ZORG IN DE TOEKOMST - nvz-ziekenhuizen.nl in de toekomst... · Uitgaven aan de totale...
15
ZORG IN DE TOEKOMST Standpunten Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen
Transcript of ZORG IN DE TOEKOMST - nvz-ziekenhuizen.nl in de toekomst... · Uitgaven aan de totale...
ZORG IN DE TOEKOMSTStandpunten
Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen
Over de NVZDe Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen is in twintig jaar
tijd uitgegroeid tot een invloedrijke belangenbehartiger in de
zorgsector. De vereniging zorgt ervoor dat de Nederlandse
ziekenhuisbranche een krachtige branche is.
Onze leden zijn vrijwel alle algemene ziekenhuizen en
categorale instellingen als audiologische centra, kankercentra,
revalidatiecentra, dialysecentra en radiotherapeutische instituten.
Op dit moment zijn er 118 zorginstellingen lid van de NVZ.
Ons doel is om alle randvoorwaarden en waarborgen te creëren
die onze leden nodig hebben om kwalitatief hoogwaardige en
doelmatige medisch-specialistische zorg aan patiënten te verlenen.
Voor de NVZ gaat het hierbij om zorg die in medisch opzicht tot het
best mogelijke resultaat leidt.
Wij helpen hieraan mee door beleid te ontwikkelen; door uit te
spreken hoe ziekenhuizen over belangrijke ontwikkelingen in de
zorg denken; door uitleg te geven aan de politiek; en door het
initiatief te nemen veldpartijen en stakeholders bij elkaar te brengen
om samen tot praktische en hanteerbare oplossingen te komen die
in de zorgsector spelen.
De NVZ is opgericht op 12 december 1991. Het zorglandschap
is sinds die tijd sterk veranderd. De meest in het oog springende
verandering is dat de overheid zich meer en meer terugtrekt en
stimuleert dat patiënten, zorgaanbieders en zorgverzekeraars hun
verantwoordelijkheid nemen. Juist daarom is de NVZ nu belangrijk.
VoorwoordNooit eerder was er zoveel maatschappelijke en politieke aandacht
voor de zorg. Het gezamenlijke belang is dan ook groot. De kosten
van de zorg stijgen voor iedere Nederlander. Dat voelen we allemaal
in onze portemonnee. Tegelijkertijd is er steeds meer aandacht voor
de kwaliteit van de zorg die we daarvoor terugkrijgen.
Dankzij wetenschap en innovatie kunnen we steeds meer
problemen oplossen. Maar daar hangt wel een prijskaartje aan.
In het ziekenhuis komen jaarlijks meer dan 130.000 kinderen ter
wereld. Het is de plaats waar mensen naartoe komen voor hun
behandeling. Van relatief eenvoudige ingrepen tot complexe
behandelingen van bijvoorbeeld kanker.
Onze ziekenhuizen behoren tot de wereldtop. Het ziekenhuis is
daarnaast ook de dagelijkse werkplek van duizenden artsen en
verpleegkundigen. Vaak behoort het ziekenhuis tot de grootste
werkgevers in een gemeente.
Die ziekenhuizen voelen een maatschappelijke verantwoordelijkheid
om een bijdrage te leveren aan het verbeteren van de kwaliteit van
de zorg en het garanderen van de toegankelijkheid tot die zorg
voor iedereen in Nederland. Daarom werken wij aan het beheersen
van de zorgkosten. Daarom zoeken wij voortdurend naar nieuwe
mogelijkheden om mensen sneller beter te maken. Het is ook de
reden dat wij het werken in de zorg nog uitdagender willen maken.
In deze publicatie vindt u hoe wij dat willen doen en wat wij
daarvoor nodig hebben. Op die manier willen wij samen zorgen
voor de toekomst.
Yvonne van Rooy
Voorzitter NVZ
http://www.nvz-ziekenhuizen.nl/
Ziekenhuizen slagen erin de stijgende zorgkosten
te beheersen zonder dat dit ten koste gaat van de
toegankelijkheid van de ziekenhuiszorg.
In vergelijking met andere Europese landen scoren
de Nederlandse ziekenhuizen zeer goed wat betreft
de kwaliteit, en zijn de kosten van de Nederlandse
ziekenhuiszorg relatief laag. Wij vinden het positief
dat het nieuwe regeerakkoord geen nieuwe
hervormingen in de ziekenhuiszorg (cure) bevat.
Dit geeft ons de kans binnen het huidige stelsel de
zorg in ziekenhuizen verder te verbeteren en de
kosten beheersbaar te houden.
