HAN Jaarverslag 2015jaarverslag.han.nl/jaarverslag-2015/wp-content/uploads/... · 2016-06-30 · C....

HAN Jaarverslag

2015

2

HAN Jaarverslag 2015 | Inhoud

Inhoud

Voorwoord College van Bestuur 5

Inleiding 7

1. Instellingsbeleid 10 Missie en visie 11

Koers en profiel 12

Professionele leergemeenschappen 12

Bildung 13

Centres of expertise 13

Valorisatie 14

Internationalisering 14

2. Onderwijs 15 Aantal studenten 16

Realisatie prestatieafspraken onderwijs 17

Kwaliteitszorg onderwijs 21

Studentvoorzieningen 23

Internationalisering en studentenmobiliteit 26

3. Onderzoek 28 Verbinding met centres of expertise/ontwikkeling minoren

en masters 31

Kwaliteitszorg onderzoek 31

4. Beroepspraktijk en regio 32 Centres of expertise 33

Valorisatie en ondernemerschap 35

Werken en leren 39

3


Masteropleidingen 41

Alumnibeleid 42

5. Kwaliteit is mensenwerk 43 Kwaliteitscultuur als moter 45

Personeel en organisatieontwikkeling 48

Professionalisering en professionele cultuur 49

Verzuim 52

Medewerkertevredenheid 52

WW en BWW 53

AVO/DAM 53

6. Operational excellence 54 Informatievoorziening/ICT 55

Huisvesting 56

Uitvoering energieconvenant 57

Facilitaire zaken 57

Compliance 58

7. Governance 59 De organisatie van de HAN 60

Planning en control 61

Branchecode goed bestuur hogeschool 62

College van Bestuur 63

Raad van Toezicht 66

Verslag Raad van Toezicht 69

Medezeggenschapsraad 71

Horizontale en verticale verantwoording 72

Risicomanagement 73

Financiële instrumenten 76

Publiek-Privaat 77

Toetsing regelgeving inschrijving en bekostiging 78

Notitie Helderheid 78

4


8. Financiën 80 Verkorte jaarrekening 82

Financiering 85

Treasury 86

Continuïteitsparagraaf 86

Balans 88

Exploitatierekening 89

Bijlage 1 94

A. Opleidingenaanbod 95B. Instroom en inschrijvingen per faculteit 99C. Overzicht van lectoraten en lectoren (per 31-12-2015) 101D. Internationale mobiliteit, cijfers en trends 105 E. Organisatie en kerncijfers HAN 2015 120

Bijlage 2 127Realisatie prestatieafspraken HAN Instellingsplan 2012-2016 Kennis in interactie A. Overzicht realisatie doelstellingen en prestatieafspraken 128B. Toelichting op de realisatie van het HAN Instellingsplan 2012-2016 en de prestatieafspraken 130C. Definities en bronnen bij indicatoren HAN-Instellingsplan 2012-2016 163

5

HAN Jaarverslag 2015 | Voorwoord College van Bestuur

Voorwoord College van Bestuur

In 2015 is er binnen het hoger beroepsonderwijs veel gebeurd: de minis-

ter presenteerde een nieuwe Strategische Agenda; er waren ‘experimen-

ten deeltijdonderwijs’ in voorbereiding; het studievoorschot ging van

start; er kwam een aangepaste Wet normering topinkomens; de Maag-

denhuisbezetting zorgde voor veel discussie over medezeggenschap;

de Nationale Wetenschapsagenda werd vastgesteld en nog veel meer.

Voor menigeen binnen onze hogeschool een ver-van-mijn-bedshow.

Dat vinden we ook niet zo erg: onze trots en focus moeten eerst en

vooral liggen bij het uitstekend opleiden en vormen van al die (overwe-

gend) jonge mensen, van wie het merendeel mbo’ers en havisten uit

onze regio. Dáár ging het ons in essentie om in 2015. En dan mogen we

zeggen dat er in dit opzicht veel goeds is gebeurd.

Wij kijken met genoegen en trots terug op de resultaten in het verslag-

jaar, waar onder:

1. Het in hoge mate realiseren van de prestatieafspraken.

2. De uitstekende resultaten op het gebied van ons

praktijkgerichte onderzoek.

3. Onze gezonde financiële positie.

4. Onze koploperspositie in het deeltijdonderwijs.

5. De gestage verbetering in accreditatiescores en student-

tevredenheid.

6. Het toenemend ambitieniveau van onze mensen en vele mooie

innovaties in het onderwijs en onderzoek.

Al deze mooie resultaten zijn goeddeels toe te schrijven aan de sterke

motivatie van onze collega’s, die veel hart hebben voor de goede zaak

van het onderwijs en onderzoek, vanuit een sterk saamhorigheidsge-

voel en gestimuleerd door de koers die we zijn ingeslagen.

We zijn vooral verheugd over de wijze waarop de sfeer binnen de hoge-

6

HAN Jaarverslag 2015 | Voorwoord College van Bestuur

school zich heeft ontwikkeld. In dit opzicht was de Large Scale Dream

op 12 juni 2015 in het Gelredome een bijzondere dag. Toen waren wij

in grote saamhorigheid met duizenden collega’s en studenten een dag

lang met elkaar bezig. Het ging over de toekomst van onderwijs en on-

derzoek, over de toekomst van de HAN, over vertrouwen en dat men-

sen het verschil maken, over geïnspireerd samenwerken, en waar dat

alles inhoudelijk toe moet leiden. Het is uitgemond in een kort, krachtig

en collectief tot stand gekomen nieuw instellingsplan voor 2016-2020.

De dag staat in het HAN-geheugen gegrift.

We realiseren ons dat wij in 2015 ons werk in Arnhem en Nijmegen in

welvaart en rust hebben kunnen doen. Wij hoefden niet te vluchten, wij

zijn op oudejaarsdag niet met z’n duizenden tegelijk ontslagen, we za-

ten in goed geoutilleerde gebouwen en hoefden onze lessen niet te ge-

ven onder een brugdek, zoals op plekken in India.

Er zijn ook terreinen waar we nog moeten leren en onszelf verder ver-

beteren. We hebben de ambitie nog beter te worden, zowel qua inhoud

als wijze van werken. Inmiddels is er een breed gedragen besef van waar

we naar toe willen en wat dat van ons vraagt. Als bestuur zijn we trots

op de resultaten, blij met de atmosfeer en de wijze waarop vele HAN’ers

zich inspannen. Want uiteindelijk gaat het natuurlijk maar om één ding:

onze studenten een onvergetelijke, hoogwaardige opleiding en vorming

meegeven, verrijkt en verdiept door relevant praktijkgericht onderzoek.

Ook in dat laatste waren we in 2015 zeer succesvol. De RAAK-subsidies,

waarvan een van de bijbehorende onderzoeken is bekroond met de

RAAK-award voor het beste praktijkgerichte onderzoek, laten dit zien.

Onze dank en waardering gaan uit naar al onze HAN-collega’s, studen-

ten en externe partners die in 2015 aan dit alles hun bijdrage hebben

geleverd.

Het College van Bestuur,

Kees Boele, Diana de Jong en Frank Stöteler

7

HAN Jaarverslag 2015 | Inleiding

Inleiding

8


Inleiding

Voor u ligt een bijzonder jaarverslag.

Met dit Jaarverslag 2015 leggen we niet alleen verantwoording af over

de ontwikkelingen en realisatie van onze doelstellingen in het afgelo-

pen jaar, maar over de gehele periode van 2012 tot en met 2015 waar-

over de HAN, net als alle andere onderwijsinstellingen, met de minister

van OCW prestatieafspraken heeft gemaakt. Dit jaarverslag geldt dus

als belangrijke onderlegger voor de ministeriële eindbeoordeling over

de realisatie van de prestatieafspraken. Daarmee is dit jaarverslag voor

de HAN van extra belang, en is het iets uitgebreider dan dat u van ons

gewend bent.

De opbouw en inhoud van dit jaarverslag volgen nog het ‘oude’ HAN

Instellingsplan 2012-2016, in lijn met de jaarverslagen van de afgelopen

drie jaar. In 2015 heeft de HAN een nieuw HAN Instellingsplan 2016-

2020 vastgesteld, dat vanaf verslagjaar 2016 de basis vormt voor de vol-

gende jaarverslagen.

In hoofdstuk 1 staat het instellingsbeleid beschreven, met daarin al een

korte blik op het nieuwe instellingsplan. In de hoofdstukken 2 tot en met

8 kijken we terug op feiten en ontwikkelingen in 2015 en verantwoorden

we ons over de realisatie van onze doelstellingen en prestatieafspraken.

In bijlage 1 zijn de toelichtende tabellen en kengetallen van de hoofd-

stukken 2 tot en met 8 opgenomen.

Bijlage 2 bevat een compacte samenvatting van de realisatie van onze

doelstellingen en prestatieafspraken over de periode 2012 tot en met

2015 (waarbij 2011 geldt als nulmeting). Er wordt per aspect een toelich-

ting gegeven op de realisatie van de betreffende doelstelling en (pres-

tatie)afspraak. De toelichting wordt voorafgegaan door een beknopte

samenvatting van de afspraak, het vertrekpunt in 2011, de genomen

maatregelen, de realisatie én voornemens voor de toekomst. Deze bijla-

9


ge is met name relevant voor de Review Commissie in haar beoordeling

en advies aan de minister over of de HAN al dan niet of onvoldoende

haar prestatieafspraken is nagekomen.

10

HAN Jaarverslag 2015 | 1. Instellingsbeleid

Instellingsbeleid

11


De Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (HAN) behoort tot de grootste en meest toonaangevende hogescholen van Nederland. De succesvolle synergie tussen ons onderwijs en onderzoek, beroepenveld en maatschappij heeft inmiddels geleid tot hoge tevredenheidscores, een sterke groei en een toegenomen binding met onze omgeving. Het is onze belangrijkste doelstelling om vanuit kwaliteit, verant-woordelijkheid en vertrouwen deze inspirerende synergie in stand te houden en verder te optimaliseren. Een doelstelling die we ook de komende jaren in ons (internationale) onderwijs blijven veran-keren.

Missie en visie

In 2015 hebben onze studenten, docenten, medewerkers en externe sta-

keholders zich gezamenlijk ingezet voor het ontwerpen en schrijven van

een nieuw instellingsplan voor de periode 2016-2020. Hiermee hebben

we de basis gelegd voor onze vernieuwde missie:

De missie van de HAN is het kwalificeren, socialiseren en vormen van stu-

denten voor hun toekomstige beroepspraktijk en burgerschap en het leveren

van innovaties in een dynamische, globaliserende en complexe samenleving.

Wij leiden studenten op tot zelfbewuste mensen, die in hun kracht staan,

over grenzen heen kijken en geëquipeerd zijn de beroepspraktijk te innove-

ren. Dit vraagt om een discipline-overstijgend perspectief, dat leren en inno-

veren stimuleert. Door middel van professionele leergemeenschappen waar-

in onderwijs en onderzoek, student en werkveld met elkaar verbonden zijn,

beogen we maximale persoonlijke impact en maatschappelijke innovatie.

12

Twee onderscheidende HAN-kenmerken staan hierin centraal:

• uitblinkenopdekwaliteit,intensiteitenimpactvande

relatie tussen onderwijs, onderzoek en de beroepsprak-

tijk, om professionals af te leveren die uitstekend gekwa-

lificeerd zijn en ook nieuwe wegen durven te exploreren,

zichzelf voortdurend ontwikkelen, maatschappelijk

betrokken zijn en varen op een moreel kompas;

• uitblinken in samenwerkingbinnendeHANuitgaande

van het principe van ‘kwaliteitscultuur’: een systema-

tische focus op a) de inhoud en kwaliteit van het werk,

b) de professionele verantwoordelijkheid die een ieder

daarvoor neemt en c) een sfeer die zich kenmerkt door

collegiale inspiratie, trots en vertrouwen.

Koers en profiel

De HAN heeft twee campussen, met elk een eigen (internationaal) pro-

fiel. De campus van Arnhem is hoofdzakelijk technisch en economisch,

Nijmegen profileert zich vooral op gezondheid, sport, gedrag & maat-

schappij en educatie. Beide campussen bieden breed economisch on-

derwijs en een lerarenopleiding primair onderwijs.

We willen onze stevige positie in de markt van leren voor werkenden

verder versterken met een selectiever, hoogwaardig aanbod van deel-

tijd- en duaal onderwijs. Dit onderwijs moet voldoen aan de drie criteria

van maatschappelijke (toegevoegde) waarde, voldoende schaal en bo-

vengemiddelde kwaliteit. De ontwikkeling van professional masters en

de verbinding tussen praktijkgericht onderzoek, onderwijs en werkveld

heeft prioriteit. Op deze wijze ontwikkelt de HAN zich verder tot een

university of applied sciences.

Professionele leergemeenschappen

Door de ontwikkeling van een kwaliteitscultuur en door het eigenaar-

schap van het onderwijs bij docenten en medewerkers te leggen, heb-


13

ben we onze professionele leergemeenschappen verder versterkt. Stu-

denten en toekomstige werkgevers verdienen immers het beste. Om

die reden hebben we naast de verplichte prestatieafspraken (voorwaar-

delijke financiering) met de overheid ook intern een aantal stevige pres-

tatieafspraken en streefwaardes vastgelegd. Al deze afspraken samen

vormen de basis van ons instellingsplan.

Bildung

Naast voor de professionalisering van de student (Ausbildung), is in ons

onderwijs in toenemende mate aandacht voor persoonlijke vorming van

onze studenten, in relatie tot de beroepsvorming en de ontwikkeling van

(wereld)burgerschap (Bildung). Het gaat dan om een 21ste-eeuwse inter-

pretatie van Bildung, namelijk ondernemen, samenwerken, communice-

ren, kritisch en creatief denken, morele dilemma’s herkennen, afgewogen

risico’s durven nemen en integer handelen. Zo leren we onze studenten

zich onafhankelijk van de gegeven contexten te manifesteren en een kri-

tische professional te zijn: reflectief en maatschappelijk geëngageerd;

kritisch om kunnen gaan met kennis en deze op waarde kunnen wegen;

kritisch op het eigen gedrag en positief kunnen omgaan met botsende

rationaliteiten en dilemma’s. Deze en andere richtinggevende uitgangs-

punten voor Bildung (onder andere ten aanzien van de context van het

beroep, de discipline en de rol en opdracht van de professional (socia-

liseren) en over passende (versterking van) studentbegeleiding en aan-

sluitmanagement) zijn ook verankerd in ons nieuwe HAN Instellingsplan

2016-2020, waarbij opleidingen ruimte krijgen voor eigen invulling.

Centres of expertise

Boven op het palet van bacheloropleidingen en de verbinding tussen

onderzoek, onderwijs en werkveld zijn speerpunten ontwikkeld; syner-

getische concentraties van hoogwaardig onderzoek, uitstekende mas-

teropleidingen en minoren. Met deze centres of expertise (CoE’s) zijn we


14

van betekenis voor de omgeving en de sociaaleconomische ontwikke-

ling van de regio. Om dit te bevorderen, kennen de CoE’s een publiek-

private of een publiek-publieke samenwerking. De centres leveren ook

een bijdrage aan de Human Capital Agenda’s, waarbij de HAN in haar

nieuwe instellingsplan de focus legt op drie regionale economische top-

sectoren: Health, Sustainable Energy & Environment en Smart Region.

Valorisatie

Voor een instelling als de HAN, die zo diep geworteld is in de beroeps-

praktijk, is de maatschappelijke en economische benutting van kennis

een vanzelfsprekende kernopdracht. Daarbij gaat het bij modern be-

roepsonderwijs om valorisatie naar twee kanten; enerzijds die van ont-

wikkelde kennis naar de beroepspraktijk, anderzijds die van kennis uit

de beroepspraktijk naar het onderwijs.

Internationalisering

In ons beleid speelt internationalisering een belangrijke rol en geldt ze

als een voorwaarde voor de kwaliteit van onderwijs en onderzoek. Een

groot aantal opleidingen heeft inmiddels een internationale dimensie

en het streven is om elke opleiding hiervan te voorzien. De vorm en

mate waarin dat gebeurt hangen uiteraard af van het beroep waar de

opleiding zich op richt. Daarbij is er veel aandacht voor het strategisch

verder ontwikkelen van ons internationale netwerk.


15

Onderwijs

HAN Jaarverslag 2015 | 2. Onderwijs

16


De HAN verzorgt meer dan tachtig bachelor- en masteropleidingen (zowel voltijd, deeltijd als duaal) voor ruim 33.000 studenten. Daarnaast bieden we een groot aantal associate degree-program-ma’s, cursussen en trainingen aan. Binnen de HAN neemt het kwaliteitsbewustzijn verder toe: bij de accreditaties scoren steeds meer opleidingen een ‘goed’ op één of meer standaarden en de studenttevredenheid is gestegen van 7,3 naar 7,4. Om het deeltijdonderwijs toekomstbestendig te maken, wordt er flink in geïnvesteerd, ook vanwege de positieve spin-off op ons voltijdonderwijs. Door intensieve werving willen we de in-stroomdaling bij het masteronderwijs ombuigen naar groei.

Aantal studenten

In 2015 kozen 9.830 studenten voor een opleiding aan de HAN. Dat

is 7,8%1 van de bachelorinstromers in het hbo, een toename van 0,3%

ten opzichte van vorig jaar. 8.245 Van hen koos voor een voltijdse en

1.200 voor een deeltijdse of duale bacheloropleiding. Bij de masterop-

leidingen stroomden 385 studenten in. Daarmee kwam het totaal aantal

HAN-studenten op 33.428 (32.291 in het bacheloronderwijs en 1.137 in

het masteronderwijs).

Het merendeel van hen volgt een studie aan de Nijmeegse campus en

rond de 30% studeert aan de campus in Arnhem.

Volgens de landelijke prognose van het ministerie van OCW zal de in-

stroom in het hbo tot 2020 met ongeveer 5% stijgen. Daarna volgt een

lange periode van krimp, waarin de instroom tot 2030 met ruim 10%

kan afnemen. De prognose voor de HAN wijkt nauwelijks af van dit lan-

delijke beeld, hoewel de bevolkingsontwikkeling binnen het voedingsge-

bied sterk uiteenloopt. Een totaaloverzicht van onze opleidingen vindt u

1 Er is een andere definitie gebruikt dan in voorgaande jaarverslagen. We keken altijd naar het marktaandeel binnen ons eigen portfolio, maar door de huidige trend van samenvoe-gen van opleidingen is die definitie niet meer bruikbaar. Dit is, zoals de tekst beschrijft, ons marktaandeel ten opzichte van het hele hbo.

17

in bijlage 1A en voor het instroom- en inschrijvingenoverzicht verwijzen

wij u naar bijlage 1B van dit jaarverslag.

Realisatie prestatieafspraken onderwijs

Een precieze duiding van de realisatie van de prestatieafspraken staat in

bijlage 2 van dit jaarverslag.

Studiesucces Het percentage herinschrijvers na één jaar was in de achterliggende ja-

ren redelijk stabiel en laat nu een vrij sterke stijging zien. De norm voor

de prestatieafspraken is daarmee ruimschoots behaald.

We hebben de afgelopen jaren flink geïnvesteerd in de samenwerking

met de toeleverende scholen, de voorlichting en de matching, verster-

king van de studentbegeleiding, de verhoging van de contacttijd en de

studentvoorzieningen op het terrein van studievaardigheden, studie-

switch, functiebeperking en psychologische ondersteuning. Hiermee

slagen we er steeds beter in om meer studenten in het eerste jaar bin-

nen te houden en de studievertraging in het matching- en selectiepro-

ces te beperken.

Het percentage studenten dat binnen het eerste jaar van studie wisselt

is in de periode 2011-2015 vrij constant en ligt onder de norm voor de

prestatieafspraak (13%). Overigens wisselt een grote groep studenten

met name binnen een domein van opleidingen en/of in een gemeen-

schappelijke propedeuse.

Hoewel het bachelorrendement voor het instroomcohort 2010 een

kleine opleving laat zien, hebben we de prestatieafspraak hier niet ge-

realiseerd. Dit ondanks alle maatregelen in de voorlichting en oriënta-

tie, matching, studentbegeleiding, professionalisering van docenten

en curriculum en organisatie. Of we met de lichte stijging voor het in-

stroomcohort 2010 de daling van de langetermijntrend hebben door-

broken is niet zeker. Het destabiliserende effect van het verhogen van


18

het afstudeerniveau van de bachelors lijkt nu langzaam weg te ebben;

voor veel studenten was de lat tijdens de rit hoger komen te liggen,

waardoor meer studenten moeite hadden met het succesvol en/of tijdig

doorlopen van hun studie. De laatste jaren zien we echter ook een stij-

ging van het aantal studenten dat al in de eerste fase van hun opleiding

studievertraging oploopt. Daarom intensiveren we de begeleiding van

studenten door meer interactie tussen student en docent op basis van

gerichter gebruik van de studievoortgangsinformatie.

Studenttevredenheid De gemiddelde studenttevredenheid is in 2015 substantieel gestegen

ten opzichte van de twee jaar ervoor. Onder de voltijdstudenten steeg

de tevredenheid van 7,3 naar 7,4. Hiermee is de prestatieafspraak voor

2016 (7,3) ruimschoots gehaald. De algemene studenttevredenheid van

de HAN ligt significant boven het landelijke gemiddelde. Studenten zijn

tevreden over de inhoud, docenten, vaardigheden, onderzoek, voorbe-

reiding op de beroepsloopbaan en de groepsgrootte. Minder tevreden

zijn studenten over de informatie over de opleiding en de roosters. Dit

beeld is vrij stabiel.

In de prestatieafspraken staat dat alle opleidingen qua tevredenheid mi-

nimaal een 7,0 moeten scoren. Omdat de streefnorm achterblijft bij de

masteropleidingen en de deeltijdbacheloropleidingen hebben we op ba-

sis van gesprekken met studenten maatregelen getroffen. De uitvoering

van de maatregelen wordt met verscherpte aandacht gevolgd in het ka-

der van specifieke managementafspraken, die het College van Bestuur

en de betrokken directies hierover hebben gemaakt.

Contacttijd Voor alle voltijdse opleidingen geldt de streefwaarde dat er in het eerste

en tweede jaar minimaal 15 uren contacttijd (van elk 60 minuten) gemid-

deld per onderwijsweek zijn geprogrammeerd (buiten de stageperiode).

In het eerste jaar heeft iedere student minimaal 15 uren contacttijd. In

het tweede jaar is deze norm op twee opleidingen na ook gerealiseerd.

Studenten zijn in het algemeen tevreden over de hoeveelheid contact-

tijd. Uit de Nationale Studentenenquête (NSE) blijkt dat studenten bij


19

de HAN significant meer contacttijd ervaren dan gemiddeld binnen het

hbo.

Excellentieprogramma’s We hebben trajecten ontwikkeld voor studenten die meer willen en kun-

nen. Dit hebben we gedaan op basis van een beleidsplan dat tot stand is

gekomen met in- en externe betrokkenen bij het ontwikkelen van excel-

lentietrajecten. We onderscheiden een aantal varianten van excellentie-

trajecten, namelijk intra- en extracurriculaire excellentieprogramma’s en

speciale opleidingstrajecten voor excellente studenten: Verpleegkunde;

Fysiotherapie; Ergotherapie; Logopedie; Voeding & Diëtetiek; Sociaal

Pedagogische Hulpverlening; Autotechniek; Academische Pabo en alle

opleidingen bij de Faculteit Economie en Management. Hiermee heb-

ben we de in 2012 geformuleerde doelstelling gerealiseerd.

Vwo De inrichting van de driejarige vwo-trajecten, zoals afgesproken in de

prestatieafspraken, heeft enige vertraging opgelopen vanwege de 180

EC-eis die nu in de wetgeving staat. Vooruitlopend op de nieuwe wetge-

ving hebben we besloten om nu al trajecten van 240 European Credits

(EC) toe te staan, om de opgelopen vertraging op de prestatieafspraken

in te halen. De wetswijziging rondom het aanbieden van driejarige tra-

jecten met een omvang van 240 EC zal naar verwachting per september

2016 van kracht worden.

Op dit moment kent de HAN al versnelde trajecten voor vwo’ers voor

de opleiding Applied Sciences, waar studenten 240 studiepunten in

drie jaar halen. De opleiding Verpleegkunde heeft vanaf studiejaar 2017

plannen voor het aanbieden van een verkort traject, aangepast naar de

nieuwe wetgeving voor het verpleegkunde-onderwijs. Ook de paramedi-

sche opleidingen hebben op langere termijn plannen voor een driejarig

traject, gekoppeld aan een master.


20

Studiekeuzebegeleiding en studiesucces De HAN streeft ernaar om haar huidige positie op het studiesucces van

de voltijdbachelor te vergroten en uitval te verminderen. Een goede stu-

diekeuzevoorlichting, zoals Studie in cijfers, draagt hieraan bij. In 2015

is de Studiekeuzecheck voor alle aanmelders, die binnen de Wet kwali-

teit in verscheidenheid zijn aangeduid, verplicht uitgevoerd. Evaluatie

van de Studiekeuzecheck laat zien dat studenten het instrument met

het rapportcijfer 7,4 waarderen. Studiekeuzechecks waarin opleiders en

studenten met aankomend studenten gesprekken voeren worden het

hoogst gewaardeerd.

Zoals elk jaar koppelen wij het studiesucces van eerstejaars terug aan

toeleverende scholen en worden activiteiten op het gebied van studie-

keuzebegeleiding en voorlichting met deze scholen afgestemd. Aanvul-

lend hierop is in 2015 een groot onderzoek gedaan naar het studiesuc-

ces van ex-leerlingen van de partnervoorscholen van de HAN gedurende

hun hele bachelorstudie (zes instroomcohorten tot en met 2010). De

resultaten hiervan worden naar deze scholen (zestig vo-scholen en ze-

ven mbo’s) teruggekoppeld, nader geanalyseerd en besproken.

Decentrale selectieIn 2012 hebben we aangegeven dat wij een brede toegankelijke multi-

sectorale hogeschool willen zijn en terughoudend omgaan met het ge-

bruik van decentrale selectie. Aan de andere kant moet gewaakt worden

voor de kwaliteit van de opleidingen, die door een (te) grote toestroom

in het geding kan komen. Tevens wordt rekening gehouden met de situ-

atie op de arbeidsmarkt.

De onverwacht grote toeloop van studenten in 2015 is de reden dat meer

voltijdbacheloropleidingen dan gepland een decentrale selectie hadden:

Opleiding tot Verpleegkundige; Voeding & Diëtetiek; Medische Hulp-

verlening; Toegepaste Psychologie; Opleiding tot Fysiotherapeut;

Mondzorgkunde; Sport, Gezondheid en Management; Sport en Bewe-

gingseducatie; Opleiding voor Ergotherapie; Chemie; Biologie en Me-

disch Laboratorium Onderzoek; Lerarenopleiding Engels tweede graad;

Lerarenopleiding Geschiedenis tweede graad.


21

Kwaliteitszorg onderwijs

De accreditaties van het afgelopen jaar laten zien dat de opleidingen

van de HAN minimaal voldoen aan de basiskwaliteit. In toenemende

mate krijgen onze opleidingen op één of meer standaarden de beoorde-

ling ‘goed’. Twee bacheloropleidingen en twee masteropleidingen kre-

gen van de Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie (NVAO) ‘goed’

als totaalscore. Voor de meeste opleidingen lag een ‘goed’ op standaard

3 echter nog niet binnen bereik.

Accreditaties 2015In 2015 hebben we voor 15 opleidingen een positief besluit voor accredi-

tatie ontvangen in het kader van de beperkte opleidingsbeoordeling. De

beperkte opleidingsbeoordeling is het gevolg van een positief besluit

Instellingstoets Kwaliteitszorg (ITK) met een geldigheid tot 2019. Bij Tech-

nische Bedrijfskunde en de Master Nederlands ging het om de afslui-

ting van een herstelperiode. Voor de Master Nederlands geldt nog een

bestuurlijke maatregel.

Opleiding Datum accredi-tatiebesluit

Oordeel per standaard Oordeel totaal

1 2 3M Physician Assistant 30-01-2015 V V V VM Control Systems Engineering 30-01-2015 G G G GM Human Resources Management

30-01-2015 V V V V

M Advanced Nursing Practice 31-03-2015 G G G GM Leraar Nederlands 31-08-2015 V V V VM Sport en Beweeginnovatie 30-09-2015 V V V V

B HBO-Rechten 31-03-2015 V G G G

B Opleiding voor Logopedie 29-05-2015 G G V V

B Opleiding tot leraar Basis- onderwijs

30-04-2015 G G V V

B Bio-Informatica 31-03-2015 G G G GB Informatica 29-05-2015 G G V VB Technische Informatica 29-05-2015 G G V VB Business IT & Management 29-05-2015 G G V V


22

Opleiding Datum accredi-tatiebesluit

Oordeel per standaard Oordeel totaal

1 2 3B Elektrotechniek 30-06-2015 V G V VB Technische Bedrijfskunde 30-09-2015 V V V V

M=masteropleiding, B=bacheloropleiding

G=goed, V=voldoende

De bacheloropleiding Opleidingskunde kreeg een positieve herbeoor-

deling na een herstelperiode. De nieuwe accreditatie is aangevraagd.

Visitatie-oordelen Voor onderstaande bacheloropleidingen hebben we definitieve visita-

tierapporten ontvangen. Begin 2016 wordt hiervoor accreditatie aange-

vraagd.

Opleidingen Oordeel per standaard Totaal 1 2 3 4

Lerarenopleiding Aardrijkskunde G G G V VLerarenopleiding Biologie G V V V VLerarenopleiding Duits G G V V VLerarenopleiding Economie G V G G GLerarenopleiding Engels G G V V VLerarenopleiding Frans G G V G GLerarenopleiding Geschiedenis G G V G GLerarenopleiding Natuurkunde G G V G GLerarenopleiding Nederlands G G G G GLerarenopleiding Pedagogiek G G G G GLerarenopleiding Scheikunde G G V G GLerarenopleiding Wiskunde G V V V VInternational Business and Languages V V V V V

V=voldoende; G=goed

NB: Deze opleidingen zijn door de panels beoordeeld volgens de vier stan-

daarden van het NVAO-protocol dat sinds december 2014 geldt: 1 = Eind-

kwalificaties, 2 = Programma, 3 = Systeem van toetsing en 4 = Gerealiseerd

niveau. Voorheen vormden 3 en 4 één standaard (3).


23

Externe validering examenkwaliteit (implementatie aan-bevelingen commissie Bruijn)Op basis van de aanbevelingen uit Vreemde ogen dwingen van de com-

missie Bruijn hebben we verder ingezet op de versterking van de externe

validering van toetsing en examinering. De examencommissies functio-

neren inmiddels beter en hebben ten minste één extern lid. Ook nemen

alle examinatoren en leden van examencommissies deel aan scholing,

landelijke studiedagen en congressen. Regelmatig zetten de commis-

sies ook externen in bij het afsluitend examen; vaak zijn dat leden van

beroepenveldcommissies en adviesraden.

Onze toetscommissies werken aan het verder verbeteren van protocol-

len voor het beoordelen van (eind)werkstukken en richtlijnen voor de

opzet van examens. Bij veel opleidingen voeren toetscommissies door

middel van een steekproef een check uit op de kwaliteit van toetsing en

examinering.

Samenwerking met andere hogescholen vindt op diverse manieren

plaats, zoals door uitwisseling van examinatoren, ontwikkeling van

voortgangstoetsen en/of onderlinge beoordeling van producten.

Studentvoorzieningen

Campusdecanaat Omdat steeds meer studenten een beroep doen op het campusdeca-

naat (zo’n 10% van het totaal aantal studenten) hebben we de formatie

van het campusdecanaat uitgebreid, waarmee de wachttijd voor een af-

spraak is teruggebracht naar circa twee weken, mede afhankelijk van de

mogelijkheden van de student. Veel vragen van studenten hebben be-

trekking op financiële kwesties en we verwachten dat dit met de nieuwe

Wet studievoorschot hoger onderwijs toe zal nemen.

Studeren met een functiebeperkingUit landelijk onderzoek is naar voren gekomen dat circa 14% van de

studenten in het hoger onderwijs een functiebeperking heeft. De helft


24

(dus zo’n 7%) ervaart serieuze belemmeringen bij de studie. Als we dat

vertalen naar de HAN, dan hebben een kleine 2.400 HAN-studenten

een beperking waardoor ze serieuze studiebelemmeringen ervaren. Op

aanvraag ondersteunen we hen waar mogelijk door middel van aan-

passingen en voorzieningen. Hierbij gelden de uitgangspunten van de

beleidsnotitie Studeren met een functiebeperking. Aan de hand van een

onderzoek in het studiejaar 2015-2016, dat samen met andere partners

wordt uitgevoerd, wordt de kennis over de transitie van leren naar wer-

ken van de betreffende studenten in kaart gebracht en vergroot.

Ombudsman In 2015 heeft de ombudsman 81 klachten van studenten behandeld.

Veel studenten hebben bij hun klacht aangegeven dat ze het gevoel had-

den oneerlijk behandeld te zijn. Nog steeds hebben besluiten voor stu-

denten grotere gevolgen dan voor de organisatie maar gelukkig kon het

merendeel van de klachten dankzij bemiddeling goed worden opgelost.

Daarnaast hielp de ombudsman ook medewerkers bij het vinden van

relevante regelgeving en beschikbare loketten voor de behandeling van

hun vragen/klachten.

Studieondersteuning Het Studieondersteuningscentrum (SOC) biedt crisismanagement, in-

take, indicatiestelling, begeleiding, verwijzing en crisisopvang van stu-

denten, waarbij het centrum aansluit bij de kaders van het Nederlands

Instituut Psychologen. Door een toenemende vraag van studenten zijn

er inmiddels twee studentenpsychologen aangesteld.

Aanvullend op het SOC is in 2015 een Studie-expertisecentrum (SEC) in-

gericht. Het doel van het SEC is om de student snel bij het juiste loket

te krijgen en daarnaast de deskundigheid van docenten en studieloop-

baanbegeleiders op het gebied van vroegtijdige signalering van studie-

problemen te bevorderen.

Een deelproject van het SEC is het Studievaardighedencentrum (SVC).

Het SVC is bedoeld voor studenten om trainingen te kunnen volgen op

het gebied van studievaardigheden, persoonlijke ontwikkeling en taal-


25

vaardigheden. Voor de student is deze dienstverlening korter, efficiënter

en toegankelijker, onder meer door het opzetten van een eigen portal.

