Driestar educatief, Burg. Jamessingel 2, 2803 PD Gouda, postbus 368, 2800 AJ Gouda tel.: (0182) 540 333 fax: (0182) 538 449 e-mail: [email protected] www.driestar-educatief.nl
Voor vitaal christelijk onderwijs
2008jaarverslag2008
Colofon
Tekst : CollegevanBestuur,WilcoMoenenHeleenVerkade
Eindredactie: JoséMudde
Ontwerp : ArtworX,Maartensdijk
Druk : Torendruk,Nijkerk
Gouda,maart2009
Informatieoverdeinhoudvanditjaarverslagkuntuopvragenbij
Driestar educatief,telefoon(0182)540333.
Zieookdewebsitewww.driestar-educatief.nl.
D r i e s ta r e D u c at i e f
jaarverslag 2008
Ja a r v e r s l ag 2 0 0 82
Voorwoord 3
BerichtvandeRaadvanToezicht 5
Organisatieenleeswijzer 7
ORGANISATIE Hoofdstuk1 Strategieenbeleid 9
Hoofdstuk2 Bestuurentoezicht 15
Hoofdstuk3 Personeel 23
Hoofdstuk4 Voorzieningen 33
Hoofdstuk5 Financiën 39
RESULTATEN Hoofdstuk6 Hogeschool 47
Hoofdstuk7 Lectoraten 67
Hoofdstuk8 Onderwijsadvies 75
Hoofdstuk9 Hulpverlening 83
BIJLAGEN Bijlage1 SamenstellingenbezoldigingCollegevanBestuurenRaadvanToezicht 90
Bijlage2 OverzichtopleidingenhogeschoolDriestar educatief 91
i n h o u D
D r i e s ta r e D u c at i e f �
Vooruligthetjaarverslag2008vanDriestar educatief,datikumetveelgenoegenpresenteer.
Driestar educatiefheeftalsmissie(aankomende)lerarenenscholenteinspireren,vormenenondersteunenomgoedreformatorischenprotestants-
christelijkonderwijstegeven.HetafgelopenjaarhebbenwijvanuitDriestar educatiefgeprobeerdaandezemissieeenkrachtigebijdrageteleve-
ren,samenmethetonderwijsveldenonzeachterban.Hetafgelopen jaarwastevensheteerste jaarvanuitvoeringvanhetnieuwestrategisch
beleidsplan2008-2011‘Lerendonderweg’.Deeersteetappeisafgelegdopdeleerpadendiezijnuitgestippeldtot2011.Indenavolgendehoofd-
stukkenkuntudeconcreteresultatenlezen.InhetbijzonderwilikhiernoemendesuccesvolverlopenvisitatievanzoweldeHogeschoolalsde
afdelingBegeleiding.
Inditjaarverslagleggenweverantwoordingafoverhetbeleidendeactiviteitenvan2008,zoalsvastgelegdinhetophetnieuwestrategischbeleid
gebaseerdejaarbeleidsplanendebegrotingvanDriestar educatief.
Inhetonderwijsbeleidkwamdeafgelopenperiodedenadruksteedsmeerteliggenopkwaliteitvanhetonderwijs,professionalisering,diversiteit
enexcellentie.Dekwaliteitvandeleraardoeterweertoe.DitzijnontwikkelingendiepassenbijdestrategieenhetbeleidvanDriestar educatief.
Hetnieuwsin2008werdlangzaammaarzekerbeheerstdoordekredietcrisisendatzalzichnaarverwachtingin2009voortzetten.Degeschiede-
nis leertdatopzulkemomentendebelangstellingvooronderwijsgroeitendestudenteninstroomwellichtzoukunnenaantrekken.Doordeze
ontwikkelingenwordenweals Driestar educatiefnogmeeraangesprokenenuitgedaagdomonze identiteit,kwaliteitenprofessionaliteituit te
dragenenonzemissieteverwezenlijken.
2008waseenintensiefjaar.Zonderdeinzetvanonzemedewerkerswarenonzeactiviteitennietgeslaagd.Netalsvoorgaandejarenwilikhenop
dezeplaatsdanookspeciaalbedanken.OnzegezamenlijkedankgaatuitnaardeHeereGod,Diedemogelijkhedenendekrachtgafomonswerk
teverrichten.VanHemmogenwehetookindetoekomstverwachten.
DitjaarverslagverschijntinhetCalvijnjaar.EengoederedenomditvoorwoordteeindigenmeteenwijzelesvanCalvijnuitdeCatechismusvan
1536:“Debelangrijkstezorginonslevenmoetzijn,datwijGodzoekenmeteenvolkomenliefdevanonsharttotHem,entestrevenomnergens
rusttevindendanalleeninHem.”
Drs. L.N. (Rens) Rottier,
College van Bestuur
v o o r w o o r D
Ja a r v e r s l ag 2 0 0 8�
D r i e s ta r e D u c at i e f �
AlgemeenDeRaadvanToezichtheefttottaaktoezichttehoudenophetbeleidvanhetCollegevanBestuurvanDriestar educatiefenopdealgemenegang
van zaken binnen de instelling, alsmede het bewaken van de doelstelling en de grondslag. De Raad van Toezicht verzorgt dit interne toezicht
conformdeprincipesvandebinnendeHBO-raadvastgesteldebranchecodegovernance.
DeRaadvanToezichtheeftkennisgenomenvanhetnavolgendeverslagdatdoorhetCollegevanBestuurisopgesteldenheeftditgoedgekeurd.
SamenstellingDeRaadvanToezichtbestondin2008uitdevolgendepersonen:
n drs.G.Honkoop,voorzittervandeRaadvanBestuurvanEleos;
n ing.D.Boers,lidvandeRaadvanBestuurvanVolkerWessels;
n drs.G.Boonzaaijer,registeraccountant;
n ds.G.Clements,predikantGereformeerdeGemeenteteGouda;
n dr.A.Goudriaan,universitairdocentaandeFaculteitderGodgeleerdheidvandeVrijeUniversiteitteAmsterdam;
n dr.H.Paul,inspecteur-generaalbijhetministerievanVROM;
n drs.P.J.Vergunst,algemeensecretarisvandeGereformeerdeBond.
DeRaadheeftper31december2008afscheidgenomenvandeheerBoers,dietekennenhadgegeventerugtewillentreden.Wijzijnhemerken-
telijkvoorzijninzetenbetrokkenheidbijDriestar educatief.
Voordeontstanevacatureiseenprofielschetsopgesteldenheeftwervingplaatsgevonden.Indecemberisdeheering.J.L.Pieper,ManagerProjects
&OperationSupportbijEvidesWaterbedrijf,alsnieuwlidbenoemd.
Branchecode governanceHet College van Bestuur en de Raad van Toezicht hebben bij de bestuurlijke inrichting en verrichting de bepalingen van de eerder genoemde
branchecodeinachtgenomen.ZowerktdeRaadmeteenauditcommissie(drs.G.Boonzaaijerening.D.Boers)omdebesluitvormingopfinanci-
eelterreinvoortebereideneneenremuneratiecommissie(drs.G.Honkoopendr.H.Paul).Debranchecodeisverwerktindestatuteneninhet
bestuursreglement.Zoisindestatuteneenaantalwezenlijkebeginselenvangoedbestuurvastgelegd.DeledenvandeRaadvanToezichtenhet
CollegevanBestuurzijnverplichtzichteonthoudenvanbemoeienissendieertoeleidendatzijpersoonlijkbetrokkenzijnbijleveringen,aanne-
mingenendienstenvoordestichting.Bepaaldemetnamegenoemdefunctieszijnonverenigbaarmethetlidmaatschapvandezeorganen.Verder
zijndeledenvandeRaadvanToezichtstatutairverplichtnevenfunctiestemelden.
B e r i c h t va n D e r a a D va n t o e z i c h t
Ja a r v e r s l ag 2 0 0 8�
De Raad in 2008 DeRaadvanToezichtisin2008zesmaalplenairbijeengeweestinbijzijnvanhetCollegevanBestuur,waarvaneenmaalmetdemedezeggenschaps-
raadeneenmaalmetdeaccountant.InzijndecembervergaderingheeftdeRaadvanToezichtzonderhetCollegevanBestuurvergaderd,omhet
functionerenvandeRaadvanToezichtenhetfunctionerenvanhetCollegevanBestuurteevalueren.IndatkaderheeftdeRaadzijnwaardering
uitgesprokenvoordewijzewaarophetCollegevanBestuurrapporteert,informeertenbijstrategischediscussiesadviesvraagt,alsmededeinstel-
lingbestuurt.
DeRaadvanToezichtheefteind2007zevenonderwerpengedefinieerdwaarhijzichinzijntoezichthoudendetaakmetnameopwilrichten.Dit
betreftidentiteit,strategischbeleid,personeelsbeleid,financieelbeleid,onderwijsenmarkt,begeleidingenmaatschappelijkondernemen.Deze
onderwerpenzijnwaarmogelijkopgenomenindejaaragendavan2008.Aandehandvandezeonderwerpenzijntijdensderegulierevergaderin-
genonderanderedevolgendethema’saandeordegeweest:
n hettevredenheidsonderzoekgehoudenonderdemedewerkersenklantenvandeinstelling;
n risicomanagement;
n evaluatiesamenwerkingsverbanden;
n hetjaarbeleidsplan2008-2009;
n dejaarrekening2007,het(sociaal)jaarverslag2007endebegroting2009.
Tot slotDoordeinzetvanhetCollegevanBestuur,demedewerkersendestudentenzijnonzedoelenvoor2008bereikt,maar“ZodeHeerehethuisniet
bouwt,tevergeefsarbeidendebouwliedendaaraan.”Het iseenbekendversuitPsalm127.Binnenonzeorganisatiezettenwealsvakbekwame
mensenonzetalentenintendienstevanonzemissie.AlsinstrumentmogenweeenwerktuigzijninGodshand.
Drs. G. (Gerard) Honkoop,
voorzitter Raad van Toezicht
D r i e s ta r e D u c at i e f �
o r g a n i s at i e
LeeswijzerDriestar educatiefmaaktinhaarbeleidscyclusgebruikvanhetINK-managementmodel.Netalsvoorgaandejarenisookditjaarverslaggeschreven
volgensdeindelingvanditmodel.Deondersteunendeprocessenwordenbeschreveninheteerstedeel(Organisatie,hoofdstukken1-5).Deresul-
taatgebiedenwordenbeschreveninhettweededeel(Resultaat,hoofdstukken6-9).
TevredenheidwordtbijDriestar educatiefgemetenmetvijfpuntsschalen.Internerapportageszijndaaropgebaseerd.Voorhetjaarverslagwerden
decijferstotnutoegetransformeerdnaareentienpuntsschaal.Metingangvanhetjaarverslagover2008wordenderesultatenechterzonderdeze
transformatiesweergegeven.Descoresmoetenduswordengelezentegendeachtergrondvaneenvijfpuntsschaal.
* Dedirecteurbegeleidingheeftmet
ingangvan1oktober2008elders
een benoeming aanvaard. Zijn
functieisvanwegeeenaanstaande
wijzigingindeorganisatiestructuur
nietingevuld.Zievooreennadere
toelichtingHoofdstuk2:Bestuuren
toezicht.
Directeur opleiding Directeur begeleiding*
OnderwijsadviesPO/VOPabo LVO Hulpverlening
Bestuur & management
Facilitair bedrijfStaf
VertrouwenspersonenMR
OC OC
College van Bestuur
Raad van Toezicht
Ja a r v e r s l ag 2 0 0 88
o r g a n i s at i e
D r i e s ta r e D u c at i e f �
OrganisatieprofielDriestar educatiefiseenchristelijkkenniscentrumvooronderwijs,opleidingenbegeleiding,enbestaatuitdevolgendeonderdelen:
HogeschoolLerarenopleidingprimaironderwijs(Pabo)
Lerarenopleidingenvoortgezetonderwijs(LVO)
Hbo-pedagogiek
MasterSpecialEducationalNeeds(insamenwerkingmetdeHogeschoolUtrecht)
MasterLeren&Innoveren(start1september2009,insamenwerkingmetde
ChristelijkeHogeschoolEdeendeGereformeerdeHogeschoolZwolle)
BegeleidingOnderwijsadviesprimaironderwijs(OAPO)
Onderwijsadviesvoortgezetonderwijs(OAVO)
Hulpverlening(HV)
Bestuurenmanagement(B&M)
Strategisch beleidsplan 2008-2011 ‘Lerend onderweg’Driestar educatiefmaaktdeeluitvaneenmaatschappijdiesterkinbewegingis.Doorindividualiseringenmondialiseringiserbijdeconsument
(klant,student)eentoenemendekeuzebehoefte.Ditvraagtomhetslagvaardigontwikkelenvankwalitatiefhoogstaandeopleidingenenproduc-
ten.Kennis iseenbelangrijkemaatschappelijkefactor,die inonzekennisgerichtesamenlevingvansteedsgrotereeconomischewaardeis.Voor
onderwijsinstellingenalsDriestar educatiefiserdeuitdagingomenerzijdsintespelenopdevraagvanstudentenenscholendoormaatwerken
persoonlijkeaandacht,enanderzijdsteinvesterenintoekomstgerichtekennisontwikkelingdieverdergaatdandehuidigevraagvanscholen.
Injanuari2008heefthetCollegevanBestuurvanDriestar educatiefhetnieuwstrategischbeleidsplan2008-2011‘Lerendonderweg’gepresenteerd,
waarin beschreven ishoe Driestar educatiefdekomende jaren wil reagerenop deze uitdaging.Behalveonze missie, identiteit, kernwaarden en
visiewordendaarinookdevijfleerpadenvanDriestar educatiefvoordekomendejarenbenoemd.Bijelkleerpadiseenroutekaartopgenomenen
eenbeschrijvingvandeeindbestemming(verwachteresultatenin2011).
h o o f D s t u k 11 Strategie en beleid
Ja a r v e r s l ag 2 0 0 810
MissieDriestar educatief iseenonderwijsinstellingmeteenmissie.Wezijnernietvooronszelf. Inhetstrategischbeleidsplan2008-2011isdemissieals
volgtgeformuleerd:
Driestar educatiefinspireert,vormtenondersteunt(aankomende)lerarenenscholen
omgoedreformatorischenprotestants-christelijkonderwijstegeven.
Onsideaaliseenschool:
n diedekernopdrachtvanchristelijkonderwijsgestaltegeeft;
n waargeïnspireerdechristelijkelerarenwerken;
n waarleerlingenwerkenininspirerendeleeromgevingen;
n waarleerlingendiedatnodighebbenextrazorgenaandachtontvangen;
n diegoedbestuurdengeleidwordt;
n dieouderszietalsbelangrijkstepartnerenhenondersteuntbijdeopvoeding.
Identiteit en kernwaardenDeBijbel isvooronsdenkenenhandelennorm, richtsnoeren inspiratiebron.Onze
christelijke identiteit vormt de vaste kern die de pedagogische en organisatorische
aspectenbepaalt.VoormedewerkersvanDriestar educatiefgeldteenvijftalkernwaardenalspraktischeuitwerkingvandezeidentiteit:toewijding,
betrouwbaarheid,wijsheid,bewogenheidenmoed.Dekernwaardengevenrichtingaanonspersoonlijkgedrag,onssamenwerkenenaanonze
presentie als organisatie. In elke afdeling hebben in 2008 bijeenkomsten plaatsgevonden teneinde de kernwaarden te vertalen naar de eigen
beroepspraktijk.Studentenenklantenwordenbevraagdopdeherkenningvandezekernwaardeninonsonderwijsenonzedienstverlening. In
hetpersoneelsbeleidhebbendekernwaardeneensturenderol.Zewordenaandeordegesteldtijdensdesollicitatieprocedure,indegesprekscy-
clusenininwerktrajecten.Deborgingvandekernwaardenindeorganisatievraagtookin2009nogaandacht.
Visie op uitvoering missieDriestar educatiefgeefthaarmissievorminvierdomeinen(zie`Uitgelicht’):
n christelijkleraarschap;
n inspirerendeleeromgeving;
n opvoedingenzorg;
n bestuurenmanagement.
Dekennisdieweontwikkelenenaanbiedenaandescholen,isvooralgerichtopdezevierdomeinen.Indeschooldiewevoorogenhebben,staan
deessentiesvanchristelijkleraarschapcentraal.Leerlingenwerkenerininspirerendeleeromgevingen.Erisveelaandachtvooropvoedingvanen
zorgaanleerlingeneneengoedeleidingdoorbestuurenmanagement.
D r i e s ta r e D u c at i e f 11
Werealiserenonzemissiedoordevolgendeactiviteitenbinnengenoemdedomeinen:
n hetopleidenenprofessionaliserenvanchristelijkeleraren;
n hetbegeleidenenadviserenvanscholen,hunbestuurdersenleiders;
n hetondersteunenvandezorgvoorleerlingenindeonderwijs-enopvoedingssituatie;
n hetontwikkelenvankennisoveronderwijs,opvoedingenidentiteit;
n hetsamenwerkenmetonderwijsinstellingeninenbuitenNederland;
n hetadviserenvanouders,kerkenradenenjeugdbondenmetbetrekkingtotopvoedingssituaties.
LeerpadenMetonsstrategischbeleidbepalenweonzeplaatsindehuidigemaatschappelijkecontext.Daarnaastbevathetonzeverwachtingenenambities
voor2011.Hetstrategischbeleidsplanbeschrijft,naastbovengenoemdemissieenvisie,devijfleerpadenvanDriestar educatiefvoordekomende
jaren.Bijelkleerpadiseenroutekaartopgenomeneneenbeschrijvingvandeeindbestemming.Inditjaarverslagzalbijdeverantwoordingvan
hetgevoerdebeleidin2008wordenaangegevenwelkevorderingenopwelkleerpadhetbetreft.
Leerpad 1 – Identiteit en imagoDriestar educatiefstaatvoordeuitdagingominvullingtegevenaandeeigen(uitgesproken) identiteit inrelatietotdetijdendeomgeving
waarinwegeplaatstzijn.Wekiezendaarbijnietzondermeervoordeveiligheidvanhetbekende,maarwillenookvernieuwendnadenken
overonzeplekindesamenleving.
Leerpad 2 – Inhoud en kwaliteitVanuithaarvisieoponderwijsrichtDriestar educatiefhaarlerarenopleidingenenedu-
catieve dienstverlening op vier kennisgebieden: christelijk leraarschap, inspirerende
leeromgeving,opvoedingenzorg,enbestuurenmanagement.Dezeinhoudelijkefo-
cusbepaaltdestrategischeagendavoor2008-2011.
Leerpad 3 – Professionalisering en kennisdelingDekwaliteitvanDriestar educatiefisafhankelijkvandeprofessioneleontwikkelingen
houdingvandeeigendocenten,onderwijsadviseursenorthopedagogen.Driestar edu-
catiefinvesteertdaarominpersoonlijkeontwikkelingvanmedewerkers,enindeher-
kenbaarheidvanonzekwaliteitendoordeaanstellingvan‘boegbeelden’.
Leerpad 4 – Samenwerking en internationaliseringWanneerditmeerwaardeoplevertvooronzeklanten,zalDriestar educatiefkiezenvoor
samenwerkingmetanderepartnersen instellingen,omzoeendekkendenpassend
Ja a r v e r s l ag 2 0 0 812
aanbodtekunnengaranderen.Daarnaasthebbenverbeteringvanhetinternationaleonderwijsprogrammaenuitbreidingvanhetinternatio-
nalenetwerkdekomendejarenprioriteit.
Leerpad 5 – Student- en klantgerichtheidDirectcontacttussendemedewerkervanDriestar educatiefendeklantofdestudent,iseenessentiëlevoorwaardevoorkwaliteit.Daaromzal
Driestar educatiefinvesterenindifferentiatiemogelijkhedenvoorstudentenenklanten,goedeaansluitingopdearbeidsmarktvraagenhoge
kwaliteitvandestudieloopbaanbegeleiding.
Meer informatie over het strategisch beleid van Driestar educatiefEenbrochuremetdevolledigetekstvanhetstrategischbeleidsplan2008-2011isoptevragenbijWilcoMoen
(PR&communicatie,[email protected],(0182)540331).
uitgelicht
D r i e s ta r e D u c at i e f 1�
Christelijk leraarschapDriestar educatief leidt leraren op voor de
basisschool en het voortgezet onderwijs.
Daarnaast geven we begeleiding en na-
scholingaanlerarenenteamsindescholen.
Wezoekeninonsonderwijsenonzedienst-
verleningnaardeessentievanhetchriste-
lijkeleraarschap:dewerkelijkheidteontslui-
ten voor studenten en leerlingen en hun
zicht te geven op de zin van het bestaan.
Datvraagtompersoonlijkebetrokkenheid
vandeleraaropGodsWoord.Hetstempelt
ookdeomgangmetdeleerling–gerichtop
hethartvanhetkind,bescheiden,blijmoe-
digenmetpassievoorhetvak.
Inspirerende leeromgevingBinnen Driestar educatief krijgt de leerom-
gevingveelaandacht.Werichtenonsopde
ontwikkeling van inspirerende leeromge-
vingen,gebaseerdopleerinhoudenenleer-
ervaringenmeteenvormendewaarde.We
helpen scholen en leraren om concepten
eenplaatstegevenindeschoolontwikke-
lingenonderwijspraktijk.Onzeleerconcep-
ten doen een beroep op de hele mens en
opzijnnatuurlijkeplezierinleren.Onside-
aalisonderwijsdatdiepgangheeft,endat
studentenenleerlingeninspireertomecht
betrokken te raken op de onderwerpen
waarzeaanwerken.
Opvoeding en zorgGoede zorg binnen het onderwijs is een
primairedoelstellingvanDriestar educatief.
Binnen de lerarenopleidingen wordt daar-
omveelaandachtbesteedaandevaardig-
heden en instrumenten om jongeren en
kinderen tehelpen inhunsociaal-emotio-
nele vorming en verstandelijke ontwikke-
ling.Driestar educatiefondersteuntbegelei-
ders, leraren en teams in primair en
voortgezet onderwijs om hun handelings-
bekwaamheidteversterken.Daarnaastad-
viseren we bij de inrichting en uitvoering
vanhulpverleningstrajecten.
Bestuur en managementGoedbestuurenmanagementzijncruciaal
voordelevensbeschouwelijkeidentiteit,de
continuïteitendekwaliteitvanhetonder-
wijs. Driestar educatief zet zich in voor de
ontwikkelingvanleiderschapenbezintzich
voortdurendopderelatietussenchristen-
zijnenleidinggeven.Daarnaastondersteu-
nen we directies en besturen om in het
leidenvandescholendegoededingenop
degoedemaniertedoen.•
De vier domeinen waarin de missie van Driestar educatief wordt vormgegeven
Ja a r v e r s l ag 2 0 0 81�
D r i e s ta r e D u c at i e f 1�
IndithoofdstukwordenverschillendeaspectenvanbestuurentoezichtbijDriestar educatief
beschrevenengekoppeldaandeontwikkelingendiein2008hebbenplaatsgevonden.
College van Bestuur Ookin2008wasereeneenhoofdigCollegevanBestuur.HetCollegevanBestuuroverlegt
driewekelijks met de directeuren van Hogeschool en Begeleiding in de bestuur-directie
vergadering(bdv).Daarnaastvindtéénkeerindezeswekenoverlegplaatsmetdeverschil-
lendeleidinggevendeninhetcentraalmanagementteam(cmt).Indezeoverleggenwordt
onderanderehetstrategischbeleidvanDriestar educatiefmedegeïnitieerd,voorbereiden
geëvalueerdenwordendejaarbeleidsplannenbesprokenenopelkaarafgestemd.In2008
iservoorgekozenomeenjaarbeleidsplanmeteenlooptijdvananderhalfjaaroptestellen
(augustus2008-december2009),teneindedeplanningvanhetbeleid(percursusjaar)en
definanciëleplanning(perkalenderjaar)beteropelkaaraantesluiten.
In2008hebbenbestuur,directieenmanagementintensiefmetelkaargesprokenoverde
vraaghoedeorganisatiehetbestbestuurdenaangestuurdkanworden.Eriseenkeusgemaaktomdeprofessionelecultuurverderterealiseren.
