vandefamilieledenvanic-patie2ntendietijdensdeic-opnameoverledenhebbendepressieveklachten.Ca70%ervaartangstsymptomen.Ongeveereenderdevandefamilieledenvanic-patiëntenhebbenPTSSsymptomenbinnen90dagennadatdepatiëntvandeic-isontslagenofnadatdepatiëntisoverleden.Dezepsychischeproblemenkunnen,onbehandeld,jarenblijvenbestaan.Ookfamilieledenmoetendusgeholpenwordenbijhetverwerkenvandeic-opname,ermoetactiefnaargevraagdworden.Ziehetrecenteartikel:“ReportedburdenoninformalcaregiversofICUsurvivors:aliteraturereview”.IlsevanBeusekometal.CriticalCarejanary2016.http://ccforum.biomedcentral.com/articles/10.1186/s13054-016-1185-9.

Inditreviewartikelwordtdepsychischebelastingvoordenaastenvaneenic-patiëntbevestigd.

Dia44:Uitdetijdgevallen

Veelpatiëntenhebbengeenenkeleherinneringaanhunic-opname.Defamiliedestemeer.

“Uitdetijdgevallen”isdeeersteKruispuntdocumentaireoverdeintensivecare.IdeletteNutma,RobBruntinkenJoopStolzenbachvertellenoverhunic-opnameendeperiodedaarna.MarijkevanderSteen,intensivistinDeGelderseValleiinEdeWageningenverteltoverdeproblemendiezijbijex-ic-patiëntenophaaric-nazorgpoliziet.Dedocumentaireisbegin2012uitgezonden,netvoordatPICSdoordeSCCMisgedefinieerd.ZowelIdelette,Rob,JoopalsMarijkebeschrijvenPICS.

Hetwordtsterkaangeradendezedocumentairetebekijken:http://www.npo.nl/kruispunt/11-03-2012/RKK_1513149

Dia45:PreventiePICS

Zoweinigmogelijksedatie:• lagedoseringenzodatdepatiëntcomfortabelis,zichbewustisvanzijnomgevingen

zelfkanreageren


• analgosedatieheeftdevoorkeurbovenslaapmiddelenensedativa• dagelijkseenwake-upDeliervoorkomen:• vroegmobiliseren,zosnelmogelijkbetrekkenbijdagelijksebezigheden(bril,

gehoorapparaat,foto’s,daglicht,klok,kalender,familie)• dagnachtritmebewaken(alarmenenlichtdempen,oordopjes,slaapmasker)• uitlokkendemedicatiezoveelmogelijkvermijden,geïndiceerdethuismedicatie

hervatten• testenCAM-ICU,DIOSBloedsuikerspiegel:• monitoren,onderzoekheeftuitgewezendateensterkschommelendebloedsuiker

eenslechtereuitkomstgeeftwatbetreftPICSRevalidatiestartopdeIC: • FTic,ergotherapieic,bedfiets,passiefmobiliseren(tijdensbeademing)Dagboekbijhoudendoorfamilie:• omlatersamentebekijkenendepuzzelstukjesinelkaartelatenvallenvoorde

patiënt(watenwanneerbepaaldegebeurtenissenplaatshebbengevondenenwelkeemotiesdaarbijgepaardgingen)

Voormeerinfo:

http://www.americannursetoday.com/assets/0/434/436/440/10226/10228/10232/10278/02ba438f-5b12-484e-8165-df5d365354f5.pdf

http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3889146/

Dia46:Hetbelangvancommunicatie

Door:HannekeOonk,LyadenOuden,HelenHoeboer.

CommunicatieopdeIntensiveCareisessentieel.Debewustwordingvandegevolgenvaneenverstoordeofjuistcorrectecommunicatieeninformatieverstrekkingdoordeprofessionalopdeintensivecareisnoodzakelijk.DegevolgenvandecommunicatieopdeintensivecarekantotjarennahetverlatenvandeICinvloedhebbenophetverwerkings-enherstelprocesvanzoweldepatiëntalshunnaasten.Ditkunnenzowelpositievealsnegatievegevolgenzijn.