Bureau Klachten en GeschillenIn 2015 heeft het bureau 246 klachten, bezwaar- en beroepschriften

van studenten ontvangen en conform vastgestelde procedures doorge-

leid (tegenover 165 in 2014). Behalve klachten, bezwaren en beroepen

ontving het bureau ook e-mailberichten met vragen over eventueel te

volgen procedures en/of vragen en klachten die formeel (nog) niet als

klacht, bezwaar of beroep zijn aangemerkt. De vragen en klachten uit

deze laatste categorie zijn voorgelegd aan het betreffende organisatie-

onderdeel en adequaat beantwoord of opgelost.

In onderstaand overzicht staat de verdeling van de ingediende klach-

ten/bezwaren/beroepen die in 2015 formeel in procedure zijn gebracht:

College van Beroep voor de Examens

Geschillen-adviescom-

missie

Klachten-procedure

Examen- commissie

Klachten Grensover- schrijdend

Gedrag

Beroeps-commissie Personele

aangelegen-heden

Voor-procedure/

anders

2015(n=246)

2014 (n=165)

1002

51

20

13

73

37

26

36

1

2

3

2

23

24

ProfileringsfondsHet Profileringsfonds biedt financiële ondersteuning aan studenten die

als gevolg van bijzondere omstandigheden studievertraging oplopen.

In 2015 zijn er in totaal 130 aanvragen ingediend (tegenover 95 in 2014).

Bij 109 aanvragen ging het om bijzondere omstandigheden zoals ziekte,

handicap, bijzondere familieomstandigheden, zwangerschap, topsport,

2 Als gevolg van het per 1 september 2015 afschaffen van een (onrechtmatig gebleken) voorprocedure in

de vorm van een bezwaarfase bij de examencommissie zijn er (zoals verwacht) meer beroepschriften

ingekomen bij het College van Beroep voor de Examens.


26

inrichting opleiding en overige omstandigheden. In verband met een be-

stuurlijke functie kwamen 21 aanvragen binnen. Deze zijn alle toegekend.

Van de 109 aanvragen ‘bijzondere omstandigheden’ zijn 103 aanvragen

toegekend, twee aanvragen afgewezen en de overige vier nog in behande-

ling.

De totale aanspraak op het Profileringsfonds bedroeg in 2015 € 354.661,-

(in 2014: € 338.752,-). Dit is inclusief de aanspraken op dit fonds vanuit

toekenningen in voorgaande jaren en inclusief vergoedingen voor de

OV-kaart. Evenals vorig jaar ging het uitsluitend om EER-studenten,

conform de hiervoor geldende weten regelgeving.

Internationalisering en studentenmobiliteit Internationale en interculturele competenties zijn gezien de huidige

maatschappelijke en economische ontwikkelingen geen luxe maar

noodzaak. Dat geldt ook voor HAN-studenten die gedurende hun

gehele studie in Nederland blijven.

De HAN heeft dan ook de prestatieafspraak gemaakt om vóór 2016 in

alle opleidingen een internationale dimensie te realiseren.

In 2015 heeft de HAN een tussentijdse evaluatie van deze prestatieaf-

spraak uitgevoerd. Deze evaluatie diende om een globaal inzicht te krij-

gen in de huidige stand van zaken op het gebied van internationalise-

ring van het curriculum binnen de HAN en daarmee ook als input voor

het nieuwe instellingsplan. Het resulterende evaluatierapport gaf vol-

doende informatie op basis waarvan we het gesprek kunnen aangaan

over mogelijke follow-up acties waarmee onze opleidingen kunnen wor-

den ondersteund om internationalisering (sterker) in hun curriculum te

verankeren.

De kwaliteit van internationalisering is (nog) niet overal formeel geborgd

in het curriculum, maar er worden veel goede stappen gezet. De Faculteit

Techniek heeft een nieuwe Engelstalige opleiding Electrical Engineering

ontwikkeld en de opleiding Life Sciences is samen met Dundee University

(Schotland) een gezamenlijk onderwijsprogramma aan het opzetten.


27

Inmiddels hebben we de Engelstalige website verbeterd en wordt er ge-

werkt aan nieuwe studentenhuisvesting op loopafstand van de campus.

In de introductie voor internationale studenten wordt meer samenge-

werkt met de hogescholen Van Hall Larenstein en ArtEZ. Een stevige

instroom van internationale studenten is een belangrijk onderdeel van

onze internationale dimensie. Om de werving van internationale stu-

denten meer massa en focus te geven, heeft de HAN sinds 1 januari

2015 één centrale internationale wervingsunit voor de hele instelling,

voor zowel de bachelor- als de masterprogramma’s. Speerpuntlan-

den voor internationale werving zijn Duitsland, China, India, Brazilië,

Oman, Indonesië, Rusland, Zuid-Korea, Thailand, Vietnam, Litouwen,

Polen, Bulgarije, Letland, Estland, Roemenië en de Caribische eilanden

Saba, Sint Maarten, Curaçao, Aruba en Bonaire.

UitwisselingDe inkomende en uitgaande mobiliteit van uitwisselingsstudenten la-

ten beide een groei zien. De uitgaande mobiliteit groeide in 2015 met

bijna 30% tot 998 uitgaande studenten, inclusief de studenten die voor

stage of afstudeeropdrachten naar het buitenland vertrokken. De inko-

mende mobiliteit groeide zelfs met meer dan 30% tot 372 inkomende

studenten. In 2015 bleef het aantal binnenkomende internationale di-

plomastudenten min of meer gelijk: een intake van 561 in 2015 tegen-

over een intake van 558 studenten in 2014.

De studenten komen uit 48 verschillende landen; de grootste groepen

internationale studenten zijn afkomstig uit Duitsland, China en Viet-

nam. Het totaal aantal internationale studenten bij de HAN daalde met

8% van 2.127 in 2014 tot 1.955 studenten in 2015. In bijlage 1D vindt u

een overzicht van de partnerinstellingen met gedetailleerde cijfers van

binnenkomende en uitgaande studenten.


28

Onderzoek

HAN Jaarverslag 2015 | 3. Onderzoek

29


Onze lectoraten en centres of expertise doen uitgebreid praktijk-gericht onderzoek en aan kennisinnovatie. Het onderzoek aan de HAN draagt bij aan de kwaliteitsverbetering van het onderwijs en de beroepspraktijk. Onderzoek vindt plaats in netwerken met in- en externe stakeholders en is vaak multi- en interdisciplinair van aard. Het genereert kennis, inzichten en producten die bijdragen aan de ontwikkeling van de beroepspraktijk en aan onze opleidingen. De inhoudelijke prestaties bij het praktijkgerichte onderzoek stemmen tot grote tevredenheid.

Er zijn tal van voorbeelden waaruit blijkt dat het onderzoek aan de HAN

gewaardeerd wordt:

• De prestigieuze RAAK-award 2015, uitgereikt door het Nationaal

Regieorgaan Praktijkgericht Onderzoek SIA/NWO, werd gewonnen

door het ‘Fast and Curious’-project van Automotive en daar zijn we

heel trots op. De HAN heeft het in 2015 overall heel goed gedaan in

de tweede geldstroomcompetitie van RAAK. Zo werden onder andere

RAAK/MKB-projecten op het gebied van voeding, automotive en

duurzaamheid gehonoreerd, evenals vier RAAK PRO-projecten voor

ICT en onderwijs, automotive en biodiscovery. Deze laatste scoorde

zelfs twee projecten in één enkele ronde. Een unicum!

• Ook binnen andere subsidieprogramma’s deed de HAN het goed. Zo

ontving het Kenniscentrum Business Development and Co-creation

een financiering vanuit het programma Smart Urban Regions of the

Future, en scoorde het Kenniscentrum Kwaliteit van Leren maar liefst

viermaal bij het binnenhalen van een subsidie van het Nationaal

Regieorgaan Onderwijsonderzoek (NRO).

• In november 2015 werd bekend dat de beroepsvereniging Koninklijk

Instituut Van Ingenieurs (KIVI) voor het eerst haar naam heeft ver-

bonden aan een lectoraat van een hogeschool. Deze eervolle KIVI-

benoeming gaat naar het Lectoraat Architecture in Health van dr. ir.

Masi Mohammadi.

• Koning Willem-Alexander bezocht op 10 december 2015 de Thermion-

leerwerkplaats van de HAN in Nijmegen-Lent. Bij die gelegenheid sprak

hij met onderzoekers en studenten van Fysiotherapie en Ergotherapie.

30


Voor een precieze duiding van de realisatie van de hieronder genoemde

prestatieafspraken verwijzen wij naar bijlage 2.

Het onderzoek aan de HAN maakt deel uit van de kwaliteitsagenda voor

het onderwijs. Ons streven was om in 2016 in alle opleidingen een leer-

lijn onderzoek te incorporeren en dat hebben we in 2015 gerealiseerd. In

2015 groeide het aantal fte voor onderzoek naar 162,28 fte waardoor we

onze doelstelling voor 2016 ruimschoots hebben gerealiseerd.

Naast de middelen die we jaarlijks voor onderzoek vanuit het ministe-

rie van OCW ontvangen (de zogenaamde eerste geldstroom) wordt een

deel van de beoogde groei ook gefinancierd door middelen die we uit de

markt halen (tweede, derde en vierde geldstroom). Hier geldt de presta-

tieafspraak dat in 2016 elke faculteit per fte lector minimaal € 150.000,-

uit externe (tweede, derde en vierde) geldstromen verwerft, met een

streven naar een HAN-breed gemiddelde van € 200.000,- per fte lector.

In 2015 slaagden drie van de vier faculteiten erin om de ondergrens van

€ 150.000,- per fte lector te behalen. Het HAN-gemiddelde lag daarmee

op € 200.142,- per fte lector.

In 2015 zijn we gestart met een HAN-brede leerwerkgroep, waarin do-

centen van verschillende achtergronden hun visie op en kennis over het

onderzoekend vermogen in het hbo verder optimaliseren.

Over heel 2015 werkten er 39 lectoren en 13 associate lectoren bij de

HAN. Een overzicht van de stand van zaken op 31 december 2015 staat

in bijlage 1C. Drie (bijzonder) lectoren hielden hun intreerede en wer-

den bij die gelegenheid door het College van Bestuur geïnstalleerd: dr.

Marian de van der Schueren en prof. dr. Luc van Loon, respectievelijk

lector en bijzonder lector Voeding in relatie tot Sport en Gezondheid en

dr. Miranda Laurant, lector Organisatie van Zorg en Dienstverlening.

31

Verbinding met centres of expertise/ ontwikkeling minoren en masters In de prestatieafspraken geven we aan te streven naar een uitbouw van

het assortiment van professionele masteropleidingen en unieke mino-

ren, in lijn met onze keuzes voor centres of expertise. In 2015 ging het

om de betrokkenheid bij negen masterprogramma’s en ruim 20 mino-

ren. De centres of expertise (CoE’s) zijn erin geslaagd het bedrijfsleven

en instellingen een voorname rol te geven in het onderwijs en onder-

zoek, door hen in te zetten bij de inhoudelijke ontwikkeling, projecten,

gastcolleges en het aandragen van casuïstiek. Naast deze minoren en

masters ontwikkelt een aantal centres ook specifieke bacheloropleidin-

gen (zoals leerwerktrajecten voor de energiesector) en honourspro-

gramma’s. Dit alles in het kader van de Human Capital Agenda’s van

de desbetreffende sectoren. Desalniettemin verdient de interne profile-

ring extra aandacht, omdat anders de verankering van de CoE’s binnen

de HAN op langere termijn onder druk komt te staan.

Kwaliteitszorg onderzoek Begin 2015 is bij de Faculteit Techniek een externe onderzoeksevalu-

atie uitgevoerd. Daarbij is door de externe commissie veel waardering

uitgesproken voor het onderzoek van het Kenniscentrum Technologie

en Samenleving.

Eind 2015 werd het nieuwe landelijke Brancheprotocol Kwaliteitszorg On-

derzoek (BKO) vastgesteld voor de periode 2016-2022. Het nieuwe bran-

cheprotocol legt de basis voor een landelijk kwaliteitszorgstelsel voor

praktijkgericht onderzoek aan hogescholen. In 2015 zijn we gestart met

de afstemming van de eigen kwaliteitszorg onderzoek op het BKO.


32

Beroepspraktijk en regio

HAN Jaarverslag 2015 | 4. Beroepspraktijk en regio

33


Binnen de HAN zijn onderwijs, onderzoek en beroepspraktijk inmid-dels onlosmakelijk met elkaar verbonden. De HAN richt zich hierbij in eerste instantie op de brede regio, inclusief de Euregio. Ook in 2015 werd deze verbinding verder geïntensiveerd. We zijn ervan overtuigd dat kennis(circulatie) de motor is van maatschappelijke en economische ontwikkeling. Dit heeft geleid tot de keuze voor acht speerpunten, die we ook wel centres of expertise (CoE’s) noemen.

Centres of expertise

• ACE Automotive Centre of Expertise (Faculteit Techniek)

• SEECE Sustainable Electrical Energy Centre of Expertise

(Faculteit Techniek)

• HAN Biocentre, Centre of Expertise in Biotechnology

& Analysis (Faculteit Techniek)

• CoE Sneller Herstel (Faculteit Gezondheid, Gedrag

en Maatschappij)

• CoE Krachtige Kernen (Faculteit Gezondheid, Gedrag

en Maatschappij)

• CoE Sport- en Beweegtalent (Faculteit Gezondheid,

Gedrag en Maatschappij)

• CoE Leren met ICT (Faculteit Educatie)

• CoE Kennis DC Logistiek Gelderland (Faculteit Economie

en Management, in samenwerking met vijf collega-hogescholen)

In 2015 is bij alle CoE’s een tussentijdse review uitgevoerd. Hieruit komt

het beeld naar voren dat de verbinding onderwijs, onderzoek en werk-

veld inderdaad steeds steviger wordt. Daarbij wordt ook duidelijk dat

de accenten per CoE kunnen verschillen: in het ene CoE ligt de focus

meer op onderwijs (en de Human Capital Agenda), in het andere op het

doen van onderzoek. Feit is dat alle CoE’s actief betrokken zijn bij het re-

guliere onderwijs door ontwikkeling en/of uitvoering van minoren, ho-

noursprogramma’s, masters, stage- en afstudeeropdrachten, leerwerk-

34


plaatsen en dergelijke. Sommige programma’s bieden inmiddels ook

Engelstalig onderwijs aan en voeren een internationaal partnerbeleid.

Voor alle CoE’s geldt dat de relaties met het werkveld, andere kennis-

instellingen en overheden zijn verstevigd en dat vooral hun expertise

wordt (h)erkend. Onze CoE’s zijn georganiseerd in een vorm van pu-

bliek-private dan wel publiek-publieke samenwerking waarbij vele exter-

ne partners (regionaal en landelijk) betrokken zijn. Enkele voorbeelden

van partners per centre:

– SEECE: kiEMT, Tennet, Alfen, DNV-GL, Alliander

– Krachtige Kernen: Gelderse Sportfederatie, Landelijke Vereniging

voor Kleine Kernen, Kennisnetwerk Leefbaarheid en Gemeenschaps-

voorzieningen Provincie Gelderland

– Kennis DC Logistiek: Brancheorganisaties EVO, TLN, logistieke ex-

pertisecentra Gelderland, diverse zorginstellingen waaronder Maas-

stad Ziekenhuis, CWZ, Gelre Ziekenhuizen

– Sneller Herstel: Radboud UMC, ZZG Zorggroep, Health Valley, Ther-

mion, Syntein, Klimmendaal, SIZA Dorpgroep, St. Maartenskliniek,

Zorggroep Maas en Waal

– Leren met ICT: 11 schoolbesturen met ruim 200 scholen, Open Uni-

versiteit

– HAN Bio Centre: Novio Tech Campus, Radboud Universiteit, Hoge-

school Utrecht, Shell, Syngenta, Holland Health, vele MKB-bedrijven.

In die zin leveren onze CoE’s een belangrijke bijdrage aan de ontwikke-

ling van een onderscheidend profiel van de HAN. Zoals vermeld ver-

dient de interne profilering extra aandacht. Dit met het oog op de wens

om de synergie tussen onderwijs en onderzoek verder te versterken.

SEECE (Sustainable Electrical Energy Centre of Expertise)De positieve ontwikkeling van het door OCW erkende en (mede) gefi-

nancierde SEECE heeft zich voortgezet. We verwachten dat de meeste

doelstellingen, zowel kwalitatief als kwantitatief, zeer ruim worden ge-

haald. Zoals aanbevolen bij de midterm review in 2014, is een nieuw bu-

sinessplan voor de volgende fase van dit CoE in voorbereiding.

Het CoE ontwikkelt een meervoudig verdienmodel: subsidies en parti-

35

culiere bijdragen voor onderzoek en projecten; bijdragen aan bachelor-

en masteronderwijs; commerciële bij- en nascholing. Hiermee ontwik-

kelt SEECE zich tot een sterk profiel voor zowel de Faculteit Techniek

als voor de HAN, want het leidt aantoonbaar tot een grotere wervings-

kracht. Belangrijke succesfactoren zijn: de unieke profilering; de sterke

verbinding met de Human Capital Agenda en de topsectoren; de maat-

schappelijke relevantie van het thema; de vraag naar arbeidskrachten en

uiteraard de personen en bedrijven die aan het CoE verbonden zijn.

SEECE heeft een hechte samenwerking met founding partners, zoals

Tennet, Alliander en kiEMT. Daarnaast is het aantal partners en deelne-

mers aan projecten sterk toegenomen.

Valorisatie en ondernemerschap

Het Centrum voor Valorisatie en Ondernemerschap (CvVO) creëert en

stimuleert nieuwe samenwerkingsverbanden en verbindingen, onder

andere in valorisatieprojecten en innovatiehubs. Ook versterkt het on-

dernemerschap bij docenten door ze te trainen in ondernemend on-

derwijs en bij studenten door het verzorgen van ondernemerschaps-

onderwijs, het stimuleren van studentbedrijven en het begeleiden van

bootcamps. Verder geeft het centrum subsidieadviezen waardoor de

kansen voor praktijkgericht onderzoek toenemen.

Hiermee bundelt het alle kennis en ervaring op het gebied van onderne-

men en ondernemerschap als onderdeel van het curriculum; kennisbe-

nutting door bedrijven en instellingen; het bouwen van allianties en het

verzilveren van subsidiekansen.

KennisvalorisatieVoor de precieze duiding van de realisatie van de prestatieafspraken

verwijzen wij naar bijlage 2.

Bij valoriseren draait het om het verbinden van kennis en kennissen, het

bouwen van een netwerk. Om onze kennis nog toegankelijker te ma-

ken voor economische en maatschappelijke benutting hebben we ons


36

beleid geïntensiveerd. Behalve lectoren, onderzoekers en docenten, le-

veren onze studenten daar ook een belangrijke bijdrage aan. Een goed

functionerend en succesvol instrument vormen de zogenoemde inno-

vatiehubs1. Het afgelopen jaar is er in ICER in Ulft een innovatiehub

gestart met verschillende bedrijven (Ottevanger, Ulamo, Stanstechniek

en ICER zelf). Daarnaast zijn Hodi in Veenendaal en de gemeente Vee-

nendaal zelf met een hub gestart. In 2015 waren er in totaal tien innova-

tiehubs.

Het project Gelderland valoriseert! heeft als doel om het innovatieve

vermogen van de regio te versterken. Dat gebeurt door het bieden van

diverse faciliteiten aan ondernemers, studenten, onderzoekers en ande-

ren met een innovatief idee, om zo het proces van idee naar BV te ver-

snellen, met succesvolle innovaties als resultaat. Het project loopt van

2012 tot en met 2017. De HAN is penvoeder en in totaal zijn er 24 part-

ners bij betrokken, waaronder: ArtEZ hogeschool voor de kunsten, de

Radboud Universiteit, de Provincie Gelderland, Stichting kiEMT, Oost

NV, Hogeschool Van Hall Larenstein, Rabobank Arnhem en Omstreken

en Rabobank Rijk van Nijmegen.

In het voorjaar van 2015 heeft de visitatiecommissie van de Rijksdienst

voor Ondernemend Nederland de voortgang en de activiteiten van Gel-

derland valoriseert! beoordeeld. Zij bracht positief advies uit aan de mi-

nister van Economische Zaken, die dit advies heeft overgenomen.

De kritische prestatie-indicatoren (kpi’s) van dit project zijn in navol-

gende tabel weergegeven. Daaruit blijkt dat alle doelstellingen in 2015

ruimschoots zijn gehaald.

1 Het kenmerkende van zo’n innovatiehub binnen een bedrijf is, dat de vertrekkende studenten vervan-

gen worden door andere studenten (continuïteit). Een ander kenmerk is dat de innovatiehub wordt

aangestuurd door een hubmanager (een afgestudeerde hbo’er).


37

Kpi’s Gelderland valoriseert! Totaal Realisatie Norm RealisatieStand per 31-12-2015 Doel 2012 2012 % %

t/m 2017 t/m 2015 t/m 2015 t/m 2015Aantal leads 1.181 1.291 75% 109%Aantal innovatielab-projecten 66 106 75% 161%Aantal bootcamps 51 90 75% 176%Aantal innovatieve starters 90 124 75% 138%Aantal toegekende financieringen 28 77 100% 275%Bedrag toegekende financieringen 3.100.000,00 3.100.000,00 100% 100%

Voor de sector Energie binnen het programma Gelderland valoriseert! is

in 2013 het web-portal EnergieNext opgezet. In 2015 is de website ver-

nieuwd. Daarmee sluit het meer aan bij de eisen van deze tijd, zoals de

leesbaarheid op een tablet of mobiele telefoon. Ook zijn nieuwe func-

ties toegevoegd, zoals het gedeelte met vraag en aanbod van personeel.

In 2015 bezochten 15.000 gebruikers ruim 30.000 duizend pagina’s op

EnergieNext.

Subsidies• De HAN heeft in 2015 ruim E 8 miljoen aan subsidieaanvragen

binnengehaald. Dat zijn onder meer drie RAAK MKB-projecten, vier

RAAK PRO-projecten, zes projecten bij de Provincie (Gelderland en

Flevoland), diverse projecten bij ZonMW, een INTERREG-project,

drie projecten bij het miniserie van OCW en VWS en tot slot een TKI-

project. De HAN werkt in deze projecten met vele partners samen.

Een kleine greep: Het samenwerkingsverband INNOSPORT, gericht

op de ontwikkeling tot hét dopingcentrum van de sport in Nederland,

met onder andere NOC/NSF, WUR, Topsport Gelderland.

• In het project ELEGANT! wordt de nematode C. elegans ingezet als

alternatief testmodel om complexe responsen te meten (reproductie

toxiciteit en obesitas). De HAN werkt hier ondermeer samen met de

Hogeschool Utrecht en CAH Vilentum, maar ook met de bedrijven

Fytagoras, Shell Health, Koppert, Syngenta, Trial Centre, Pivot Park

Screening Centre en LabTIE. Verder doen de Universiteit Utrecht en

de Universiteit Leiden mee.

• In het project iXpeditie Maatwerk werkt de HAN samen met een

consortium van basisscholen uit Arnhem-Nijmegen en omgeving,


38

de Radboud Universiteit, Universiteit Utrecht en andere relevante

partners. Men ontwikkelt en onderzoekt in een multidisciplinair team

een hybride spelsimulatie iXpeditie Maatwerk waarmee (aankomend)

onderwijsprofessionals handelingsbekwaam worden om vragen voor

hun eigen praktijk systematisch te beantwoorden.

• In het project Dieetbehandeling bij CVRM wordt door de HAN samen-

gewerkt met verschillende diëtistenpraktijken, diëtistengroep NL en

Vialente Diëtheek, de beroepsvereniging Nederlandse Vereniging van

Diëtisten (NVD), branchevereniging Diëtisten Coöperatie Nederland

(DCN) en onderzoeksinstelling NIVEL. De beroepsgroep van diëtis-

ten staat voor de uitdaging om de bijdrage van diëtistische zorg in de

behandeling transparanter te maken.

• Door de HAN wordt in het project COMPL-aid samengewerkt met

onder andere de Hogeschool Inholland, Hogeschool van Amster-

dam, Hogeschool Rotterdam, het Nationaal instituut voor Lucht- en

Ruimtevaart (NLR) en de TU Delft. Naast FOCWA en Scabro Com-

posieten BV nemen er elf autoschadeherstelbedrijven, twee VVK-

reparatiespecialisten, een VVK-producent en vier VVK-opleidings-

specialisten deel aan het project. Gezamenlijk wordt gewerkt aan

een praktische tool, waarmee de best passende manier bepaald kan

worden om specifieke schade te repareren. Op dit moment hebben

autoschadeherstelbedrijven nauwelijks ervaring met het repareren

van vezelversterkte kunststoffen (herstelmarkt). Omdat de waarde

van een dergelijke tool niet beperkt is tot de automotive branche,

heeft een flink aantal partijen uit de vezelversterktekunststofbranche

zich bij het initiatief aangesloten.

Ondernemerschap‘De HAN wil meer koersen op ondernemerschapsonderwijs, mede omdat

het werkveld en de regio daar expliciet om gevraagd hebben als zijnde een

sterk punt van de HAN.’ 2 In de prestatieafspraken hebben we drie af-

spraken opgenomen over de omvang van het ondernemerschapsonder-

2 Uit: Advies prestatieafspraken Reviewcommissie Hoger Onderwijs aan de minister, september 2012.


39

wijs in het opleidingsaanbod. Twee afspraken hebben betrekking op de

major en één op het minordeel van het onderwijs. Voor de precieze dui-

ding van de realisatie van de hieronder genoemde prestatieafspraken

verwijzen wij naar bijlage 2.

De voortgang van de afspraken met betrekking tot de major is in 2013 in

kaart gebracht met een nulmeting. Hieruit kwam naar voren dat de helft

van de opleidingen ondernemerschapsonderwijs heeft opgenomen in

de major. Dat is vooral geconcentreerd in het eerste en tweede leerjaar,

gericht op bewustwording en leren ondernemen. In het najaar van 2015

is een tweede meting uitgevoerd. Daaruit blijkt dat aan de eerste norm

(65% minimaal 1%) net niet is voldaan bij de vervolgmeting (60%). Er is

wel duidelijk sprake van een groei ten opzichte van de nulmeting (45%).

Aan de tweede norm (30% minimaal 3%) is bij de vervolgmeting ruim

voldaan (49%). Hieruit kunnen we concluderen dat er bij de HAN een

tendens tot toename van ondernemerschapsonderwijs is.

Er zijn drie minoren ondernemerschapsonderwijs; Ondernemen, Onder-

nemen en Innovatie en Adviseren. In 2015 heeft 4,4% van de afgestudeer-

den een minor ondernemerschapsonderwijs gevolgd en zijn er binnen

diverse opleidingen in totaal 35 HAN-Student Companies gestart. Met

een gemiddeld aantal studenten van zes per student company, leerden

dus weer veel studenten de ins en outs van het ondernemerschap.

Werken en leren

Omdat de HAN een van de grootste aanbieders van deeltijdonderwijs

in Nederland is, is dit type onderwijs voor ons van groot belang. Ons

uitgangspunt is kwalitatief hoogstaand onderwijs voor werkenden, ge-

richt op het behalen van een diploma.

De wensen van de doelgroep en het werkveld hebben geleid tot een

nieuwe, flexibele, gemodulariseerde opzet en een afgewogen combi-

natie van contactonderwijs, online leren en leren op de werkplek. De

implementatie van ons nieuwe onderwijsconcept loopt voorspoedig: in


40

2016 zullen alle opleidingen volgens dit concept worden aangeboden.

In 2015 is ons portfolio in hoog tempo opnieuw ontwikkeld. Van onze

zestig deeltijdopleidingen zijn er 18 gestart volgens het nieuwe onder-

wijsconcept. De eerste resultaten vormen het bewijs dat we op de goe-

de weg zitten. Meer deeltijdstudenten kiezen voor de HAN, waardoor

we marktleider zijn geworden in instroom. Voor sommige opleidingen

groeit de instroom zelfs met meer dan 30%. De tevredenheid van onze

studenten – zichtbaar in de NSE – is fors gegroeid, waarmee we ook in

één keer boven het landelijk gemiddelde zitten. Brancheorganisaties en

werkgevers in de regio zijn enthousiast, met name over de mogelijkhe-

den die modularisering biedt, en veel collega-hogescholen komen bij

ons kennis en inspiratie opdoen.

Door het ministerie van OCW zijn experimenten uitgeschreven waarin

het voor hogescholen mogelijk gemaakt wordt om gebruik te maken

van extra ruimte in weten regelgeving. De HAN heeft twee aanvragen

ingediend: één voor deelname aan experimenten flexibilisering en één

voor experimenten met vraagfinanciering. Beide aanvragen zijn per

15 januari 2016 toegekend. Voor de experimenten flexibilisering is een

subsidie van twee miljoen euro toegekend. Daarmee krijgt de HAN de

ruimte om het onderwijs nog beter aan te laten sluiten op de wensen

van studenten en werkgevers. Vermeldenswaard is dat onze aanvraag

experimenten flexibilisering als beste is beoordeeld uit een totaal van 32

indienende hogescholen en universiteiten.

Op beperktere schaal vinden experimenten plaats met een vorm van

vraagfinanciering, met als doel dat steeds meer studenten een diploma

behalen. De student krijgt bijvoorbeeld een voucher voor een half jaar

studeren en kan deze bij een erkende hogeschool besteden – dat kan

dus ook een private hogeschool zijn. Bij dit experiment kijken we even-

eens naar de al dan niet toenemende belangstelling van studenten en

werkgevers. Binnen dit experiment zal de deeltijdopleiding Elektrotech-

niek van de HAN in losse modules worden aangeboden. Ook kunnen

we voor deze deeltijdopleiding in heel Nederland onderwijs verzorgen,

bijvoorbeeld op de werkplek van de student.

De ontwikkelingen beperken zich niet tot het deeltijdonderwijs. Ook


41

voltijdonderwijs is er direct en indirect bij betrokken. De inhoudelijke

ontwikkelingen – zoals blended learning en flexibiliseren, maar ook de

ontwikkelingen in de bekostiging – zijn betekenisvol voor het voltijdon-

derwijs. De omgeving wordt competitiever, mede door de experimenten

en de sterke opkomst van private aanbieders, en daarmee een context

voor het vormgeven van modern hbo in een veranderende (regionale)

samenleving.

Masteropleidingen

Zoals opgenomen in het HAN Instellingsplan 2012-2016 concentreren

we ons op het verhogen van de instroom en het bieden van kwalitatief

hoogstaand masteronderwijs.

InstroomDe instroom van het aantal studenten is in 2015 nagenoeg gelijk ge-

bleven aan die in 2014 (385 in 2015 ten opzichte van 392 in 2014) op

een totaal aantal inschrijvingen van 1.137 (in 2014 was dat 1.136). Dit

ondanks grote inspanningen om de instroom van het aantal studenten

te verhogen. Daarbij kan worden aangemerkt dat er in 2015 slechts vier

HAN-docenten een masteropleiding bij de HAN zijn gaan volgen, ter-

wijl dat er in 2013 en in 2014 voor beide jaren 16 waren. Deze terugloop

hebben de masteropleidingen goed opgevangen met instroom van an-

dere studenten. In bijlage 1B vindt u een overzicht van de instroom- en

inschrijfgegevens.

KwaliteitDe kwaliteit van de masteropleidingen is goed. Dat blijkt uit beoorde-

lingen bij de accreditaties. De opleidingen zagen hun scores in de Nati-

onale Studentenenquête over nagenoeg de hele linie stijgen en komen

nu uit op een gemiddelde van 7,5 (in 2014 was dat 7,3). Met name de

docenten (92%) en het praktijkgerichte onderzoek (93%) worden hoog

gewaardeerd.


42

Ontwikkelingen in het aanbodOm het aanbod aantrekkelijker te maken hebben 11 van de 18 opleidin-

gen het afgelopen jaar gewerkt aan een flexibeler en meer modulaire op-

zet van het onderwijsprogramma. In september 2015 konden studenten

zich al bij acht opleidingen inschrijven voor een of meer modules. Over

de belangstelling voor deze modules zijn we voorzichtig positief. Vanaf

studiejaar 2016-2017 wordt het flexibele aanbod verder uitgebreid.

Naast de oriëntatie op nieuwe masters worden mogelijkheden verkend

om bekostiging aan te vragen voor een of meer onbekostigde master-

opleidingen. Een forse reductie van het collegegeld kan de positie van

deze masters ten opzichte van wo-masters verstevigen en leiden tot een

hoger aantal studenten. Een aantal opleidingen kampt met een structu-

reel te geringe instroom. In 2016 gaan we het portfolio masteropleidin-

gen evalueren.

Alumnibeleid

Het uitgangspunt voor ons alumnibeleid is dat de ontwikkeling daar-

van vooral een verantwoordelijkheid is van de afzonderlijke faculteiten,

instituten en opleidingen. Meerdere instituten hebben daartoe in 2015

initiatieven ondernomen.

In 2015 is eveneens een start gemaakt met de invoering van een sys-

teem voor customer relation management, waarvan alumnicontacten

een onderdeel zijn. In maart (Arnhem) en april (Nijmegen) hebben we

alumni-events georganiseerd rondom het thema duurzaam (van duur-

zaam ontwikkelen tot duurzaam ondernemen). Hieraan hebben ruim

700 alumni van de HAN deelgenomen.


43

Kwaliteit is mensenwerk

HAN Jaarverslag 2015 | 5. Kwaliteit is mensenwerk

44


De maatschappelijke opdracht en ambities van de HAN zijn de ene kant van het verhaal. De wijze van invulling en realisering ervan is de andere. Onze kennisinstelling kan zich alleen ontwikkelen dank-zij een stevige organisatie van geïnspireerde professionals. Om die reden streven wij ernaar onze reputatie van goed werkgeverschap waar te blijven maken. De doorontwikkeling naar een university of applied sciences in combinatie met bildung, professionals governance en kwaliteitscul-tuur vragen om een continue professionalisering en bezieling van onze mensen.

Voor de HAN is het kwalificeren van (jonge) professionals een opdracht

in dienst van de samenleving, die voortdurend in beweging is. Op de

arbeidsmarkt zien we een demografie van ontgroening en vergrijzing

en doet generatie Y haar intrede; grenzeloos, digitaal, intrinsiek gemoti-

veerd en met een grote behoefte aan authenticiteit. We zien een verdere

vervlechting van onderwijs, onderzoek en werkveld.