Dithoudtonderandereindatweeigenaarschapstimulerendoordeverantwoordelijkheidzodichtmogelijkbijhetprimaireprocesteleggen.Ook
zijnmanagersintegraalverantwoordelijkvoorhunresultaatverantwoordelijkeafdelingen.
Dezekeuzeleiddetotverschuivingenindetakenenverantwoordelijkhedenvandedirectierichtingdemanagers.Daarnaastaanvaarddeééndi-
rectielidindeloopvanhetjaarelderseenbenoemingendeanderedirecteur,tevenslector,gaftekennenzijnlectoraatenkenniscentrumuitte
willenbouwen.Inverbandmetbovenstaandeontwikkelingenisindetweedehelftvan2008,naoverlegmetdeRaadvanToezichtendemedezeg-
genschapsraad,beslotendedirectielaagnietopnieuwintevullen.Driestar educatiefgaatovertoteentwee-lagen-structuurvaneenCollegevan
Bestuurendaaronderdemanagersvandeverschillendeafdelingen.
VanwegedezewijzigingindeorganisatiestructuurishetbesluitgenomenomhetCollegevanBestuuruittebreidenmetéénpersoon.Eind2008
isdewervinggestart.Naarverwachtingzalmedio2009denieuwestructuurendeuitbreidingvanhetCollegevanBestuurzijngerealiseerd.
2h o o f D s t u k 2 Bestuur en toezicht
Ja a r v e r s l ag 2 0 0 81�
Raad van ToezichtDeRaadvanToezichthoudttoezichtophetbeleidvanhetCollegevanBestuurenopdealgemenegangvanzakenbinnenDriestar educatief.Bij
devervullingvanhuntakenrichtenhetCollegevanBestuurendeRaadvanToezichtzichnaarhetbelangvandeinstelling,conformdebranche-
codegovernancehogescholenvandeHBO-raad.Destatutenenhetbestuursreglementzijninlijnmetdezebranchecode.Relevanteinformatieis
conformderichtlijnengepubliceerdoponzewebsite(www.driestar-educatief.nl/algemeen>organisatie>corporategovernance).Inhetbericht
vandeRaadvanToezichtinditjaarverslagwordtverantwoordingafgelegdoverdetoepassingvandebranchecode.In2008zijnterondersteuning
vanhetuitoefenenvanhettoezichtdevolgendeonderwerpenvantoezichtvastgesteld.Dezeonderwerpenkomenverspreidoverdeverschil-
lendevergaderingenelkjaaraandeorde.Peronderwerpwordentoezichtskadersvastgesteld.Deonderliggendethema’s(cursief)kunnenelkjaar
verschillen.Voorhetjaarverslagwarendehierondergenoemdethema’sindeplanningopgenomen.
1. Identiteit2. Strategisch beleid meerjarenvisie, samenwerking, fusie, overname, starten/beëindigen opleidingen; relatie met HBO-raad en dergelijke, profilering extern, ontwik-
kelingen departement
3. Personeelsbeleid medewerkertevredenheid, cultuur, ziekteverzuim, leeftijdsopbouw en kwaliteit van management, beschikbaarheid competenties in relatie tot
doelen
4. Financieel beleid financiële planning, resultaten, financial control, risicomanagement (incl. klachten)
5. Onderwijs en Markt imago, student (incl. tevredenheid), afstudeerders, alumni en product (presentatie van een product of productgroep)
6. Begeleiding (advies en hulpverlening) markt (afnemersgroepen, marktaandeel, tevredenheid) en product (presentatie van product of productgroep)
7. Maatschappelijk ondernemen homoseksualiteit, gemengde school
HetCollegevanBestuurmaaktsinds2008deeluitvaneenoverlegtussenidentitairverwanteinstellingenteneindeeenkaderteontwikkelenvoor
hettoezichtopidentiteit.
Zie voor de samenstelling en bezoldiging van Raad van Toezicht en het College van Bestuur bijlage 1.
Risicomanagement ConformdebranchecodegovernancehogescholenishetCollegevanBestuurverantwoordelijkvoorhetbeheersenvanrisico’sverbondenaande
instellingsactiviteiten.HetCollegevanBestuurverplichtzichditaandeRaadvanToezichtinzichtelijktemaken.In2008isaandeRaadvanToezicht
eendocumentvoorgelegdwaarinrisico’szijnweergegevendieDriestar educatiefkunnenbedreigenbijhetbehalenvanhaardoelstellingen,als-
D r i e s ta r e D u c at i e f 1�
mededemaatregelendiegenomenwordenomgenoemderisico’stebeheersen.Ditrisicomanagementzalookdeelgaanuitmakenvandema-
nagementrapportages.
Horizontale verantwoording en dialoogDriestar educatiefhechtveelbelangaanhetafleggenvanverantwoordingaanenhet indialoogzijnmethaaromgeving.Eenvandemanieren
waaropdeze‘horizontaleverantwoordingendialoog’plaatsvindt,isdoorklantenenstudentenintensieftebetrekkenbijdeontwikkelingvanhet
opleidings-enproductaanbod,enbijde(strategische)koersbepalingvandeorganisatie.Voorbeeldenvandezewerkwijzewarendeverschillende
klanten- en studentenpanels die meewerkten aan de totstandkoming van het strategisch beleidsplan 2008-2011, en de klankbordgroepen die
vanuitdeberoepspraktijkeenadviesrolhebbenbijdevernieuwingvandeopleidingenenproducten.Eenenanderisookvastgelegdinhetvoor-
noemde strategisch beleidsplan. Onder leerpad 1, identiteit en imago, staat als resultaat voor 2011 beschreven dat de strategische agenda en
doorwerkingvandemissieenvisiejaarlijkswordengeëvalueerddooreenklankbordgroepvanmedewerkers,studentenenklantenendatjaarlijks
overlegwordtgevoerdmethettoeleverendeenafnemendescholenveldoverdeonderwijsarbeidsmarkt.
Devolgendeoverleggenkunnenwordenonderscheiden.Vierkeerperjaarvindtoverlegplaatsmetdejaargroepenvanstudenten, inhetzoge-
noemdeklassenvertegenwoordigersoverleg.Depaboheefteenopleidingscommissiewaarin,naastinterneleden,ookexterneledenzittinghebben.
Eenmaalindedriejaarkrijgendriecohortenalumnieenuitgebreidevragenlijst.Hunwordtgevraagddeopleidingtebeoordeleninrelatiemetde
onderwijspraktijkwaarinzewerkzaamzijn.Ookvindtopstructurelebasisoverlegplaatsmetderesonansgroephogeschool.Daarinzijnvertegen-
woordigddriebovenschoolsedirecteurenuithetprimaironderwijsendrierectorenuithetvoortgezetonderwijs.In2008isdezegroeptweemaal
bijeengeweest,waarbijonderanderedevisitatie,demastersendetoekomstvandelerarenopleidingencentraalstonden.Daarnaastkanworden
genoemdhetArbeidsvoorwaarden&Personeelsbeleid-overlegvanhet
DORVO(DirectieoverlegReformatorischVoortgezetOnderwijs)waarbij
ookDriestar educatiefaanwezigis,dewerkveldcommissiehbo-pedago-
giekendewerkveldraadplegingvoordeontwikkelingvandemaster
Leren & Innoveren. Bij de afdeling Begeleiding onderhouden we op
structurelebasiscontactmetdeklantendoorhetformerenvanklan-
tenteamsenhetwerkenmetcontactpersonen.
MedezeggenschapsraadPer1januari2008zijndeondernemingsraadvandemedewerkersdie
vielenonderdecao-obd(onderwijsadviseursenhulpverleners)ende
medezeggenschapsraadvandehogeschool(vanmedewerkersenstu-
denten)samengevoegdtotéénmedezeggenschapsraad(MR).Dereden
hiervoorwasdeovergangvanallemedewerkersnaardecao-hbo(zie
hoofdstuk3).Doordezesamenvoegingzijnhetbestuurlijkoverlegen
Ja a r v e r s l ag 2 0 0 818
debestuurlijkebesluitvormingvereenvoudigdenisdeeffectiviteitvandemedezeggenschapverbeterd.DeMRheeftinzijnjaarverslagover2008
aangegevendatdezesamenvoegingeenbeterzichtophettotalebeleidheeftgegeven.DeMRbestaatuitzestienleden,vanwiedehelftgekozen
wordtuitendoordepersoneelsgeledingendeanderehelftuitendoordestudentgeleding.DeMRisin2008zesmaalbijeengekomen.Deperso-
neelsgeledingendestudentengeldingzijndaarnaastdriemaalbijeengekomeninafzonderlijkevergaderingen. InhetverslagjaarisdeMRnauw
betrokkengeweestbijenheeftmeegedachtoverdewijzigingenindeorganisatiestructuur,dieeerderindithoofdstukstaanbeschreven.Daarnaast
heefthettevredenheidsonderzoekveelstoftotoverleggegeven.HetCollegevanBestuurwasopdezevergaderingentelkens(gedeeltelijk)aan-
wezigofvertegenwoordigd,voortoelichtingofvragenbeantwoording.VoorafgaandaandevergaderingenwaseroverlegtussenhetCollegevan
Bestuurendevoorzittersvande raadofgeleding.AllebeleidsstukkenwordendoorhetCollegevanBestuurvoorgelegdaandemedezeggen-
schapsraadmethetverzoekominstemmingofadvies.Ookin2008ishetoverlegtussenmedezeggenschapsraadenCollegevanBestuurconstruc-
tiefenplezierigverlopen.TevensheefteengoedoverlegplaatsgevondenmetdeRaadvanToezicht.
KwaliteitszorgDriestar educatief staatvoorhoogwaardigonderwijsenadviesenhoogwaardigehulpverleningendiensten.Dekwaliteitdaarvanmoet inonze
organisatiewordengehandhaafd.Iederemedewerkerheeftdeverantwoordelijkheidomdekwaliteitvandewerkzaamhedenzichtbaartemaken.
Hetoordeeloverdeeigenkwaliteitbepaaltdemedewerkernietuitsluitendzelf.Ookde ‘ander’ (leidinggevende,collega,medewerker,student,
klant)heefthierineenbelangrijkestem.
Omdekwaliteitvandeactiviteitenzichtbaartemakenenteborgen,hanteertDriestar educatiefeenkwaliteitszorgsysteem.DitisdoordeDienst
Kwaliteitszorg ontwikkeld in samenwerking metdeChristelijkeHogeschoolEdeendeGereformeerde HogeschoolZwolle. Volgens dit systeem
wordenregelmatigonderzoekengedaan.Deresultatenwordengerapporteerdenerworden
verbeteracties opgezet. De Dienst Kwaliteitszorg ondersteunt medewerkers bij het doen
vanonderzoek,doetonderzoekopverzoekenneemtzelfinitiatieven.
KlachtenDriestar educatiefachthetvangrootbelangdatstudenten,medewerkersofklantenbijeen
geschilofklachtgehoorvindenenkunnenrekenenopeenonafhankelijkenrechtvaardig
oordeel.IndereglementenenalgemenevoorwaardenvanDriestar educatiefstaatbeschre-
venwaareenbezwaar tegeneenbesluit,ofeenklachtovereenbepaaldehandelwijzeof
situatiekanwordeningediend.In2008zijnzevenklachtenontvangen.Dezezijnvolgensde
geldendeprocedure afgehandeld.Het College vanberoep voor deexamensheeft in het
verslagjaargeenberoepschriftenontvangen.In2008iseenplanvanaanpakgemaaktom
tekomentoteencentraalklachtenloketbinnenDriestar educatief.Ditplanzalin2009ge-
implementeerdworden.
D r i e s ta r e D u c at i e f 1�
VertrouwenspersonenBinnenDriestar educatiefzijninhetkadervandeklachtenregelingongewenstgedrag
driemedewerkersaangesteldalsvertrouwenspersonen.Erisookeenexternevertrou-
wenspersoon benoemd, dat wil zeggen iemand die niet verbonden is aan Driestar
educatief.
Devertrouwenspersonenvandehogeschoolhebbenzichookin2008gepresenteerd
tijdensdeintroductievannieuwestudenten.Eriseenbrochuregemaaktwaarinhun
werkwordttoegelicht.
In2008zijngeenklachteningediendopgrondvandeklachtenregelingongewenst
gedrag.
Samenwerking
Internationale contactenDriestar educatiefislidvandeInternationalAssociationforthePromotionofChristianHigherEducation(IAPCHE)envanhetEuropeanForumfor
FreedominEducation(EFFE).
Metonderstaandeinstellingenzijnsamenwerkingsovereenkomstenuitgewerktinonderwijsprogramma’swaarindeuitwisselingvandocentenen
studentenenhetdelenvankenniscentraalstaan:
n North-WestUniversiteitinPotchefstroom(Zuid-Afrika);
n EötvösLorándUniversiteitteBoedapest(Hongarije);
n GasparKárolyUniversiteitteBoedapest(Hongarije);
n PädagogischeHochschuleteHeidelberg(Duitsland);
n PädagogischeFachhochschuleNord-WestSchweizteLiestal(Zwitserland);
n LerarenopleidingTirguMures(Roemenië).
In het kader van stage en internationale uitwisseling zijn er naast bovengenoemde formele programma’s contacten met onderwijsinstellingen
wereldwijd.Eenoverzichtvandezecontactenistevindenopdewebsite(www.driestar-educatief.nl/algemeen>internationaal).
Bestuurlijke samenwerkingDehogeschoolwerktsamenmetelfopleidingsscholenvoorprimairenvoortgezetonderwijs.In2008iseensamenwerkingsovereenkomstgeslo-
tenmetdeGuidodeBrèsscholengemeenschapteAmersfoortendeStichtingEvangelischBijbelgetrouwVoortgezetOnderwijsteUtrecht.Ook
wordtsamengewerktmetMBO-onderwijsinstellingenterbevorderingvandedoorstromingindeberoepskolom.
Ja a r v e r s l ag 2 0 0 820
Op grond van de bestuurlijke overeenkomst tussen de Gereformeerde
HogeschoolinZwolle(GH-GPC)endeChristelijkeHogeschoolEde(CHE)
is in2008desamenwerkingsovereenkomstaangaandedeMasterLeren
&Innoverenopgesteld.Dezeovereenkomstzalnaarverwachtingbegin
2009wordenondertekend.
Innovember2008isdecoöperatieOnderwijszorgNederlandopgericht,
waarookDriestar educatiefdeelvanuitmaakt.Ditbetrefteensamenwer-
king tussen verschillende onderwijsadviesbureaus die onder één label
diagnoseenbehandelingophetgebiedvandyslexieaanbieden.
In2008iseeneindgekomenaandesamenwerkingtussendeopleidingen
voor leraar voortgezet onderwijs (LVO) van Driestar educatief en Hoge-
school Utrecht (Instituut Archimedes) voor een aantal studierichtingen.
EenbeleidswijzigingbijdeHogeschoolUtrechttenaanzienvansamen-
werkinglaghieraantengrondslag.
Bestuurlijke betrokkenheidDriestar educatief is lidvandeHBO-raad(brancheorganisatiehogescholen)envanEDventure(brancheorganisatiebegeleidingsdiensten).Leden
vanbestuur,directieenmanagement zijnopbestuurlijkvlakactief indiverse (branche)organisatiesvoorhetchristelijkonderwijsenhethoger
onderwijs.Debestuurdersvandekleinehogescholen,waaronder Driestar educatief,ontmoetenelkaar inhetzogenoemdeEde-beraad.Driestar
educatiefmaaktookdeeluitvanDORVO(DirectieoverlegReformatorischVoortgezetOnderwijs).LedenvanhetCollegevanBestuur,directieen
managementontvangengeeninkomstenuitdezebestuurlijkenevenactiviteiten.
Overige samenwerkingsverbandenNaastbovenstaandesamenwerkingsverbandenheeftDriestar educatiefvoorverschillendetrajectenovereenkomstengeslotenmetdiverseandere
partners (culturele instellingen,gemeenten,uitgeverijen,scholen,educatieveorganisaties).Bijdezeovereenkomstenzijndebepalingenvande
NotitieHelderheidinachtgenomen.Allesamenwerkingsverbandenwordenjaarlijksgeëvalueerdenbeoordeeldopkansenenrisico’s.
D r i e s ta r e D u c at i e f 21
Ja a r v e r s l ag 2 0 0 82 2
D r i e s ta r e D u c at i e f 2�
PersoneelsbeleidOmopelkvandeinhetstrategischbeleidsplangenoemdevijf leerpadenderesultatenvoor2011tekunnenbereiken, isdebetrokkenheidvan
medewerkersvangrootbelang.HetpersoneelsbeleidvanDriestar educatiefisdaaromgerichtopdeprofessioneleontwikkelingvandemedewer-
kersendaarmeevandeorganisatieendedienstverlening.Concreetbetekentditdatmedewerkersgestimuleerdwordenom(1)kennisenvaar-
dighedenteonderhoudenenteverwerven,(2)verantwoordelijkheidtenemenvoordeeigenprofessioneleontwikkeling,(3)zichbinnendeprofes-
sionelerolteontwikkelenalsexperten(4)intercollegiaalvanelkaarteleren.
OmdatDriestar educatiefveelwaardehechtaanhaaruitgesprokenchristelijkeidentiteitenaaneenhogekwaliteitvandeopleidingenendedienst-
verlening,isdepersoonlijkeenprofessioneleontwikkelingvanmedewerkersgekoppeldaandekernwaardenendemissievanDriestar educatief,
zoalsverwoordinhoofdstuk1.
In2008hebbenophetgebiedvanpersoneelsbeleiddevolgendeontwikkelingenplaatsge-
vonden,waarmeevoortgangisgeboektopleerpad3,‘professionaliseringenkennisdeling’.
Scholing en professionalisering, kennisdeling en kennisontwikkeling
• Driestar educatiefheeftalsorganisatiedoeldatverschillendelangdurigeleertrajecten
wordenontwikkeld,waarinmedewerkersmetenvanelkaarkunnenleren.Voorde
professionele rollen (docent, adviseur, hulpverlener, studieloopbaanbegeleider,
coach, leidinggevende) worden zogenoemde werkplaatsen ingericht, en voor de
vakcomponentafdelingsoverstijgendeexpertiseteams.Eenwerkplaatsiseentwee-
jarigeintensieveleerroutewaarinmedewerkersopbasisvaneenactieplanhunkwa-
liteitenenvaardighedenverderkunnenontwikkelen,metbehulpvancoaching-on-
thejob,intervisieenleerbijeenkomsten.Eenexpertiseteamisgeorganiseerdrondom
eenvakinhoudelijkthemaenbestaatuitmedewerkersuitdeverschillendeafdelingenvandeorganisatie.Hetdoelvaneenexpertiseteam
isomdekennisvanmedewerkersvanDriestar educatiefbinnenéénteamsamentebrengen,tedelenenteontwikkelenenzodoendede
h o o f D s t u k �3Personeel
Ja a r v e r s l ag 2 0 0 82�
synergietussendeverschillendeafdelingentevergroten.Daarnaastiseenexpertiseteambijvoorbeeldverantwoordelijkvoorproductont-
wikkelingen-revisering,zowelvanlesmodulesalsvanhetaanbodvandeafdelingBegeleiding.
• In2008heeftnaariederstevredenheidvoordeeerstemaaldewerkplaatsvoorleidinggevendenplaatsgevonden.Erzijnvoorbereidingen
getroffenominseptember2009eenwerkplaatsvooronderwijsadviseurstestarten.
• In2008zijnexpertiseteamsgestartvoorzorgenJongekind,nadatin2007alexpertiseteamswarenbegonnenvoorICT,taalenrekenen.
De medewerkers van de afdeling Onderwijsadvies en Hulpverlening maken inmiddels allen deel uit van een expertiseteam. Binnen de
afdelingHulpverleningbestaanooknogexpertiseteamsdiezijngeformeerdrondthema’sdiespecifiekdieafdelingraken(zieookhoofd-
stuk9,Hulpverlening).Erwordenvoorbereidingengetroffenommedewerkersvandehogeschoolookallendeel te latenuitmakenvan
dezeexpertiseteams,zodatkennisdelingenkennisontwikkelingbinnendeorganisatiewordengeoptimaliseerd.Deexpertiseteamshebben
in2008onderanderedevolgenderesultatengeboekt:hetexpertiseteamrekenenorganiseerteenrekendag,eenonderwijsadviseurgeeft
lesbijdehogeschooleneendocentgeeftcursusseninhetveld.Voortskentdeorganisatieexpertisecentravoor‘exemplarischonderwijs’,
‘OGO’en‘handschriftontwikkeling’.Hetdoelvaneenexpertisecentrumishetverlenenvantheoretischeenpraktischeondersteuningaan
onderwijsinstellingen.Eenexpertisecentrumisinvergelijkingmeteenexpertiseteammeernaarbuitengericht.
• Het leeftijdsbewustpersoneelsbeleid,datwil zeggen: beleidvoor iedere fase inde loopbaan,heeft verder vormgekregen.Het project
‘Lerendoejesamen’(duolerenvanoudereenjongeremedewerkers)isnaeenpilotfase,in2008standaardopgenomeninhetcursusaan-
bod. Daarnaast is in november 2008 een nieuwe pilot gestart
metdenaam‘Deuitdaging’,bedoeldvoormedewerkersdiezich
willenheroriënterenophunloopbaan.
• Ookhet faciliterenvanhetbehalenvanmastersenvergroten
vanonderzoeksvaardighedenheeftin2008vruchtenafgewor-
pen: er zijn negen medewerkers gestart met het behalen van
eenmaster.Daarnaast iswederom,naastdedriediealeerder
gestartwaren,ééndocentindegelegenheidgesteldomtegaan
promoveren.
• In2008heeftwervingplaatsgevondenvoorde‘Driestar educatief
TalentClass’.Dit iseentweejarig leer-werktrajectmetalsdoel
jongetalentvollemensenaantetrekkenendezegerichtensnel
zichtelatenontwikkelenbinnenDriestar educatief.Natweejaar
kan–bijeengoedeofuitstekendebeoordeling–eenvasteaan-
D r i e s ta r e D u c at i e f 2�
stelling in een functie volgen die past bij de ambities van de
deelnemerendeverwachtingenenbehoeftesvandeorgani-
satie. Inapril2009zullenvierdeelnemersaandeTalentClass
beginnen.
• Er is in 2008 subsidie van Zestor, het arbeidsmarkt- en oplei-
dingsfonds hbo, ontvangen voor het uitvoeren van de werk-
plaatsvoorleidinggevendenenvoorvierpersoneninhetkader
van‘eenloopbaanlangprofessional’.MetdieregelingwilZes-
tor stimuleren dat hbo-professionals in staat worden gesteld
omzichblijvendteontwikkelen.
• Driestar educatief heeft een aparte opleidingsmodule voor
nieuwemedewerkers,dieookin2008dooreenaantalgroepen
nieuwkomersisgevolgd.Diemodulebiedteenkadervoorhet
inwerken in de organisatie en in de eigen afdeling. Voor elke
nieuwemedewerkerwordteenpersoonlijkeleerrouteontworpen,afgestemdopdeeigenrolbinnenDriestar educatiefenopdekennisen
ervaringdiehijalheeft.Nieuwemedewerkerswordengekoppeldaaneenervarencollega.Daarnaastbevatderouteintervisiebijeenkom-
sten,gezamenlijkescholingsmomentenenbijeenkomstenwaarinwordtkennisgemaaktmethetstrategischbeleidenhetpersoneelsbeleid.
DerouteisingebedindegesprekscyclusvanDriestar educatief,diebestaatuiteenplanningsgesprek,eenevaluatiegesprek,eenfunctio-
neringsgesprekeneenbeoordelingsmoment.Deopleidingstrektzichuitovereenperiodevaneenjaar(100uurbijfulltimedienstverband),
enwordtafgeslotenmeteenpresentatieaandegroepenaandeeigenleidinggevende.Dedeelnemerszijnzeerpositiefoverhetvolgen
vandezemodule.