IedermomentopdeIntensiveCareisnamelijkhetconcreteNUmomentwaarinjeinvloedopdetoekomstuitkuntoefenen.Kennisenervaringovercommunicatietechnieken,hulpmiddelenindecommunicatie,verbaleennon-verbale


communicatie,ervaringsverhalenvanpatiëntenennaastenenjeeigenpatronenbinnendecommunicatiebiedenachtergrondinformatie.Hetdoelisombewustertewordenindedirecteverbaleennon-verbalecommunicatiemetdepatiëntendenaasten.CommunicatieopdeIntensiveCareisvangrootbelangenvaninvloedophetvoorkomenofbeperkenvanPICSindetoekomst.

Specifiekecommunicatiebijbeademdepatiënten.

Dooruitlegtegevenwatergaatgebeuren,hoekortook,geefjedepatiëntinformatieoverwaterophetmomentgebeurtaanbehandelingofzorg.Besefdateenpatiënteengrotematevancontroleverlieservaartendatmenzichmoetovergevenaandezorgvandeprofessional.Omditcontroleverliesenigszinsteverzachtenisinformatieverstrekkingessentieel.Hierdoorkanrust/angstreductieenvertrouwenontstaan.Wanneerditdoortijdsdruk,urgentieofwatdanooknietophetmomentgaat,kanditookopeenandertijdsstipplaatsvinden,maakhieroverafspraken.

Decommunicatiemetbeademdepatiëntenvergteenspecifieketechniek.Daarnaastiseenzekerematevangevoeligheidomnonverbalecommunicatiejuistteinterpreterenvanbelang.Wanneerhetnietduidelijkis,gadannaofjedoormiddelvangeslotenvragenachterdebehoeftevandepatiëntkuntkomen.Geduld,mededogen,vindingrijkheid,empathieentijdzijndaarinessentieel.OokhetgebruikmakenvanhulpmiddelenzoalsdeappvoICe,informatiekaarten,liplezen,schrijven,hetsystematischvragenstellenzijnhelpendindecommunicatie.Daarnaastkandenaastebelangrijkepersoonlijkeinformatiegevenovervoorkeuren,persoonlijkheidenachtergrondvandepatiënt.Ditgeeftzeerwaardevolleinformatiewaardoorjedeindividuelevoorkeurenkuntintegrerenindepersoonlijkezorg.

Uitervaringsdeskundigeverhalenkomtnaarvorendatergrotebehoefteisaaninformatiemaardatdezebehoeftenietaltijdvervuldwordt.

Hierondermogelijkeoorzakenenomgangsmogelijkheden:

• Erisgeen/onvoldoendeinformatiegegeven.• Informatiewordtgegevenmetbehulpvanmedischvakjargon.• Dooro.a.medicijngebruik/concentratieproblemen/delierisereenverstoringin

decommunicatie-interpretatieenhetopslaanvaninformatieinhetgeheugenvandepatiënt.Hetherhalen,verduidelijkenzonderdediscussieaantegaanisbelangrijk.

• Emotieskunnenzorgenvoorcommunicatiestoornissenbijzoweldeprofessionalalsdepatiënt.

• De(emotionele)reactievanpatiëntenwordtpersoonlijkgeïnterpreteerddoordeprofessional,voornamelijkbijverwarde/delirantepatiënten.

• Tijdiseenbepalendefactorinzinvolle/heldere/eerlijkecommunicatie.


• Eristeveelinformatiegegevenenhetnagaanofdeinformatiebegrepenisontbreekt

AldezeaspectenzijnvaninvloedophetwelbevindenvandepatiëntopdeIntensiveCareenophetvoorkomenofbeperkenvanPICSindetoekomst.

BelangrijkeinformatiebronnenovercommunicatieopdeIntensiveCare:

Brink.G.T.J.W.vanden,(2013)leerboekICverpleegkunde1,hoofdstuk1.4,psychosocialeaspectenencommunicatieopdeIC.SpringerMediaB.V.

Clijsen.M,Garenfield.W,Kuipers.G,Loenen.Evan,Piere.Mvan,(2008)LeerboekPsychiatrievoorverpleegkundigen,hoofdstuk10.1,Delier.Amsterdam:ElsevierGezondheidszorg.