De invoering van de Zorgverzekeringswet (Zvw)
in 2006 heeft geleid tot grote hervormingen in de
Nederlandse ziekenhuiszorg. Alle partijen in dat
stelsel moeten wennen aan hun nieuwe rol, maar
weten deze steeds beter te spelen. Zorgverzekeraars
onderhandelen voortaan met ziekenhuizen over de
prijs en kwaliteit van de in te kopen zorg.
Zodoende moeten zorgverzekeraars en ziekenhuizen
samen zorgen voor het beheersen van de groei van
de zorgkosten en het verbeteren van de kwaliteit van
de ziekenhuiszorg. Daartoe hebben beide partijen in
2011 met de minister van VWS een akkoord gesloten
waarin afspraken zijn gemaakt de groei van de
zorgkosten te beperken tot maximaal 2,5% in de jaren
2012 tot en met 2015 zonder dat dit ten koste gaat
van de toegankelijkheid.
Het stelsel van gereguleerde marktwerking biedt
bovendien mogelijkheden tot verdere verbetering
van de zorgkwaliteit. Huisartsen en ziekenhuizen
organiseren samen het pad dat patiënten door de
zorg bewandelen. Zij bepalen in goed overleg wat
het beste moment is om de zorg voor een patiënt
over te dragen. Het organiseren van de zorg dichtbij
Gezonde concurrentieBeheersen zorgkosten
de patient maakt deze niet alleen vriendelijker voor de
patiënt, maar tegelijk ook effectiever en doelmatiger.
Het ministerie van VWS en de Nederlandse
Mededingingsautoriteit (NMa) zullen duidelijk moeten
maken in hoeverre het is toegestaan dat ketenpartijen,
concurrerende aanbieders en verzekeraars
samenwerken en afspraken maken. Enerzijds zal het
maken van afspraken de doelmatigheid verhogen,
anderzijds kan het concurrentieverstorend werken.
Heldere regels hieromtrent zijn noodzakelijk om het
stelsel een kans van slagen te geven.
Via experimenten kan daarnaast de bekostiging van
de zorg worden aangepast aan de lokale situatie.
Wij zijn van mening dat:
• Ziekenhuizen moeten kijken waar zij (regionaal)
kunnen samenwerken.
• Ziekenhuizen moeten kunnen blijven innoveren
om voortdurend hogere doelmatigheid te kunnen
realiseren.
• Betaalbare fi nanciering beschikbaar moet zijn
om te kunnen investeren in kwaliteit.
• Verzekeraars niet eenzijdig op prijs, maar juist
ook op basis van kwaliteit moeten inkopen.
Fig. 1 Uitgaven aan de gezondheidszorg als aandeel van het BBP in 2009,
gecorrigeerd voor geslachts-en leeftijdsopbouw van de bevolking.
Bron: Eurostat, CBS Statline, RIVM & Sirm analyse
Naam Functie Telefoon E-mailE-mailE-mail Linkedin.com/in/Linkedin.com/in/
Steven Weijenborg Beleidsadviseur 030 2739487 [email protected]@[email protected]@[email protected] stevenweijenborgstevenweijenborg
Uitgaven aan curatieve zorg als percentage van het BBP
Uitgaven aan niet-curatieve zorg als percentage van het BBP
Uitgaven aan de totale gezondheidszorg als percentage van het BBP
6%
4%
2%
0%
8%
6%
4%
2%
0%
12%
10%
8%
6%
4%
2%
0%
De Nederlandse ziekenhuiszorg verandert.
Spreiding en concentratie zijn daarbij twee
sleutelbegrippen: we concentreren de hoog
complexe zorg, waarvan ziekenhuizen jaarlijks slechts
weinig behandelingen uitvoeren en we spreiden
de laag complexe zorg zodat deze dichterbij de
patiënt beschikbaar is. Volgens de NVZ komen zowel
concentratie als spreiding van ziekenhuiszorg lokaal
en regionaal tot stand. Een landelijke blauwdruk is
daarvoor niet wenselijk.
Enerzijds ontstaat een kleiner aantal ziekenhuizen dat
de hoog complexe zorg uitvoert. Uit wetenschappelijk
onderzoek blijkt dat naarmate het volume van
behandelingen groter is, de kwaliteit van de zorg in het
algemeen wordt verhoogd. Uit onderzoek blijkt echter
ook dat er een grens zit aan kwaliteitsverbeteringen
die via concentratie kunnen worden bereikt.