MeerjarenformatieplanIn2008isinoverlegmetdemanagerseenmeerjarenformatieplanvoorhetpersoneelsbeleidtotstandgekomen.Ditstukgeeftinzichtindekwan-
titatieveenkwalitatieveinzetvanpersoneelvoordekomendejaren(bijvoorbeeldaantallenfunctiesperschaal,ervaringenopleidingsniveau).Dit
plansluitaanophetnieuwestrategischbeleidsplanvanDriestar educatiefdatinjanuari2008isgepresenteerd.Directieenmanagerskunnenhet
meerjarenformatieplangebruikenomafgewogenbeslissingentenemenrondwervingenselectie,professionaliseringenloopbaanontwikkeling
vanmedewerkers.
Overgang afdeling Begeleiding naar cao-hboPer1januari2008heefteenharmonisatieplaatsgevondenvanhetcao-beleidbinnenDriestar educatief.Allemedewerkerszijnondergebrachtin
decao-hbo.
Ja a r v e r s l ag 2 0 0 82�
Beoordelen en belonenIn2008isde, insamenwerkingmetdeP&O-afdelingenvandeChristelijke
HogeschoolEdeendeGereformeerdeHogeschoolZwolleontwikkelde,ge-
sprekscyclus‘beoordelenenbelonen’uitgevoerdbijdeHogeschoolende
afdeling Onderwijsadvies. Dedeelnemers zijnpositiefenervaren datmet
dezegesprekscyclusmeerengerichtergestuurdkanwordenopresultaten
enontwikkeling.Bovendienwordtdegesprekscyclusgeborgdindeorga-
nisatie.Aandehandvandeevaluatievindenkleineaanpassingenplaatsen
zaldezebeoordelings-enbeloningssystematiekin2009ookwordentoepast
bijdeafdelingHulpverlening(zie‘Uitgelicht’).
MedewerkertevredenheidNetalsvoorgaandejarenheeftDriestar educatiefeind2008eenmedewer-
kertevredenheidsonderzoek(‘Enquêtewelbevinden’)uitgevoerdbinnenalle
afdelingenenopleidingen.Deresponsbedroeg65%(tegenover63%in2007).UitderesultatenblijktdatmedewerkersvanDriestar educatiefzich
nogsteedszeerbetrokkenvoelenbijdeidentiteitendewaardenvandeinstelling(95%tegenover90%in2007).Ditduidtopeengroteinterne
bindingaandekernwaardenendemissievanDriestar educatief.Verderisereenhogetevredenheidwaarhetgaatomdeinhoudvanhetwerk,het
plezierinhetwerkenhetpersoonlijkwelbevindenvanmedewerkers.Ookdecollegialesfeerscoortopnieuwhoog.
Inhetstrategischbeleidsplanisinhetkadervanleerpad3,professionaliseringenkennisdeling,alsdoelaangegevendatin2011demedewerker-
tevredenheidsterkisverbeterdopinternecommunicatie,intercollegialefeedback,helderheidinbesluitvormingenzichgewaardeerdwetendoor
hetmanagement.Opaldezeonderdelenisin2008detevredenheidscorebehoorlijktoegenomen,maarhetblijvenbelangrijkeverbeter-/ontwik-
kelpuntenopdewegnaar2011.
Salaris- en HR-systeem Verderzijnin2008devoorbereidingenafgerondvoordeimplementatievaneennieuwsalaris-enHR-systeem,datmetingangvan1januari2009
isingevoerd.Hetjaar2009zalgebruiktwordenomuitditsysteemmanagementinformatieteverstrekken.
D r i e s ta r e D u c at i e f 2�
Personeel 2008 in cijfers
n P E R S O N E E L ( A A N TA L )
nP E R S O N E E L ( F T E )
255 264275
0
50
100
150
200
250
300
2005 2006 2007 2008
Aantal medewerkers
257
Mannen Vrouwen
OP
OOP
totaal
106
35
141
(57,9%)
(38,0%)
(51,3%)
77
57
134
(42,1%)
(62,0%)
(48,7%)
167,9175,5 175,7
0
50
100
150
200
2005 2006 2007 2008
Aantal medewerkers
171,4
Toelichting:
Uit bovenstaande tabellen
blijktdathettotaalftevande
organisatie nagenoeg het-
zelfdeisgebleven;hetaantal
medewerkersismetelfperso-
nentoegenomen,waarbijhet
opvaltdatditalleendecate-
gorievrouwenbetreft.Onder
OPwordtverstaanonderwij-
zendpersoneelenonderOOP
wordtverstaanonderwijson-
dersteunendpersoneel.
Mannen Vrouwen
OP
OOP
totaal
68,49
29,36
97,85
(59,5%)
(48,9%)
(55,8%)
46,98
30,87
77,85
(40,5%)
(51,1%)
(44,2%)
Ja a r v e r s l ag 2 0 0 828
n F T E
n P E R C E N TA G E S I N S T R O O M E N U I T S T R O O M
Afdelingscategorie
Pabo + lectoraten + master SEN
LVO
LVO (HBO-pedagogiek)
Begeleiding (secretariaat)
Bestuur& Management
Onderwijsadvies PO
Onderwijsadvies VO
Hulpverlening
Facilitair Bedrijf
Directie en Staf
Internaat
Fte
60,19
12,83
1,27
1
9,49
17,53
5,87
25,65
28,26
12,48
1,13
ManFte Vrouw Totaal %
< 0,3 33 19 52 19 %
0,3 - 0,5 14 38 52 19 %
0,5 - 0,7 9 31 40 14 %
0,7 - 1 85 46 131 48 %
Totaal 141 134 275 100 %
n V E R D E L I N G F U L LT I M E – P A R T T I M E
Toelichting:
De trend dat de percentages fulltime en parttime dichter bij elkaar komen te
liggen,blijktduidelijkuitbovenstaandetabel. In2008ishetaantalparttimers
bijdeorganisatietoegenomentenopzichtevanhetaantalfulltimers.
Fte %
Instroom 11,38 6,48 %
Uitstroom 8,53 4,85 %
Toelichting: Uitstroombestaatuitvertrekkendemedewerkers.Instroombestaatuitnieuwe
medewerkerseninternewisselingentussenafdelingen.
D r i e s ta r e D u c at i e f 2�
n L E E F T I J D S O P B O U W P E R S O N E E E L
n V E R Z U I M P E R S O N E E L
2007 2008 Doelstelling Landelijk hbo (2007)
Langverzuim 3,48% 2,23% <4% 4,5%
Kortverzuim 1,26% 2,78% - -
Toelichting:
Metlangverzuimwordtbedoeld:verzuimlangerdaneenmaand.Hetlangdurigverzuimwordtgrotendeelsveroorzaaktdoorziektedienietgerelateerdisaandewerkverhoudingenof
werkdruk.
DedoelstellingenmetbetrekkingtothetziekteverzuimbinnenDriestar educatiefzijnin2008opnieuwgehaald.Ditisdeelshetgevolgvaneengoedingerichtarbobeleid.Indeverschil-
lendegebouwenenkantorenvanDriestar educatiefwordtgewerktmetafzonderlijkearbocommissies,omdatarbobeleidsamenhangtmetdehuisvesting.In2007heefteenrisicoinven-
tarisatieen-evaluatie(RIE)plaatsgevondenvoordeHogeschool,nadateerderaleenRIEvoordeafdelingenOnderwijsadviesenHulpverleningwasgehouden(in2006).Dezeinventari-
satieszijnverwerktineenactieplan.
Man Vrouw Totaal %
< 25 1 10 11 4,0 %
25 - 34 15 42 57 20,7 %
35 - 44 29 43 72 26,2 %
45 - 54 59 29 88 32,0 %
55 - 59 26 9 35 12,7 %
60 > 11 1 12 4,4 %
Totaal 141 134 275 100 %Toelichting:
DegemiddeldeleeftijdvandemedewerkersvanDriestar educatiefis43,19jaar.
Ja a r v e r s l ag 2 0 0 8�0
n V E R D E L I N G O V E R S A L A R I S S C H A L E N
n G E B R U I K S E C U N D A I R E A R B E I D S V O O R W A A R D E N
ManOP
VrouwOP
ManOOP
VrouwOOP
Mantotaal
Vrouwtotaal
Schaal 1-5
Schaal 6-8
Schaal 9-11
Schaal 12-13
Schaal 14 >
-
-
66
40
1
-
-
71
6
-
3
7
9
11
3
33
16
6
2
-
3
7
75
51
4
33
16
77
8
-
Toelichting:
Hetmanagementvandeorganisatieisopgenomenbijhetonderwijs
ondersteunendpersoneel.
ADSL-regeling
Spaarloonregeling
Levensloopregeling
Telewerkregeling
BAPO-regeling
SOP-regeling
Regeling fietsplan
20,36 %
46,18 %
2,5 %
3,6 %
0,3 %
3,5 %
2,5 %
uitgelicht
D r i e s ta r e D u c at i e f �1
Beoordelen en belonen is in het bedrijfs-leven al een tijdje ingeburgerd. In het onderwijs is het nog geen gemeengoed. Driestar educatief heeft er echter al de nodige ervaringen mee opgedaan. Bin-nen onze organisatie heeft beoordelen en belonen een plaats gekregen in de gesprekscyclus met het personeel vanaf cursusjaar 2007-2008.
Concreteaanleidingommetbeoordelenen
belonen te starten, was om een goede in-
vullingtegevenaandegesprekscyclusvan
plannings-enbeoordelingsgesprekkenmet
medewerkers.W.(Thea)deMots,manager
Personeel en Organisatie: “Wij wilden de
gesprekkenkoppelenaandewaarderingen
ontwikkeling van onze medewerkers. Ook
zijnwehiermeegoedinstaatominvulling
tegevenaandeafsprakenbinnendecao.”
ReflectieMedewerkerswetendenieuwegesprekscy-
clustewaarderen,omdatzenubeterefeed-
back krijgen. “Het draait om het gegeven
datmedewerkerszelfverantwoordelijkzijn
voor hun eigen ontwikkeling in relatie tot
deorganisatie”,onderbouwtDeMots.Me-
dewerkersschrijveneenzelfevaluatiewaar-
meezijeenreflectiegevenophoezehun
werkdoen.Indemeestegevallenwijktdeze
eigenevaluatienietafvandebeoordeling
van de leidinggevende. “Zij zijn zo volop
betrokken bij hun eigen loopbaanontwik-
keling. Het is dan ook gebleken dat de
nieuwegesprekscyclusechtaanzettotwe-
derzijdsgesprekeneengezamenlijknaden-
kenoverdetoekomstmogelijkheden.”
Proeftraject en leerpuntenBij het proeftraject was een aantal mede-
werkersbetrokken.Methenzijndebeoor-
delingsgesprekken op proef uitgevoerd.
Aandehandvandeuitkomstenwerddui-
delijkofdecyclusopeengoedemanierwas
vormgegeven. De gesprekken werden op
een prettige manier gevoerd door de we-
derzijdseaandachtvoorelkaar.Belangrijke
leerpunten lagen in de koppeling met de
afdelingsplannen. “In de afdelingsplannen
wordt een afdelingsontwikkeling opgeno-
men.Hetwerkthetsterkstealsdezeontwik-
kelingookbijdepersoonlijkegroeivande
medewerkerterugkomt.”
Uitwisselen van ervaringenDe nieuwe cyclus sluit op termijn ook aan
bijhetaanbrengenvanfunctiedifferentiatie.
Medewerkerszullendandoorgerichteop-
leidingenscholingtoegroeiennaarandere
functies. De kennis die Driestar educatief
hiermee heeft opgedaan, wordt ook ver-
taald naar het scholenveld. De Mots: “We
hebben bijvoorbeeld al een bijeenkomst
georganiseerdvoorpersoneelsfunctionaris-
sen uit het voortgezet onderwijs, met wie
we onze ervaringen hebben uitgewisseld.
Daarnaasthebbenweeenpilotgestartmet
eenaantalscholenvoorprimaironderwijs.
Datisuiteindelijktochhetmooiste:samen
verderkomen.”•
Loopbaanontwikkeling staat voorop
Ja a r v e r s l ag 2 0 0 8�2
D r i e s ta r e D u c at i e f ��
h o o f D s t u k � Voorzieningen4Deinhetstrategischbeleidsplan2008-2011beschrevenleerpadenkunnenalleenafgelegdwordenalsdevoorzieningenbinnenDriestar educatief
opordezijn.In2008hebbenindatkaderverschillendeontwikkelingenplaatsgevondenwaarmeevoortgangisgeboektopleerpad5,student-en
klantgerichtheid.
HuisvestingDriestar educatiefisgevestigdopverschillendelocaties:deHogeschoolinGouda,deafdelingBegeleidinginRidderkerk.Daarnaastisereenregio-
kantoorinKapelleensinds1januari2008ookeenkantoorinBarneveld.HetregiokantoorinApeldoornisin2008geslotenendemedewerkers
zijnverhuisdnaardenieuwelocatielangsdeA1inBarneveld.Dezelocatieisin2008ookaldiversemalengebruiktvoororganisatiebredeactivi-
teiten.Hetgebouw,metonderandereeengrotevergaderruimte,leentzichdaarprimavoor.Bovendienisdelocatiegoedbereikbaarvooronze
klanteninhetnoordenenmiddenvanhetland.
Driestar educatiefwerkt samenmetdegemeenteGoudaeneenaantalandere
onderwijsinstellingenaandetotstandkomingvaneenbreedonderwijsparkinde
SpoorzonevanGouda. Indezeplannen,waarvande realisatiegepland isvoor
2012,isruimtevoordecollega’svandeafdelingBegeleiding,vooreenuitbreiding
vandefaciliteitenvoordehogeschool(werkplekken,onderwijswerkplaats/media-
theek,onderwijsfaciliteiten)envoordebouwvaneengrootaantalstudenten-
woningen. De nieuwbouwplannen bieden optimale ondersteuning van onze
organisatiealskenniscentrumvoorhetonderwijs.Denoodzaakvandezeplannen
isgroot,omdathetaantalwerkplekkengroeit.Redenwaaromin2008eenPorta-
kabinisgeplaatstvoortijdelijkehuisvestinginGouda.
Deuitbreidingvandehuisvestingsluitaanbijhetnieuwestrategischbeleidsplan,
waarin student- en klantgerichtheid in onderwijs en dienstverlening centraal
staan (zie ‘Uitgelicht’). Nadat in 2007 het programma van eisen was afgerond,
heeft in 2008 de politieke besluitvorming plaatsgevonden. Op 2 juli 2008 hebben de gemeente Gouda, woningcorporatie Mozaïek Wonen en
Driestar educatiefeenprojectgrondovereenkomstgetekend.OokisdeovereenkomstmetdeVandenBergGroepgetekend.Ditisdearchitectvan
Ja a r v e r s l ag 2 0 0 8� �
degezamenlijkebouwplannen.Viaeenaantalinteractieveworkshopsmetdebouwcommissieendestuurgroepisin2008gewerktaanderuim-
telijkevertalingvanhetprogrammavaneisen.
Samen BouwenBijdeondertekeningvandeovereenkomstenpresenteerdearchitectDick
van de Merwe ook het beeldmerk van de nieuwbouw, dat model staat
voordeambitievandeplannen.HetlogoSamenBouwenmaaktduidelijk
datdenieuwbouweenlandmarkisvoorhetonderwijsparkindeSpoor-
zone.Detweekleurengevenaandaterdynamische interactie is tussen
onderwijsenstudentenhuisvesting.
Naarverwachtingkanin2010–bijhetschrijvenvanditverslagzijnwemetdegemeenteingesprekovereenmogelijkevertragingindeaanleg
vandeinfrastructuurvan1,5jaar–gestartkanwordenmetdebouw.Meerinformatieopwww.goudagroeit.nl.
Inverbandmetbovenstaandeontwikkelingenheeftop1juli2008deverkoopplaatsgevondenvanhetpandinRidderkerk.Totdeopleveringvan
denieuwbouwinGouda,zullenweditgebouwblijvenhuren.
n P L A N N I N G N I E U W B O U W
n K O S T E N H U I S V E S T I N G ( x € 1 . 0 0 0 )
2008 2008 2009
w er k el i J k B e g r o ot B e g r o ot
Kostenhuisvesting 1.179 1.112 1.140
%totaleomzet 6,52 6,56 6,47
Facilitair bedrijfDeservicedienstenvanDriestar educatiefzijnondergebrachtinhetFacilitairbedrijf.HetFacilitairbedrijfbestaatuitvierunits,dieondersteuning
bieden op de verschillende locaties aan de diverse afdelingen. In 2008 is veel aandacht besteed aan de vergroting van de klantgerichtheid en
verbeteringvandeonderlingeafstemmingvandediensten.
2007-2008 2008-2009 2009 2009 2010-2012 2012-2013
Conceptontwerp Definitief ontwerp Bestek Aanbesteding Bouw Inrichting
D r i e s ta r e D u c at i e f ��
n K O S T E N F A C I L I TA I R B E D R I J F ( x € 1 . 0 0 0 )
2008 2008 2009
w er k el i J k B e g r o ot B e g r o ot
KostenFacilitairbedrijf 3.620 3.476 4.067
%totaleomzet 20,01 20,51 23,10
n T E V R E D E N H E I D F A C I L I T E I T E N
2008 Doelstelling
Tevredenheidpersoneel 3,8 3,75
Tevredenheidstudenten 3,92 3,75
ICTDeprocessenophetgebiedvanfinanciën,projecten,relaties(CRM),P&Oenlogistiekzijnbinnen
Driestar educatiefgeïntegreerdineen(webbased)bedrijfsinformatiesysteem.In2007iseennieuw
studentenadministratie- en studentenvolgsysteem geïmplementeerd (TrajectPlanner). Deze soft-
wareapplicatiewordtsindsbegin2008gebruiktalsdigitaleleeromgevingvoorstudenten,alscom-
municatiemiddel richtingstudentenenalscijfer-, tentamen-enroosterprogramma.Verderzijn in
2008devoorbereidingenafgerondvoordeimplementatievaneennieuwsalaris-enHR-systeemen
vanStudielink(aanmeldingsapplicatieInformatieBeheerGroep).Sinds2007isinhethelegebouw
van de hogeschool draadloos internet beschikbaar voor studenten. In 2008 zijn alle college-/les-
ruimtesvoorzienvansmartboardsenzijnallewerkplekkenvoorzienvannieuwecomputers.Driestar
educatiefhechtveelwaardeaanhetalumnibeleid.In2008isditgeborgdineeninformatiesysteem
enopdewebsite,zodatderelatiemetoud-studentenkanwordenvoortgezet.
n K O S T E N I C T ( x € 1 . 0 0 0 )
2008 2008 2009
w er k el i J k B e g r o ot B e g r o ot
KostenICT 929 1.021 1.312
%totaleomzet 5,14 6,03 7,45
uitgelicht
Ja a r v e r s l ag 2 0 0 8��
Onderwijswerkplaats en mediatheekSpeerpuntin2008wasdedoorontwikkelingvanderolvankenniscentrumdoorondermeersamenwerkingmetdebibliothekenopderegiokan-
torenendeverdereuitbouwvandigitaleondersteuningaancollega’s, studentenenderden (onderanderescholen).Ook isergestartmeteen
geheelnieuwaanbodvoorbasisscholenindevormvanprojectkoffers.Detotalecollectiebevatinmiddels41.000uitleenbareitems.
n K O S T E N M E D I AT H E E K ( x € 1 . 0 0 0 )
2008 2008 2009
w er k el i J k B e g r o ot B e g r o ot
Kostenmediatheek 381 390 440
%totaleomzet 2,11 2,30 2,50
Het Facilitair bedrijf ondersteunt de ontwikkeling van Driestar educatief als kenniscentrum. Het samenbrengen van medewerkers en het bevorderen van kenniscirculatie is het hoofddoel. De Spoorzone in Gouda biedt daarvoor uit-stekende mogelijkheden.
Driestar educatiefgingin2008vanstartmet
deingebruiknamevanhetnieuwekantoor
inBarneveld.Metditgunstiggelegenkan-
toorheeftDriestar educatiefvoldoendemo-
gelijkheden om trainingen en kleine con-
gressentehoudenvoorderegionoordoost-
enmidden-Nederland.DeVerenigingvoor
GereformeerdSchoolonderwijs(VGS)kocht
medio2008hetgezamenlijkekantoorpand
in Ridderkerk. Tot de verhuizing van het
Driestar educatief-personeel uit Ridderkerk
naar Gouda, zal Driestar educatief een ge-
deeltevanhetpandhurenvandeVGS.
Integratie en visieRichtinggevend voor de aan- en verkoop
vandekantoorpandenisonzehuisvestings-
visie. “We kiezen voor duidelijke regionale
aanwezigheid”,aldusC.M.(Kees)Codée,ma-
nagerFacilitairbedrijfvanDriestar educatief.
“Hetgaatonsdaarbijomdeintegratievan
onzeafdelingen.Expertiseteamswaarincol-
lega’svandiverseafdelingenplaatsnemen,
zijn daarvan een mooi voorbeeld. De ge-
bouwenenfaciliteitenmoetendatvolledig
ondersteunen.Daaromzijnweookergblij
metdeontwikkelingenrondomdeGoudse
Spoorzoneendeideeëndieonzearchitect,
deVandenBergGroep,heeft.”
SpoorzoneVoordekomendejarenstaathetrealiseren
van een nieuw gebouw in Gouda op de
planning.Driestar educatiefwilinhetnieuwe
panddeonderwijs-enstudentenfaciliteiten
uitbreiden.Bovendienwordtdehuidige
Gouda is trots op Driestar educatief
D r i e s ta r e D u c at i e f ��
studentenflat vervangen door een nieuwe
studentenwoontoren. De oplevering staat
geplandvoor2012.Degemeentevindtde
plannen een positieve ontwikkeling voor
het onderwijspark in de Spoorzone. Bij de
ondertekening van de projectgrondover-
eenkomstop2juli2008gavendewethou-
ders Kastelein en Menkveld aan dat zij er
trots op zijn een hogeschool als Driestar
educatiefindestadtehebbenenzijonder-
steunendeuitbreidingdanookvanharte.
Codée: “De gemeente denkt constructief
mee. Momenteel is er kans op een vertra-
ging. Samen met de gemeente gaan we
daardanoverinonderhandeling.”
Seminars en congressenMet de uitbreiding van het gebouw richt
Driestar educatiefzichookophetfaciliteren
vanseminarsencongressen.“Wijgaanonze
faciliteitenmeerterbeschikkingstellenaan
organisatiesenscholen”,meldtCodée.“Mo-
menteelhebbenwedaarvoorookeenaan-
talmogelijkheden,maardatwillenwegraag
uitbreiden. Bereikbaarheid is daarbij een
kernpunt.MettreinstationGoudanaastde
deur,eengoedeverbindingnaarLeidenvia
deRijnGouwelijnenvoldoendeparkeerge-
legenheid hebben we dan een pracht van
eenlocatie.”•
Ondertekeningvandeprojectovereenkomst
Ja a r v e r s l ag 2 0 0 8�8
D r i e s ta r e D u c at i e f ��
h o o f D s t u k �5Financiën
Financieel beleidBinnenDriestar educatiefzijndeprocessenvandebeleidscyclusendefinanciëlekadersgestandaardiseerdvooralleonderdelenvandeorganisa-
tievolgenshetINK-managementmodel(ziewww.ink.nl).Binnenalleonderdelenvandeorganisatiewordtgewerktmeteeneenduidigfinancieel
beleid.Managerszijn,binnenbepaaldekaders,resultaatverantwoordelijkvoorhunafdeling,ookwelgenoemdresultaatverantwoordelijkeeenheid.
In2008isditnogverdergeïmplementeerddooreenverdergaandefinanciëleanalyseindemanagementrapportagesoptenemen.Ditzorgtvoor
eenmeereffectieveinzetvanmedewerkersenmiddelenenvoortoenamevandekwaliteitvandedienstenendeklanttevredenheid.Indeafde-
lingenOnderwijsadviesenHulpverleningwordtgestuurdophetbehalenvanomzetdoelen(declarabiliteit).