EriseencommunicatieappontwikkelddoorhetRadboudUMComdecommunicatietussenprofessionalenpatiëntteverbeteren,informatiehieroveristevindenopwww.voice-intensivecare.nl

Ervaringsdeskundigeverhalenop:www.opeenicliggen.nlenwww.fcic.nl

https://hbokennisbank.nl/record/oai:repository.samenmaken.nl:smpid:45322

http://www.han.nl/werken-en-leren/studiekeuze/bachelor/management-zorg-dienstverlening/aan-het-woord/marcel-rekers/_attachments/informatiefolder_voice_-_communicatie_app_voor_de_ic-pati_nt.pdf

Dia47en48:Onderzoekdagboekregistratie:

“Intensivecarediariesreducenewonsetposttraumaticstressdisorderfollowingcriticalillness:arandomised,controlledtrial”.JonesC,BackmanC,CapuzzoM,EgerodI,FlaattenH,GranjaC,GriffithsRDhttp://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3219263/

Hetgebruikvaneenic-dagboekistotnutoe(jan.2016)deenigebewezeneffectieveinterventietervoorkomingvandepsychischesymptomenvanPICS.

• Hetgebruikvaneendagboekmetfoto’svermindertdesymptomenvanPTSS.• Belangrijkvoorverwerking!• Resultaatvanstudie:352patiëntennaverblijfvan>3dagen/12IC’s/6Europese

landen.• Bij1/3vandepatiëntensignificantereductievandeverschijnselenbijbestaande

PTSS.• KansopnieuwePTTSgehalveerd.• Dagboekwerd1-3maandennaontslagICgegeven.


Zieook:ToolkitFamiliebegeleidingopdeintensivecare:http://blog.han.nl/acute-intensieve-zorg/slotsymposium-familiebegeleiding-op-de-ic/Dia49t/m51IC-nazorgDia49:ic-nazorgstaatinNederlandnogindekinderschoenenLeeshieroverin:“Post-ic-syndroomwordtnietherkend”.M.Brackel:http://www.medischcontact.nl/archief-6/Tijdschriftartikel/143220/Posticsyndroom-wordt-niet-herkend.htmen“Nazorgintensivecaremoetuitdekinderschoenen”:M.Brackel,M.vanderSchaaf,D.vanDijk:http://www.medischcontact.nl/archief-6/Tijdschriftartikel/152093/Nazorg-intensive-care-moet-uit-de-kinderschoenen.htm.DitonderwerpkomtookaandeordeindetweedeKruispuntdocumentaire:“IC-overlevers”.EricavanEgdom,IdeletteNutma,MarianneBrackelenintensivisteMarijkevanderSteenvertellenover(hun)ervaringennadeic.Hetgebrekaanic-nazorginonslandenderedenwaaromic-nazorgnoodzakelijkiswordenbesproken.Kijken!http://www.kro-ncrv.nl/kruispunt/seizoenen/2015/30-141683-18-10-2015Dia50:ic-nazorgNazorgmoetmultidisciplinairzijn,alinhetziekenhuisbeginnenenzichrichtenopzowelfysieke,cognitieveenpsychischeproblemenalsopkwaliteitvanleven.Ookdefamiliemoetnazorgkrijgen.Ic-nazorgbegintophetmomentdatdepatiëntnaardeafdelingverhuistenzalvoorveelpatiëntenjarenlangnodigzijn.Indezediawordenenkelemogelijkhedenvanic-nazorggenoemd.VoorBalanstrainingziehttp://www.opeenicliggen.nl/wp-content/uploads/Folder-Balanstraining-2015.pdfDia51:Belangvanic-nazorgIc-nazorgmoetaandepatiëntendiensfamilieaangebodenworden.Goedebegeleidingineenvroegtijdigstadiumkanveelangst,onrustenonzekerheidwegnemenvoorzowelpatiëntalsweldenaastenenwerktabsoluutpreventief.Normaliserenishierbijhetsleutelwoord,maarneemdepatiëntennaastenserieus.Evaluatie• deverleendezorgenbeleving• feedbackomkwaliteitvanzorgteverbeterenInventarisatie• matevanimpactvoorpatiëntennaasten•


• aanwezigheidrestverschijnselen(fysieke,neurocognitieve,psychische,sociaal-

maatschappelijke)Verwijzing:• bijaanwezigerestverschijnselendiebehandelingbehoeven.

