eersteleerjaar

1

zuivel eerste leerjaar - pagina � 1

Wat maak je van melk?

Werkwijze

• Verzamelindeklasallerleimelkproductenevenalsvoedingswarenwaaraangeenmelktepaskomt.

• Bespreekmetdekinderenwelkeproductenwel/nietgemaaktwordenvanmelk.

• Gebruikhetwerkbladalsverwerkingvandeles:verbindmeteenstreepdejuisteproductenmetdekoe.Kleurdezeproductendaarnaindejuistekleur.

Doelen• enkeleproductenkunnenaangeven

waarvanmelkdegrondstofis;• derelatieleggentusseneen

voedingsproductenmelkalsingrediënt.

Tip

• Brengmetjeklaseventueeleenbezoekaandeplaatselijkesupermarkt…opzoeknaarzuivelproducten.Wijsdekindereneropdatdemeestezuivelproductenbijelkaarstaanendatdemeestezuivelproductenkoelbewaarddienenteworden.

zuivel eerste leerjaar - pagina � 1

Kijkdoos: melk koop je in de winkel

Werkwijze

• Neemeenschoenendoosenmaakinéénvandekortezijvlakkeneenkijkgaatjeindevormvaneenkleinevierkant.

• Knipdeverschillendeprentenuitenkleurzeindejuistekleuren.

• Plakdegroteprent(winkelwand)tegendebinnenwandvanhetkortezijvlakwaaringeengaatjezit(aandeoverzijdedus).

• Plooideandereprentenenplakzeindedoosmetdetekeningnaarhetkijkgaatje.

• Knipinhetdekseltweerechthoekenenplakergekleurdzijdepapierover.

• Doehetdekselopdedoosenversierdebuitenkantvandedoosalsofheteenechtewinkelis.

DoelenDoelen• eenkijkdoosontwerpeni.v.m.

melkproducten;• eenvisuelevoorstellingmakenvan

productendiejeindewinkelkuntkopen.

zuivel eerste leerjaar - pagina � 1

Kijkdoos: melk koop je in de winkel

zuivel eerste leerjaar - pagina � 1

Van gras tot glas

Doelen• dewegvandemelk(vangrastotglas)

chronologischweergeven;• hetproductieproceseenvoudigenineigen

verwoordingkunnenweergeven.

Verloop

• Bespreekmetdeleerlingenwieallemaalmelkdrinkt.Waarkoopjemelk?Waarkomtdemelkvandaan?Hoekomtdemelktotdaar?Maakzosamenhetverhaal“vangrastotglas”.

• Gebruikditwerkbladalsondersteuningen/ofverwerkingvandeles.Knipdeprentenuit,plakzeinchronologischevolgordeophetwerkbladenkleurdeprenten.

• Dekinderenverwoordenbijelkeprenteenzinzodatjehetverhaalweeropbouwt.Uitbreiding:schrijfonderelkeprentéénofenkelwoordendieietsvertellenoverdeprent.

Tip

Vergrootdeprentenengebruikzeookklassikaal.

zuivel eerste leerjaar - pagina � 1

Van gras tot glas

zuivel eerste leerjaar - pagina � 1

Alle blokjes op een rij

Doelen• samengesteldewoordenvormendiete

makenhebbenmetzuivel;• metschetsenenletterbeeldeneen

dominopuzzelsamenstellen.

Werkwijze

• Knipdedominoblokkenuitpersetvantwee.• Maakeenlangeslangdoordewoorddelenende

prentendieééngeheelvormentegenelkaarteleggen.

me

k

fl

as

s

es

lk

oe

ka

ij

zuivel eerste leerjaar - pagina � 1

Poppenspel ‘Bella, de gekke koe’

Werkwijze

Werkwijze• Wijzigdefigurentotdegewenstegrootte.• Plakdezeopeenkarton,knipzeuitenbevestig

zeopdeachterkanteensatéstokje.Opdiemanierkunjedefigurengebruikenindepoppenkast.

• Allekinderennemenplaatsvoordepoppenkast;zeluisterenenkijkennaarhetverhaal.

• Organiseernadieneenkringgespreki.v.m.deinhoudvanverhaal:watvondjeleuk/watis(on)mogelijk/watzoujijdoenalsjeBert(Ellen)was?

• Totslotlaatjedekinderenpertweeeengesprekjevoerenmetdefiguren.Ookdepoppenkastishierbijeenuitdagendhulpmiddelvoordekinderen.

Tip

• Omhetflesjebierinhetgrasteleggen,bevestigjevoorafbesteenwasspeldopdepoppenkastwaarmeejehetflesjekuntvastklemmen.

