algemeen

33zorg & financiering > 3-2009

een van de kabinetsmaatregelen om de gevolgenvan de kredietcrisis voor een aantal cruciale sec-toren te beperken. Het kabinet geeft ook extraondersteuning aan bedrijven en woningbouw-

corporaties, zo staat in een persbericht van deministerraad. Bron: Ministerie van VWS, 16 januari 2009<

Fusies in de zorgsector lopen net zo vaak stukals in het bedrijfsleven. Veel zorgfusies misseneen goede onderbouwing. Raden van toezichtvan zorginstellingen moeten voorgenomenfusies veel kritischer toetsen, vindt Erik Schut,hoogleraar gezondheidsbeleid en economie aande Erasmus Universiteit Rotterdam.

Kort achter elkaar komen twee grote zorgorga-nisaties in de problemen als gevolg van hunfusieperikelen. De schaalvergroting van de afge-lopen jaren in de zorg lijkt tegen een grens aante lopen. Niet per se, meent hoogleraar gezond-heidsbeleid en zorgeconomie Erik Schut. ‘In hetbedrijfsleven mislukt ook tachtig procent van defusies. Het besluit van instellingen om te fuse-ren is lang niet altijd gestoeld op zakelijke over-wegingen.’ Kort geleden kondigde Meavita, eengrote fusieorganisatie ontstaan uit verschillendethuiszorginstellingen door heel Nederland, aande gefuseerde organisatie te ontvlechten. Enonlangs werd duidelijk dat Espria, een zorg-conglomeraat dat is ontstaan uit een fusie vanPhiladelphia Zorg, zorginstelling Evean enwoningcorporatie Woonzorg, vanwege finan-ciële problemen af moet haken.Hoogleraar Erik Schut vindt het mislukken vande fusies niet direct alarmerend. ‘Tachtig pro-cent van de fusies mislukt, ook in de marktsec-tor. Maar een zorginstelling mag niet zomaarfailliet gaan, cliënten zitten dan zonder zorg.Als een hotelketen in de marktsector faillietgaat, worden mensen ontslagen, maar klantenzoeken gewoon een ander hotel.’ Het samen-gaan van organisaties mislukt zo vaak omdat eronderling te grote verschillen bestaan, volgens

Erik Schut. Zowel tussen de verschillende bestu-ren als tussen de werkorganisaties. ‘Fusies gaanvaak gepaard met competentiestrijd tussen deorganisaties. Welk automatiseringsysteemwordt gebruikt, welke bedrijfscultuur wordtdominant? De efficiencyvoordelen die een fusiemet zich meebrengt, verdampen en de nadelenblijven over.’

Motieven voor een fusie

Bovendien zijn de motieven voor een fusie langniet uitsluitend zakelijk, aldus Schut. Behalvedat de bedrijven samen efficiënter kunnen wer-ken, zijn er volgens hem nog twee anderebelangrijke motieven: ‘Een organisatie wil haareconomische dan wel politieke machtspositieverstevigen, bijvoorbeeld ten opzichte van zorg-verzekeraars of tegenover de overheid. Daar-naast spelen er vaak persoonlijke motieven vanbestuurders mee, die gewoon meer macht willenhebben.’ Beter toezicht op de motieven vanorganisaties voor fusies zou volgens Schut geenoverbodige luxe zijn. ‘Vaak gaan raden van toe-zicht te gemakkelijk akkoord met fusies, zonderdat kritisch wordt nagegaan hoe reëel de doorhet management voorgespiegelde voordelenzijn. Omdat de meeste zorgorganisaties eennon-profitkarakter hebben en er dus geen aan-deelhouders zijn, hebben de raden van toezichteen extra zware verantwoordelijkheid. Wellichtzouden de raden van toezicht daarom bij grotezorgfusies verplicht moeten worden advies tevragen bij de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa).Bij een negatief advies zou de zorgfusie dan inprincipe geen doorgang moeten vinden.’