Financieel resultaat
n R E S U LTA AT 2 0 0 8 ( x € 1 . 0 0 0 )
2008 2008 2009
w er k el i J k B e g r o ot B e g r o ot
Rijksbijdrage 8.885 8.321 8.147
Collegegelden 1.834 1.871 1.819
Contractactiviteiten 5.370 5.737 6.226
Overigeopbrengsten 2.002 1.022 1.416
Totaal baten 18.091 16.951 17.608
Personelelasten 12.405 12.502 13.909
Afschrijvingen 746 840 726
Huisvestingslasten 747 640 762
Overigeinstellingslasten 2.422 2.227 2.531
Totaal lasten 16.320 16.209 17.928
Saldobatenenlasten 1.771 742 -320
Financiëlebatenenlasten 414 170 375
Resultaat voor belasting 2.185 912 55
Ja a r v e r s l ag 2 0 0 8� 0
n v e R v O L G R E S U LTA AT 2 0 0 8 ( x € 1 . 0 0 0 )
Vennootschapsbelasting 0 0 13
Resultaat na belasting 2.185 912 42
2008 2008 2009
w er k el i J k B e g r o ot B e g r o ot
Rentabiliteit 12,08% 5,38% 0,31%
n R E S U LTA AT P E R 3 1 D E C E M B E R 2 0 0 8 ( P E R R E S U LTA AT V E R A N T W O O R D E L I J K E E E N H E I D x € 1 . 0 0 0 )
2008 2008 2009
w er k el i J k B e g r o ot B e g r o ot
Hogeschool 1.828 930 195
Begeleiding -57 91 46
Facilitairbedrijf 592 0 0
Overigeprivateactiviteiten -178 -109 -199
Resultaat na belasting 2.185 912 42
Begroting 2009Debegroting2009vertoonteenpositiefverwachtresultaatvan€42.000.VoordeHogeschooliseenpositiefresultaatbegrootvan€195.000en
voorBegeleidingvan€46.000.Deoverigeprivateactiviteitenvertoneneentekortvan€199.000.
Debegroteresultatenwordenbeïnvloeddoorlagerestudentenaantallen,deopzetvannieuweopleidingen(masters)endeinvesteringinproduc-
tenenprofessionaliseringvanmedewerkers.Demeerjarenbegrotingvertoontvoordejaren2010en2011eennegatiefresultaat.Hierbijspelen,
Toelichting:HetresultaatvandeHogeschoolishogerdanbegrootdoorhogere(eenmalige)rijksbijdrageenhogereoverigeopbrengsten.Tevenszijndepersonelelastenlageromdatinternepro-
jectennietzijnuitgevoerd.Erzijnookminderkostengemaaktvoorkwaliteitszorg,PRencommunicatie.DeafdelingBegeleidingheefteenlagerresultaatdanbegroot.Ditwordtveroor-
zaaktdoorinvesteringeninproductenenprofessionaliseringvanmedewerkers.
HetresultaatvanhetFacilitairbedrijfbetreftdeboekwinstbijverkoopvaneengebouw.
OnderdeoverigeprivateactiviteitenvallendeonbekostigdeopleidingHbo-pedagogiekendehuisvestingvoorstudenten.Dekostenzijnhogerdoorinzetvanmeerpersoneelbijde
opleidingendoorsubsidiëringvaneenexternonderzoekstraject.Dekostenvandeondersteundedienstenwordendoorbelastaandeprimaireprocessen.Dezekostenwaren€83.000
lagerdanindebegrotingopgenomen.
D r i e s ta r e D u c at i e f �1
naastgenoemdeontwikkelingen,deontwikkelingvanhetprojectSpoorzoneendeverwachtewijzigingvandebekostigingvandeHogeschool
in2011eenrol.
Balans
n B A L A N S P E R 3 1 D E C E M B E R 2 0 0 8 ( x € 1 . 0 0 0 )
2008 2008 2009
w er k el i J k pr o g n ose pr o g n ose
Materiëlevasteactiva 6.170 6.193 6.463
Financiëlevasteactiva 1.276 1.283 783
Voorraden 78 40 40
Vorderingen 2.398 2.550 2.550
Liquidemiddelen 10.649 10.085 10.342
Totaal activa 20.571 20.151 20.178
Algemenereserve 9.981 15.737 10.150
Bestemmingsreserve 5.629 0 5.629
Totaal eigen vermogen 15.610 15.737 15.779
Voorzieningen 820 714 699
Langlopendeschulden 0 0 0
Kortlopendeschulden 4.141 3.700 3.700
Totaal passiva 20.571 20.151 20.178
Dealgemenereservestijgtdoortoevoegingvanhetresultaatmet€2.185.000enbedraagt€9.981.000.Uitdealgemenereserveiseenbestem-
mingsreservegevormdvan€5.629.000voordeontwikkelingvannieuwbouwinGouda(projectSpoorzone).
Ja a r v e r s l ag 2 0 0 8�2
Vermogen en liquiditeit
n V E R M O G E N S P O S I T I E E N L I q U I D I T E I T S P O S I T I E ( C U R R E N T R AT I O )
2008 2008 2009
w er k el i J k pr o g n ose pr o g n ose
Solvabiliteit 0,76 0,78 0,78
Liquiditeit 3,17 3,43 3,50
Uitdezeratio’sblijktdegezondefinanciëlepositievanDriestar educatief.Inhetfinancieelbeleidzijnvoorgenoemderatio’salswaardengenoemd
minimaal0,30respectievelijkminimaal1,0.
BeleggingsbeleidIn2008zijngeenobligatiesaangekochtofverkocht.Eris€8.500.000,-vastgezetopeendepositorekening.Deeffectenbetreffenobligatieleningen
meteenbeurswaardeper31december2008van€1.235.000.Deresterendelooptijdvarieertvan1tot3jaar.Hierbijisrekeninggehoudenmetde
bouwplannenvoordeperiode2010-2012.
DoelmatigheidUitdejaarrekeningendebijbehorendeaccountantsverklaringblijktdatereendoelmatigeenrechtmatigeinzetvanpubliekemiddelenisgeweest
in2008.
Rechtmatigheid (‘Notitie helderheid’)Inaansluitingopde jaarrekeningvolgthierondereenverantwoordingvoordeaanwendingvanpubliekegeldenvoordehogeschool.Hierbijwordt
aangeslotenbijdethema’suitdenotitie‘HelderheidindebekostigingvanhetHogerOnderwijs’.
n Geldstromen Driestar educatiefheeftindejaarrekeningeenduidelijkonderscheidgemaakttussenpubliekeenprivategeldstromen(contractactiviteiten,
studentenhuisvesting,onbekostigdeopleidingen).
n Opleiding van studenten van andere hogescholen DeafdelingLVOwerktenindeeerstehelftvan2008samenmetHogeschoolUtrechtvooreenaantalstudierichtingen,omzoeenbreed
scalaaanopleidingenaanonswerkveldtekunnenaanbieden.Dekernvandeopleiding,hetvakdeel,werdverzorgddoordeHogeschool
Utrecht,waar de studenten ook ingeschreven staan. Het pedagogisch-didactisch programma wordt doorhogeschool Driestar educatief
verzorgd.
n Opleiding medewerkers hogeschool In2008waséénmedewerkervandehogeschoolingeschrevenalsstudentLVO(leraarvoortgezetonderwijs)
D r i e s ta r e D u c at i e f ��
n Rijksbijdrage en private activiteiten DehogeschoolbesteedtdeRijksbijdrageaanhetonderwijsendeondersteuningvan
hetonderwijsaandehogeschool.DemiddelenuitdeRijksbijdragewordennietaan-
gewend voor private activiteiten. De hogeschool verzorgt als kennisinstituut con-
tractactiviteitenwaarbijinternedocentenbetrokkenzijn.Dezeactiviteitenzijnin2008
kostenneutraaluitgevoerd.Hetzelfdegeldtvoordeinzetvanpersoneelbijdesamen-
werkingmetanderepartnersbinnenhethogeronderwijs.
n Uitbesteding Dehogeschoolheeftgeenonderwijsprogramma’suitbesteedaanprivateorganisaties.
n Maatwerktrajecten De hogeschool heeft geen publieke middelen aangewend voor de organisatie van
maatwerktrajectenvoorbedrijvenoforganisaties.
n Uitwisselingsovereenkomsten Erwarenin2008geenstudenteningeschrevenopbasisvanuitwisselingsovereenkomsten.
Letter of representationDejaarrekeningvan2008bevateenLetterofrepresentation,waarinhetinstellingsbestuurvanDriestar educatiefverklaart:
n dattenbehoevevandeaccountantsverklaring,bedoeldinartikel2.9,derdelid,vandeWetophethogeronderwijsenwetenschappelijk
onderzoek,allebijhembekendeinformatieisverstrektaandeinstellingsaccountant,en
n dathetinstellingsbestuurnietbetrokkenisgeweestbijonregelmatigheden.Hieronderwordtinelkgevalverstaanhandelendatinstrijd
ismetwet-enregelgevingofanderegedragingen,dieeropgerichtzijndehoogtevanderijksbijdragevandeinstellingoponeigenlijke
maniertebeïnvloeden(bijv.doorbepaaldegroepenstudententenonrechtemeetetellen).
uitgelicht
Ja a r v e r s l ag 2 0 0 8� �
Voor het goed functioneren van Driestar educatief is het van groot belang dat de instelling financieel gezond is. Het op orde houden van de financiën behoort tot het takenpakket van A. (Ton) Voorwinden, ma-nager Financiën.
DefinanciënvanDriestar educatiefzijnindrie
geldstromenonderteverdelen,teweten:de
hogeschool, de afdeling Onderwijsbegelei-
ding en de overige private activiteiten. De
kostenvandeondersteunendediensten(Fa-
cilitair bedrijf, bestuur en staf) worden aan
dezeafdelingentoegerekend.
Collegegelden en rijksbijdrage“VoorhetgeheelvanDriestar educatiefgeldt
datdegrootstekostenpostdesalariskosten
zijn. Dat betekent ook dat de urenverant-
woording per afdeling erg van belang is”,
steltVoorwinden.Hijlichtverderdeinkom-
stenenuitgaventoe:“Deinkomstenvande
hogeschool bestaan uit collegegelden en
rijksbijdrage.Decollegegeldenwordenge-
incasseerdbijdebetreffendestudenten.De
rijksbijdragewordtontvangenvanhetminis-
terievanOCW.Derijksbijdrageisgebaseerd
opdestudentenaantallenenhetstudieren-
dementvantweejarenvoorafgaandaanhet
boekjaar.”
Scholen verder helpenDeadviseursvandeafdelingBegeleidingver-
richten adviserende en coachende werk-
zaamheden voor scholen. De jaaromzet
wordtnagenoeggeheelgerealiseerd inhet
primairenvoortgezetonderwijs.Deactivitei-
tenvoorhetprimaironderwijswordendeels
gefinancierd door gemeenten, die hiermee
eenimpulsgevenaanhet lokaleonderwijs-
beleid.Voorwinden:“Delaatstejarenishetal
dannietbetalenvanbtwinhetonderwijseen
belangrijkonderwerp.OokvoorDriestar edu-
catief.Ditthemaspeeltvooralbijdeafdeling
Begeleiding waar bij alle diensten bepaald
moetwordenoferbtwinrekeninggebracht
wordtofdatereenvrijstellinggeldt”.
Meten en sturenOnderdeoverigeprivateactiviteitenvallen
de opleiding hbo-pedagogiek, waarvoor
geenrijksbijdragevanhetministeriewordt
ontvangen,endehuisvestingvoorstuden-
ten.Demanagerszijnintegraalverantwoor-
delijkvoorhunafdeling.Zijrapporterenelke
viermaandenaanhetbestuur.Hierbijspelen
definanciënuiteraardookeenrol.Opbasis
vandezerapportageswordterzonodigbij-
gestuurd.•
Financiële stromen
D r i e s ta r e D u c at i e f ��
Ja a r v e r s l ag 2 0 0 8� �
r e s u ltat e n
D r i e s ta r e D u c at i e f ��
Algemeen
Visie en beroepskwalificatiesStudentendiebijDriestar educatiefhunopleidingtotleraarvolgen,beschikkenaanheteindevanhunstudienietalleenoverdebekwaamheden
dienodigzijnvoorgoedonderwijs,deSBL-bekwaamheidseisen(StichtingBeroepskwaliteitLeraren),maarookoverdemotivatieomontwikkelin-
genbinnenhetonderwijsinverbandtebrengenmetdechristelijkeidentiteitvandeschoolwaarzijgaanwerken.Destudentenzijninstaatom
huneigenonderwijsvormtegevenvanuitverschillendeinvalshoeken.EenleraardiebijDriestar educatiefisafgestudeerd,kangebruikmakenvan
uiteenlopendeonderwijsconceptenenmaaktdaarbijverantwoordekeuzesinpedagogisch-didactischopzicht.Dezeberoepsgerichtheidbinnen
deopleidingenbereiktDriestar educatiefdoorinhaaronderwijsontwikkelingsamentewerkenmethetonderwijsveld.Inonsonderwijsiserniet
alleenaandachtvoordecognitieveaspectenvanhetleren,maarjuistookvoorhetlerenbinnenhet
totaalvanonsmens-zijn.Wijgelovendathart,hoofdenhandeneeneenheidvormen.
Driestar educatiefverzorgthetvolgendeonderwijsaanbod:
n leraarbasisonderwijs;
n leraarvoortgezetonderwijsalgemeneeconomie(tweedegraad);
n leraarvoortgezetonderwijsDuits(tweedegraad);
n leraarvoortgezetonderwijsEngels(tweedegraad);
n leraarvoortgezetonderwijsgeschiedenis(eersteentweedegraad);
n leraarvoortgezetonderwijsNederlands(tweedegraad);
n leraarvoortgezetonderwijswiskunde(tweedegraad);
n hbo-pedagogiek;
n masteropleidingSpecialEducationalNeeds(insamenwerkingmetHogeschoolUtrecht);
Inseptember2009wordt,insamenwerkingmetdelerarenopleidingenvanChristelijkeHogeschoolEdeendeGereformeerdeHogeschoolZwolle,
gestartmetdemasteropleidingLeren&Innoveren.DezeopleidingisgeaccrediteerddoordeNVAO(Nederlands-VlaamseAccreditatieorganisatie)
enbegin2009heefthetministerievanOnderwijs,CultuurenWetenschapdebekostigingsaanvraaggehonoreerd.
h o o f D s t u k �6Hogeschool
Ja a r v e r s l ag 2 0 0 8� 8
De opleidingen nader toegelichtBijdeonderstaandebeschrijvingvandekarakteristiekenvandediverseopleidingen,staathetberoepsbeeldvoordechristelijke leraarcentraal
zoalsverwoordinhetvisiedocument‘Essentiesvanchristelijkleraarschap’,datDriestar educatiefheeftopgesteld.
Opleiding leraar basisonderwijs (pabo)Deeindtermenvandeopleidingenbinnenhogeschool Driestar educatief zijngegroepeerd ronddrie leerlijneneneenstudie-enstagebegelei-
dingslijn.Binnenleerlijn2endebegeleidingslijnontwikkeltdestudentkennis,vaardighedenenbekwaamhedendiedirectopdeberoepspraktijk
gerichtzijn.Dezekennis,vaardighedenenbekwaamhedenhebbenzoveelmogelijkeenrelatiemetde
competentiesdiemomenteelbinnendeberoepsgroepwordengehanteerdenkunneninconcreetgedrag
zichtbaarworden.Leerlijn1isgerichtopeenbewustepositiebepalingalschristenindemaatschappijen
cultuur,metreflectieopdehistorieenhetverantwoordenvaneigenkeuzeshierin.Leerlijn3isvolledig
gerichtopvakinhoudenenvakdidactieken.Vakconceptenzijndaarbijmederichtinggevend.Binnende
studie-enstagebegeleidingslijnvindtreflectieplaatsopelementenuitdedrieleerlijnen.Bovendienleert
destudentsamenwerkenineenteamenwordtzijnomgevingsbewustzijngestimuleerd.
Indezecurriculumopbouwisereendirecterelatietussendeeigenchristelijkepedagogiekendepraktijk
vandeberoepsvorming,zoalsdie in leerlijn2vanhetcurriculumwordtvormgegeven.Rondomzeven
pedagogische thema’s (relatie, gezag, uniciteit, verantwoordelijkheid, leeromgeving, ontwikkeling en
organisatie)zijnpedagogisch-didactischeateliersontworpendiedepedagogischegrondlijnenverken-
nen,dezebenoemen,enzedaarnapraktischtoepassendoormiddelvanvakdidactischeateliers.Studen-
tendoenindezeatelierspedagogischekennisopenvolgendaarnaasttrainingendiehenhelpenomdevaardighedenteontwikkelendietotde
essentievanhetdesbetreffendethemabehoren.Dezevaardighedenzijnrelevantvoordestagedieeropvolgtenkomenovereenmetdecompe-
tentiesdiegevraagdwordenvaneengoedeleraarbasisonderwijs.
Opleidingen leraar voortgezet onderwijs (LVO)Omdedoorstromingtussendeopleidingentebevorderen,gebruiktDriestar educatiefvoorLVOenpabohetzelfdeonderwijsconcept.Binnenhet
pedagogisch-didactischeprogrammavandeLVO-opleidingen wordtdaaromeveneens gewerktmet deeerdergenoemde zevenpedagogische
thema’s.Bijdeinkleuringvandepedagogischethema’swordtnadrukkelijkuitgegaanvandechristelijkevisieopdewerkelijkheid,waarbijonder
meerindemoduleboekeneninhetonderwijsexplicietaandachtisvoorBijbelsenoties.Omstudentenstartbekwaamtemaken,zijnbinnende
opleidingenvierniveausgeformuleerddiestudentendienentebehalenaanheteindevaniederleerjaar.Studentenzijndanrespectievelijkhoofd-
fasebekwaam,basisbekwaam,lio-bekwaamen–uiteindelijk–startbekwaam.BijhetonderwijsbinnendeeltijdopleidingenvanLVOwordtbewust
gebruikgemaaktvan de praktijkervaringvan de docenten, van wiede meesten in het voortgezet onderwijswerkzaam zijn. Decombinatie van
innovatieveonderwijskundigevernieuwingendeinzetvandeskundigenuitdeonderwijspraktijkzorgtervoordatonzeopleidingenvoorleraar
voortgezetonderwijsgoedaansluitenbijdeeisenvanhetberoepenbijdewensenvanhetwerkveld.
D r i e s ta r e D u c at i e f ��
Driestar educatiefbiedtzestweedegraadsopleidingenaanvoor(toekomstige)lerareninhetvoortgezetonderwijs:Nederlands,Duits,Engels,ge-
schiedenis,wiskundeeneconomie.AlleLVO-opleidingenvanDriestar educatiefzijnookduaaltevolgen.Deeerstegraadsopleidinggeschiedenis
isin2008beeïndigd.
Hbo-pedagogiekInde(deeltijd)opleidingpedagogiekwordtdestudentopgeleidtotopvoedkundige.Dehbo-pedagoogbiedtouders,lerarenenandereopvoeders
ondersteuningbijhetopvoedenvankinderenenjongeren.IndeopleidingpedagogiekvanDriestar educatiefisveelaandachtvoortheoretische
achtergrondenvanopvoedingsvraagstukken.Uittevredenheidsonderzoekblijktdatstudentenditwaarderen.VanwegedeidentiteitvanDriestar
educatiefkrijgtdechristelijkepedagogiekruimeaandacht.Daarnaast isbinnendeopleidingookveelaandachtvoordepraktischekantvande
pedagogiek.Vandaardatbinnendeopleidingeengrootaantalvaardigheidsmodulesisopgenomen,zoalsgesprekstechnieken.Iniederleerjaar
vandezedeeltijdopleidingisruimtegemaaktvooreenveldwerkoriëntatie.Ditbiedtdestudentdegelegenheidomeenindruktekrijgenvanhet
werkvaneenpedagoogindeopvoedingspraktijk.Bijdeplanningendeinvullingvandezeveldwerkoriëntatiesheeftdestudentveelruimtevoor
eeneigeninbreng.Eenafgestudeerdehbo-pedagoogisstartbekwaamomopvoedersteondersteuneninhunopvoedendetaak.Enkelefuncties
dieaansluitenopdepedagogiekopleiding,zijn:cursusontwikkelaar,decaan,jeugdhulpverlener,kinderopvangpedagoog,opvoedingsvoorlichter,
preventiemedewerker,schooluitvaladviseureninternbegeleider.Methetbachelordiplomaopzakkunnenstudentenbovendiendoorstromennaar
een masteropleiding aan een hogeschool of universiteit (wo:
pedagogischewetenschappen,hbo:MasterofEducation,Ho-
gereKaderopleidingPedagogiek).NetalsbijdeLVO-opleidin-
genwordthetonderwijsverzorgddoormensenuitdepraktijk.
Uitevaluatiesblijktdanookdatdeopleidinggoedaansluitbij
dewensenvanhetwerkveld.
Master Special Educational Needs (SEN)Driestar educatiefverzorgtinsamenwerkingmetdeHogeschool
Utrecht de masteropleiding Special Educational Needs (SEN).
StudentenkunnenvanuitDriestar educatiefdoorstromennaar
dezeviadeHogeschoolUtrechtbekostigdemaster.
Meerenmeerwordtduidelijkdateengroeiendaantalleerlin-
gen behoefte heeft aan speciale onderwijszorg. Daarnaast
spelendelandelijkeontwikkelingenrondompassendeninclu-
siefonderwijseengroterol,waarbijvanelkeleraarmeerkennis
enleerkrachtvaardighedenwordengevraagdomhetkindmet
specifiekeleer-engedragsproblemengoedtebegeleiden.De
MasterSENwil lerarenhelpenomdezeverdiepingsslagtemaken.Het iseeneenjarigeopleiding(oftweejaar indeeltijd),waarbijdoorDriestar
Ja a r v e r s l ag 2 0 0 8�0
educatieftotnutoedrieleerrouteswordenaangeboden:gedragsproblemen,leerwegondersteuning/praktijkonderwijsenSchoolVideoInteractie-
begeleiding.(Zievoorverdereinfo:www.driestar-educatief.nl/hogeschool>masteropleidingen>MasterSEN.)
Resultaten in 2008
Studenttevredenheid: Keuzegids Hoger Onderwijs JaarlijksverschijnteennieuweuitgavevandeKeuzegidsHogerOnderwijs.Dezegidsbevateensystematischekwaliteitsvergelijkingvanverwante
opleidingeninhethogeronderwijs.
• In2008komtdeopleidingpabovanDriestar educatiefalstopperuitdebus,netalsvoorgaandejaren.Indemetingwordtdepabo“hoog-
vlieger”genoemdenstaatdeopleidingopeengedeeldetweedeplaatsmeteentotaalscorevan90punten.In2007werdnogdederde
plaatsingenomen.
• Voordekeuzegidszijnintotaalmeerdanduizendhbo-opleidingenbeoordeeld.Aandehanddaarvanisvoor2008eenoverzichtgemaakt
vantwintigtopopleidingeninhethbo.Depaboheeftindielijsteengedeeldevierdeplaats.
• Deopleidinghbo-pedagogiekvanDriestar educatiefneemtdetweedeplaatsininhetoverzichtvandelandelijkehbo-pedagogiekopleidingen.
• DeLVO-opleidingenzijnnietopgenomenindekeuzegids,omdatdezequastudentenaantaltekleinzijn.
Visitatie, accreditatie en erkenningIn2008zijndiverseonderdelenbinnendehogeschoolgevisiteerd,geaccrediteerdoferkend(zie‘Uitgelicht’).Dezeprocessenwerdengecoördineerd
vanuit het accreditatieberaad, waarin de opleidingsmanagers en de manager kwaliteitszorg de voortgang van de voorbereiding op de betref-
fendebezoekenbewaakten.
Lerarenopleiding basisonderwijs (pabo) en de Lerarenopleidingen Voortgezet Onderwijs (LVO) algemene economie, Duits, Engels, Geschiedenis, Nederlands, wiskunde
Inseptember2008heefteenvisitatieteamvanCertikedeenvisitatieuitgevoerdbijdepaboendezeslerarenopleidingen.Dedoelstellingwaseen
toetsinguittevoerenvandekwaliteitvandeopleidingen,gerelateerdaanhetNVAO-accreditatiekader.Hetvisitatieteamheeftvastgestelddatde
opleidingenruimvoldoenaanhetgenoemdeaccreditatiekader.Inhetonderzoeksverslagisopgenomendatnaastdechristelijkegrondslag,on-
derscheidendekenmerkenvandehogeschoolzijn:
• deaandachtvoorhetwelbevindenvandestudentenenhetpersoonlijkcontacttussenstudentenendocenten,
• eenprogrammametsamenhangendiepgangnaasteenduidelijkerelatiemetdeberoepspraktijken
• hetaanbiedenvankeuzemogelijkhedenwaardoordetalentenvanstudententothunrechtkunnenkomen.