Hogere kwaliteit van zorg kan tot lagere kosten leiden
doordat bijvoorbeeld het aantal heropnames afneemt.
Patiënten zijn ook bereid verder te reizen als dit nodig
is voor een betere kwaliteit van de zorg.
Anderzijds zien we de tendens dat ziekenhuizen
voorzieningen voor chronische, acute en electieve
zorg meer verspreid in de buurt van patiënten
aanbieden. Hierbij kun je bijvoorbeeld denken aan de
chronische zorg voor oudere patiënten. Deze zorg
betekent veelal frequente reisbewegingen waardoor
de nabijheid van een (basis) ziekenhuis voor patiënten
en hun naasten belangrijk is.
Inrichting zorglandschap
Specialisatie en samenwerking
20070 20 40 60 80 100
20100 20 40 60 80 100
20040 20 40 60 80 100
Een goede samenwerking tussen ziekenhuizen
is bij concentratie en spreiding een belangrijke
voorwaarde. Zo is het goed denkbaar dat een patiënt
voor een hoog complexe aandoening in eerste
instantie wordt opgenomen in een nabij (basis)
ziekenhuis. Daarna wordt behandeld in een ander
ziekenhuis dat in de desbetreff ende aandoening meer
gespecialiseerd is en vervolgens weer teruggaat naar
het eerste ziekenhuis voor verder herstel. Op die
manier benutten we de voordelen van spreiding en
concentratie. Zorgverzekeraars moeten zorgen dat
voor hun verzekerden een integraal aanbod van zorg
beschikbaar is.
Tenslotte is ook de samenwerking met eerste lijn
van groot belang. Door een optimale afstemming
tussen de eerste en tweede lijn kunnen huisartsen en
ziekenhuizen er samen voor zorgen dat de patiënt
goede zorg krijgt tegen een zo laag mogelijke
kostprijs.
Naam Functie Telefoon E-mail Linkedin.com/in/Linkedin.com/in/Linkedin.com/in/Linkedin.com/in/
Steven Weijenborg Beleidsadviseur 030 2739487 [email protected]@[email protected]@nvz-ziekenhuizen.nl stevenweijenborgstevenweijenborgstevenweijenborgstevenweijenborgstevenweijenborgstevenweijenborg
Fig. 2 Percentage ziekenhuizen dat wel of niet aan de norm voor het
aantal uitgevoerde AAA-ingrepen (verwijding van de buikslagader)
voldoet, 2003-2010. Bron: IGZ.
2012
2008
2005
38 52 97
Fig. 3 Ontwikkeling buitenpoliklinieken (aantal).
Ziekenhuizen met aantal ingrepen < norm
Ziekenhuizen met nul ingrepen
Ziekenhuizen met aantal ingrepen > norm
De ziekenhuizen leveren graag een bijdrage aan het
zichtbaar maken van kwaliteit door het opzetten
van zinvolle registraties. Door ziekenhuizen
medezeggenschap te geven over welke informatie
te verzamelen kunnen zij een bijdrage leveren aan
het verbeteren van de zorgkwaliteit. Veilige zorg
vormt daarbij de basis. Iedere patiënt moet er op
kunnen vertrouwen dat ziekenhuizen alle mogelijke
risico’s uitsluiten. Zichtbaarheid van kwaliteit en
veiligheid kan helpen dat vertrouwen te winnen.
Investeren in kwaliteit en informatie over kwaliteit
levert aantoonbaar gezondheidswinst op.
De ziekenhuizen willen bij het leveren van
betrouwbare kwaliteitsinformatie zo veel mogelijk
aansluiten bij de behoeften van verschillende
doelgroepen. Onze patiënten staan daarbij centraal:
zij hebben het recht om goede informatie over hun
behandeling te ontvangen. De ervaringen en beleving
van onze patiënten vormen bovendien belangrijke
indicaties voor de kwaliteit van de ziekenhuiszorg.
Veiligheid en kwaliteitZichtbare kwaliteit in de zorg
Naam Telefoon E-mail Linkedin.com/in/
Marenne Terlingen Beleidsadviseur 030 2739659 [email protected] marenneterlingen
Een belangrijk inzicht is dat we de informatie-
behoeften van die verschillende doelgroepen niet
meer moeten proberen te combineren, maar juist uit
elkaar moeten halen om tot de gewenste informatie te
komen. Meer is niet altijd beter! Het zichtbaar maken
van kwaliteit voor alle doelen tegelijk (keuze, inkoop,
verbeteren, toezicht) heeft de afgelopen jaren niet
gewerkt. De overheid heeft, via het kwaliteitsinstituut,
een belangrijke rol in het faciliteren van kwaliteit door
het stimuleren van de ontwikkeling van infrastructuur
(ICT) en prijsmechanismes, zoals bijvoorbeeld
financiële gevolgen verbinden aan richtlijnen.