Studenten worden bij de HAN uitgedaagd om hun talenten te ontdek-

ken en ontwikkelen op de manier die bij hen past. De HAN is erop ge-

richt dit optimaal te faciliteren. Dit is de kerntaak van niet alleen docen-

ten maar ook van onderzoekers, leidinggevenden en medewerkers met

ondersteunende rollen en taken. Om onze ambities op het gebied van

kwaliteit van onderwijs, onderzoek en aansluiting bij het werkveld te re-

aliseren is ons personeel – en de continue professionalisering daarvan

– een doorslaggevende succesfactor.

Om die reden hebben we ook in 2015 fors geïnvesteerd in de professi-

onele ontwikkeling van medewerkers en leidinggevenden. Zo is er een

professionaliserings- en certificeringsaanbod voor docenten ontwik-

keld als vervolg op het in 2014 opgeleverde Handboek Professionalise-

ring Docenten, met alle voorkomende docentrollen in combinatie met

de daarvoor vereiste bekwaamheden. De komende jaren zal de voltal-

lige docentpopulatie met dat aanbod worden gecertificeerd in de rol van

examinator en zullen alle nieuwe docenten bij de HAN een compleet

vernieuwde hbo-didactiek doorlopen, die op dit moment in ontwikke-

45


ling is. Deze nieuwe didactische standaard wordt sectorbreed ingevoerd

en zal naar verwachting in 2017 leiden tot een docentenregister.

Naast deze opleidingen wordt er veelvuldig gebruikgemaakt van oplei-

dings-, trainings- en coachingsmogelijkheden die door HAN Academy

worden aangeboden en veelal door HAN-medewerkers worden ontwik-

keld en uitgevoerd.

De dynamische omgeving waarin de HAN opereert, vraagt om een gro-

te mate van wendbaarheid van haar bedrijfsvoering. Voortdurend ver-

anderende eisen en wensen vanuit zowel werkveld als de (potentiële)

studentenpopulatie, digitalisering, demografische ontwikkelingen en

wijzigende wetgeving, zijn voor de HAN reden om de komende jaren te

investeren in flexibilisering. Enerzijds betreft dat de verbreding van de

inzetbaarheid van HAN-personeel en anderzijds een investering in de

beheersbaarheid van de inzet van externen.

Kwaliteitscultuur als motor in de realisatie van onze doelstellingen

De afgelopen jaren is er binnen de HAN een constructieve dialoog op

gang gekomen over hoe wij de kwaliteit van onderwijs en onze zorg voor

kwaliteit vorm willen geven. Dit gebeurde vooralsnog redelijk kleinschalig

– met aanpassingen op, of een andere omgang met de bestaande kaders –

zodat bijvoorbeeld de kwaliteitszorgsystematiek als minder bureaucra-

tisch en belemmerend wordt ervaren en juist meer stimuleert tot verbete-

ring van kwaliteit. Het thema kwaliteitscultuur heeft hierdoor het karakter

van een structurele organisatieontwikkeling gekregen, waarop ook steeds

gerichter gestuurd wordt. Hierbij staan fundamentele vragen centraal

over wie we willen zijn, waar we voor staan, wat wij beloven én hoe we

daar naar handelen vanuit de kernwaarden die wij nastreven.

Wij zien de kwaliteitscultuur als de basis van het beleid en motor in de

realisatie van onze doelstellingen, waarbij we ons richten op a) een on-

46

derscheidende, collectieve inhoudelijke ambitie, b) professionele zelf-

standigheid en verantwoordelijkheid en c) een inspirerende atmosfeer

die zich kenmerkt door veiligheid, onderlinge feedback en vertrouwen.

We hanteren onze organisatiestrategie vanuit het principe van profes-

sionals governance: minder sturen op regels en procedures, meer zelf-

organisatie en focus op inhoud en kwaliteit van het werk. We doen dat

met de vaste overtuiging dat de medewerker op alle niveaus en profes-

sionele facetten hét aangrijpingspunt is voor kwaliteit. Het vinden van

een goede balans tussen ‘het systeem’ en de eígen kwaliteitscultuur,

ook in relatie tot het ‘rendement’ en de externe verantwoording, zal een

blijvende bron van inspiratie zijn.

Op verschillende plaatsen binnen de HAN heeft dit al tot zichtbare ver-

anderingen geleid in de wijze waarop opleidingen zich organiseren, de

manier van aansturen door leidinggevenden en meer betrokkenheid

van studenten bij de vormgeving en uitvoering van het onderwijs.

Het afgelopen jaar hebben we onze studenten, medewerkers en externe

stakeholders uitgenodigd om door middel van diverse (gezamenlijke)

activiteiten mee te denken over de toekomst van de HAN.

Het samen werken aan een instellingsplan voor de periode 2016-2020

was op zichzelf een prachtig voorbeeld van de cultuur die we nastreven.

In verschillende verbanden en in een open en collegiale sfeer – met de

succesvolle en enthousiasmerende Large Scale Dream-dag op 12 juni

als aansprekend voorbeeld – is in gezamenlijkheid een inspirerende, ge-

deelde ambitie neergezet.

Het ontwikkelproces voor het maken van het HAN Instellingsplan 2016-

2020 heeft bijgedragen aan de kwaliteit en reikwijdte van de dialoog

binnen de HAN en helpt de positieve energie te kanaliseren naar een

duidelijke stip op de horizon. Al met al heeft de betrokkenheid van de

medewerkers bij de organisatie en haar toekomst een sterke impuls ge-

kregen.

Ter ondersteuning en tegelijkertijd als uitdrukking van de kwaliteitscul-

tuur vond in aansluiting op de opening van het studiejaar voor de twee-

de keer de HAN Parade plaats. Ruim 800 bezoekers kregen door middel


47

van theater, film, zang, verhaal en cabaret mooie voorbeelden gepre-

senteerd van onze collectieve, inhoudelijke ambities. Met een groeiend

aantal bezoekers zal de HAN Parade uitgroeien tot een jaarlijkse traditie

van het samen delen en beleven van de HAN.

Geïnspireerd door de Large Scale Dream en de HAN Parade is er in

2015 op veel plekken geëxperimenteerd met ‘anders organiseren’ waar-

bij meer verantwoordelijkheid bij professionals is komen te liggen, met

als adagium ‘wie het weet mag het zeggen’.

Een praktisch voorbeeld hiervan vormt de zogenaamde ‘kanteling’ die

in gang is gezet binnen de verschillende eenheden van het Service Be-

drijf 11: de ondersteuning wordt meer en meer georganiseerd vanuit zelf-

organiserende teams en steeds meer toegespitst op de behoefte van de

opleidingen en instituten. Dit ‘anders organiseren’ vraagt een omslag

van de medewerkers, die met passie voor hun vak en vanuit ieders rol

met verve wordt opgepakt.

Overal in de hogeschool is het afgelopen jaar weer op verschillende ma-

nieren gewerkt aan het versterken van onze kwaliteitscultuur. Een kleine

greep:

• Techniekopleidingen werden (financieel) gestimuleerd en gehol-

pen om de kwaliteit (accreditaties en tevredenheid van studenten

en medewerkers) te verhogen. Dit heeft geleid tot vele activiteiten,

variërend van het gezamenlijk maken van lesmateriaal tot collegiale

consultatie om de kleine kwaliteit te verbeteren.

• We zijn het traject Talentherkenning gestart om het eigenaarschap van

het herkennen en inzetten van talenten bij de medewerkers te stimu-

leren.

• Er is een honoursprogramma ofwel een Talentacademy gestart voor

excellente economie- en managementstudenten, waarin docenten en

lectoren van de HAN samenwerken met hoogleraren van de Radboud

Universiteit.

1 In het Service Bedrijf zijn de ondersteunende diensten van de HAN samengebracht.


48

• De ontwikkeling van professionele leergemeenschappen (van stu-

denten, docenten en werkveld) is voortgezet. De dynamiek van al die

ontwikkelingen komt tot uitdrukking in een steeds grotere samenwer-

king op instituuts-, faculteits- en zelfs HAN-breed gebied. En ook stu-

dievoortgangscijfers laten in toenemende mate zien dat studenten

en hun studie er wel bij varen. Om de ontwikkeling van professionele

leergemeenschappen te stimuleren zijn bij de Faculteit Economie en

Management zogenaamde basecamps per opleiding ingericht.

• Er is groeiende aandacht voor zelforganisatie en teamplay, ontwik-

kelen van leiderschap waarbij het faciliteren van teams en het hebben

van een voorbeeldfunctie centraal staan. Bevoegdheden en verant-

woordelijkheden worden steeds meer bij opleidingscoördinatoren en

teams gelegd, zo ook de verantwoordelijkheid voor de kwaliteit.

• Verder is er veel aandacht voor kennisontwikkeling en kennisde-

ling. In dit verband is Matchpoint vermeldenswaard. Via Matchpoint

komen ondersteunende medewerkers die actief en uit vrije wil met

hun loopbaan aan de slag willen gaan, met elkaar in contact. Samen

vormen zij een netwerk met een gemeenschappelijk doel, waarbij zij

hun loopbaankansen creëren: de Matchpoint Community. Match-

point organiseert verkennende en inspirerende activiteiten voor én

door medewerkers, zoals Talent Speeddate, waarbij medewerkers

met onbekende collega’s in gesprek gaan rondom het thema Talent,

of een kijkje in de (werk)keuken van een college-secretaresse, waarbij

secretaresses een dag met elkaar meelopen.

Personeel en organisatieontwikkeling

Voor de hieronder genoemde feiten en cijfers verwijzen wij naar bijlage

1E en voor een precieze duiding van de realisatie van de hieronder ge-

noemde prestatieafspraken verwijzen wij naar bijlage 2.

De omvang van het personeelsbestand nam ten opzichte van 2014 met

5,7% toe (van 2.609 naar 2.759 fte). In aantal medewerkers betekent dat

een stijging van 3.364 naar 3.536 (+5,1%). Het aandeel van de tijdelijke


49

aanstellingen is nagenoeg gelijk gebleven met 21,5%. Dit percentage be-

droeg in 2014 21,6%.

In 2015 hebben we het thema flexibilisering verder uitgewerkt. Zo heb-

ben we de nieuwe Wet werk en zekerheid doorgevoerd, de aanbesteding

voor extern personeel (niet in loondienst) gedetailleerder uitgewerkt en

ontwikkelingen op het terrein van mobiliteit verder vormgegeven.

Bij de HAN werkten in 2015 meer vrouwen dan mannen: 2.107 vrouwen

(59,6%) en 1.429 mannen (40,4%). Vooral bij het onderwijs ondersteu-

nend personeel (OOP) zijn vrouwen sterk vertegenwoordigd, de ver-

houding is hier ruim 2:1. Bij het onderwijspersoneel (OP) werkt 20%

meer vrouwen dan mannen. In managementfuncties werken nagenoeg

evenveel vrouwen (40) als mannen (41); deze verhouding was tien jaar

geleden nog 1:4.

Prestatieafspraak OP/OOP

De verhouding OP/OOP (in fte) is in 2015 verder verbeterd naar

64,7%/35,3%. Hiermee hebben we de prestatieafspraak over de indirec-

te kosten bijna gerealiseerd.21We hebben enerzijds ingezet op het ver-

beteren van ondersteunende processen (leantrajecten) en de bedrijfs-

voering (centrale inkoop), en terughoudendheid bij inzet en aanstelling

van OOP. En anderzijds op gestage uitbreiding van het docentencorps

op de lange termijn. De HAN doet regelmatig mee aan de Benchmark

Overhead Hogescholen van Berenschot. Van de deelnemende grote ho-

gescholen heeft de HAN de laagste overhead.

Professionalisering en professionele cultuur

Voor een precieze duiding van de realisatie van de hierna genoemde

prestatieafspraken verwijzen wij naar bijlage 2.

De HAN voert een stimulerend professionaliseringsbeleid in het rea-

2 Met OCW afgesproken als verhoudingsgetal met als norm 1,86. De realisatie komt uit op 1,83.


50

liseren van de prestatieafspraak over het aantal mastergeschoolde en

gepromoveerde docenten. Die prestatieafspraak houdt in dat in 2016

72% van de docenten een mastergraad heeft en 8% een doctorsgraad.

Zo is bij de aanstelling van docenten een mastergraad verplicht gesteld,

worden zittende docenten zonder mastergraad goed gefaciliteerd om

alsnog een academische titel te behalen, en worden (ruim 57) mede-

werkers die aan het promoveren zijn naar vermogen ondersteund. On-

der hen zijn 28 docenten die, onder vastgestelde voorwaarden, in 2015

gebruik konden maken van de promotiebekostigingsregeling van de

HAN. In totaal is hiervoor € 665.000,- beschikbaar gesteld. Onder de

28 promovendi zijn er zeven gestopt en evenveel gestart en hebben vier

docenten hun proefschrift afgerond met een promotie. De verwachting

is dat elf trajecten aflopen in 2016 en zeven in 2017 of later. Plaatsen die

beschikbaar komen, worden opgevuld door nieuwe promovendi.

Prestatieafspraak Masters/Doctors (docentkwaliteit) In de afronding omtrent de verantwoording van de prestatieindicatoren

bleek de door ons gehanteerde definitie voor minimaal mastergraadge-

schoolde docenten door het niet expliciet benoemen van één OP-cate-

gorie (de instructeur/docent praktijkonderwijs) controletechnisch niet

volledig te zijn. Daarnaast bleken promovendi bij de nulmeting abusie-

velijk niet te zijn meegeteld.

Omdat deze categorie (als een van negen) niet expliciet is uitgesloten

in de bij de nulmeting gehanteerde definitie is er verschil van inzicht

ontstaan over de vraag of deze categorie al dan niet tot de doelgroep

behoort. In de opvatting van de HAN is bij het aangaan van de pres-

tatieafspraken door OCW en de reviewcommissie ingestemd met de

gehanteerde definitie (dus exclusief instructeur/docent praktijkonder-

wijs). In het beleid van de HAN gericht op het verhogen van de docent-

kwaliteit c.q. het percentage mastergraadgeschoolde docenten is niet

gestuurd op de categorie instructeur/docent praktijkonderwijs. Mede

gelet op het feit dat het hier doorgaans docenten betreft die geen ba-

chelorgraad bezitten maar mbo-geschoold zijn. Tijdens de eindmeting

is duidelijk geworden dat deze categorie in de opvatting van OCW wel

tot de categorieën mastergraadgeschoolde docenten zou moeten be-


51

horen. In overleg met OCW is besloten beide varianten (in- en exclusief

instructeur/docent praktijkonderwijs) hier te presenteren. We hebben

voor de meting inclusief instructeur/docent praktijkonderwijs de nul-

meting en daarmee samenhangend de streefwaarde 2015 aangepast.

Onderstaand presenteren wij dit kengetal zowel met (conform OCW-

definitie) als zonder (conform HAN-interne definitie) meetelling van de

categorie instructeur/docent praktijkonderwijs.

Met meetelling van de instructeur/docent praktijkonderwijs is de reali-

satie in 2015 74% bij een streefwaarde van 77%.

Zonder meetelling van de instructeur/docent praktijkonderwijs is de re-

alisatie in 2015 78% bij een streefwaarde van 79%.

Nulmeting, realisatie en streefwaarde zijn voor beide definities uitge-

werkt en opgenomen in bijlage A en in bijlage B (onder de toelichting op

HBO5).

Inhoudelijk is het beleid van de HAN gericht op verhoging van de mas-

tergraad conform de door ons gehanteerde definitie (dus exclusief de

instructeur/docent praktijkonderwijs). De doelstelling voor 2015, 15%

meer mastergraadgeschoolde docenten dan bij de nulmeting, is vrijwel

gerealiseerd, een majeure opgave.

Sinds 2012 worden alleen nog mastergeschoolde docenten aangesteld.

Faculteiten en instituten hebben in 2012 ambities geformuleerd en lang-

jarig geïmplementeerd, ondersteund door een centrale investeringsbe-

groting in de vorm van een master- en promotiefonds, facilitering van

onderwijsvrijstelling voor en vervanging van docenten die een master-

opleiding of promotietraject doorlopen.

Management DevelopmentIn het afgelopen jaar hebben wij de contouren geformuleerd voor een

ontwikkeltraject voor onze leidinggevenden. Dit ontwikkeltraject onder-

steunt hen in het proces om onze kwaliteitscultuur te verstevigen. Het

helpt leidinggevenden om op een procesgerichte manier te sturen op

de dimensies inhoud, verantwoordelijkheid en sfeer en om hierin van

elkaar te leren. Goed leiderschap en dan in het bijzonder ook van de op-


52

leidingscoördinatoren, zien wij als cruciale factor in het realiseren van

onze ambities. Deze groep geeft immers direct leiding aan het primaire

proces en de professionals die daar deel van uitmaken. Zij onderhou-

den het dagelijkse contact met hun mensen, zijn verantwoordelijk voor

de kwaliteit van het onderwijs en de bedrijfsvoering binnen het team, en

zij dragen het eigenaarschap daarvan over aan hun teamleden.

De professionaliseringsuitgaven van 9,8% voor 2015 blijven achter bij

onze begrotingsdoelstelling van 11,5% maar overstijgen ruimschoots de

prestatieafspraak van ten minste 5% van de loonsom van de HAN.

In 2015 heeft de HAN Academy in totaal 4.544 trainingen verzorgd voor

medewerkers en leidinggevenden van de HAN. Het aanbod wordt posi-

tief gewaardeerd.

Verzuim

Over de ontwikkeling van het ziekteverzuim kunnen we positief zijn; het

verzuim is in 2015 gedaald naar 3,9% (was 4,5% in 2014). Dit is een

breuk met de trend van stijging en stabilisering. Het lijkt erop dat alle

extra inspanningen en het speerpuntenbeleid vruchten beginnen af te

werpen.

We liggen goed op koers in het zicht van het gestelde doel in zowel het

instellingsplan als in het dienstverleningsplan voor 2015 met de Arbo

Unie (een streefpercentage van 4,2%). Voor een overzicht verwijzen wij

u naar bijlage 1E.

Medewerkertevredenheid

Onze score voor medewerkertevredenheid is sinds 2012 een stabiele

7,6. Desondanks is de doelstelling van 7,8 in 2015 niet gehaald. Mede-

werkers zijn vooral minder tevreden over de roostering (docenten) en

ICT-voorzieningen. In vergelijking met 2013 (in 2014 was er het onder-


53

zoek Duurzame Inzetbaarheid) scoren deze onderwerpen opvallend la-

ger, dat wil zeggen ≥ -0.3. Roostering is met 0,5 gedaald, ICT-voorzie-

ningen met 0,4.

WW en BWW

De HAN draagt het risico voor de uitkeringen in het kader van de WW

en de BWW (bovenwettelijke uitkering). In het kader van goed werkge-

verschap en ter beheersing van de uitkeringslasten krijgen voormalig

werknemers van de HAN begeleiding bij het traject van werk naar werk.

In 2015 waren de kosten voor WW en BWW in totaal € 1.324.750,- (ex-

clusief uitvoeringskosten). Het eigen risico dat de HAN draagt voor de

Ziektewetuitkeringen bedroeg € 57.337,- (exclusief uitvoeringskosten).

AVO/DAM

In 2015 zijn de vakcentrales en de HAN viermaal bij elkaar geweest in

het Arbeidsvoorwaardenoverleg (AVO). Onderwerp van gesprek waren

de besteding van de Decentrale Arbeidsvoorwaardenmiddelen (DAM),

het jaarverslag van de HAN en de aanvulling op het jaarverslag (het

‘sociaal jaarverslag’), het vervallen van de terugbetalingsregeling voor

promovendi en de invoering van twee subcategorieën in de R&O-be-

oordeling ‘goed’. Daarnaast zijn de vakcentrales op de hoogte gehou-

den van de actuele lopende (personele) zaken binnen de HAN, zoals

de invoering van de Participatiewet, de herinrichting van het Instituut

Sociale Studies, het nieuwe instellingsplan, het project Flexibilisering,

de studentenaantallen en de prestatieafspraken.

Alle bestedingsdoelen binnen de DAM zijn in principe meerjarig. Deze

doelen zijn in 2015 niet gewijzigd, maar alleen desgewenst budgettair

bijgesteld. Het voorstel van de HAN tot het laten vervallen van de Senio-

renregeling schaal 1 tot en met 5 is aangehouden tot de eerste AVO-ver-

gadering in 2016. Voor het overzicht DAM verwijzen wij u naar bijlage 1E.


54

Operational excellence

HAN Jaarverslag 2015 | 6. Operational excellence

55


Een grote hogeschool als de HAN is een complexe, professionele or-ganisatie met een uitdagende maatschappelijke opdracht. Een goede bedrijfsvoering in dienst van onderwijs en onderzoek is dus essenti-eel. Het gaat om operational excellence: het bereiken van een hoog niveau van betrouwbaarheid en samenhang in de verschillende on-dersteunende diensten en processen binnen de faculteiten en het Service Bedrijf. Hierdoor kunnen onze docenten meer tijd besteden aan (de verdere professionalisering van) hun kerntaken. Kerntaken die het hart van de HAN vormen: onderwijs en onderzoek.

Informatievoorziening/ICT

Omdat ICT in steeds meer processen een steeds grotere rol speelt,

wordt er een groot beroep gedaan op de Service Unit ICT en functioneel

beheer van de overige units.

De ICT-projecten zijn volgens planning uitgevoerd, met een tweetal uit-

zonderingen:

– de invoering van Xedule als applicatie voor budgetmonitoring en

inzetplanning is bij één faculteit een half jaar uitgesteld;

– het deelproject Sturen op Studiesucces (SOS) kon nog niet afgerond

worden, doordat het extern opgeleverde product nog niet volledig

functioneert. De afronding verschuift daarom naar 2016.

Daar staat tegenover dat we in 2015 met al onze studenten zonder grote

problemen zijn overgegaan op een nieuw studenteninformatiesysteem,

Alluris. Een prestatie waar we trots op mogen zijn!

De uniforme digitale werkplek is voor enkele honderden medewerkers

succesvol gerealiseerd. De hierdoor opgedane kennis en ervaring ge-

bruiken we voor een verdere toepassing bij het onderwijs. Hierdoor

kunnen we de samenwerking tussen studenten en docenten veel een-

voudiger en goedkoper faciliteren.

De samenwerking met vijf collega-hogescholen in het project KUBUS

heeft geleid tot een programma van eisen waaraan een gemeenschap-

pelijke Infrastructure as a Service (IaaS)-oplossing zou moeten voldoen.

56


SURF (de ICT-samenwerkingsorganisatie van het onderwijs en onder-

zoek in Nederland) heeft op basis van dat programma van eisen een

propositie opgesteld. Die propositie biedt de mogelijkheid om er toe-

komstige keuzes voor de infrastructuur op te baseren.

Op het terrein van informatiebeveiliging en bescherming persoonsge-

gevens is er weer een flink aantal (ruim 30) interne audits van applica-

ties en het bijbehorende beheer uitgevoerd. De geplande test van de

‘back up en recovery procedure’ van een elftal digitale voorzieningen is

afgerond. Verder zijn de nodige maatregelen voorbereid in verband met

de wijziging van de Wet bescherming persoonsgegevens per 1 januari

2016, in dit geval de invoering van een meldplicht bij datalekken.

Huisvesting

In 2015 is geen nieuwbouw opgeleverd. Wel is begonnen met het ver-

bouwen van een aantal onderwijsgebouwen, vooral in Arnhem, met als

doel een inspirerende omgeving te creëren waar docenten hun studen-

ten kennen en die zich leent voor een differentiatie aan didactiek. Ook

zijn deze onderwijsgebouwen ingericht op flexibele werkplekken.

De verbouwingen ondersteunen de kwaliteitscultuur die de HAN na-

streeft waarin professionele leergemeenschappen centraal staan. De

meest uitgebreide verbouwingen vonden plaats in het gebouw van de

Faculteit Economie en Management. Vergelijkbare concepten zijn toe-

gepast bij de verbouw van delen van de gebouwen van de Faculteit

Techniek. Hier is ook het aantal zelfstudieruimtes sterk uitgebreid. In

Nijmegen is onder meer binnen het Bisschop Hamerhuis een praktijk-

huis en centrale keuken voor de opleiding Food & Business gemaakt.

Op Kapittelweg 33 is de huisvesting van HAN SENECA en Verpleegkun-

dige Studies heringericht om een betere koppeling te krijgen tussen on-

derwijs en praktijk.

57

Eind 2015 zijn we op basis van het nieuwe instellingsplan gestart met

het opstellen van het strategisch huisvestingsplan 2016-2020.

Uitvoering energieconvenant

De HAN heeft in 2005 een energieconvenant met een looptijd van 16

jaar afgesloten met het ministerie van Binnenlandse Zaken, met als

doel in deze periode een energiebesparing van 30% te realiseren. Als

een van de weinige hogescholen hebben we het gehele traject tot heden

volbracht. We staan nu aan het begin van de laatste fase waarbij nog

circa 5% van de totale energiebesparing moet worden gerealiseerd. De

voordelen voor de HAN kunnen vooral gevonden worden in financiële

voordelen door lagere energiekosten en in duurzame profilering van de

gebouwen, zoals beschreven in het HAN Instellingsplan 2016-2020.

Daarnaast draagt deelname bij aan het verder ontwikkelen van een (ge-

certificeerd) energie/milieuzorgsysteem.

Facilitaire Zaken

De samenwerking tussen het Service Bedrijf en het onderwijs is verder

verstevigd, doordat de Service Unit Facilitaire Zaken (FAZ) een van de

strategische partners van de opleiding Facility Management is. Samen

met de eenheid ICT zijn gebruikersoverleg en klantenpanels opgezet voor

opleidingen en zijn er nauwere contacten met faculteitsraden en studie-

verenigingen. In het omvangrijke project HANkaart, Printen en Kopiëren

(HKP) heeft deze samenwerking ook daadwerkelijk vormgekregen. Het

project is uiteindelijk qua planning en kosten succesvol verlopen.

Er is in 2015 een basis gelegd voor professioneel inkopen. Gezien het

grote aantal trajecten is dit een randvoorwaarde voor rechtmatig inko-

pen. HAN Electronisch Bestellen (HEB), waarvan de implementatie is

gestart, maakt een betere naleving van de complexe regels mogelijk.


58

Compliance

Het monitoren en verder verbeteren van de compliance in het onderwijs

gebeurt steeds minder centraal en steeds meer decentraal. De facultei-

ten nemen meer en meer zelf het heft in handen voor de compliance,

de controle daarop en het organiseren van de ondersteuning die daarbij

nodig is.

De faculteiten hebben daarmee de verantwoordelijkheid om in ‘profes-

sionals governance’ de juridische kwaliteit van het onderwijs op orde te

houden, waar nodig met ondersteuning door ‘centraal’.


59

Governance

HAN Jaarverslag 2015 | 7. Governance

60


De HAN stelt zich graag open en transparant op over haar doelstel-lingen, werkwijze en prestaties. Dit jaarverslag is daar een voor-beeld van. Het jaarverslag, de managementrapportages, het instel-lingsplan, de corporate governance- en organisatiestructuur en veel andere informatie zijn volledig in te zien op www.han.nl.

De organisatie van de HAN

De pijlers van de HAN als organisatie zijn de vier faculteiten: Educa-

tie; Gezondheid, Gedrag en Maatschappij; Economie en Management

en Techniek. Elke faculteit omvat een cluster van verwante instituten.

Deze instituten zijn de organisatorische eenheid en het ‘huis’ van hun

bacheloropleidingen. Binnen de faculteiten bevinden zich ook de lecto-

raten: zo kan er optimale uitwisseling plaatsvinden van kennis en kunde

op het desbetreffende vakgebied. De lectoraten zijn geclusterd in ken-

niscentra. Om een goede synergie te bewerkstelligen tussen onderwijs

en praktijk zijn de contractactiviteiten eveneens zoveel mogelijk binnen

de faculteit georganiseerd.

De masteropleidingen van de HAN zijn ondergebracht in het interfacul-

taire instituut HAN Masterprogramma’s. De ondersteunende diensten

van de HAN zijn onderdeel van het Service Bedrijf (Facilitaire Zaken;

Financieel Economische Zaken; Informatie en Communicatietechno-

logie; Marketing, Communicatie en Voorlichting; Human Resources;

Studentzaken; Onderwijs & Onderzoek; International Office; Juridische

Zaken; Kwaliteitszorg en Informatiemanagement).

Sommige activiteiten zijn apart georganiseerd, zoals het Centrum voor

Valorisatie en Ondernemerschap (CvVO) en Control. Het College van

Bestuur is verantwoordelijk voor het bestuur van de gehele HAN en legt

verantwoording af aan de Raad van Toezicht en de Medezeggenschaps-

raad. Het organogram vindt u in bijlage E.

61


Dankzij een voortvarende en inspirerende samenwerking met mede-

werkers, studenten, het werkveld en de Medezeggenschapsraad is het

instituut Sociale Studies met ingang van 1 september 2015 opgesplitst

in drie instituten:

• Instituut voor Vaktherapeutische en Psychologische Studies;

• Instituut voor Maatschappelijke en Sociaal-Culturele Studies;

• Instituut voor Sociale en Pedagogische Studies.

Deze herinrichting past beter bij zowel de bestuurlijke visie van de HAN

om de instituten de dragende entiteit van haar onderwijs te laten zijn, als

bij de landelijke ontwikkelingen naar aanleiding van het rapport Meer van

Waarde van de verkenningscommissie hoger sociaalagogisch onderwijs.

Planning en control

In de jaarlijkse kaderbrief geeft het College van Bestuur de (financiële)

kaders aan voor de jaarlijkse begrotingen en managementcontracten

van de faculteiten en het Service Bedrijf. Het College van Bestuur stelt

de geconsolideerde HAN-begroting vast, na voorafgaande instemming

van de Medezeggenschapsraad op de hoofdlijnen van de begroting zo-

als vastgelegd in de kaderbrief en na advies van de Medezeggenschaps-

raad en goedkeuring van de Raad van Toezicht op de begroting zelf. Op

basis van de goedgekeurde begroting vindt tweemaal per jaar interne,

schriftelijke en mondelinge managementrapportage plaats, waarin de

faculteiten en het Service Bedrijf voortgang op de realisatie van de doel-

stellingen toelichten. De managementrapportage van de HAN en het

jaarverslag bespreekt het College van Bestuur met de Raad van Toe-

zicht. Het College van Bestuur stelt de jaarrekening en het jaarverslag

vast, na vooraf verkregen goedkeuring door de Raad van Toezicht.

Geïnspireerd door het nieuwe HAN Instellingsplan 2016-2020 is in

2015 een nieuwe opzet van de kaderbrief doordacht, leidend tot een ver-

nieuwde Kaderbrief 2016, waarbij het begrotingsproces voor het eerst

strategisch en ‘beleidsrijk’ wordt gestuurd. De Kaderbrief 2016 geeft

richting aan het begrotingsproces, op basis van een beperkt aantal be-

62

leidsthema’s. In de begrotingen wordt een financiële vertaling van deze

beleidskeuzes gemaakt.

De vernieuwde kaderbrief dient ter verbetering van de besturings- en

begrotingscyclus, door: 1) vroegtijdige oriëntatie op de instellingsprio-

riteiten voor het aanstaande jaar; 2) daarover tijdig overeenstemming

te bereiken met directies en medezeggenschap; 3) op basis daarvan

de middelen te alloceren en de begroting op te stellen. Deze werkwijze

geeft ook vorm aan het nieuwe instemmingsrecht van de Medezeggen-

schapsraad op de hoofdlijnen van de begroting.

Branchecode goed bestuur hogescholen

De HAN conformeert zich aan de Branchecode goed bestuur hogescho-

len. Al onze interne regelingen zijn hiermee in overeenstemming. Met

interne regelingen wordt onder andere gedoeld op de statuten, het be-

stuurs- en beheersreglement, het reglement van de Raad van Toezicht,

de integriteitscode, de regeling ongewenst gedrag en de klachtenrege-

ling. Deze en andere wettelijk verplichte en in de branchecode benoem-

de regelingen en gedragscodes zijn eveneens te vinden op de website

van de HAN.

De HAN heeft een aantal aspecten uit de branchecode met redenen

(nog) niet toegepast:

– De hogeschool werkt op zeer veel manieren samen met andere ken-

nisinstellingen, bedrijven en andere organisaties. De crux van het

nieuwe HAN Instellingsplan 2016-2020 is het realiseren van de opti-

male verbinding tussen onderwijs, onderzoek en beroepenveld. Dit

instellingsplan is de basis voor het instellingsbeleid voor het aangaan

van samenwerkingsverbanden. Derhalve is er geen separaat centraal

beleid ten aanzien van samenwerkingsverbanden; het maakt onder-

deel uit van de integrale besturing en beleidsvoering.

– De hogeschool draagt in de praktijk zorg voor een goede horizontale

dialoog (zie paragraaf verderop in dit hoofdstuk). De horizontale

dialoog is onderdeel van de integrale besturing en beleidsvoering.


63

– De Raad van Toezicht toetst op basis van de stichtingsstatuten, het

bestuurs- en beheersreglement en de reglementen van de Raad

van Toezicht en diens commissies en voert overleg over de manier

waarop zij invulling geeft aan haar toezichthoudende functie. Een

apart toetsingskader is daarom niet nodig.

– De interne (financiële) rapportages, zoals de managementrappor-

tages, worden niet gecontroleerd door de accountant omdat we ze

beschouwen als interne aangelegenheden.

College van Bestuur

Het College van Bestuur (CvB) bestond in 2015 uit de volgende leden:

– Dr. C.P. Boele, voorzitter, benoemd tot 1 december 2016;

– Dr. ing. D.M. de Jong, lid, benoemd tot 1 november 2018;

– F.H.J. Stöteler, lid, benoemd tot 1 januari 2018.

De opbouw van de beloning van de bestuurders in 2015De HAN conformeert zich aan de sectorale bezoldigingsmaxima voor

bestuurders in het hbo, conform de Bezoldigingscode Bestuurders

Hogescholen en het bezoldigingsmaximum van de Wet normering be-

zoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT).


