Biobased Economy: nieuwe gouden eeuw voor Zeeland?
Goes
08 december 2011
www.twitter.com/janrotmans
Derde Industriële Revolutie
1ste Industriële Revolutie
kolen, stoommachine
2de Industriële Revolutie
olie, verbrandingsmotor
3de Industriële Revolutie
duurzame energie, groene grondstoffen
Filosofie
we moeten de natuur imiteren in plaats van dwingen
van reductionisme naar holisme
Mondiale economische machtsstrijd
Obama
“ Het land dat de schone technologie-economie
domineert zal het land zijn dat de wereldeconomie
domineert en Amerika moet dat land zijn ”
ontstaat mondiale economie rondom schone technologie
snelst groeiende industrie ter wereld
2010: 250 miljard dollar (30% groei t.o.v. 2009)
China 55 miljard (235 miljard t/m 2015)Duitsland 42 miljardAmerika 35 miljardItalië 17 miljard
Nederland 2 miljard?
Mondiale Clean Tech
Relatieve omzet in Clean Tech naar BNP 2008 [% EUR] (bron WNF)
Investeringen in Clean Tech (bron WNF)
Nationale publieke uitgaven duurzame energie R&D [% EUR/BNP] (bron WNF)
Clean Tech Wereldwijde Omzet [% EUR/BNP]
nieuwe economie rondom duurzaamheid
snelst groeiende industrie ter wereld
Nederland onderinvesteert in nieuwe economie
Conclusie I
Transitie naar Bio-Economie
overgang van economie gebaseerd op koolstof
naar economie met biomassa als centrale grondstof
Transitie naar Bio-Economie
biomassa
planten, hout, algen, afval
fotosynthese
bioraffinage
biomaterialen
Transitie naar Bio-Economie
Waardepiramide
landbouw moet ontvlechten van fossiele sector
chemie moet ontvlechten van fossiele sector
chemie ombouwen richting voeding-gezondheid
druist in tegen belangen petro-chemie en landbouw
vraagt om radicale verandering, kost decennia
Deeltransities
Voorontwikkeling
Stabilisatie
2050
Duurzame bio-chemie
Acceleratie
Take-off
huidige situatie
2000 2011 tijd
Fase van transitie bio-economie
Schaal transitie bio-economieMacro-niveau - voorraden fossiele brandstoffen + voorzieningszekerheid + klimaatverandering - financieel-economische crisis
Meso-niveau + Klimaatverdrag Durban? + WBC Sustainable Development. - EU wet & regelgeving - Nederlandse wet & regelgeving
Micro-niveau + pilots + technologische kennis + entrepreneurs - lokale wet- en regelgeving
Transitie
fundamentele verandering van structuur, cultuur, werkwijzen
structuur: institutionele, economische, fysieke structuur
cultuur: gedeelde beelden, waarden, paradigma’s
werkwijzen: routines, regels, gedrag
radicale omslag in denken & handelen op systeemniveau
in kleine stappen
Transitie is Machtsverschuiving
regime: dominante structuur, cultuur en werkwijzen met macht en gevestigde belangen
niche: opkomende, afwijkende structuur, cultuur en werkwijzen op klein schaalniveau
niche wil macht ontwikkelen en het bestaande regime overnemen; regime beschermt zich daartegen door deniche onschadelijk te maken of op te nemen
transitie = regime-wisseling= machtswisseling
Transitie bio-economie
leidt tot andere praktijken, organisatiestructuren,
regelgeving, financiën en machtsverhoudingen
vergt institutionele innovatie: landbouw en chemie moeten
intensief gaan samenwerken vanuit wezenlijk andere culturen
vraagt om radicale verandering in kleine stappen
bio-economie zit in beginfase van transitie
bio-economie is nog gekoppeld aan energie
wensbeeld
Conclusie II
Barrières
mentale barrières
juridische barrières
beleids barrières
financiële barrières
Barrières
gebrek aan ambitie
30% groene grondstoffen in 2030
is eenvoudig te realiseren
Mentale Barrières
wet- en regelgeving fossiel georiënteerd
creëert ongelijk bio-speelveld
- etheen maken uit bio-ethanol (met importheffing)
of uit nafta (aardolieproduct, zonder importheffing)
- veel reststromen worden als afval beschouwd
in afvalstoffenwet
Juridische Barrières
alleen wegwijzers voor biomassa richting energie
geen wegwijzers voor biomaterialen / biochemicaliën
- biobrandstoffen wel verplicht en biomaterialen niet
- Europese biobrandstoffenlijn creëert kunstmatige markt
voor biobrandstoffen
waardepiramide staat op zijn kop
Beleids Barrières
bio-economisch systeem zit vol weeffouten
en is helemaal fossiel georiënteerd
persistent
Conclusie III
Zeeland
Bio-Economie in Zeeland
schone economie past bij schone leefomgeving
bio-economie in harmonie met natuur
bio-economie past bij groen-blauwe oase
Bio-economie in Zeeland
Duale Route
optimaliseringsroute
efficiënter gebruik van grondstoffen, hulpbronnen
kringlopen sluiten, reststromen gebruiken
transformatieve route
nieuwe producten en materialen maken bioraffinage , zonder fossiele grondstoffen
Voorbeelden Bio-economie Zeeland
DOWintegraal waterbeheer, gesloten waterkringloop, niet vanuit
Biesbosch belangrijk initiatief, gaat om enorm veel water
wordt DOW motor voor bio-chemie?