Doelen• kinderengenietenvandeonmogelijke

situatiesinhetpoppenspel;• zekunnenhetverhaalineigenwoorden

navertellen;• kinderenkunnendegegevensrond

melkverwerkinguithetverhaalhalenenvertellen;

• zelfkortedialoogjesmakenmetdepoppetjes.

zuivel eerste leerjaar - pagina � 1

Poppenspel ‘Bella, de gekke koe’

InleidingDe leerkracht staat naast de poppenkast en leidt het verhaal in: ’Waaroverlerenwedezeweek?’(boerderij)’Welkedierenlevenopdeboerderij?’’Watetenendrinkendiedierenzoal?’’InhetverhaaldatikzodadelijkgaspelenvoorjulliemakenwekennismetBella,dekoe.Zijvoeltzichvandaagnietinhaarnopjes.Ditheeftallestemakenmethettochwelbijzonderdrankjedatzegaatdrinken.Kijkmaar!”(Bert) Dagmeisjesenjongens!IkbenBert.Kijk!Ikhebietsmeegebracht!DatiseenflesjebiervanmijnoomHans,hijisboer!OomHans,ofboerHansvoorjullie,lustheelgraagbier.Ikwilhemvandaagverrassenomdatikaltijdmagkomenhelpenopzijnboerderij.Erisdaarookzoveelwerk,wanterzijnheelveeldierendieelkedagverzorgdmoetenworden.Wetenjulliewelkedierenallemaalopeenboerderijtevindenzijn?(kinderen even laten reageren)

(Bert)Weetje,opdeboerderijvanboerHanszijnervarkensendiespelenheelgraagindemodder.Erzijnookkippendiedeheledagkakelen.Ikmagdansamenmetmijnnichtje,Ellen,deeierenuithetkippenhokhalen.WaarisElleneigenlijk?Zemoesthierallangzijn!Aah,ikziehaaral!Eindelijk!(Ellen komt op toneel)(Bert)DagEllen!(Ellen) Hei,Bert!Sorrydatikeenbeetjelaatbenmaarikmoestmamanogevenhelpen.(Bert) ZegEllen,ikhebjuisttegendekinderenverteldwelkedierenhierallemaalopdeboerderijzijn.Maarikbennogdierenvergeten!Kunjijmijevenhelpen?Overwelkedierenhebikalverteld,meisjesenjongens? (kinderen laten reageren)

(Ellen)Erisooknogeenhaan.Fritsheethij.Oh!Enerzijnvandielieve,schattigekonijntjes.(Bert)Degeiten,Ellen!Wezijndegeitenvergeten.(Ellen)Nujehetzegt,Bert!Wemoetendegeitennoggaanmelken!Wezullendatmaarvluggaandoen.Komjemee?(Ellen verdwijnt van het toneel)

(Bert) Ja,datisgoed.EndankunnenwedaarnaonzeverrassingaanoomHansgeven.Wezullenhetflesjebierhierevenlatenstaan.Passenjullieerevenop,kinderen?Ikzethethierneertussenhetgras.(Bert plaats het flesje tussen de wasspeld) Totstraks!(Bert verdwijnt van het toneel)(Bella) Beu,beu,...beu...!Ishierhelemaalniemand?Ikverveelmevandaagzo.Ikbenhethier…beu!Niemandwilmetmijspelen!(kijkt naar de kinderen) ?Beu…drinkenjulliegraagmelk?Wetenjullieookwaardievandaankomt?(kinderen laten reageren) Ja!Vanmij!!(heel fier)ElkemorgenkomenBertenEllenmijmelken.Wepratendanwatgezellig!Overdestier,Hector.IkbeneenbeetjeverliefdopHector!Tegenniemandzeggenhoor!Beloofd??!!

(ziet flesje) Héwatstaathierinhetgras?Hetiseenflesje!Vanwiezoudatzijn?Watzouerinzitten?Melk?(kinderen laten reageren)Watzeggenjullie?Bier???Watisdatvooriets?Ikwilweleenswetenwaterinzitenofhetookwellekkeris!Ikzaleensproeven!Mmmm! (blijft drinken tot flesje leeg is) Oei!Nuishetflesjehelemaalleeg!

ZoudenBertenEllennubooszijnopmij?Watmoetiknuzeggen? (de koe denkt na)Ikvoelmijopeenszoslecht!Oooh! (geeuwt)Ikvoelmijookzomoe!Ikdenkdatikgainslapen...(legt zich stilletjes in het gras en valt in slaap)

zuivel eerste leerjaar - pagina 10 1

Poppenspel ‘Bella, de gekke koe’

(achter de poppenkast)(Bert) Zo,Ellen!Degeitenzijngemolken.Dankun-nenwenueindelijkmijnverrassingaanuwpapa,oomHansgeven.