321 ‘raad van toezicht moet zorgfusies kritischer toetsen’

ZenF-0309-cyaan.qxd 10-3-2009 13:22 Pagina 33

financiering

34 3-2009 > zorg & financiering

Calimero

Een fusietrend gaat altijd met pieken en dalen,volgens Schut, ook in het bedrijfsleven. ‘Er issprake van anticipatiegedrag, bestuurders zijnsoms bang om als kleine Calimero achter te blij-ven.’ Soms kiest men voor tussenoplossingen,door binnen een grote organisatie op verschil-lende locaties juist kleinschalig te werken, zoalsbij sommige thuiszorginstellingen. ‘Het is altijdzoeken naar de optimale omvang. Complexezorg kun je vaak beter concentreren, om vol-

doende volume te hebben. Bepaalde zorg dichtbij huis is weer meer gebaat bij deconcentratie.’De hoogleraar benadrukt dat de overgang voorkleinere organisaties om snel groot te groeienaltijd problemen met zich meebrengt. ‘Het islastig zo’n schaalvergroting succesvol te maken.Veel hangt af van de kwaliteit van de bestuur-ders, van de snelheid om een eenduidig auto-matiseringsysteem in te voeren en van demogelijkheid alle neuzen één kant op te krij-gen.’Bron: Zorg+Welzijn, 21 januari 2009<

‘Niet-kunners helpen en niet-willers aanpak-ken.’ Zo verwoordt Tweede Kamerlid Smilde(CDA) het oordeel van de meerderheid van deKamer over het wetsvoorstel om wanbetalers inde zorgverzekering aan te pakken. MinisterKlink (Volksgezondheid): sancties voor ‘niet-willers’ en een handreiking aan ‘niet-kunners’.

240.000 wanbetalers in de zorgverzekering?Daar moet iets aan gebeuren. Daarom steltKlink voor deze mensen een boete op te leggenof een hogere premie te laten betalen die wordtingehouden op hun inkomen. Wanbetalersondermijnen de solidariteit van ons zorgverze-keringsstelsel, betoogt Smilde. Daarom kan zijinstemmen met het voorstel van de minister. Alshet aan Agema (PVV) ligt, maakt Klink vooral degroep niet-betalers (gedetineerden, illegalen,asielzoekers) kleiner.Het onderscheid tussen ‘niet-willers’ en ‘niet-kunners’ komt volgens Van Gerven niet goed uitde verf in het wetsvoorstel van Klink. Hoe denktde minister om te gaan met bijstandsgerechtig-den die niet kunnen betalen?, vraagt de SP’erzich af. Klink antwoordt dat voor sociale mini-ma een soepeler regime geldt. Iedereen moet

meebetalen, dan kunnen de premies naar bene-den, menen Schippers (VVD) en Agema.

Incassoregime

Geen premie betalen maar wel zorg krijgen? Datondermijnt volgens Smilde het zorgverzeke-ringssysteem. Daarom is zij voor het stevigeincassoregime dat Klink voorstelt. Van der Veen(PvdA) sluit zich bij haar aan, maar onderstreeptdat mensen als gevolg van het voorstel nietonder het sociaal minimum mogen zakken. Hijziet graag dat gemeenten collectieve contractenafsluiten voor de minima. Klink stemt daarmeein en zegt toe hierover in gesprek te gaan metgemeenten en zorgverzekeraars.Wanbetalers royeren als verzekerde? Dat magniet volgens Van Gerven, omdat kinderen hier-van de dupe kunnen worden. De minister ziethier geen groot probleem en wijst op de moge-lijkheid van het uiteindelijk ‘ambtshalve verzeke-ren’. Verder wijst hij erop dat de algemene regelis dat verzekeraars cliënten niet royeren. Dezorgverzekeraars hanteren bij wanbetaling eenstrikt incassobeleid en als zij premies mislopen,worden zij gecompenseerd door de overheid.Bron: www.tweedekamer.nl, 28 januari 2009<

> verzekeringen

322 kamer akkoord met aanpak wanbetalers

ZenF-0309-cyaan.qxd 10-3-2009 13:22 Pagina 34