Daarnaastwerddekwaliteitvandedocentenbenadrukt.
Hieronderzijndebevindingenvanhetvisitatieteamweergegeven.Steedszijninde‘blokken’deNVAO-criteriaaangegevendiebijhetbetreffende
onderwerpenfacethorenenwordtvervolgenseenbeoordelingtenaanzienvanhetbetreffendefacetgegeven.
D r i e s ta r e D u c at i e f �1
n O V E R Z I C H T V A N C E R T I K E D - B E O O R D E L I N G E N V A N D E O P L E I D I N G P A B O
Onderwerp en facet Voltijd, deeltijd en duaal
Doelstellingen opleiding Positief
Domeinspecifiekeeisen goed
Niveau:bachelor voldoende
Oriëntatiehbo goed
Programma Positief
Eisenhbo goed
Relatiedoelstellingen/inhoud excelllent
Samenhangprogramma goed
Studielast voldoende
Instroom voldoende
Duur voldoende
Afstemmingvormgeving/inhoud goed
Beoordelingentoetsing voldoende
Inzet van personeel Positief
Eisenhbo goed
Kwantiteitpersoneel voldoende
Kwaliteitpersoneel excellent
Voorzieningen Positief
Materiëlevoorzieningen goed
Studiebegeleiding goed
Interne kwaliteitszorg Postitief
Evaluatieresultaten goed
Maatregelentotverbetering goed
Betrekkenvanmedewerkers,studenten,alumnienberoepenveld goed
Resultaten Resultaten
Gerealiseerdniveau goed
Onderwijsrendement goed
Ja a r v e r s l ag 2 0 0 8�2
n O V E R Z I C H T V A N C E R T I K E D - B E O O R D E L I N G E N V A N D E O P L E I D I N G E N L V O
Onderwerp en facet Voltijd, deeltijd en duaal
Doelstellingen opleiding Positief
Domeinspecifiekeeisen goed
Niveau:bachelor voldoende
Oriëntatiehbo goed
Programma Positief
Eisenhbo voldoende
Relatiedoelstellingen/inhoud goed
Samenhangprogramma goed
Studielast voldoende
Instroom goed
Duur voldoende
Afstemmingvormgeving/inhoud goed
Beoordelingentoetsing goed
Inzet van personeel Positief
Eisenhbo excellent
Kwantiteitpersoneel voldoende
Kwaliteitpersoneel goed
Voorzieningen Positief
Materiëlevoorzieningen voldoende
Studiebegeleiding goed
Interne kwaliteitszorg Postitief
Evaluatieresultaten goed
Maatregelentotverbetering goed
Betrekkenvanmedewerkers,studenten,alumnienberoepenveld goed
Resultaten Resultaten
Gerealiseerdniveau goed
Onderwijsrendement goed
Opleiding hbo-pedagogiekIn 2008 is de opleiding hbo-pedagogiek geaccrediteerd door de NVAO. Certiked heeft als validerende en beoordelende instantie het feitelijke
onderzoeknaardekwaliteitverricht,dataandebasisstaatvanhetbesluitdatdeNVAOheeftgenomen.Certikedwaszeerpositiefoverdekwali-
D r i e s ta r e D u c at i e f ��
teitvandedocenten,hetstudieklimaat,hetdidactischeconcept,detoetsingendeinhoudvanhetonderwijsprogrammaendestudieloopbaan-
begeleidinginhetnieuwecurriculum.Ookopdeoverigeonderdelenvandeaccreditatieontvingdeopleidingeenpositievebeoordeling.
EVCEriseenuitgebreidtrajectingerichtvoordetoetsingvaneerderverworvencompetenties(EVC)bijstudentenenzij-instromers.Driestar educatief
ziethetalsuitdagingomzij-instromerseenopleidingopmaattekunnenbieden.In2008heefteenvisitatiedoorCertikedplaatsgevondenwaar-
bijdeEVC-procedureisbeoordeeld.DebevindingenwarendermatepositiefdatDriestar educatiefwederomzalwordengeregistreerdalserkend
EVC-aanbieder.InmiddelszijnzevenEVC-trajecteningeschreveninhetlandelijkEVC-register(ziewww.evc-register.nl).
Master Leren & InnoverenDriestar educatiefendelerarenopleidingenvandeChristelijkeHogeschoolEdeendeGereformeerdeHogeschoolZwollebiedenperseptember
2009denieuwehbo-masterLeren&Innoverenaan.DaartoeisdeaanvraagToetsNieuweOpleidingingediendbijdeNVAO.Deopleidingiseind
2008 positief beoordeeld door Certiked en inmiddels geaccrediteerd door de NVAO. In 2008 is ook de bekostigingsaanvraag van de opleiding
voorbereid.Dezeisbegin2009gehonoreerddoorhetministerievanOC&W.OpdewebsitevanDriestar educatief(Hogeschool>Masteropleidingen
>MasterLeren&Innoveren)isderubriekInspiratorterugtevinden.Indezerubriekbelichtdestudieleidervandemasterregelmatigactueleon-
derwerpendietemakenhebbenmetleren,innoveren,metonderwijsonderzoekofchristelijkonderwijs.
Opleiding in wording: master Instructional LeaderschipIn2008heeftDriestar educatief insamenwerkingmetanderehogescholengewerktaandeontwikkelingvandemasterInstructionalLeadership.
Ditgebeurdeineersteinstantiebinnenhetsamenwerkingsverbandvanzevenhogescholen,genaamdOctaaf.Eind2008heeftdeRaadvanToezicht
van Octaaf besloten dit samenwerkingsverband op te heffen. Een vijftal hogescholen, waaronder Driestar educatief, heeft de samenwerking in
anderverbandvoortgezet.Inmiddelsiseensamenwerkingsovereenkomstindemaak,waarinwordtvastgelegdopwelketermijnenonderwelke
voorwaardendehogescholendezemasterontwikkeldengeaccrediteerdwillenhebben.
Supervisie In2008isinsamenwerkingmetdelerarenopleidingvandeChristelijkeHogeschoolEdegestartmeteenopleidingtotsupervisorinhetonderwijs.
Deeerstecursusgroepheeftheteerstecursusjaarmetsuccesafgerond.
Meester in je vak‘Meesterinjevak’ishetantwoordvandeLVOvanDriestar educatiefopdegrotetekortenaangoedelerareninhetvoortgezetonderwijs.Hetis
eenleerroutevoorjongerendienahetvwoeenuniversitaireopleidingwillencombinerenmeteenlerarenopleidingophbo-niveau.In2008ishet
eerstestudiejaargestartmetzeventienstudenten.
Ja a r v e r s l ag 2 0 0 8� �
OpleidingsscholenBinnendeLVOendepabowordteendeelvandeopleidingverzorgdopzogenoemdeopleidingsscholen.DeLVO-opleidingenwerkensamenmet
11opleidingsscholen.InhetverslagjaarisdesamenwerkingmetdeGuidodeBrèsscholengemeenschapteAmersfoortendeEvangelischeSchool
DePassiebekrachtigdmeteenformelesamenwerkingsovereenkomst.HetCalvijnCollegeteGoesheeft,naeenaudittraject,alseeneersteeen
officieelKeurmerkOpleidingsschoolgekregen.Ditgeeftrechtophetopdeopleidingsschooluitvoerenvaneenbehoorlijkdeelvanhetpedago-
gisch-didactischprogrammavanhetcurriculumvoorallesoortenstudentenenzij-instromersdoorzogenoemdeopleidingsdocenten.Deandere
scholen hebben een reguliere jaarcertificering behaald. In cursusjaar 2007-2008 zijn verkennende besprekingen uitgevoerd met de opleidings-
scholenovereenmogelijkedoorgroeinaareenonderzoeksschool.Metéénschool iseenexperimentgestartwaarinstudenten,hogeschoolen
VO-schoolparticiperen.
Ook binnen de pabo wordt al gedurende een aantal jaren veel aandacht besteed aan de (door)ontwikkeling van de opleidingsschool. Jaarlijks
worden lerarenbasisonderwijsopgeleidenvervolgensgecertificeerdtotzogenoemdeveldopleidersom(startende) leerkrachtenenstudenten
(lerareninopleiding)binnenhuneigenschooltebegeleideninhunpersoonlijke-eninhunprofessioneleontwikkeling.Ookzijnzijcontactpersoon
ronddestagerichtingdepabo.DezeveldopleiderskunnensolliciterennaareenfunctiealsStudieLoopbaanBegeleider(SLB-er)bijdehogeschool.
Tevensvolgenzenascholingomhuncertificeringgeldigtehouden.In2008werddetrendzichtbaardatveldopleiderssteedsvakerbetrokkenzijn
bijmeerdereopleidingsscholen.Ookdeopleidingsscholenmoetenwordengecertificeerd. Insamenspraakmethetwerkveldis inhetachterlig-
gendejaareenkadergeformuleerdwaareenopleidingsschoolaanmoetvoldoen.Deelnemendescholenwordennaaraanleidingvanhetkader
in2009gevisiteerd.
In2008werden349studentenbegeleiddoor38veldopleidersdieverbondenzijnmet97scholen.Zowelmetdeveldopleidersalsdescholenzijn
overeenkomstengesloten.
InternationaliseringDriestar educatiefwil als kenniscentrum op het terrein vanonderwijs en opvoeding ook internationaal laten zien waar het ons in het christelijk
onderwijsomgaat.Samenmetandereinstitutenbezinnenweonsopdevraaghoedechristelijkeidentiteitgestaltekankrijgen.
BinnenDriestar educatiefneemtinternationaliseringeensteedsbelangrijkerplaatsin.Ditkomtooknaarvoreninhetstrategischbeleidsplan2008-
2011,waarvanhetvierdeleerpadluidt:samenwerkingeninternationalisering.Terinvullingvanditleerpadisin2008hetbeleidsplaninternationa-
liseringvastgesteld.Daarinstaatverwoorddathetinternationaleonderwijsprogrammaendeuitbreidingvanhetinternationalenetwerkprioriteit
hebben. In 2008 is hieraan, onder andere, invulling gegeven door het sluiten van eensamenwerkingsovereenkomst met Northwest University,
Potchefstroom(Zuid-Afrika).Desamenwerkingbetreftuitwisselingvanstudentenendocenten,alsmedesamenwerkingophetgebiedvanken-
nisontwikkelingenonderzoek.Daarnaastheeftin2008eensuccesvolleuitwisselingplaatsgevondenmetstudentenendocentenvandeuniversi-
teitNagykörösinHongarije.DeHongarenhebbeneenweekcursusgevolgdoveronderwijsindegroepen1en2,waarbijdiverseonderwerpenaan
deordekwamen,zoalsklassenmanagement,rekenenvoorkleutersenBijbelverhalen.
D r i e s ta r e D u c at i e f ��
Eenanderebelangrijkeontwikkelingisdatmetingangvanhetcursusjaar2008-2009deinternationalewerkweekeenverplichtonderdeelisvan
eenminor.Dezewerkweekstaatgrotendeelsinhettekenvansamenwerkingmetonderwijsinstellingenindetebezoekenlanden,waardoorie-
derestudenteenbepaaldaantalstudiepuntenaaninternationaliseringbesteedtenbetrokkenisbijhetonderwerpinternationalisering.
Engelstalig programma en Deltaplan Engels Inhetstrategischbeleidsplan2008-2011isinhetkadervanhetvierdeleerpad,samenwerkingeninternationalisering,alsresultaatvoor2011aan-
gegevendatonzeopleidingenindeminorfaseeenEngelstaligprogrammaaanbieden.Opwegnaarditresultaatisin2008het‘DeltaplanEngels’
gepresenteerd.Ditprojectplanbestaatuitdevolgendeonderdelen:het‘upgraden’vanonzeeigenopleidingenpaboenLVOenhetbegeleiden
vanprimairenvoortgezetonderwijsbijhetgevenvanhetvakEngels.
Terinvullingvandezeonderdelenisin2008bijdepaboeenscholingvaneengroepdocentenenstudentengestart,dieleidttoteenCambridge-
certificate,namelijkhetC.A.E..DitgeeftaandatEngelsopeenzeerhoogniveauwordtbeheerst.VoordeLVO-opleidingenisin2008gestartmet
eenprojectdathethelecurriculummeersamenhangendmaakt,enwaarbijalle leerlijneneenimpulskrijgen.Tevenszalheteindniveauvande
studentenEngelswordenverhoogdtothetniveauvanheteerdergenoemdeCambridge-certificate.
Hetbegeleidenvanscholenbestaatuithetbiedenvanhulpbijhetontwikkelenenuit-
stippelenvanleerlijnenenbijhetontwikkelenvanmateriaal.VerderkanDriestar educatief
basisscholenbegeleidendiehetzogenoemde‘EarlyBird’-keurmerkwillenhalen,Datkeur-
merkiseenwaarborgdathetgevenvanEngelsopdebetreffendebasisschoolaanhoge
kwaliteitseisenvoldoet.
HonoursprogrammaIndepabovanDriestar educatiefwordensindsenkelejarenverbredings-enverdiepings-
mogelijkhedenaangebodenvoorstudentendiemeerwillenhalenuithunstudie.Stu-
dentenkunnenzichinschrijvenvoorkleinschaligealternatievestudietrajectenwaarineen
groterberoepwordtgedaanopzelfstandigheid,studiezinen intellectuelevermogens.
Hetdoelhiervanisomtegemoettekomenaanvariatiebinnendestudentenpopulatie
enuitdagingtebiedenaanstudentendiemeerdanhetreguliereprogrammaaankunnen.
In2008 isbeslotenopmeerstructurelebasiseenzogenoemd ‘honoursprogramma’ te
ontwikkelenvoordepabo.InverbandhiermeeisopgrondvandeSubsidieregelingSi-
riusProgrammaExcellentieinhethogeronderwijs,subsidieaangevraagdbijhetminis-
terievanOnderwijs,CultuurenWetenschap,teneindeexcellentieindehogeschooltebevorderen.Eriseenprojectgroepingesteldomditin2009
uittewerken.
Ja a r v e r s l ag 2 0 0 8��
Bijdeuitwerkingvanhetexcellentieprogrammawillenwerechtdoenaandeeigenheid
enveelzijdigheidvanhettalentvandeindividuelestudentenenwillenwestudenten
betermakenindekernvanhunvak.Hetgaatomlerarendiebovenhetniveauvande
startbekwameleraaruitstijgen.Zebezittenpedagogisch-didactischekwaliteitenom
innovatieve leeromgevingen te ontwerpen, waarin rijke (leer-) ontmoetingen plaats
kunnenvinden.Daarnaastzijnzeook instaatomoptermijneen leidenderolopte
pakkeninonderwijsvernieuwingen,waarbijzeooklerenomgaanmetweerstanden.
Inhethonoursprogrammamakenstudentenopeenbredereendieperemanierkennis
methetberoep,waarbijhet leren inkleine leergemeenschappenonder leidingvan
eenexperteenbelangrijkeplaatsinneemt.Daaruitblijktdatweexcellerennietalseen
individueleaangelegenheidwillenopvatten,maaralseenmanierominvullingtege-
venaanbegrippenalsdienstbaarheidenverantwoordelijkheid.
Handicap en studieDriestar educatiefachthetvanbelangdatookstudentenmeteenfunctiebeperking,handicapofchronischeziektehunopleidingkunnenvolgen
opdehogeschool.Erzijndiversevoorzieningengetroffenvoordezestudenten,waaronderdemogelijkheidaanpassingeninhetopleidingspro-
grammatemaken.Inverbandhiermeezijntweecoördinatorenvoorstudie&functiebeperkingaangesteld.Gedurendedeperiode2006-2008heeft
Driestar educatiefsubsidieontvangenvanhetministerievanOnderwijs,CultuurenWetenschap.Metbehulpvandezesubsidie iseenActieplan
aanpakbelemmeringenvoorstudentenmeteenfunctiebeperkingopgesteld.Opbasisvanditactieplanisdeexpertiseoverenbegeleidingvan
studenten met dyslexie verbeterd, de begeleiding van studenten met psychische problematiek geïntensiveerd en de toegankelijkheid van de
zorgstructuurbinnendehogeschoolverbeterd.Heteindverslagisbegin2009overhandigdaanhetministerievanOnderwijs,CultuurenWeten-
schap.
Kennisdeling Inhetkadervankennisontwikkelingen-delinghebbenin2008docentendeelgenomenaaneenbasiscursusonderzoeksvaardighedeneniseen
projectgroepingerichtteneindehetschrijvenvaneigenpublicatiesvoorgebruikonderstudentendanwelteropenbarepublicatietebevorderen.
Ditprojectisvoorspoedigverlopenenheefteenstimulansgegevenaandeprofessioneleontwikkelingvanmedewerkers.Desamenwerkingmet
enafstemmingtussendelectoratenverlooptsteedsbeter.Delectoratenhebbendirectcontactmetdeopleidingendoorhetverzorgenvanlessen,
hetbegeleidenvanstudentenenhetsamenwerkenmetdocenten.Tevensisin2008eengrootaantaldocentendeelgaanuitmakenvanexpertise-
teams(zieookhoofdstuk3,Personeel).
Alumnibeleid Vanuitdehogeschooliseenprojectplanopgesteldomhetalumnibeleiduittebouwen.Ditzalin2009wordengeïmplementeerd.Hetuiteinde-
lijkedoelisdathetalumnibeleidwordtgekoppeldaansystematischonderzoeknaardebelangenvandeopleidingenendeeducatievedienstver-
D r i e s ta r e D u c at i e f ��
leningvanDriestar educatiefendeverschillendebelangenvangroepenalumniindeeerstevijfjaarnadiplomering.
StudentenwervingIn2008heeftDriestar educatiefdeaanwezigheidtijdensstudiebeurzenenvoorlichtingsavondenopscholenvoorvoortgezetonderwijsgeïntensi-
veerd. In2008iseenduidelijkengerichtpr-enmarketingbeleidgevoerdomhetonderdeelhogeschoolvanDriestar educatiefbeterennadruk-
kelijkervoorhetvoetlichttehalen.Ditbleekbijvoorbeeldindeadvertentiecampagne.Deopleidingenwerdenhierinbewustwat‘steviger’neer-
gezet,metmeeraandachtvoordeaspectendievoormannelijkestudentenaantrekkelijkzijn.Uitevaluatieblijktdathetaanbiedenvanopendagen,
meeloopdagenenvoorlichtingsavondenopdehogeschoolzelfstudentenhetmeestaanspreekt.DaarominvesteertDriestar educatiefindezevorm
vanstudentenwerving,doormiddelvanhetaanbiedenvanworkshopsengastcolleges:zoervarenstudentenopwelkemanierhetonderwijsop
dehogeschoolwordtgegevenénofdestudieechtbijhenpast.
Hogeschool in cijfers
Studentinstroom en studierendement
n A A N TA L S T U D E N T E N ( P E I L D AT U M 1 O K T O B E R 2 0 0 8 )
2008 2007 2006 2005 2004
Hogeschool 1328 1426 1527 1490 1352
Voltijd 811 890 956 948 923
Deeltijd 445 471 488 460 429
Duaal 72 65 83 82 -
Pabo 938 1033 1139 1132 1079
Voltijd 811 890 956 948 923
Deeltijd 125 139 163 154 156
Duaal 2 4 20 30 -
LVO 390 393 388 358 273
Deeltijd 320 332 325 306 273
Duaal 70 61 63 52 -
Toelichting:
1. Decijfersvandedualestudentenvandepabozijnindejaren2003-2004opgenomenindecijfersvanvoltijd.Vanaf2005isditgecorrigeerdenzijndezecijfersafzonderlijkweergegeven.
2.DecijfersvandedualestudentenvandeLVOzijnindejaren2003-2004opgenomenindecijfersvandeeltijd.Vanaf2005isditgecorrigeerdenzijndezecijfersafzonderlijkweergegeven.
Ja a r v e r s l ag 2 0 0 8�8
n A A N TA L S T U D E N T E N : L E E F T I J D
2008 2007 2006 2005
Hogeschool 1328 1426 1527 1490
<20 563 604 660 672
20-24 510 545 563 524
25-29 96 105 119 121
30> 159 172 185 173
pabo 938 1033 1139 1132
<20 497 543 592 621
20-24 386 422 457 412
25-29 29 32 39 46
30> 26 36 51 53
LVO 390 393 388 358
<20 66 61 68 51
20-24 124 123 106 112
25-29 67 73 80 75
30> 133 136 134 120
D r i e s ta r e D u c at i e f ��
n A A N TA L S T U D E N T E N : V O O R O P L E I D I N G
2008 2007 2006 2005
Hogeschool 1328 1426 1527 1490
Havo 681 749 783 761
Mbo 300 323 379 332
Vwo 135 138 162 168
Ho 120 131 111 151
Overig 92 85 92 78
pabo 938 1033 1139 1132
Havo 565 627 668 663
Mbo 219 245 304 268
Vwo 87 88 109 124
Ho 30 43 20 35
Overig 37 30 38 42
LVO 390 393 388 358
Havo 116 122 115 98
Mbo 81 78 75 64
Vwo 48 50 53 44
Ho 90 88 91 116
Overig 55 55 54 36
Ja a r v e r s l ag 2 0 0 8� 0
n I N S T R O O M : V O LT I J D , D E E LT I J D , D U A A L
2008 2007 2006 2005 2004
Hogeschool 370 391 432 447 418
Voltijd 224 234 267 307 268
Deeltijd 123 129 139 122 115
Duaal 23 28 26 18 35
Pabo 254 268 306 344 312
Voltijd 224 234 267 307 268
Deeltijd 30 34 39 37 30
Duaal 0 0 0 0 14
LVO 116 123 126 103 106
Deeltijd 93 107 109 85 85
Duaal 23 16 17 18 21
n I N S T R O O M : V O O R O P L E I D I N G
2008 2007 2006 2005 2004
Hogeschool 370 391 432 447 418
Havo 158 198 200 216 209
Mbo 112 83 131 116 106
Vwo 37 50 46 42 52
Ho 33 36 24 58 37
Overig 30 24 31 15 14
Pabo 254 268 306 344 312
Havo 129 160 159 187 174
Mbo 84 60 105 99 82
Vwo 23 32 29 33 39
Ho 1 12 4 16 11
Overig 17 4 9 9 6
LVO 116 123 126 103 106
Havo 29 38 41 29 35
Mbo 28 23 26 17 24
Vwo 14 18 17 9 13
D r i e s ta r e D u c at i e f �1
n v e R v O L G I N S T R O O M : V O O R O P L E I D I N G
Ho 32 24 20 42 26
Overig 13 20 22 6 8
n S T U D I E R E N D E M E N T
2008 2007 2006 2005 2004
Rendementhoofdfase 75% 77% 71% 79% 84%
Rendementpropedeuse 67% 67% 65% 63% 79%
Ontwikkeling rendementHetrelatiefhogeafstudeerrendementhangtsamenmetdeopbouwvandeopleidingen.Deopleidingenbestaanuitduidelijkafgebakendeon-
derwijseenheden (‘betekenisvolle gehelen’), waarin de student lang en intensief metéénonderdeelbezig is en zodoendegrondig leert. Naast
theoretischeverdiepingiserveelaandachtvooreengoedevoorbereidingopdepraktijkvanhetlesgeven.Daarbijstaandevormingvandeper-
soonlijkeidentiteitendeontwikkelingvangavenentalentencentraal.Voordatdestudentmetzijnstageals ‘leraarinopleiding’kanbeginnen,
moethijeenbepaaldaantalstudiepuntenhebbenbehaald.Ditblijkteenbovengemiddeldpositieveuitwerkingtehebbenopde inzetomhet
studieprogrammaoptijdaf te ronden.Daarnaastblijktuit tevredenheidsonderzoekdatde intensievepersoonlijkestudie-enstagebegeleiding
bijdraagttoteenpositievestudiehoudingbijstudenten.
n B I N D E N D A F W I J Z E N D S T U D I E A D V I E S
2008 2007
AantalBASpabo 13 23
AantalBASLVO 0 -
Toelichting:
1. Rendementgegevensper31augustus2008,in%vaninstroom
2.Rendementhoofdfase:%studenten,opleidingbehaaldbinnenvijfjaar
3.Propedeuserendement:%studenten,propedeusebehaaldbinnentweejaar
Ja a r v e r s l ag 2 0 0 8�2
n S T U D E N T T E V R E D E N H E I D H O G E S C H O O L
2004 2005 2006 2007 2008 Doelstelling
Studenttevredenheid 3,8 3,7 3,75 3,75 4,1 3,5
Toelichting:
Driestar educatiefvindthetbelangrijkdatstudententevredenzijnoverdehogeschool.Gedurendeiedercursusjaarwordenerdiverseonderzoekengedaanomdietevredenheidtepeilen.
