Migiel GloudemansRuben van Wendel de Joode
Middelburg29-9-2011
Samenwerken en ICT
De vijf invalshoeken op samenwerken
2© Twynstra Gudde 29-9-2011
Samenwerken en ICT
Onderwerpen
– Toenemend belang van samenwerken
– Invalshoeken op samenwerken
– Gedeelde ambitie
– Verbinden van belangen
– Professioneel organiseren
– Het proces (om te komen tot samenwerking)
– Het individu in de samenwerking
3© Twynstra Gudde 29-9-2011
Samenwerken en ICT
We organiseren steeds meer in samenwerkingsverbanden
– Er worden meer allianties aangegaan
– Voor meer problemen en kansen worden allianties en netwerken een organiseer perspectief
– Een groter wordend aandeel van organisatie activiteiten loopt door allianties en netwerken
– In organisaties wordt bewuster nagedacht over participatie in allianties en netwerken
– Ook organisaties zelf stellen zich de vraag hoe zichzelf te organiseren; volgens ‘logica van de hiërarchie’ of de ‘logica van het netwerk’
– Grote divisionele organisaties hebben een internsamenwerkingsvraagstuk
4© Twynstra Gudde 29-9-2011
Samenwerken en ICT
Waarom is samenwerken steeds meer van belang
– Verbeteren van de strategische positie
– Macht ontwikkelen
– Reduceren en delen van risico’s: onzekerheidsreductie
– Innoveren
– Schaalvoordelen bereiken
– Toegang tot resources zekerstellen
– Jezelf beschermen tegen competitie
– Overwinnen van investeringsbelemmeringen
– Versnellen van de toegang tot markten
– Gebruikmaken van aanvullende competenties van partners in de waardeketen
– Realiseren van ketenintegratie door coördinatie in de keten
– Leren van en met partners door kennis en ervaring uit te wisselen
– ‘Eén gezicht’ voor de omgeving vormen
– Voldoen aan de verplichting tot samenwerking van overheidswege
– Tegemoetkomen aan een appèl en de morele noodzaak
Bronnen: Bronnen: Bronnen: Bronnen: CampsCampsCampsCamps, , , , DiederenDiederenDiederenDiederen, Hofstede et al., 2004; , Hofstede et al., 2004; , Hofstede et al., 2004; , Hofstede et al., 2004; ContractorContractorContractorContractor en en en en LorangeLorangeLorangeLorange, , , , 1988; 1988; 1988; 1988; HuxhamHuxhamHuxhamHuxham en Vangen, 2005; en Vangen, 2005; en Vangen, 2005; en Vangen, 2005; ChildChildChildChild, , , , FaulknerFaulknerFaulknerFaulkner en en en en TallmanTallmanTallmanTallman, 2005; De , 2005; De , 2005; De , 2005; De Man, 2006Man, 2006Man, 2006Man, 2006
5© Twynstra Gudde 29-9-2011
Samenwerken en ICT
Opereren in complexe omstandigheden
– Onduidelijk machtscentrum
– Wie is hier de baas? Allebei een beetje…
– Interdependentie
– We kunnen niet zonder, maar ook niet met elkaar…
– Nieuwe werkelijkheid
– In den beginne valt er niets te managen, behalve een betekenisvolle relatie en een kwetsbaar proces…
– Heterogeniteit
– De aantrekkingskracht van de ander zit in zijn ‘anders zijn’, maar dat is precies waarom we die ander niet echt begrijpen…
– Context
– Omgeving en context veranderen voortdurend en doen hun invloed gelden…
6© Twynstra Gudde 29-9-2011
Samenwerken en ICT
Even een plaatsbepaling
II
Marktgedrag
Conventioneel inkopen
GezamenlijkeR&D
Franchiseformules
“PreferredSuppliers”
“Co - marketing”
Verkoopcombinaties