64

BEZOlDIGING COllEGE VAN BESTUUR 2015

Dr. C.P. Boele Dr. ing. D.M. de Jong F.H.J. Stöteler

Functie(s) Voorzitter CvB Lid CvB Lid CvBDuur dienstverband in 2015 1/1 - 31/12 1/1 - 31/12 1/1 - 31/12Omvang dienstverband (in fte) 1,0 0,81 1,0Gewezen topfunctionaris? nee nee neeEchte of fictieve dienstbetrekking? echt echt echt

Individueel WNT-maximum 178.000,00 178.000,00 178.000,00

BezoldigingBruto jaarsalaris 174.616,63 152.083,74 146.178,43Bijtelling lease-auto 8.524,43 4.730,52 7.108,20Belastbare onkostenvergoedingen - - -Beloningen betaalbaar op termijn 16.763,94 16.014,08 15.856,92

Gratificatie ambtsjubileum 8.327,50

Subtotaal 199.905,00 172.828,34 177.471,05

-/- Onverschuldigd betaald bedrag - - -

Totaal bezoldiging (=uitbetaalde bezoldiging) 199.905,00 172.828,34 177.471,05

Overeengekomen bezoldiging 199.905,00 174.011,01 169.672,50

BEZOlDIGING COllEGE VAN BESTUUR 2014

Dr. C.P. Boele Dr. ing. D.M. de Jong F.H.J. Stöteler

Functie(s) Voorzitter CvB Lid CvB Lid CvBDuur dienstverband in 2014 1/1 - 31/12 1/11 - 31/12 1/1 - 31/12Omvang dienstverband 2014 (in fte) 1,0 0,82 1,0

Bezoldiging 2014Bruto jaarsalaris 164.674,48 17.749,88 127.263,75Bijtelling lease-auto 7.062,24 118,55 8.023,50Belastbare onkostenvergoedingen - - -Beloningen betaalbaar op termijn 27.677,16 3.297,68 22.176,00

Totaal bezoldiging 2014 199.413,88 21.166,11 157.463,25

Sectoraal bezoldigingsmaximum hbo 199.905,00 199.905,00 199.905,00

1 De bezoldiging van mevrouw De Jong is omgerekend naar 1,0 fte.

2 Idem


65

Van 1 januari 2014 tot en met 31 maart 2014 was mevrouw drs. K.F.B. Baele

ook in dienst als Lid CvB. Haar bezoldiging zag er als volgt uit:

Duur dienstverband : 01-01-2014 – 31-03-2014

Omvang dienstverband : 1,0 fte

Bruto jaarsalaris : € 46.609,26

Bijtelling lease-auto : € 1.108,26

Belastbare onkostenvergoeding : -

Beloningen betaalbaar op termijn : € 6.244,32

Totale bezoldiging 2014 : € 53.961,84

Overzicht van de declaraties van het College van Bestuur in 2015*

Dr. C.P. Boele Dr. ing. D.M. de Jong F.H.J. StötelerRepresentatiekosten 852,50 - -Reiskosten binnenland 1.823,35 196,63 -Reiskosten buitenland - 192,03 -Overige kosten - 344,44 -Totale bezoldiging 2.675,85 733,10 -

* Voor een aantal specifieke onkosten kent het College van Bestuur nog een vaste, netto onkostenvergoeding van

€ 265,46. In de Regeling declaraties College van Bestuur is aangegeven waar deze vergoeding aan besteed mag

worden.

Nevenfuncties De voorzitter en de leden van het College van Bestuur hadden in 2015 on-

derstaande nevenfuncties:

Dr. C.P. Boele:

– Lid bestuur Vereniging Hogescholen (onbezoldigd);

– Voorzitter Bestuurscommissie Onderwijs, Vereniging Hogescholen

(onbezoldigd);

– Lid Bestuur Stichting Fondsbeheer Gelderland valoriseert! (onbezoldigd);

– Lid Economic Board Arnhem/Nijmegen (onbezoldigd);

– Lid Economische Raad Nijmegen (onbezoldigd);

– Lid Directienetwerk Arnhem (onbezoldigd);

– Lid VNO NCW midden (onbezoldigd).


66

Dr. ing. D.M. de Jong:

– Lid Advisory board Geografie, Planologie en Milieu van de Radboud

Universiteit (onbezoldigd);

– Lid Raad van Toezicht Alliantie Voortgezet Onderwijs (bezoldiging

naar Stichting Need & Care foundation);

– Lid Raad van Toezicht ACE (onbezoldigd);

– Lid Stuurgroep Gelderland valoriseert! (onbezoldigd);

– Lid Stuurgroep Novio Tech Campus (onbezoldigd);

– Lid Bestuur OPuS (onbezoldigd);

– Lid Advisory Board Velo-city 2017 (onbezoldigd).

F.H.J. Stöteler:

– Voorzitter van Stichting Kennisinnovatieve Organisaties Gelderland

(onbezoldigd);

– Lid College van Bestuur van de stichting Hope XXL (onbezoldigd);

– Voorzitter Raad van Advies Zorgalliantie (onbezoldigd);

– Lid Raad van Advies OAB Dekkers (onbezoldigd).

Uiteraard vermijden de HAN en het College van Bestuur elke vorm en

schijn van belangenverstrengeling. Dit jaar zijn geen besluiten geno-

men en vonden er geen transacties plaats waarbij tegenstrijdige belan-

gen spelen die van materiële betekenis zijn voor de hogeschool of leden

van het College van Bestuur.

Raad van Toezicht

De Raad van Toezicht (RvT) ziet toe op de uitvoering van de werkzaam-

heden en de uitoefening van bevoegdheden door het College van Be-

stuur. De Raad van Toezicht is werkgever van het College van Bestuur en

adviseert het college.


67

Samenstelling Raad van Toezicht in 2015: – Mr. R.L.M. Hillebrand, voorzitter, eerste benoeming 1-4-2012 tot en

met 31-3-2016;

– Dr. ir. C.C. Krijger, lid en vicevoorzitter, tweede benoeming 1-1-2013 tot

en met 31-12-2016;

– Prof. dr. C.W.P.M. Blom, lid, tweede benoeming 1-3-2012 tot en met

29-2-2016;

– Prof. dr. H. Maassen van den Brink, lid, tweede benoeming 1-1-2013

tot en met 31-12-2016;

– Dr. A.G.J.M. Hanselaar, lid, tweede benoeming 1-12-2015 tot en met

30-11-2019;

– Drs. H.P.M.G. Steeghs, lid, tweede benoeming 1-6-2014 tot en met

31-5-2018.

De Raad van Toezicht heeft drie commissies. Deze commissies geven

enerzijds de mogelijkheid om bepaalde onderwerpen diepgaander te be-

spreken met het College van Bestuur en anderzijds fungeren ze als voor-

bereidende en adviserende commissies naar de Raad van Toezicht toe.

Het gaat om de volgende commissies:

– Remuneratiecommissie, bestaande uit de heer mr. R.L.M. Hillebrand

en mevrouw dr. Ir. C.C. Krijger. Deze commissie heeft in 2015

tweemaal vergaderd, ter voorbereiding van het remuneratiebeleid en

de verantwoording daarover (zie Verslag Raad van Toezicht);

– Auditcommissie, bestaande uit de heer dr. A.G.J.M. Hanselaar en de

heer drs. H.P.M.G. Steeghs. Deze commissie heeft in 2015 viermaal

vergaderd in het kader van de begroting, jaarrekening en bestuurlijke

rapportages (zie Verslag Raad van Toezicht);

– Onderwijscommissie, bestaande uit mevrouw prof. dr. H. Maassen

van den Brink en de heer prof. Dr. C.W.P.M. Blom. Deze commissie,

die in 2015 is ingesteld, heeft in 2015 twee keer vergaderd. Onderwerp

was de ontwikkeling van de kwaliteitszorg ten aanzien van onderwijs

én onderzoek. Daarbij is onder meer aandacht besteed aan de im-

plementatie van de aanbevelingen van de Commissie Bruijn, waarbij

wordt ingezet op de versterking van de externe validering van toet-

sing en examinering.


68

De Raad van Toezicht (RvT) ziet erop toe dat er geen tegenstrijdige be-

langen spelen die van materiële betekenis zijn voor de hogeschool of

leden van de RvT. De leden van de RvT voldoen aan de onafhankelijk-

heidscriteria uit de branchecode. Mevrouw Maassen van den Brink is

lid van de Review Commissie Hoger Onderwijs. Ter voorkoming van

elke vorm en schijn van belangenverstrengeling zijn afspraken gemaakt

over haar rol en handelingswijze bij de behandeling van de prestatieaf-

spraken van de HAN in de Raad van Toezicht.

De HAN conformeert zich aan de sectorale bezoldigingsmaxima voor

toezichthouders in het hbo, conform de Bezoldigingscode Bestuurders

Hogescholen, die is gebaseerd op de WNT.

Vergoedingen van de leden van de Raad van Toezicht in 2015De raad hanteert drie bezoldigingsbedragen: € 12.098,- bruto voor de

voorzitter, € 8.444,- bruto voor leden en € 9.452,- bruto voor leden die

tevens lid zijn van een commissie, inclusief de netto onkostenvergoe-

ding van € 500,-. Deze bedragen heeft de RvT in zijn vergadering van 15

december 2014 vastgesteld.


69

De honorering van de voorzitter en leden RvT in 2015 zag er als volgt uit:

Naam Rol Commissie Bruto vergoe-ding (excl. btw)

Netto onkosten-vergoeding

Mr. R.L.M. Hillebrand Voorzitter Remuneratiecommissie 11.598,00 500,00Dr. ir. C.C. Krijger Lid, vicevoorzitter Remuneratiecommissie 8.952,00 500,00Prof. dr. C.W.P.M. Blom Lid Onderwijscommissie 8.952,00 500,00Prof. dr. H. Maassen van den Brink

Lid Onderwijscommissie 8.952,00 500,00

Dr. A.G.J.M. Hanselaar Lid Auditcommissie 8.952,00 500,00Drs. H.P.M.G. Steeghs Lid Auditcommissie 8.952,00 500,00

De honorering past binnen de WNT en de Honorering toezichthouders

hogescholen. Deze bedraagt in 2015 voor voorzitters maximaal € 26.700,-

en voor leden maximaal € 17.800,-. Op 8 april 2015 heeft de Raad van

Toezicht een notitie vastgesteld waarin is aangegeven waarvoor de netto

onkostenvergoeding van de leden van de Raad van Toezicht is bedoeld.

Verslag Raad van Toezicht

De Raad van Toezicht vergaderde in 2015 viermaal, in het bijzijn van het

College van Bestuur.

– Tijdens deze vergaderingen is veel tijd gestoken in de bespreking van

het HAN Instellingsplan 2016-2020, zowel als het gaat om het proces

van totstandkoming als de inhoud van het plan. Hiertoe heeft er in

september een inspirerende bijeenkomst plaatsgevonden, waarbij

College van Bestuur en Raad van Toezicht gezamenlijk gesproken

hebben met medewerkers uit de HAN over dit nieuwe instellings-

plan. Dit heeft ertoe geleid dat de raad aan het einde van het verslag-

jaar met trots en overtuiging het HAN Instellingsplan 2016-2020

heeft goedgekeurd.

– De Raad van Toezicht wordt door het College van Bestuur regelmatig

en volledig geïnformeerd over de wijze waarop invulling wordt gege-

ven aan de horizontale en verticale verantwoording, zoals beschreven

in de hierna volgende paragraaf Horizontale en verticale verantwoor-

ding. De Raad van Toezicht vindt dat het College van Bestuur hier op


70

een adequate wijze invulling aan geeft. Hij ziet de totstandkoming

van het instellingsplan als een goed voorbeeld waarbij alle interne en

externe stakeholders door het College van Bestuur zijn betrokken.

– In 2015 is het begrotingsproces gestart met een beleidsrijke kader-

brief, waarbij naast technische ook inhoudelijke hoofdlijnen van

de begroting zijn terug te vinden. Via de kaderbrief worden de be-

leidsprioriteiten voor het volgend jaar vastgelegd, waarmee tijdig

accenten gelegd kunnen worden. De raad heeft aan het einde van het

verslagjaar de begroting 2016 goedgekeurd, mede op basis van de

constatering dat deze gebaseerd is op de kaderbrief.

– Naast deze twee grote thema’s heeft de Raad van Toezicht het jaarver-

slag 2014 en de jaarrekening 2014 goedgekeurd en in het najaar aan de

hand van een bestuurlijke rapportage gesproken over de ontwikkelin-

gen in het eerste half jaar. De uitvoerige bespreking van de jaarrekening

2014 heeft plaatsgevonden in de Auditcommissie in aanwezigheid van

de externe accountant en daar zijn tevens het accountantsverslag 2014

en de managementletter 2014 en 2015 besproken. De Auditcommissie

heeft verder aandacht geschonken aan de resultaatontwikkeling gedu-

rende het jaar en naast de jaarrekening 2014 ook aan de voorbereiding

van de begroting 2016, inclusief de daarbij behorende risicomatrix.

Tevens zijn voortgangsrapportages besproken over grote projecten,

zoals op het gebied van ICT (onder andere is op dit terrein gesproken

over testen van backup- en recoveryprocedures) en huisvesting.

– De Raad van Toezicht heeft goedkeuring gegeven aan de besluiten

van het College van Bestuur om een Europese aanbesteding te star-

ten voor ICT-werkplekapparatuur en voor energie. Deze goedkeuring

is statutair vereist omdat de HAN hiermee verplichtingen aangaat die

de e 2,5 miljoen overstijgen.

– Verder heeft de Raad van Toezicht in haar rol als werkgever het remu-

neratierapport 2014/2015 besproken en vastgesteld, jaargesprekken

gevoerd met de leden van het College van Bestuur en de bezoldiging

voor 2016 voor de leden van het College van Bestuur vastgelegd in een

bezoldigingsbesluit. Een en ander werd voorbereid in de Remuneratie-

commissie.

– Ten aanzien van zijn eigen organisatie kan vermeld worden dat met


71

een positief advies van de Medezeggenschapsraad de heer dr. A.G.J.M.

Hanselaar benoemd is voor een tweede termijn, die loopt van 1 decem-

ber 2015 tot en met 30 november 2019. Daarnaast is het Reglement van

de Onderwijscommissie vastgesteld en een Reglement overzicht kos-

tensoorten. Dit laatste reglement geeft aan waarvoor de netto onkos-

tenvergoeding van de leden van de RvT van € 500,- per jaar is bedoeld.

De Raad van Toezicht overlegt tweemaal per jaar in aanwezigheid van

het College van Bestuur met de Medezeggenschapsraad. Deze overleg-

gen hebben een constructief en open karakter.

Medezeggenschapsraad

De Medezeggenschapsraad is in 2015 gekend in tal van voorgenomen

besluiten van het College van Bestuur. Een aantal daarvan in de vorm

van instemmingsbevoegdheid, in andere gevallen in de vorm van een

voorafgaand advies. Door middel van adviezen en initiatiefvoorstellen

vertaalt de Medezeggenschapsraad de mening van studenten en mede-

werkers richting het College van Bestuur. De raad richt zijn activiteiten

aan de hand van een aantal jaarlijkse beleidsprioriteiten. In 2015 heeft

de raad een groot aantal onderwerpen behandeld, waaronder stiltewerk-

plekken voor studenten, het nieuwe instemmingsrecht op hoofdlijnen

van de begroting, de kaderstelling taaktoedeling, duurzame inzetbaar-

heid en het HAN Instellingsplan 2016-2020. Er is geïnvesteerd in de

modernisering van de medezeggenschap, met begeleiding van profes-

sor Goodijk van het adviesbureau GITP.

In 2015 was het College van Bestuur bij elke vergadering van de Mede-

zeggenschapsraad aanwezig; er was nadere toelichting of overleg over

specifieke onderwerpen. Daarnaast hadden het dagelijks bestuur van

de raad en de collegevoorzitter iedere maand regulier overleg. Ook dit

jaar verliep het overleg tussen Medezeggenschapsraad en College van

Bestuur constructief en plezierig.


72

Horizontale en verticale verantwoording

De HAN legt verticale verantwoording af aan haar toezichthouders. Dit

zijn onder andere de Raad van Toezicht (intern) en het ministerie van

OCW, de NVAO en de Arbeidsinspectie als externe toezichthouders.

De HAN legt ook horizontale verantwoording af. Zo gaat de HAN met

enige regelmaat in gesprek met studenten, docenten en medewerkers,

onder andere over het opstellen en uitvoeren van het aangeboden on-

derwijs. Deze gesprekken vinden ad hoc plaats en/of met de regelmaat

van medezeggenschapsorganen en opleidingscommissies. Het College

van Bestuur bezoekt elk jaar een groot aantal opleidingen, instituten en

service units om te bespreken hoe het gaat.

De HAN stemt als maatschappelijke organisatie het onderwijs, onder-

zoek en de kennisvalorisatie af op de behoeften van de omgeving. De

inhoud komt tot stand met het beroepenveld en met werkgevers, on-

der meer in de vorm van opleidings- en/of beroepenveldcommissies en

soms een raad van advies. Er is ook regelmatig bestuurlijk overleg met

de gemeenten Arnhem en Nijmegen, de provincie Gelderland, de Rad-

boud Universiteit, andere hogescholen en universiteiten, de belangrijk-

ste werkgevers uit de regio en andere relevante organisaties. Zo hebben

we in 2015 met de provincie Gelderland een vierjarige samenwerkingsa-

genda voorbereid die in het voorjaar van 2016 zal worden ondertekend.

De HAN werkt op veel fronten strategisch samen met kennisinstellin-

gen, bedrijven en andere organisaties voor het realiseren van de missie

en doelstellingen op het gebied van onderwijs, onderzoek en kennisva-

lorisatie. Voor een greep uit deze vele samenwerkingen verwijzen wij

naar hoofdstuk 4.


73

Risicomanagement

De HAN heeft risicomanagement zoveel mogelijk geïntegreerd in de

planning- en controlcyclus. Risicomanagement is gericht op het beper-

ken van de risico’s op het niet realiseren van prestatieafspraken, op het

voldoen aan de eisen van weten regelgeving en op de continuïteit van

de bedrijfsvoering.

De risicomatrix, die de realisatie van de doelstellingen uit het instel-

lingsplan meet, wordt geactualiseerd bij het beschikbaar komen van

nieuwe meetwaarden. Dit loopt in principe gelijk op met de manage-

mentrapportages. De risicomatrix gebruiken we bij de duiding van de

voortgang van de doelstellingen, zoals opgenomen in de management-

rapportages gericht op realisatie van de prestatieafspraken. De geag-

gregeerde uitkomst van deze metingen staat in bijlage 2.

De in het jaarverslag 2015 opgenomen waarden geven het volgende

beeld van de realisatie van de prestatieafspraken:

1 Over Studiesucces zijn de prestatieafspraken over de uitval na

een jaar en switch gerealiseerd maar is diplomarendement niet

gerealiseerd;

2 De prestatieafspraak over Studenttevredenheid (Kwaliteit en Ex-

cellentie) is gerealiseerd;

3 De prestatieafspraken over Maatregelen zijn in hoge mate gere-

aliseerd. Hierbij passen twee kanttekeningen. De HAN hanteert

voor de verhouding OP/OOP intern de verhouding 65%/35%. De

afspraak met OCW laat door een ander kengetal OP gedeeld door

OOP een net-niet realisatie zien. Een soortgelijke opmerking geldt

voor het kengetal mastergraadgeschoolde docenten, waarbij in de

afronding omtrent de verantwoording van de prestatieafspraken

is gebleken dat door een niet volledig sluitende definitie er een

verschil van interpretatie was tussen OCW en de HAN.

Per afspraak (1, 2 of 3) betekent niet-realisatie een korting van 1/3 x 5% rijks-

bijdrage per jaar over de periode 2017-2020 (€ 3,3 miljoen minder per jaar


74

op basis van de huidige rijksbijdrage). Op het moment van schrijven van

dit jaarverslag zijn het advies van de Review Commissie Hoger Onderwijs

en Onderzoek en het besluit van OCW over al dan niet gedeeltelijke korting

op de rijksbijdrage voor 2017-2020 nog niet bekend.

Daarnaast stelt de HAN als onderdeel van de begrotingscyclus een ri-

sicomatrix op met een duiding van de top vijf die de HAN bedreigen

(gesplitst naar impact, kans en beïnvloedbaarheid). Deze risico’s zijn

verwerkt in de tekst van de HAN-begroting en worden gedeeld met de

Raad van Toezicht en de Medezeggenschapsraad.

De (financiële) impact van invoering van een voucherstelsel voor de be-

kostiging van deeltijdonderwijs kan groot zijn. Dit is echter moeilijk te

kwantificeren doordat de politieke besluitvorming hierover nog niet is

afgerond. De HAN beïnvloedt het effect door te investeren in de ver-

beterplannen voor het deeltijdonderwijs. De HAN heeft zich met één

relatief kleine bacheloropleiding (Elektrotechniek, instroom dertig stu-

denten per jaar) ingeschreven voor vraagfinanciering voor drie cohor-

ten in de experimentperiode (01-09-2016 tot 31-08-2024). Na een eerste

evaluatie in 2018 wordt besloten of er nog eens drie nieuwe cohorten tot

het experiment worden toegelaten. Bij de eindevaluatie in 2021 wordt

besloten of en hoe wordt overgegaan tot structurele verankering van

(delen van) het experiment vraagfinanciering en over het in gang zetten

van het wetgevingstraject hiertoe.

De demografische ontwikkeling – naar verwachting daalt vanaf 2020

de instroom van studenten – heeft twee mogelijke effecten: versnelde

afwaardering van niet meer benodigde gebouwen (impairment) en

personele overcapaciteit. Met beide (langetermijn)effecten wordt re-

kening gehouden bij de actualisatie van het strategische huisvestings-

plan en het strategisch personeelsplan. Met de externe accountant

worden de technische effecten van versnelde afwaardering (omvang

en opvang via eigen vermogen) besproken. Aanscherping van de re-

gels voor zzp’ers leidt hierbij tot minder flexibiliteit in de personele

sfeer. De personeelsontwikkeling op lange termijn lijkt zich door na-

tuurlijk verloop (pensionering) ongeveer synchroon te bewegen met


75

de na 2020 verwachte daling van de studentenaantallen.

Het effect van het niet behalen van een opleidingsaccreditatie kan groot

zijn – afhankelijk van de omvang van de opleiding en reputatieschade –

maar de kans hierop is klein. Wel vragen opleidingen die in zogenoemde

hersteltrajecten zitten extra aandacht, mede met het oog op passende ex-

terne communicatie. De accreditatieresultaten worden beter. Ieder jaar

moet echter een aantal opleidingen tijdens de voorbereiding voor de

visitatie nog veel reparaties uitvoeren. Ten aanzien van de kwaliteit van

onderzoek en onderwijs vinden halverwege de accreditatiecyclus interne

audits plaats van de afzonderlijke opleidingen en van kenniscentra. Over

de voortgang van verbeterplannen op basis van de uitkomsten van de

audits krijgen de faculteitsdirecties rapportages. Bij de interne audits van

opleidingen is er ook aandacht voor compliance met de Wet op het hoger

onderwijs en wetenschappelijk onderzoek (WHW). Het College van Be-

stuur bespreekt de resultaten met de faculteitsdirecties.

Over de personele en financiële ontwikkelingen is er maandelijks een

voortgangsrapportage (inclusief prognose van het jaarresultaat). De

HAN stuurt conform het Treasurystatuut op voldoende liquiditeit (mi-

nimaal 3% rijksbijdrage aan liquide middelen) en solvabiliteit (streef-

waarde 35%).

Naar aanleiding van het HAN Jaarverslag 2013, waarin de HAN in de toe-

komstparagraaf heeft aangegeven zowel qua meerjarige rentabiliteit als

qua liquiditeit onder twee van de drie signaleringsgrenzen van de Onder-

wijsinspectie te komen, heeft de Onderwijsinspectie een onderzoek uit-

gevoerd naar de financiële continuïteit van de HAN. De conclusie van dit

onderzoek (onderzoek nummer 277432) is dat op basis van de huidige en

verwachte financiële positie van de HAN, de financiële continuïteit van

de HAN niet binnen afzienbare tijd in het geding is. Ook in de toekomst-

paragraaf van de huidige jaarrekening is aangegeven dat – vooruitlopend

op de vanaf 2018 verwachte extra opbrengsten van de ‘studievoorschot’-

middelen – de HAN de met OCW gemaakte afspraken over voorinveste-

ringen nakomt in de vorm van een verlieslatende begroting 2016 en 2017.

De Onderwijsinspectie wordt hier apart over geïnformeerd.


76

Financiële instrumenten

We maken in de normale bedrijfsuitoefening gebruik van financiële

instrumenten die de HAN blootstelt aan markt- en/of kredietrisico’s.

Deze financiële instrumenten betreffen posten die in de balans zijn

opgenomen, zoals vorderingen en schulden. We handelen niet in deze

financiële instrumenten en passen ook geen afgeleide financiële instru-

menten (derivaten) toe. De HAN hanteert procedures en gedragsricht-

lijnen om de omvang van het kredietrisico bij tegenpartijen te beperken.

De HAN heeft haar lange termijn vreemd vermogen aangetrokken bij

het ministerie van Financiën en de gemeente Arnhem.

Kredietrisico De vorderingen uit hoofde van debiteuren betreffen vorderingen op stu-

denten en vorderingen op overige debiteuren. Deze vorderingen zijn

over het algemeen beperkt van omvang, evenals het kredietrisico op

deze vorderingen.

Renterisico Het renterisico is beperkt tot eventuele veranderingen in de marktwaar-

de van opgenomen leningen. De HAN heeft twee langlopende leningen

uitstaan: de rentevaste periode van de lening van de gemeente Arnhem

loopt tot 31 december 2023 (einde contract) en de interest bedraagt

2,12%; de rentevaste periode van de lening van het ministerie van

Financiën loopt tot juli 2020, de interest bedraagt tot die tijd 3,09% per

jaar.

Ons beleid is om geen afgeleide financiële instrumenten te gebruiken

om (tussentijdse) rentefluctuaties te beheersen.

liquiditeitsrisicoWe bewaken de liquiditeitspositie door middel van opvolgende liquidi-

teitsbegrotingen. Het management ziet erop toe dat voor de instelling

steeds voldoende liquiditeiten beschikbaar zijn om aan de verplichtin-

gen te kunnen voldoen. Ook letten we erop dat voldoende financiële

ruimte onder de beschikbare faciliteiten beschikbaar blijft om steeds

binnen de gestelde lening-convenanten te blijven.


77

Publiek-Privaat

De HAN is een hogeschool met een publieke oriëntatie en geeft daardoor

geen prioriteit aan commerciële activiteiten. Het is wel de maatschap-

pelijke verantwoordelijkheid van de hogeschool om een selectief aanbod

(na)scholingsfaciliteiten te bieden, die het werkveld en deelnemers finan-

cieren en waarin private partijen niet voorzien. Naast dit contractonder-

wijs, vormen ook contractonderzoek en het uitvoeren van consultancy-/

advieswerkzaamheden onderdeel van de private activiteiten van de HAN.

De HAN besteedt haar door het Rijk bekostigde onderwijs niet uit aan

private organisaties. Ook de ontvangen rijksbijdrage wordt niet besteed

aan investeringen in private activiteiten. Alle commerciële activiteiten

moeten passen binnen de doelstellingen van de HAN en hebben als

begrotingsdoelstelling een minimaal kostendekkende exploitatie. Be-

waking op realisatie van de positieve resultaatdoelstelling vindt plaats

door middel van de managementrapportages aan het College van Be-

stuur. Deze worden besproken in het bestuurlijk overleg tussen College

van Bestuur en faculteitsdirecties, en waar nodig vindt bijsturing plaats.

Daarnaast hebben alle lectoren een minimale inverdiendoelstelling (zie

ook hoofdstuk 3 en bijlage 1A).

De opbrengsten en kosten worden zoveel mogelijk toegerekend aan de

desbetreffende door de overheid bekostigde onderwijsactiviteiten of de

overige vanuit de markt gefinancierde activiteiten. Financieel-admini-

stratief is de HAN in staat om de scheiding tussen publieke en private

activiteiten goed te waarborgen. In de externe financiële verslaglegging

is scheiding aangebracht tussen resultaat op publieke en private activi-

teiten, waarbij de private activiteiten expliciet een positieve resultaats-

doelstelling hebben. Bij onverhoopt tegenvallende resultaten worden

passende maatregelen genomen om hetzij de winstgevendheid te her-

stellen, hetzij de activiteiten te beëindigen of – indien mogelijk – over te

dragen aan een andere partij.


78

Toetsing regelgeving inschrijving en bekostiging (TIB)

De HAN heeft een intern systeem van toetsing en afstemming op in-

terpretatie van weten ministeriële regelgeving voor inschrijving en be-

kostiging. Een apart ingestelde Toetscommissie Inschrijving en Bekostiging

(TIB) is belast met advisering rondom benodigde interpretatie van de

desbetreffende regelgeving in bijzondere gevallen.

In 2015 is geadviseerd over de mogelijkheden een financiële vergoeding

te ontvangen voor producten uit bekostigd onderwijs, over de beteke-

nis van een deels gemeenschappelijk propedeutisch examen voor het

studieadvies en over de mogelijkheden van aan de academische lera-

renopleiding primair onderwijs (ALPO) aangepaste inrichting van het

versnelde traject voor studenten met een vwo-diploma.

De HAN kent verder één centrale Studenten Inschrijf Administratie met

eenvormig gehanteerde instructies en procedures. Ten slotte voert de

externe accountant jaarlijks een onderzoek uit naar de juistheid van de

bekostigingsgegevens. Hij geeft daarover een afzonderlijk assurance-

rapport af.

Notitie Helderheid

Voor de uitvoering van de punten uit de Notitie Helderheid in de bekosti-

ging van het hoger onderwijs in 2015 geldt onverkort dat de HAN ervoor

zorgt dat het initiële onderwijs niet uitbesteed wordt aan andere (bekos-

tigde of onbekostigde) organisaties. Ook zijn er geen publieke midde-

len geïnvesteerd in private activiteiten.

Maatwerktrajecten Maatwerkovereenkomst Ad Civiele Techniek-Projectvoorbereiding en

-realisatie met CIVILION B.V. voor 33 studenten.

Uitwisseling In bijlage 1D staat een overzicht van het aantal studenten dat heeft ge-

studeerd bij buitenlandse partners waarmee een overeenkomst is ge-


79

sloten en hoeveel buitenlandse studenten van partnerinstellingen aan

de HAN hebben gestudeerd. De bilaterale overeenkomsten zijn bij het

International Office van de HAN in te zien.


80

Financiën

HAN Jaarverslag 2015 | 8. Financiën

81


Het financieel beleid van de HAN is gericht op een gezonde be-drijfsvoering op korte en lange termijn. Indien nodig worden de re-serves door middel van een verlieslatende begroting aangesproken om investeringen in strategische thema’s mogelijk te maken. In 2015 betrof dit investeringen in masteropleidingen voor onze docenten, speerpunten uit het instellingsplan en de verbeterplan-nen van ons deeltijdonderwijs.

De belangrijkste financiële kengetallen van de HAN staan in onder-

staande tabel:

x € 1.000 tenzij anders vermeld 2015 2014 2013 2012Baten 294.372 288.102 273.102 263.066Saldo baten en lasten bedrijfsvoering - 2.106 9.246 6.890 3.480Resultaat - 3.822 7.511 4.781 1.077Solvabiliteit (eigen vermogen/totale vermogen) 39,0% 40,3% 37,1% 34,3%Liquiditeit 0,5 0,6 0,6 0,8Rentabiliteit -1,3% 2,6% 1,8% 0,4%

De belangrijkste kenmerken van het financiële jaar 2015 zijn hogere dan

begrote baten, lagere dan begrote lasten en daardoor per saldo een

minder negatief resultaat dan begroot en daarmee samenhangend een

hoger dan begroot saldo liquide middelen.

Het resultaat over 2015 bedraagt € 3,8 miljoen negatief en is ten laste

van de reserves gebracht. Het eigen vermogen is daarmee afgenomen

van € 93 miljoen naar € 90 miljoen. De solvabiliteit (hoe goed is de

HAN in staat om op langere termijn aan haar financiële verplichtingen

te voldoen) is in 2015 uitgekomen op 39,0% en ligt daarmee boven de

norm die wordt gehanteerd door de commissie Smits (35%). De liquidi-

teitspositie (hoe goed is de HAN in staat om op korte termijn aan haar

financiële verplichtingen te voldoen) ligt met 0,5 onder de hbo-norm

van 1,0. De HAN streeft ernaar om niet meer dan de benodigde liquide

middelen aan te houden, waarbij de flexibele schil in de begroting (3%

rijksbijdrage) in het Treasurystatuut als absolute ondergrens geldt.

82


Verkorte jaarrekening

De financiële overzichten in dit hoofdstuk zijn ontleend aan de gecon-

solideerde jaarrekening 2015 waarbij een goedkeurende accountants-

verklaring is afgegeven.

Geconsolideerde staat van baten en lasten ontleend aan de jaarrekening 2015

x € 1.000 Realisatie 2015

Begroting 2015

Realisatie 2014

BatenRijksbijdragen OCW 199.355 197.646 192.892Overige overheidsbijdragen 3.867 4.433 3.826Collegegelden 61.852 60.952 58.715Baten werk i.o.v. derden* 19.963 19.598 20.532Overige baten 9.335 9.996 12.469Totaal baten 294.372 292.625 288.434

lastenPersonele lasten 230.209 231.606 217.874Afschrijvingslasten 12.800 14.036 11.634Huisvestingslasten 17.620 15.987 17.008Overige instellingslasten* 35.849 40.494 32.672Totaal lasten 296.478 302.123 279.188

Saldo baten en lasten - 2.106 - 9.498 9.246

Saldo financiële baten en lasten - 1.716 - 1.576 -1.735

Netto resultaat - 3.822 - 11.074 7.511

* De cijfers van 2014 zijn aangepast. De voorziening verlieslatende projecten is in mindering gebracht op de

onderhanden werk posities, waardoor er een verschuiving heeft plaatsgevonden van overige lasten(k€ 332)

naar baten werk voor derden (k€ 332).

In 2015 waren de baten € 1,7 miljoen hoger dan begroot, vanwege een

extra rijksbijdrage van € 1,7 miljoen en hogere collegegelden van € 0,9

miljoen. De overige baten waren (met name door lagere subsidies) €

0,9 miljoen lager dan begroot.

De lasten zijn € 5,6 miljoen lager dan begroot, met name door lagere

83

personele lasten (minder ingezette fte en lagere werkgeverslasten) en lage-

re overige instellingslasten (met name door niet ingezette beleidsgelden en

doorschuiven van een deel van het budget voor de verbeterplannen van het

deeltijdonderwijs naar 2016). Het saldo van de financiële baten en lasten is

€ 0,1 miljoen lager dan begroot door een verminderde opbrengst (veroorzaakt

door lagere rentestand) op uitstaande gelden.