(Ellen komt op en ziet de koe liggen) (Ellen) Bert!Kijkeenshier!WatligtBellahierzomaarinhetgrastedoen?(geschrokken, in paniek)BellaslaaptNOOIToverdag!(Bert)Misschieniszewelziek!Misschienheeftzeietsverkeerdgegeten!(Ellen) Dankunnenwebeterdeveeartsbellen!BlijfjijevenbijBella,danzaliksneldedierenartshalen.(Ellen verdwijnt van het toneel)(Bert)“ZegBella,watscheeltertoch!Ooh!Ikhoopdatdeveeartssnelhieris!!(jammerend)Hetduurtzolang!Ikzalevenkijkenwaarhijblijft.Lettenjul-lieevenopBella,kinderen?(Bert verdwijnt van het toneel)(Achter het toneel spreekt de veearts tegen zichzelf) (arts)Zouditdeboerderijzijnmetdieziekekoe?Ikzalevenkijken!Dagmeisjesenjongens,heb-benjulliehiereenziekekoegez...”(veearts schrikt) Diekoezieterechtwelgekuit!Maargoeddatikgekomenben.(Bella)Whaau...(Bella geeuwt) (arts)Ikdenkdatzewakkerwordt!(Bella strekt zich en begint te dansen) (Bella) Hik,beu,hik…(arts) Zeg,kinderen!Wetenjulliewatergebeurdis?(kinderen laten reageren) Wat?HeeftBellavanditflesjegedronken?(ruikt er aan)Maar,maardatisechtbier!!!(lacht heel luid)Eenkoediedronkenis...!!!Maakdatmaarmee!Dathebiknognooitgezien!Hahahahaha!!!(Bella)Beu,beu,...hik,hik...(arts)JaBella,danishetjeeigenfoutdatjezogekdoet!Maarikvindhetwelgrappighoor!Hahaha-hihihi!Strakskomtdekoelwagendemelkophalenomnaardezuivelfabriektebrengen.Steljevoordatjebinnenkortmelkgeeftmeteenbiergeurtje…zoudenwedanookkaasmeteenbiersmaakje

ofijsmetalcoholkunnenkopenindewinkel?Ha-hahahaha….(Bella)Hik,hik,beu...”(arts) Kom!Ikzaljeterugnaardestalbrengendankanjedaarnogeenbeetjeslapen.KomBella!Hup!Jemoetweleenbeetjemeewerkenwantjebentveeltezwaar!(Bella)Hik,hik,...(terwijl de arts en Bella afgaan) (achter de poppenkast) (Bert)“Ellen!Eindelijk!Ikhebjeoveralgezocht!Hebjijdeveeartsalgezien?(Ellen)“Nee!Maardiemoesttochallanghierzijn?Wezullenhetevenaandekinderenvragen.Meis-jesenjongens,hebbenjulliedeveeartsgezien?(kinderen laten reageren) Enwaarishijnunaartoe?Naardestal?MetBella?(Bert)Ellen!Ikzaldeveeartsevenhalen.DanblijfjijbijBellaendankanikmisschienaandeveeartsvragenwatermetBellaaandehandis!Goed?Totstraks!(Bert verdwijnt van het toneel)(Ellen)Wezullenmaarevenwachtenopdeveearts!(wacht heel even) Oohdaarishijal!(arts) Hahaha,wateengekkekoe!Dithebiknognooitmeegemaakt.Ellen,ikhebBellaalnaardestalgebracht!Zewasergmoeenindestalkanzeuitslapen!(Ellen) WasBelladanergziek?Hoegaathetnumethaar?(arts) Bellaheeftvanjulliebiergedronkenendaardoorvoeltzezichnuzoraar.Zeiseigenlijkeenbeetjedronken!Hahaha!(Ellen)Wat?IsBelladronken?Heeftzedatflesjehe-lemaalleeggedronken?DatwasBertsverrassingvanmijnpapa!Danziternietsandersopdaneennieuweverrassingtegaanzoeken!Maar…eerstnodigikjeuitinonzekeuken,dokter.Mijnmamawasnetklaarmethaarlekkeretaart.Gajemeeeenstukjeproeven?(arts)Datisfijn!Dankjewel!Daarzegikgeenneentegen!(Ellen en arts) Dagmeisjesenjongens!Totdevol-gendekeer!

1zuivel eerste leerjaar - pagina 11

Wie drinkt voldoende melk?

Doelen• nagaanhoeveelmelk(producten)kinderen

etenofdrinken;• dedagelijksehoeveelheidmelkproducten

aangevendievoorkinderennoodzakelijkzijn;• aftrekkingentot10i.v.m.hetthemacorrect

kunnenoplossen.