Overalleaspectenvandehogeschoolkunnenstudentenhunoordeelgeven.Ookwordthungevraagdsuggestiestegevenvooreventueleverbeteringen.Jaarlijkskrijgenstudentenin
iedergevaleengrotevragenlijstdieheelbreedisopgezet(dejaarevaluatie).Opeenvijfpuntsschaalkunnenstudentenhunmatevantevredenheidaangeven.Zie‘Uitgelicht’.
Meerderekerenperjaar,naiedereonderwijsperiode,pratenvertegenwoordigersuitallegroepenmetonsoverdeopleiding.Daarbijwordenookdetevredenheidscijfersbesproken.Naar
aanleidingvandiebesprekingenwordenverbeteringendoorgevoerdalsdatnodigis.Zozijnwevoortdurendbezigdeopleidingenteverbeterenentevernieuwen.
uitgelicht
D r i e s ta r e D u c at i e f ��
Om het niveau van de opleidingen te ga-randeren, vroeg hogeschool Driestar educatief in 2008 accreditatie aan bij de NVAO. De NVAO toetst in Nederland en Vlaanderen de kwaliteit van het onder-wijs. Een visitatiecommissie van een on-afhankelijke instantie oordeelde dat onze opleidingen ruim aan de maatsta-ven voldoen. Met het visitatierapport als bewijs heeft de hogeschool nu officieel de accreditatie aangevraagd. B. (Bert) Kalkman, directeur Opleiding, is tevre-den: “Wij zijn erg trots op onze docenten. De visitatiecommissie zag hen zelfs als excellent. Dat is het hoogst haalbare en de commissie merkte dan ook op dat zij zelden of nooit deze beoordeling geeft.”
In het hoger beroepsonderwijs wordt elke
zes jaargekekenofeenopleidingnogaan
destandaardsvoldoetenofhetniveauvan
deopleidingoppeil is.Deafgelopenperi-
odezijndepaboendelerarenopleidingen
voorvoortgezetonderwijsvanhogeschool
Driestar educatiefgetestophunkwaliteiten.
Het panel dat het onderzoek uitvoerde,
kwamtotdeconclusiedatdekwaliteitvan
alleopleidingengoedvoorelkaaris,waarbij
de docenten zelfs het predicaat ‘excellent’
kregen.
Beroepsbeeld christelijke leraarIndeopleidingenzitheelsterkhetberoeps-
beeld verweven dat beschreven is in het
boekje‘Essentiesvanchristelijkleraarschap’.
Kalkman ziet het alsof de studenten een
spiegelwordtvoorgehoudendoordehoge-
school en het werkveld. “Je spiegelt je als
student om je te ontwikkelen. Docenten
zorgenervoordathetberoepsbeeldvoort-
durend zichtbaar is in ons onderwijspro-
gramma.”Hetboekjebleekeeneyeopener
tezijnvoorleraren.“Hetberoepsbeeldvan
dechristelijke leraargeefthuntaalenma-
teriaal in handen bij wat ze intuïtief doen.
Daardoorkomtdeeigenheidvanhetchris-
telijkonderwijsnadrukkelijknaarvoren.”
OnderscheidendDeopleidingenvanhogeschoolDriestar edu-
catiefonderscheidenzichdoorhet feitdat
hetberoepsbeeldvandechristelijke leraar
gezamenlijkmethetonderwijsveldisuitge-
dacht.Vervolgenspassenstudentendatook
toeindepraktijk.Kalkman:“Wijkiezeninhet
kader van de leeromgeving voor samen-
hang. We zoeken daarin naar echt contact
tussenleraarenleerling.Daarbijzoekenwe
degrenzenopvanwatmagenkan,enwaar-
inweonzeeigenheidprofileren.”
Master Leren & InnoverenHogeschool Driestar educatief wil door het
ontwikkelenvaneenmasteropleidingiden-
titeitmetkwaliteitverbinden.Daarmeericht
dehogeschoolzichopmensendiealinhet
onderwijs werkzaam zijn. “Leraren beter
makeninhunberoep,daardraaithetom”,
aldusKalkman.“Eenmastergetuigtvanin-
houdelijk vakmanschap. Samen met de
ChristelijkeHogeschoolEdeendeGerefor-
meerdeHogeschoolhebbenwedaaromde
master Leren & Innoveren ontwikkeld.” In-
middelsheeftdeNVAOdenieuweopleiding
officieelerkend.Demasteropleidinggaatin
september2009vanstart.•
Gouda staat voor kwaliteit
uitgelicht
Ja a r v e r s l ag 2 0 0 8� �
Studenten zien hogeschool Driestar edu-catief als een hogeschool die eruit springt. Er is een open sfeer onder stu-denten en docenten en de betrokken-heid is groot. Willem Buitenhuis en Mar-tine Veldhuis zijn aan het woord. Beiden waren drie jaar lid van de studentenme-dezeggenschapsraad.
Identiteit en vorming nemen een belang-
rijke plaats in binnen het opleidingspro-
grammavandehogeschool.Dezezijnge-
bundeldinleerlijn1:persoonlijkevorming.
Willem:“Achterafgezienvindikditeenvan
debesteaspectenvandeopleiding.Vakken
als Filosofie en Godsdienst staan centraal.
Hiermee ontwikkel je je eigen mening. Je
ontmoetheeldiversemensenenvisies.Dat
sterktenvormt.Ikontdektedatachterrati-
oneeldenkenookeenvormvangeloofzit.”
Martine trekt dit door naar de rol van de
leerkracht.“Jehebtechteenverantwoorde-
lijkheidomdekinderenoverGodtevertel-
len.Zezijnaanjoutoevertrouwd.”Zevindt
datjekritischnaarjezelfmoetzijn:“Alsleer-
krachthebjedetaakomjegezichttelaten
zienenbredergeoriënteerdtezijn.Jegaat
voordekinderen,maarhetisbelangrijkwie
jijbentvoordekinderen.”
Ervaringen Binnendemedezeggenschapraad hebben
beidenheelwatervaringenopgedaan.Mar-
tine vindt het belangrijk om realistisch te
blijven,ookalsertegengesteldebelangen
spelen.“Alsmedezeggenschapsraadhebje
daarineeneigenverantwoordelijkheid.Vi-
sieomvooreengoedeorganisatietegaan
isnodig.Eerderhebbenwijaangegevendat
meeraandachtvoorEngelsnoodzakelijkis.
Nu is er veel meer aandacht voor Engels:
studenten kunnen op taalcursus en er zijn
ideeënombijbepaaldemodulesEngelsals
voertaal te kiezen.” Voor Willem was mee-
denken met strategisch beleid nieuw. “Je
hebtverschillendekerentemakenmetuit-
eenlopendemeningeneninzichten.Ineen
organisatie staan nooit alle gezichten de-
zelfdekantop.Jemoetelkaarscherphou-
den. Binnenin moet er altijd gewerkt wor-
denaanverbetering.”
Leerkracht om te blijven lerenOverhetwerkenalsleerkrachtheeftWillem
welideeën.“Jegaatdoenwaarvoorjebent
opgeleid. Eerst stoot je een paar keer je
hoofdenjezultdanmoetenreflecterenop
jezelf.Eenhechtebandmeteengroepkin-
derenishetechtewerk.”“Jebentleerkracht
omteblijvenleren”,zegtMartine.“Meteen
rugzakvolpersoonlijkevorming,kennisen
pedagogisch-dadactische vaardigheden
beniktoegerustomleerkrachtteworden.”
ZesluitafmeteenspreukvanSeneca,een
Romeinse filosoof: ‘Non scolae, sed vitae
dicimus’. “Wij leren niet voor school, maar
voorhetleven.”•
“Je bent leerkracht om te blijven leren”
uitgelicht
D r i e s ta r e D u c at i e f ��
Driestar educatief hecht waarde aan het oordeel van haar stakeholders. De be-langrijkste zijn de studenten, docenten, alumni en het afnemende werkveld, of-tewel de scholen. Al deze groepen wor-den systematisch en periodiek bij de kwaliteitszorg betrokken. “Hun mening over allerlei aspecten van de opleiding wordt regelmatig gevraagd”, aldus N.A. (Nico) Broer, manager kwaliteitszorg.
Broer:“Detabelleninditjaarverslagzijnhet
resultaatvandievragenlijstenenonderzoe-
ken.Devragenlijstenwordenmetdegroot-
stezorgvuldigheidopgesteld,zodatopeen
adequatewijzenaardegoededingenwordt
gevraagd.Zoveelmogelijkwordenallebe-
langhebbendenhierbijbetrokken.Meestal
bevattendevragenlijstenvijfpuntsschalen.
Wezijnpastevredenmeteengemiddelde
scorediehogerisdan3,5.Gemiddeldendie
lagerliggen,wordenbeschouwdalsonvol-
doendeenvormenaanleidingtotgesprek,
nadere analyse en mogelijke verbeterac-
ties.”
Studenten“Uitdegegevensvan2008blijktdatstuden-
tentevredenzijnoveronzehogeschool.Ze
hebben het naar hun zin (welbevinden:
4,13).Deidentiteitvandehogeschoolscoort
zeer hoog (4,09). Studenten zijn ook heel
tevredenoverdeondersteunendediensten,
zoals de bibliotheek en de catering (3,77).
Over de docenten oordelen de studenten
zeer positief (3,75). Vergeleken met deze
cijfers is de tevredenheid over de stages
(3,54)enallerleiaspectenvanhetprogram-
ma(3,53)ietsmindergroot.Daaraanwordt
dan ook voortdurend aandacht besteed”,
aldusBroer.
WerkveldOnderzoekonderdirectieledenvanscholen
waardeafgelopenjarenalumnivandeho-
geschoolzijnbenoemd,maaktduidelijkdat
zij tevreden zijn over het niveau van de
startbekwaamheid van onze afgestudeer-
den. Het basisonderwijs gafeen scorevan
3,87 en het voortgezet onderwijs 3,60. De
directeurenreagereneveneenspositiefop
stellingendiebetrekkinghebbenopdebe-
roepsvisiezoalsdieindeopleidingaande
orde komt. Op de stelling: ‘De collega gaf
blijkvaneenduidelijkevisieophetberoep’,
gafhetwerkveldLVOeenscorevan4,00en
hetwerkveldpaboeenscorevan3,87.
BeroepsbeeldBroervultaan:“Naasthetinvullenvanvra-
genlijstenishetwerkveldooknauwbetrok-
kengeweestbijdetotstandkomingvanhet
strategischbeleidplanenhetberoepsbeeld
zoalsvastgelegd inhetvisiedocument ‘Es-
senties van christelijk leraarschap’. Deze
documenten zijn beide het resultaat van
eenuitgebreiderondganglangstalrijkever-
tegenwoordigers van de beroepspraktijk.
Hetvisitatieteamoordeeldehieroverdathet
beroepsbeeldstevigverankerdisinhetaf-
nemendeberoepenveld.”•
Betrokkenheid en oordeel stakeholders belangrijkvoor Driestar educatief
Ja a r v e r s l ag 2 0 0 8� �
D r i e s ta r e D u c at i e f ��
AlgemeenHogescholenhoudenzichbehalvemetonderwijsookbezigmetkennisontwikkelingentoegepastonderzoek.Driestar educatiefziethetalsopdracht
omzichinbreedverbandtotkennispartnerteontwikkelenvoordeberoepspraktijkbinnenhetonderwijs.Lectorenenhunkenniskringenvervul-
lenindezepositioneringalskenniscentrumeenbelangrijkerol.
Lectorenhebbenalstaakomkennisteontwikkelenopvoorafvastgesteldegebieden,ininteractiemetdeberoepspraktijk(scholen,leraren,an-
dereopvoeders),metwetenschappelijkeinstitutenenmetdocentenenstudentenbinnendeeigenhogeschoolenindebreedtevanhet(hoger)
beroepsonderwijs.Lectoratenlatenzichalsvolgttyperen:
n dynamisch:kennisontwikkelenenlerenismeereenprocesdaneenproduct;
n interactief en innovatief: een innovatief proces van geïnteresseerde mensen binnen en
buitendemurenvandehogeschool;
n maatschappijbetrokken:eenzichtbarebijdrageleverenaanmaatschappelijkevragen.
Inhetstrategischbeleidsplan2008-2011,bijleerpad2,inhoudenkwaliteit,staanalsdoelstellingen
voor2011aangegevendatelkdomeineenlectorofcoördinatorheeftendathetonderzoekvan
lectoratenisverwevenmetopleidingenenbegeleiding.
Driestar educatief heeft inmiddels twee lectoraten: het lectoraat ‘Onderwijs & Identiteit’ en het
lectoraat‘PedagogiekenDidactiekvanhetExemplarischOnderwijs’.
Lectoraat Onderwijs & IdentiteitDriestar educatiefpositioneertzich inhetonderwijsveldalscentrumvoorkennisontwikkelingen
alsinnovatiepartnervoorgoedchristelijkonderwijs.HetlectoraatOnderwijs&Identiteitheefthierineenaanjagenderol.Indekenniskringrond
hetlectoraatwordtsamengewerktmetverschillendepartnersuithetchristelijkhogeronderwijs.Erisdaarnaasteenintensievesamenwerkingmet
universiteiteninbinnen-enbuitenland(ondermeerdeVrijeUniversiteit,UniversiteitvoorHumanistiek,NorthWestUniversityinZuid-Afrikaende
GàspàrKàrolyUniversiteitinHongarije)enmetandereinstantiesenonderwijsinstellingen(PO,VO,mbo,non-profit)(zie‘Uitgelicht’).Hetlectoraat
isonderdeelvanhetkenniscentrumDriestar educatief.DaaromzijndecontractactiviteitenondergebrachtbijdeafdelingOnderwijsadvies.
h o o f D s t u k �7Lectoraten
Ja a r v e r s l ag 2 0 0 8� 8
HetlectoraatOnderwijs&Identiteitheeftin2007goedkeuringgekregenvandeStichtingKennisontwikkelinghbo(SKO)vooreentweedetermijn.
Dr.A.(Bram)deMuynckgeeftleidingaanhetlectoraatendekenniskring.Hetlectoraathoudtzichinonderzoek,curriculumendienstverlening
bezigmetderelatievandelevensbeschouwelijkeidentiteitmetdealledaagsepraktijkvanhetonderwijs.Specifiekopditgebiedwilhetdegeza-
menlijkeontwikkelingvankennis indeopleidingenhetwerkveldbevorderenenstroomlijnen.Hetgaatdanbijvoorbeeldomdevraaghoede
levensbeschouwelijkeidentiteittotuitingkomtindeorganisatievandeschoolenhethandelenvandeleraar.Hetlectoraatwilookbijdragenaan
dekennisontwikkelingbinnendeopleidingenvanDriestar educatiefinhetalgemeen.
DoelstellingHetlectoraatrichtzichbinnenhethogeronderwijsophetkennis-enonderzoeksthemalerenenopvoeden,metalssubthemaidentiteit. Inhet
onderzoekconcentreerthetlectoraatzichopdepersoonenhethandelenvandeleraar.Hetlectoraatisbijvoorbeeldgeïnteresseerdindevraag
hoeopvattingenoveronderwijszichontwikkelenenhoedezeverbandhoudenmetdeeigenchristelijkelevensbeschouwingvandeleraar.Tegen
deachtergronddaarvanhoudthet lectoraatzichookbezigmetnieuwereonderwijsconcepten, deontvangstervanendefilosofieachterdeze
vernieuwingen. Een tweede aandachtsgebied naast de vorming van de christelijke leraar is de identiteitsontwikkeling van de scholen. Met de
keuzevoorditonderwerpsluitDriestar educatiefaanbijdebehoeftevanprotestants-christelijkeenreformatorischescholenomactieftewerken
aanhunidentiteit.Defocusvanhetlectoraatzalhierbijliggenophettastbaarmakenvandelevensbe-
schouwelijke identiteit in de teams. Daarnaast kunnen verbindingen worden gelegd met bijvoorbeeld
hetbesturenvandescholen,hetpersoneelsbeleid,dekeuzevanlesmethodenofderelatiemetdeou-
ders.
DoelgroepHetlectoraatrichtzichopdocenteninhethbo,mbo,VOenPO.Dewerkwijzeiszogekozendatdocenten,
studentenenonderzoekersvaninstellingenindezeonderwijssectorenaanhetonderzoekkunnendeel-
nemen.Hetlectoraatstreefternaardatiederdeelprojecteenklankbordgroepheeft,dievantijdtottijd
meedenktoverdevoortgangenmeepraatoverdeinhoud.Totnutoezijndeervaringendaarmeepositief.
Debetrokkenheidvanmeedenkersenmeelezersbijdeprojectenishoog.
NetwerkDelectorparticipeertineenlectorennetwerkophetgebiedvanidentiteitvanhetonderwijs,gecoördi-
neerddoordeBesturenraadPCOteVoorburg,eninhetlandelijkenetwerkvanlectoreninhetHogerPedagogischOnderwijs.Verderbetrekthet
lectoraatexpertisevanverschillendehogescholenenuniversiteiten.
Resultaten in 2008
• Op10april2008 isde lectorgepromoveerd indepedagogiek.Zijndissertatiedraagtals titel: ‘Eengoddelijkberoep.Spiritualiteit inde
beroepspraktijk van leraren in het orthodox-protestantse basisonderwijs’. De Muynck heeft onderzoek gedaan in gereformeerd-vrijge-
uitgelicht
D r i e s ta r e D u c at i e f ��
maakteeninreformatorischescholen.Hijisnagegaanwatdeaardisvandespiritualiteitvanlerarenenhoedezedoorwerktindepraktijk
vanhetonderwijs.
• De lector issamenmeteenlidvandekenniskring intensiefbetrokkenbijdeontwikkelingvankennislijnen indepabo-minoren.Debij-
dragevanhetlectoraatheeftervoorgezorgddatermeersamenhangontstaatinhetafstudeerwerkvandeminoren.Hetontwikkelings-
traject van minoren gaat samen op met scholing en counseling van de docenten op het gebied van methodologie en zal een vervolg
krijgenin2009.
• DelectorheeftalsprojectleidereenbijdragegeleverdaanvisieontwikkelingmetbetrekkingtotbegeleidingenbinnenDriester educatief
(stagebegeleiding,mentoraat,coachingensupervisie).Verderdachthijmeeineenprojectgroep‘inspirerendpersoneelsbeleid’,dieinput
geeftvoorhetontwikkelenvaneenorganisatiebreedconceptoverhetpersoneelsbeleidvanscholen.
• EriseenverkennendonderzoekuitgevoerdonderstudentenenmedewerkersvanDriestar educatiefnaarinspiratieenspiritualiteitinhet
leraarschap.
• Er is een visiedocument geschreven onder de titel ‘Leraarworden, leraarzijn’. In dit document wordtde onderliggende theorie van de
lectoraatsprojectensamengevat.DitdocumentisinmiddelsookinhetEngelsbeschikbaar.
• Als resultaat van onderzoek binnen het lectoraat zijn twee boeken verschenen. Van de hand van drs. Hans Bakker verscheen het boek
‘Ontwikkelingsgerichtonderwijsindechristelijkebasisschool’.CornelisVreugdenhilschreefhetboek‘Kinderenlerengeloven’.Daarnaast
zijndiverseconferentiesenstudiedagengeorganiseerd.
Meerinformatie?Ziewww.onderwijsenidentiteit.nl.
Uit internationale contacten met christe-lijke lerarenopleidingen in Hongarije en Zuid-Afrika bleek dat de vormingscultu-ren voor studenten en leraren verschil-lend zijn. Er zijn wel overeenkomsten: studenten zijn sterk gericht op studiege-noten, ze maken veel gebruik van internet en sociale netwerksites. De vraag die het
lectoraat Onderwijs & Identiteit zich stelt, is hoe deze zaken de beroepsidentiteit en de levensbeschouwelijke identiteit van aanstaande leraren beïnvloeden.
Het oorspronkelijke idee voor het onder-
zoek kwam uit de vakgroep Godsdienst.
Dezevakgroepvroegzichafwelke impact
het vak op de godsdienstige vorming van
aanstaandelerarenheeft.Indegesprekken
metandere afdelingenvan Driestar educa-
tiefkwamduidelijkdebehoeftenaarvoren
om het onderzoek breder te trekken. A.
(Bram)deMuynck,lectorOnderwijs&Iden-
titeit licht toe: “Levensbeschouwelijke vor-
mingvanlerareninopleidingvindtnietal-
leen plaats tijdens godsdienstlessen, maar
ooktijdensstagesenbuitenlandervarin-
Wat drijft een geïnspireerde leraar?
Ja a r v e r s l ag 2 0 0 8�0
Lectoraat Pedagogiek en Didactiek van het Exemplarisch OnderwijsDrs.B.(Bert)KalkmangeeftleidingaanhetlectoraatPedagogiekenDidactiekvanhetExemplarischOnderwijs.Ditlectoraatvormthetmiddelpunt
vankennisoverhetexemplarischonderwijs.Driestar educatiefzietexemplarischonderwijsalseenkansomdechristelijkeidentiteit,pedagogiek
endidactiekmetelkaarteverbinden.Hetonderwijsconceptheeftdiepgangeninspireertleerlingenombetrokkenterakenopdeonderwerpen
waarzemeebezigzijn.Hetonderwijsconcentreertzichopverschijnselendierepresentatiefzijnvooreenvakgebiedendieeenrijkeecologische,
cultuurhistorischeofmaatschappelijkecontexthebben.Hetheefteengrotevormendewaardevoorkindereninhunverschillendeontwikkelings-
fasen.
DoelstellingHetlectoraatrichtzichbinnenhethogeronderwijsophetkennis-enonderzoeksthemalerenenopvoeden,metalssubthemaonderwijsenin-
novatie.Delectorendekenniskringwillenkennisenproductenontwikkelenwaarmeechristelijkescholengestimuleerdwordeneenzienswijze,
denkwijzeenwerkwijzemetbetrekkingtotdeomgangmetdescheppingswerkelijkheidendaaraanontleendnatuur-encultuurverschijnselente
lerenhanteren,diehetmogelijkmakenidentiteitenvormgevingvanonderwijsopeennatuurlijkewijzeteintegreren.
gen.Juistverrassendegebeurtenissenbren-
genveelteweeg.”
Aanzet tot antwoordenHet lectoraat probeert te ontdekken wat
leerkrachtendaadwerkelijkbezieltenwaar-
doorzeeenchristelijkeleerkrachtworden.
“Watwerkterdoorhunpersoonheenzodat
zealseenchristelijkeleraarvoordeklasko-
mentestaan?”,specificeertDeMuynck.Een
kwantitatiefonderzoekdat isopgezetmet
eenaantalinternationalepartnersmoeteen
aanzet geven tot de antwoorden. Met de
resultaten kan de lerarenopleiding vervol-
gens weer aan de slag. Docenten van de
pabowordenookbevraagd.“Hetisinteres-
sant om te bezien welke beelden bij hen
levenenofdezekloppenmetwaterdaad-
werkelijkbijstudentengebeurt.”
Inspirerend en tegendraadsBegin2008werddoorhetlectoraateensa-
menwerkingsconferentie georganiseerd
waarbijookmensenuitKoreaenZuid-Afrika
aanwezigwaren.Zijhebbeneenbelangrijke
bijdragegeleverdaanhettheoretischedeel
van het onderzoek. De resultaten van een
vooronderzoekdathetlectoraatonderstu-
dentenenmedewerkersvanDriestar educa-
tief uitvoerde, lieten zien dat de theorie
mooi op de praktijk aansluit. “Een inspire-
rendeleraardoetvaaknietwatinhetboek-
jestaat,maarhijdoet juistwat jenietver-
wacht,hettegendraadse.”