Onderstaande tabel geeft de financiële splitsing tussen de publieke en

marktactiviteiten van de HAN in 2015 weer:

x € 1.000 Markt Publiek TotaalTotale baten 13.946 280.426 294.372

Totale lasten 13.770 282.708 296.478

Financiële baten en lasten 0 -1.716 -1.716

Resultaat 176 - 3.998 - 3.822

Bij marktactiviteiten is het totale resultaat € 0,1 miljoen hoger dan begroot

bij een lager dan begrote omzet (€ 13,9 miljoen ten opzichte van € 14,3 mil-

joen).


84

Geconsolideerde balans ontleend aan de jaarrekening 2015

na resultaatbestemming x € 1.000 31-12-2015 31-12-2014

ActivaVaste activaMateriële vaste activa 196.414 195.880Financiële vaste activa 0 0Totaal vaste activa 196.414 195.880

Vlottende activaVoorraden 87 177Vorderingen* 6.786 7.179Liquide middelen 26.635 28.513Totaal vlottende activa 33.508 35.869

Totaal activa 229.922 231.749

Passiva

Eigen vermogen 89.667 93.489Voorzieningen 18.161 15.638Schulden op lange termijn 54.257 57.196Schulden op korte termijn* 67.837 65.426Totaal passiva 229.922 231.749

* De cijfers van 2014 zijn aangepast. De voorziening verlieslatende projecten(-/- k€ 73) is in mindering gebracht op

de onderhanden werk posities bij vorderingen(-/- k€ 1) en schulden (k€ 72), vorig jaar was deze verantwoord onder

voorziening verlieslatende projecten.

De materiële vaste activa zijn ten opzichte van 2014 toegenomen met

€ 0,5 miljoen, vooral door de investeringen in ICT-projecten. De liquide

middelen zijn afgenomen met € 1,9 miljoen. Dit wordt grotendeels veroor-

zaakt door het negatieve resultaat. De voorzieningen (reserveringen voor

toekomstige uitgaven) zijn per saldo toegenomen met € 2,5 miljoen door

dotaties aan de voorziening groot onderhoud en de personeelsvoorzie-

ningen. De kortlopende schulden nemen toe met € 2,4 miljoen, dit wordt

grotendeels veroorzaakt door hogere vooruit ontvangen collegegelden.

Het eigen vermogen is opgedeeld in de algemene reserve (€ 86,9 miljoen)

en bestemmingsreserve (€ 2,8 miljoen). De algemene reserve staat ter vrije

beschikking van het College van Bestuur. De bestemmingsreserves zijn af-


85

gezonderd voor specifieke doelen. Het bestuur kan deze beperking zelf op-

heffen.

Onderstaand overzicht geeft de voorzieningen en de mutaties op de betref-

fende voorziening weer:

x € 1.000 31-12-2014 Saldo Mutaties

31-12-2015

Overige voorzieningenGroot onderhoud 8.433 1.648 10.081Afstudeerfonds 245 -95 150

Personeelsvoorzieningen:Wachtgelden 3.555 435 3.990Jubileumuitkering 1.489 506 1.995WAO/WIA 1.916 -655 1.261Werktijdvermindering senioren - 684 684

Totaal voorzieningen* 15.638 2.523 18.161

* De cijfers van 2014 zijn aangepast. De voorziening verlieslatende projecten is in mindering gebracht op de onder-

handen werk posities bij vorderingen en schulden, vorig jaar was deze verantwoord onder voorziening verlieslatende

projecten.

De grootste dotatie betreft de dotatie aan de voorziening groot onderhoud

gebaseerd op het meerjaren onderhoudsplan.

Financiering

x € 1.000 Realisatie2015

Begroot2015

Realisatie2014

Kasstroom uit operationele activiteiten 14.372 2.113 14.242Kasstroom uit investeringsactiviteiten - 13.334 -15.117 -18.507Kasstroom uit financieringsactiviteiten - 2.916 -2.939 -2.893Mutatie liquide middelen -1.878 15.943 -7.158

De kasstroom uit operationele activiteiten is positiever dan begroot als ge-

volg van een minder negatief dan begroot resultaat over 2015 (€ 3,8 miljoen


86

negatief ten opzichte van begroot € 11,1 miljoen negatief). De geringere kas-

uitstroom uit investeringsactiviteiten is hoofdzakelijk het gevolg van min-

der investeringen in huisvesting dan begroot.

Treasury

De HAN heeft een Treasurystatuut waarin richtlijnen zijn opgenomen in-

zake risicobeheer en gebruik van financiële instrumenten. Het statuut volgt

de minimumeisen uit de Regeling beleggen en belenen door instellingen

voor onderwijs en onderzoek 2010 (ministerie van OCW). Het treasury-

beleid waarborgt de financiële continuïteit van de HAN en minimaliseert

de financiële risico’s en financieringslasten. De HAN houdt als minimum li-

quiditeitsniveau 3% rijksbijdrage (de omvang van de flexibele schil in de be-

groting) aan. De HAN brengt haar middelen risicoloos onder bij het minis-

terie van Financiën; de middelen zijn direct opvraagbaar. Daarnaast heeft

de HAN een spaarrekening bij de ING voor de private gelden, ook deze

is direct opvraagbaar. Het lange termijn vreemd vermogen van de HAN is

aangetrokken via de gemeente Arnhem. Het betreft een ultimo 1993 opge-

nomen hypothecaire lening met een looptijd van dertig jaar (annuïtair), met

een openstaand saldo per jaareinde van € 9,5 miljoen. De vaste rente be-

draagt 2,12% tot 31 december 2023 (einde contract). En via het ministerie

van Financiën (schatkistbankieren). Het openstaand saldo van deze lening

bedraagt € 45,8 miljoen en kent een resterende looptijd van 25 jaar. De vaste

rente bedraagt 3,09% tot 2 juli 2020. De HAN maakt geen gebruik van de-

rivaten.

Continuïteitsparagraaf

De overzichtstabellen en de toelichting zijn gepresenteerd conform de

handreiking continuïteitsparagraaf geldend vanaf het verslagjaar 2015 sector

Hoger Onderwijs. De prognose jaar T+1 tot en met jaar T+3 is ontleend aan

de HAN-begroting 2016 en de daarin opgenomen meerjarenraming. De be-


87

groting 2016 is in december 2015 vastgesteld, dus vóór de afronding

van het boekjaar 2015. Dit betekent dat voor de balansposities geen een-

op-een aansluiting bestaat met de balansposities zoals opgenomen in

de jaarrekening 2015 (opgesteld in februari 2016). Voor zover hierdoor

materiële verschillen ontstaan, worden die apart toegelicht.

Personeel- en studentenaantallen 2015 t/m 2018

Kengetal stand 31/12 Werkelijk Prognose2015 2016 2017 2018

Personele bezetting in fteBestuur/Management 78 78 78 78Personeel primair proces 1.784 1.838 1.832 1.835Ondersteunend personeel 897 912 908 906Totaal 2.759 2.828 2.818 2.819

Ingeschreven studenten (bacheloropleidingen) 32.291 32.838 33.698 34.384

Ingeschreven studenten (masteropleidingen) 1.137 1.073 1.142 1.180

Toelichting op de kengetallen

Personele bezetting

De door de Belastingdienst ingezette aanscherping van het beleid met

betrekking tot zzp-docenten heeft ertoe geleid dat de inhuur daalt terwijl

het personeel in dienst van de HAN toeneemt. Daarnaast hebben de

hogere rijksbijdrage en collegegelden geleid tot het beschikbaar komen

van meer middelen die onder andere zijn ingezet in het verminderen

van de werkdruk (meer personeel). Vanaf 2016 wordt extra personeel

(53 fte op HAN totaal niveau) ingezet om meer personeel beschikbaar

te hebben voor ‘student performance coaching’.

Studentenaantallen

Conform de verwachting stabiliseert het aantal ingeschreven studenten

zich min of meer. Naar verwachting zal de voltijdinstroom zich stabi-

liseren op het niveau van 2014 en zal de deeltijd-, duaal- en master-


88

instroom groeien, waardoor het aantal ingeschreven studenten vanaf

2016 weer zal stijgen. Op basis van de demografische ontwikkeling is

de verwachting dat het aantal studenten tot 2020 ongeveer stabiel zal

blijven en dat de HAN in de jaren daarna door de demografische ont-

wikkeling (daling van de instroom) met krimp van het aantal ingeschre-

ven studenten te maken zal krijgen.

Balans 2015 t/m 2018

Werkelijk Prognose

x € 1.000 2015 2016 2017 2018 Activa Vaste activa Immateriële vaste activa 0 0 0 0Materiële vaste activa 196.414 189.596 180.789 169.927Financiële vaste activa 0 0 0 0Totaal vaste activa 196.414 189.596 180.789 169.927

Vlottende activaVoorraden 87 177 177 177Vorderingen 6.786 7.180 7.180 7.180Effecten 0 0 0 0Liquide middelen 26.635 14.177 17.986 33.154Totaal vlottende activa 33.508 21.534 25.343 40.511Totaal activa 229.922 211.130 206.132 210.438

PassivaEigen vermogen Algemene reserve 86.853 78.038 77.130 84.539Bestemmingsreserve publiek 464 309 201 16Bestemmingsreserve privaat 2.350 2.176 2.364 2.666Bestemmingsfonds publiek 0 0 0 0Bestemmingsfonds privaat 0 0 0 0Totaal eigen vermogen 89.667 80.523 79.695 87.221 Voorzieningen 18.161 17.554 16.952 16.718Schulden op lange termijn 54.257 51.294 48.308 45.298Schulden op korte termijn 67.837 61.759 61.177 61.201Totaal passiva 229.922 211.130 206.132 210.438


89

Exploitatierekening 2015 t/m 2018

Werkelijk Prognose

x € 1.000 2015 2016 2017 2018Baten Rijksbijdragen OCW 199.355 203.670 205.357 211.287Overige overheidsbijdragen 3.867 3.810 4.196 4.639Collegegelden 61.852 63.680 66.722 69.649Baten werk i.o.v. derden 19.963 22.972 23.517 24.417Overige baten 9.335 9.176 9.107 9.528Totaal baten 294.372 303.308 308.899 319.520

lasten Personele lasten 230.209 240.950 239.511 240.774Afschrijvingslasten 12.800 14.407 14.014 13.983Huisvestingslasten 17.620 16.782 17.155 17.233Overige instellingslasten 35.849 39.672 37.530 38.568Totaal lasten 296.478 311.811 308.210 310.558 Saldo baten en lasten gewone bedrijfsvoering

- 2.106 -8.503 689 8.962

Saldo financiële bedrijfsvoering -1.716 -1.597 -1.517 -1.436Saldo buitengewone baten en lasten

0 0 0 0

Totaal resultaat - 3.822 -10.100 -828 7.526


90

Financiële kengetallen 2015 t/m 2018

2015 2016 2017 2018Rentabiliteit -1,3% -3,3% -0,3% 2,4%Solvabiliteit* 39,0% 38,1% 38,7% 41,4%Liquiditeit** 0,5 0,3 0,4 0,7

* De HAN hanteert als streefwaarde een solvabiliteit (Eigen vermogen/Balanstotaal) van 35%.

** De ratio is uitgedrukt als vlottende activa (inclusief liquide middelen/vlottende activa). De HAN hanteert bewust

een lagere ratio dan 1,0 en hanteert als ondergrens aan liquide middelen een bedrag van 3% rijksbijdrage

(€ 6,0 miljoen op basis van de huidige rijksbijdrage). Dit bedrag komt overeen met de flexibele schil in de

begroting.

Toelichting op de financiële kengetallen

Exploitatierekening

Met een verlies van € 3,8 miljoen is het 2015 resultaat minder negatief

dan begroot (€ 11,1 miljoen verlies) en komt het ongeveer uit op het

in de begroting 2016 gehanteerde prognoseresultaat voor 2015 (€ 2,9

miljoen verlies). De aansluiting van werkelijk 2015 naar de meerjaren-

prognose bevat daardoor geen materiële afwijkingen ten opzichte van

de aannames uit de HAN-begroting 2016.

De belangrijkste resultaatverschillen 2015 betreffen meer baten door

meer rijksbijdrage 2015 en minder kosten 2015, onder andere door la-

tere invulling personele uitbreiding, door niet volledige uitputting van

budgetten en door het doorschuiven van fondsen voor het verbeterpro-

ject Deeltijdonderwijs van 2015 naar 2016. Door het minder dan begrote

negatieve resultaat zijn zowel de solvabiliteit als de liquiditeit beter dan

begroot. Daarmee zijn de mogelijkheden om de reserves aan te spre-

ken voor de realisatie van strategische doelstellingen groter dan in de

begroting 2015 en de daarbij horende meerjarenraming 2016-2018 was

aangenomen.

Vooruitlopend op de vanaf 2018 verwachte extra ‘studievoorschot’-mid-

delen (extra rijksbijdrage) zoals verwoord in de OCW Strategische agen-

da hoger onderwijs en onderzoek 2015-2025, De waarde(n) van weten,

investeert de HAN ook in 2016 en 2017 conform de afspraken met OCW


91

door middel van een verlieslatende begroting ten laste van haar reser-

ves. Naast de al lopende investeringen (HAN Masterfonds, Speerpun-

ten en Verbeterprogramma deeltijdonderwijs) zijn daar vanaf 2016 extra

gelden voor ‘student performance coaching’ (€ 4,3 miljoen per jaar) en

onderzoek (eenmalige impuls van € 1,5 miljoen) aan toegevoegd.

De contractactiviteiten/derde geldstroomactiviteiten van de HAN vor-

men geen kernactiviteit.

Balans

Door meer overlopende posten per ultimo 2015 zijn zowel de korte-

termijnschulden als liquide middelen per ultimo 2015 hoger dan in de

prognose 2015 was aangenomen. Deze afwijking ten opzichte van de

aannames in de begroting 2016 zal in boekjaar 2016 grotendeels ver-

dwijnen. Naar verwachting resteert een negatief effect op de liquide

middelen van circa € 0,8 miljoen ten opzichte van de berekeningen in

de begroting 2016 zoals die in de meerjarenraming zijn opgenomen.

De belangrijkste aandachtspunten bij de (meerjaren)balans zijn de vol-

gende:

Afgeleid van het HAN Instellingsplan 2016-2020 worden in de eerste

helft van 2016 zowel het strategisch huisvestingsplan als het strate-

gisch ICT-plan geactualiseerd. Naast de inhoudelijke doelstellingen

wordt hierin rekening gehouden met de beschikbare liquide middelen.

De liquiditeit (current ratio) blijft, conform het door de HAN gevoerde

beleid om niet meer dan noodzakelijke liquiditeiten aan te houden (3%

van de rijksbijdrage, zijnde de flexibele schil in de facultaire begrotin-

gen), in de hele planperiode onder de hbo-norm van 1,0 en is geduren-

de B-2016 en 2017 ook lager dan de bandbreedte zoals de Commissie

Vermogensbeheer Onderwijsinstellingen (ook commissie Don ge-

noemd) die aangeeft (0,5-1,5). In haar treasurybeleid hanteert de HAN

een streefwaarde van € 6 miljoen (3% van de rijksbijdrage en daarmee

gelijk aan de flexibele schil in de begroting) als ondergrens voor het


92

saldo liquide middelen. Met deze in het HAN-treasurybeleid opgeno-

men grens borgen wij dat we altijd salarissen kunnen betalen. Als extra

mogelijkheid tot aanvullende liquiditeit kunnen wij gebruikmaken van

de ‘rood sta’-faciliteit van het schatkistbankieren bij het ministerie van

Financiën. Deze heeft een omvang van 10% (€ 20 miljoen) van de rijks-

bijdrage. Onze liquiditeitsbegroting is erop gericht om van deze laatste

faciliteit geen gebruik te hoeven maken. Het laagste niveau van liquide

middelen (€ 14,2 miljoen) wordt bereikt in 2016 en ligt boven de in het

HAN-treasurybeleid gehanteerde ondergrens (€ 6 miljoen).

De signaleringsgrenzen die de Onderwijsinspectie hanteert om de fi-

nanciële positie van een hogeschool te beoordelen, wijken af van de

hiervoor beschreven grenzen. Aan twee signaleringsgrenzen (geen

meerjarig negatieve begroting en liquiditeit hoger dan 0,50) voldoet de

HAN niet, aan de solvabiliteitsgrens (hoger dan 0,30) voldoet de HAN

wel. Zoals hiervoor beschreven, is het niet voldoen aan de grenzen van

de Onderwijsinspectie het gevolg van bewust beleid, mede in verband

met de realisatie van de afspraak met OCW om in de jaren voorafgaand

aan de extra ‘studievoorschot’-middelen (2018 en verder), te investeren

ten laste van de reserves. Door scherp te sturen op onze financiën, voor-

al op de liquide middelenpositie, is de HAN voldoende in control om

de verliezen in haar reserves op te kunnen vangen. De risico’s die ons

bedreigen (met name ten aanzien van de rijksbijdrage) zijn beschreven

in de risicoparagraaf die hoort bij de meerjarenbegroting 2016-2019.

De mogelijke financiële impact van de risico’s is, gezien het onzekere

karakter, niet verwerkt in de begroting en de meerjarenraming. Mochten

de risico’s zich daadwerkelijk voordoen, dan handelt de HAN ernaar om

het (financiële) effect van de risico’s te mitigeren.

Zoals beschreven bij de ontwikkeling van de studentenaantallen gaan

wij tot 2020 uit van een min of meer stabiele studentenpopulatie. Voor-

uitlopend op mogelijke daling van studentenaantallen in de jaren daar-

na maakt een jaarlijkse beoordeling van ‘impairment risico’ (versnelde

afwaardering van gebouwen in verband met onderbenutting) reeds nu


93

deel uit van onze jaarafsluiting procedures. De conclusie is dat moge-

lijke ‘impairment’ nu nog niet speelt.

Rapportage aanwezigheid en werking van het interne risicobeheersings-

en controlesysteem

Voor de rapportage over het risicobeheersings- en controlesysteem ver-

wijzen wij naar hoofdstuk 7.


94

Bijlage 1A. Opleidingenaanbod B. Instroom en inschrijvingen per faculteit C. Overzicht van lectoraten en lectoren per 31-12-2015D. Internationale mobiliteit, cijfers en trendsE. Organisatie en kerncijfers HAN 2015

HAN Jaarverslag 2015 | BIJLAGE 1

95

Opleidingenaanbod

HAN Jaarverslag 2015 | BIJLAGE 1A. Opleidingenaanbod

96

HAN-bacheloropleidingen (B), -associate degree-opleidingen (Ad) en -masteropleidingen (M) per 31-12-2015Opleiding Voltijd Deeltijd Duaal Taal

EDUCATIE

B Leraar vo 2e gr Aardrijkskunde • • N

B Leraar vo 2e gr Economie • • N

B Leraar vo 2e gr Biologie • • N

B Leraar vo 2e gr Duits • • N

B Leraar vo 2e gr Engels • • N

B Leraar vo 2e gr Frans • • N

B Leraar vo 2e gr Geschiedenis • • N

B Leraar vo 2e gr Natuurkunde • • N

B Leraar vo 2e gr Nederlands • • N

B Leraar vo 2e gr Pedagogiek • • N

B Leraar vo 2e gr Scheikunde • • N

B Leraar vo 2e gr Wiskunde • • N

B Opleidingskunde • • N

B Opleiding tot leraar Basisonderwijs • • N

TECHNIEK

B Automotive • • N & E

Ad Systeemspecialist Automotive • N

B Elektrotechniek • • N

B Embedded Systems Engineering • • N

B Werktuigbouwkunde • • N

Ad Constructeur Werktuigbouwkunde • N

B Industrieel Product Ontwerpen • N

B Technische Bedrijfskunde • • N

B Bouwkunde • • N

B Civiele Techniek • • • N

Ad Civiele Techniek Projectvoorbereiding en -realisatie • N

Ad Civiele Techniek Directievoering • N

B Biologie en Medisch Laboratoriumonderzoek • • N & E

B Chemie • • N

B Bio-informatica • N


97

Opleiding Voltijd Deeltijd Duaal Taal

B Technische Informatica • • N

B Business IT & Management • • N

B Informatica • • N

B HBO-ICT • •

B Communication and Multimedia Design • • N

GEZONDHEID, GEDRAG EN MAATSCHAPPIJ

B Opleiding tot Fysiotherapeut • N

B Opleiding voor Ergotherapie • N

B Opleiding voor Logopedie • N & D (VT)

B Voeding & Diëtetiek • N

B Opleiding Mondzorgkunde • N

B Medische Hulpverlening • N

B Opleiding tot Verpleegkundige • • • N

B Leraar vo 2e gr Gezondheidszorg en Welzijn • N

Ad Onderwijsondersteuner Gezondheidszorg en Welzijn • N

B Management in de Zorg • • N

Ad Management in de Zorg • • N

B Sport, Gezondheid en Management • N

B Leraar vo 1e gr in Lichamelijke Opvoeding • • N

B Sport- en Bewegingseducatie • N

B Maatschappelijk Werk en Dienstverlening • • N

B Sociaal Pedagogische Hulpverlening • • • N & D (DT)

B Pedagogiek • • N

B Culturele en Maatschappelijke Vorming • • N & D (DT)

B Creatieve Therapie • • N

B Toegepaste Psychologie • N

ECONOMIE EN MANAGEMENT

B Commerciële Economie • • • N

B Small Business en Retail Management • • N

B International Business and Languages • N

B Food & Business • N

B International Business and Management Studies • E


98

Opleiding Voltijd Deeltijd Duaal Taal

B Communicatie • • • N & E (VT)

B Logistiek en Economie • • • N & E (VT)

B Facility Management • • • N

B Bedrijfskunde MER • • • N

B Human Resource Management • • N

B HBO-Rechten • • N

B Accountancy • • • N

Ad Accountancy • • • N

B Bedrijfseconomie • • N & E (VT)

B Fiscaal Recht en Economie • N

B Financial Services Management • • N

MASTEROPlEIDINGEN

M Control Systems Engineering • • E

M Management & Innovatie in Maatschappelijke Organisaties • N

M Human Resource Management • N

M Master of International Business • • E

M Advanced Nursing Practice • N

M Physician Assistant • N

M Molecular Life Sciences • E

M Pedagogiek • N

M Bedrijfskunde Zorg en Dienstverlening • N

M Social Work • N

M Leraar Algemene Economie • N

M Leraar Engels • N/E

M Leraar Nederlands • N

M Leraar Wiskunde • N

M Neurorevalidatie en Innovatie • N

M Master of Automotive Systems • • N

M International Master of Arts Therapies • • N/D

M Sport- en Beweeginnovatie • N

M Musculoskeletale Revalidatie • N


99

Instroom en inschrijvingen per faculteit

HAN Jaarverslag 2015 | BIJLAGE 1B. Instroom en inschrijvingen per faculteit

100

HAN Jaarverslag 2015 | BIJLAGE 1B. Instroom en inschrijvingen per faculteit

Studentenaantallen 2015 Inschrijvingen Instroom

2015 Groei 2015 GroeiFaculteit Educatie 4.147 -2,8% 1.184 -15,2%

Voltijd 3.036 -5,0% 826 -21,2%

Deeltijd 1.111 +3,5% 358 +2,6%

Faculteit Economie en Management 9.692 +5,6% 3.145 +0,5%

Voltijd 8.950 +6,0% 2.929 -0,7%

Deeltijd 496 -4,2% 150 +19,0%

Duaal 246 +12,3% 66 +22,2%

Faculteit Gezondheid, Gedrag en Maatschappij 11.751 -1,6% 3.096 -5,7%

Voltijd 10.412 -0,3% 2.728 -8,2%

Deeltijd 1.225 -9,9% 342 +20,8%

Duaal 114 -19,7% 26 -10,3% Faculteit Techniek 6.701 +4,3% 2.020 -5,6%

Voltijd 5.711 +4,8% 1.762 -5,3%

Deeltijd 988 +3,1% 257 -7,6%

Duaal 2 -88,9% 1 HAN Masterprogramma’s 1.137 -0,4% 385 -0,5%

Voltijd 85 +19,7% 36 0,0%

Deeltijd 700 -3,0% 237 +3,0%

Duaal 352 +1,1% 112 -7,4%

Bacheloropleidingen 32.291 +1,5% 9.445 -5,1%Masteropleidingen 1.137 -0,4% 385 -0,5%Totaal 33.428 +1,4% 9.830 -4,9%

NB Inschrijvingen en instroom aan de HAN op basis van interne definities; de waarden kunnen

afwijken van landelijke publicaties.

101

Overzicht van lectoraten en lectorenper 31-12-2015

HAN Jaarverslag 2015 | BIJLAGE 1C. Overzicht van lectoraten en lectoren per 31-12-2015

102


Faculteit Educatie

Kenniscentrum Kwaliteit van leren

Beroepspedagogiek Lector prof. dr. L. Nieuwenhuis

leren met ICT Lector dr. M.H. KralAssociate lector dr. A. van Loon

Ontwerpen van Innovatieve leerarrangementen Lector dr. B. de Vries (leading Lector) Ontwikkelen van Competenties op de Werkplek Lector dr. R. Klarus

Kwaliteiten van lerarenopleiders Associate lector dr. G.M.T. Geerdink (bij Lectoraat Ontwerpen van Innovatieve Leerarrangementen)

Toetsen en BeoordelenAssociate lector dr. T.M.M.L. van Schilt-Mol(bij Lectoraat Ontwerpen van Innovatieve Leerar-rangementen)

Faculteit Gezondheid, Gedrag en Maatschappij

Kenniscentrum Duurzame Zorg

Acute Intensieve Zorg Lector dr. L.C.M. Vloet Associate lector dr. L. Verharen Associate lector dr. S. Berben

Eerstelijnszorg Lector dr. R. van der SandeE-Health Associate lector dr. L. Beijer (bij Lectoraat Innova-

tie in de Care)Innovatie in de Care Lector dr. M.J.M. Adriaansen (leading lector)

Organisatie van Zorg en Dienstverlening Lector dr. M. LaurantBijzonder lector dr. H. Hamers

Taakherschikking in de gezondheidszorg Associate lector dr. A. van Vught (bij Lectoraat Organisatie van Zorg en Dienstverlening)

Top Care Associate lector dr. E. Verschuur (bij Lectoraat In-novatie in de Care)

103

Kenniscentrum HAN Sociaal

levensloopbegeleiding bij Autisme Lector dr. J.P.W.M. Teunisselokale Dienstverlening vanuit Klantperspectief Lector dr. M.A.W. van Biene (leading lector)

Associate lector dr. E.L. JansenWerkzame Factoren in de Zorg voor Jeugd Lector dr. H.M. Pijnenburg

Associate lector dr. M.J.C. van HattumZorg voor Mensen met een Verstandelijke Beperking Associate lector dr. M. Hermsen

Sociale en Methodische Aspecten van Psychiatrische Zorg

Lector dr. B.W. Koekkoek

Kenniscentrum Publieke Zaak

Goed Bestuur en Innovatiedynamiek in Maatschappelijke Organisaties

Lector dr. F.J. de Vijlder (leading lector)

Innovatie in de Publieke Sector Lector dr. E. de Vries

Kenniscentrum Revalidatie, Arbeid, Sport

Arbeid & Gezondheid Lector dr. Y.F. Heerkens (leading lector) Lector dr. J. Engels

Herkennen en Ontwikkelen van Sporttalent Lector dr. M.T. Elferink-GemserMusculoskeletale Revalidatie Lector dr. B. StaalNeurorevalidatie Lector dr. B.J.M. de Swart

Associate lector dr. E. SteultjensVoeding in relatie tot Sport en Gezondheid Lector dr. M.A.E. de van der Schueren

Bijzonder lector prof. dr. L. van LoonAssociate lector dr. E. Naumann


104

Faculteit Techniek

Kenniscentrum Technologie en Samenleving

Architecture in Health Lector dr. ir. M. Mohammadi Duurzame Energie Lector dr. P.J. SonneveldIndustriële Microbiologie Lector dr. B.C. Lokman (leading lector)

lean/World Class Performance Lector dr. V. Wiegel Lector dr. ir. J. Slomp

Meet- en Regeltechniek Lector dr. ir. A.J. de GraafMedia Design Lector dr. T.M. van der GeestMobiliteitstechnologie Lector dr. F. TillemaModel-based Information Systems Lector dr. S. Hoppenbrouwers

Reliable Power Supply Bijzonder lector dr. R. Ross (bij Lectoraat Meet- en Regeltechniek)

Networked Applications Lector dr. ir. R.R. BakkerVoertuigmechatronica Lector dr. P.A. Veenhuizen

Faculteit Economie en Management

Kenniscentrum Business Development & Co-Creation

Financial Control Lector dr. J. WagensveldHuman Communication Development Lector dr. E.C.M. van der PoolHuman Resource Management Lector dr. A.H. de LangeJuridische Consequenties Privatisering Overheidstaken Lector mr. dr. H.G. Warmelink

logistiek en Allianties Lector drs. S.J.C.M. Weijers


105

Internationale mobiliteit, cijfers en trends

HAN Jaarverslag 2015 | Bijlage 1D. Internationale mobiliteit, cijfers en trends

106

Inkomende en uitgaande mobiliteit van studenten

Wereldwijd groeit het aantal studenten dat een deel van de studie in het

buitenland volgt, zo ook bij de HAN. De uitgaande mobiliteit groeide in

het kalenderjaar 2015 met 29% tot 998 uitgaande HAN-studenten; de

inkomende mobiliteit groeide zelfs met 33% tot 372 inkomende interna-

tionale uitwisselingsstudenten. Studentenmobiliteit vindt plaats in het

kader van studie, stage of onderzoek.

Mobiliteit in het kader van studieDe toptienbestemmingen van HAN-studenten die voor studie naar het

buitenland gaan:

Span

jeVe

reni

gd K

onin

krijk

Vere

nigd

e St

aten

Fran

krijk

Duits

land

Finl

and

Ierla

ndNo

orwe

gen

Aust

ralië

Belg

ië

Chin

a

0

10

20

30

40

50

60

70


107

De top tien van inkomende internationale uitwisselingsstudenten:

0

5

10

15

20

25

30

35

40

Stages in het buitenlandEen tweede categorie mobiliteitsstudenten wordt gevormd door de

HAN-studenten die een stage doen in het buitenland. In het kalender-

jaar 2015 waren dit er 460.

Top tien stagebestemmingen buitenland

0

10

20

30

40

50

60

70


Zuid

-Afr

ika

Nede

rland

se A

ntill

en

Indo

nesi

ë

Surin

ame

Vere

nigd

Kon

ikrij

k

Duits

land

Chin

a

Span

je

Filip

ijnen

Vere

nigd

e St

aten

108

Internationale afstudeeropdrachtenEen derde categorie mobiliteitsstudenten zijn de studenten die voor

hun afstudeeropdracht naar het buitenland vertrekken. In het kalender-

jaar 2015 waren dit er in totaal 64.

Studentenmobiliteit per partnerinstellingOnderstaande tabel geeft een overzicht van uitgaande en inkomende

uitwisselingsstudenten per partnerinstelling in het kalenderjaar 2015,

zoals geregistreerd in de mobiliteitsdatabase MoveOn.

