18 maart 2010
Rachel van WijngaardenFunctionaris gezondheidsbevordering
GGD Hollands Midden, vestiging Gouda
Depressieve klachten in Midden-Holland
Hoe vaak komt het voor?
• Periodiek onderzoek door GGD Hollands Midden• Vragenlijst over gezondheid, leefstijl en sociale omgeving• Respons: 2161 volwassenen regio MH (19-65 jaar)
2373 ouderen regio MH (65-plussers)
• Depressieve klachten nagevraagd via Kessler Psychological Distress Scale (K10)
Gezondheidsmonitor 2009
Hoe vaak was u, of voelde u zich, in de afgelopen maand:
1. Erg vermoeid zonder duidelijke reden?
2. Zenuwachtig?
3. Zo zenuwachtig dat u niet tot rust kon komen?
4. Hopeloos?
5. Rusteloos of ongedurig?
6. Zo rusteloos dat u niet meer stil kon zitten?
7. Somber of depressief?
8. Het gevoel dat alles veel moeite kostte?
9. Zo somber dat niets hielp om u op te vrolijken?
10. Afkeurenswaardig, minderwaardig of waardeloos?
Kessler Psychological Distress Scale (K10)
• Meer dan een derde van de volwassenen rapporteert depressieve klachten
• Vrouwen vaker dan mannen
Depressieve klachten onder 19-65 jarigen (gegevens uit 2009)
35%
5%3%
27%
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
40%
matig depressieve klachten ernstig depressieve klachten
Per
cen
tag
e 19
-65
jari
gen
man
vrouw
Depressieve klachten onder 65-plussers in Midden-Holland: • In 2005 rapporteerde 37% matig tot ernstig depressieve klachten• Alleenstaande 65-plussers vormen een risicogroep:
Psychische gezondheid van de jeugd in Midden-Holland:10% heeft een risicoscore op psychosociale problemen (o.b.v. de SDQ, Strength and Difficulties Questionnaire)
Bron: Gezondheidsmonitor 4-12 jarigen en Gezondheidsmonitor 12-19 jarigen (GGD HM, 2006 en 2008)
Gegevens ouderen en jeugd
65-plussers Niet alleenstaand Alleenstaand
Matige klachten 26% 43%
Ernstige klachten 4% 8%
WimEls
Stanley
Peter
Marijke
Depressie is omvangrijk gezondheidsprobleem• Groot verlies aan kwaliteit van leven • Grote maatschappelijke gevolgen:
arbeidsverzuim, schooluitval, zorgkosten
Nog veel winst te boeken met preventie:• Er zijn geschikte effectieve interventies, echter:
-Veel depressieleed blijft nog onopgemerkt
-Slechts een fractie van de doelgroep maakt gebruik van het aanbod
•Maatschappelijke factoren zijn van invloed op psychische gezondheid Dit vraagt om een brede aanpak, met oog voor o.a. werk en inkomen,
huisvesting, onderwijs, veiligheid, zorg en welzijn.
ConclusiesBelang van preventie
Lisette van Dingenen, arts Maatschappij en GezondheidProgrammaleider Zorgketens
Transmuraal Netwerk Midden-Holland
Regionale visie op de preventie en zorg van depressie
Visie gericht op de vier stadia: geestelijke gezondheid, psychosociale problemen, depressieve klachten, depressieDeterminanten van invloed binnen de 3 gebieden:•Fysieke (leef) omgeving•Sociale relaties en verbanden•Individuele competenties, veerkracht en kwetsbaarheden
Gericht op preventie en zorgOnder verdeeld in:•Publiek•Cliënten•Professional- en hulpverlener•Structuur en organisatie
Uitgangspunten
Erkenning dat depressie het welbevinden ernstig kan verstoren.
Preventie, (vroeg)signalering, behandeling en begeleiding/ondersteuning is hiervoor noodzakelijk.
Complexiteit vraagt om integrale aanpak met maatwerk en samenwerking.
Integrale aanpak vraagt om een regionaal preventie- en zorgprogramma dat organisatorisch en inhoudelijk de doelen/resultaten en werkwijze regelt.
Visie
Bevorderen van geestelijke gezondheid; versterken psychisch welbevinden
Universele, selectieve preventie.
Voorlichting en bewustwording
psycho-educatie, lokale media, voorlichtingsbijeenkomsten
Preventie- en zorgprogrammapubliek
Mensen leren hun depressieve klachten beter herkennen en erkennen
Geïndiceerde, zorggerichte preventie.
Voor iedereen een passend aanbod en het bereik van interventies wordt vergroot.
Depressiegids. E-mental health.
Preventie- en zorgprogrammacliënt
Professionals binnen en buiten de zorg leren depressieve klachten eerder en beter signaleren.
Scholing vroegsignalering, transmurale richtlijn depressie, landelijke- en disciplinerichtlijnen
Preventie- en zorgprogramma professional- en hulpverlener
De continuïteit van zorg en ondersteuning is gewaarborgd.
Depressieketen; open communicatie, goede afstemming, overdracht en coördinatie.
O.b.v. wettelijke en financiële kaders nemen gemeenten hun verantwoordelijkheid voor universele en selectieve preventie en dragen zij bij aan een goede aansluiting op de geïndiceerde en zorggerichte preventie.
Preventie- en zorgprogramma structuur en organisatie
Is dit dé visie voor de regio Midden-Holland?
Welke rol of bijdrage kan uw organisatie leveren aan het invullen van deze visie?