Cargillzetmeel en eiwitten, reststromen gebruiken, eiwitten upgraden,ketens binnen bedrijf sluitenketens sluiten zit in DNA van bedrijf, voorbeeld voor anderen
2de generatie biomassa?
Voorbeelden Bio-economie Zeeland
Thermphosfosforproductie op andere basis, fosfor uit meel en fosfaat uit
rioolslib
C2C met Braungart, is zoek- en leerproces
wat is de weg naar groene grondstoffen en bio-chemie?
Heros Ecoparkreststromen hoogwaardiger gebruiken, koper en zink beter
gebruiken
ontstaat zo nieuw chemisch bedrijf, faciliteerder voor partners in keten
marsroute naar biochemisch bedrijf met andere reputatie?
Bio-economie in Zeeland
Status
Roosendaal Energy eerste generatie biobrandstoffenHeros: afval- en restproductendoorstart na faillissement
BioPark Terneuzen agro-industrieel clusterglastuinbouw complexbiomassa centrale bij Herosbio-ethanol en 2de biogeneratie
Nedalco?
Bio Base Europe Gent-Terneuzenpilot 2de biogeneratie Gentopleiding Terneuzen
Bio-economie in Zeeland
Voordelen
Ligging: Rijn-Schelde bekken Europese handelszone
Ruimte: nog ruimte genoeg beschikbaar
Prijs: goedkoop i.v.m. Rotterdam
Aanbod: geschikt personeel aanwezig
Bio-economie in Zeeland
Nadelen
Visie: visie op toekomst bio-economie ontbreekt
Fragmentatie: weinig samenhang in activiteiten
Interactie: regime- & nichespelers werken weinig samen
Coalities: ontbreekt nog aan sterke coalities
In Zeeland
gebeurt veel op het gebied van optimaliseren chemie
gebeurt weinig op het gebied van transformeren chemie
opschaling en afstemming van activiteiten is noodzakelijk
Conclusie IV
Sturing
Meer sturing nodig in Zeeland
gericht op opschaling
faciliteren en stimuleren
vraagt om leiderschap van overheid
incrementeel beleid + transformatief beleid
Stimuleren
ambities formuleren en kaders stellen
visie ontwikkelen: stip op de horizon
realiseren wat al kanfabriek voor bio-etheen uit bio-ethanol
Faciliteren
strenge normen voor duurzaamheid biomassa
experimenteerruimte creëren
barrières wegnemen
coalities vormen en netwerken stimuleren
Nieuwe Coalities
grote spelers en kleine spelers
kleine spelers moeten grote spelers opjagen
ondernemers / onderzoek / onderwijs + samenleving
maatschappelijke organisaties (zoals ZMF) cruciaal
consument / burger!
transitie naar bio-economie staat nog maar aan het begin
nog veel barrières weg te nemen
uitgangssituatie voor Zeeland is zeer gunstig
voorsprong op Rotterdam en Antwerpen
meer sturing is nodig gericht op opschaling
zou hét grote project van Zeeland moeten worden
Conclusie V
Top Related