Outgoing Incoming

Argentina 1 1Buenos Aires - Universidad del Salvador 1 1

Australia 15 10

Adelaide - University of South Australia 2 1

Brisbane - Griffith University 2

Melbourne - La Trobe University 5 2

Melbourne - Victoria University 1 1

Perth - Curtin University of Technology 2 1

Sydney - University of Sydney 1 2

Wollongong - University of Wollongong 2 3

Austria 9 19

Dornbirn - Fachhochschule Vorarlberg 5 6

Wels - Fachhochschule Oberösterreich 1 3

Linz - Pädagogische Hochschule Oberösterreich 1 7

Graz - FH JOANNEUM - University of Applied Sciences 1 2

Salzburg - Pädagogische Hochschule Salzburg 1

Wien - Pädagogische Hochschule Wien 1

Belgium 14 17

Antwerpen - Karel de Grote Hogeschool 6 2

Brussel - HUB-KAHO vzw 2

Bruxelles - Haute Ecole ‘Groupe ICHEC - ISC Saint-Louis - ISFSC’ 1 2

Gent - Arteveldehogeschool 4 9

Gent - Universiteit Gent

Gent - Hogeschool Gent 3 1

Leuven - KU Leuven 1


109

Brazil 1 1

São Paulo - Universidade de São Paulo 1 1

Canada 9 13

Edmonton - Grant MacEwan University 5 3

Halifax - Dalhousie University 1 1

Oakville - Sheridan Institute of Technology & Advanced Learning 2 4

Windsor - University of Windsor 1 5

Chile 6 3

Santiago - Universidad de Chile 3 3

Santiago - Universidad Andrés Bello 3

China 14 11Beijing - University of International Business and Economics 2

Hong Kong - The Hong Kong Polytechnic University 4

Shanghai - Shanghai University of Finance and Economics 2 4

Shanghai - Shanghai University of International Business and Economics 5

Xiamen - Xiamen University 6 2

Czech Republic 8 11Praha - Ceské Vysoké Uceni Technické v Praze 2 1

Praha - Vysoká Skola Ekonomická v Praze 6 10

Denmark 9 2Copenhagen - Erhvervsakademiet Copenhagen Business 2 1

København - Professionshøjskolen UCC 1 1

Lyngby - Danmarks Tekniske Universitet 5

Risskov - Via University College 1

Finland 26 24Helsinki - HAAGA-HELIA Ammattikorkeakoulu 6 2

Helsinki - Helsingin Yliopisto 2 1

Helsinki - Metropolia Ammattikorkeakoulu 7 6

Jyväskylä - Jyväskylän Ammattikorkeakoulu 6 1

Jyväskylä - Jyväskylän Yliopisto 1

Kajaani - Kajaanin Ammattikorkeakoulu 2

Kauniainen - Humanistinen Ammattikorkeakoulu 3 4

Mikkeli - Mikkelin Ammattikorkeakoulu 1

Tampere - Tampereen Ammattikorkeakoulu 1

Turku - Turun Ammattikorkeakoulu - Åbo Yrkeshögskola 1 6

Vantaa - Laurea-Ammattikorkeakoulu

France 39 19Angers - Ecole Superieure des Sciences Commerciales d’Angers (ESSCA) 3 2

Cergy-Pontoise - Université de Cergy-Pontoise 1

La Rochelle - Université de la Rochelle 1 Levallois-Perret - ESTACA - Ecole Superieure des Techniques Aeronautiques et de Construction Automobile

0 1

Lyon - Université Catholique de Lyon 5 1


110

Lyon - Université Jean Moulin Lyon 3 4 1

Marseille - Aix-Marseille Université

Montpellier - Ecole Superieure de Commerce (ESC) de Montpellier 4 4

Montpellier - Université Montpellier 2 3 1

Mont-Saint-Aignan - NEOMA Business School 5 2

Orléans - Université d’Orléans 1

Paris - Ecole Superieure du Commerce Exterieur 5 6Paris - Institut des Hautes Etudes Economiques et Commerciales (INSEEC) Paris

5

Paris - Institut Superieur de Reeducation Psychomotricite et Relaxation 1

Toulouse - Université Toulouse - Jean Jaurès 2

Toulouse - Université de Toulouse II - Le Mirail

Germany 30 25Berlin - Hochschule für Technik und Wirtschaft Berlin 7

Berlin - Katholische Hochschule für Sozialwesen Berlin 1

Duisburg and Essen - Universität Duisburg-Essen 1 4

Freiburg - Pädagogische Hochschule Freiburg 1

Hannover - Gottfried Wilhelm Leibniz Universität Hannover 1 1

Hannover - Hochschule Hannover 3

Heidelberg - Ruprecht-Karls-Universität Heidelberg 1

Kleve - Hochschule Rhein-Waal 2 2

München - Hochschule München 3

Paderborn - Universität Paderborn 1

Potsdam - Universität Potsdam 1

Regensburg - Universität Regensburg 1

Reutlingen - Hochschule Reutlingen 3 6

Sankt Augustin - Hochschule Bonn-Rhein-Sieg 7 5

Trier - Universität Trier 1

Wildau - Technische Fachhochschule Wildau 3

Greece 0 8Arta - Technologiko Ekpaideutiko Idrima (TEI) Epirou 2

Ioannina - Panepistimio Ioanninon 3

Patras - Panepistimio Patron 3

Hungary 5 4Györ - Széchenyi István Egyetem 1

Pécs - Pécsi Tudományegyetem 5 3

India 0 3Bengaluru - Christ University 2

Chennai - SRM University 1

Indonesia 12 3Jakarta - Binus University 8 1

Jakarta - STIKOM London School of Public Relations Jakarta (LSPR) 2

Yogyakarta - Universitas Gadjah Mada 4


111

Ireland 25 7Dublin - Dublin Institute of Technology 8 2

Dublin - St Patrick’s College - Colaiste Phadraig 7 2

Limerick - Mary Immaculate College 1 3

Maynooth, Co. Kildare. - Maynooth University 1

Tallaght - Institute of Technology Tallaght 8

Italy 7 5Bologna - Università degli Studi di Bologna ‘Alma Mater Studiorum’ 2

Castellanza - Università Carlo Cattaneo - LIUC 7 2

Università degli Studi di Perugia 1

Japan 6 0Akita - Akita International University 6

Kazakhstan 0 1Almaty - Kazakhstan Institute of Management, Economics and Strategic Research

1

Korea, Republic of 8 6Suwon - Ajou University 8 6

Kyrgyzstan 1 3Bishkek - American University of Central Asia 1 3

latvia 1 0Riga - Rîgas Starptautiskâ Ekonomikas un Biznesa Administrâcijas Augst-skola

1

lithuania 1 1Vilnius - Vilniaus Kolegija 1

Vilnius - Vilniaus Universiteto Tarptautinio verslo mokykla 1

Mexico 5 3Guanajuato - Universidad de Guanajuato 1 2Monterrey - Instituto Tecnológico y de Estudios Superiores de Monterrey (ITESM)

4 1

New Zealand 1 0Auckland - Unitec New Zealand 1

Norway 19 2Elverum - Høgskolen i Hedmark 1

Kristiansand - Universitetet i Agder 10 1

Molde - Høgskolen i Molde 3

Oslo - Norges Idrettshøgskole 2

Oslo - Høgskolen i Oslo og Akershus 3 1

Philippines 3 4Cebu City - University of San Carlos 1 4

Manila - Ateneo de Manila University 2

Poland 1 1Poznan - Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu 1 1


112

Portugal 8 4Porto - Instituto Politécnico do Porto

Lisboa - Instituto Politecnico de Lisboa 2

Lisboa, Beiras, Braga and Porto - Universidade Católica Portuguesa 8 2

Russian Federation 1 3Moscow - Plekhanov Russian University of Economics 1 3

Slovakia 0 3Nitra - Univerzita Konstantina Filozofa v Nitre 3

Slovenia 0 6Ljubljana - Univerza v Ljubljani 6

South Africa 10 0Bellville - Cape Peninsula University of Technology 2

Bellville - University of the Western Cape 4

Port Elizabeth - Nelson Mandela Metropolitan University 3

Pretoria - University of Pretoria 1

Spain 64 35Alicante - Universidad de Alicante 2

Barcelona - Universitat de Barcelona 9 6

Bilbao - Universidad de Deusto 7 5

Castellón - Universitat Jaume I 9 3

Granada - Universidad de Granada 2 2

Madrid - Universidad Autónoma de Madrid 1

Madrid - Universidad Carlos III de Madrid 7 3

Madrid - Universidad Complutense de Madrid 13 3

Madrid - Universidad Pontificia Comillas, Madrid 1

Málaga - Universidad de Málaga 2

Mataró - Escola Universitària del Maresme 1 2

Mondragón - Mondragon Unibertsitatea 2

Sevilla - Universidad de Sevilla 6 2

Sevilla - Universidad Pablo de Olavide 2 4

Valencia - Universidad de Valencia 5

Sweden 13 4Göteborg - Chalmers tekniska högskola

Kalmar and Växjö - Linnéuniversitetet 4 1

Karlstad - Karlstads universitet 2

Malmö - Malmö högskola 1

Stockholm - Karolinska Institutet

Umeå - Umeå universitet 6 3

Switzerland 1 5Brugg - FHNW Fachhochschule Nordwestschweiz 1 2

Kreuzlingen - Pädagogische Hochschule Thurgau 2

Zürich - Interkantonale Hochschule für Heilpädagogik Zürich HfH 1


113

Taiwan 3 0Kaohsiung - National Sun Yat-Sen University (NSYSU) 3

Thailand 4 0Pathum Thani - Rangsit University 4

Turkey 1 2Istanbul - Yeditepe Universitesi 1 2

United Kingdom 51 25Belfast - St Mary’s University College 4

Belfast - Stranmillis University College 1 2

Birmingham - Birmingham City University 3 4

Birmingham - Newman University 4 1

Brighton - University of Brighton 4

Cheltenham - University of Gloucestershire 4

Coventry - Coventry University 2 2

Dundee - University of Dundee 1 5

Glasgow - Glasgow Caledonian University 7

Huddersfield - University of Huddersfield 4 2

Hull - University of Hull 4

Kingston-Upon-Thames - Kingston University 3

Lancaster - University of Cumbria 5

Leicester - De Montfort University 2

Liverpool - Liverpool Hope University 2 1

Northampton - The University of Northampton 3 6

United States 40 38Ada - Ohio Northern University 1

Albany - University at Albany, The State University of New York 2

Farmville - Longwood University 1

Flagstaff - Northern Arizona University 4 5

Greensboro - University of North Carolina at Greensboro 1 1

Greenville - East Carolina University 3 9

Laredo, TX - Texas A&M International University 3 2

Mankato - Minnesota State University, Mankato 8 13

San Francisco - San Francisco State University 7 7

St. Cloud - St. Cloud State University 2

Stout - University of Wisconsin – Stout 1 1

West Hartford, Connecticut - University of Saint Joseph 2

Whitewater - University of Wisconsin – Whitewater 5

Total 472 332


114

Het voorgaande overzicht is exclusief de inkomende mobiliteitsstuden-

ten, studenten die deelnemen aan onze Summer Courses of zogeheten

freemovers (studenten die tijdelijk aan de HAN studeren buiten de con-

tracten met onze partnerinstellingen om). Hieronder een overzicht van

deze twee groepen:

Summer Course 2015

IncomingAustralia 29Brisbane - Griffith University 20

Melbourne - Victoria University 3

Perth - Curtin University of Technology 6

Canada 4Edmonton - Grant MacEwan University 1

South Africa 3Port Elizabeth - Nelson Mandela Metropolitan University 3

United Kingdom 3Hull - University of Hull 3

United States 11Laredo, TX - Texas A&M International University 1

West Hartford, Connecticut - University of Saint Joseph 10

Total 97

Freemovers 2015

IncomingFrance 9Chambery et Annecy - Université Savoie Mont Blanc 9

Germany 4Berlin - Hochschule für Technik und Wirtschaft Berlin 1

Bocholt - Westfälische Hochschule Bocholt 3

Total 26


115

Uitgaande mobiliteitsstudenten per faculteit en per categorieTot slot een overzicht van de uitgaande studenten per faculteit en per

categorie:

Aantallen

Uitgaande studentenmobiliteit 2015 Studie Stage AOD Totaal studie +

stage

Faculteit Educatie

Pabo 7 25 32

Leraar en School 50 59 109

Opleidingskunde 1 1

Totaal Faculteit Educatie 57 85 142


Financieel Management 22 4 1 28

Bedrijfskunde & Rechten 66 14 4 84

International Business & Communication 241 93 24 358

Totaal Faculteit Economie en Management 329 111 29 470


Paramedische Studies 8 41 11 60

Sociale Studies 19 78 2 99

Verpleegkundige studies 5 44 49

Sport en Bewegingsstudies 7 30 3 40

Totaal Faculteit Gezondheid, Gedrag en Maatschappij 39 193 16 248

Faculteit Techniek

Automotive 12 4 8 24

Engineering 1 6 2 9

Applied Sciences 13 15 9 37

Built Environment 6 13 19

Informatica Communicatie Academie 16 33 49

Totaal Faculteit Techniek 48 71 19 138

Totaal buitenland 473 460 64 998

NB Deze cijfers zijn gebaseerd op de registraties die bij het International Office van de HAN zijn gedaan.


116

Verdeling van inkomende mobiliteitsstudenten per faculteit en per

categorie:

Inkomende studentenmobiliteit 2015 Totaal Studie

Totaal Stage

Totaal

Faculteit Educatie

EIP (Education in Int. Perspective, primary) 26 26

EIP (Education in Int. Perspective, secondary) 29 29

Totaal Faculteit Educatie 55 0 55


ABS Exchange course 152 152

BLM 10 10

Finance & Control 1 1

Unknown 6 2 8

Totaal Faculteit Economie en Management 169 0 171


Paramedische Studies 1 1

Health Professionals in International Perspective 7 7

Minor Int. Sustainable Development Cooperation 4 4

Minor Creativity and Art at Work 16 16

Creatieve Therapie 1 1

Maatschappelijk Werk en Dienstverlening 6 1 7

Sociaal Pedagogische Hulpverlening 1 1

Verpleegkundige studies 1 1

Minor Internationalisation 9 9

Public Health 4 4

Minor Sport Performance Enhancement 9 9

Minor Sport Tourism 2 2

Minor Sport and Nutrition 6 6

Voeding & Diëtetiek 2 2

Mondzorgkunde 2 1 3

Totaal Faculteit Gezondheid, Gedrag en Maatschappij 71 2 73

Faculteit Techniek

Exchange Master Automotive Systems 1 1

Powertrain 1 1

Minor Automotive Dynamics and Testing 3 3

Automotive Development and Design 9 9

Automotive Development and Engineering 3 3

Automotive Engineering 1 1

Minor Participating in a Research Project 3 3


117

Life Sciences 5 5

Minor Molecular Pathogenesis 6 6

Minor Dutch Architecture 5 5

Minor Wind Energy 15 15

Placement Buro 302 & Minor 4 4

Big Information Design semester 2 2

Create a Rich Internet Application 6 6

Minor Create Audiovisuals for Internet 3 3

Minor Develop a Web Application 2 2

Minor Develop Information Systems 2 2

Minor Create a Game 2 2

Totaal Faculteit Techniek 73 0 73

Totaal HAN studie en stage buitenland 368 2 372

Internationale diplomastudentenIn 2015 bleef het aantal binnenkomende internationale diplomastuden-

ten min of meer gelijk: een intake van 561 in 2015 tegenover een intake

van 558 studenten in 2014. De studenten komen uit 48 verschillende

landen; de grootste groepen internationale studenten zijn afkomstig uit

Duitsland, China en Vietnam. Het totaal aantal internationale studen-

ten bij de HAN daalde met 8% van 2.127 in 2014 tot 1.955 studenten in

2015.

0

500

1000

1500

2000

2500

3000

3500

4000

4500

5000

2010 2011 2012 2013 2014 2015

Aantal internationale studenten


118

Van het totaal aantal internationale diplomastudenten bij de HAN is

ruim 65% (1.283) afkomstig uit Duitsland. Onderstaand overzicht geeft

aan waar de overige 628 internationale diplomastudenten vandaan ko-

men:

Internationale diplomastudenten per werelddeel

355253

19 22 23

Azië Europa (minus Duitsland) Amerika Afrika Overige

De top vijf van landen waar onze internationale diplomastudenten van-

daan komen:

1283

6764

56 32

Duitsland Vietnam China Indonesië Verenigd Koninkrijk

Top vijf landen


119

De internationale studenten zijn als volgt verdeeld over de HAN-

faculteiten en HAN Masterprogramma’s (HMP):

58 2

544

1131

221

FED HMP FEM FGGM FT

Internationale diplomastudenten per faculteit en HMP

Hierbij dient opgemerkt te worden dat de internationale studenten bij

de Faculteit Gezondheid, Gedrag en Maatschappij (de grootste groep in

het figuur hierboven) vrijwel geheel uit Duitsland afkomstig zijn.


120

HAN Jaarverslag 2015 | BIJlAGE 1E. Organisatie en kerncijfers HAN

Organisatie enkerncijfers HAN 2015

121


Organogram

Instituut Applied Sciences (IAS)

Instituut Automotive (IA)

Instituut Built Environment (IBE)

Instituut Engineering (IE)

Informatica Communicatie Academie (ICA)

Instituut voor leraar en School (IlS)

Instituut Pabo Arnhem en Nijmegen

Instituut Bedrijfskunde en Rechten (IBR)

Instituut Financieel Management (IFM)

Instituut International Business & Communication (IB&C)

Instituut Werken en leren (IWl)

Instituut Paramedische Studies (IPS)

Instituut Vaktherapeutische en Psychologische Studies (IVPS)

Instituut Maatschappelijke en Sociaal-culturele Studies (IMSS)

Instituut Sociale en Pedagogische Studies (ISPS)

Instituut Sport- en Bewegingsstudies (ISBS)

Instituut Verpleegkunde Studies (IVS)

Kenniscentrum en lectoraten Educatie

Kenniscentrum en lectoraten Economie en Management

Kenniscentrum en lectoraten Techniek

Cursussen en post-hbo

Kenniscentra en lectoraten Gezondheid,

Gedrag en Maatschappij

HAN VDO opleiding, advies en coaching

Opleiding Operatieassistent Anesthesiemedewerker

HAN SENECA

HAN Masterprogramma’s

Centrum voor Valorisatie en Ondernemerschap

Service Bedrijf

College van Bestuur

Raad van Toezicht

Concerncontrol Medezeggenschapsraad

Faculteitsraad Faculteit Gezondheid,

Gedrag en Maatschappij

Faculteitsraad

Faculteit Educatie

Faculteitsraad


Faculteitsraad

Faculteit Techniek

122

Stichting Hogeschool van Arnhem en Nijmegen kent als statutaire ves-

tigingsplaats Arnhem.

Naast de Stichting Hogeschool van Arnhem en Nijmegen bestaat HAN

Holding BV. In HAN Holding BV is HAN Flex BV ondergebracht, dat

concerndiensten en personeelsdiensten verleent ten behoeve van de

HAN. De Stichting Hogeschool van Arnhem en Nijmegen is de enige

aandeelhouder van HAN Holding BV. Het College van Bestuur van de

HAN is als directie belast met het bestuur van HAN Holding BV.

Kerncijfers HAN per 31-12-2015Aantal bachelorstudenten 32.291 waarvan voltijd 28.109 waarvan deeltijd 3.820 waarvan duaal 362 Aantal masterstudenten 1.137 Studenttevredenheid 7,4

Aantal medewerkers 3.536 Aantal fte 2.759

Medewerkertevredenheid 7,6 (2013: 7,6 / 2014 niet gemeten)

Aantal bacheloropleidingen 63Aantal masteropleidingen 19Aantal associate degree-programma’s 7Aantal lectoraten 41

Totale baten € 294,4 miljoenwaarvan uit marktactiviteiten € 13,9 miljoen


123

Personeels- en organisatieontwikkeling

College van Bestuur17,1%


529,19%

Faculteit Educatie286,10%

Faculteit Gezondheid, Gedrag

en Maatschappij

808,29%

Faculteit Techniek455,16%

HANMasterprogramma's

49,2%

Centrum voor Valorisatie en

Ondernemerschap16%

Service Bedrijf22%

Aantal fte per organisatie-eenheid

3013 29843073 3186

31803364 3536

2278 2283 2361 2455 24712609 2759

210023002500270029003100330035003700

2009 2010 2011 2012

Ontwikkeling personeelsbestand 2009-2015


124

OP en OOP*: mannen en vrouwen

OOP OP Totaal

M V M V M V

369 830 1.060 1.277 1.429 2.107

31% 69% 45% 55% 40% 60%

* Het gaat hier om aantallen en de percentages sluiten daarom niet aan bij de prestatieafspraak die in fte is

uitgedrukt.

Personeelsbestand in fte naar leeftijd

0

50

100

150

200

250

<-25 25-29 29-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 60-6560-65 66-70

Vrouwelijk Mannelijk

Personeelsbestand in fte leeftijd

De ontwikkeling van het ziekteverzuim in de afgelopen zes jaar

2015 2014 2013 2012 2011 2010 2009HAN 3,9% 4,5% 4,5% 4,4% 4,4% 4,1% 4,1%Hbo-totaal Niet bekend Niet bekend 4,1% 4,1% 4,2% 4,2% 4,3%


125

Redenen van uitstroom van personeel

Redenen vertrek 2015aantal

2015in %

2014aantal

2014in %

Eigen verzoek 108 30,50% 82 25,90%Einde projectaanstelling 183 51,70% 152 48,10%Invaliditeitspensioen 3 0,80% 2 0,60%Met wederzijds goedvinden 26 7,30% 14 4,40%Ontbinding kantonrechter - - 2 0,60%FPU-/keuze-/Ouderdomspensioen 32 9% 59 18,60%Overleden 2 0,50% 5 1,60%Totaal 354 100% 316 100%

Medewerkers naar salarisschaal

M V Totaal In %01 t/m 05 80 70 150 4,2%06 t/m 08 137 474 611 17,3%09 t/m 11 688 1.140 1.828 51,7%12 t/m 13 468 380 848 24,0%14 t/m 17 52 42 94 2,7%vanaf 18 4 1 5 0,1%Totaal 1.429 2.107 3.536 100,0%


126

Decentrale arbeidsvoorwaardenmiddelen (DAM)

DAM-gelden Begroting 2015 Realisatie 2015

Beschikbaar restant voorgaande jaar 626.093

Beschikbaar jaarbedrag 2.182.937

Totaal beschikbaar bedrag 2.809.030

1 Betaald ouderschapsverlof 600.000 574.811

2 Doelgroepenbeleid: kosten WIW 10.000

3 Ouderenbeleid: schaal 1-5 25.000 14.378

4 Aanvullende fietsregeling 0-10 km 250.000 188.013

5 Premie kinderopvang 640.000 707.676

6 Bedrijfsfitness (HAN en Fitland) 200.000 168.814

7 Regeling tegemoetkoming gebruik ICT-faciliteiten -

8 Loopbaanbeleid (incl. adm.onderst.) 135.000 130.563

9 HAN Vitaal Health Checks bij de HAN 35.000 16.860

10 Parkeerkosten-/reiskostenregeling 15.000 16.487

11 Onderzoek duurzame inzetbaarheid -

12 IPAP gedeeltelijke arbeidsongeschiktheid 400.000 376.106

Totaal 2.310.000 2.193.708Restant beschikbaar bedrag 499.030 615.322


127

HAN Jaarverslag 2015 | BIJlAGE 2

Bijlage 2Realisatie prestatieafspraken HAN Instellingsplan 2012-2016 Kennis in interactie

A Overzicht realisatie doelstellingen en prestatieafspraken B Toelichting op de realisatie van het HAN Instellingsplan 2012-2016

en de prestatieafsprakenC Definities en bronnen bij indicatoren HAN Instellingsplan 2012-2016

128

Overzicht realisatie doelstellingen en prestatieafspraken

HAN Jaarverslag 2015 | BIJlAGE 2A. Overzicht realisatie doelstellingen en prestatieafspraken

129

HAN Jaarverslag 2015 | BIJlAGE 2A. Overzicht realisatie doelstellingen en prestatieafspraken

reAlIsAtIe DoelstellINg* op koers?

oCWIndicator 2011

(nulmeting)2014 2015 2015-16

oNDerWIJssurvival (na één jaar inschrijving bij de instelling, bachelor)

vt 69,2% 70,8% 73,9% 70%

dt 71,6% 71,9% 77,2% 74%du 67,6% 78,9% 81,7% 71%

Diplomarendement na 5 jaar (survivors, bachelor) vt 65,9% 61,9% 62,5% 70%dt 61,8% 60,9% 63,2% 62%du 69,9% 70,4% 66,2% 71%

HBo1 Uitval (na één jaar inschrijving instelling, bachelor) vt 30,2% 28,3% 23,7% ≤ 30%HBo2 switch (na één jaar inschrijving instelling, bachelor) vt 11,3% 11,2% 10,5% < 13%HBo3 Diplomarendement (survivors, bachelor) vt 66,2% 63,1% 64,7% ≥ 66%

studenttevredenheid

Percentage opleidingen met minimaal 7,0

vt 85,7% 91,8% 94,9% 100%dt 78,6% 71,1% 90,6% 100%du 71,4% 80% 100% 100%

HBo4Gemiddelde studenttevredenheid

inst 7,2 7,3 7,4 7,3m 7,3 7,3 7,5 7,4-7,5

geprogrammeerde contacttijd

HBo6 Opleidingen met minder dan 15 uur contacttijd in 1e jaar vt 17,8% 1,7% 0,0% 0%Opleidingen met minder dan 15 uur contacttijd in 2e jaar vt 43,0% 0,0% 3,5% 0%oNDerzoek

Aantal fte voor onderzoek inst 116,7 146,4 162,3 134,2 fte

Implementatie leerlijn onderzoek in curriculum vt 69,0% 84,7% 100,0% 100%*Middelen voor onderzoek

Percentage faculteiten dat 150.000 euro aan externe middelen per fte lector verwerft inst 75% 75% 75% 100%

Gemiddelde verwerving van externe middelen per fte lector inst € 202.000 € 193.000 € 200.142 € 200.000BeroepsprAktIJk eN regIopersonele inzet in valorisatie en ondernemerschap inst 8,0% 7,9% 8,3% 8,0%Middelen voor valorisatie en ondernemerschap inst 5,5% 6,2% 6,7% 5,5%omzet contractonderwijs inst 6,0% 5,5% 4,8% 6,0%Deelname studenten aan ondernemerschapsonderwijs

Percentage opleidingen met minimaal tussen de 1% en 3% ondernemerschapsonderwijs vt — nb 59% 65%

Percentage opleidingen met meer dan 3% ondernemerschapsonderwijs vt — nb 49% 30%Percentage afgestudeerden dat de minor Ondernemerschap heeft gevolgd inst 3,8% 3,6% 4,4% 1,0%

kWAlIteIt Is MeNseNWerkDocenten met een mastergraad dan wel gepromoveerd**

HBo5 Docentkwaliteit inclusief instructeur/docent praktijkonderwijs inst 62,0% nb 74,3% 77%HBo5 Docentkwaliteit exclusief instructeur/docent praktijkonderwijs inst 64,0% 72,2% 77,9% 79%

Medewerkertevredenheid inst 7,8 nb 7,6 min. 7,8ziekteverzuim inst 4,4% 4,5% 3,9% 4,0%professionaliseringsutgaven inst 5,6% 10,8% 9,8% min. 5%

HBo7 ratio op/oop (in fte) inst 1,56 1,75 1,83 1,86

* De onderstreepte waarden hebben betrekking op de doelstellingen voor de verplichte prestatieafspraken voor 2015. De overige doelstellingen betreffen het jaar 2016, het jaar waarin de realisatie van het instellingsplan 2012-2016 definitief wordt afgerond.

** In overleg met OCW hebben wij de nulmeting en daarmee samenhangend de streefwaarde 2015 aangepast en presenteren wij dit kengetal zowel met (conform OCW-definitie) als zonder (conform HAN-interne definitie) meetelling van de categorie instructeur/docent praktijkonderwijs. Gezien het HAN- intern gevoerde beleid waarin de categorie instructeur/docent praktijkonderwijs niet in de mastergraad te scholen doelgroep valt is de toelichting geschreven op basis van de ontwikkeling exclusief deze categorie.

Realisatie

2015 2016 vt voltijd inst instelling nb niet bekend

≥ 98,5% of meer ≥ 95% of meer dt deeltijd m master nnb nog niet bekend

≥ 97% en < 98,5% ≥ 90% en < 95% du duaal

< 97% < 90%

130

Toelichting op de realisatie van het HAN Instellings-plan 2012-2016 en de prestatieafspraken

HAN Jaarverslag 2015 | BIJlAGE 2B. Toelichting op de realisatie van het HAN Instellingsplan 2012-2016 en de prestatieafspraken

131


In deze paragraaf wordt per aspect een toelichting gegeven op de reali-

satie van de desbetreffende doelstelling en (prestatie)afspraak. De toe-

lichting wordt voorafgegaan door een beknopte samenvatting van de af-

spraak, het vertrekpunt in 2011, de genomen maatregelen, de realisatie

en voornemens voor de toekomst.

Kwaliteit en excellentie

StudenttevredenheidAfspraak 2015 7,3Nulmeting 2011 7,2

Maatregelen

1. Onderwijsintensivering2. Verbeterde informatievoorziening en (ver)nieuwbouw3. Optimaliseren operationele processen4. Ontwikkeling kwaliteitscultuur5. Extra ondersteuning achterblijvende opleidingen

Resultaat 2015 7,4

Vervolg 2016 e.v. Versterken studentbegeleiding en verbeteren overgang van-uit voorschool

De gemiddelde studenttevredenheid is in 2015 gestegen van 7,3 naar

7,4. Hiermee is de prestatieafspraak (7,3) ruimschoots gehaald. De stu-

denttevredenheid laat gedurende de periode 2011-2015 een gestage stij-

ging zien over het hele opleidingsportfolio. Vooral de tevredenheid over

de toetsing, kwaliteitszorg, informatievoorziening, inhoud en opzet en

van het onderwijs is flink gestegen.

In de achterliggende periode hebben we sterk ingezet met maatregelen

gericht op het intensiveren van ons onderwijs; door het incorporeren

van praktijkgericht onderzoek in de curricula, het verhogen van de con-

tacttijd, het inbrengen van meer praktijkleren, het stimuleren van stu-

dentbetrokkenheid bij de onderwijsuitvoering en het verbeteren van de

kwaliteit van de toetsing (vorm, inhoud, procedure). Daarnaast is veel

aandacht besteed aan het verbeteren van de informatievoorziening en

flink geïnvesteerd in (ver)nieuwbouw. Deze maatregelen worden gedra-

gen door meer zorg voor de operationele processen en de ontwikkeling

naar een sterkere kwaliteitscultuur, waarin het sturen op inhoud, verant-

132

woordelijkheid en sfeer belangrijke uitgangspunten zijn. Opleidingen

waarover de tevredenheid achterblijft, krijgen extra aandacht en onder-

steuning.

De tevredenheid over de studiebegeleiding, de informatievoorziening,

de roosters, de studielast en de betrokkenheid van studenten bij het ver-

beteren van het onderwijs blijven de komende jaren aandachtspunten.

Vooral het versterken van de studentbegeleiding in brede zin is hierbij

een speerpunt, met extra aandacht voor de overgang van de voorschool

naar het hbo.

Als we ervan uitgaan dat een deel van het effect van het nieuw ingezette

beleid en de beweging die de HAN nu doormaakt nog niet zichtbaar is

in de huidige scores, dan mogen we er ook vanuit gaan dat de algemene

studenttevredenheid op instellingsniveau de komende jaren licht blijft

stijgen. We moeten echter ook onderkennen dat we de komende jaren

in een transitiefase zitten. Breed binnen de instelling zijn studenten,

medewerkers en mensen uit de beroepspraktijk met elkaar in dialoog

– discussiërend, zoekend, experimenterend – over hoe zij beter en/of

anders vorm kunnen geven aan het uitvoeren van onze publieke taak.

Niet alleen staan bestaande (denk)kaders steeds meer ter discussie, we

zijn ook steeds meer in staat de nodige ruimte en vrijheid op te eisen

en te gebruiken om adequaat te reageren op de vaak onvoorspelbare

veranderingen in ons speelveld. Dit proces levert een hoop positieve

energie op maar zal ook gepaard gaan met onzekerheden, tegenslagen

en ongemakken.


133

Studiesucces

Uitval eerste jaarAfspraak 2015 ≤ 30%

Nulmeting 2011 30,2%

Maatregelen

1. Van marketing naar matching2. Versterken studentbegeleiding 3. Verhoging contacttijd4. Uitbreiding studentvoorzieningen

Resultaat 2015 23,7%

Vervolg 2016 e.v. 1. Aanpak vermijdbare uitval2. Versterken betrokkenheid/eigenaarschap docententeams

De uitval in het eerste jaar is in de periode 2011-2015 substantieel ge-

daald en ligt onder de norm die is afgesproken voor de prestatieaf-

spraak. De daling van de uitval manifesteert zich zowel bij mannen als

vrouwen, maar met name onder havisten en vwo’ers.

We hebben veel gedaan in de beweging van ‘marketing naar matching’.

Onze voorlichting is daartoe eerlijk en transparant. We hebben als doel

gesteld om aspirant-studenten meer feitelijke en vergelijkbare infor-

matie te verschaffen over de inhoud en de inrichting van opleidingen.

Dat hebben we in 2013 gerealiseerd met het herijken van de voorlich-

ting over opleidingen en het opnemen van geobjectiveerde informatie

over de kwaliteit van de opleiding in het voorlichtingsmateriaal Studie

in cijfers. De HAN is, in samenwerking met de studentenbonden, een

belangrijke initiator geweest van de ontwikkeling en landelijke invoering

van Studie in cijfers in het voorlichtingsmateriaal.

We hebben in de achterliggende periode het organiseren van goede in-

take- en startgesprekken ter hand genomen. Hierbij lag aanvankelijk de

focus vooral op opleidingen met een weinig geprofileerd beeld van het

beroep en/of de noodzakelijke competenties om succesvol te zijn. In-

middels is er bij alle opleidingen een Studiekeuzecheck voor elke aanmel-

der ingevoerd. Verder hebben we flink geïnvesteerd in de samenwerking

met de toeleverende scholen, de versterking van de studentbegeleiding,

de verhoging van de contacttijd en de studentvoorzieningen op het ter-


134

rein van studievaardigheden, studieswitch, functiebeperking en psycho-

logische ondersteuning. Wellicht dat andere factoren, die niet door de

instelling zijn te beïnvloeden, ook een positief effect hebben gehad op

de daling van de uitval in het eerste jaar, zoals de relatief slechte ar-

beidsmarktomstandigheden en de veranderingen in de studiefinancie-

ring. Dit kan de student ervan weerhouden hebben eerder te stoppen

met de studie. Dit is echter niet evident.

De uitval is nog steeds hoog en een deel van die uitval zouden we kun-

nen duiden als ‘vermijdbare’ uitval. Op basis van de evaluatie van de

realisatie van ons HAN Instellingsplan 2012-2016 zullen we opnieuw

kritisch bekijken wat we kunnen doen om deze laatste verder terug te

dringen. Daarbij ligt de focus niet alleen op de vraag ‘wat werkt waar’

maar ook op het realiseren van voldoende betrokkenheid en eigenaar-

schap van de docententeams bij de voorlichting & oriëntatie, matching

en studentbegeleiding. Zie verder ook onder Bachelorrendendement.

Gezien de forse investeringen in de achterliggende periode, waarvan

het effect nog niet helemaal zichtbaar is, is de verwachting dat de uitval

nog iets meer gaat dalen.

Switch in eerste jaarAfspraak 2015 ≤ 13%


Maatregelen 1. Van marketing naar matching2. Studiewisselpunten


Vervolg 2016 e.v. Continueren beleid

Het percentage studenten dat binnen het eerste jaar van studie wisselt

is in de periode 2011-2015 vrij constant en ligt onder de norm voor de

prestatieafspraak (13%). Overigens wisselt een grote groep studenten

met name binnen een domein van opleidingen en/of in een gemeen-

schappelijke propedeuse. Het percentage switchers naar een ander do-

mein ligt lager.


135

Het betreft hier vooral de investeringen in de voorlichting en matching

en de studentvoorzieningen op het terrein van studieswitch. Voor zit-

tende studenten die willen of moeten switchen zijn de faciliteiten van de

studiewisselpunten uitgebouwd. Het studiewisselpunt helpt twijfelende

studenten naar een nieuwe studie te begeleiden of te motiveren de hui-

dige studie door te zetten. Met het studiewisselpunt is er meer tijd en

ruimte voor deze begeleiding.

Studenten die willen wisselen van studie en dan voor een fixusopleiding

kiezen, moeten dezelfde procedure doorlopen als aankomende eerste-

jaars. Dit frustreert de mogelijkheid van het wisselen van studie omdat

het tijdsbestek vaak te kort is. Ze moeten dan zelfs opnieuw een Studie-

keuzecheck doorlopen.

Naar verwachting zal het percentage switchers licht dalen door de conver-

sie van bestaande opleidingen (croho-nummers) naar opleidingsdomei-

nen, al dan niet met differentiaties.

De conversie van bestaande opleidingen naar bredere bachelors met ge-

differentieerde uitstroomprofielen kan in de toekomst leiden tot een lager

percentage studiewisselaars. Dit betreft dan de studiewissel binnen een

domein. Er zijn vooralsnog geen redenen om aan te nemen dat het switch-

gedrag over de domeinen heen de komende jaren sterk zal wijzigen.