Putten uit bronnen“Na het kwantitatieve onderzoek kunnen
we vergelijkingen maken tussen verschil-
lendelandenenverschillendedoelgroepen.
Deverdiepingsslagwordtdaarnaeenkwa-
litatief onderzoek met interviews”, schetst
De Muynck. “Dan gaat het vooral om de
vraaghoestudentenallesbelevenwaterop
henafkomt.Voordocentenopde leraren-
opleidingishetbelangrijkomtewetenhoe
studenten in hun belevingswereld de le-
vensbeschouwelijkebronnen(deBijbel,de
christelijke belijdenis) een plaats geven. In
hetcurriculumkanhieropingespeeldwor-
den.Wehopendathethenhelptomaan-
staandelerarentebegeleideninhetputten
uitdezebronnen.”•
D r i e s ta r e D u c at i e f �1
DoelgroepHetlectoraatrichtzichophetberoepsdomeinleraarprimaironderwijs(PO,pabo)enleraarvoortgezetonderwijs(VO,LVO).Hetaccentvalthierbij
op(toekomstige)lerarendiewerkenmetleerlingenindeleeftijdsgroepvan4totenmet15jaar.
NetwerkHetlectoraat isonderdeelvanhetexpertisecentrumvoorexemplarischonderwijs,waarproductontwikkelingenprofessionaliseringvanleraren
centraalstaan,enwerktsamenmetscholeninhetprimairenvoortgezetonderwijs.InEuropeesverbandbestaannauwecontactenmethoogle-
rarenendocentenbinnenuniversiteiten,hogescholenenandereinsti-
tutendieopdezevormvanonderwijsbetrokkenzijn.Dezecontacten
resultereninbijdragenaansymposia,publicaties,professionaliserings-
programma’senuitwisselingsprogramma’stussendocentenenstuden-
ten.Doorhet lectoraatwordteeneigenperiodiekuitgegeven: ‘Artifi-
cium’.
Resultaten in 2008
• Binnen pabo en LVO is de minor exemplarisch onderwijs/on-
derwijskunst definitief geïmplementeerd. Het lectoraat biedt
structureelondersteuningbijdeverdereontwikkelingenuit-
voering.
• In2008zijndevoorbereidingengestartvooreenexempelover
Calvijneneenexempelmuzikalevorminggenaamd ‘detrou-
badour’.
• In het kader van VTB-Pro, een scholingsarrangement weten-
schap en techniek voor leerkrachten en pabo-studenten, is
Driestar educatiefeengesubsidieerdprojectgestartvoor‘wetenschapentechniek’.Descholingwordtverzorgddoorhetexpertisecentrum
voorexemplarischonderwijs(zie‘Uitgelicht’).
• Erzijndiversescholingsdagengeorganiseerdvoorlerarenvanscholendiewerkenmetexemplarischonderwijs.Daarnaasthebbenschool-
teamsbegeleidinggekregenindevormvanteam-intervisie.
• In2008heeftDriestar educatiefterzakevanhetexpertisecentrumexemplarischonderwijseensamenwerkingsovereenkomstgeslotenmet
GeorgeAvenueC.V..Ditsocialventuring-fondsinvesteertinbedrijveneninitiatievendieopeenondernemendemaniereenmaatschap-
pelijkdoelnastreven.
Meerinformatie?Ziewww.exemplarischonderwijs.nl.
uitgelicht
Ja a r v e r s l ag 2 0 0 8�2
Wat hebben Anne Frank en techniek met elkaar te maken? Beide onderwerpen zijn thematieken voor de kenniskring van het lectoraat Exemplarisch onderwijs. Boven-dien heeft het lectoraat de ervaringen uit het exempel van Anne Frank gebruikt om het project Wetenschap en Techniek van VTB-Pro succesvol op te zetten.
InhetprojectAnneFrankgaathetnietal-
leen om het levend houden van de herin-
neringenaandeTweedeWereldoorlog.De
problematiek van uitsluiting die toen een
rol speelde, is nog steeds actueel. De sa-
menlevingdieernuis,ismededankzijtoen
tot stand gekomen. “We willen kinderen
inzichtgevenindekwetsbaarheidvaneen
democratieenlatenzienwelkegevarenons
samenlevenbedreigen.DewereldvanAnne
functioneert als spiegel. Het exempel (sa-
menhangende onderwijscompositie) pro-
beertvoordekinderendeproblematiekvan
vrijheidenuitsluitingtoepasbaartemaken
voor nu”, legt lector B. (Bert) Kalkman uit.
Metditexempelheefthetlectoraatookeen
inhoudelijkebijdragegeleverdaandeinter-
nationale Wagenscheintagung in Zwitser-
land.“Hetdelenvankennisdaarlevertwe-
derzijdseinspiratieop.”
Onderzoekend lerenOminteressevoorwetenschapentechniek
testimuleren,maaktVTB-Prohetmogelijk
datvijfduizendleerkrachtenenvijfduizend
aanstaande leerkrachten zich hiermee in-
tensief gaan bezighouden in het basison-
derwijs. Het gaat daarbij niet om techniek
en wetenschap op een hoog en abstract
niveau. Het draait juist om het stellen van
vragen,nieuwsgierigheidenonderzoekend
leren.HetlectoraatExemplarischonderwijs
van hogeschool Driestar educatief neemt
ookdeelaandit landelijkeWetenschapen
Techniek(W&T)-project.
Schoolontwikkeling“Wezijnbijnaeenbeetjeovervallendoorde
grotehoeveelheidleerkrachtendiemeewil-
len doen met ons scholingsarrangement
voor W&T”, vertelt Kalkman. “In 2008 heb-
ben zich ruim 150 leerkrachten ingeschre-
ven,vanwieerruim125gesubsidieerdzijn.
Dezeprofessionaliseringvande leerkrach-
tensluitgoedaanopdeschoolontwikkeling
vandedeelnemendescholen.Exemplarisch
onderwijsvormtdaneenuitstekend‘voer-
tuig’ om dicht bij de leraar te komen. De
uitgangspunten van VTB-Pro (vragen stel-
len,nieuwsgierigheidenonderzoekendle-
ren) komen daarbij overeen met die van
exemplarischonderwijs.”
ToegankelijkDeontwikkelingvanhetexempeloverAnne
Frank bracht nieuwe mogelijkheden. Er
werdgestartmeteendigitalebeeldbanken
eigen leermaterialen. “Deze weg slaan we
nuookinmetW&T”,zegtKalkmanenthou-
siast.“Naasthetscholingsarrangementvoor
leraren, gaan we ook met vijftien scholen
aandeslag.Dankzijnieuwewebtechnolo-
giekunnenwemaatwerkinleermateriaalen
scholingaangaanbieden.Daarmeemaken
wehetconceptvanexemplarischonderwijs
heel toegankelijk voor een veelheid aan
scholen.”•
Anne Frank en techniek
D r i e s ta r e D u c at i e f ��
Ja a r v e r s l ag 2 0 0 8��
D r i e s ta r e D u c at i e f ��
Bestuur en management
Onderwijsadvies Primair onderwijs
Onderwijsadvies Voortgezet onderwijs
Visie en uitgangspuntenIn2008heeftDriestar educatiefhetboekje‘Pijlersvaneenlerendeschool’uitge-
geven.HetiseenweergavevanhoewijbinnenDriestar educatiefaankijkentegen
de kenmerken van een professionele en lerende school. Scholen hebben een
unieketaakenverantwoordelijkheid:onderwijsgevenaanleerlingen.Hetisvan
belangomdaarbijgoedchristelijkonderwijsvoorogentehouden.Bestuuren
managementvanscholendienen,dooradequaattereagerenopkansenenrisi-
co’s,koerstehouden.TenaanzienvanhetbeleidsvoerendvermogenonderscheidtDriestar educatiefdevolgendepijlers:
1. goedbestuurineenveranderendecontext;
2. lerendleiderschapineenprofessionelecultuur;
3. duurzameontwikkelingineendynamischeomgeving;
4. kwaliteitverbeterenenborgen;
5. samenhangbereikendoorsamenteleren.
Bijdeinrichtingvaneenadvies-ofondersteuningstrajectwordtgekozenvooreenconceptuelebenadering,uitgaandevanbovengenoemdepijlers
vaneenlerendeschool.
HetonderwijsadviesvanDriestar educatiefwordtonderscheideninenerzijdsprimaironderwijs (PO)envoortgezetonderwijs (VO)enanderzijds
bestuurenmanagement.
h o o f D s t u k 88Onderwijsadvies
Ja a r v e r s l ag 2 0 0 8��
OnderwijsadviesVObegeleidtinnovatietrajectenbinnenhetvoortgezetonderwijs.Hetaanbodisafgestemdopdealgemenevragenentrends
vandehuidigeonderwijspraktijk.Ditwordtaltijdinsamenspraakmetdeklantopmaatgemaakt.OnderwijsadviesPOadviseertenbegeleidthet
basisonderwijsbijhetnadenkenoverenhetimplementerenvandeinhoudelijkebasisvakken,verschillendeonderwijsconcepten,depedagogische
opdrachtvandeschoolendejuisteinzetvanICT.DeafdelingBestuurenmanagementheefteentrajectontwikkeldomhetbeleidsvoerendver-
mogenvanscholenteversterken.
Certificering: ISO, CEDEO en keurmerk EDventure Driestar educatief(afdelingBegeleiding:OnderwijsadviesenHulpverlening)heeftin2008opnieuwhetISO-kwaliteitscertificaatontvangen.Door
decertificerendeinstantieismetnamegeletopdekwaliteitvandebeleidscyclus,deinterneprocessen,debedrijfsvoeringendeinrichtingvan
dekwaliteitszorg.Alspositievepuntenzijngenoemd:
n eriseengoederelatietussenstrategische,tactischeenoperationeleplannen;
n klantgerichtheidiseenintegraalonderdeelvandeorganisatiecultuur;
n medewerkerskrijgenveelruimtevoorpersoonlijkeontwikkeling;
n deuitwisselingtussenopleidingenwordtinexpertiseteamsgoedvormgegeven;
n demanierwaaropnieuweontwikkelingenwordenopgepakt,isadequaatenzorg-
vuldig.
Aandachtspuntisdedocumentregistratieenhetdocumentbeheer.
In2007heeftCEDEOinopdrachtvanDriestar educatiefeenklanttevredenheidsonderzoek
uitgevoerdbijonzeopdrachtgevers.CEDEOiseenonafhankelijkekeuringsinstantiediede
kwaliteitvandienstverlenersinNederlandmeet,waarborgtencertificeert.Hiervoorwordt
eenhogenormgehanteerd:tenminste80%vandeklantenmoettevredenofzeertevreden
zijn.Driestar educatiefheeftdezenormruimschootsgehaaldmeteenpercentagevan93%,
enisdaaromsinds1januari2008eenCEDEO-gecertificeerdonderwijsadviesbureau.Beide
certificatentezamengevenbovendienhetrechtomhetkeurmerkvandebrancheorganisatieEDventuretevoeren.
Resultaten 2008 Aandehandvande leerpadenuithetstrategischbeleidsplan ‘Lerendonderweg’heeftdeafdelingOnderwijsadvies in2008,onderandere,de
volgenderesultatengeboekt:
n Opderoutekaartvanleerpad3,professionaliseringenkennisdeling,vanhetstrategischbeleidsplan2008isaangegevendatdekomende
periodedekennisdelingtussendeHogeschoolendeafdelingBegeleiding(OnderwijsadviesenHulpverlening)bevorderdmoetwordenen
dekennisontwikkelinggestimuleerdmoetworden.Omditvormtegeven, isgekozenvoorhetoprichtenvanvakinhoudelijke,afdelings-
overstijgendeexpertiseteams.In2008zijnexpertiseteamsgestartvoorZorgenJongekind.DemedewerkersvandeafdelingOnderwijsad-
D r i e s ta r e D u c at i e f ��
viesenHulpverleningmakeninmiddelsallendeeluitvaneenexpertise-
team. Binnen een expertiseteam zijn ook duo’s geformeerd van een
begeleidereneenopleider (zieoverditonderwerphoofdstuk3,Perso-
neel).
n Hetvisiedocumentoverhetberoepsbeeldvoordechristelijke leraardat
Driestar educatief samen met scholen uit het voortgezet en het primair
onderwijsin2006heeftopgesteld(gepubliceerdinhetboekje‘Essenties
van christelijk leraarschap’), bleek ook in 2008 voor scholen een goede
stimulansomsamenmetDriestar educatiefnatedenkenoverdeberoeps-
praktijkopschool.In2008zijnverschillendetrajectengestartnaaraanlei-
dingvanditberoepsbeeld,inhetprimaireninhetvoortgezetonderwijs.
n EenbelangrijkedoelstellingvanOnderwijsadviesPOisommeerconcep-
tuelesamenhangaantebrengeninhetaanbodenommeerklantgericht
tegaanwerken.In2008isditingevulddoorinoverlegmetdeklantente
komentoteensamenhangendenintegraalpakketvanbegeleidingvoordelangeretermijn.Daarbijrichtenweonsminderophetaanbie-
denvanlosseproducten.Eenvoorbeeldvaneenonderwijsconceptbijdeimplementatiewaarvanwescholenbegeleiden,ishet‘beteke-
nisvolcurriculum’(zie‘Uitgelicht’).
n In2008isopnieuwveelaandachtgegevenaandeontwikkelingvaneigenlesmethodenvoorhetreformatorischonderwijs,onderandere
voorNederlands, literatuur,geschiedenisenmuziek(zie ‘Uitgelicht’).Voorsommigemethodeniserookbelangstellingvanprotestants-
christelijkeofevangelischescholen.Weverwachtendatdedigitaliseringvanhetonderwijsconsequentieszalhebbenvoordemethode-
ontwikkeling.Daaromhebbenweinitiatievengenomenomookopditgebiedmeerexpertiseteontwikkelen.
n EenspeerpuntisdeprofessionaliseringvandocenteninhetVO.Metnamevoordezomer-enwintercursusbasisvaardighedenvanlesgeven
endementoraatscursussenwaserweerveelanimo.Ookvanuithetmiddelbaarberoepsonderwijsontstaatermeerbelangstellingvoorde
begeleidingvanDriestar educatief.
n Het aantal basisscholen dat gebruikmaakt van het door Driestar educatief ontwikkelde pedagogisch expertsysteem ZIEN!PO is in 2008
uitgebreid;begin2009maakten255scholenergebruikvanvoormeerdan50.000leerlingen.
n Bestuurenmanagementheeftin2008diversedirectiesenbesturengeadviseerdenondersteundominhetleidenvanscholendegoede
dingen op de goede manier te doen. Dit wordt mede vormgegeven door coaching (zie ‘Uitgelicht’) en het aanbieden van leergangen,
bijvoorbeeldhetManagementOntwikkelTraject.Ineenaantalgevallenheeftinprobleemsituatiestijdelijkovernamevanhetmanagement
plaatsgevonden, tot tevredenheidvandeklant.Hetversterkenvanhet integraal leiderschap indeschool,medevanuitchristen-zijnen
leidinggeven,isin2008eenbelangrijkspeerpuntgeweestenzaldatookin2009zijn.
n Tevensisin2008deprojectgroepInspirerendpersoneelsbeleidgestart.Dezeprojectgroepontwikkeltvisieendienstenophetterreinvan
integraalpersoneelsbeleid.DeprojectgroepdoetditmetdelectorOnderwijs&Identiteitenklanten.Dezewerkvormsluitaanbijdeorga-
nisatiebrededoordenkingvanbegeleidingsvormen(advisering–videobegeleiding–coaching–supervisie).
Ja a r v e r s l ag 2 0 0 8�8
Onderwijsadvies in cijfers
n K L A N T T E V R E D E N H E I D B E S T U U R E N M A N A G E M E N T E N O N D E R W I J S A D V I E S P O
2004 2005 2006 2007 2008 Doelstelling
Klanttevredenheid 4,2 4,3 4,3 4,3 4,7 4,0
2008
Behalenvandoelstelling(en) 4,72
Vormgevingmateriaal 4,82
Presentatieadvies 4,84
Inhoudadvies 4,87
Afstemmingadviseringopvragenklant 4,78
Hulpbijverdereimplementatie 4,67
Bijdrageaanprofessionaliseringklant 4,70
n K L A N T T E V R E D E N H E I D C U R S U S S E N O N D E R W I J S A D V I E S V O
2004 2005 2006 2007 2008 Doelstelling
Klanttevredenheid - - - 4,1 4,2 4,0
2008
Informatievoorzieningvooraf 3,1
Presentatiecursussen 4,3
Betrokkenheiddocent 4,5
Deskundigheiddocent 4,5
Afstemmingcursussenoppraktijk 4,4
Vormgevingcursus 4,1
Verwachtpositiefeffectopberoepspraktijk 4,3
Toelichting:DeklanttevredenheidvanhetonderwijsadviesinhetVOisin2007voorheteerstafzonderlijkgemeten.
uitgelicht
D r i e s ta r e D u c at i e f ��
Op tientallen scholen worden in de on-derbouw betekenisvolle thema’s opgezet en wordt binnen zo’n thema ontwikke-lingsgericht gewerkt. In deze gedachte-gang staat de (brede) ontwikkeling van kinderen centraal. Deze manier van wer-ken wordt vanaf groep 3 vervangen door een methodische werkwijze, waarbij niet zozeer de ontwikkeling van kinderen, maar de leerstof centraal staat.
Deze leerstofgerichte manier van werken
wordtdelaatstejarenookindemidden-en
bovenbouw ter discussie gesteld. J. (Jan)
Verburg,projectleiderBetekenisvolcurricu-
lum:“Demeerwaardevanontwikkelingsge-
richtonderwijsisbeproefdenbewezenen
schoolteams willen dit graag een vervolg
geven in de school. Zij voelen echter de
spanning als dit wordt gecombineerd met
hetmethodischewerken.”
Integreren van zaakvakken De nadruk in dit zogeheten ‘betekenisvol
curriculum’ligtmomenteelopdegroepen
4totenmet8,omdatdeontwikkelinginde
groepen1en2(en3)opveelscholengoed
ingang isgezet. “Werichtenons ineerste
instantieophetintegrerenvandezaakvak-
kenenminderoprekenenentaal.Erzijnwel
vaardigheden vanuit lezen en taal die we
betrekkeninhetthema.Hierbijkanbijvoor-
beeldgedachtwordenaanhetschrijvenvan
verhalenenbrieven.Maardemethodelijnen
vanrekenenentaallatenweintact.Tijdens
het werken aan een betekenisvol thema
komt van alles tot leven: het kasteel, een
stam inAfrika, gevonden voorwerpen, het
tuincentrum,maarniethetminstdekinde-
renzelf”,aldusVerburg.
Drie fasenDewegnaareenbetekenisvolcurriculumis
een proces dat uit drie fasen bestaat. Ver-
burg: “In de eerste fase richten we ons op
devisievormingopbetekenisvolwerken,de
basisvoorwaardenenhetopzettenvaneen
thema. Om leerkrachten te ondersteunen,
is een aantal (beproefde) thema’s ontwik-
kelddatgebruiktkanworden.Indetweede
fasestaatdebegeleidenderolvandeleer-
krachtcentraal.Opensituatiesbiedenveel
kansenomkinderenverdertehelpeninhun
ontwikkeling.Indezefasebestedenwena-
drukkelijk aandacht aan de integratie van
methodedoelen vanuit wereldoriëntatie.
Omdatdeinvoeringvanbetekenisvolwer-
ken niet vanzelf gaat, gebruiken we team-
bijeenkomsten om elkaar met behulp van
intervisie te ondersteunen.”Alsderde fase
staat het vastleggen van een thematische
lijncentraalenhetkunnenherkennenvan
ontwikkelingssignalerendegegevens.Bijdit
laatsteonderdeelkanhetpedagogischleer-
lingvolgsysteemZIEN!eenbelangrijkhulp-
middelzijn.
PlannenVoordekomendeperiodeiseenaantalac-
tiviteitenopgezet.Verburgzietmooiedin-
gengebeuren:“OpD.V.1april2009houden
we in het oosten van het land een studie-
dag. Daarnaast willen we een klankbord-
groepoprichtenvanuithetbasisonderwijs
engaanweverdermethetontwikkelenvan
gebruiksklarethema’svoordescholen.Te-
vensrichtenweeenwebsiteinomdeont-
wikkeling van het betekenisvol curriculum
verderteondersteunen.”•
Onderwijsadvies primair onderwijs Betekenisvol curriculum in de midden- en bovenbouw
uitgelicht
Ja a r v e r s l ag 2 0 0 88 0
Vanaf de oprichting is binnen de reforma-torische scholen nagedacht over het ont-wikkelen van eigen methoden. Dat is niet zo verwonderlijk, omdat de noodzaak en de wens van eigen scholen alles te maken hebben met het scheppen van mogelijk-heden om het onderwijsproces meer identiteitsgebonden in te vullen. De in-vloed van de moderne seculiere levens-praktijk en de vertolking van discutabele opvattingen is meer en meer merkbaar, de kritiek van het thuisfront groter en de roep om eigen lesboeken sterker. ‘Litera-tuur in zicht!’ is de laatst verschenen me-thode.
Meestal ontwikkelt Driestar educatief een
nieuwemethodeinopdrachtvandegeza-
menlijke reformatorische scholen voor
voortgezetonderwijs (VO).ViahetDORVO
(DirectieoverlegReformatorischVoortgezet
Onderwijs) wordt deze opdracht gegeven
alsergeengeschiktemethodeopdemarkt
is en als het niet mogelijk is om een be-
staande methode aan te passen. Daarbij
moetenminimaalvijfvandezevenscholen
hetinitiatiefsteunen.
Identiteit en kwaliteitDemethodeswordenontwikkeldvoorhet
christelijkonderwijseninhetbijzonderhet
reformatorischVO.Ookprotestants-christe-
lijke, gereformeerde en rooms-katholieke
scholenhebbenbelangstelling.A.(Arie)van
Groningen,onderwijsadviseur,geeftaandat
de doelgroepgerichtheid vooropstaat: “In
eerste instantie maken wij methodes voor
dereformatorischescholen,waarbijidenti-
teitniettenkostemaggaanvandekwaliteit.
Levensbeschouwelijkeuitgangspuntenzijn
belangrijk, maar het leermiddel moet ook
inhoudelijkendidactischgoedzijn.”
Literatuur in zicht!InmiddelsisookvoorhetvakNederlandsin
detweedefaseeeneigenmethodeontwik-
keld: Literatuur in zicht! Dit was een uniek
initiatiefvandocentendieverontrustwaren
over het tekstaanbod in seculiere metho-
den, de kritiekloze aansluiting bij het mo-
dernelevensgevoel,degeringschattingvan
literatuur van voor 1900 en het ontbreken
vanaandachtvoorchristelijkeauteurs.Van
Groningen:“Bijdeinvoeringvandetweede
fasewasnoggestelddatontwikkelingvan
eigen methoden voor de bovenbouw van
havo en vwo niet noodzakelijk was, maar
tienjaarlaterligtereencompleteleergang
literatuur.”
Just CareEen methode voor literatuuronderwijs is
echter niet het enige. Driestar educatief
heeftookmethodengemaaktvoorgeschie-
denis,Nederlands,enmuziek indeonder-
bouwvanhetvoortgezetonderwijs.Ookis
erinmiddelsvoordebovenbouwhavo/vwo
enhetmboeenthemaboekoverHuwelijk
& Gezin beschikbaar en wordt er hard ge-
werktaaneeneigenmethodemaatschap-
pijleervoorhetvmbo.“MetWoordenDaad,
TearenZOAhebbenweinhetgezamenlijke
projectJustCarelesbrievenenprojectvoor-
stellenontwikkeld”,vultVanGroningenaan.