Zorgallianties
Concern-vorming
Fusies,overnames, acquisities
Inkoopconbinaties
Corporaties
Shared service Centers
Zorgketens
I
Mate van gezamenlijk beslissen
Leng
te v
an d
e re
latie
”
GezamenlijkeR&D
Franchiseformules
“Preferredsuppliers
“Co-marketing”
Verkoop-combinaties
Zorgallianties
Inkoopcombinaties
Coöperatieve vereniging
Shared Service Centres
Zorgketens
Naar Gomes-Casseres
7© Twynstra Gudde 29-9-2011
Samenwerken en ICT
Samenwerken is niet vanzelfsprekend
“Samenwerken vergt de moed om los te komen van het eigenbelang zonder het uit het oog te verliezen. Dát is de grote uitdaging.“
Eigen controle
Opgeven deel autonomie
Alignment
Domeinen
Kennis weggeven
Trage besluitvorming
Delen
Vertrouwen
8© Twynstra Gudde 29-9-2011
Samenwerken en ICT
Invalshoeken op samenwerken
9© Twynstra Gudde 29-9-2011
Samenwerken en ICT
Gedeelde ambitie
Betrokkenen definiëren vraagstuk, oplossing, kans en vraagstuk, oplossing, kans en vraagstuk, oplossing, kans en vraagstuk, oplossing, kans en vormvormvormvorm verschillend
Sommige betrokkenen zoeken de vraag bij hun vraag bij hun vraag bij hun vraag bij hun oplossingoplossingoplossingoplossing, anderen zijn op zoek naar de oplossing oplossing oplossing oplossing voor hun vraagstukvoor hun vraagstukvoor hun vraagstukvoor hun vraagstuk, voor weer anderen is de vorm of juist de kans startpunt
Er zijn verschillende verschillende verschillende verschillende ‘‘‘‘optimaoptimaoptimaoptima’’’’: kenmerk van de samenwerking is samen op zoek te gaan naar dat optimum
Daarbij is er vaak sprake van een ‘‘‘‘tijdelijk werkbare tijdelijk werkbare tijdelijk werkbare tijdelijk werkbare overeenstemmingovereenstemmingovereenstemmingovereenstemming’’’’
10© Twynstra Gudde 29-9-2011
Samenwerken en ICT
Belangen zijn de ‘motor’ van de samenwerking
Er spelen meer soorten belangen tegelijkertijd:
OrganisatiebelangenOrganisatiebelangenOrganisatiebelangenOrganisatiebelangen: veelal gekoppeld aan de doelen en kernwaarden van de organisatie
Individuele belangenIndividuele belangenIndividuele belangenIndividuele belangen: persoonlijke overtuigingen, drijfveren en belangen spelen in ieder proces een rol
Collectieve belangenCollectieve belangenCollectieve belangenCollectieve belangen: in elke complexe situatie spelen collectieve belangen een rol. Deze verschillen per situatie en context
Belangen bepalen mede hoe je kijkt: Where you stand depend on where you sit
11© Twynstra Gudde 29-9-2011
Samenwerken en ICT
Waarden en Normen
Standpunt
Belang
S
B
S
B
W & N W & N
De gouden driehoek: het gezamenlijk belang zo groot mogelijk maken!
Verbinden van belangen
12© Twynstra Gudde 29-9-2011
Samenwerken en ICT
Essenties principes Mutual Gains ApproachMutual Gains bereiken
lose
win
win
win-lose
lose-win
**
*
Mutual Gains
A
B
lose-lose
consensus
*
*
13© Twynstra Gudde 29-9-2011
Samenwerken en ICT
Positie kiezen in een netwerk
“Complementaire Ring”
“Strategische Kern”
“Vrije ruimte”
Afweging
Biedt aansluiten voordelen?
Pas ik bij een groep?
Kan ik mij vinden in de strategie van een groep?
Kan ik een stempel drukken op de groep?
Ben ik in staat om zelf een groep te vormen?
Zijn er relevante groepen?