Duiding

Calciumiszowatdebelangrijkstebouwsteenvanhetskelet.Endiecalciumhaaljevooraluitmelkenzuivelproducten.Hoewelandereproducten(volkorenbrood,groenekool,spinazie,hazelnoten,…)ookcalciumbevatten,ishetzeermoeilijkommetdezevoedingsmiddelenvoldoendebinnentehalen.Dezeproductenzijngoedalsaanvul-ling,maarnietalsvervangingvanzuivel.Dagelijkszoudenkinderenvanheteersteleerjaar2tot3glazenmelk(producten)én1sneetjekaasmoetendrinken/etenomeenevenwichtigevoedingtebevorderen.

Werkwijze

• Voorzieeenkortgesprekovermelk(producten)diekinderenetenendrinken.

• Wielustermelk/kaas/boter/yoghurt/…?Wiedrinkt/eeterelkedagvan?

• Informeerdekinderendatzedagelijks2tot3glazenmelk(producten)én1sneetjekaasdienentedrinken/etenomeenevenwichtigevoedingtebekomen.Verwijseventueelnaardevoedingsdriehoekdieinanderethema’sreedsaanbodgeweestis(ziethema“groentenenfruit).Welkeplaatskrijgendezuivelproductenindevoedingsdriehoek?

• Verwerking:noteerderekenoefeningen,maakdebewerkingenenkleurdeprentenwaardekinderenvoldoendemelkdrinken.

1zuivel eerste leerjaar - pagina 1�

Zelf boter maken

Vooraf

• Ombotertemaken,vertrekkenwevanvetteroom(+40%),verkrijgbaarindewinkel.

• Alsjekanbeschikkenoverversekoemelk,kunjedezeindekoelkastbewarenenelkedagderoomdiebovenaandrijfterafscheppen.Letwel,ditiseentijdrovendwerkjeomeenredelijkehoeveelheidroomteverzamelen.Omdezeroomlanggenoegtekunnenbewaren,dienjehemeersttekoken.

Verloop

• Verdeeldevetteroominbokaaltjesmetgoedsluitbaredeksels.

• Verdeeldeklasingroepjesvan4à5kinderen.Geefelkegroepéénbokaal.

• Instrueerdekinderenduidelijkhoezetewerkgaan:debokaaltjeswordennietgeschud,maargeslagenengedraaid.Opdiemanierslajederoomtegendebinnenwandenwordennaverloopvantijdvetbolletjesgevormd.Opgelet:ditiseenvermoeiendwerkje.Wisselregelmatigvanleerling,zingeventueeltijdenshetwerkenwatliedjes,telsamenmetdekinderentot20,30,…envarieerregelmatig.

• Debolletjesvetvormennaverloopvantijdeenworstje‘boter’.Devloeistofdieindebokaalachterblijft,iskarnemelk.Vangdekarnemelkopenlaatdekinderenervanproeven.

• Neemtotslotdeboteruitdebokaalenduwhetlaatstenateruitmeteenspatelofmetdehand.

Tips

• Deboterdiejegemaakthebt,isongezoutenboter.

• Dezeboterisbeperkthoudbaar.Plaatszedussnelindekoelkast.

• Merkopdateenpakjeboterkopen:o goedkoperis;o eenbeteresmaakgeeft;o geenspierpijnoplevert;o makkelijkersmeerbaaris;o …

• Karnemelkkanjeooklekkerdermakendoorervruchten(sap)ensuikeraantoetevoegen.

1zuivel eerste leerjaar - pagina 1�

Zelf boter maken

Tips/Ideetjes

• Brengmetdeklaseenbezoekaandeplaatselijkwarenhuis.Gametdeleerlingenopzoeknaardezuivelproductenenontdekzodatdemeestezuivelproducten:o ingroepwordengepresenteerd;o koelwordenbewaard.

• Watzekernietmagontbreken,iseenbezoekaandeboerderij.Sommigekinderenhebbennognooiteenkoevandichtbijgezien.Vraagaandeboerofjemagkomenkijkenhoekoeiengemolkenworden.Nietsiszoleerrijkalshetzelfeenkeertemogenproberen.

• Meerinfonodigovermelkenzuivelproducten?o www.123aantafel.beo www.mmmelk.beo www.ikkantegeneenstootje.be

• Organiseermetjeklaseenmelkweek.Spreekafomtijdensdeheleweekveelmelkproductentegebruiken.Voorziedieweekindekoelkastopschoolextraruimtevoordemeegebrachtepotjesendrankjes.Mmmmmm…lekker!

• Benjehandigmetfoto’s?Fotografeerdekinderenmeteenmelksnorenhangdefoto’sopindeschool:succesverzekerdenhetbetekentmisschieneenaanzettothetdrinkenenetenvanzuivelproducten.

• Eenbezoekaaneenmelkveebedrijfiszekergeenprobleem,vooreenzuivelverwerkendbedrijfligtditmindervoordehand.LeerkrachtenkunnenadressenvoorbezoekenopvragenbijVLAMopzuivelpakket@vlam.be