BachelorrendementAfspraak ≥ 66%


Maatregelen

1. Zie uitval en switch2. Intensievere begeleiding in afstudeerfase3. Begeleiding langstudeerders4. Intensivering studieloopbaanbegeleiding5. Monitoring studievoortgang/-resultaten


Vervolg 2016 e.v. Van losse maatregelen naar samenhang met focus op situatie in de klas

Het bachelorrendement in 2015 is gedaald ten opzichte van 2011. Wel

laat het instroomcohort 2010 weer een lichte stijging zien. Hiermee


136

hebben we de norm van de prestatieafspraak niet behaald. Dit ondanks

de maatregelen in de voorlichting & oriëntatie, matching, studentbege-

leiding, professionalisering van docenten en curriculum & organisatie.

Het bachelorrendement daalt door een toename van het percentage

studenten dat vertraging oploopt in de latere fase van de opleiding.

De daling van het studiesucces doet zich vooral voor onder mbo’ers

en buitenlandse studenten en bij de mannen meer dan bij de vrouwen,

waardoor verschil in prestaties tussen mannen en vrouwen, en tussen

vwo’ers en de overige groepen is toegenomen. Hoewel het beeld per in-

stituut sterk kan verschillen, kunnen we stellen dat qua diplomarende-

ment de mannen in het educatieve, economische en sociale domein het

zwakst presteren. In de propedeuse betreft dit mbo’ers en buitenlandse

studenten in het economische domein.

De dalende trend in het studiesucces is een landelijke ontwikkeling. De

ontwikkeling van de HAN volgt niet alleen deze trend, het studiesucces

na vijf jaar ligt ook op hetzelfde niveau. De vrouwen aan de HAN doen

het iets beter dan landelijk, evenals de mbo’ers. De verschillen zijn ech-

ter klein.

Kijken we terug over een lange periode, dan lijken de vrij stabiele di-

plomarendementen van de cohorten 2005 tot en met 2007 ons op het

verkeerde been te hebben gezet. De daling van het studiesucces onder

mbo’ers, havisten en buitenlandse studenten leek tot staan te zijn ge-

bracht, maar heeft zich vanaf het cohort 2008 weer voortgezet.

Het studiesucces wordt beïnvloed door een veelheid aan factoren waar-

van de effecten, zeker in hun onderlinge samenhang, lastig te meten

zijn. De oorzaken van het afnemende studiesucces zijn daardoor niet

eenvoudig en vaak ook niet evident te duiden. De daling van het stu-

diesucces is al lang geleden ingezet en manifesteert zich onder de hele

hbo-populatie waarbij bepaalde groepen meer getroffen worden dan

andere.

Vanuit deze optiek is het aannemelijk de oorzaken te zoeken in de (cu-

mulatie van) veranderingen die in de loop der jaren in het hbo en zo

ook bij de HAN hebben plaatsgevonden. En dan gaat het vooral om


137

de interventies met een sterke focus op het verhogen van de kwaliteit.

In de achterliggende periode is er sterk geacteerd op het verhogen van

de kwaliteit van het hoger beroepsonderwijs met als belangrijke regu-

latieve interventies de invoering en doorontwikkeling van het accredi-

tatiestelsel, de wet Versterking besturing en de wet Versterking kwali-

teitswaarborgen hoger onderwijs, het incorporeren van onderzoeks-

leerlijnen in de curricula en ‘onderzoekend vermogen’ in de eindkwali-

ficaties, masterscholing van hbo-docenten en excellentieonderwijs. Dit

hebben wij gepaard laten gaan met een ongewenste verabsolutering van

‘kwaliteit’ vanuit een instrumentele benadering. We hebben niet alleen

de lat hoger gelegd maar (daarmee) ook de (kwalificatie)functie van het

hbo versmald. Dit heeft vooral een negatieve impact op de (gewenste)

prestaties van de zwakkere, maar zeker ook van de gemiddelde student.

Hierbij moeten we ons tevens realiseren dat de negatieve impact hier-

van op de instroomcohorten 2009 en 2010 nog groter is geweest omdat

het aanscherpen, van vooral het afstudeerniveau, heeft plaatsgevonden

‘tijdens de rit’.

In de hbo-sector wordt hier weleens gesproken over de ‘academisering’

van het hbo, maar er lijkt eerder sprake te zijn van ‘ontschoolsing’ van

het hbo. Het is in mindere mate een plek geworden waar veel ‘vrije tijd’

is om te onderwijzen en iets te leren, waarbij niet alles op voorhand

is open ingevuld en besteed en waar we terughoudend zijn in onze

oordelen en ons gelijk. De school waar we het ‘Volle Leven ervaren en

onderzoeken’ zoals Ligthart dit noemde. Of zoals Biesta het verwoordt:

‘De school als oefenplaats voor een volwassen omgang met de ander

en het andere; een vrijplaats waar gewerkt wordt aan de dialoog van

kind en wereld’.1

De verslechtering van de aansluiting van vooropleiding op het hbo door

veranderingen in de vooropleidingen speelt waarschijnlijk ook een rol,

ook al is dit voor de HAN niet met harde cijfers te onderbouwen. We

1 Zie: https://nl.wikipedia.org/wiki/Jan_Ligthart en http://onderzoekonderwijs.net/2014/05/19/gert-biesta-over-het-prachtige-risico-van-onderwijs/


138

wijzen hier op de negatieve gevolgen van de omslag van deductief naar

inductief onderwijs in de vooropleiding. De overwegend inductieve,

contextgerichte insteek heeft geleid tot minder aandacht voor door-

stroomrelevante kennis- en vaardigheidsaspecten en tot gefragmen-

teerde kennis en vaardigheden en het toepassen daarvan. Daarbij komt

dat de versoepeling van de toelatingsvoorwaarden voor mbo’ers en ha-

visten in de achterliggende periode ertoe geleid heeft dat eerstejaars

minder bagage meenemen en dat minder duidelijk is wat er van hen

verwacht wordt, hetgeen het maken van een goede studiekeuze niet be-

vorderd heeft.

Tot slot speelt ook de destabilisatie van de onderwijsorganisatie een rol

als gevolg van de sterke groei in studentenaantallen. De forse groei van

het aantal studenten is voor de HAN een bovengemiddelde uitdaging

geweest. De groei van de instroom en inschrijvingen bij de HAN is niet

alleen groot geweest, maar ligt ook ver boven het landelijke gemiddel-

de. In ons instellingsplan in 2012 hebben we nog aangegeven terughou-

dendheid te betrachten bij decentrale selectie omdat wij de toeganke-

lijkheid van het hbo belangrijk vinden. Deze terughoudendheid hebben

we enigszins moeten laten varen omdat bij een aantal opleidingen de

groei van het aantal studenten eenvoudigweg te groot was om de kwali-

teit van de opleiding te kunnen borgen.

Maatregelen om het studiesucces te verbeteren zijn legio. Wat waar

werkt wordt sterk situationeel bepaald. Er zijn in de achterliggende ja-

ren vele maatregelen en acties op dit thema uitgezet op de interven-

tiedomeinen voorlichting & oriëntatie, matching, studentbegeleiding,

professionalisering van docenten en curriculum & organisatie. Het gaat

hier niet alleen om maatregelen zoals eerder beschreven onder uitval

en switch, maar ook om de intensivering van de begeleiding van stu-

denten in hun afstudeerfase, de actieve benadering en begeleiding van

langstudeerders, het intensiveren van de studieloopbaanbegeleiding en

de ontwikkeling en implementatie van een systematiek voor het moni-

toren en sturen op de studievoortgang/-resultaten in de onderwijssitu-

atie. Het blijkt dat de effectiviteit van de maatregelen in de afzonderlijke


139

domeinen vaak niet zichtbaar is en lastig is aan te tonen. We zullen de

komende jaren niet meer inzetten op ‘losse’ maatregelen maar voor-

zien in een kader, dat vormgeeft aan het systematisch en systemisch

nadenken over studiesucces bevorderende acties en de manier waarop

we deze zodanig organiseren en implementeren, dat ze gezamenlijk de

impact op het studiesucces vergroten. Daarbij ligt de focus niet meer

op perifere faciliteiten maar op het hart van ons onderwijs ofwel de ‘si-

tuatie in de klas’.

Hoewel het cohort 2010 weer een lichte opleving laat zien, is de ver-

wachting dat het diplomarendement de komende jaren weer verder zal

dalen gezien de groeiende groep ‘propedeuseslepers’ in de recente co-

horten. Eenmaal opgelopen achterstanden worden immers niet gemak-

kelijk meer ingelopen.

Maatregelen

Docentkwaliteit inclusief instructeur/ docent praktijkonderwijsAfspraak 2015 77,0%

Nulmeting 2011 62,0 %

Maatregelen

1. Centrale resultaatafspraken en consistente sturing op realisatie

2. Investeringsfonds masters en promoties3. Bijstelling aannamebeleid


Vervolg 2016 e.v.

1. Meer focus op pedagogisch-didactische-organisatorische kwaliteit docenten

2. Verbeteren inhoudelijke aansluiting master op opleiding3. Opleiden van docenten in eigen kweek


140

Docentkwaliteit exclusief instructeur/ docent praktijkonderwijsAfspraak 2015 79%

Nulmeting 2011 64%

Maatregelen1. Centrale resultaatafspraken en consistente sturing op realisatie2. Investeringsfonds masters en promoties3. Bijstelling aannamebeleid


Vervolg 2016 e.v.

1. Meer focus op pedagogisch-didactische-organisatorische kwaliteit docenten

2. Verbeteren inhoudelijke aansluiting master op opleiding3. Opleiden van docenten in eigen kweek

Nadere toelichting op dubbele presentatieIn de afronding omtrent de verantwoording van de prestatie-indicato-

ren bleek de door ons gehanteerde definitie met betrekking tot mini-

maal mastergeschoolde docenten door het niet expliciet benoemen van

één OP-categorie, de instructeur/docent praktijkonderwijs, controle-

technisch niet volledig te zijn. Daarnaast bleken promovendi bij de nul-

meting abusievelijk niet te zijn meegeteld.

In overleg met OCW hebben wij de nulmeting en daarmee samenhan-

gend de streefwaarde 2015 aangepast en presenteren wij dit kengetal

zowel met (conform OCW-definitie) als zonder (conform HAN-interne

definitie) meetelling van de categorie instructeur/docent praktijkon-

derwijs. Gezien het HAN-intern gevoerde beleid waarin de categorie

instructeur/docent praktijkonderwijs niet in de mastergraad te scholen

doelgroep valt, is de toelichting geschreven op basis van de ontwikke-

ling exclusief deze categorie.

Het percentage minimaal mastergeschoolden is in de periode 2011-

2015 enorm toegenomen. We hebben, inclusief correctie van de onvol-

ledige nulmeting, de beoogde toename van 15% ten opzichte van de

nulmeting vrijwel gerealiseerd.

Faculteiten en instituten hebben ambities geformuleerd die zijn omge-

zet in harde afspraken op centraal niveau, waarbij de realisatie is onder-


141

steund met een investeringsbegroting in de vorm van een master- en

promotiefonds, de facilitering van onderwijsvrijstelling voor en vervan-

ging van docenten die een masteropleiding of promotietraject doorlo-

pen. Er is door de directies consistent gestuurd op de realisatie. Ener-

zijds door duidelijke afspraken te maken met individuele medewerkers

over het behalen van een mastergraad binnen de gewenste periode en

hen te voorzien van de noodzakelijke faciliteiten, anderzijds is er bij de

aanname van nieuwe docenten consequent een mastergraad geëist.

Vooral opleidingen met een relatief grote uitstroom door pensionering

konden zo relatief veel nieuwe minimaal mastergeschoolde docenten

aantrekken. Met de ambitie om het percentage minimaal masterge-

schoolden te vergroten werd ingespeeld op de behoefte van veel do-

centen aan verdieping/verbreding op vakinhoud of juist de didactisch-

pedagogische aspecten van het docentschap. De ervaren en zichtbare

meerwaarde van het volgen van een masteropleiding voor de individu-

ele docent én het opleidingsteam heeft gewerkt als een vliegwiel. Met

het enthousiasme over het volgen van een masteropleiding en het uit-

voeren van de praktijkopdrachten in de eigen onderwijspraktijk hebben

collega’s elkaar gemotiveerd een masteropleiding te volgen. Docenten

die een opleiding of promotietraject volgen brengen vaak een nieuwe

energie in de opleiding en de behoefte om het curriculum te actualiseren.

Dit laat onverlet dat het realiseren van de docentkwaliteit een majeure

opgave is geweest. Het volgen van een masteropleiding in deeltijd blijkt

een zware opgave. Het is niet eenvoudig om werk, privé en opleiding te

combineren, zeker niet als de masteropleiding langer duurt dan twee

jaar. Dit leidt soms tot vertraging of zelfs het beëindigen van de studie.

Sommige docenten werden geconfronteerd met het feit dat er voor hen

geen relevante (professional) masteropleiding bestaat. Het is dan niet

zo eenvoudig om een goede gemotiveerde keuze te maken. Vanwege

een terugbetalingsregeling is het aantal definitieve stoppers uiteinde-

lijk erg laag gebleven. Ook een optimale vervanging van docenten in

opleiding blijkt niet altijd realiseerbaar, zeker daar waar het opleidingen

betreft waar veel in beweging is.


142

Het onttrekken van (ervaren) formatie komt het primair proces niet

ten goede. Het opschroeven van de eisen aan nieuwe docenten maakt

het lastiger om nieuwe docenten aan te trekken. De inschaling is in be-

paalde domeinen niet aantrekkelijk. De HAN ondervindt dan niet alleen

concurrentie met het bedrijfsleven, maar ook met andere hogescholen,

vooral in de Randstad. De concurrentie om docenten zou in de toe-

komst wel eens groter kunnen worden wanneer de arbeidsmarkt echt

gaat aantrekken. Verder blijkt dat in sommige domeinen er überhaupt

relatief weinig mastergeschoolde praktijkdocenten aanwezig zijn.

Tot slot zijn er ook situaties waarin masterscholing juist niet de norm is.

Opleidingen met relatief veel praktijkondersteuners (ook onderwijzend

personeel) hebben een relatief lager percentage minimaal masterge-

schoolden. Praktijkondersteuners zijn onderwijzend personeel, komen

veelal uit de praktijk en zijn meestal mbo- of hbo-geschoold. Zij onder-

steunen studenten bij het verkrijgen van praktijkvaardigheden. Zo moet

een Automotive-ingenieur in ‘hardware’ kunnen denken, kunnen sleu-

telen en proeven kunnen doen. Dit vereist ambachtelijke vaardigheden

die mastergeschoolde docenten juist vaak ontberen.

We gaan kritisch kijken of de masterscholing inhoudelijk beter kan

aansluiten op wat er nodig is in de opleiding en of de kwaliteit van de

gevolgde opleidingen wel afdoende is. Daarbij realiseren we ons ook

dat het effect van de masterscholing op de inhoud en vorm van het on-

derwijs niet altijd vanzelfsprekend een positieve hoeft te zijn. Het kan

ten koste gaan van de inclusie die we nastreven. Dit niet alleen door-

dat mastergeschoolde en gepromoveerde docenten geneigd zijn de

lat hoger te leggen, maar ook omdat zij zich in hun didactiek (onbe-

wust) richten op de ‘klassiek’ slimmere student. Hier moeten we oog

voor hebben. We zullen ook meer ruimte maken voor het opleiden van

nieuwe docenten in de eigen kweek, zeker daar waar het moeilijk is om

mastergeschoolde docenten te werven. Daarbij krijgt de pedagogisch-

didactische-organisatorische kant extra aandacht.


143

Het percentage minimaal mastergeschoolden zal in 2016 nog doorgroeien

naar 80%. Ook daar waar lokaal nu niet de doelstelling wordt gerealiseerd,

zoals bij Automotive, is de wens om het percentage minimaal masterge-

schoolden verder te verhogen. Dit is nodig om meer docenten in dienst

te hebben die beter in staat zijn ‘mee te bewegen’ met de actualiteit, meer

interdisciplinariteit kunnen aanbrengen in de opleiding en al doende om

kunnen gaan met de continue veranderingen in de beroepspraktijk.

Onderwijskwaliteit (Contacttijd)Afspraak 2015 0%

Nulmeting 2011 18%

Maatregelen


2. Investering voor inzet van extra docenten3. Aanpassing curricula

Resultaat 2015 0%

Vervolg 2016 e.v. Handhaving

Het percentage voltijdopleidingen met minimaal vijftien contacturen in

het eerste studiejaar steeg van 80% in 2011 naar 100% in 2015. Het per-

centage opleidingen met minimaal vijftien geprogrammeerde contact-

uren in het tweede jaar steeg zelfs van 50% in 2011 naar 96,5% in 2015.

Onze streefwaarde voor 2016 van 100% zullen we zeker gaan realiseren.

Studenten zijn in het algemeen tevreden over de hoeveelheid contacttijd.

Uit de Nationale Studentenenquête (NSE) blijkt dat studenten bij de HAN

significant meer contacttijd ervaren dan gemiddeld binnen het hbo.

Faculteiten en instituten hebben in 2011 ambities geformuleerd en die ver-

volgens omgezet in concrete afspraken op centraal niveau, ondersteund

met een investeringsbegroting in de vorm van de inzet van extra docen-

ten. Op een aantal plaatsen is waar nodig het curriculum aangepast.

Er zijn vooralsnog geen voornemens om de normen voor de contacttijd

los te laten. In de toekomst kan de wens tot meer flexibilisering, diffe-

rentiatie en maatwerk in het onderwijs wel tot veranderingen leiden. Dit

hoeft niet per se een intensivering van de onderwijstijd te betekenen.


144

Indirecte kosten (verhouding OP/OOP)Afspraak 2015 1,86

Nulmeting 2011 1,56

Maatregelen1. Verbeteren ondersteunende processen en bedrijfsvoering2. Terughoudendheid bij inzet en aanstelling OOP3. Uitbreiding van docentencorps op de lange termijn

Resultaat 2015 1,83

Vervolg 2016 e.v.1. Eenduidiger sturing op overhead (allocatie)2. Verbeteren samenwerking in de keten onderwijs en onder-

steuning

De verhouding OP/OOP is in de periode 2011-2015 verbeterd van 1,56

naar 1,83. Hiermee hebben we de norm van de prestatieafspraak bijna (of

om in termen van de Review Commissie te spreken: ‘in voldoende mate’)

gerealiseerd. De streefnorm voor 2015 is in procenten 65%/35% en de re-

alisatie is 64,7%/35,3%. Het gaat hier dus om een zeer minimaal verschil.

We hebben enerzijds ingezet op het verbeteren van ondersteunende

processen (leantrajecten) en de bedrijfsvoering (centrale inkoop), te-

rughoudendheid bij inzet en aanstelling van OOP. En anderzijds op ge-

stage uitbreiding van het docentencorps op de lange termijn. Het rea-

liseren van de streefwaarde is in de achterliggende periode bemoeilijkt

doordat we ook fors geïnvesteerd hebben in zaken die samenhangen

met studiesucces, profilering en zwaartepuntvorming en de operatio-

nal excellence. Hierdoor was er sprake van een relatieve toename van

ondersteunend personeel (de kosten gaan voor de baten uit) door extra

personele inzet ten behoeve van:

• de ontwikkeling van het deeltijdportfolio en de daarbij behorende

leeromgeving, voorlichting, communicatie en marketing;

• ontwikkelen en implementeren van de infrastructuur voor de studie-

keuze, voorlichting en studentbegeleiding (studiekeuzecheck, studie-

expertisecentrum, studiewisselpunten);

• onderzoeks-, valorisatie- en netwerkfunctie van de HAN;

• de HAN Academy (professionalisering medewerkers);

• vergroten van de efficiëntie van de (administratieve) bedrijfsvoering

met implementatie van systemen (CRM, Alluris, Procura).

Daarnaast hebben we het primaire proces proberen te ontlasten door

de taken die dicht op dit proces liggen en voorheen tot het pakket van


145

docenten behoorden, bij het ondersteunend personeel neer te leggen.

In sommige sectoren wordt het aantrekken van extra docenten bemoei-

lijkt door een tekort aan goede docenten op de arbeidsmarkt en de

relatief ongunstige positie van de HAN op die arbeidsmarkt in relatie

tot bedrijfsleven en andere hogescholen (salaris, tijdelijke contracten).

Overigens is de scheidslijn tussen onderwijs- en ondersteunende pro-

cessen en taken niet altijd duidelijk te maken. De indicator suggereert

een fictieve werkelijkheid waarop het soms lastig sturen is vanuit de

vraag ‘welke verhouding er nodig is voor het realiseren van goed onder-

wijs?’

We gaan de wijze waarop we sturen op de indirecte kosten opnieuw te-

gen het licht houden. Daarbij gaan we ook nadenken over hoe we de ver-

antwoordelijkheid en (tijdige) regelcapaciteit hiervan nog eenduidiger

kunnen beleggen waarbij we dus ook de allocatiesystematiek kritisch

tegen het licht houden. Er is in de achterliggende jaren winst geboekt

op het functioneren van zaken als facturering, roostering, inschrijving,

inkoop, managementinformatie en dergelijke. Er is waarschijnlijk nog

meer winst te behalen als we in de keten (onderwijs-ondersteuning)

beter samenwerken met de beschikbare expertises en meer oog hebben

voor onze operational excellence, zodat er relatief minder ondersteu-

ning nodig is.

In de begroting 2016 is de verwachting uitgesproken dat de verhouding

OP/OOP de komende jaren rond de 65%/35% zal blijven bewegen.


146

Profilering, zwaartepuntvorming en valorisatie

Centres of ExpertiseAfspraak 2016 Ontwikkeling speerpunten

Nulmeting 2011 Acht centres in startfase

Maatregelen1. Investeringsfonds 2. Toekenning middelen op basis van businessplannen 3. Jaarlijkse monitoring en beoordeling voortgang

Resultaat 2015

- Alle centres zijn actief betrokken bij onderwijs- Sprake van duidelijke versterking relaties met werkveld,

kennisinstellingen en overheden- Externe profilering sterk ontwikkeld- Centres goed op weg naar zelfvoorziening na 2016

Vervolg 2016 e.v.Extra aandacht voor interne profilering en versterken relatie tussen CoE´s en kenniscentra

In 2012 hebben we gesteld dat we profilering en excellentie ruimte willen

geven middels een dieptestrategie: boven op het palet van bachelorop-

leidingen en de meer basale verbinding van onderzoek met onderwijs

ontwikkelen we speerpunten; synergetische concentraties van hoog-

waardig onderzoek, uitstekende masteropleidingen en minoren.

Leidend bij de keuze voor de HAN-speerpunten was het topsectoren-

beleid, de regionale sociaaleconomische ontwikkeling, de verbinding

met onze eigen sterktes en onze bijdrage aan het ontwikkelen van de

regionale topsectoren. Op basis van een gedegen afwegingsproces is

gekozen voor de volgende speerpunten: Automotive (ACE); Duurzame

elektrische energie (SEECE); Biodiscovery; Sneller Herstel; Krachtige

Kernen; Sport en Talent; Ondernemen en Ondernemerschap; KennisDC

Logistiek en Leren met ICT.

Een speerpunt vormt een samenhangend geheel van opleidingen, prak-

tijkgericht onderzoek en kennisvalorisatie. Vraagsturing vanuit de sec-

tor staat centraal. Alle speerpunten zijn vormgegeven volgens het mo-

del van de centres of expertise (CoE’s) en worden gedragen door een

publiek-private dan wel publiek-publieke samenwerking. De CoE’s zijn


147

georganiseerd in de vorm van programma’s die dwars door de bestaan-

de organisatorische entiteiten van kenniscentra en onderwijs heenlo-

pen. Bij voorkeur heeft een CoE een internationale en/of euregionale

dimensie. Vanuit een CoE wordt interfacultaire en multidisciplinaire sa-

menwerking gestimuleerd en mogelijk gemaakt. Uitgangspunt is verder

dat de CoE’s na 2016 (financieel) zelfvoorzienend verder functioneren.

Voor de ontwikkeling van de CoE’s hebben we een investeringsfonds

ingesteld (€ 10 miljoen) met toekenning van middelen op basis van een

positieve beoordeling van businessplannen en een jaarlijkse monitoring

en beoordeling van de voortgang. Alle CoE’s hebben in de jaren 2013,

2014 en 2015 hun bijdrage uit het Investeringsfonds speerpunten ontvan-

gen. Over de beoordelingen van 2013 en 2014 is verslag gedaan in de

desbetreffende jaarverslagen. Twee speerpunten zijn binnen het kader

van de prestatieafspraken met het ministerie van OCW beoordeeld als

officiële centres of expertise en hebben additionele financiering gekre-

gen van € 1 miljoen gedurende vier jaar. Dit betreft SEECE (Sustainable

Electric Energy Centre of Expertise) en KennisDC Logistiek.

Kennis DC Logistiek is een samenwerkingsverband van zes hogescho-

len met als penvoerder de Hogeschool van Amsterdam. Het Automo-

tive Centre of Expertise, een samenwerkingsverband van drie hogescho-

len, is al in de eerste ronde voor CoE’s goedgekeurd.

SEECE en Logistiek zijn in de afgelopen jaren tweemaal gereviewd door

de Review Commissie Hoger Onderwijs en Onderzoek (RCHOO) en

positief beoordeeld.

Wat betreft het voorgenomen CoE voor Ondernemen en Ondernemer-

schap: na diverse pogingen een businessplan te ontwikkelen dat voldoet

aan de gestelde criteria is uiteindelijk besloten dit CoE niet te starten.

Belangrijkste reden daarvoor was dat er in onze omgeving onvoldoende

draagvlak is voor het ontwikkelen van een publiek-private samenwer-

king. Wel is inmiddels de inrichting van een lectoraat rondom dit thema

in voorbereiding.


148

Uit de tussentijdse review van de centres in 2015 komt naar voren dat

onderwijs en onderzoek in nauwe verbinding met het werkveld steeds

verder ontwikkeld worden. Ondanks dat de accenten (onderwijs of on-

derzoek) per CoE kunnen verschillen, zijn alle centres actief betrokken

bij het reguliere onderwijs met de ontwikkeling en/of uitvoering van mi-

noren, honoursprogramma’s, masters, stage- en afstudeeropdrachten,

leerwerkplaatsen, et cetera.

Er is sprake van een duidelijke versterking van de relaties met werkveld,

kennisinstellingen en overheden waarbij vooral de externe profilering

sterk is ontwikkeld: de expertise wordt herkend en erkend. Vrijwel alle

CoE’s zijn positief over hun zelfvoorziening na 2016, met name wat be-

treft de uitvoerende activiteiten.

Tevens constateren we dat deze externe herkenning en waardering van

de expertise vaak groter is dan de interne. De interne profilering ver-

dient dan ook extra aandacht om de verankering van de CoE’s binnen

de HAN op langere termijn te borgen. Ook de relatie tussen lectoraten

en kenniscentra vraagt extra aandacht. CoE’s ervaren namelijk een ze-

kere afhankelijke positie bij de inzet van lectoraten doordat lectoraten/

kenniscentra de activiteiten van de centres soms als concurrerend zien

voor hun eigen activiteiten. Ook de toekomstige financiering van het

programmabureau moet kritisch tegen het licht gehouden worden.

Voor de eindbeoordeling van de CoE’s in december 2015 is de centres

gevraagd een bijgesteld businessplan te ontwikkelen voor de periode

2016-2020. De plannen moeten een antwoord geven op de vragen of

in de voorafgaande jaren een voldoende basis is gelegd voor continue-

ring in de jaren 2016 tot 2020 en of het centre voldoende bijdraagt aan

het realiseren van het nieuwe HAN Instellingsplan 2016-2020. De al-

gemene conclusie is dat er voldoende vertrouwen is in een succesvolle

verdere ontwikkeling van het merendeel van de CoE’s.

SEECEOver SEECE wordt in een aparte rapportage door de HAN, als penvoer-

der, verantwoording afgelegd. Vooruitlopend daarop kan gesteld wor-


149

den dat de positieve ontwikkeling van dit CoE doorzet: we verwachten

dat de meeste doelstellingen in ruime mate worden behaald. Intern en

extern wordt de expertise van het CoE herkend en erkend. Elektrische

energie ontwikkelt zich meer en meer tot een sterk profiel voor zowel

de Faculteit Techniek als de HAN als geheel. Het leidt aantoonbaar tot

een grotere wervingskracht. Als belangrijke succesfactoren zijn hierbij

aan te wijzen: de unieke profilering, de sterke verbinding met de Hu-

man Capital Agenda en de topsectoren, de maatschappelijke relevantie

van het thema, de schaarste (meer studenten nodig) en uiteraard de

personen en bedrijven die aan het CoE verbonden zijn. Het CoE heeft een

hechte samenwerking met relevante founding partners (Tennet, Allian-

der, kiEMT, Alfen, DNV-GL) en daarnaast is het aantal partners en deelne-

mers aan projecten sterk toegenomen. Het CoE ontwikkelt een meervou-

dig verdienmodel: subsidies en particuliere bijdragen voor onderzoek en

projecten, bijdragen aan bachelor- en masteronderwijs en commerciële

bij- en nascholing. Zeker gezien de resultaten tot nu toe is de verwachting

dat het CoE na 2016 zelfvoorzienend kan blijven voortbestaan.

Er is dus na drie jaar voldoende vertrouwen in de verdere ontwikke-

ling van onze centres of expertise. Deze ontwikkeling gaan we in de ko-

mende jaren verder stimuleren in het licht van het nieuwe HAN Instel-

lingsplan 2016-2020 In vertrouwen samenwerken aan leren en innoveren.

Daarin is op basis van een nieuwe analyse van onze omgeving gekozen

voor drie HAN-brede zwaartepunten (Health, Sustainable energy & en-

vironment en Smart Region) waarmee de HAN zich regionaal en (inter)

nationaal de komende vier jaar wil profileren. De CoE’s vervullen een be-

langrijke rol wat betreft de agendavorming van deze zwaartepunten en

dan met name in de verbinding van de driehoek onderwijs - onderzoek

- werkveld, waarin de CoE’s bewezen sterk zijn.

Verbinding centres of expertise met ontwikkeling minoren en masters In 2015 waren de centres of expertise betrokken bij de vormgeving en

uitvoering van negen masterprogramma’s en ruim twintig minoren. De


150

centres zijn erin geslaagd het bedrijfsleven en de instellingen een be-

langrijke rol te geven in het onderwijs, door hen in te zetten bij de in-

houdelijke ontwikkeling, projecten, gastcolleges en het aandragen van

casuïstiek. Naast unieke minoren en masters ontwikkelt een aantal cen-

tres ook specifieke bacheloropleidingen (zoals leerwerktrajecten voor

de energiesector) en honoursprogramma’s. Dit alles in het kader van de

Human Capital Agenda’s van de desbetreffende sectoren.

Honoursprogramma’s, talentenprogramma’s en verkorte routes voor vwo’er

Afspraak 2016

Verpleegkunde, Fysiotherapie, Ergotherapie, Logopedie, Voeding & Diëtetiek, Sociaal Pedagogische Hulpverlening, Autotechniek, Academische Pabo, alle opleidingen van de FEM

Nulmeting 2011 Programma’s in ontwikkeling

Maatregelen Beleidsplanning en uitvoering in samenwerking met in- en externe betrokkenen

Resultaat 2015 Afspraak gerealiseerd

Vervolg 2016 e.v. Versnelde trajecten vwo’ers Applied Sciences en Verpleeg-kunde

We hebben trajecten ontwikkeld voor studenten die meer willen en

kunnen. Dit hebben we gedaan op basis van een beleidsplan, dat tot

stand is gekomen met in- en externe betrokkenen bij het ontwikkelen

van excellentietrajecten. We onderscheiden een aantal varianten van ex-

cellentietrajecten: intra- en extracurriculaire excellentieprogramma’s en

speciale opleidingstrajecten voor excellente studenten. Het betreft hier

de volgende opleidingen: Verpleegkunde; Fysiotherapie; Ergotherapie;

Logopedie; Voeding & Diëtetiek; Sociaal Pedagogische Hulpverlening;

Autotechniek; Academische Pabo en alle opleidingen bij de Faculteit

Economie en Management.

De inrichting van de driejarige vwo-trajecten, zoals afgesproken in de

prestatieafspraken, heeft enige vertraging opgelopen vanwege de 180

EC-eis die nu in de wetgeving staat. Vooruitlopend op de nieuwe wet-

geving hebben we besloten om nu al trajecten van 240 EC toe te staan.

Op dit moment kent de HAN versnelde vwo-trajecten voor de opleiding


151

Applied Sciences, waar studenten 240 studiepunten in drie jaar halen.

Bij Educatie kunnen vwo’ers de Academische Opleiding Primair On-

derwijs volgen. De opleiding Verpleegkunde heeft vanaf studiejaar 2017

plannen voor het aanbieden van een verkort traject, aangepast naar de

nieuwe wetgeving voor het verpleegkunde-onderwijs. Ook de paramedi-

sche opleidingen hebben op langere termijn plannen voor een driejarig

traject, gekoppeld aan een master.

Inzet en middelen voor onderzoekAfspraak 2016 116,2 fte voor onderzoek en € 200.000,- verwerving per fte

lector

Nulmeting 2011 € 202.000,-

Maatregelen1. Investeringsfonds2. Centrale afspraak beoogde groei onderzoek financieren uit

externe middelen

Resultaat 2015 134,2 fte voor onderzoek en € 200.000,- verwerving per fte lector

Vervolg 2016 e.v. Uitbouw positie praktijkgericht onderzoek in het economi-sche domein

Om onze positie van het onderzoek te versterken hebben we in 2012

sterk ingezet op het uitbreiden van het onderzoekvolume. Het aantal

fte voor onderzoek is sterk gegroeid van 117 fte in 2011 naar 162 fte in

2015. Vanuit de centrale middelen hebben we jaarlijks een bedrag voor

onderzoek gereserveerd en met de faculteiten de afspraak gemaakt dat

een deel van de beoogde groei van het onderzoek gefinancierd wordt uit

externe middelen. Voor dit laatste geldt dat in 2016 elke faculteit per fte

lector minimaal € 150.000,- uit externe (tweede, derde en vierde) geld-

stromen verwerft en de gemiddelde verwerving per fte lector

€ 200.000,- bedraagt.

In 2015 bedraagt de gemiddelde verwerving per fte lector € 200.000,-

maar is nog niet elke faculteit erin geslaagd de ondergrens van

€ 150.000,- per fte lector te behalen. Dit laatste is mede het gevolg van

een brede heroriëntatie op de positie van het praktijkgericht onderzoek

in het economische domein.