Kan ik mij vinden in de wijze waarop de groep bestuurd wordt?
Zelfstandigheid loslaten en aansluiten?
Wel aansluiten maar niet helemaal?
Zelfstandig blijven?
14© Twynstra Gudde 29-9-2011
Samenwerken en ICT
Criteria om naar partijen te kijken
– ‘Markttransacties’
– Operationele invulling van behoefte/ complementariteit
– Geen langdurige wederzijdse verplichtingen
– “Krijg ik wat ik nodig heb op een goede manier tegen een verantwoorde prijs?”
– Valt goed mee samen te werken
– Vult ‘gaten’ in processen, doelgroepen of sleutel-activiteiten
– Wil op specifieke terreinen risico’s delen of samen investeren
– Kan ook concurrent zijn voor kernprocessen of doelgroepen
– Consent over strategie en visie (mag verschillen; is geen bezwaar)
– Hebben collectieve visie
– Wederzijdse toegevoegde waarde: - kernprocessen en diensten- doelgroepen of stakeholders
– Bereidheid om samen risico te nemen
– Afspraken over exclusiviteit doelgroepen
– Bepalen samen de spelregels, normen
en waarden van de groep
– Consensus over strategie en visie
Vrije ruimteComplementaire ringStrategische kern
15© Twynstra Gudde 29-9-2011
Samenwerken en ICT
Halen & brengen
16© Twynstra Gudde 29-9-2011
Samenwerken en ICT
Zes juridische vormen van samenwerking
Contractuele samenwerking Joint Venture
Deelneming Fusie/overname
Coöperatieve Vereniging
Twee zelfstandige organisaties
Eén nieuwe organisatie
Preferred supplier
17© Twynstra Gudde 29-9-2011
Samenwerken en ICT
Soorten regie
Mate van verbondenheid
tussenorganisaties
Laag
Hoog
Mogelijkheid tot sturing
Hoog Laag
InhoudgerichtInhoudgericht
ProcesgerichtProcesgericht
DirigistischDirigistisch
MarktgerichtMarktgericht
Bron: Muller en Landman
‘Onze wil is wet’
‘Inkopen en afrekenen’
‘Afbakenen van het speelveld’
‘Stimuleren en faciliteren’
18© Twynstra Gudde 29-9-2011
Samenwerken en ICT
Een gestileerd samenwerkingsproces
Vorm geven
Betekenisgeving
Interactie
DelenOvereen komen
UitvoerenVerkennen
VernieuwenVernieuwenVernieuwenVernieuwen&
19© Twynstra Gudde 29-9-2011
Samenwerken en ICT
Proces van samenwerken in de praktijk …
Vorm geven
Betekenisgeving
Interactie
DelenOvereen komen
UitvoerenVerkennen Vernieuwen
20© Twynstra Gudde 29-9-2011
Samenwerken en ICT
Belangrijk is de goede dialoog
Isaacs, 1999
21© Twynstra Gudde 29-9-2011
Samenwerken en ICT
3. Is er sprake van een constructieve groepsdynamica?
Zelfbewustzijn
+
Oprechte interesse in de belangen
+
Transparantie
+
Betrouwbaar
=
Vertrouwen bouwen
22© Twynstra Gudde 29-9-2011
Samenwerken en ICT
Persoonlijke verbinding in de samenwerking
Vrij naar Lewicki, 1998
23© Twynstra Gudde 29-9-2011
Samenwerken en ICT
Samenwerken is niet voor iedereen weggelegd
24© Twynstra Gudde 29-9-2011
Samenwerken en ICT
Alle intellectuele eigendomsrechten met betrekking tot deze presentatie berusten bij Twynstra Gudde. Niets uit deze presentatie mag worden verveelvoudigd of openbaar gemaakt zonder schriftelijke toestemming van Twynstra Gudde.
Migiel [email protected] van Wendel de [email protected]
www.twynstragudde.nl