Het zijn echter de direct betrokken partijen in de zorg
die de verantwoordelijkheid moeten krijgen voor het
inzichtelijk maken van kwaliteit. Ziekenhuizen moeten
bijvoorbeeld medezeggenschap hebben over de
vraag welke informatie wordt verzameld.
Zo kunnen we voorkomen dat overbodige informatie
wordt opgevraagd en administratieve lasten onnodig
verder oplopen. Voor ziekenhuizen is het bovendien
belangrijk om zeggenschap over het gebruik door
derden van ziekenhuisgegevens te behouden om
misbruik te voorkomen.
Nederland 87%
Denemarken 82%
België 78%
Zweden 77%
Frankrijk 77%
Finland 75%
Verenigd Koninkrijk 72%
Ierland 71%
Fig. 4 Score ten opzichte van maximaal te behalen punten in
European Health Consumer Index 2012 (procent van maximum)*
* IJsland (3) en Luxemburg (4) zijn in deze fi guur buiten beschouwing gelaten
om redenen van vergelijkbaarheid van de zorgsystemen.
Telefoon
030 2739659
Functie
Beleidsadviseur
De beschikbaarheid van voldoende en goed
opgeleide artsen en verpleegkundigen in onze
ziekenhuizen is de belangrijkste voorwaarde voor
goede zorg. Om ook in de toekomst aan die
voorwaarde te kunnen voldoen zullen we moeten
investeren in opleidingen, arbeidsvoorwaarden en
(sociale) innovaties.
Bij een onveranderde stijging van de vraag naar
zorg zijn er over vijftien tot twintig jaar veel extra
medewerkers nodig. In een steeds krapper wordende
arbeidsmarkt is het een vrijwel onmogelijke opgave
om deze medewerkers te vinden. Wie zouden er dan
nog voor de klas moeten staan of onze politie moeten
versterken? Wij zullen dus met minder mensen meer
moeten doen.
Die stijging van arbeidsproductiviteit kunnen we
realiseren door:
• Te investeren in opleidingen
• Een aantrekkelijk pakket arbeidsvoorwaarden te
ontwikkelen
• Sociale innovaties te stimuleren
Werkende arbeidsmarktArbeidsmarkt in de zorg
Fig. 5 Bron: CBS en RIVM
Naam Functie Telefoon E-mail Linkedin.com/in/
Olaf PeekOlaf PeekOlaf Peek Beleidsadviseur 030 2739699 [email protected] OlafPeek
In 2012 zijn ruim 1 op de 10 (12 %) Nederlanders werkzaam in de zorg.
Prognose 1: Op basis van de demografi sche groei zijn in 2030
bijna 2 op de 10 Nederlanders werkzaam zijn in de zorg (18%).
Op basis van een ongewijzigde zorgvraag in 2030 zal een kwart
van de Nederlanders werkzaam moeten zijn in de zorg (25%).
12 %
18 %
25 %
Het vorige kabinet besloot de zorgsector in het
Begrotingsakkoord 2013 uit te zonderen van de
‘nullijn’ voor overheidspersoneel wat betreft het
salaris.
Voor het kunnen bieden van een aantrekkelijk pakket
aan arbeidsvoorwaarden is dit een belangrijke
bijdrage. In het regeerakkoord dat VVD en PvdA met
elkaar sloten schorten beide partijen echter per 2016
de overheidsbijdrage in de arbeidsontwikkeling (ova)
op. Deze bijdrage moet er juist voor zorgen dat de
arbeidsvoorwaarden in de zorgsector aantrekkelijk
blijven voor nieuwe medewerkers. Zonder deze
bijdrage zal het in de toekomst moeilijker zijn aan
de groeiende behoefte aan personeel in de zorg te
kunnen voldoen. Daarnaast is het belangrijk dat er
genoeg ruimte is voor het opleiden van voldoende
en goed ziekenhuispersoneel.
Bij dit alles past het inzetten van de kracht van de
zorgprofessionals door te investeren in (sociale)
innovatie. Een goed voorbeeld daarvan zien we in
de zorg bijvoorbeeld door taakherschikking in de
ziekenhuizen, waarbij artsen en verpleegkundigen
taken slimmer verdelen.