152

leerlijn onderzoekAfspraak 2016 Alle opleidingen hebben een leerlijn onderzoek

Nulmeting 2011 69%

Maatregelen


2. Actieve betrokkenheid lectoren3. Centrale middelen voor professionalisering en certificering

docenten in de principes van onderzoek

Resultaat 2015 100%

Vervolg 2016 e.v. Aanscherpen visie op en kennis over onderzoekend vermogen in onderwijs

In 2012 hebben we de doelstelling geformuleerd dat in 2016 alle op-

leidingen een leerlijn onderzoek geïncorporeerd hebben. Het percentage

opleidingen met een dergelijke leerlijn is gegroeid van 69% in 2011 naar

100% in 2015. De lectoren en kenniscentra zijn actief betrokken bij de

ontwikkeling en kwaliteitsborging. We hebben vanuit de centrale mid-

delen geïnvesteerd in professionaliserings- en certificeringsaanbod en

docenten worden geschoold in de principes van onderzoek. In 2015 is

ook een start gemaakt met een HAN-brede leerwerkgroep, die tot doel

heeft docenten van verschillende achtergronden in staat te stellen hun

visie op en kennis over het onderzoekend vermogen in het hbo aan te

scherpen.

Valorisatie-infrastructuur

Afspraak 2016Basisniveau personele inzet (8%), middelen (5,5%) en contractonderwijs (6%), professionalisering valorisatie-infrastructuur.

Nulmeting 2011 Basisniveau personele inzet (8%), middelen (5,5%) en contractonderwijs (6%) en basiskwaliteit netwerken

Maatregelen

1. Ontwikkeling en implementatie valorisatiestrategie2. Ontwikkeling en deelname van valorisatieprogramma’s3. Ontwikkeling centres of expertise4. Uitbouw Centrum voor Valorisatie en Ondernemerschap

Resultaat 2015Basisniveau personele inzet (8,3%), middelen (6,7%) en contractonderwijs (4,8%), uitbouw en versterking valorisa-tienetwerk en -activiteiten

Vervolg 2016 e.v. Doorzetten ingezette beleid


153

Naast de uitbouw en ontwikkeling van de centres of expertise en ken-

niscentra, die op zichzelf een belangrijke bijdrage leveren aan de

valorisatie(infrastructuur), hebben we ook specifiek geïnvesteerd in

het professionaliseren van de valorisatie-infrastructuur. In 2012 hebben we

aangegeven dit in nauwe samenwerking met de andere partners in de re-

gio te willen doen (met ondernemers, kennisinstellingen en overheden).

Daarbij lag het accent niet zozeer op groei in aantal mensen en middelen

maar vooral op verbetering van de kwaliteit van de netwerken.

Om te borgen dat we voldoende massa hebben om dit ook goed te

doen, hebben we in 2012 wel een minimumniveau geformuleerd ten

aanzien van de omvang van de personele inzet, middelen en contract-

onderwijs in relatie tot de totale omzet van de HAN. Met uitzondering

van de omvang van het contractonderwijs zijn we er erin geslaagd dit ni-

veau te handhaven. De omzet van de contractactiviteiten is in absolute

niet teruggelopen, maar ook niet voldoende meegestegen met de totale

omzet van de HAN. Deels is dit het gevolg van het afstoten van het on-

derdeel Interstudie NDO. Voor een ander deel is dit het gevolg van ons

terughoudend beleid wat betreft de uitvoering van commerciële activi-

teiten en onze focus op onze publieke taak en het vormgeven aan een

leven lang leren op basis van ons deeltijdportfolio. Daarnaast speelt voor

een aantal onderdelen ook dat de werving achterblijft.

In 2013 hebben we onze valorisatiestrategie vastgelegd in het docu-

ment Leren Valoriseren. De strategie is tot stand gekomen onder leiding

van Paul Iske, hoogleraar Innovatie aan de Universiteit Maastricht, in

samen werking met diverse HAN-medewerkers. Beschreven wordt hoe

valorisatie in het HAN-beleid is gedefinieerd. Naar aanleiding van de

publicatie van Leren Valoriseren hebben we een conferentie over valori-

satie georganiseerd om tot nadere verbinding op dit thema te komen.

Grote aanjagers van de valorisatie-infrastructuur zijn het programma

Gelderland valoriseert!, de centres of expertise en het Centrum voor Valo-

risatie en Ondernemerschap.

De HAN heeft als penvoerder van het valorisatieprogramma Gelderland

valoriseert! in de achterliggende periode nauw samengewerkt met ArtEZ

hogeschool voor de kunsten en de Radboud Universiteit. Doelstelling


154

van programma is het versterken van het innovatieve vermogen van

de regio. Studenten en onderzoekers met een innovatief idee worden

gefaciliteerd in het versnellen van het proces ‘van Idee naar BV’, waarbij

de focus ligt op de topsectoren Chemie, Duurzame energie en Creatieve

industrie. Gaandeweg de uitvoering van het programma is het net-

werk van kennisinstellingen verder uitgebreid met hogeschool Van Hall

Larenstein.

Samen met Saxion Hogescholen hebben we het concept Innovatiehub

ontwikkeld en in samenwerking met ondernemers ingevuld. Een inno-

vatiehub is een organisatie waar studenten de mogelijkheid hebben een

uitdagende stage- of afstudeeropdracht uit te voeren waarmee de orga-

nisatie blijft innoveren; een inspirerende en innovatieve werkomgeving

waar kennisuitwisseling en goede begeleiding voor studenten centraal

staat. Er zijn inmiddels twaalf innovatiehubs. Het programma loopt van

2012-2017 en de resultaten zijn uitstekend.

Eind 2015 waren alle kpi’s voor 2017 al ruimschoots behaald. Er wordt

nu gewerkt aan het ontwikkelen van een vervolg in samenwerking met

de twee andere valorisatieprogramma’s in de regio, te weten Start Life

en Redmedtech Ventures.

De HAN heeft met haar centres of expertise een sterke verbinding

tussen onderwijs, onderzoek en werkveld op specifieke thema’s op-

gebouwd. De CoE’s functioneren als hubs voor valorisatie waarbij de

thema’s aansluiten bij het landelijke topsectorenbeleid en de regionale

en provinciale agenda. Daarnaast zijn er diverse fieldlabs ontwikkeld.

In een fieldlab wordt het gebruik van nieuwe hulpmiddelen en werkwij-

zen in de praktijk getest en bedacht hoe de innovatie in de markt gezet

kan worden. De kennis van de tekentafel wordt daardoor verrijkt met

ervaringen en tips van de gebruikers. Zo wordt er al in de ontwikkelfase

recht gedaan aan en ingespeeld op concrete wensen vanuit de praktijk.

Een voorbeeld van zo’n fieldlab is Thermion, waarin de HAN samen-

werkt met het zorgwerkveld en het Radboud Universitair Medisch Cen-

trum met als doel om de tijd tussen de ontwikkeling en de inzet van

zorginnovaties flink in te korten.


155

In de achterliggende periode is het Centrum voor Ondernemerschap door-

ontwikkeld tot het Centrum voor Valorisatie en Ondernemerschap (CvVO),

met als doel interne en externe partnerships te ontwikkelen en facultei-

ten te faciliteren in hun ambities met betrekking tot valorisatie en on-

dernemerschap, onder andere in valorisatieprojecten en innovatiehubs.

Daarmee zijn de HAN-brede diensten op dit thema gebundeld. Per

faculteit zijn er valorisation officers aangesteld, die samen en onder-

steund vanuit het CvVO de Expertisegroep Valorisatie vormen om kennis

en inzichten uit te wisselen en tot kruisbestuiving te komen. In 2015 is

een valorisatiedag georganiseerd voor interne en externe contacten van

de HAN met als doel deelnemers een beeld te geven van wat valorise-

ren binnen de HAN inhoudt en om ideeën op te halen voor samenwer-

king in de toekomst.

Ondernemerschapsonderwijs

Afspraak 201665% van de opleidingen heeft aandacht voor ondernemer-schapsonderwijs en 30% substantieel, 1% van de afgestu-deerden heeft minor ondernemerschap gevolgd

Nulmeting 2011 Omvang ondernemerschapsonderwijs in major onbekend en 3,8% heeft minor ondernemerschap gevolgd

Maatregelen

1. Centrale resultaatafspraken2. Aanscherpen visie op en kennis over ondernemerschaps-

onderwijs 3. Aanpassing curricula en ondersteuning vanuit Centrum

voor Valorisatie en Ondernemerschap4. Uitbreiding minoraanbod Centrum voor Valorisatie en

Ondernemerschap

Resultaat 2015In 59% van de opleidingen aandacht voor ondernemer-schapsonderwijs en in 49% substantieel en 4,4% afgestu-deerden heeft minor ondernemerschap gevolgd


Het Centrum voor Valorisatie en Ondernemerschap versterkt ook het

ondernemerschap zowel bij docenten, door hen te trainen in onderne-

mend onderwijs, als bij studenten, door het verzorgen van ondernemer-

schapsonderwijs, het stimuleren van studentbedrijven en het begeleiden

van bootcamps. Verder geeft het centrum subsidieadviezen, waardoor de

kansen voor praktijkgericht onderzoek toenemen. Hiermee bundelt het

centrum alle kennis en ervaring op het gebied van ondernemen en on-

dernemerschap als onderdeel van het curriculum, als kennisbenutting


156

door bedrijven en instellingen en bij het bouwen van allianties en het

verzilveren van subsidiekansen.

In 2012 hebben we aangegeven meer te willen doen aan ondernemer-

schapsonderwijs, met name omdat het werkveld en de regio daar expli-

ciet om vroegen – het is immers een sterk punt van de HAN. We hebben

toen drie doelstellingen geformuleerd ten aanzien van de omvang van

het ondernemerschapsonderwijs in het opleidingsaanbod. Eén doel-

stelling is erop gericht dat in 2016 bij minimaal 65% van de opleidin-

gen in de major aandacht besteed wordt aan dit thema. Ten opzichte

van 2012 (47%) hebben we een flinke sprong gemaakt. Met 59% zijn

we hard op weg de doelstelling in 2016 te gaan halen. Het percentage

opleidingen dat substantieel aandacht besteedt aan ondernemerschap/

ondernemendheid ligt echter juist al boven de doelstelling voor 2016

(49% versus doelstelling van 30%). In de achterliggende periode heb-

ben we de visie op en kennis over ondernemerschapsonderwijs verder

vormgegeven. Het CvVO heeft de opleidingen daarbij ondersteund met

het aanscherpen van hun curricula. Afhankelijk van de specifieke eisen

van een beroep kon dat betrekking hebben op ‘klassiek’ ondernemer-

schap (het voeren van een bedrijf voor eigen beheer en risico) en/of

onderwijsactiviteiten gericht op het aanleren van kennis, vaardigheden

en attitudes nodig voor ondernemend gedrag en handelen.

Ook het percentage afgestudeerden dat een minor ondernemerschap ge-

volgd heeft ligt in 2015 al boven de doelstelling voor 2016 (respectieve-

lijk 4,4% en 1%). De uitbreiding van het minoraanbod van het centrum

speelt hierbij een rol maar ook het feit dat de interesse van studenten

voor ondernemerschap zich veel breder manifesteert dan alleen in de

sector economie.


157

CurriculuminternationaliseringAfspraak 2016 Alle opleidingen hebben een substantiële internationale

dimensie

Nulmeting 2011 Niet van toepassing

Maatregelen

1. Aanscherpen visie op en kennis over internationalisering in curriculum

2. Ondersteuning en advies aan opleidingen3. Tussentijdse evaluatie stand van zaken

Resultaat 2015 Eind op weg

Vervolg 2016 e.v. Kwaliteit van internationalisering verder borgen, al dan niet met Europees keurmerk internationalisering

Met het realiseren van de ambitie om in alle opleidingen een substantiële

internationale dimensie te realiseren zijn we een heel eind op weg. Een

tussentijdse evaluatie in 2015 wijst uit dat de kwaliteit van internationa-

lisering (nog) niet overal formeel in het curriculum geborgd is, maar dat

er veel goede stappen zijn gezet: opleidingen hebben in de achterlig-

gende periode hun visie op en kennis over internationalisering verder

aangescherpt. De Service Unit Onderwijs en Onderzoek en het Inter-

national Office ondersteunen hierbij met kennisdelingsbijeenkomsten

en gericht advies. Een aantal opleidingen werkt al aan de voorbereiding

van de aanvraag tot het Europese keurmerk internationalisering.

Deeltijdse portfolioAfspraak 2016 Behoud marktpositie met meer selectief maar hoogwaardig

aanbod


Maatregelen1. Evaluatie en kwaliteit en herijking deeltijdportfolio2. Ontwikkeling en implementatie nieuw onderwijsconcept3. Deelname landelijke experiment flexibilisering

Resultaat 2015

Van 60 opleidingen 18 gestart met nieuwe onderwijsconcept, toename instroom, marktleider, stijging studenttevredenheid en goede beoordeling aanvragen deelname experimenten flexibilisering en vraagfinanciering


In 2012 hebben we uitgesproken onze positie in de markt van leren voor

werkenden te willen behouden en een meer selectief, maar hoogwaar-

dig aanbod te ontwikkelen van ons deeltijdonderwijs. Met behulp van


158

een externe commissie is het hele deeltijdaanbod geëvalueerd. Op ba-

sis van deze evaluatie hebben alle faculteiten een voorstel gemaakt voor

de toekomst, zowel wat betreft assortiment als wat betreft kwaliteit. Op

basis hiervan is er al in 2014 een start gemaakt met het aanbieden van

een vernieuwd assortiment van deeltijdopleidingen.

Parallel aan dit proces hebben we op geleide van de landelijke ontwik-

kelingen een nieuw onderwijsconcept ontwikkeld en zijn we gestart met

de implementatie daarvan. Met dit concept willen wij tegemoetkomen

aan de wensen van de doelgroep en het werkveld. Zo hebben we een

nieuwe, flexibele, gemodulariseerde opzet en een afgewogen combina-

tie van contactonderwijs, online leren en leren op de werkplek. De re-

sultaten zijn bemoedigend! Van de zestig deeltijdopleidingen zijn er 18

gestart volgens het nieuwe onderwijsconcept, de instroom neemt weer

toe en de HAN is momenteel marktleider. De tevredenheid van onze

deeltijdstudenten is fors gestegen tot boven het landelijk gemiddelde.

We hebben één aanvraag ingediend voor deelname aan experimenten

flexibilisering en één voor deelname aan experimenten met vraagfinan-

ciering. Beide aanvragen zijn inmiddels (begin 2016) toegekend. Ver-

meldenswaard is dat onze aanvraag experimenten flexibilisering als

beste is beoordeeld uit een totaal van 32 indienende hogescholen en

universiteiten.

AlumniAfspraak 2016 Versterken verbinding met alumni


Maatregelen1. Onderzoek en aanscherping alumnibeleid1. Ontwikkeling customer relation management-systeem

Resultaat 2015Verantwoordelijkheid en eigenaarschap belegd in het onderwijs, jaarlijkse HAN-brede alumni-event, start implementatie CRM


In 2012 hebben we ons voorgenomen om, mede in relatie tot onze pro-

filering, de verbinding met onze alumni te versterken. Op basis van een

onderzoek naar ons alumnibeleid begin 2013 hebben we dit beleid aan-

gescherpt met een duidelijke verantwoordelijkheid en eigenaarschap


159

voor de afzonderlijke faculteiten, instituten en opleidingen. We hebben

bewust gekozen om geen centraal alumnibureau in te richten maar wel

op onderdelen voor een gezamenlijke aanpak te kiezen, zoals de jaar-

lijkse organisatie van een HAN-alumnidag en een systeem voor custo-

mer relation management. Aan het HAN Alumni Event in 2015 rondom

het thema Duurzaam (van duurzaam ontwikkelen tot duurzaam onderne-

men) hebben ruim 700 alumni deelgenomen.

Decentrale selectieAfspraak 2016 Terughoudendheid bij decentrale selectie

Nulmeting 2011 7 opleidingen met decentrale selectie

Maatregelen Kritische afweging bij verzoek om decentrale selectie

Resultaat 2015 12 opleidingen met decentrale selectie

Vervolg 2016 e.v. Blijven kritisch afwegen; naast kwaliteit kan ook arbeids-markt een criterium zijn

In 2012 hebben we aangegeven dat wij een brede toegankelijke multi-

sectorale hogeschool willen zijn en terughoudend willen omgaan met

het gebruik van decentrale selectie. Aan de andere kant moet gewaakt

worden voor de kwaliteit van de opleidingen, die door een (te) grote

toestroom in het geding kan komen. De onverwacht grote toeloop van

studenten in 2015 is de reden dat meer voltijd bacheloropleidingen dan

gepland een decentrale selectie hebben:

Opleiding tot Verpleegkundige; Voeding & Diëtetiek; Medische Hulp-

verlening; Toegepaste Psychologie; Opleiding tot Fysiotherapeut;

Mondzorgkunde; Sport, Gezondheid en Management; Sport en Bewe-

gingseducatie; Opleiding voor Ergotherapie; Chemie; Biologie en Me-

disch Laboratorium Onderzoek; Lerarenopleiding Engels tweede graad;

Lerarenopleiding Geschiedenis tweede graad.

Kwaliteit is mensenwerk

De ontwikkeling tot een geprofileerde kennisinstelling wordt waarge-

maakt door de mensen die er werken in een organisatie van en door

professionals. In het licht hiervan hebben we in 2012 ook de ambitie ge-


160

formuleerd dat de HAN haar reputatie van goed werkgeverschap blijft

waarmaken, blijkend uit een hoge medewerkertevredenheid, een lager

ziekteverzuim en deskundigheidsbevordering en professionalisering.

MedewerkertevredenheidAfspraak 2016 7,8

Nulmeting 2011 7,8

Maatregelen

1. Monitoring, evaluatie en opvolging medewerkertevreden-heidsonderzoek

2. Investeringen in roostering ICT en huisvesting3. Aandacht voor kwaliteit leidinggevende en versterking

kwaliteitscultuur4. Herijking taaktoedeling

Resultaat 2015 7,6

Vervolg 2016 e.v. Versterking kwaliteitscultuur

In 2012 hebben we de ambitie uitgesproken dat de HAN-medewerkers

zich tevreden over hun werk en werkgever tonen, door blijvend hoog (7,8)

of hoger te scoren op de meting van de medewerkertevredenheid.

De medewerkertevredenheid ligt sinds 2012 rond de 7,6. Medewerkers

zijn vooral tevreden over de inhoud, niveau, variatie en het regelen van

hun werk, de sfeer en de samenwerking. De onvrede zit met name op

mobiliteit, beloning en onderwijslogistiek (roostering, communicatie en

ICT).

De resultaten van het medewerkertevredenheidsonderzoek worden

in eerste instantie per organisatieonderdeel besproken met de mede-

werkers. Lokaal wordt er dan geïnventariseerd wat de gewenste maat-

regelen zijn. De resultaten zijn ook onderwerp van gesprek in de ma-

nagementteams om te onderzoeken welke maatregelen op de hogere

organisatieniveaus nodig zijn. Dit heeft bijvoorbeeld geleid tot meer

aandacht voor de roostering en investeringen in ICT en huisvesting en

gerichter sturen op de kwaliteit van de leidinggevende en het verster-

ken van de kwaliteitscultuur. De hoog ervaren werkdruk is aanleiding

geweest om de taaktoedeling bij de HAN tegen het licht te houden en

te herijken; van taaktoedeling door de leidinggevende op basis van uni-

forme strikte regels en normen naar taaktoedeling in samenspraak met

docenten(teams) die zelf verantwoordelijk zijn voor afspraken rondom


161

toedeling van taken binnen de desbetreffende opleiding. Docenten kun-

nen op deze manier zelf sturing geven aan het onderwijs en de inrich-

ting die het beste bij hun specifieke opleiding past. Dit is gebeurd in

samenspraak met de Medezeggenschapsraad, onderwijscoördinatoren

en instituutsdirecteuren.

Dat er weinig beweging lijkt te zitten in de algemene tevredenheid is niet

eenduidig te verklaren. Met de uitvoering van ons ambitieuze instel-

lingsplan is er een groot beroep gedaan op de inzet, groei en ontwik-

keling van kennis, vaardigheden en overtuigingen van medewerkers.

Het invoeren van de Studiekeuzecheck, het ophogen van de contact-

tijd, de masterscholing van docenten, het opschalen van onderzoek,

de zwaartepuntvorming, het incorporeren van meer onderzoeks- en

internatio-naliserings(activiteiten) in het curriculum, de massa en fo-

cus van het minorenaanbod, de ontwikkeling van verkorte vwo-routes

en excellentietrajecten en (ver)nieuwbouw van de onderwijsomgeving

gingen ook gepaard met (constructieve) fricties, met onzekerheden,

tegenslagen en ongemakken. Dit hoeft zich niet noodzakelijkerwijs te

vertalen in een hogere satisfactie. Ook de sterke focus op het verho-

gen van de kwaliteit van ons onderwijs met de aanscherping van de

accreditatie, de wet Versterking besturing en de wet Versterking kwa-

liteitswaarborgen hoger onderwijs hebben extra inspanning vereist.

Voor de komende jaren is de verwachting dat de tevredenheid van de

medewerkers zal stijgen op geleide van de ontwikkeling van een sterke

kwaliteitscultuur waarin het (zelf) sturen op inhoud, verantwoordelijk-

heid en sfeer de belangrijkste uitgangspunten zijn.

ZiekteverzuimAfspraak 2016 4,0%

Nulmeting 2011 4,4%

Maatregelen 1. Aanscherpen van het verzuimbeleid 2. Versterken van de duurzame inzetbaarheid

Resultaat 2015 3,9%


Het ziekteverzuim laat wel een positieve ontwikkeling zien. Het ziekte-

verzuim daalde van 4,4% in 2011 naar 3,9 in 2015. Daarmee hebben we


162


onze doelstelling voor 2016 behaald. Niet alleen het aanscherpen van

het verzuimbeleid (monitoring en verzuimbegeleiding), maar ook een

grote inzet op het versterken van de duurzame inzetbaarheid van onze

medewerkers zijn hier debet aan, zoals ondersteuning en voorzienin-

gen bij fysieke en psychische gezondheid.

ProfessionaliseringsuitgavenAfspraak 2016 5% loonsom

Nulmeting 2011 5,6%

Maatregelen

1. Facilitering onderwijsvrijstelling docenten die master-opleiding volgen

2. Doelstelling minimaal masteropgeleiden en gepromoveerden

Resultaat 2015 9,8%


Ons streven om minimaal 5% van de loonsom te besteden aan profes-

sionalisering wordt ruimschoots behaald. De professionaliseringsuit-

gaven stegen van 5,6% in 2011 naar 9,8% in 2015. Met name de extra

investeringen in de facilitering van onderwijsvrijstelling voor docenten

die een masteropleiding volgen (van 0,2 naar 0,4 fte bij een voltijdaan-

stelling) heeft geleid tot een sterke toename van de professionalisering-

uitgaven. Dit heeft enorm geholpen om de doelstelling voor de docent-

kwaliteit te realiseren.

163

Definities en bronnen bij indicatoren HAN Instellingsplan 2012-2016

HAN Jaarverslag 2015 | BIJlAGE 2C. Definities en bronnen bij indicatoren HAN Instellingsplan 2012-2016

164

Verplichte indicatoren prestatieafspraken

(HBO1) Studiesucces: UitvalDefinitie: Het aandeel van het totaal aantal voltijdbachelorstuden-

ten (eerstejaars HO) dat na één jaar niet meer bij dezelfde

instelling in het hoger onderwijs staat ingeschreven.

Methode: DUO

Bron: DUO/1CHO

(HBO2) Studiesucces: SwitchDefinitie: Het aandeel van het totaal aantal voltijdbachelorstuden-

ten (eerstejaars HO) dat na één jaar studie staat inge-

schreven bij een andere studie bij dezelfde instelling.

Methode: DUO

Bron: DUO/1CHO

(HBO3) Studiesucces: BachelorrendementDefinitie: Het aandeel van de voltijdbachelorstudenten dat zich na

het eerste studiejaar opnieuw bij dezelfde instelling in-

schrijft (herinschrijvers) en dat in de nominale studietijd

+ één jaar (C+1) bij dezelfde instelling het bachelorsdi-

ploma behaalt.

Methode: DUO

Bron: DUO/1CHO


165

(HBO4) Kwaliteit/excellentie: Studentenoordeel over de opleiding in het algemeenDefinitie: Studentenoordeel over de opleiding in het algemeen.

Methode: De vijfpuntsschaal is omgerekend naar een rapportcijfer

op basis van de volgende transformatieformule:

Rapportcijfer =

(Algemeen Oordeel_01*1.1247634467092) +

3.0916424726512). Deze omrekenformule is tot stand

gekomen op basis van regressieformules, waarin reke-

ning wordt gehouden met het verschil in antwoord-

patronen op een vijfpuntsschaal en een tienpuntsschaal

zoals die door Researchned is berekend. Het betreft een

gewogen gemiddelde conform de weegfactor die is

opgenomen in het benchmarkbestand.

Bron: NSE-benchmarkbestand

(HBO5) Maatregelen: Docentkwaliteit1

Definitie: Het aandeel van de docenten (OP) met een master/PhD

in het totaal aantal docenten (OP).

Methode: Met de nulmeting is een personeelslijst gemaakt met het

opleidingsniveau per medewerker. Deze lijst hebben de

HR-functionarissen met de directies doorgesproken om

te achterhalen of er omissies waren. Bij twijfel is direct

contact opgenomen met de desbetreffende medewerker.

Deze actie wordt bij iedere jaarlijkse meting herhaald.

Het OP betreft alle medewerkers die conform de Hay-

functie zijn ingedeeld in de functie van hoofddocent,

docent, onderzoeker, lector, associate lector of opleider/

trainer/adviseur, geteld in headcount. Onderwijsassis-

tenten en sport/bewegingsadviseurs zijn, hoewel OP,

1 Bij controle van de prestatieafspraken bleek deze definitie niet volledig, omdat de OP-categorie in-

structeur/docent praktijkonderwijs niet expliciet is benoemd. Omdat de OCW-interpretatie is dat deze

categorie wel meetelt bij de mastergraadgeschoolde docenten en de HAN-interpretatie is dat deze

categorie, conform gevoerd beleid, niet meetelt bij de mastergraadgeschoolde docenten is in overleg

met OCW besloten om beide categorieën in dit jaarverslag te presenteren.


166

niet meegenomen in de telling, omdat zij niet horen tot

de hier betreffende OP-selectie. De Hay-functie per me-

dewerker is bepaald op basis van het HAN-functiebouw-

werk, dat is opgebouwd uit functieprofielen die zijn be-

schreven volgens de Hay-methode.

Bron: Edukaat/EHRM

(HBO6) Maatregelen: OnderwijsintensiteitDefinitie: Het aandeel van de voltijdbacheloropleidingen met min-

der dan 12 geprogrammeerde contacturen (klokuur per

week) in het eerste jaar.

Methode: HAN hanteert in plaats van de norm van 12 geprogram-

meerde contacturen de norm van minimaal 15 gepro-

grammeerde contacturen. Het betreft in de opleiding ge-

programmeerde klokuren (60 minuten) per leerjaar voor

onderwijsactiviteiten, waarbij de docent fysiek aanwezig

is, exclusief tentamentijd, gemiddeld per week. Het aantal

weken betreft de onderwijsweken buiten de stageperiode.

Bron: Beschrijving onderwijseenheden (als onderdeel bijlage

bij het OER).

(HBO7) Maatregelen: Indirecte kostenDefinitie: De ratio OP/OOP (fte)

Methode: De verhouding OP/OOP is berekend op basis van de

Hay-functie per medewerker, zoals geregistreerd in de in-

stellingsadministratie Edukaat/EHRM. Iedere medewer-

ker wordt bij aanstelling ingedeeld in een Hay-functie.

De Hay-functie per medewerker is bepaald op basis van

het HAN-functiebouwwerk, dat is opgebouwd uit func-

tieprofielen, zoals beschreven volgens de Hay-methode

met HAN-functiematrix12. Als een medewerker van func-

tie wisselt wordt de medewerker ingedeeld in een andere

Hay-functie. Als de medewerker meerdere functies heeft

2 Op te vragen bij de concerncontroller.


167

wordt die functie toegewezen waar het zwaartepunt van

de taakstelling ligt.

Bron: Edukaat/EHRM

Overige indicatoren HAN Instellingsplan 2012-2016

Survival eerste jaar (na één jaar inschrijving aan de HAN)Definitie/methode: Aandeel van de instromers aan de HAN dat na

één nettojaar nog ingeschreven is aan de HAN.

Instromers volgens de huidige IMI-definitie.

Bron: CATS (instellingsadministratie)

Diplomarendement na vijf jaar (survivors)Definitie/methode: Van de studenten die één netto-studiejaar na in-

stroom aan de HAN niet zijn uitgevallen uit de

HAN en die binnen vijf jaar na instroom de HAN

met een einddiploma verlaten.

Bron: CATS (instellingsadministratie)

Aantal fte voor onderzoekDefinitie/methode: Afgeleid van de definitie die de HBO-raad (inmid-

dels Vereniging Hogescholen) hanteert, waaraan

de HAN jaarlijks rapporteert ten behoeve van de

brancherapportage voor OCW. Het aantal fte voor

onderzoek in het afgelopen kalenderjaar dat ver-

bonden is aan de activiteiten van de kenniscentra

in het afgelopen kalenderjaar, de promotieonder-

zoeken die door de HAN (mede) worden gefinan-

cierd waarvan de fte niet zijn ondergebracht bij de

kenniscentra en de omvang fte aan onderzoek in

de faculteiten die extern wordt gefinancierd, maar


168

niet is ondergebracht in de kenniscentra. Het

betreft hier de volgende personeelscategorieën:

lectoren, associate lectoren, docenten en andere

onderzoekers, promovendi, ondersteuning, stu-

denten.

Bron: Jaarverslagen kenniscentra, overzicht promoven-

di, Programmamanager Onderzoek, afgestemd

met beleidsmedewerkers onderzoek faculteiten

en HR, fte extern gefinancierd onderzoek buiten

de kenniscentra, via jaarrekening controllers en

beleidsmedewerkers onderzoek.

leerlijn onderzoek in curriculumDefinitie/methode De doorlopende leerlijn onderzoek bestaat uit lo-

gisch op elkaar volgende onderdelen in het cur-

riculum waarin studenten onderzoeksvaardighe-

den ontwikkelen die zij nodig hebben om aan te

tonen dat zij de competenties/beroepstaken op

eindniveau beheersen. Hierbij wordt geredeneerd

vanaf het instroomniveau in het eerste jaar tot en

met afronding in het vierde jaar (inclusief afstu-

deren), gerelateerd aan de eindtermen van de op-

leiding.

Bron: Instituutsdirecteuren op basis van beschrijving

onderwijseenheden (als onderdeel bijlage bij de

Onderwijs- en examenregeling (OER)).

Middelen voor onderzoekDefinitie/methode: Afgeleid van de definitie die de HBO-raad (inmid-

dels Vereniging Hogescholen) hanteert, waaraan

de HAN jaarlijks rapporteert ten behoeve van de

brancherapportage voor OCW met die uitzon-

dering dat ook de verworven middelen buiten de

kenniscentra hierin zijn meegenomen. Het be-

treft hier: tweede geldstroom bestaande uit RAAK-


169

middelen en overige tweede geldstroommiddelen,

derde geldstroom bestaande uit contractinkom-

sten en collectebusfondsen en vierde geldstroom

bestaande uit buitenlandse inkomsten en filantropi-

sche inkomsten voor onderzoek, inclusief middelen

buiten het kenniscentrum.

Bron: Decentrale middelen: jaarverslagen kenniscen-

tra (jaarrekening faculteiten). Centrale middelen:

jaarrekening HAN.

Personele inzet in valorisatie en ondernemerschapDefinitiemethode: De personele inzet in fte voor de (ontwikkeling

van een) valorisatie-infrastructuur binnen de in-

stelling, betrekking hebbende op: beleidsontwik-

keling, projectmanagement, accountmanage-

ment en relatiebeheer, vraagarticulatie, matching

en subsidieverwerving, ondernemerschap, pro-

jectuitvoering, voorzieningen, organisatie stages

en afstudeeropdrachten en contractonderwijs.

Bron: Uitvraag binnen de instelling.

Middelen voor valorisatie en ondernemerschapDefinitie/methode: Betreft hier de kosten voor personele inzet (zie

hierboven), extra middelen (in cash) voor infra-

structuur en activiteiten, zijnde geen loonkosten,

en de financiële bijdrage aan relevante netwerken.

Bron: Uitvraag binnen de instelling.


170

Omzet contractonderwijsDefinitie/methode: Omvat de omzet van de afdelingen ECEM (FEM),

CPM (FT), VDO (GGM), Interstudie NDO en ILS-

Academie (FED) in 2011, wat betreft het verzor-

gen van contractonderwijs (open opleidingen,

maatwerkopleidingen, trainingen en consultatie)

ten behoeve van bedrijven, instellingen overhe-

den en individuele beroepsbeoefenaren.

Bron: Jaarrekening

Deelname studenten aan ondernemerschapsonderwijsDefinitie/methode: Substantiële programmering van ondernemer-

schaps-/ondernemendheidonderwijs in het cur-

riculum (voltijd) dat naar inhoud en vorm gekop-

peld is aan de specifieke eisen van het beroep.

Bron: Centrum voor Valorisatie en Ondernemerschap

(voorheen Centrum voor Ondernemerschap) op

basis van uitvraag bij directies op basis van be-

schrijving onderwijseenheden (als onderdeel bij-

lage bij het OER).

MedewerkertevredenheidDefinitie/methode: De gemiddelde score over alle items in het mede-

werkertevredenheidsonderzoek waarbij de

vijfpuntsschaal is omgerekend naar een

rapportcijfer.

Bron: Medewerkertevredenheidsonderzoek HAN

ProfessionaliseringsuitgavenDefinitie/methode: Geboekte out of pocket-kosten (decentraal, mas-

terfonds, 20% van de loonkosten van lectoren)

plus verletkosten (verminderd met baten Leraren-

beurs en functiemixgelden).

Bron: Jaarrekening


HAN Jaarverslag 2015jaarverslag.han.nl/jaarverslag-2015/wp-content/uploads/... · 2016-06-30 · C....

Documents

Transcript of HAN Jaarverslag 2015jaarverslag.han.nl/jaarverslag-2015/wp-content/uploads/... · 2016-06-30 · C....