“Hetdoelvanditlesmateriaalisdatjonge-
ren zich nog meer bewust worden van de
armoede in de derde wereld en hopelijk
breidt het aantal mogelijkheden om voor
hunverrenaasteietstedoenzichaanmer-
kelijkuit.ZoligterbijDriestar educatiefeen
breedscalaaanmogelijkhedendiewijscho-
lenenorganisatieskunnenbieden.”•
Onderwijsadvies voorgezet onderwijs Methodeontwikkeling voor het voortgezet onderwijs
uitgelicht
D r i e s ta r e D u c at i e f 81
Goed leiderschap is cruciaal voor een or-ganisatie. In de visie van Driestar educa-tief is een organisatie dan ook het meest geholpen door te werken aan een sterke leidinggevende. Dit kan door advies- en coachingsgesprekken, maar supervisie-trajecten sorteren ook zeker effect.
Supervisieiseenpersoonsgerichtebegelei-
dingsvorm.Dezemethodischeaanpakricht
zichopreflectie.“Daarmeezitsupervisieop
eendieperelaagdancoaching”,steltA.W.A.
(Bram) ter Harmsel, manager afdeling Be-
stuur en Management. “Wij zijn met deze
trajecten gestart omdat deze methodiek
meer nog dan coaching de relatie tussen
persoonenwerkinkaartbrengt.”
PraktischAdvies-encoachingstrajectenkennenvaak
eenpraktischeinsteek:‘Hoekanikeenzaak
aanpakken?’of‘Leermijnieuwevaardighe-
den’. Zo kan een leidinggevende moeite
hebbenmethetgoedleidenvanvergade-
ringen.Ineersteinstantiewordterdange-
werkt aan de techniek van vergaderen:
agenda’sopstellen,overzichtbewaren,en-
zovoorts.Metcoachingsgesprekkenkaner
daarnagewerktwordenaanhetleidenvan
discussies.Zokaneenleidinggevendeleren
doorvragen,zodathijbijvoorbeeldechttot
dekernvanhetprobleemkankomen.
Diepere laagLeidinggevendenenlerarenkunnenechter
last hebben van belemmeringen op be-
paalde gebieden. Het eigen gedachtepa-
troonkandanstorendwerken.TerHarmsel:
“Metsupervisiekanjedandiebelemmerin-
genaanpakkendoorjeteconcentrerenop
deoorsprongvandebelemmeringendaar-
na op het aanpakken daarvan. Ik heb bij-
voorbeeldtrajectengedaanmetleidersen
lerarendiehetstellenvanprioriteitenmoei-
lijkvinden,nietdurvenconfronteren,mede-
werkersgeenruimtedurvengeven,ofvoor
zichzelfwetendatzemethungewonema-
nier van werken hun loopbaan niet gaan
voltooien. Als je daarover in gesprek gaat,
brengt dat zaken teweeg die mensen zelf
nogniet(h)erkenden.”Reactiesvanklanten
zijn veelzeggend over de diepere laag die
supervisieheeft:“Ditsupervisietrajectdoet
veelmeermetje.Watiknuontwikkel,ver-
andertmijookalspersoon.Dezepersoon-
lijkeveranderingisopverschillendeniveaus
toe tepassen:zowel inmijnprivélevenals
inmijnwerkbinnendeschool.”Welkaneen
supervisietrajectvolgensTerHarmselzwaar
zijn: “Ikkrijgweleensde reactie terug dat
het trajectconfronterend is.Somsmoeten
wedaneenstapjeterugdoen.”
De hele school geholpenMeteensupervisietrajectwordteenkwali-
teitsslaggemaakt.TerHarmselisovertuigd:
“Een leraar die een supervisietraject heeft
doorlopen,kentzichzelfbeterenwordtdus
eenbetereleraar.Eenleiderisbeterinstaat
om zichzelf te leiden en kan dus anderen
ookbeterleiden.Hijkentookzijnkwalitei-
tenbeterenweetdezegerichtintezetten.
Eenschoolheefteengoedeleidernodigom
sterkteworden.Hetisprachtigalsjenaeen
trajectterugkrijgtdatmenzichsterkervoelt,
eenenormstuk ruimteervaartendurft los
telaten.Daarmeehelpjedeheleschool.”•
Bestuur en management Een sterke school heeft een sterke leider
Ja a r v e r s l ag 2 0 0 882
D r i e s ta r e D u c at i e f 8�
Visie en uitgangspuntenDeafdelingHulpverleningvanDriestar educatiefleverteenbijdrageaandeleerlingenzorginscholenvoorprimairenvoortgezetonderwijs.Doel-
stellingvandehulpverleningisvanuiteenpedagogischeaanpakstagnaties
inonderwijsenopvoedingtevoorkomen,tebegeleidenofoptelossen.Er
wordtonderscheidgemaakttussendirecteenindirectehulpverlening.Di-
rectehulpverleningisgerichtopdeleerlingzelf.Hetgaatdanomleerlingen
diedreigentestagnereninhunschoolloopbaanofpersoonlijkheidsontwik-
keling.Dehulpdiewordtgeboden,vindtplaatsinsamenhangmethetop-
voedings-enonderwijsprocesvanouders/opvoedersendocenten(contex-
tueel). Daarnaast biedt Driestar educatief indirecte hulpverlening. De
begeleidingrichtzichdaarbijniet indeeersteplaatsopde leerling,maar
opdelerarenenopvoeders.Indehulpverleningwordtgebruikgemaaktvan
curatieveenpreventievemiddelen.
Dehulpverleninginhetprimaironderwijsbestaatuithetversterkenvande
zorgstructuurindeschool,onderanderedoorconsultatiesvoorleerkrachten
enbegeleiders.Omleerlingenzogoedmogelijktekunnenhelpenbijeven-
tuele(leer)problemen,hebbendehulpverlenersonderzoekenentestentot
hunbeschikking.Dehulpverleningsactiviteiteninhetvoortgezetonderwijszijn,naasthetversterkenvanzorgadviesteams,vooralgerichtophet
directbegeleidenvanleerlingen.Tevenszijnonzemedewerkerswerkzaaminhetspeciaal(basis)onderwijs.
Resultaten in 2008Aandehandvandeleerpadenuithetstrategischbeleidsplan‘Lerendonderweg’heeftdeafdelingHulpverleningin2008,onderandere,devol-
genderesultatengeboekt:
n Een belangrijke ontwikkeling voor de afdeling Hulpverlening is de invoering van ‘Passend Onderwijs’. Passend Onderwijs houdt in dat
schoolbesturendeverantwoordelijkheidhebbenomeenkwalitatiefgoedarrangementvanonderwijsenzorgaantebiedenaandeouders
h o o f D s t u k �9Hulpverlening
Ja a r v e r s l ag 2 0 0 88 �
vanelkeleerlingdiebijhunschoolwordtaangemeldofalisingeschreven.DeafdelingHulpverleninghelptscholenmetdeontwikkeling
vandezezorgstructuur.Driestar educatiefheeftinhetverslagjaarveelaandachtgeschonkenaandeontwikkelingvanexpertiseoverhet
onderwijsaanleerlingenmetspecifiekeproblematiekenPassendOnderwijs.Debegeleidingstrajectenraken,inlijnmetleerpad2uithet
strategischbeleidsplan(inhoudenkwaliteit),zodoendesteedsbeterafgestemdopdebrederebegeleidingsvraag.
n Daarnaastisverdergewerktaandeinvoeringvanhandelingsgerichteprocesdiagnostiek(HGPD),eenwerkwijzewaarmeekinderenineen
zorgtrajectopeenpraktischemanierstapsgewijswordengeholpen.Opeenaantalscholenlopenpilotsmetdezenieuwediagnostiek.Ook
gaven we nascholingscursussen over dit onderwerp aan intern
begeleiders(IB’ers)enleerkrachten.Ditpastallemaalopdeweg
richting het in 2011 gewenste resultaat dat HGPD-breed wordt
gehanteerd in de onderwijsbegeleiding (leerpad 2, inhoud en
kwaliteit).
n In2008starttenweverdermethetgebruikvandeDSMIV-clas-
sificatiesystematiek voor de diagnostiek van persoonlijkheids-
stoornissen, ontwikkelingsstoornissen, ADHD en autisme. Deze
systematiek is belangrijk voor scholen voor het aanvragen van
rugzakfinanciering voor zorgleerlingen. Nu hulpverleners van
Driestar educatiefdeclassificatieszelfuitvoeren,wordtdewacht-
tijd aanzienlijk bekort. Overigens kiest Driestar educatief alleen
voordezeclassificatiesalsditinhetkadervandeonderwijsvoor-
zieningenzinvolis.Onzemedewerkerswordenbijdeuitvoering
vandeclassificatiesgecoachtdoordechristelijkeGGZ-instelling
Eleos.
n VanhetpedagogischexpertsysteemZIEN!VOisinhetverslagjaar
eendemo-versieontwikkeld.Descholendiehetaangaat,oriënterenzichopaanschaf.
n Een andere belangrijke nieuwe ontwikkelingvoor Driestar educatief is het biedenvan zorg die wordt bekostigd uit de zorgverzekering.
Hierbijgaathetomdeeerstelijnspsychologiediesinds2008onderdeelisvanhetbasispakketendediagnoseenbehandelingvandyslexie,
diein2009istoegevoegd.VoordyslexierichttenwesamenmetandereonderwijsadviesdienstendecoöperatieOnderwijszorgNederland
op.(Zie‘Uitgelicht’.)
n Peraugustus2008zijndenieuweafsprakenoverdesamenwerkingtussenDriestar educatiefendeSamenwerkingsverbandenWSNS(Weer
SamenNaarSchool)ingegaan.DezehoudenindatdehulpverlenersindienstvanDriestar educatiefzijngeblevenendatcoördinerendeen
ondersteunendemedewerkerswerkzaamzijnineennieuwopgerichtecentraledienstvandesamenwerkingsverbanden.Ookinhetvoort-
gezetonderwijswerdnagedachtoverdetoekomstvandezorg.Demeestescholengavendevoorkeuraanvoortzettingvandebestaande
situatie,waarindezorgwordtingekochtbijDriestar educatief.Eénschoolnamdehulpverlenerineigendienst.
n De banden met Eleos en de Stichting Geformeerde Jeugdzorg (SGJ) werden in het verslagjaar verder verstevigd. Wij streven naar een
D r i e s ta r e D u c at i e f 8�
nauwesamenwerkingophetgebiedvanpreventie,diagnostiek,begeleiding
enintervisie.
n EenwerkgroepvanDriestar educatiefheeftin2008eendocumentgeschreven
omscholenteondersteuneninhetbesluitvormingsprocesronddeovergang
vangroep2naargroep3.Hetdocumentkanalsleidraaddienenombijindivi-
duele leerlingen een ontwikkelingsprofiel op te stellen, zowel didactisch als
sociaal-emotioneel,zodatscholenweloverwogeneenovergangsbeslissingkun-
nennemen.
n Er is gekozen voor de clustering van kennis in zogenoemde ‘expertiseteams
hulpverlening’,diebestaanuitmedewerkersvandeafdelingHulpverlening.In
2008 zijn binnen de afdeling zes expertiseteams gestart: didactiek, licht ver-
standelijk gehandicapten, vaardigheden, sociaal-emotioneel, diagnostiek- en
begeleidingsvaardighedenenpuberproblematiek.Inzo’nteamisdekennis-en
productontwikkelingopdatgebiedgeorganiseerd,watdetoegankelijkheidnogmeerheeftverhoogdenwaarmeedoelgerichtactiekan
wordenondernomen.Hierdoorzullenscholennogmeerprofessionaliteitbemerken.
Hulpverlening primair onderwijs in cijfers
n V E R H O U D I N G C O N S U LTAT I E S / O N D E R Z O E K E N H U L P V E R L E N I N G P R I M A I R O N D E R W I J S ( I N U R E N )
2005 2006 2007 2008
Consultaties 6406 6667 6152 5997
Geplandeconsultaties 6000(94%) 6424(96%) 5973(97%) 5949(99%)
Ongeplandeconsultaties 406(6%) 243(4%) 179(3%) 48(1%)
Onderzoeken 5667 5622 4850 4182
Dyslexietrajecten - - 591 468
Toelichting:Verhoudinggeplande/ongeplandeconsultaties:bijdeinzetvanorthopedagogenisernauwelijksmeersprakevanongeplandeconsultaties.Alsgevolgvandespecifiekeproblematiek
verlooptdediagnostiekenbegeleidingvanmetnamedyslexiedoordeschoolbegeleidersnogwelvooreendeelongepland.
Onderzoeken:eenvandespeerpuntenvanDriestar educatief isdatermeeraandachtmoetzijnvooradviesenbegeleidingvanleerkrachtenendaterminderingezetmoetwordenop
onderzoek.Ditkrijgtondermeergestalteviahandelingsgerichteprocesdiagnostiek(HGPD).Dedalingvanhetaantalurendatinhetverslagjaarisbesteedaanonderzoek,isdaarmeein
lijn.Doordezewerkwijzezullendegeplandeconsultatiesnaarverwachtinggaanstijgen.
Ja a r v e r s l ag 2 0 0 88 �
n K L A N T T E V R E D E N H E I D C O N S U LTAT I E S ( P R I M A I R O N D E R W I J S )
2005 2006 2007 2008 Doelstelling
Klanttevredenheidscholen 4,3 4,1 4,0 4,7 4,0
2008
Hetmakenvanafsprakenoverdetaakverdeling 4,7
Hetaansluitenbijdehulpvraagvandeschool 4,7
Hetomgaanmetnieuwevragentijdenshetwerk 4,8
Hetinzichtgevenindeleerlingproblematiek 4,7
Hetgevenvanrelevantehandelingssuggesties 4,6
Hethulpbiedenbijhetnemenvanbeslissingen 4,7
Hetpraktischondersteunenvanleraren/IB’ers 4,8
n K L A N T T E V R E D E N H E I D P S y C H O L O G I S C H E E N P E D A G O G I S C H - D I D A C T I S C H E O N D E R Z O E K E N ( P R I M A I R O N D E R W I J S )
2005 2006 2007 2008 Doelstelling
Klanttevredenheidscholen 4,5 4,2 4,3 4,5 4,0
Klanttevredenheidouders 4,2 4,3 3,9 4,5 4,0
2008
s ch o o l o u D er /o p vo eD er
Hetformulerenvandeleerlingproblematiek 4,7 4,7
Hetverwerkenvandegespreksinformatie 4,9 4,9
Hetinzichtgevenindeleerlingproblematiek 4,7 4,8
Hetgevenvanhandelingssuggesties(school/ouders) 4,6 4,5
Hetbetrekkenvanschoolbijverderezorg 4,8 4,7
Dehelderheidvandeonderzoeksprocedure 4,7 4,7
Desfeertijdensdegesprekken 4,9 4,8
Dehelderheidvanhetverslag 4,9 4,8
Demondelingetoelichtingbijhetverslag 4,8 4,7
Detijdsduurvanhetheletraject 3,1 3,1
Degebodennazorgnahetonderzoek 4,8 4,7
D r i e s ta r e D u c at i e f 8�
Hulpverlening en begeleiding voortgezet onderwijs in cijfers
n K L A N T T E V R E D E N H E I D H U L P V E R L E N I N G ( V O O R T G E Z E T O N D E R W I J S )
2005 2006 2007 2008 Doelstelling
Klanttevredenheidscholen 4,2 4,2 4,3 4,8 4,0
2008
Ondersteuningleerling 4,7
Ondersteuningoverigebetrokkenenopschool 4,8
Probleemverheldering 4,8
Bereikbaarheidorthopedagoog/psycholoog 4,6
Duidelijkheidoverbegeleidingstraject 4,6
Nakomenvanafspraken 4,8
Inzichtgeveninproblematiek 4,8
Betrekkenvanoudersinhulpverlening 4,7
Bijdrageaanbeleidm.b.t.zorgstructuur 4,8
n O M V A N G B E G E L E I D I N G ( V O O R T G E Z E T O N D E R W I J S , I N A A N TA L L E N )
2007 2008
Consultaties 1011 1114
Leerlingeninbegeleiding 400 287
Contactmomentenmetleerlingen 1404 1021
Contactmomentenmetouders 819 469
Aantalverwijzingen 113 83
Toelichting:
Opeenvandescholenisdehulpverleningtijdelijkdooreenderdeingevuldinverbandmetziekte.Eenandereschoolheeftdeorthopedagoogineigendienstgenomen.Dezeontwik-
kelingenverklarendedalingincontactenmetleerlingen.Verderkanhierindetrendwordenteruggelezendatscholenzelfsterkerwordenophetgebiedvandeleerlingbegeleidingen
datdebijdragenvandeorthopedagogenverschuivenvandedirecteleerlingbegeleidingnaardeinzetindezorgadviesteams.
uitgelicht
Ja a r v e r s l ag 2 0 0 88 8
n A A R D P R O B L E M AT I E K ( V O O R T G E Z E T O N D E R W I J S )
2008
Leren 23%
School 22%
Gezin 19%
Psychiatrisch 19%
Sociaal-emotioneel 14%
Gezondheid 3%
Dyslexie en eerstelijnspsychologie in de zorgverzekering
Vanaf 1 januari 2009 kunnen ouders voor diagnostiek en behandeling van ernstig dyslectische kinderen een beroep doen op hun zorgverzekering. De basisscholen hebben een poortwachtersfunctie. Zij mogen ouders doorverwijzen naar de hulpverlener, maar moeten het vermoe-den van dyslexie goed onderbouwen. De regeling geldt nu voor kinderen van 7 en 8 jaar, maar wordt de komende jaren uit-gebreid tot 12 jaar.
J.(Jaap)Braaksma,managerHulpverlening
van Driestar educatief, is blij met deze ont-
wikkeling.“Inbijnaelkeklaszitweleenkind
met dyslexie. De handicap kan de school-
prestaties ernstig beïnvloeden. Deze jon-
gensenmeisjesverdienennatuurlijkextra
aandacht. Ikverwachtdatdoordenieuwe
wetgeving meer kinderen de behandeling
zullenkrijgendiezenodighebben,endaar-
dooronderwijskunnenvolgendatpastbij
hun cognitieve mogelijkheden. Wij willen
daargraagaanbijdragen.”
Onderwijszorg NederlandDriestar educatiefwildescholenondersteu-
nenbijhunpoortwachtersfunctieenouders
enkinderenvandienstzijnmetdiagnostiek
enbehandeling.MetdiagnostiekheeftDrie-
star educatiefveelervaring,behandelingis
eennieuwedienstverlening.Driestar educa-
tiefisdaaromlidgewordenvanOnderwijs-
zorgNederland,eencoöperatievantwintig
onderwijsadviesbureaus.“Onderwijsadvies-
bureaus werken dagelijks intensief samen
metscholen.Dat iseengrootvoordeelbij
deaanpakvandyslexie.Doordebundeling
vankennisenkrachtenkunnenwekwalita-
tiefgoedezorgbieden.”
Dediagnoseenbehandelinggebeurtonder
verantwoordelijkheid van deskundige GZ-
psychologenoforthopedagogen.Erwordt
standaardgewerktmetgevalideerdeenin-
dividuelebehandelplannen.Driestar educa-
tief onderzoekt de mogelijkheid om ook
mensen uit het onderwijsveld een bij-
D r i e s ta r e D u c at i e f 8�
dragetelatenleverenaandebehandeling.
EerstelijnspsychologieZorgrondomdyslexieisniethetenigewat
Driestar educatiefaanbiedtmetvergoeding
vanuit de zorgverzekering. Enkele GZ-psy-
chologen zijn bezig met pilots eerstelijns-
psychologie voor kinderen met lichte tot
matige psychologische problemen. Kinde-
renopdebasisschoolhelpenzevooraldoor
aandeoudershandvattentegevenvoorde
omgang met hun kind. In het voortgezet
onderwijs hebben ze meer consulten met
dejongerenzelf.Descholenfaciliterendeze
hulpvooreendeel,omdatzehierinmooie
kansenzienomdezorgopschoolenthuis
goedaftestemmen.
Alsdepilotssuccesvolzijn,wilDriestar edu-
catiefdeeerstelijnspsychologieuitbreiden.
“Dit zal een groeiproces zijn. Verzekeraars
stelleneisenaandeopleidingenregistratie
vandebehandelaarswaaraanwenogniet
overal voldoen. Inmiddels hebben wij ons
scholingsbeleid aangepast en hebben we
opleidingsplaatsen om zelf mensen op te
leidentotorthopedagoog-generalistof,sa-
menmetEleos,totGZ-psycholoog.”•
Ja a r v e r s l ag 2 0 0 8� 0
Samenstelling en bezoldiging College van Bestuur en Raad van Toezicht
Samenstelling College van BestuurHetinstellingsbestuurvanDriestar educatiefwordtgevormddoorhetCollegevanBestuur:
• drs.L.N.(Rens)Rottier
Dedirectiebestaatuitdrs.B.(Bert)Kalkman(directeuronderwijs)en,tot1oktober2008,J.F.(Jan)Voorthuijzen(directeurbegeleiding).
Samenstelling Raad van ToezichtDesamenstellingvandeRaadvanToezichtwasin2008alsvolgt:
• drs.G.Honkoop,voorzittervandeRaadvanBestuurvanEleos(voorzittervandeRaadvanToezicht,GereformeerdeGemeente);
• ing.D.Boers,lidvandeRaadvanBestuurvanVolkerWessels(HersteldHervormdeKerk);
• drs.G.Boonzaaijer,registeraccountant(OudGereformeerdeGemeente);
• ds.G.Clements,predikant(GereformeerdeGemeente);
• dr.A.Goudriaan,universitairdocentaandeFaculteitderGodgeleerdheidvandeVrijeUniversiteitteAmsterdam(PKN–GereformeerdeBond);
• dr.H.Paul,inspecteur-generaalbijhetministerievanVROM(GereformeerdeGemeente);
• drs.P.J.Vergunst,algemeensecretarisGereformeerdeBond(PKN–GereformeerdeBond).
Bezoldiging College van Bestuur en vergoedingen Raad van ToezichtDeloonkostenvanhetCollegevanbestuur(1,0fte)bedroegin2008€122.211.
AandeRaadvanToezicht,bestaandeuitzevenleden,werdeenvergoedingbetaaldvan€25.300.
n K O S T E N B E S T U U R E N S TA F ( x € 1 . 0 0 0 )
2008 2008 2009
w er k el i J k B e g r o ot B e g r o ot
KostenBestuurenstaf 1.136 1.364 1.419
%totaleomzet 6,28 8,05 8,06
B i J l a g e 1
D r i e s ta r e D u c at i e f �1
B i J l a g e 2Overzicht bachelor- en masteropleidingen hogeschool Driestar educatief
Bachelor
Voltijd Deeltijd Duaal
Educatie
Leraarbasisonderwijs • • •Leraarvoortgezetonderwijsalgemeneeconomie(tweedegraad) • •LeraarvoortgezetonderwijsDuits(tweedegraad) • •LeraarvoortgezetonderwijsEngels(tweedegraad) • •Leraarvoortgezetonderwijsgeschiedenis(tweedegraad) • •LeraarvoortgezetonderwijsNederlands(tweedegraad) • •Leraarvoortgezetonderwijswiskunde(tweedegraad) • •Leraarvoortgezetonderwijsgeschiedenis(tweedegraad) • •Gedrag en maatschappij
Pedagogiek •
Master (deeltijd)n deMasteropleidingSpecialEducationalNeeds(insamenwerkingmetdeHogeschoolUtrecht)
n deMasteropleidingLereneninnoveren(vanafseptember2009,insamenwerkingmetdelerarenopleidingenvandeChristelijkeHogeschool
EdeendeGereformeerdeHogeschoolZwolle)
Colofon
Tekst : CollegevanBestuur,WilcoMoenenHeleenVerkade
Eindredactie: JoséMudde
Ontwerp : ArtworX,Maartensdijk
Druk : Torendruk,Nijkerk
Gouda,maart2009
Informatieoverdeinhoudvanditjaarverslagkuntuopvragenbij
Driestar educatief,telefoon(0182)540333.
Zieookdewebsitewww.driestar-educatief.nl.
Driestar educatief, Burg. Jamessingel 2, 2803 PD Gouda, postbus 368, 2800 AJ Gouda tel.: (0182) 540 333 fax: (0182) 538 449 e-mail: [email protected] www.driestar-educatief.nl
Voor vitaal christelijk onderwijs
2008jaarverslag2008
Top Related