Ziekenhuizen zetten in op duurzame inzetbaarheid van
hun medewerkers. Door waardering te tonen voor het
werk van mensen in de zorg zullen zij met meer plezier
langer werken. Zeggenschap over de invulling van het
eigen werk en het terugdringen van administratieve
lasten spelen daarbij een belangrijke rol.
Innovaties zijn voor de ziekenhuizen essentieel
om de kwaliteit van zorg te verbeteren en steeds
opnieuw kosten te besparen. Innovaties zijn
noodzakelijk om in de toekomst met minder
werknemers meer goede zorg te kunnen bieden.
De overheid moet de randvoorwaarden leveren
die nodig zijn om te kunnen innoveren.
De zorg is één van de meest innovatieve sectoren in
onze maatschappij. Van nieuwe behandelingen voor
kanker, via kunstorganen, apps om de goedkoopste
medicijnen te vinden tot aan medicijnen voor hart-
en vaatziekten zorgen innovaties voor gezondheids-
winst van patiënten. De ziekenhuizen zoeken
voortdurend naar mogelijkheden om behandelingen
en processen te verbeteren. Innovatie leidt op die
manier niet alleen tot gezondheidswinst, maar biedt
ook de mogelijkheid doelmatigheidswinst te boeken.
Winstgevende innovatieInnovatie in de zorg
De ruimte voor zorginnovatie is echter vanaf 2012
zeer beperkt. Waar er tot vorig jaar in dit kader geld
was geoormerkt voor innovatieprojecten is dat
nu in de nieuwe prestatiebekostigingssystematiek
verdwenen. Zonder permanente innovatie zal het
in de toekomst moeilijker zijn de zorgkosten te
beheersen.
Wij willen samen met de overheid innovaties
mogelijk maken die leiden tot maatschappelijke
winst. Dit kan door:
• Het faciliteren van innovatiefi nanciering via de
bekostigingssystematiek.
• Het bijeenbrengen van kennis en partijen die
gezamenlijk (regionaal, nationaal en internationaal)
kunnen werken aan een innovatieprogramma dat
structureel tot innoverend gedrag in de zorgsector
leidt.
Fig. 6 Aantal verpleegdagen per 1000 inwoners in 2007 - 2008 -
2009 - 2010 - 2011
Naam Functie TelefoonTelefoon E-mail Linkedin.com/in/
Robbert Smet Adviseur Public Aff airs 030 2739309030 2739309 [email protected] robbertsmet
2007
569
2008
558
2009
555
2010
549
2011
528
2007 2008 2009 2010 2011
NawoordZorgen voor de toekomst. Dat is onze gezamenlijke
opdracht. De Nederlandse Vereniging van
Ziekenhuizen wil ervoor zorgen dat ook volgende
generaties gebruik kunnen maken van ons hoge
niveau van ziekenhuiszorg zonder dat zij daarvoor
een torenhoge rekening moeten betalen.
Zoals u heeft kunnen lezen kunnen wij dat niet
alleen: voor het realiseren van de doelen zoals wij
die hebben beschreven hebben we de hulp van vele
anderen nodig. Ook van politici in Den Haag en de
Gemeenteraden door het hele land.
Soms vragen we om ruimte en vertrouwen om
zelf vorm te kunnen geven aan de inrichting van
het zorglandschap. Bijvoorbeeld waar het gaat om
het concentreren van hoog complexe zorg of het
aanbieden van basiszorg dichtbij patiënten.
Op andere momenten bestaat bij de ziekenhuizen
juist behoefte aan stevige actie vanuit de politiek.
Dat is bijvoorbeeld het geval bij het aantrekkelijk
houden van de zorg voor nieuwe medewerkers.
Het is dus belangrijk met elkaar in overleg te blijven.
Ik hoop de komende jaren als voorzitter van de NVZ
veel met u te praten over hoe we samen kunnen
zorgen voor de toekomst van onze zorg.
Yvonne van Rooy
Voorzitter NVZ
http://www.nvz-ziekenhuizen.nl/
NVZ standpunten
Jaar van uitgave 2013
Uitgave van
Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen
Utrecht
Postbus 9696
3506 GR Utrecht
Oudlaan 4
3515 GA Utrecht
t. 030 273 9883
e. info@ nvz-ziekenhuizen.nl
w. www.nvz-ziekenhuizen.nl
twitter.com/nvzziekenhuizen