Reconstructie• iserbehoefteaaninvullingmemorygapnaverliesvangripopsituatie?• depatiëntheefthierinderegie!Begeleiding• watzijndeconsequentiesvanheternstigziekzijnopdekwaliteitvanlevenenhoe

gajedaarmeeomalspatiëntennaasten?• vroegtijdigeengoedebegeleidingheefteenpreventievewerking• professionelehulpinschakelenindiennodig/gewenstInformatie• antwoordopvragenenuitlegbetreffendegebeurtenissenAdvisering• naarpatiëntennaastenteroptimalisatiekwaliteitvanleven• naarzorgverlenersterverbeteringbehandelingmetalsdoelrestschadezoveel

mogelijktebeperkenDia52:www.opeenicliggen.nl.Dezewebsiteisin2013opgerichtdoorIdeletteNutmaenRobBruntink,beideex-ic-patiëntenendeeerstendieaandachtvroegenvooric-overlevers.www.opeenicliggenisdewebsitevoorlotgenotencontactenbiedtinformatievoorpatiëntenenfamilieoveralleswatmetintensivecarezorgtemakenheeft.Erstaanindrukwekkendepatiëntenverhalenop,naasteenschataaninformatievoordepatiëntendefamilietijdensennadeintensivecareopname.

Dia53:StichtingFamilyandpatientIntensiveCare(FCIC).

DelandelijkeStichtingFamilyandpatientCenteredIntensiveCare(FCIC)steltzichtotdoelhetdelenenverspreidenvankennisoverdepsychosociale,cognitieveenfysiekegevolgendieeenopnameopeenintensivecare(IC)heeftvoorpatiëntenenhunnaasten.FCICbeoogtdaarmeedeimpactvanopnameenbehandelingopeenICinalzijnfacettentebeperken.

Dewebsitewww.fcic.nlbeoogteenplatformtezijnvoorIC-professionals,wetenschappersenervaringsdeskundigenwaarkennis,ervaringen,beleidenideeëntenaanzienvanalleaspectenvanpatiënt-enfamiliegerichteintensivecarezorgenvan


post-intensivecarezorggedeeldkunnenworden.NaastdriewerkgroepenisereenIC-Expertgroepopgericht,bestaandeuitzorgprofessionalenervaringsdeskundigen.

StichtingFCICisinjanuari2015opgerichtenwonin2014deGoudenOorAwardCure(opdefoto)enin2015deAnnaReynvaanpraktijkprijs.

-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-

MetmedewerkingvandevolgendeledenvandewerkgroepIC-nazorgvanStichtingFCIC:

TrudiBoeter,intensivecareverpleegkundigeErasmusUMCRotterdam,dia’s29t/m42

HelenHoeboer,voorzitterwerkgroepIC-nazorg,intensivecareverpleegkundigeSpaarneZiekenhuisHaarlem,dia’s46,47

LiavanderLingen,intensivecareverpleegkundigeSpaarneZiekenhuisHaarlem,dia’s46,47

SonsolesBoter,GZ-psycholooginopleidingtotspecialist,AfdelingMedischePsychologie,AlbertSchweitzerziekenhuis:dia’s23-26en32t/m37

GrietjeMarten,intensivecareverpleegkundigeRadboudUMC,ic-nazorgverpleegkundige,onderzoeker:dia49t/m51;allecitatenvanpatiënten.

dr.MarikevanderSchaaf,lectorRevalidatieindeAcuteZorg,HogeschoolvanAmsterdam,fysiotherapeutenepidemioloogafdelingRevalidatieAMC

HannekeOonk,GezondheidszorgcoachBalansinleven&lijf,oud-ic-verpleegkundige:dia46,47,49,50,51

MarjoleinSiebel,ic-ervaringsdeskundige,oudverpleegkundige

Onderredactievan:

GrietjeMarten,intensivecareverpleegkundigeRadboudUMC,ic-nazorgverpleegkundige,onderzoeker

MarianneBrackel,ic-ervaringsdeskundige,arts.

Vastgesteld22maart2016