Vragen
Regionaal overzicht preventieactiviteiten
Rachel van Wijngaarden
Functionaris gezondheidsbevordering
GGD Hollands Midden, vestiging Gouda
Doel Met elkaar in gesprek raken over een sluitende keten in Midden-Holland
Inhoud•Kaders depressiepreventie•Strategieën depressiepreventie•Voorlopige conclusies o.b.v. huidig overzicht•Discussie
Doel en inhoud presentatie
Landelijk• Nota ‘Kiezen voor gezond leven’ (VWS) - speerpunt depressiepreventie• Partnership Depressiepreventie sinds 2007
Regio Midden-Holland• Regionale/lokale nota’s gezondheidsbeleid • Raakvlakken met WMO• Regionaal uitvoeringsplan OGGZ (onderdeel van WMO)• Gemeenten ontvangen sinds 2007 een deel van het AWBZ-budget voor Collectieve Preventie GGZ
• Handleiding preventie van depressie in lokaal gezondheidsbeleid (Trimbos instituut, 2007)
Kaders depressiepreventie
Doel
•Versterken emotionele, sociale, cognitieve vaardigheden
•Vergroten zelfredzaamheid en controle
Investering in goede geestelijke conditie / mentaal vermogen
Strategieën:
•Gericht op mensen die nog géén klachten hebben– universele preventie = gericht op de algemene bevolking– selectieve preventie = gericht op risicogroepen (bv mantelzorgers, chronisch zieken, alleenstaanden)
•Gericht op mensen die reeds klachten/symptomen hebben– geïndiceerde preventie
•Gericht op patiënten die herstellen of hersteld zijn van depressie– zorggerelateerde preventie
Doel en strategie depressiepreventie
• Op zich breed aanbod beschikbaar voor diverse doelgroepen in MH-Vooral activiteiten gericht op risicogroepen en mensen met klachten (selectieve en geïndiceerde preventie)- Universele preventie lijkt nog weinig aandacht te hebben
voorlichting en bewustwording / competentieversterking gericht op het algemene publiek- Niet voor iedereen is er een aanbod ‘dichtbij huis’
• Laag bereik, mogelijke oorzaken:–Veel leed blijft nog onopgemerkt–Aanbod onvoldoende bekend bij zowel professionals als publiek–Hoge drempels, schaamte en angst –Aard van de klachten maakt ‘passief’ –Geen aanbod in de eigen woonplaats–Gebruik van medicatie i.p.v. deelname aan preventieve interventies
Voorlopige conclusies
•Hoopgevend:–Nieuwe technieken en methoden via internet: E-mental Health, bijvoorbeeld de internetcursus ‘Kleur in je leven’
Laagdrempelig en goedkoop!–Steeds meer landelijke aandacht voor depressiepreventie en mentaal vermogen (www.mentaalvitaal.nl) –Steeds meer zicht op kwaliteit van interventies via www.loketgezondleven.nl/i-database
•Gluren bij de buren: -Samenwerkingsverband Veerkracht Depressiepreventie Zuid-Holland Noord (o.l.v. GGD HM, vestiging Leiden)-Huidige actiepunten: digitaal overzicht van aanbod depressiepreventie, inzet van ervaringsdeskundigen in voorlichting
Voorlopige conclusies
1. Publiek
2. Cliënt
3. Professional
4. Structuur en organisatie
Discussie
Afsluiting
De volgende sheets bevatten nog extra achtergrondinformatie, mocht dat nodig zijn
Lokaal basispakket depressiepreventie
Bron: Handleiding preventie van depressie in lokaal gezondheidsbeleid
Behandeling
Preventie-ondersteuning
Signaleren en adviseren
Voorlichting en bewustwording
Maatregel gericht op omgeving
Prenataal Vroege jeugd (0-4)
Kind(5-12)
Adolescent Volwassen
School Werk
Mental Vermogen in levensloop Gezondheidsmanagement
Menta
al V
erm
ogen
levensloop
Vroeg
e on
twikke
ling
Leer
verm
ogen
Zelfv
ertro
uwen
,
Oplei
ding
Social
e om
geving
Foet
ale
invloe
den
Cogni
tieve
weerb
aarh
eid
en v
aard
ighe
iden
Cogni
tieve
rese
rve
Pensioen
naar Beddington e.a., 2008
Vroege Stress
Alcohol/Drugs
Jeugdtrauma
Socialeuitsluiting
StressAngstDepressie
Slechte voeding
Tabak
Chronischeziekten
Vroege ervaring
Ondersteunende enuitdagende opleiding
Sociale betrokkenheid
Optimisme MissieBewust leven
Goede opvoeding
Sociaal actief Gezonde leefstijl Geluk delen
Werken met anderenRuimtegevend
leiderschapAansprekende missie
Genet
isch
uitru
stin
g
Druk weerstaan
verspilling van mentale vermogens
Welbevinden in een gemeenschap
individualisme, “ik” cultuur
televisie en internet
andere gezinsstructu
ur
autominder
vertrouwen
“wij” betekenisvol leven
anderen bijstaan
vrijwilligers-werk
•Proces van individualisering gevolgen voor sociale samenhangTraditionele sociale kaders en instituties vergruizen
•Keuzebiografie / ‘knutsel-biografie’Ieder wordt geacht regisseur te zijn van zijn eigen bestaan
•Toename psychische belasting Niet iedereen kan beantwoorden aan de hoge maatschappelijke eisen
•Ander kaliber oplossingen nodig - investeren in maatschappelijke structuren, brede aanpak met oog voor o.a. werk en inkomen, huisvesting, onderwijs, veiligheid en welzijn- investeren in ‘mentaal vermogen’ van burgers
Maatschappelijke veranderingen vragen nieuwe oplossingen
Top Related